falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy
DESCRIPTION
Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy. Karl Raimund Popper & Imre Lakatos. Logika odkrycia naukowego , 1934 Droga do wiedzy: Domysły i refutacje , 1963 Wiedza obiektywna: Ewolucyjna teoria epistemologiczna, 1973 Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu. W obronie interakcji , 1994. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Falsyfikacjonizm& obiektywistyczna
teoria wiedzyKarl Raimund Popper & Imre
Lakatos
1902-1994
Logika odkrycia naukowego, 1934
Droga do wiedzy: Domysły i refutacje, 1963
Wiedza obiektywna: Ewolucyjna teoria epistemologiczna, 1973
Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu. W obronie interakcji, 1994
Legalna opozycja Jak dokonuje się
przejście od jednej teorii do drugiej?
Jaka jest logika sprawdzania i uzasadniania nowych koncepcji w nauce?
Empiryzm, realizm, ale anty-weryfikacjonizm!
W tej mierze, w jakiej naukowiec krytycznie
osądza, modyfikuje czy odrzuca własną inspirację,
wolno nam traktować podjętą tu analizę
metodologiczną jako pewnego rodzaju
„racjonalną rekonstrukcję”
odpowiednich procesów myślowych”
(Logika odkrycia naukowego)
Hans Reichenbach
kontekst odkrycia kontekst uzasadnienia
Problem indukcji
1. Łabędź x jest biały
2. Łabędź x1 jest biały
3. Łabędź x2 jest biały
|
|
|
n. Łabędź xn jest biały
|
Wszystkie łabędzie są białe.
Nie wymagam, by jakiś system naukowy można było wybrać raz na zawsze w sensie pozytywnym, wymagam natomiast, by miał on taką formę logiczną, aby testy empiryczne pozwalały na decyzję w sensie negatywnym: musi być możliwe obalenie empirycznego systemu naukowego przez doświadczenie.
(Logika odkrycia naukowego)
FALSYFIKACJA
Falsyfikacjonizm naiwny
NAUKA ZACZYNA SIĘ OD PROBLEMÓW
kryterium demarkacji: falsyfikowalność
FALSYFIKOWALNA koncepcja
SFALSYFIKOWANA teoria
á la MODUS TOLLENS
(T → P) ⌐P
_________
⌐ T T – system zdań, teoria i
warunki początkowe P – wniosek wynikający z
systemu zdań T, określony empirycznie, a nie tylko logicznie
Kiedy teoria jest naukowa?
(…) kiedy klasa jej potencjalnych falsyfikatorów nie jest pusta, czyli zawiera treść empiryczną.
Zatem,teoria jest naukowa wtedy i tylko wtedy, gdy posiada treść empiryczną.
Nienaukowa – teoria Alfreda Adlera
Teza: Ludzkie czyny są motywowane uczuciami niższości.
Przypadek: X stoi na brzegu rzeki, nagle do wody wpada dziecko. X albo skoczy do rzeki, by ratować dziecko, albo nie skoczy.
Wyjaśnienie: Skoczy - chciał pokonać poczucie niższości dowodząc, że jest dostatecznie odważny. Nie skoczy - postanowił pokonywać poczucie niższości dowodząc, że ma dostatecznie dużo siły, aby pozostać niewzruszenie na brzegu.
CEL NAUKI Dążenie do prawdy,
której nie da się osiągnąć!
Naukowcem jest ten, kto uporczywie i zuchwale, w sposób krytyczny podąża za prawdą!
Kryterium falsyfikacji ma uczynić owo podążanie skutecznym!
WIEDZAobiektywizm (niezależność od podmiotów poznających)
antysubiektywnośćanty-psychologicznośćracjonalność (ewolucyjny efekt prób dostosowania się człowieka do otoczenia)
prawdoupodobnieniekorroboracja
KORROBORACJA Potwierdzanie teorii
przez niemożliwość znalezienia jej zaprzeczenia lub konkurencyjnej wobec niej teorii.
Raport z dotychczasowego zachowania teorii.
TRZY ŚWIATY
Świat 1 - świat stanów fizycznych
Świat 2 – świat duchowy, świat stanów umysłu
Świat 3 – świat idei w sensie obiektywnym; świat możliwych przedmiotów myśli
Ewolucyjna teoria wiedzy
„Główna różnica między Einsteinem a amebą (…) jest taka, że Einstein stara się
świadomie wyeliminować swój błąd. Próbuje on uśmiercić swoje teorie, jest
wobec nich świadomie krytyczny i dlatego stara się formułować je raczej ostro niż
niejasno. Ameba natomiast nie może być krytyczna wobec własnych oczekiwań czy
hipotez, ponieważ nie może stanąć naprzeciw nich, one są jej częścią.”
(Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, s. 38)
FALSYFIKACJOZNIMNAIWNY WYRAFINOWANY
Imre Lakatos 1922-1974
„Kryterium Poppera nie bierze pod uwagę znaczącej
nieustępliwości teorii naukowych. Uczeni mają grube skóry. Nie porzucają oni teorii po prostu dlatego, że fakty jej przeczą.”
Czego zatem potrzebujemy do obalenia teorii?
Imre Lakatos Dowody i refutacje. Logika odkrycia
matematycznego 1976 Pisma z filozofii nauk empirycznych, 1978
naukowe programy badawcze twardy rdzeń, miękka otoczka (pas
ochronny) heurystyka pozytywna, heurystyka
negatywna programy degenerujące się programy postępowe
Obiektywizm Lakatosa„Stwierdzenie może być pseudonaukowe, nawet jeśli jest doskonale „do przyjęcia” i każdy jest co do niego przekonany; może być natomiast naukowe wartościowe, nawet jeśli jest „nie do wiary” i nikt nie jest przekonany co do niego. Teoria może mieć najwyższą naukową wartość nawet jeśli nikt jej nie rozumie, nie mówiąc o akceptowaniu.”
(Metodologia naukowych programów badawczych)
Naukowe programy badawcze
Programy ocenia się w kategoriach postępowych i degenerujących się przesunięć problemowych.
Heurystyka negatywna(jakich dróg unikać?)
Heurystyka pozytywna (jakimi drogami podążać!)
Teoria grawitacji Newtona
Twardy rdzeń: trzy prawa dynamiki, prawo grawitacji
Wszelkie anomalie były rozwiązywane poprzez zmianę tez w pasie ochronnym, bez zmian w twardym rdzeniu.
Postępowość programu
Większa zawartość empiryczna.
Bardziej pomysłowi twórcy, którzy potrafią sformułować hipotezy chroniące przed odrzuceniem twardego rdzenia.
Nie ma falsyfikacji bez lepszej teorii!
Newton Einstein
Wyrafinowany falsyfikacjonizm Można odróżnić metodę
naukową od nienaukowej, w tej pierwszej postuluje się utrzymanie falsyfikatora.
Demarkacja wiedzy nie ma tylko charakteru metodologicznego, ale również społeczny i polityczny.