Këmba diabetike

Klevia NAKO 1

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

“ Këmba diabetike”

Ma studentja: Udhëheqës shkencor:

Klevia NAKO MPH. Msc. Indrit BIMI

Durrës, 2014

Këmba diabetike

Klevia NAKO 2

Deklaratë mbi origjinalitetin

Unë Klevia Nako,

Deklaroj se ky punim përfaqëson punën time origjinale dhe nuk kam përdorur burime të

tjera përveç atyre të evidentuara nëpeërmjet literaturës.

Klevia Nako

Këmba diabetike

Klevia NAKO 3

1.Diabeti

Të prekurit gënjehen nga forma apo paraqitja e “butë” e diabetit. Rrallë ndonjë sëmundje tjetër

si diabeti arrin të prekë e të dëmtoje aq heshtazi e ngadalë thuajse të gjitha organet kryesore të

trupit pa përjashtim, dhe sidomos enët e gjakut. Çudia është se vetëm pak të sëmure me diabet e

dinë këtë të vërtetë dhe akoma më të paktë janë ata që e besojnë. Diabeti arrin mjaft shpesh t’i

mashtrojë viktimat e tij. Kjo vjen prej mos dijes, mosnjohjes së tij.Shumë të sëmure nuk e dinë

që diabeti krijon ndërlikime. Nuk i njohin ato,madje dhe kur vuajnë prej tyre, nuk u shkon

mëndja t’i lidhin me të. Të prekurit gënjehen nga forma apo paraqitja e “butë” e diabetit. Ata

kujtojnë se vetem diabeti i “rëndë” “ai që mjekohet me insulinë” është i rrezikshëm , kurse

diabeti i “lehtë” pa shënja, me glicemi jo shumë të lartë është jo i dëmshëm. Për vite me rradhë

diabeti rri i fshehur pa dhënë shënja e shqetësime të dukshme.

Pasojat e diabetit: Kur diabeti nuk mjekohet mirë, apo më keq akoma, kur nuk mjekohet fare,

shfaq ndërlikime të tjera në shëndetin e njeriut. Diabeti i pa mjekuar ose i mjekuar keq krijon në

mënyrë të sigurt ndërlikime. Ato janë të shumëllojshme. Sipas kohës së shfaqjes mund të ndahen

në ndërlikime të mprehta(akute, urgjente të shpejta), dhe në nderlikime te largëta, apo te

ngadalshme, të cilat mund të grupohen në tri kategori të ndryshme: ndërlikime që shfaqen në

enët e imta te gjakut, në kapilarët e arteriet me kalibër të madh; infeksione e dëmtime në inde e

organe të ndryshme të organizmit.

Dëmtimi i arterieve: Ndërlikmet që krijohen nga dëmtimet e kapilarëve të gjakut dhe arterieve

të vogla,janë tipiket për diabetin. Ato shfaqen zakonisht 3-10 vjet pas fillimit të tij, por vetëm në

ato raste kur mjekimi nuk është bërë në mënyrë të kujdesshme e të vazhdueshme. Sa më i vjeter

të jetë diabeti, sa më shumë vjet të jetë i sëmurë me hiperglicemi, sa më e lartë të jetë niveli i saj

pra sa më i çregulluar të jetë diabeti, aq më të shpeshta, më të përhapura e më të rënda do të jenë

këto dëmtime. Preket e dëmtohet sidomos i tërë rrjeti kapilar, i cili është i përhapur në të gjitha

pjesët sado te vogla të organizmit, në të gjitha organet, duke shkaktuar çrregullime në funksionin

e tyre. Keqësimi i mëtejshem i gjëndjes mund të pengohet vetëm me nje masë të thjeshtë,

ekuilibrimin e mirë e të qëndrueshëm të diabetit dhe me luftimin e disa faktorëve të tjerë

rëndues, të tillë si duhani,dhe sidomos normalizimi i tensionit të lartë të gjakut.

Diabeti dhe presioni i gjakut:Rritja e presionit të gjakut që shfaqet që në fazat e para kërkon

kufizimin e rreptë të kripës në ushqim dhe mjekim të vecantë energjik. Përndryshe ai ndikon nga

ana e tij për të rënduar dhe më shume ecurinë e ndërlikimit. Ata të sëmure që mjekohen në

menyre të rregullt i kanë të gjitha mundësite ta frenojnë e ta ndalojnë deri këtu procesin.

Përkundrazi ata që bëjnë mejkim të çrregullt dhe formal shkojnë drejt shfaqjes së edemava

(ënjtjes), dëmtimeve të rënda të funksionit të veshkave, me rritje të shifrave të azotemisë dhe

kreatinemisë,të cilat kërkojnë domosdosmërisht mjekim të specializuar e të ndërlikuar. Diabeti

është një sëmundje që karakterizohet nga nivel i lartë glukoze (ose sheqeri) në gjak. Ky nivel i

lartë glukozës është i shkaktuar nga paaftësia e organizmit për të përdorur insulinën e vet për të

Këmba diabetike

Klevia NAKO 4

tretur sheqerin. Mjekësia akoma nuk e di me saktësi përse ndodh një gjë e tillë dhe e kanë

quajtur shkakun: sindroma x, por përgjithesisht besohet se faktorët kryesorë qe çojnë në diabet

janë: gjenet e predispozuara, ushqim jo i ushqyeshëm, mungese së aktivitetit fizik , mbipesha.

SIMPTOMAT, JO SHKAQET

Historikisht mjekimi i diabetit është bërë duke luftuar pasojat (simptomat) dhe jo shkaqet që e

shkaktojnë atë. Kjo tregon se shumë ilaçe për diabetin parandalojnë atë që diabeti shkakton si për

shembull etjen e tepruar, urinë, urinimin, irritimin, dobësinë dhe lodhjen. Këto ilaçe i lehtësojnë

këto simptoma por ato nuk funksionojnë duke bërë organizmin më të ndjeshëm ndaj insulinës, që

është shkaku i 95% të rasteve të diabetit tipi 2.Shumica e këtyre ilaçeve funksionojnë duke rritur

çlirimin e insulinës së prodhuar nga organizmi, ngadalësuar thithjen e ushqimit nga zorret.

Përderisa këto ilaçe nuk e rrisin ndjeshmerinë e organizmit ndaj insulinës këto ilaçe nuk e fitojnë

dot luftën kundër diabetit ato veçse ju ndihmojnë në një betejë të humbur.

Diabetikët që mbështeten shumë në ilaçe përgjithësisht nuk e kontrollojnë mirë nivelin e

glukozës në gjak. Në fakt sa herë që glukoza lëviz në zonën e rrezikshme (200 mg/dl) më shumë

dëm i bëhet trupit dhe mundësia për komplikacione rritet. Kjo u provua në testimin e madh 10

vjeçar që instituti kombëtar amerikan i shendetit bëri mbi kontrollin e glukozës tek diabetikët.

Studimi tregoi se hiperglicemia (nivel i lartë i sheqerit në gjak) çon në dëm nervor dhe vaskular

që nga ana e tyre rrezikojnë sytë, nervat dhe veshkat. Megjithëkëtë studimi nxorri se kontrolli i

kujdesshëm i glukozës me anë të një regjimi të rreptë dhe ushtrime fizike e ul rrezikun për

komplikacione nga 50% deri në 75%.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 5

Ilaçet kundër diabetit

Doktorët kane 5 kategori ilaçesh për trajtimin e diabtit tipi 2, të gjithë ato kanë efekte anësore.

Dhe nuk ndihmojnë nëse përdoren të vetëm kundra sëmundjes. Të gjitha këto ilaçe kërkojnë që

së bashku me to të merren masa të tjera për luftimin e diabetit (dieta + ushtrime fizike etj). Nëse

nuk përfshihet të paktën dieta dhe ushtrimet fizike ju veçse po luftoni një betejë të humbur që

nuk ndalet kurrë pavarësisht se ju mund të përdorni ilaçin më të fuqishëm që ekziston.

Sulfoniluret: Ky lloj ilaçi ka dalë nga qarkullimi prej vitesh. Ështe mjekim nga goja. Ai bën të

mundur stimulimin e pankreasit duke rritur në këtë mënyrë sasinë e insulinës që derdhet në gjak.

Kjo insulinë shtesë e detyron glukozën të hyjë në muskuj me forcë. Problemi me këtë ilaç është

se ato nuk e rrisin ndjeshmërinë e organizmit ndaj inulinës, por ato rrisin thjesht sasinë e

insulinës, por disa diabetikë e kane nivelin e insulinës shumë të lartë edhe pa e marrë ilaçin.

Nivel që mund të shkojë deri në 5 herë më tepër se normalja. Proçesi i rritjes së insulinës në gjak

u shkakton shumë diabetikëve hipoglicemi (nivel i ulët sheqeri në gjak) për këtë arsye një nga

pasojat e ilaçit është se të shtyn të hash sa më shumë. Disa diabetikë për shkak të uljes së nivelit

të sheqerit në gjak kanë pasoja si marramendje, hutim deri ne humbje ndjenjash. Rezultati i

hipoglicemisë është të ushqyerit e tepruar ose e thënë ndryshe mbi-ushqimin, që çon në rritje të

peshës trupore.

Biguanidet: Ilaçet me këtë përbërje janë zhvilluar në vitin 1994. Ato veprojnë nga një drejtim i

ndryshëm në krahasim me sulfoniluret. Në vend që të rrisin nivelin e insulinës ato ngadalësojnë

sasinë e glukozës që prodhohet nga mëlçia dhe zorrët e vogla ku tretet ushiqmi. Këto ilaçe janë

më të përparuara se te sulfoniluret sepse nuk shkaktojnë rritje peshe ose ndonjë sëmundje zemre.

Por këto ilaçe megjithëse janë më të përparuara kanë dia efekte anësore. Shkaktojnë probleme

stomaku, diarre, ndjenjën e ngopjes abdominale, etj. Njerëzit që vuajnë me zemër, mëlçi ose

veshka këshillohen të mos e marrin këtë ilaç. Ilaçi tipik që përmban biguanide quhet metformin.

Alfa glukozë ndalues: Disa nga këto ilaçe si për shembull Acarbose, ngadalësojnë shpërbërjen e

sheqernave në zorrët e vogla duke ndërhyrë në enzimën me të njëjtin emër, enzimën alfa

glukozë. Kjo enzimë bën shpërbërjen e sheqernave që ndodhen në ushqimet që hamë. Efekte

anësore: gazra dhe dhimbje të abdomenit, po ashtu diarre. Nuk i këshillohet veçanërisht të

sëmurëve me ulçera ose kolitis, gjithashtu shkakton punë të tepruar të mëlçisë që mund të shkojë

në dëmtim të saj.

Thiazolidinidion: Ilaçi më i ri i dalë në treg. Emri në kutinë e ilaçit është Rezulin. Ky është ilaçi

i parë që ndihmon trupin që ta përdorë më mirë insulinën duke stimuluar disa pjesët thithëse të

indeve të ashtuquajturat “vendkalimi” nëpërmjet të cilave glukoza hyn në qelizë nga gjaku. Nga

studimet e bëra në pacientë që përdorën këtë ilaç dhe ilaçin e parë (solfoniluret) rezultoi se

megjithëse kishte ulje të glukozës përsëri kishte rritje në peshën trupore. Ky ilaç ka efekte

anësore kryesisht në mëlçi, ka pasur bile edhe vdekje prej tij. Si dhe shkakton dhimbje,infeskion

dhe dhimbje koke.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 6

Insulina

Insulina është përdorur gjithnjë në diabetin tipi 1, në njerëzit të cilët nuk prodhojnë dot insulinë.

Ndërsa në diabetin tipi 2 insulina përdoret si mundësia e fundit e mbetur. Në fakt reth 29% e

diabetikëve të tipit 2 mjekohen me injeksione insuline. Dihet se praktikisht diabeti tipi 2 me anë

të dietës dhe ushtrimeve fizike nuk duhet të arrijë në këtë pikë të injeksioneve të insulinës.

Pacienti që ka arritur në atë fazë që duhet patjetër injeksioni insulinë edhe sikur ta kuptojë më së

miri rëndësinë e dietës (përzieries) dhe aktivitetit fizik tashmë nuk gjejnë dot forca në

personalitetin e tyre që ta fillojnë luftën nga e para. Ata ja lënë cdo gjë në dorë ilaçeve. Insulina e

zbuluar më 1922 vepron shpejt, brenda disa orësh pasi është marrë. Insulina pengon mëlçinë në

prodhimin e glukozës dhe të fillojë përdorimin e saj , detyron muskujt të thithin glukozën bile në

një farë shkalle detyron edhe qelizat e yndyrës të thithin glukozë. Ka shumë rëndësi sasia dhe

momenti i injektimit të insulinës. Me tepricë dhe niveli i glukozës ulet duke shkaktuar

hipoglicemi. Shume pak nuk ja del që të detyrojë qelizat të thithin glukozë. Pra është shumë

delikat mënyra se si merret insulina. E cila ka dhe efekte anësore që janë hipoglicemi, shtim në

peshë trupore dhe sëmundje gjaku.

ZBULIM I MËTEJSHËM

Studime të mëtejshme në kafshë treguan se pasi ato kishin marrë HCA (acidi hidrocitrik), kafshët

ngopeshin me më pak ushqim se më parë. Pra hanin një sasi më të vogël ushqimi. HCA i bëri

kafshët më pak të uritura. Por çfarë e shkaktonte këtë. Shpjegimi është ky: Në mëlçi ku bëhet

prodhimi i glukogjenit nga ushqimi, ritmi i prodhimit të glukogjenit rritet pothuajse dyfish. Kur

sasia e glukogjenit rritet ne mëlçi atëherë nëpërmjet nervit Vagus sinjalizohet truri se nuk ka më

nevojë për ushqim. Duke bërër që presioni të ndalojë të ngrënit. Kërkime të mëtejshme zbuluan

se HCA rrit rritmin e proçesit të metabolizmit dhe shpejton diegjen e yndyrës nga mëlçia. Të

gjithë këta faktorë – prodhim më i ulët i yndyrës nga mëlçia kanë një efekt tepër pozitiv mbi

diabetikët me diabet tipi 2, pra HCA ul së tepërmi sasinë e yndyrës në gjak.

Deri më sot nuk është zbuluar ende nga shkenca se çfarë konkretisht e bën trupin më pak të

ndjeshëm ndaj insulinës duke shkaktuar në këtë mënyrë diabetin tipi 2. Meqënëse nuk dihet me

siguri ajo është quajtur SINDROMA X, por disa studiues kanë bërë një lidhja ndërmjet

Këmba diabetike

Klevia NAKO 7

sindromës x dhe disa lloje yndyrnash në gjak. Bëhet fjalë për yndyrnat që konsiderohen të

dëmshëm nëse janë në nivel të lartë, ato janë Trigliceride dhe kolesteroli LDL (quhet kolesterol i

keq). Fatkeqësisht kërkimet shkencore mbi HCA janë ndërprerë prej kompanive farmaceutike

sepse ato nuk mundën të sigurojnë licencën për tregtimin e produkteve të HCA. Duke ditur se

shumë ilaçe që përdoren sot dalin në treg në rradhë të parë nëse i intereson kompanive

farmaceutike dhe jo nëse ato shërojnë sëmundjen. Ky është realiteti i sotëm. Megjithatë kërkimet

kanë vazhduar mbi HC nga institucione të tjera mjekësore që megjithëse nuk kanë fuqinë e

kompanive gjigande farmaceutike kanë bërë një punë të admirueshme në zbulimin e vetive të

HCA-së.

Kromiumi

Përveç HCA ka një mineral që gjendet në organizmin tonë që ndihmon shumë në rritjen e

ndjeshmërisë së trupit ndaj insulinës. Ky është kromiumi. Studimet e kryera tregojnë se ai:

a) Rrit ndjeshmërinë ndaj insulinës duke rritur sasinë e gukozës dhe amino acideve të

thithura nga qelizat.

b) Rrit masën muskulare në njerëzit që ushtrojnë aktivitet fizik. Ky faktor ndikon shumë në

diabetikët sepse indet muskulore thithin sasi të mëdha glukoze.Ul sasinë e ilaçeve

tradicionale që diabetikët kanë nevojë të marrin rregullisht. Në një studim në Izrael 47%

e pacientëve e ulën dozën e ilaëçeve që merrnin, bile edhe ata në gjëndje kritike të cilët

merrnin injeksione insuline e ulën sasinë e insulinës së injektuar.

c) Ul nivelin e kolesterolit dhe të triglicerideve në diabetikët, këta dy faktorë çojnë në

komplikacione të tjera tek diabetikët.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 8

Vitaminat dhe mineralet

Shumë doktorë nuk rekomandojnë marrjen e vitaminave e mineraleve me tableta. Ata thonë se

njeriu i merr vitaminat që i nevojtien nga ushqimi i përditshëm dhe nuk ka nevojë për vitamina

me tableta. Disa doktorë të tjerë thonë ato nuk bëjnë as mirë as keq por po qe se do ta provosh

merri se nuk të gjen gjë e keqe prej tyre. Pjesa tjetër e doktorëve përfshi edhe në autorët e librit

(Dr. Vern dhe Dr. Peri) rekomandojnë marrjen e vitaminave dhe mineraleve në tableta, sepse ata

kanë parë vetë rezultate shumë pozitive pa asnjë efekt anësor. Vitaminat, mineralet, sheqernat,

fotokimikatet, proteinat si dhe aminoacidet, yndyrnat, acidet linoleike dhe linolenike janë

ushqyes të domosdoshëm për trupin e njeriut që trupi nuk i prodhon dot vetë, por i merr nga

ushqimi i përditshëm. Përdorimi i vitaminave, mineraleve dhe substancave të tjera natyrore është

një front i ri i hapur në luftën kundër diabetit dhe sëmundjeve të tjera. Ndoshta ju mendoni se

vitaminat janë karburanti që trupi djeg cdo ditë për të jetuar e punuar. Jo,janë kaloritë që vijnë

nga ushqimi që i japin trupit energji. Vitaminat bëjnë të mundur që trupi të tresë, thithë dhe

metabolizojë ushqimet nga të cilat vjen energjia. Pra vitaminat janë çelësi që ndez motorrin e të

ushqyerit. Është e vërtetë se mënyra më e mirë për të marrë vitaminat, mineralet dhe substanca të

tjera është me anë të ushqimeve të freskëta: fruta, perime, drithërat, etj etj. Vitaminat që vijnë

nga ushqimet kanë sasinë e duhur dhe janë të kombinuara në mënyrë të përsosur. Por, megjithatë

edhe tabletat bëjnë një punë të mirë në zëvendësimin e tyre. Dhe nuk kanë asnjë efekt anësor

nëse nuk teprohet në sasinë e duhur.

Bimët medicinale natyrale pa efekte anësore

Ekziston një bimë e kuqe e madhe sa një kokërr portokalli që njihet në botanikë me emrin

Garcina Cambogia. Kjo bimë thahet dhe bluhet duke e bërë në këtë mënyrë pluhur. Ky pluhur ka

pasur përdorime të ndryshe për shumë e shumë vite me rradhë.

Në Indi përdoret për infeksione të ndryshme. Gjithashtu është përdorur si punë çamçakëzi për të

mbajtur të shëndetshëm dhëmbët dhe mishin e dhëmbëve. Në Indi gjithashtu përdoret si erzë në

gatim sidomos në gjellët e famshme indiane Keri. Në disa vende bima është përdorur si

afrodiziak (nxitës i epshit seksual).

Në Kinë përdoret në diabetin tipi 2, në disa sëmundje mëlçie dhe për parazitë. Duke parë efektet

e bimës farmakologët u interesuan shumë e më shumë se si vepronte kjo bimë mbi sëmundje të

ndryshme. Në vitin 1965 dy studiues zbuluan se lënda vepruese në këtë bimë ishte acidi

hidroksicitik ose shkurt AHC. Pas kësaj kërkimet u përqëndruan në këtë përbërës kimik të

veçantë dhe u pa se ky përbërës po jepte rezultate shumë të papritura. Një farmakolog i

universitetit amerikan i Brandeisit Watson zbuloi i habitur se ky përbërës detyron qelizat që të

mos thithin yndyrën, çka do të thotë se në këtë mënyrë kemi më pak yndyrna rreth mëlçisë dhe

në përgjithësi në trup.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 9

2. Pankreasi

Pankreasi (greq. Pan = krejt, mbarë ; kreas = mish) është një gjëndër në bark që lëshon një lëng

tretës (lëngun pankreasor) në zorrën dymbëdhjetëgishtore (duodenum) përmes Ductus

pancreaticus. Pankreasi prodhon disa hormone të rëndësishme: insulinën, glukagonin,

somatostatinën, sekretinën, pankreocyminën etj.

Ndërtimi

Pankreasi është një organ në formë pyke me gjatësi rreth 14 – 20 cm, gjerësi 4 cm (shpesh 1,5 –

2 cm) dhe 65 – 80 g i rëndë (tek gratë peshon pak më lehtë) dhe ka ngjyrë të kuqerremtë ose të

përhirtë kur është në fazën e veprimtarisë së dendur prodhuese. Gjendet në hapësirën e stomakut.

Pankreasi është gjëndër me funksion të dyfishtë: ezokrin dhe endokrin. Funksioni ekzokrin

shihet nga ajo se një pjesë e pankreasit e krijon dhe sekreton lëngun pankreatik, i cili përmes

kanaleve të ushqimit në trakt digjestiv. Në pjesën tjetër të pankreasit krijohen edhe hormonet,

kështu që kjo pjesë e pankreasit quhet pankreas endokrin. Këto hormone pankreasi i sekreton

drejtpërdrejt në gjak. Në pankreas funksionin endokrin e kanë indet e veçanta në formë

ujdhesave, të cilat quhen ujdhesat e Langerhensit. Këto ujdhesa e përbëjnë vetëm 1 % të tërë

masës së pankreasit. Indi i këtyre ijdhesave është i ndërtuar prej 4 llojeve të qelizave: A, B, C

dhe D. Më së shumti ka qeliza të tipit A (75%) në të cilat sintetizohen insulina, kurse në qelizat

A krijohet glukagoni. Funksioni i qelizave C dhe d nuk dihet. Qelizat e pankreasit endokrin i

sekretojne dy hormone:

Insulina

Glukagoni

Sëmundjet

Për shkak të vendosjes së thellë, pankreasi nuk është lehtë i kapshëm nga vëzhgimet mjekësore

dhe sëmundjet e pankreasit është mosfunksionimi jo i rregullt i këtij organi. Kur ky organ

vazhdon të mos kryejë mirë punën e tij për një kohë të gjatë, atëherë sëmundja kthehet në

kronike. Lënia pas dore e kurave parandaluese dhe e mjekimit të rekomanduar nga mjekët

Këmba diabetike

Klevia NAKO 10

përkatës mund të çojë në shfaqjen e sëmundjeve të tjera edhe më të rënda siç janë sëmundja e

sheqerit ose e tumoreve të ndryshme, të cilat shfaqen si pasojë e mosprodhimit të insulinës nga

ky organ. Insulina është një hormon që prodhohet nga gjëndra e pankreasit. Ajo luan rol kyç në

përpunimin e sheqerit nga organizmi ynë, duke bërë të mundur futjen e tij në qelizat indore. Në

të njëjtën kohë, insulina njihet prej të gjithëve si prearat medikamentoz, që përdoret për

mjekimin e sëmundjes së diabetit të sheqerit. Në këto raste duhet treguar kujdes i veçantë, pasi

kjo neglizhencë nga ana e të sëmurit mund të shkaktojë dëme të mëdha deri ne infektim të

gjakut. Me përparimin e sëmundjes mund të bëhet e domosdoshme kryerja e një ndërhyrje

kirurgjikale. Sipas studimeve të kryera kohët e fundit, një në tre të sëmurë të prekur nga

sëmundja e pankreasit janë të detyruar t’i nënshhtrohen operacionit.

Simptomat

Shenjat më të shpeshta të sëmundjes së pankreasit janë dhimbje në pjesën e sipërme të barkut,

këputje të trupit të shoqëruar dhe me zverdhje. Të sëmurët ndiejnë një gjendje të fikëti. Shpesh

çon edhe në në shfaqjen e sëmundjes së sheqerit.

Shkaku

Pankreasi preket nga mikrobet abcese. Infektohet nga mikrobe nëpërmjet gjakut ose mikrobe që

gjenden në duoden. Infektimi favorizohet kur merret alkool dhe ushqime të bollshme, si dhe nga

gurët e formuar rishtazi në tëmth.

Sëmundjet më të shpeshta janë:

Ndezje (pankreatit i thjeshtë,nekrotik ose hemorragjik)

Tumoret

Cistet

Diabeti

“Gurët”

Mënyrat e trajtimit të sëmundjes së pankreasit:

Të sëmurët, që vuajnë nga dhimbjet e pankreasit janë të konsiderueshëm. Mosfunksionimi i këtij

organi sjell shqetësime të shumta siç janë dhimbjet e forta të barkut, që shpesh bëhen të

padurueshme. Megjithatë për qetësimin e këtyre dhimbjeve dhe për funksionimin sa më të mirë

të këtij organi mjekët popullorë kanë zbuluar bimët, që përdoren në formën e çajrave.Dafina

është një ndër bimët e shumta, që përdoret për të lehtësuar dhimbjet e shkaktuara nga pankreasi.

Pjesët që përdoren janë gjethet, të cilat pasi grimcohen mund të përzihen me lëvoret e portokallit

edhe këto të grimcuara. Së bashku hidhen në një enë ku më parë është shtuar një gotë me ujë të

valuar. Kjo masë lihet për 10 minuta dhe më pas kullohet dhe ëmbëlsohet sipas dëshirës. Nga kjo

përzierje pihen 2 deri në 3 gota në ditë. Ky çaj përmirëson edhe tretjen sa më mirë të ushqimit në

pankreas. Një tjetër mënyrë për funksionimin sa më të mirë të pankreasit është edhe bima e

kinfushës. Një kujdes i veçantë duhet treguar te fëmijët,të cilëve, nuk duhet t’u jepet në doza të

Këmba diabetike

Klevia NAKO 11

mëdha si te të rriturit. Kjo kurë shërben për shtimin e lëngut të stomakut dhe përmirëson tretjen e

ushqimit. Gjithashtu, pakëson dhe sekrecionet e tëmthit në pankreas. Edhe çaji i sanzës është një

mënyrë mjaft e mirë për shërimin e sëmundjes së pankreasit. Sazma e grimcuar hidhet në një

litër ujë dhe zihet pë 20 minuta. Nga ky çaj pihen 3 filxhanë në ditë para buke. Çaji shërben për

gjallërimin e organizmit në lëngun e stomakut dhe të pankreasit. Pirja e këtij çaji nuk

rekomandohet te nënat me fëmijë në gji, pasi hidhëron qumështin duke dëmtuar kështu shëndetin

e fëmijës. Edhe bima e çikores përdoret për këtë sëmundje. Gjethet ose rrënjët e grimcuara të

kësaj bime zihen në një enë me ujë. Çaji i përftuar kullohet dhe pihet 2 deri në 3 doza të tilla në

ditë. Ky mjekim e gjallëron organizmin,përmirëson tretjen dhe urinimin si dhe zbrazjen e

fshikëzës së tëmthit të pankreasit dhe jashtëqitjen pa acaruar aparatin tretës.

3. Diabeti, ndërlikimet që sjell në këmbë

15 % e diabetikëve do të ballafaqohen në jetën e tyre me një ulçera të këmbës që kërkon trajtim

mjekësor. Pas shumë vitesh progresi në trajtimin e diabetit, st mund të pranojmë me lehtësi që

problematika kryesore e kësaj sëmundjeje nuk qëndron më tek mbijetesa. Shqetësimi i

pacientëve dhe mjekëve përqëndrohet tashmë tek komplikacionet kronike të diabetit si

mikroangiopatia (retinopati, nefropati, neuropati) dhe makroangiopatia (sëmundja ishemike e

zemrës, sëmundjet arteriale të gjymtyrëve etj. ). Ndër ndërlikimet më shqetësuese të diabetit

është dhe e ashtuquajtura “këmba diabetike” . Ky është komplikacioni që sjell numrin më të

madh të diabetikëve të shtruar në spital dhe për të cilët shpenzimet janë të konsiderueshme. Nëse

ne mendojmë për parashikimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë që ka parashikuar një

shifër tek 1 miliardë diabetikë në 2030 krahasuar me 285 milionë të vlerësuar deri më 2012,

duhet të rimendojmë për dimensionin që do të marrë ky problem. Vlerësime, gjithnjë të OBSH-

së, thonë që në fakt 15 % e diabetikëve do të ballafaqohen në jetën e tyre me një ulçera të

këmbës që kërkon trajtim mjekësor. Megjithatë, problemi më i madh i lidhur me një ulçera të

këmbës diabetike është rreziku i amputimit, çka do të thotë prerje e këmbës: më shumë se 50 % e

gjithë amputimeve të mëdha, mbi kyçin e këmbës, kryhen në pacientë diabetikë. Në 84 % të

rasteve amputimi vjen si pasojë e ulçeracionit të këmbës.

Shenjat e këmbës diabetike: Flitet për këmbë diabetike kur neuropatia diabetike dhe/ose

arteriopatia e gjymtyrëve të poshtme ndërhyjnë në funksionin ose në strukturën e këmbës. Të dy

rastet të njohura gjithashtu si këmba neuropatike apo këmba ishemike janë shumë të ndryshme

midis tyre, por në pjesën më të madhe,veçanërisht në moshën e avancuar,bashkëjetojnë si

neuropatia dhe artcriopatia, domethënë flitet kështu për këmbën neuroishemike. Një

komplikacion serioz i një këmbe diabetike që ka një ulçera të hapur është infeksioni, që është

shpesh shkaku i vërtetë që sjell amputimin.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 12

Parandalimi

Mbrojtja më e mirë është njohja e problemit. Mos përdorni ngrohje të drejtpërdrejta (shishe me

ujë të nxehtë,kalorifer, radiator etj.). Vishni këpucë të përshtatshme, me taka jo më shumë se 4

cm. Kur vishni këpucë të reja kontrolloni këmbët pas pak minutash.

Këshilla

Shikoni dhe lani këmbët tuaja çdo ditë. Kontrolloni temperaturëne ujit me bërrylin tuaj ose me

një termometër. Thajini plotësisht, butësisht, mund të përdorni edhe një tharëse flokësh. Përdorni

çorape që nuk shtrëngojnë dhe ndryshojini ato çdo dite. Hidratoni këmbët tuaja të thata me krem

Këmba diabetike

Klevia NAKO 13

specifik. Mos përdorni instrumente të mprehta. Pritini thonjtë me gërshërë me kujdes dhe

rrumbullakosini me limë kartoni. Shmangni të ecurin zbathur.

4. ULÇERA DIABETIKE

Diabeti është një sëmundje e rëndë që mund të zhvillohet nga mungesa e prodhimit të insulinës

në trup, ose për shkak të pamundësisë së insulinës së trupit për të kryer funksionet e saj normlae

të përditshme. Insulina është një substancë e prodhuar nga gjëndra e pankreasit që ndihmon në

proçesin e ngënies, ne hamë dhe gjëndra e pankreasit e kthen atë në energji. Diabeti prek rreth 16

milionë amerikanë dhe është klasifikuar në dy lloje të ndryshme: Tipi 1 dhe tipi 2. Tipi 1 është i

lidhur zakonisht me diabet për të mitur dhe është shpesh i lidhur me trashëgiminë. Tipi 2,

zakonisht i referuar si diabeti i të rriturve, është i karakterizuar nga sheqeri i rritur në gjak,

shpesh në njerëz të cilët janë në mbipeshë apo nuk kanë ndjekur një dietë normale siç duhet.

Shumë komplikime mund të shoqërohen me diabet. Diabeti prish sistemin e enëve të gjakut,

duke prekur shumë zona të trupit të tila si sytë,veshkat dhe këmbët. Njerëzit me diabet duhet t’i

kushtojnë vëmendje të veçantë këmbëve të tyre.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 14

Neuropatia

Nga 16 milionë amerikanë me diabet, 25 % do të zhvillojnë probleme me këmbët të lidhura me

këtë sëmundje. Gjëndja në këmbën diabetike ndikohet nga një kombinim i dy shkaqeve :

qarkullimi i dobet dhe neuropatia. Neuropatia diabetike mund të shkaktojë pandjeshmëri ose

një humbje të aftësisë për të ndjerë dhimbje, ngrohje dhe të ftohtë. Diabetikët që vuajnë nga

neuropatia mund të zhvillojnë të prera në këmbë, flluska, të gërvishtura apo plagë dhe ata janë të

pandjeshëm ndaj tyre si rezultat i kësaj neuropatie, shkak të pandjeshmërisë. Nëse këto lëndime

të vogla nuk mjekohen kur dhe si duhen, komplikohen dhe si rezultat çojnë në ulçerim dhe

ndoshta edhe amputim.

Neuropatia gjithashtu mund të shkaktojë deformime të tilla si bunios, këmbë Hammer, dhe

këmbët Charcot. Është shumë e rëndësishme për diabetikët për të marrë masat e nevojshme për

të parandaluar të gjitha lëndimet në këmbë. Për shkak të pasojave të neuropatisë, vëzhgimi i

përditshëm i këmbëve është i domosdoshëm. Kur një pacient diabetik merr masat e nevojshme

parandaluese, ai ose ajo redukton rrezikun e kushteve të rënda në këmbë.

Qarkullim i dobët

Diabeti shpesh çon në sëmundje vaskulare periferike që pengojnë qarkllimin e gjakut. Në këtë

gjëndje, ka një ngushtim të arterieve që shpesh çojnë në rënien ndjeshëm të qarkullimit të gjakut

në pjesën e poshtme të këmbëve. Qarkullimi i dobët kontribuon në problemet e këmbës

diabetike, duke ulur sasinë e oksigjenit dhe ushqyerjen e lëkurës dhe indeve të tjera duke

shkaktuar shërim të ngadaltë. Qarkullimi i dobët mund të çojë në ënjtje dhe thatësi të këmbës.

Parandalimi i komplikimeve në këmbë është më kritik për pacientin diabetik sepse qarkullimi i

dobët dëmton proçesin e shërimit dhe mund të çojë në ulçer, infeksion dhe kushte të tjera të

Këmba diabetike

Klevia NAKO 15

rënda të këmbës. Diabeti mellitus përfaqëson disa sëmundje në të cilat nivelet e larta të glukozës

në gjak me kalimin e kohës mund të dëmtojnë nervat, veshkat, sytë dhe enët e gjakut. Diabeti

gjithashtu mund të zvogëlojë aftësinë e trupit për të luftuar infeksionin. Kur diabeti nuk është i

kontrolluar mirë, dëmtimi i organeve dhe dëmtimi i sistemit imunitar është i mundshëm.

Problemet e këmbës zakonisht zhvillohen në njerëzit me diabet dhe shumë shpejtë mund të

bëhen serioze. Me dëmtimin e sistemit nervor, një person me diabet mund të mos jetë në gjëndje

të ndiejë këmbët e tij siç duhet. Sekrecioni normal i djersës në lëkurën e këmbës është i dëmtuar.

Këta faktorë së bashku mund të çojnë në presion jo normal të lëkurës së kockave dhe nyjeve të

këmbës. Dëmtimi i enëve të gjakut dhe dëmtimi i sistemit imunitar nga diabeti i bëjnë të vështira

keto plagë për t’u shëruar. Infeksioni bakterial i lëkurës, indeve lidhore, muskujve dhe kockave

mund të ndodhë gjithashtu. Këto infeksione shkojnë deri në gangrenë. Për shkak të qarkullimit të

dobët të gjakut antibiotikët nuk shkojnë lehtë në vendin e infeksionit. Shpesh trajtimi i vetëm për

këtë është amputimi i këmbës. Nëse infeksioni përhapet në gjak ky proçes mund të jetë

kërcënues për jetën. Njerëzit me diabet duhet të jenë plotësisht të vetëdijshëm se si ti

parandalojnë problemet e këmbës para se ato të ndodhin, të njohin problemet e këmbës diabetike

është përmirësuar, parandalimi duke përfshirë kontrollin e mirë të nivelit të sheqerit në gjak

mbetet mënyra më e mirë për të parandaluar komplikimet diabetike.

Ulçera diabetike në këmbë është një ndërlikim i madh i diabetit mellitus dhe ndoshta ndërlikimi

më i madh i këmbës diabetike. Kjo ndodh në 15 % të të gjithë pacientëve me diabet dhe paraprin

84 % të të gjitha amputimeve në këmbën diabetike. Rritja e madhe e vdekshmërisë në mesin e

pacientëve diabetikë, të vërejtur gjatë 20 viteve të fundit është konsideruar të jetë për shkak të

zhvillimit të komplikimeve makro dhe mikro vaskulare duke përfshirë dështimin e proçesit të

shërimit të plagës. Shërimi i plagës është dukuri e një rigjenerimi të indeve në pjesën e

shkatërruar, qoftë kjo plagë e hapur apo e mbyllur. Duke qënë një fenomen natyror, shërimi i

plagës zakonisht merret me kujdesin e mekanizmit të veprimit të lindur të trupit që punon me

besueshërinë më të madhe të kohës. Tipari kryesor i shërimit të plagës është riparimi i matriksit

të humbur extracelular (ECM) që formon komponentin më të madh të të shtresës së lëkurës.

Prandaj rindërtimi i kontrolluar dhe i saktë bëhet i domosdoshëm për të shmangur nën ose mbi

shërimet që mund të çojnë në anomali të ndryshme. Por në disa raste, çregullime të caktuara ose

patologji fiziologjike pengojnë proçesin e shërimit të plagës që në raste të tjera shkon shumë

mirë ose ecën sipas një proçesi të rregullt. Diabetes mellitus është një çregulim metabolik i tillë

qëpengon hapat normale të proçesit të shërimit të plagës. Shumë studime histopatologjike

tregojnë proçesin inflamator të zgjatur në plagën diabetike, e cila shkaktonn vonesa në formimin

e indeve dhe një reduktim paralel në forcën elastike të plagës. Ulçerat kronike jo – shëruese

diabetike janë treguar shpesh me terapi të zëvendësimit të matriksit extracellular. Deri tani, kjo

është një prirje e zakonshme në fushën e kudjdesit të këmbës diabetike që përdorin terapi të

avancuara të njomjes së plagës, biorigjenerimin e indeve të lëkurës apo të zëvendësimit të

lëkurës, faktorët e rritjes dhe terapia me presion negativ në plagë. Asnjë terapi nuk është

plotësisht e përsosur si çdo lloj që ka disavantazhet e veta. Terapia e njomjes së plagës është e

Këmba diabetike

Klevia NAKO 16

njohur për të promovuar proliferimin dhe përhapjen, migrimin e fibroplasteve dhe keratociteve,

sintezën e kolagjenit, angiogenezën e hershme dhe shërimin e plagës.

5. KËMBA DIABETIKE

Çfarë është këmba diabetike? Pse shkaktohen ulçerat e tyre? Flitet për këmbë diabetike kur

neuropatia diabetike dhe/ ose arteriopatia e gjymtyrëve të poshtme ndërhyjnë në funksionin ose

në strukturën e këmbës. Të dy rastet të njohura gjithashtu si këmba neuropatike apo këmba

ishemike janë shumë të ndryshme midis tyre, por në pjesën më të madhe, veçanërisht në moshën

e avancuar, bashkëjetojnë si neuropatia edhe arteriopatia, domethënë flitet kështu për këmbën

neuroishemike. Një komplikacion serioz i një këmbe diabetike që ka një ulçera të hapur është

infeksioni, që është shpesh shkaku i vërtetë që sjell amputimin.

Këmba neuropatike: Këmba është një organ kompleks që kryen funksionin e saj, duke dhënë

informacione trurit dhe duke marrë nga ai urdhëra motorike. Informacionet ndijore na

paralajmërojnë për vrazhdësinë e tokës, për temperaturën e ambientit, për presionin që ushtrohet

mbi këmbën. Neuropatia diabetike prek si nervat ndijorë (neuropatia ndijore), ata motorikë

(neuropatia motorike) dhe nervat autonome (neuropatia) autonome (neuropatia autonome).

Këmba neuropatike është një këmbë në të cilën neuropatia diabetike ka ndryshuar ekuilibrin

muskulor, perceptimin e stimujve dhe vetërregullimin vegjetativ.

Këmba ndijore: Prek organet e ndjeshmërisë së këmbës dhe fibrat nervore që i përcjellin

ndjesitë trurit. Pasoja më e rëndë është ulja e pragut të dhimbjes deri në pandjeshmëri të plotë.

Mungesa e dhimbjes mund të duket në pamje të parë si një përparësi, por është një fatkeqësi, pasi

dhimbja është një shenjë që na paralajmëron që diçka po na dëmton. Neuropatia ndijore është

kështu një patologji që lejon një traumë të arrijë deri në vendosjen e një lezioni (dëmtimi). Sot

ekzistojnë metoda diagnostikuese të thjeshta dhe të sigurta, të cilat mund të zbulojnë praninë e

hershme të një neuropatie ndjesore. Ndjeshmëria e prekjes vlerësohet nga një fije najloni me

Këmba diabetike

Klevia NAKO 17

diametër të paracaktuar (monofilamenti Scmmes - Weinstein) që i vihet afër këmbës. Nëse

subjekti nuk lajmëron se fija e hollë është mbështetur në këmbë, kjo tregon se ka humbur

ndjeshmërinë ndaj prekjes.

Neuropatia motorike: Prek fijet nervore që inervojnë muskujt e këmbës, çka bën që ata të

reagojnë në mënyrë të çregullt ndaj stimujve të trurit. Kjo derivon në çregullim të balancit të

muskujve fleksorë dhe ekstensorë. E gjitha kjo çon në një deformim të shputës së këmbës dhe

reduktim të sipërfaqes së mbështetjes dhe në fund në shfaqjen e kalloziteteve të shputës së

këmbës të njohura me emrin shkencor “hiperkeratoza” . Hiperkeratoza është një përpjekje për

t’u mbrojtur nga ngarkesa të tepërta, por është një mbrojtje e paqëndrueshme pasi me kalimin e

kohës nëse nuk është eleminuar ose apo zvogëluar. Presioni në pikën hiperkeratozike do të

formonte hematoma dhe nga dërrmimi në vazhdimësi i mbingarkesës do të kalojë në një ulçera të

pashmangshme.

Neuropatia autonome: Ndikimi i neuropatisë autonome është shumë më pak i njohur dhe

ndoshta më pak i rëndësishëm se ndikimi shkatërrues i neuropatisë ndijore dhe motorike. Pasoja

e menjëhershme, më e dukshme e neuropatisë ndijore është dehidrimi i këmbës që i detyrohet

mosfunksionimit të fijeve nervore që rrgullojnë prodhimin sekretues të gjëndrave të këmbës.

Thatësia shkakton çarje apo dëmtime më të rënda të këmbës, duke u bërë kështu një portë hyrëse

për mikroorganizmat patogjene.

Neuropatitë diabetike

Këmba diabetike

Klevia NAKO 18

Neuropatitë diabetike janë një familje e çregullimeve nervore të shkaktuara nga diabeti. Njerëzit

me diabet me kalimin e kohës mund të zhvillojnë dëmtime nervore në të gjithë trupin. Disa

njerëz me dëmtime nervore nuk kanë asnjë simptomë. Të tjerët mund të kenë simptoma të tilla si

dhimbje, ndjesi shpimi gjilpërash, mpirje apo humbja e ndjesisë në duar, krahë dhe këmbë.

Problemet nervore mund të ndodhin në çdo sistem të organeve, duke përfshirë traktin digjestiv,

zemrën dhe organet seksuale. Rreth 60 deri në 70 % e njerëzve me diabet kanë një formë të

neuropatisë. Njerëzit me diabet mund të zhvillojnë probleme nervore në çdo kohë, por rreziku

rritet me moshën dhe kohëzgjatje më të gjatë të diabetit. Normat më të larta të neuropatisë janë

në mesin e njerëzve të cilët kanë pasur diabet për të paktën 25 vjet. Neuropatitë diabetike

gjithashtu dhet të jenë më të zakonshme në njerëzit që kanë probleme të kontrollit të glukozës në

gjak, i quajtur gjithashtu sheqeri në gjak, si dhe ata me nivele të larta të yndyrës në gjak,

presionin e gjakut dhe ata që janë mbipeshë.

Shkaktarët e neuropatisë diabetike

Shkaqet janë ndoshta të ndryshme për lloje të ndryshme të neuropatisë diabetike. Hulumtuesit

janë duke studiuar se si ekspozimi i zgjatur ndaj glukozës së lartë të gjakut shkakton dëmtime

nervore. Dëmtimet nervore të mundshme për shkak të një kombinimi të faktorëve:

Faktorët metabolikë, të tilla si glukoza e lartë në gjak, kohëzgjatja e gjatë e diabetit,

nivelet jonormale të yndyrës në gjak dhe nivele të ulëta të insulinës ndoshta.

Faktorët neurovaskular, duke çuar në dëmtimin e enëve të gjakut që mbartin oksigjenin

dhe lëndët ushqyese të nervave.

Faktorët që shakaktojnë inflamacion autoimun në nerva.

Lëndime mekanike të nervave, të tilla si sindromi i tunelit të kyçit të dorës

Tipare të trashëguara që rrisin ndjeshmërinë ndaj sëmundjeve nervore

Faktorët e jetesës, të tilla si pirja e duhanit apo përdorimi i alkoolit.

Simptomat e neuropatisë diabetike

Simptomat varen nga lloji i neuropatisë dha nga lloji i nervave të prekura. Disa njerëz me

dëmtime nervore nuk kanë asnjë simptomë. Për të tjerët, simptoma e parë është shpesh e vogël

në fillim, dhe për shkak se shumica e dëmtimeve nervore ndodhin gjatë disa viteve, rastet e buta

mund të shkojnë pa u vënë re për një kohë të gjatë. Simptomat mund të përfshijnë sistemin

ndijor, motor dhe sistemet autonome ose jovullnetare nervore. Në disa njerëz, kryesisht ato me

neuropati qëndrore. Fillimi i dhimbjes mund të jetë i papritur dhe i rëndë. Simptomat e dëmtimit

nervor mund të përfshijnë:

Mpirje, ndjesi shpimi gjilpërash, apo dhimbje në gishtat, këmbët, duart, krahët dhe gishtat

Humbjen e muskujve të këmbëve apo duart

Disepsi, të përziera, të vjella

Diarre ose kapsllëk

Këmba diabetike

Klevia NAKO 19

Marramendje apo ligështi për shkak të një rënie të presionit të gjakut pas ndenjjes në

këmbë ose ulur

Probleme me urinimin

Disfunksioni seksual në meshkuj apo thatësi vaginale në femrat

Dobësi

Simptomat që nuk janë për shkak të neuropatisë, por shpesh shoqërojnë atë, përfshijnë humbje

peshe dhe depresionin.

Llojet e neuropatisë diabetike

Neuropatia diabetike mund të klasifikohet si periferike, autonome, proximale ose fokale. Çdo lloj

ndikon në pjesë të ndryshme të trupit në mënyra të ndryshme:

Neuropati periferike: Lloji më i zakonshëm i neuropatisë diabetike, shkakton dhimbje ose

humbje të ndjeshmërisë në gishtërinjtë, këmbët, duart dhe të krahëve. Neuropatia periferike

mund të shkaktojë edhe dobësi të muskujve dhe humbje të reflekseve, sidomos në kyçin e

këmbës, duke çuar në ndryshime në mënyrën se si personi po ecën. Deformime në këmbë, të tilla

si hammertoes dhe rënies së midfoot, mund të ndodhin. Blisters dhe plagë mund të shfaqen në

zonat e mpira të këmbës, sepse presioni ose lëndimi shkojnë pa u vënë re. Nëse plagët në këmbë

nuk janë trajtuar menjëherë, infeksioni mund të përhapet në kocka dhe këmbët mund të priten

pastaj. Disa ekspertë vlerësojnë se gjysma e të gjitha amputimeve të tilla janë të parandalueshme

nëse problemet e vogla janë kapur dhe trajtohen në kohë.

Simptomat e neuropatisë periferike mud të përfshijnë:

Mpirje, dhimbje ose ftohtësi në temperatura

Një ndjesi shpimi gjilpërash, djegie apo ndjesi pickimi

Dhimbje të mprehta ose dhimbje barku

Ndjeshmëri ekstreme në kontakt, madje dhe në prekje të lehta

Humbja e bilancit dhe koordinimit

Neuropatia autonome: Neuropatia autonome prek nervat që kontrollojnë zemrën, rregullojnë

presionin e gjakut, dhe kontrollin e niveleve të glukozës në gjak. Neuropatia autonome ndikon

edhe në organe të tjera të brendshme, duke shkaktuar probleme me tretjen, funksionin respirator,

urinimin, përgjigjen seksuale, dhe vizionin. Përveç kësaj, sistemi që rikthen nivelet e glukozës në

gjak në normalitet pas një episodi hypoglycemic mund të preken, duke rezultuar në humbjen e

simptomave paralajmëruese të hypoglycemisë.Shkakton ndryshime në zorrë, tretje dhe

funksionin e fshikëzës, pergjigje seksuale, dhe djersë. Ajo gjithashtu mund të ndikojë në nervat

që i shërbejnë zemrës dhe kontrollin e presionit të gjakut, si dhe në nerva, mushkëri dhe sytë.

Neuropatia autonome gjithashtu mund të shkaktojë hypoglycemi, mosdije, një gjëndje në të cilën

njerëzit nuk përjetojnë simptoma paralajmëruese të niveleve të ulëta të glukozës në gjak.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 20

Neuropatia proximale: Neuropatia proximale, e quajtur nganjëherë rrjeti lumbosacral i

neuropatisë, neuropatia e femurit, ose amiotrofia diabetike, fillon me dhimbje në kofshë, hips,

mollaqe, apo këmbë, zakonisht në njërën anë të trupit. Ky lloj i neuropatisë është më i

zakonshëm në ata persona me diabet tipi 2 dhe në të rriturit më të vjetër me diabet. Neuropatia

proximale shkakton dobësi në këmbë pa ndihmë. Trajtimi për dobësi apo dhimbje është i

nevojshëm zakonisht. Gjatësia e periudhës së rimëkëmbjes ndryshon, në varësi të llojit të

demtimit nervor.

Neuropatia qëndrore ndikon në:

Sytë

Muskujt e fytyrës

Veshët

Legen

Gjoks

Bark

Kofshët

Këmbët

Shputën

. Neuropatia fokale

Neuropatia fokale shfaqet papritur dhe prek nervat specifikë, më shpesh prek kokën, bustin ose

këmbën. Neuropatia fokale mund të shkaktojë:

Paaftësi për të përqëndruar sytë

Vizion i dyfishtë

Dhimbje prapa syrit

Paralizë në njërën anë të fytyrës, e quajtur paralizë Bell

Dhimbje të rënda në shpinë apo legen

Dhimbje në pjesën e përparme të një kofshe

Dhimbje në gjoks, stomak

Dhimbje në pjesën e jashtme të këmbës ose brenda në këmbë

Dhimbje abdominale ose gjoksi që ndonjëherë gabohet për sëmundje të zemrës, një sulm

në zemër apo apendiks.

Neuropatia qëndrore është e dhimbshme dhe e paparashikueshme dhe ndodh më shpesh në të

rriturit më të vjetër me diabet. Megjithatë, ajo tenton pët t’u përmirësuar vetë gjatë javëve apo

muajve dhe nuk shkakton dëmtime afatgjate.

Njerëzit me diabet gjithashtu priren për të zhvilluar shtypje nervore, gjithashtu e quajtur sindromi

entrapment. Një nga më të zakonshmet është sindromi i kyçit tynel të dorës, e cila shkakton

Këmba diabetike

Klevia NAKO 21

mpirje dhe ndjesi shpimi gjilpërash të dorës dhe nganjëherë dobësi të muskujve apo dhimbje.

Nervat e tjera të prekshme mund të shkaktojnë dhimbje në pjesën e jashtme apo të brëndshme të

këmbës.

Parandalimi i neuropatisë diabetike

Mënyra më e mirë për të parandaluar neuropatinë është mbajtja e glukozës tuaj sa më shumë që

të jetë e mundur në nivele sa më të afërta të normales. Ruajtja e niveleve të sigurta të glukozës në

gjak mbron nervat në të gjithë trupin tuaj.

Diagnostikimi i neuropatisë diabetike

Mjekët për vendosjen e diagnozës së neuropatisë bazohen tek simptomat dhe testimet fizike.

Gjatë testimit, mjeku juaj mund të kontrollojnë presionin e gjakut, normat e zemrës, forcën e

muskujve, reflekset dhe ndjeshmëritë e ndryshimeve pozitivë, dridhjen, temperaturën ose prekjet

e lehta.

Testimet në këmbë

Ekspertët rekomandojnë që njerëzit me diabet të bëjnë një testim gjithëpërfshirës për këmbët çdo

vit për ti kontrolluar për neuropati periferike. Njerëzit e diagnostikuar me neuropati periferike

kanë nevojë për testime më të shpeshta në këmbë. Një testim gjithëpërfshirës në këmbë vlerëson

lëkurën, muskujt, eshtrat, qarkullimi, dhe ndjesitë e këmbëve. Mjeku juaj mund të vlerësojë

ndjesitë mbrojtëse pa ndjenja në këmbët tuaja duke prekur këmbën tuaj me një najlon

monofilament të ngjashme me një furçë flokësh ngritur, bashkangjitur me një shkop ose me

shpim në këmbën tuaj me një gjilpërë. Njerëzit të cilët nuk mund të reagojnë nga presioni nga

një shpim me gjilpërë ose monofilamenti kanë humbur ndjesinë mbrojtëse dhe janë në rrezik për

zhvillimin e plagëve në këmbë. Mjeku mund të kontrollojë edhe perceptimin e temperaturës ose

përdori një pirun, i cili është më i ndjeshëm se sa presioni në prekje për të vlerësuar perceptimin

e dridhjes.

Testet e tjera

Mjeku mund të kryejë teste të tjera si pjesë e diagnozës suaj.

Studimet e përçueshmërisë nervore ose electromyografia janë përdorur ndonjëherë për të

ndihmuar për të përcaktuar llojin dhe shkallën e dëmtimit nervor. Studimet e

përçueshmërisë nervore kontrollojnë transmetimin e rrymës elektike përmes një nervi.

Elektromyografia tregon se si muskujt përgjigjen ndaj sinjaleve elektrike të transmetuara

nga nervat pranë. Këto teste janë të nevojshe rrallë për të diagnostikuar neuropatinë.

Një kontroll i normës së ndryshueshmërisë së zemrës tregon se zemra përgjigjet për

frymëmarrjet e thella dhe për ndryshimet në presionin e gjakut.

Ultratingujt përdorin valët e zërit për të prodhuar një imazh të organeve të brendshme. Në

ultratingujt e fshikëzës dhe të pjesëve të tjera të traktit urinar, për shembull, mund të

Këmba diabetike

Klevia NAKO 22

tregojnë se si këto organe ruajnë një strukturë normale dhe nëse fshikëza boshatiset

plotësisht pas urinimit.

Ndiqni këto hapa për të marrë kujdesin e këmbëve tuaja:

Pastroni këmbët tuaja përditë, duke përdorur ujë të ngrohtë, jo me ujë të nxehtë dhe një

sapun të butë. Shmangni njomjen e këmbëve tuaja. Thajini me një peshqir të butë dhe të

thatë në mes të këmbëve tuaja. Njoftoni ofruesin e kujdesit tuaj shëndetësor për ndonjë

problem.

Inspektoni këmbët tuaja çdo ditë për prerje, flluska, skuqje, ënjtje, kallo apo probleme të

tjera. Përdorni nëj pasqyrë ose merrni ndihmë nga dikush tjetër në qoftë se ju nuk mund

të shihni fundet e këmbëve tuaja. Njoftoni ofruesin e kujdesit tuaj shëndetësor për ndonjë

problem.

Lyeni këmbët tuaja me locion, për të shmangur marrjen e locioneve në mes të këmbëve

tuaja.

Pas një vaske ose dushi, lëmojini këmbët me një gur të posaçëm për të eleminuar kallot.

Çdo javë apo kur është e nevojshme, pritini thonjtë tuaj në formë të rrumbullakët,lëmojini

skajet me një limë për thonjtë.

Gjithmonë vishni këpucë apo pantofla për të mbrojtur këmbët tuaja nga lëndimet.

Parandaloni acarimin e lëkurës duke veshur çorape të trasha, të buta.

Vishni këpucë që përshtaten mirë dhe që lejojnë gishtërinjtë tuaj të lëvizin. Bëni pushim

kur vishni këpucë të reja, në mënyrë që të mësoheni gradualisht.

Para se të vishni këpucët tuaja, shikojini me kujdes ato, kontrollojini me dorën tuaj për

t’u siguruar që ato nuk kanë sende, tehe të mprehta, ose objekte në to që mund të plagosin

këmbët tuaja.

Nëse keni nevojë për ndihmë për t’u kujdesur për këmbët tuaja, bëni një takim me një

mjek për të parë këmbët tuaja.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 23

Pika për t’u kujtuar:

Neuropatitë diabetike janë çregullime nervore të shkaktuara nga shumica e anomalive

të përbashkëta të diabetit, të tilla si glukoza e lartë në gjak.

Neuropatia mund të ndikojë në nervat në të gjithë trupin, duke shkaktuar mpirje dhe

ndonjëherë dhimbje në duar, krahë, këmbë apo edhe probleme me traktin digjestiv,

zemrën, organet seksuale dhe sistemet e tjera të trupit.

Tajtimi i parë përfshin sjelljen e niveleve të glukozës në gjak brenda normave normale.

Mirë kontrolli i glukozës në gjak mund të ndihmojë në parandalimin apo vonesën e

fillimit të problemeve të mëtejshme.

Kujdesi për këmbën është një pjesë e rëndësishme e trajtimit. Njerëzit me neuropati

kanë nevojë për të inspektuar këmbët e tyre përditë pas çdo lëndimi. Lëndimet e

patrajtuara rrisin rrezikun që këmba të infektohet dhe të shkojë deri në amputim.

Trajtimi përfshin gjithashtu lehtësimin e dhimbjeve dhe medikamente të tjera të

nevojshme, në varësi të llojit të dëmtimit nervor.

Pirja e duhanit rrit ndjeshëm rrezikun e problemeve në këmbë dhe amputim. Nëse pini

duhan, pyesni ofruesin e kujdesi tuaj shëndetësor për ndihmë. Duhet të ndalohet pirja e

duhanit.

Shkaqet e këmbës diabetike

Disa faktorë rrisin shansin e zhvillimit të problemeve në këmbë.

Këpucët: Këpucët që nuk janë të përshtatshme për këmbën janë një nga shkaqet e problemeve

të këmbës diabetike. Nëse pacienti ka njolla të kuqe, flluska, kokrra, kallo apo dhimbje nga e

veshura e këpucës, këpucë të papërshtatshme duhet të merren sa më shpejt që të jetë e mundur.

Nëse pacienti ka anomali në këmbë të tilla si këmbët banesë, buonions, ose hammertoes, këpucë

me recetë nga mjeku mund të jenë të nevojshme.

Dëmtimet nervore: Njerëzit me diabet janë në rrezik për të pasur dëmtime të nervave në këmbët

e tyre. Termi mjekësor për këtë është neuropati periferike. Për shkak të dëmtimit nervor, pacienti

nuk mund të jetë në gjëndje të ndiejë këmbët e tyre normalisht. Gjithashtu, ato mund të mos jenë

në gjëndje të ndiejnë pozitën e këmbëve të tyre duke ecur si anomali në balancim. Me nerva

normale, një person mund të kuptojë nëse këpucët e tyre fërkojnë këmbën ose në qoftë se një

pjesë e këmbës është duke u tensionuar ndërsa është duke ecur. Një person me diabet mund të

mos i kuptojë lëndimet e lehta (të tilla si të prera, flluska, fshikëza), shenjat që nuk merren vesh

(që shndërrohen në kallo) dhe tendosje të këmbës. Normalisht, njerëzit mund të ndiejnë në qoftë

se kanë një gur në këpucët e tyre, dhe e heqin atë menjëherë. Një person që ka diabet mund të

mos jetë në gjëndje të perceptojë një gur. Fërkimi i saj konstant mund të krijojë një të lënduar.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 24

Qarkullimi i dobët: I lënë i pa kontrolluar, diabeti mund të çojë në forcim të shpejtë të arterieve

apo arteriosklerozës. Kur rrjedhja e gjakut në indet e dëmtuara është e varfër, shërimi nuk do të

ndodhë si duhet.

Trauma në këmbë: Çdo traumë në këmbë mund të rrisë rrezikun për një problem më serioz për

tu zhvilluar.

Infeksionet: Këmba atletike, një infeksion fungal i lëkurës ose thonjve, mund të çojnë në

infeksione më të rënda bakteriale dhe duhet të trajtohen menjëherë.

Pirja e duhanit: Pirja e çdo forme e duhanit shkakton dëmtimin e enëve të vogla të gjakut në

këmbë. Ky dëmtim mund të prishë proçesin e shërimit dhe një faktor i madh rreziku për

infeksione dhe gjymtime. Rëndësia e ndërprerjes të duhanit nuk mund të anashkalohet.

FAKTORË RREZIKU

Mosha: Pacientët e vjetër në moshë kanë më shumë gjasa që të kenë probleme serioze me

këmbën ose këmbët. Përveç diabetit, problemet me qarkullimin e gjakut dhe dëmtimet nervore

janë më të zakonshme në personat e moshuar me diabet. Të moshuarit mund të jenë më të prirur

për mbajtjen e traumave të vogla tek këmbët nga vështirësitë në ecje dhe pengesat që ata nuk

mund të shohin.

Kohëzgjatja e diabetit: sa më herët të ketë patur pacienti diabet, aq më shumë gjasa ka që ata të

kenë zhvilluar një ose më shumë faktorë të rrezikut për problemet diabetike.

Serioziteti i infeksionit: Infeksione të tilla si ato që shkaktojnë deri në gangrenë, që përfshijnë

pothuajse universalisht, mund të shkaktojnë amputim gjithashtu mbartin një rrezik të lartë

vdekje. Ulçerat më të mëdha se rreth 1 inç, të gjitha kanë një rrezik shumë më të lartë të çojnë në

amputim të gjymtyrës, madje edhe me trajtimin e duhur. Infeksionet përfshijnë indet e thella dhe

eshtrat kanë një rrezik shumë të lartë për amputim.

Cilësia e qarkullimit: Nëse rrjedhja e gjakut është e dobët në këmbët e pacientit si pasojë e

dëmtimit të enëve të gjakut nga pirja e duhanit apo diabeti, ose të dyja, atëherë është shumë e

vështirë për të shëruar plagët. Gjasat e infektimit janë më serioze dhe rreziku për amputim është

më i madh.

Pajtueshmëria me planin e trajtimit: Vendimtare për një shërim të mirë të mundshëm është që

pacienti të ndjekë dhe të marrë pjesë në planin e trajtimit të zhvilluar me mjekun dhe infermierin.

Bëni pyetje nëse ndonjë nga aspektet e kujdesit ose planit të trajtimit janë të paqarta. Lëre

mjekun të shohë nëse diçka në plan nuk duhet punuar.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 25

Qëndrat e kujdesit të plagës: Qëndra e kujdesit për plagën është një burim i shkëlqyer trajtimi

gjithmonë nëse është e mundur. Ajo ofron së bashku shumë specialistë dhe qasje për të ndihmuar

në trajtimin e problemit të këmbës diabetike. Këto qëndra shpesh do të jenë në gjëndje të ofrojnë

terapi dhe madje mund të kenë protokollet eksperimentale në dispozicion për njerëzit që nuk i

janë përgjigjur terapisë tradicionale.

Aftësitë individuale të mjekut dhe infermieres: Pyesni mjekun tuaj ose infermieren

përgjejgëse për trajtimin e problemeve diabetike. Njohuritë dhe përvoja e tyre për këto probleme

mund të çojë në diagnostikim të hershëm dhe terapi më të përshtatshme.

VLERËSIMI INFERMIEROR

1. Sigurohet anamneza familjare. Këtu merret një histori e sëmundjeve familjare. Pyetet i

sëmuri për historitë personale të sëmundjeve, për mënyrën e ushqyerjes, aktivitetin e

përditshëm fizik, për pirjen e duhanit dhe alkoolit.

2. Infermieri vlerëson aparencën tek pacienti. Sheh dhe vlerëson nëse pacienti duket i

shqetësuar, i frikësuar apo i lodhur. Pyetet pacienti për sasinë dhe shpeshtësinë e pirjes së

lëngjeve. Pyetet pacienti për sasinë dhe shpeshtësinë e urinimit, pasi dihet që këta

pacientë pinë shumë lëngje dhe urinojnë shumë shpesh.

3. Vlerëson lëkurën, nëse ka probleme, është e djersitur, e ftohtë, nëse është e thatë,

vlerësohet lëkura në rastin e këmbës diabetike.

4. Vlerësohet sistemi neurologjik, nëse është i irrituar ose i përgjumur.

5. Vlerësimi fizik i kompletuar është esencial sepse diabeti mund të ndikojë në të gjitha

sistemet.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 26

VLERËSIMI FIZIK INFERMIEROR

Simptomat

Dhimbja e vazhdueshme mund të jetë një simptomë, ndrydhje, tendosje, blanë nga përdorimi i

tepruar i këpucëve të papërshtatshme apo infeksionit themelor.

Skuqja mund të jetë një shenjë e infeksionit, sidomos përreth një plage ose fërkimi jonormal i

këpucës apo çorapes.

Ënjtja e këmbëve mund të jetë një shenjë e inflamacionit themelor apo infeksionit, këpucë të

papërshtatshme apo qarkullimi i dobët venoz. Shenja të tjera të qarkullimit të dobët përfshijnë:

dhimbje në këmbë ose mollaqe që rritet me qëndrimin në këmbë.

Qimet nuk rriten.

Lëkurë e ashpër me shkëlqim në këmbë.

Ngohtësia e lokalizuar mund të jetë një shenjë e infeksionit ose inflamacionit, ndoshta tek plagët

që nuk shërohen ose që shërohen ngadalë.

Çdo prerje në lëkurë është serioze dhe mund të rezultojë në dëmtimin e këmbës, plagosje, apo

infeksion. Callot dhe drithërat mund të jenë një shenjë e traumave kronike në këmbë. Infeksioni

fungal në thonj, këmba e atletit dhe thonj të hyrë në mish mund të çojnë në infeksione më të

rënda bakteriale.

Kullimi i qelbit nga një plagë është zakonisht një shenjë e infeksionit. Kullimi i vazhdueshëm i

gjakut është gjithashtu një shenjë e një problemi në këmbë potencialisht serioz.

Një vështirësi në ecje mund të jetë shenjë e problemeve të përbashkëta, infeksion serioz, ose

këpucë të përshtatshme.

Ethet ose të dridhurat në bashkëpunimin me një plagë në këmbë mund të jenë një shenjë e një

infeksioni të rrezikshëm apo kërcënues për jetën në gjymtyrë.

Skuqja, një plagë ose skuqje që përhapet nga një plagë është një shenjë e një infeksioni në

mënyrë progresive të përkeqësimit.

Mpirje e re ose të qëndrueshme në këmbë mund të jetë një shenjë e dëmtimit nervor nga diabeti,

që rrit rrezikun për personat me probleme në këmbë.

VLERËSIMI PSIKOSOCIAL

Ndryshimi në statusin mendor (konfuzioni) mund të jetë një shenjë e rrezikshme për jetën.

Infeksioni që mund të çojë në humbjen e një këmbe ose këmbëve, kur shoqërohet me një plagë

në këmbë ose ulçerë në këmbë çon në konfuzion. Konfuzioni mund të jetë një shenjë e sheqerit

Këmba diabetike

Klevia NAKO 27

të lartë (ose shumë të lartë) apo shumë të ulët në gjak, të cilët janë më të zakonshme kur

infeksioni është i pranishëm. Infermieri punon shumë lidhur me këtë problem pasi humbja e

këmbës përveç problemeve shëndetësore, sjell dhe probleme lidhur me aparencën e jashtme.

Diagnoza dhe Testet ekzaminuese

Vlerësimi mjekësor duhet të përfshijë dhe histori të plota, anamneza dhe ekzaminimi fizik. Dhe

mund të përfshijë edhe testet laboratorike, x-ray, studime të qarkullimit të këmbës si dhe

konsultim me specialistët.

Historia dhe ekzaminimi fizik:

Së pari, mjeku do të pyesi pacientin në lidhje me simptomat e tij dhe do ti shqyrtojë ato. Ky

ekzaminim duhet të përfshijë ekzaminimin e shenjave vitale të pacientit (temperatura, pulsi,

tensioni i gjakut dhe shkalla e frymëmarrjes), shqyrtimi i ndjesisë në këmbë, shqyrtimi i

qarkullimit të gjakut në këmbë, një ekzaminim i plotë i ndonjë zone problematike.për një plagë

ose ulçer, kjo mund të përfshijë mundësinë e ekzaminimit të plagës me një sondë të topitur për të

përcaktuar thellësinë e saj. Heqja minore kirurgjike e plagës (pastrimi ose prerja e indeve) mund

të jetë e nevojshme për të përcaktuar seriozitetin e plagës.

Analizat laboratorike:

Mjeku mund të vendosë bërjen e analizave komplet të gjakut, apo CBC, e cila do të ndihmojë në

përcaktimin e pranisë dhe peshës së infeksionit. Një shumë e lartë ose e ulët e qelizave të bardha

të gjakut, është sugjerues i një infeksioni serioz. Mjeku gjithashtu duhet të kontrollojë sheqerin

në gjak të pacientit, (me anë të shpimit të gishtit). Varësisht nga ashpërsia e problemit, mjeku

gjithashtu mund të urdhërojë teste për funksionimin e veshkave, studimet kimike të gjakut

(Elektrolitet), analizat enzimatike të mëlçisë dhe testet enzime të zemrës për të vlerësuar nëse

sistemet e tjera të trupit janë duke punuar siç duhet nën praninë e infeksionit të rëndë.

Rrezet X:

Mjeku duhet të ekzaminojë këmbë ose këmbët me anë të rrezeve X për të vlerësuar për shenja të

dëmtimit të kockave ose artrit si pasojë e dëmtimit nga infeksioni. Gasi në indet e buta, tregon

ganrenë – një infeksion shumë të rëndë ose gjymtyrë të rrezikshme, e potencialisht jetë –

kërcënuese.

Ultratingujt:

Mjeku mund të përdorë ultratingujt Doppler për të parë rrjedhjen e gjakut nëpër arteriet dhe

venat në gjymtyrët e prekura. Testi nuk ësthtë i dhimbshëm dhe përfshin teknikën e lëvizjes, një

hetim jo–pushtues mbi enët e gjakut të gjymtyrëve të prekura.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 28

Konsultimet:

Mjeku mund të kërkojë një kirurg të enëve të gjakut, kirurg ortopedik, ose të dyja për të

shqyrtuar pacientin. Këta specialistë janë të aftë në trajtimin e infeksioneve diabetike,

problemeve të kockave ose problemeve të qarkullimit të gjakut.

Angiograma:

Nëse kirurgu vaskular konstaton se pacienti ka qarkullim të dobët në gjymtyrë. Një Angiogram

mund të kryhet në përgatitjet për kirurgji për të përmirësuar qarkullimin. Me një Angioram, një

kateter është futur nëpër arterie në ijë, ndërkohë është injektuar një ngjyrues, ndërsa x-rrezet janë

marrë. Kjo lejon kirurgun për të parë se ku janë bllokimet në mënyrë që të planifikohet

operacioni për të anashkaluar blockages. Kjo proçedurë kryhet zakonisht me anestezi lokale dhe

një qetësuesi.

DIAGNOZA INFERMIERORE

1. Rrezik për ndryshime në lëkurë me prishjen e integritetit, infeksione, plagë, lëkurë e thatë

ose e djersitur.

2. Pakësimi i rezervuarve energjitikë të organizmit, i ndryshimit të mënyrës së ushqyerjes.

3. Pakësimi i vëllimit të lëngjeve si pasojë e paaftësisë për të plotësuar nevojat për lëngje,

humbje e pandjeshme si djersitja dhe urinimi i shpeshtë.

4. Ndryshim në aktivitetin fizik si pasojë e sëmundjes, lodhja pa shkak, këputje e theksuar.

5. Prishje e komfortit, të cikleve të gjumit.

6. Rrezik për ndryshime në gjëndjen e vetëdijes, përgjumje, gjëndje irritimi.

Trajtimi

Ulçerat në këmbën diabetike kërkojnë vlerësim multidisiplinar, zakonisht nga specialistët e

diabeti dhe nga kirurgët. Trajtimi përbëhet nga fashot e përshtatshme, antibiotikët (kundër

aureus, Streptococcus dhe tendosjet anaerobe), debridement dhe revaskularizimin arterial.Hapi i

parë është trajtimi për të sjellë nivelet e glukozës në gjak brenda vlerave normale për të ndihmuar

në parandalimin e dëmtimeve të mëtejshme nervore. 2. Monitorimi i glukozës në gjak, 3.

Planifikimi i vakteve, 4. Aktiviteti fizik dhe 5. Ilaçet e diabetit ose insulina do t’ju ndihmojë të

kontrolloni nivelet e glukozës në gjak. Simptomat mund të keqësohen kur glukoza në gjak nuk

është nën kontroll, por me kalimin e kohës, duke ruajtur nivele të ulëta të glukozës në gjak,

fillojnë të pakësohen simptomat. Mirë kontrolli i glukozës në gjak mund të ndihmojë në

parandalimin apo vonojë fillimin e problemeve të mëtejshme.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 29

Veshjet e plagës

Ndërsa ka shumë lloje të veshjeve të përdorura për trajtimin e ulçerave në këmbën diabetike ka

pak dëshmi të superioritetit të njërit mbi tjetrin. Veshjet Hydrogel mund të kenë një avantazh të

lehtë ndaj veshjeve standarte, por cilësia e hulumtimit është shqetësuese. Veshjet me krem që

përmbajnë argjend nuk janë studiuar si duhet. Kështu është e rekomanduar që kostoja e

prodhimit të merret parasysh.

Oksigjeni hyperbaric

Në vitin 2001, paneli shqyrtues Cochrane arriti në përfundimin se për pacientët diabetikë me

ulçera në këmbë, terapia me oksigjenin hyperbaric redukton rrezikun e amputimit dhe mund të

përmirësojë shërimin në 1 vit. Ata gjithashtu sugjerojnë se disponueshmëria e objekteve

Hyperbaric dhe vlerësimi ekonomik duhet të merret parasysh. “Drs. Ted Sosiak dhe Wayne

Evans bënë një kërkesë tonditëse në qëndrën mjekësore në Ontario. Ata thonë se HBOT (terapia

Hyperbaric Oxygn) mund të ruajë deri në 75% të më shumë se 2.160 amputimeve që ndodhin

çdo vit në Ontario për shkak të ulçerave në këmbën diabetike e trajtimi me HBO mund të

shpëtojë 100 milionë dollarë të shkaktuara nga amputimi.

Terapia e presionit negativ në plagë

Ky trajtim përdor vakum për të hequr lëngjet e tepërta dhe mbeturinat qelizore që zakonisht

zgjasin fazën e shërimit në plagë. Në dritën e drejtpërdrejtë te mekanizmit të veprimit, ka shumë

kundërshtime të rezultateve të studimeve nga terapi me presion negativ. Hulumtimi duhet të

kryhet për të zgjedhur parametrat e intensitetit të presionit, intervalin e trajtimit dhe kohën e

saktë për të filluar terapinë me presion negativ në rrjedhën e shërimit të plagës kronike.

Trajtimi mjekësor

Antibiotikët: Nëse mjeku konstaton se një plagë apo ulçer në këmbën e pacientit është e

infektuar, ose në qoftë se plaga ka rrezik të lartë për infektim, të tille si një pickim nga macja,

antibiotikët do të përshkruhen për trajtimin e infeksionit të mundshëm. Është shumë e

rëndësishme që pacienti të marrë kursin e tërë antibiotikëve siç përshkruhet. Në përgjithësi,

pacienti duhet të shikojë disa përmirësime në plagë në dy deri ne tre ditë ose mund të shohë

përmirësim që në ditën e parë. Për infeksionet e rrezikshme dhe kërcënuese për jetën në

gjymytyrë, pacientët do të pranohen në spital duke ju dhënë antibiotikë IV. Infeksionet më pak të

rënda mund të trajtohen me medikamente orale në kushte shtëpie. Mjeku mund të japë një dozë

të vetme të antibiotikëve, orale apo dozë IV.

Referimi në një qendër të kujdesit të plagës:

Shumë prej spitaleve më të mëdha të komunitetit tani kanë qëndrat e kujdesit të plagëve të

specializuara në trajtimin e plagëve diabetike dhe ulçerative. Në këto qëndra multidisiplinare,

profesionistët e shumë specialiteteve duke përfshirë mjekët, infermierët, dhe terapistët punojnë

Këmba diabetike

Klevia NAKO 30

me pacientin dhe mjekun e tyre në zhvillimin e një plani trajtimi për ulçerën ose plagën në

këmbë. Planet e Trajtimit mund të përfshijnë heqjen kirurgjikale të plagës, përmirësimin e

qarkullimit përmes një operacioni ose terapinë me veshje të veçanta dhe antibiotikë. Plani mund

të përfshijë një kombinim të këtyre trajtimeve.

Referimi tek infermieri apo kirurgu ortopedik: Nëse pacienti ka kocka me probleme,

probleme të thonjve, kallo, hamartoma, flluska, këmbë të sheshtë, thembra të çara, artrit, ose

vështirësi në gjetjen e këpucëve që i përshtaten, një mjek mund ti rekomandojë një prej këtyre

specialistëve. Ata krijojnë këpucë të përshtatshme për këmbët e tyre, këpucë për të hequr kallot

dhe janë ekspertë në zgjidhjen e problemeve kirurgjike të kockave. Ata gjithashtu mund të jenë

burim i shkëlqyer për mënyrën se si të kujdesen për këmbët e pacientit në mënyrë rutinore.

Faqja e kujdesit shëndetësor: Mjeku i pacientit mund të caktojë një infermiere për kujdesi

shëndetësor në shtëpi ose ndihmës për të ndihmuar në kujdesin dhe veshjen e plagës,

monitorimin e sheqerit në gjak dhe për të ndihmuar pacientin të marrë antibiotikët dhe

medikamente të tjera siç duhet gjatë periudhës së shërimit.

Terapia ndihmëse

Disa masa shtesë janë përdorur për të zgjedhur përmirësimin e infeksionit, shërimin e plagës.

Rekombinimi i granulocyte-koloni faktor stimulues (G-CSF). Një studim i randomizuar i

kontrolluar nga Anglia në 40 pacientë diabetikë me infeksione serioze në këmbë tregoi (në

kujdesin e zakonshëm, duke përfshirë terapi antibiotike) me injeksione G-CSF (filgrastim) në

nënlëkurë, çoi në zgjidhjen e dukshme më të shpejtë të infeksionit dhe dha rezultate më të mira.

Në të kundërtën, një tjetër studim i randomizuar i realizuar në Itali ka gjetur se nuk ka pasur

përmirësim të dukshëm në normat e kuruara ose rezultatet mikrobiologjike me adjuvant G-CSF

(lenograstim) në mesin e 40 pacientëve me gjymtyrë të rrezikshme për infeksione në këmbën

diabetike 3 ose 9 javë pas regjstimit. Shkalla e amputimit ishte, megjithatë, në mënyrë të

konsiderueshme më e ulët në 9 javë në mesim e pacientëve të trajtuar me G-CSF. Një studim ka

gjetur se prodhimi Korean me neutrophil Superoxide në 12 kontrolle të shëndetshme pa diabet.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 31

Oksigjeni Hyperbaric. Ky trajtim është dizenjuar për të rritur shpërndarjen e oksigjenit në indet

ishemike, e cila mund të ndihmojë për të luftuar infeksionin dhe përmirësojë shërimin e plagës

në këmbën me rrezik të lartë. Për vite të tëra, raportet anektodike dhe të pakontrolluara kanë

sugjeruar dobi në infeksionet e këmbës diabetike. Kohët e fundit, studimet e ardhshme, duke

përfshirë një gjykim të randomizuar, ka treguar shërimin e përmirësuar tëplagës dhe një normë

të reduktuar të amputimit me terapi oksigjeni hyperbaric. Nga 8 studimet e publikuara terapia me

oksigjen hyperbaric për çrregullime në këmbën diabetike, 5 përfshinin një grup kontrolli.

Vlerësimi jo adekuat i kushteve comorbid, madhësia e vogël e mostrës, dhe dokumentacioni i

dobët i madhësisë së plagës, pengojnë interprtimin e këtyre raporteve. Kandidatë potencialë për

oksigjen hyperbaric përfshijnë ata me lezionet e infektuara thellësisht të cilat nuk i janë

përgjigjur terapisë standarde dhe për të cilat amputimi është një mundësi reale. Nësë oksigjeni

hyperbaric është përdorur, zakonisht ai duhet të vlerësohet vazhdimisht nëse ai është me vlerë.

Në mënyrë tipike, trajtimi mund të pritet të jetë i dobishëm në qoftë se presioni transcutan i

oksigjenit pranë ulçerës është <40 mm HG para terapisë dhe rritet në 200 mm HG pas terapisë.

Oksigjeni hyperbaric është një burim i shtrenjtë dhe duhet kufizuar që të mbetet i rezervuar për

raste të rënda, madje edhe në qoftë se ai është konfirmuar edhe më tej si efektive.

Revaskularizimi: Përmiësimi i fluksit të gjakut mund të jetë vendimtar për kontrollin e

infeksionit në një këmbë ishemike. Edhe pse debridementi fillestar duhet të bëhet edhe në

prezencën e qarkullimit të dobët arterial, revaskularizimi shtyhet në përgjithësi deri në sepsis.

Megjithatë, duke pritur për më shumë se disa ditë në shpresë e sterilizimit të plagës, mund të

rezultojë humbja e indeve të mëtejshme. Një metodë agresive të revaskularizimit në një këmbë

ishemike të infektuar mund të rezultojë në rekuperimin e gjymtyrëve në 3 vjet normat deri në

98%.

Terapia e larvave. “Biosurgery” me larvat që fluturojnë (maggots) ka qënë përdorur për shumë

vite, por ajo është duke shijuar një ringjallje të kohëve të fundit. Gjykimet e pakontrolluara me

larvat e sterilizuara sugjerojnë se ato janë të dobishme për trajtimin e infeksionit (të indeve të

buta dhe kockave), debriding plagë, dhe kontrollin e erës së plagës. Larvat janë relativisht të mira

dhe janë në dispozicion nga laboratorët komercialë. Ky trajtim është përdorur aktualisht me

përfitim të dukshëm në disa qëndra, por kjo kërkon trajtimin e duhur të stafit dhe pranimin nga

ana e pacientit. Gjykimet e kontrolluara janë të nevojshmë për të përcaktuar cilat lloje të

infeksioneve mund të përfitojnë nga kjo terapi.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 32

Ozoni: Ozoni, si një konfigurim triatomik i oksigjenit, posedon fuqi supreme oksidimi të

derivuara nga aftësia e tij për të marrë elektrone nga molekulat e tjera, duke lëshuar njëherësh një

nga atomet e tij të oksigjenit në proçes. Kapaciteti i ozonit për mosaktivizimin e

mikroorganizmave ka filluar të vlerësohet shumë që nga mbyllja e shekullit të fundit (Viebahn

1999). Në dekadat e kaluara veprimi i ozonit mbi bakteriet, viruset, kërpudhat ka nxitur interes të

veçantë për përdorimin e tij, jo vetëm furnitorët për pastrimin e ujit, por edhe për objektivë

mjekësorë. Përzierjet ozon /oksigjen shfaqin aktivitet të rëndësishëm antimicrobial. Edhe pse më

shumë mjekime ozoni ka një sërë veprimesh që në terminologjinë farmacikinetike i referohet

dritares terapeutike (Bocci). Në të vërtetë ozoni i përdorur në përqëndrime të ulëta ka efekte të

pakta terapeutike. I aplikuar në përqëndrime të larta në lëkurë mund të jetë irritues dhe toksik për

indet. Përqëndrimet e ozonit që i jepen pacientit duhet të jenë të mirë paracaktuara dhe

kontrolluara brenda kufijve terapeutik të ozonit. Në kushte optimale miksimet e ozonit/ oksigjen

kërkojnë kontroll të mirë mbi cilësi dhe sasi që të përcaktohen për dhënien ndaj dëmtimeve.

Kërpudhat: Kërpudhat janë banorët më të shpeshtë në plagët kronike të infektuara. Një studim

(Moussa 1999) zbuluan koloni të Candida dhe aspergilus. Organizmat kërpudhore që

neutralizohen nga ekspozimi i ozonit janë Candida, Aspergillus, Histoplazma, Actinomukoza

dhe kriptokokus. Muret qelizore shumë shtresore të kërpudhave, të përbëra nga karbohidratet,

Këmba diabetike

Klevia NAKO 33

proteinat dhe glikoproteinat, përmbajnë shumë lidhje disulfide të ndjeshme nga oksidimi me

ozon.

Protozoarët: Organizmat protozoare janë shpesh të gjetura në plagët e infektuara. Speciet të

shkatërrueshme nga ozoni përfshijnë Giardia, Cyptosporidium dhe amebat e lira si psh:

Acanthamoeba, hartmonella dhe Nehleria. Autorë të ndryshëm kanë demonstruar se ozoni mund

të depërtojë përmes mureve të qeseve të Giardias duke shkaktuar dëmtime fatale në stukturë

(Widmer 2002, Wikramanayake 1984).

Ulçera diabetike e këmbëve

Ulçera diabetike përshpejtohet nga qarkullimi i pakët dhe neuropatia. Një studim (Anandi 2004)

raporton sjelljen bakteriale për 107 pacientë me dëmtime të këmbëve nga diabeti. Ata përfshinë

E.coli, Klebsiella, psudomonas, proteus, Enterobacter, Clostridium perfringens, Bacteroides,

prevotella dhe peptostreptococcus. Trajtimi i ulçerës diabetike kërkon një përqasje në shumë

disiplina si kirurgji, antibiotikoterapi dhe ndërhyrje sistematike kur është e nevojshme (Cavanagh

2005, Cruise 2006). Shpesh antibiotikët topikal dështojnë në depërtimin thellë në plagë dhe

zakonisht shkaktojnë probleme anësore për lëkurën si edhe alergji (De Groot 1994). Për këtë

arsye ato nuk rekomandohen shumë. Antibiotikët sistematik, të këshilluara për infeksione të

kaluara në ulçer, mund ti drejtohen vetë një pjese të spektrit të mikroorganizmave nga plagë të

tilla. Rezistenca bakteriale është e zakonashme (p.sh. rezistenca β-lactam antibiotik). Aplikimi i

ozonit në ulçerën diabetike bën të mundur mbulimin e topikalit në një spectër të gjerë si dhe

stimulimn e qarkullimit. Për më tepër përmes një serie aplikimesh dhe një doze më të lartë ozoni

është i aftë të depërtojë në shtresat e indeve ku bakteriet anaerobike janë të prirura të qëndrojnë.

Gangrena

Gangrena e njohur ndryshe si fascie e nekrotizuar, myosistis dhe myonecrosis e frikshme prej

evolimit të shpejt të kryesuar nga shkatërrimi galopand i qelizave të infektuara (Chapnick 1996,

Falanga 2002). Shumë specie bakteriale janë të implikuara në këtë proçes, më të zakonshme janë

Clostridium dhe grupi A toksik i familjes së Steptococcus. Të tjera specie bakteriale të

implikuara në gangrenë përfshijnë E.coli, Proteus, Staphylococcus, Vibrio. Bakteroides and

Fusiforms (caballero 1998). Gangrena mund të bëhet një komplikim fatal për diabetikët dhe

ulçerat dekubitale. Bakteret anaerobike dhe fakultative ushqehen me sheqer dhe glikogjen duke

prodhuar kështu acidin laktik dhe gaze si: metani, dioksid karboni dhe hidrogjen. Toksina e tyre

shkakton dëmtimin e shumë indeve, hemolizë, mosfunksionim të veshkave dhe shok. Këto plagë

shkatërruese kërkojnë aplikim me urgjencë të ozonit si një ndihmes të rëndësishme në ndërhyrjet

e shumëllojshme.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 34

KUJDESI INFERMIEROR

Infermieri instrukton pacientin për kujdesin në vijim

Egzaminim dhe testim i përditshëm i këmbëve: Shqyrtoni këmbë tuaja çdo ditë dhe gjithashtu

pas çdo traume, pa marrë parasysh sa e vogël është ajo në këmbë tuaja. Raportoni çdo anomali te

mjeku juaj. Përdorni një përzierje uji çdo ditë (por jo në mes të këmbëve tuaja) për të parandaluar

lëkurën e thatë dhe plasaritjet. Vishni çorape pambuku pse çorape leshi. Shmangni çorapet

elastike, sepse ato mund të pengojnë qarkullimin.

Eleminimi i pengesave:Lëvizni ose hiqni ndonjë objekt që ju ka mbetur nga ndonjë udhëtim i

gjatë ose që ndodhet në këmbët tuaja.

Pritini thonjtë tuaj: Gjithmonë prisni thonjtë tuaj me një prerës të sigurt, kurrë me gërshërë.

Pritini ato drejt të gjithë dhe lini majft hapësirë nga thonjtë. Nëse keni vështirësi me vizionin

tuaj në përdorimin e duarve tuaja, lëreni infermieren tuaj të bëjë atë për ju ose të trajnohet një

anëtar i familjes për ta bërë të sigurtë.

Këpucët: Vishni këpucë të rehatshme sa herë që është e mundur për të mbrojtur këmbët tuaja.

Për të qënë të sigurt që këpucët përshtaten si duhet konsultohuni me mjekun ose infermierin tuaj

që ai tju drejtojë në një dyqan të specializuar për këpucë të diabetikëve. Endokrinologu juaj

(specialisti i diabetit) mund t’ju japë një rekomandim për një pedikyrist ose ortoped i cili mund të

jetë gjithashtu një burim i shkëlqyer për gjetjen e dyqaneve të këpucëve. Nëse keni këmbë

banesë, bunions ose hammertoes, ju mund të keni nevojë për këpucë recetë ose fut këpucë.

Ushtrimet : Ushtimet e regullta do të përmirësojnë shëndetin e kockave dhe këmbëve tuaja,

përmirësimin e qarkullimit për këmbët tuaja dhe gjithashtu do të ndihmojë në stabilizimin e

sheqerit tuaj në gjak. Konsultohuni me mjekun ose infermierin tuaj para se të fillojë ndonjë

program ushtrimi.

Pirja e duhanit: Nëse pini duhan, ndalimi i pirjes të duhanit mund të jetë një nga gjërat më të

mira që ju mund të bëni për të parandaluar problemet me këmbët tuaja. Pirja e duhanit

përshpejton dëmtimin e enëve të gjakut, sidomos të enëve të vogla të gjakut që çojnë në

qarkullim të dobët, i cili është një faktor i madh rreziku për infeksionet në këmbë dhe më në fund

gjymtimet.

Kontrolli i diabetit: pas një diete të arsyeshme, duke marrë medikamentet tuaja, duke

kontrolluar sheqerin tuaj në gjak rregullisht, duke u ushtruar rregullisht dhe ruajtjen e

komunikimit të mirë me mjekun dhe infermierin tuaj nën kontroll. Në përputhje me kontrollet

afat-gjata të sheqerit në gjak në nivele afër normales, mund të ulet rreziku i dëmtimit te nervave

tuaja, veshkave, syve dhe enëve të gjakut.

Trajtimi dhe parandalimi

Këmba diabetike

Klevia NAKO 35

Nëse ju jeni diabetik, ju duhet të jeni veçanërisht i vëmëndshëm për çdo çroblem që mund të keni

me këmbët tuaja. Është shumë e rëndësishme për diabetikët me neuropati për të marrë masat e

nevojshme për të parandaluar dëmtimin dhe për të mbajtur këmbët e tyre të shëndetshme. Nëse

keni diabet dhe po përjetoni një problem në këmbët tuaja, menjëherë duhet të konsultoheni me

mjekun tuaj.

Kujdesi i duhur është veçanërisht kritik për diabetikët, sepse ata janë të prirur për probleme të

tilla këmbe si:

Humbja e ndjesisë në këmbët e tyre

Ndryshime në formën e këmbëve të tyre

Ulçerat në këmbë ose plagë që nuk shërohen

Mbajtja e glukozës në gjak nën kontroll të mirë dhe duke u kujdesur për këmbët tuaja çdo ditë

mund tju ndihmojnë në shmangien e problemeve srioze në këmbë. Përdoreni këtë udhëzues për

të bërë planin tuaj për të marrë kujdesin e këmbëve tuaja. Këshilla të dobishme e bëjnë këtë më

të lehtë! Ndani planin tuaj me mjekun tuaj dhe ekipin e kujdesit shëndetësor dhe për të marrë

ndihmën e tyre kur keni nevojë për të. Ka shumë gjëra që ju mund të bëni për tëparandaluar

problemet serioze me këmbët tuaja. Ja se si:

Kujdesuni për diabetin tuaj

Kontrolloni këmbët tuaja çdo ditë

Lani këmbët tuaja çdo ditë

Mbani lëkuën të butë dhe të qetë

Mbani kallot e buta

Prititni dhe limojini thonjtë tuaj çdo javë ose kur është nevojshme.

Vishni këpucë dhe çorape gjatë gjithë kohës

Mbroni këmbët tuaja nga të nxehtët dhe të ftohët

Mbani rrjedhjen e gjakut në këmbët tuaja

Të jeni sa më aktivë

Sigurohuni që të pyesni doktorin tuaj për të

Duke filluar që tani

Këshilla për këpucët e duhura

Pyesni mjekun në lidhje me mbulimin e mediacaret ose të sigurimeve të tjera për këpucë

të veçanta

Këmba diabetike

Klevia NAKO 36

Kujdesi i përditshëm i thjeshtë mund të parandalojë probleme serioze. Sipas Institutit Kombëtar

të Shëndetësisë, hapat e mëposhtëm të thjeshtë të përditshëm do të ndihmojnë në parandalimin e

komplikimeve serioze si diabeti.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 37

7. STUDIMI

Qëllimi i studimit:

Ky studim synon të evidentojë komplikacionet që jep diabeti, këmbën diabetike, në një shtrirje

kohore prej 3 vjetësh. Të përcaktohen shkaqet e këmbës diabetike, simptomat, parandalimin,

trajtimin dhe kujdesin infermjeror.

Materiali dhe metodat:

Materialet statistikore janë marrë në Spitalin Rajonal Durrës për periudhën kohore 2010 – 2013

2013 janë marrë në shqyrtim 33 raste, pacientët i përkasin moshave relativisht të ndryshme por

kryesisht vihet re një rritje numri të rasteve të pacientëve me diabet me rritjen e moshës.

Konkluzionet:

Nga materiali studimor vërehet se Këmba diabetike është një komplikacion i diabetit që haset

shpesh, më e predispozuar është gjinia mashkullore dhe moshat përreth dhjetëvjeçarit të pestë

dhe te gjashtë të jetës. Mënyra më e mirë për ta shmangur është parandalimi i këtij

komplikacioni nëpërmjet kontrollit rutinë, kujdesit ndaj ushqyerjes dhe aktiviteteve fizike.

Pjesa studimore

Nga materiale statistikore ne Spitalin Rajonal Durrës, për periudhën kohore 2010 – 2013 janë

marrë në shqyrtim 33 raste, pacientët i përkasin moshave relativisht të ndryshme por kryesisht

vihet re një rritje numri të rasteve të pacientëve me diabet me rritjen e moshës. Nga grafikët e

bërë vihet re dominim i tipit II të diabtit dhe gjinisë mashkullore, të dhëna kto që përputhen

plotësisht me literaturën.

Gjithashtu duke u bazuar ne materiale studimore vihet re se këmba diabetike shfaqet si ndërlikim

pas 10-vjeçarit të parë të sëmundjes dhe nga ky moment shpeshtësia e kësaj shkon paralelisht me

vjetërsinë e diabetit. Gjithashtu vihet re se këmba diabetike është më e përhapur në zonat rurale

se ato urbane. Kjo si pasojë e mosinformimit, mosdijes, mungesa në qëndra shëndetësore të

specializuara etj.

Të dhënat tregojnë që këmba diabetike është ndërlikimi më i shpeshtë në tipin II dhe

bashkëshoqërohet me HTA dhe dislipideminë. Një e dhënë tjetër e rëndësishme nga grafikët

tregojnë që këmba diabetike është më e rrallë se ndërlikimet e tjera por ajo bashkëshoqërohet me

retinopatinë, nefropatinë dhe neuropatinë diabetike.

Këmba diabetike

Klevia NAKO 38

Pjesa studimore – Grafikët

Emër

Mbiemër

Mosha Gjinia Tipi i

diabetit

Nefropati Neuropati Arteriopati Dislipidemi HTA Këmba

diabetike

A.XH 38 M I PO PO PO JO JO JO

H.C 50 F II JO JO JO PO PO JO

L.M 66 M II JO PO JO PO JO JO

F.SH 62 M II PO PO PO PO PO PO

H.H 40 M I PO JO JO JO JO JO

D.A 39 F I JO PO PO JO JO JO

A.H 54 M II PO PO PO JO PO PO

Q.H 38 M I PO PO PO JO JO JO

N.B 45 M I PO PO PO JO JO JO

B.Q 51 M II JO JO JO JO PO PO

B.S 62 M II JO PO PO PO PO PO

A.Q 72 M II PO PO PO PO PO PO

E.C 43 F I PO PO PO JO JO JO

E.T 60 M II JO JO JO PO PO JO

A.V 58 F II PO JO JO PO PO PO

V.T 45 M I PO PO PO JO PO PO

M.H 67 M II JO PO PO PO PO JO

E.M 49 F II JO JO JO PO PO JO

A.M 73 M II PO PO PO JO JO JO

D.N 58 M II JO JO JO PO PO JO

M.K 56 M I PO PO PO PO PO PO

A.M 59 F II JO JO PO PO PO PO

R.T 90 F I JO JO JO PO JO JO

F.D 43 M II JO JO JO PO PO JO

S.Q 54 F II JO JO JO PO PO JO

H.S 47 M I PO PO PO PO PO PO

F.SH 67 F II PO PO PO PO PO JO

E.V 55 F II PO PO PO PO PO JO

F.V 37 M I JO PO PO PO PO PO

S.H 43 M II JO PO PO PO PO JO

B.Z 59 M II JO JO JO JO JO JO

S.A 72 F II JO PO PO JO JO JO

H.M 67 M II JO JO JO PO PO JO

Këmba diabetike

Klevia NAKO 39

Shpërndarja e diabetit sipas moshës

Nga grafiku i mësipërm duket qartë që mosha më e prekur nga Këmba diabetike është në

dhjetëvjeçarin e pestë dhe të gjashtë të jetës. Kjo vjen si pasojë edhe e komplikacioneve të tjera

shëndetësore që kanë këto mosha. Diagnostikimi ka qënë më i hershëm sepsse pacientët kanë

qënë në vazhdimësi nën kontrollin e stafit mjekësor pë arsye të këtyre komplikacioneve dhe

kanë arritur edhe të diagnostikohen më shpejt.

Shpërndarja e diabetit sipas gjinisë

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Mosha 20 - 30

30 - 40 40 - 50 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80 - 90

Mosha

Mosha

Këmba diabetike

Klevia NAKO 40

Siç shihet nga grafiku, në rastet e marra në studim ka dominuar gjinia mashkullore. Vjen si

pasojë e neglizhencës së kësaj gjinie për t’u vetëkujdesur ose për mos kontroll shëndetësor në

qëndrat përkatëse. Kjo e dhënë përputhet plotësisht me të dhënat e literaturës.

Shpërndarja e tipeve të diabetit sipas moshës

Siç shihet edhe nga grafiku deri në dhjetëvjeçarin e pestë të jetës dominon diabeti Tipi I edhe pse

në dhjetëvjeçarin e katërt janë në numër të barabartë sipas rasteve studimore, më pas fillon të

dominojë diabeti Tipi II.

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

Gjinia M Gjinia F

Diabeti

Diabeti

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Mosha 20 - 30

30 - 40 40 - 50 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80 - 90

Tipi I Tipi II

Këmba diabetike

Klevia NAKO 41

Shpërndarja e tipeve të diabetit sipas gjinisë

Grafiku i mësipërm tregon që gjinia mashkullore është më e prekur nga diabeti dhe tek të dyja

gjinitë dominon diabeti tipi II.

Korelacioni i diabetit me komplikacionet që jep: Nefropati,

Neuropati, Arteriopati, Dislipidemi dhe HTA

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Gjinia M Gjinia F

Tipi i Tipi II

Këmba diabetike

Klevia NAKO 42

Grafiku është tregues i qartë i komplikacioneve që diabeti jep. Është vërtetuar përsëri se

ndërlikimet apo komplikacionet e diabetit janë të shumta dhe të shpeshta, dhe dominant është

Hipertensioni arterial (HTA).

Shpërndarja e këmbës diabetike në rastet e studiuara me diabet

0

5

10

15

20

25

Nefropati Neuropati Arteriopati Dislipidemi HTA

Komplikacionet

Komplikacionet

Këmba diabetike

Klevia NAKO 43

Sipas pjesës studimore vërehet që këmba diabetike është më shumë e lidhur me diabetin Tipi II.

Këmba diabetike sipas moshës

Nga grafiku duket që këmba diabetike është më shumë e përhapur në dhjetëvjeçarin e pestë të

jetës, kjo lidhur edhe me komplikacionet e tjera të diabetit. Në periudhat e tjera është më pak e

përhapur si pasojë edhe e rasteve më të pakëta me diabet.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Diabet Tipi I Diabet Tipi II

Këmba diabetike

Këmba diabetike

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5

Mosha 20 - 30

30 - 40 40 - 50 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80 - 90

Këmba diabetike

Këmba diabetike

Këmba diabetike

Klevia NAKO 44

Shpërndarja e këmbës diabetike sipas gjinisë

Gjinia mashkullore është më tepër e prekur nga komplikacionet e diabetit dhe e këmbës diabetike

për pasojë e mos kujdesit dhe kontrollit rutinë të këmbëve.

REFERENCAT

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Gjinia M Gjinia F

Këmba diabetike

Këmba diabetike

Këmba diabetike

Klevia NAKO 45

www.diabetes/complicaationsfeet.com

www.diabeticfoottreatment.com

www.neuropathy.com

www.këshilla.net/këmbë-diabetike.com

www.diabeticfootulcers.com

www.ikub.al/këmbadiabetike.com

www.slideshare.net/slideshow/embed code/-1631189

www.slideshare.net/drkmlian/diabeticfoot

www.diabetesmellitus.com

www.këmbadiabetike.com

www.emedicinehealth.com/diabeticfootcare/article.com

www.diabeticfootcare.com

Përmbajtja e temës

Diabeti

Këmba diabetike

Klevia NAKO 46

- Shkaqet e sëmundjes

- Simptoma

- Mjekimi

Pankreasi

- Anatomia

- Sëmundjet që e prekin

- Shkaqet

- Simptoma

- Bimë mjekësore kuruese

Diabeti, ndërlikimet që sjell në këmbë.

Ulçera diabetike

Këmba neuropatike.

- Ndarja e neuropatisë.

- Cilat janë neuropatitë diabetike.

- Ç’farë e shkakton neuropatinë diabetike

- Cilat janë llojet e neuropatisë diabetike.

- Ç’farë është neuropatia Periferike

Autonome

Proksimale

Fokale

- Si mund të parandalohen neuropatitë diabetike.

- Si trajtohen neuropatitë diabetike.

- Pika për t’u kujtuar.

Shkaqet e këmbës diabetike.

- Shkaqe të brendshme.

- Shkaqe të jashtme.

Faktorë rreziku.

- Faktorë që kontribojnë në dëmtimet e lëkurës nga diabeti.

Vlerësimi infermieror

- Vlerësimi fizik

Këmba diabetike

Klevia NAKO 47

- Simptomat e sëmundjes

- Vlerësimi psiko – social

Diagnostikimi dhe testet egzaminues.

- Diagnozat infermierore

Trajtimi.

- Kujdesi mjekësor, antibiotikoterapia.

- Terapia e re me ozon.

Ndërhyrja infermierore.

- Kujdesi infermieror.

- Trajtimi dhe prandalimi.

Edukimi dhe kujdesi infermieror për këmbën diabtike.

Pjesa studimore.

Ndërtimi i grafikëve.

- Shpërndarja e diabetit sipas moshës

- Shpërndarja e diabetit sipas gjinisë

- Shpërndarja e tipeve të diabetit sipas moshës

- Shpërndarja e tipeve të diabetit sipas gjinisë

- Komplikacionet e diabetit

- Shpërndarja e këmbës diabetike sipas rasteve të studiuara

- Shpërndarja e këmbës diabetike sipas moshës

- Spërndarja e këmbës diabetike sipas gjinisë