fasizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

52
fasi 2 lari faSizmis pirispir gv. 14-22 fokusi: qarTuli faSizmi gv. 15 moZraoba `win~ gv. 17 xelisufleba da eklesia arCevnis winaSe gv. 19 racionaluri `qristian-demokratebi~ gv. 23 TinaTin xidaSeli: agvistos nangrevebSi gv. 34 mandaturebi: gaucnobierebeli samsaxuri gv. 36 antimonopoliuri samsaxuri _ ukan momavalSi gv. 28 saxelmwifo jildo _ prezidentis eqskluzivi gv. 39 ori azri: 9 maisis dResaswauli gv. 47 # 30 / 10 - 16 maisi / 2010

Upload: others

Post on 16-May-2022

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

fasi 2 lari

faSizmis pirispirgv. 14-22

fokusi: qarTuli faSizmi gv. 15

moZraoba ̀ win~ gv. 17

xelisufleba da eklesia arCevnis winaSe gv. 19

racionaluri ̀ qristian-demokratebi~ gv. 23

TinaTin xidaSeli: agvistos nangrevebSi gv. 34

mandaturebi: gaucnobierebeli samsaxuri gv. 36

antimonopoliuri samsaxuri _ ukan momavalSi gv. 28

saxelmwifo jildo _ prezidentis eqskluzivi gv. 39

ori azri: 9 maisis dResaswauli gv. 47

# 30 / 10 - 16 maisi / 2010

Page 2: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

Telavi, yvareli, lagodexi

gori, qareli, xaSuri

zestafoni, quTaisi, samtredia

ureki, qobuleTi, baTumi

foTi, senaki, zugdidi

FM 105.5FM 103.0FM 104.5FM 101.0FM 101.9

Page 3: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

nomerSi:

02 redaqtori

04 mokled

06 fotoreportaJi

07 vrclad

10 mediamonitoringi

Tavisufali Tema

12 ori azri

9 maisis dResaswauli

- faSizmze gamarjvebis

aRniSvna, Tu sabWoTa

warsulisadmi pativis

migeba?

zaal andronikaSvili v.s. levan ramiSvili

14 Tvalsazrisi

saqarTvelos kulturuli

omi

mark maleni

fokusi: qarTuli faSizmi

15 dapirispireba `barieris~

pirdapir eTerSi

17 profaili

moZraoba `win~

bazris nawili

saberZneTidan - Sida

problemebamde

konfliqtebi

33 ̀ SeRavaTi~ rusi

turistebisTvis

adamianis uflebebi da

samarTali

34 agvistos nangrevebSi

sazogadoeba

36 gaucnobierebeli

samsaxuri

39 saxelmwifo jildo

prezidentis eqskluzivi

41 umciresoba, romelic

oficialurad ar arsebobs

araRiarebuli umciresoba

sporti

47 araferi piradi

qalaqSi moxetiale kacis

Canawerebi

48 seer! madaam!

Jurnali `liberali~ gamoicema fond

`Ria sazogadoeba - saqarTvelos~

mxardaWeriT.

avtoris / avtorebis mier sainformacio

masalaSi gamoTqmuli mosazreba

ar gamoxatavs fondis `Ria

sazogadoeba-saqarTvelos~

pozicias. Sesabamisad, fondi ar aris

pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.

The views, opinions and statements expressed by the authors and those providing comments

are theirs only and do not necessarily refl ect the position of Open Society Georgia Foundation.

Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not responsible for the content of the

information material.

# 30 / 10 - 16 maisi / 2010

19 sekularuli saxelmwifo

xelisufleba da eklesia

arCevanis winaSe

saubrebi liberalizmze

21 qarTuli quCis

mniSvneloba politikis

analizSi

politika

23 racionaluri `qristian-

demokratebi~

25 NDI-s kvleva - mosaxleobis

saWiroebebisa

da problemebis

asaxva, moqalaqeebis

damokidebuleba

demorkatiuli procesebis

mimarT

Jurnalisturi gamoZieba

26 modelirebuli

gazificireba

ekonomika

28 ukan momavalSi

30 saqarTvelo evropuli

garekanze:

faSizmis pirispir

foto: naTia guliaSvili

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

inga grigolia qristian-demokratebis yrilobaze, 7 maisi 2010

1liberali . maisi 2010 . № 30

Page 4: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

redaqtorebi: mTavari redaqtori Sorena SaverdaSvili /aRmasrulebeli redaqtori nino jafiaSvili / politika da saerTaSoriso ambebi sofo Waava / kavkasia da konfliqtebi

sofo bukia / Jurnalisturi gamoZieba beso kurtaniZe / sazogadoeba Tamar babuaZe / adamianis uflebebi da samarTali nino beqiSvili / axali ambebi naTia axalaSvili

redaqcia: foto-redaqtori levan xerxeuliZe / grafikuli dizaini Tornike lorTqifaniZe / redaqtor-stilisti nino svaniZe / koreqtori nino saiTiZe

gamomcemloba: proeqtis menejeri qeTi babunaSvili / proeqtis menejeris asistenti lela SubiTiZe / reklamis da gayidvebis direqtori Salva CubiniZe /

marketingi da sazogadoebasTan urTierToba naTia rusaZe / distributori zviad Sengelia

gamomcemeli: Sps `liberali~. misamarTi: Tbilisi 0162, faliaSvilis q. 108. tel.: (995 32) 232235, 233731, 912326. el-fosta: [email protected] sxva gamocemebi: `cxeli Sokoladi~, `cxeli Sokoladi _ literatura~, `biznesi: adamianebi, meTodebi, strategiebi~.

`liberalis~ saavtoro uflebebi daculia.

JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi da/an mTliani gamoyeneba redaqciis Tanxmobis gareSe akrZalulia.

beWdva: stamba `favoriti~. misamarTi: Tbilisi, CubinaSvilis q. 50. tel.: (995 32) 95 19 52. www.phfavorite.gegamodis kviraSi erTxel, yovel orSabaTs. pirveli nomeri gamocemulia 2009 wlis maisSi. rekomendebuli sacalo fasi 2 lari.

www.liberali.ge

redaqtori

ISSN 1987-7528

`... cota xnis win, studentebs erTi axalgazrda amerikeli

qalis istoria vuambe. is TeTrkaniani iyo, emi bili erqva.

afrikaSi Statebidan `fulbraitis" stipendiiT Cavida. erT

dRes Tavisi Savkaniani megobrebi manqaniT qalaqidan saxlam-

de, erT patara dasaxlebamde Caiyvana. roca dabaSi Sevidnen,

emi bilis manqana axalgazrdebis brbom SeniSna. es biWebi

erT-erT politikur dajgufebas ekuTvnodnen da aseTi

devizi hqondaT: `TiTo ucxoelze TiTo tyvia~. am adamia-

nebis mizani TeTrkanianebisgan maTi qveynis gawmenda iyo.

dainaxes emi bili. gadmoiyvanes manqanidan. emi gaiqca. mere

daeca. biWebi waesivnen da cemes. sxeuli daniT dauseres.

sastiki wesiT mokles. mere es axalgazrda biWebi, romle-

bic dajgufebis liderebad iTvlebodnen, daapatimres da

xangrZlivi vadiT patimroba miusajes. Semdeg Cvens orga-

nizacias - `simarTlisa da Serigebis sabWos~ amnestiis Txov-

niT mimarTes. am dros kaliforniidan afrikaSi emi bilis

TeTrkaniani mSoblebi Camovidnen. grZeli gza gaiares da

keip TaunSi SeCerdnen, sadac damnaSaveebis amnestiis sakiTxi

unda ganxiluliyo. emis mSoblebs sruli ufleba hqondaT,

TavianTi Svilis mkvlelebis amnstias win aRdgomodnen. ma-

gram amis magivrad iciT, ra gaakeTes? adgnen da Tqves: `Cven

mxars vuWerT am axalgazrdebis Txovnas Sewyalebis Sesaxeb~.

gansacvifrebeli ram moxda! magram es kidev ar iyo yvelafe-

ri. mas Semdeg, rac es biWebi gaaTavisufles, emis mSoblebma

keip-TaunSi emi bilis saxelobis fondi Camoayalibes. fon-

dis erT-erTi mizani im Savkaniani bavSvebis gadarCena iyo,

romlebic patar-patara afrikul dasaxlebebSi Zaladobis

msxverplni xdebodnen. am amocanis gansaxorcieleblad maT

samsaxurSi TavianTi gogonas ori mTavari mkvleli aiyvanes.~

samxreT afrikeli episkoposi,

nobelis mSvidobis premiis lauriati, desmond tutu

es aris qristianoba, romelic miyvars. da imas, rac

gasuli kviris ganmavlobaSi, qristianobis saxeliT, Tbi-

lisSi xdeboda, araferi aqvs saerTo religiasTan, romelic

siyvarulsa da Tavisuflebas qadagebs. `marTlmadidebel

mSobelTa kavSiri~ da malxaz gulaSvilis razmebi safu-

Zvels uyrian qarTul faSizms. faSizms ki yvelam saTanado

pasuxi unda gavceT.

saxelmwifom unda uzrunvelyos kanonis uzenaesoba da

mogveqces rogorc moqalaqeebs da ara rogorc eleqto-

rats. mTeli kvira uSedegod velodi Cemi `liberaluri

xelisuflebis~ romelime warmomadgenlis sajaro gancxa-

debas, sadac dagmobdnen `saxalxo marTlmadidebluri

moZraobis~ moqmedebebs da daakavebdnen moZalaadeebs, vinc

mSvidobian manifestantebs fizikurad gauswordnen. xelisu-

flebam seiris yureba amjobina.

velodi sapatriarqos gancxadebas, romelic Tavis mrevls

movlenebis saxeldebaSi daexmareboda da etyoda, rom

eklesia gmobs siZulvilis da Zaladobis propagandas da

damsjel razmebs, romlebic adamianebs sikvdiliT emuqre-

bian. eklesiam amjeradac dumili amjobina da ver daicva is

faseulobebi, romelic am qveynaSi mcxovrebi bevri adamia-

nisaTvis Zvirfasia da `marTlmadidebloba~ isev siZulvisis

mqadageblebs dauTmo.

`me var marTlmadidebeli da CemTvis miuRebelia is,

rac Cemi saxeliT keTdeba~ - ganacxada nino zuriaSvilma

telekompania `kavkasiis~ eTerSi. imedia am sityvebs uaxloes

dReebSi am qveynis bevri moqalaqe ityvis.

Sorena SaverdaSvili

mTavari redaqtori

[email protected]

`Tu ginda, iyo Tavisufali, ubralod ver

SeZleb am faseulobiT karantinis pirobebSi

datkbe. Tu ginda, Tavisufali iyo, maSin

yvela, absoluturad yvela Sens garSemo,

Tavisufali unda iyos. da bolos, Tu ginda,

iyo adamiani, marto ver iqnebi. adamianebi

adamianurobas erTad aRweven.~

desmond tutu

2 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 5: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

mis: aRmaSeneblis 150tel: 910 954, 911 165

Tanamedrove qarTuli proza

www.sulakauri.ge

axali wigni

fasi 12.00

nostalgiiT savse,

mwerlis bavSvobis

droindeli

mogonebebiTa da

Tbilisuri suraTebiT

gacocxlebuli ambebi,

romelTa mTavari Tema

mSoblebis, megobrebis

siyvaruli, gaWirvebasa

da cxovrebiseul

problemebTan brZola,

keTilSobileba da

kacTmoyvareobaa, Tan

ucxo da Tanac nacnobia

am wignis personaJTa

Tanatoli biWebisaTvis.

moTxrobebi biWebs zaal samadavSvilisgan

Page 6: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

saberZneTis parlamentma, savaluto fondisa da evrokavSirisgan 110 miliardi evros daxmarebis sanacvlod moTxovnili, mkacri ekonomikuri politikis proeqti aTenSi masobrivi areulobebis fonze daamtkica.saberZneTis dedaqalaqSi parlamentis Se-nobasTan qvebis srolis da nagvis urnebis dawvis Semdeg demonstrantebma cecxl-mokidebuli boTli bankis SenobaSic Seagdes, rasac xanZari mohyva. xanZarma ki bankis sami TanamSromeli imsxverpla, maT Soris iyo erTi orsuli qali; daSavda 60-

mde adamiani, daWrilTa Soris arian poli-cielebic. ramdenime aTeuli manifestanti daakaves kidec. `qveyana ufskrulis piras aRmoCnda. Cven yvela varT pasuxismgebeli, rom am ufskrulisken nabiji ar gadavdgaT~, _ ganacxada qveynis prezidentma karlos papuliasma.manifestantebi im proeqts aprotestebd-nen, romlis Tanaxmadac, qveyanaSi pensiebi da sabiujeto sferoSi dasaqmebulTa xelfasebi Semcirdeba, gadasaxadebi ki gaizrdeba.

samxreTi oseTis de faqto parlamentma

e.w. mTavrobisTvis undoblobis gamocxade-

bis sakiTxi dRis wesrigidan moxsna. Tumca,

deputatebis umravlesobam kenWisyraze xma

misca im komisiis Seqmnis sakiTxs, romelic

premier-ministr vladimir brovcevisa da misi

mTavrobis 2009-2010 wlebSi saqmianobas Seiswa-

vlis, konkretulad ki _ sabiujeto Tanxebis

gankargvas.

parlamentis prezidiums brovcevisTvis undo-

blobis gamocxadebis sakiTxis dayenebis wina-

dadebiT ramdenime deputatma mimarTa. isini

premier-ministrs umoqmedobasa da rusuli

finansuri daxmarebis aramiznobriv xarjvaSi

adanaSaulebdnen.

vidre parlamentSi am sakiTxs ganixilavdnen,

brovcevi da kokoiTi ori dRis SualediT

Cavidnen moskovSi da cal-calke Sexvdnen

ruseTis uSiSroebis sabWos mdivan nikolai

patruSevsa da prezidentis administraciis

xelmZRvanels sergei nariSkins.

e.w. parlamentis sxdomis Semdeg de faqto

prezidentTan Sexvedrisas deputatebi mo-

elodnen, rom gakritikebis Semdeg kokoiTi

brovcevs moxsnida, magram es molodini ar

gamarTlda. brovcevi amjerad kremlma gada-

arCina, magram kokoiTi ukve Riad acxadebs,

rom am ambavs ruseTidan cxinvalSi Casuli

ramdenime ministri `gadahyveba~, Tumca _ rom-

lebi, mas ar daukonkretebia.

mokled

areuloba saberZneTSi

brovcevi amjerad gadarCa

merobis kandidati isvrissaqarTvelos Sss-m, ColoyaSvilis quCaze momxdari incidentis gamo, sisxlis samar-Tlis saqme aRZra xulignobis muxliT, Tumca _ ara uSualod `erovnuli sabWos~ li-deris zviad ZiZiguris winaaRmdeg. xulignoba merobis kandidats dabraldeba Tu `na-cionaluri moZrao-bis~ aqtivistebs, amas gamoZieba daadgens. ZiZiguris TqmiT, misi saxlis win `nacio-naluri moZraobis~ plakatebis gakvris gamo mezoblebsa da aqtivistebs Soris Cxubi moxda da ga-saSveleblad Cavida. `50 kaci damesia. manqanebiT, saswrafod mocvivdnen. maT Soris iyvnen e.w. Zveli biWe-bi, iyvnen `nacionalu-ri moZraobis~ wevrebi~ da ramdenime iaraRiani adamiani. maT daiwyes Cemze fizikuri zewo-lis ganxorcieleba~, _ hyveba ZiZiguri da adasturebs, rom amis gamo haerSi samjer gaisrola.ZiZiguri ambobs, rom mas iaraRis tarebis ufleba aqvs. Tumca, rogorc yofili depu-tati, ar sargeblobs xelSeuxeblobis imuni-tetiT. aseTi privile-gia mas ar gaaCnia, arc _ rogorc Tbilisis merobis kandidats.Tu zviad ZiZigurs xulignobis brali daumtkicda, mas 4-dan 7 wlamde Tavisufle-bis aRkveTa emuqreba.

4 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 7: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

`6 maisi policiis dRed undaT, 23 noemberi

_ revoluciis dRed. erTxelac iqneba

wminda giorgi Cascxebs Tavis maxvils amaT

[xelisuflebas]~.

zviad ZiZiguri

5 maisi, Tbilisi

`taliavinim, sarkozim, Srioderma da sxvebma

maTi mama-papebis mier aSenebuli evropa

daasamares~.

iulia latinina

3 maisi, `eJednevni Jurnal~

`is [viqtor iuSCenko] Cemi partniori ar

aris, Cven iuSCenkosTan visaubreT, Tumca

araferi gamogvivida. vidre politikosebi

sakuTar ambiciebs ar daTmoben, Cven qveynas

ver gavaerTianebT~.

iulia timoSenko

7 maisi, kievi

mokled

citatebi

meqsikis yure ekologiuri katastrofis winaSe dgas. yovel-

dRiurad 800 aTasi litri navTobis yureSi CaRvra regionis

faunas safrTxeSi agdebs. Sandeliuris arqipelagis kunZulebze

dazianebuli WaburRilidan gamoJonil navTobTan erTad wyalma

zRvis mkvdari binadrebic gamoriya. sanapiroze navTobiT das-

vrili frinvelebic SeiniSneba. Tumca, specialistebi kvlevis

Catarebamde dazustebiT ver amboben zRvis binadarTa sikvdi-

li navTobma gamoiwvia Tu _ ara. im WaburRilis platformas,

romelzec afeTqeba moxda, kompania „briTiS petroliumi“

qiraobda. SesakeTebel samuSaoebsac swored is uZRveba. magram

jerjerobiT am procesis Seferxeba ver moxerxda. ekonomikuri

da ekologiuri katastrofis Tavidan asacileblad kompania

uaxles teqnologiebs iyenebs. am etapze erTaderTi swrafi

gamosavalia 97-toniani rkinabetonis e.w. gumbaTovani koSkis

fskerze CaSveba. Tu samuSaoebi warmatebiT dasruldeba, koSki

dazianebul WaburRils zemodan daedgmeba da amiT navTobis

okeaneSi CaRvras xeli SeeSleba. gumbaTSi dagrovebul navTo-

bs okeanis zedapiridan tankerebi sistematurad amoqaCaven.

aseTi meTodi, Tan aseT siRrmeze jer arasodes gamouyenebiaT.

eqspertebi miiCneven, rom es meTodic sakmaod sariskoa, Tumca,

aSS-s xelisuflebaSi da BP-Si imedovneben rom is gaamarTlebs.

ekologiuri katastrofis zRvarze

arasamTavrobo organizacia `saerTaSoriso gamWvirvaloba~ (TI) Tavis angariSSi saqarTveloSi yvelaze did problemad damou-

kidebeli sasamarTlos ararsebobas asaxelebs. axal angariSSi

saqarTvelos xelisuflebis saqmianobis Sedegebia ganxiluli.

garda sasamarTlos damoukideblobisa, TI sajaro samsaxuris

muSaobisa da korufciis winaaRmdeg brZolis meTodebsac

afasebs. angariSSi sxvadasxva kvlevaze dayrdnobiT weren, rom

saqarTvelos moqalaqeebisTvis sasamarTlo erT-erTi yvelaze

naklebad sando saxelmwifo institutia. TI saqarTvelos xeli-

suflebas rekomendaciebsac aZlevs: mosamarTleTa daniSvnis

procesSi _ maqsimaluri gamWvirvaloba, raTa gamoiricxos

mmarTveli partiis zegavlenis faqtori da nepotizmis SemTxve-

vebi; sasamarTlo mosmenaTa gadadebis SemTxvevebis Semcireba;

sajaro samsaxurebis winasaarCevno kampaniebSi monawileobis Se-

zRudvebis daweseba; sajaro xarjebis gamWvirvalobis uzrunve-

lyofa da a.S. angariSSi weria, rom saqarTvelosTvis korufciis

winaaRmdeg brZolis jgufis mier miwodebuli rekomendaciebi

_ sanaxevrod, magram mainc Sesrulebulia.

TI-s axali angariSi

ricxvebi

-jer gaizarda meriis proeqtis „Tbilisis korpusis“ dafinanseba, SarSandelTan SedarebiT, da 29,5 milion lars miaRwia.

larad iyideba baTumis sastumro `in-turisti~.

aTas aSS dolars awesebs jildod yirgizeTis mTa-vroba bakievis garemocvis wevrebze informaciisTvis.

milioni iPad gayida Apple-ma 28 dRis ganmavlobaSi.

2

35 161 200

100

1

5liberali . maisi 2010 . № 30

Page 8: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

fotoproeqti

policiis dRe

fo

to

zura

qurcik

iZe

fo

to

zura

qurcik

iZe

fo

to

Sax

aiv

azovi

fo

to

Sax

aiv

azovi

fo

to

Sax

aiv

azovi

6 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 9: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

vrclad

`saqarTvelos policia erT-erTi yvelaze saukeTeso policiaa msoflios masStabiT. im SuSis SenobebSi, romlebSic Tqven sxe-dxarT, xalxi xedavs megobrebs, naTesavebs, debs da Zmebs~, _ am sityvebiT mimarTa prezident-ma Sinagan saqmeTa saministros gamWvirvale Senobis win Segrovil policielebs da 6 maisi policiis dRed gamoacxada.

Sinagan saqmeTa ministris, vano merabiSvilis TqmiT, es dRe saqarTvelos moqalaqeTa umete-sobisTvis sasiamovno emociebTan asocirdeba. `jer erTi giorgo-baa da, amasTan erTad es is dRea, rodesac aWara gaTavisuflda aslan abaSiZis reJimisagan. amito-mac, gadavwyviteT, swored 6 maisi avirCioT“.

Tumca, 6 maisTan gansxvavebuli mogonebebi akavSirebT im adamia-nebs, romlebic Ss saministrosgan ramdenime kilometris daSorebiT gamarTul, arasaparlamento opo-ziciis mitingSi monawileobdnen. maTi TqmiT, es dRe SarSandeli darbevis TariRsac emTxveva, roca momitingeebis dasaSlelad spe-cdaniSnulebis razmma plastikuri da rezinis tyviebi gamoiyena.

`protests vucxadebT giorgobis policiis dRed gamocxadebas, es aris qarTveli xalxis dacinva~, _ acxadebda mitingze konservatiuli partiis warmomadgeneli zviad Zi-Ziguri. Tumca, aRlumis msvlelo-bisas opoziciam Sinagan saqmeTa sa-ministrosTan misvla ver moaxerxa, radgan gza policiis TanamSromle-bma gadauketes. saprotesto aqcia varkeTilis metrosTan daiwyo da

"ara - 6 maiss!"6 maisi, romelic opoziciasa da maT mxardamWerebs mZime

mogonebebs aRuZravs, xelisuflebam policiis dRed

gamoacxada.

kaxeTis gzatkecilze, sarkinigzo magistralTan policielebsa da momitingeebs Soris qvebis sroliT dasrulda.

dilis warumatebeli mitingis gagrZeleba opoziciam mogviane-biT, kostavas ZeglTan gadawyvita. goga xaindrava acxadebda, rom msvlelobas Sss-s sammarTvelomde gaagrZelebdnen. Tumca, masSta-buri aqcia isev CaiSala, amjerad _ momitingeTa simciris gamo. tri-bunis irgvliv sivrces ZiriTadad Jurnalistebi da Tavad partiaTa warmomadgenlebi avsebdnen.

`Tqven xarT saukeTeso saqar-Tvelo da saukeTeso Tbilisi~, _ ganacxada tribunasTan momitin-geebis simciriT imedgacruebulma goga xaindravam. scenaze xSirad icvlebodnen gamomsvlelebi: eka beselia, nino burjanaZe, levan gaCeCilaZe, zviad ZiZiguri, zurab noRaideli, rezo esaZe, malxaz gulaSvili, Tumca ucvleli iyo urapatriotuli paTosi da xeli-suflebis lanZRva.

`es dRe arasdros iqneba poli-ciis dRe! ara aqvs mniSvneloba, ras gamoacxadebs Sizofreniki prezidenti!~ _ acxadebda zviad ZiZiguri, _ saakaSvili aris narko-mani, merabiSvili _ tura! narkoma-no saakaSvilo, mogvwydi Tavidan!~

zurab noRaidelma ki swored aqciaze miiRo imis gadawyvetile-ba, rom opoziciam ufro zustad unda Camoayalibos gegma xelisu-flebis dasamxobad.

am gegmis Sesrulebas opozi-cia 26 maisidan gegmavs da ufro xalxmravali da masStaburi aqcie-biT imuqreba.

eka WiTanava

ikiTxeT

liberalis

portalze

www.liberali.ge

blogi: naTia guliaSvili

postmodernuli simbiozi da

politikuri alegoria

„didi madloba marTlmadidebel

mSobelTa kavSirs, radgan isini

rom ar yofiliyvnen, es wigni ar

daiwereboda!~ - am sityvebiT Ta-

visi sadebiuto krebulis, „said-

umlo sirobis~, avtorma erekle

deisaZem ilias universitetis

wignis maRazia `ligamusSi~ gamar-

Tul prezentaciazeve uneburad

migvaniSna, Tu vin SeiZleboda

yofiliyo krebulis `mkiTxveli~

auditoriis didi nawili. arc

Semcdara.

yovelkvireulad

mediamonitoringis

raodenobrivi kvlevis Sedegebi

interviuTamar Ciqovani arCevnebis gaSuqebis Sesaxeb

7liberali . maisi 2010 . № 30

Page 10: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

vrclad

did britaneTSi leiboristuli partiis politikuri batonobis 13-wliani epoqa dasrulda. arCev-nebis saboloo Sedegebi cnobilia. Tumca, parlamentis qveda _ TemTa palataSi adgilebis umravlesobis mopoveba verc erTma partiam ver SeZlo. 6 maisis arCevnebis Sedegebi egzit polebis Sedegebs daemTxva _ axali mowvevis parlamentSi yvelaze msxvili fraqcia _ 306-mandatiani, konservatorebs eqnebaT. maT, 2005 wlis arCevnebTan SedarebiT, 97-iT meti mandati moipoves, Tumca abso-lutur umravlesobamde 20 adgili daakldaT. torebs mTeli qveynis masStabiT 10,7 milionma amomrCevel-ma misca xma. sul deputatoba 4150 britanel politikoss surda.

1974 wlis Semdeg pirvelad xdeba, roca didi britaneTis parlamentSi ar aris partia, romelic Tavad SeZ-lebs mTavrobis formirebas.

13-wliani mmarTvelobis Semdeg leiboristebi 258 mandats dasjerd-

torebis saboloo gamarjvebas

20 mandati daakldadidi britaneTis parlamentSi yvelaze meti mandati konservatorebma moipoves,

Tumca torebi absoluturi umravlesoba ver gaxdnen.

nen. wina arCevnebis SedegebTan SedarebiT, maT 91 adgili dakarges. wlevandel arCevnebSi liberal-demokratebis Sedegebic gauaresda da sakanonmdeblo organoSi maT 57 mandati moipoves. darCenili 28 adgili britaneTis sxva partiebma gadainawiles. pirvelad istoriaSi parlamentSi moxvda mwvaneTa partiis warmomadgeneli. ultramemarjvene-Ta mcdeloba ki amjeradac uSedego aRmoCnda.

leiboristebis, liberalebis da konservatorebis liderebi istoria-Si imiT moxvdebian, rom gaerTiane-bul samefoSi pirvelad gamarTul teledebatebis seriaSi miiRes monawileoba.

amomrCevelTa aqtiurobam saerTo raodenobis 65 procents miaRwia. xmis micemis procesi 649 saarCevno olqSi Catarda. kidev erT olqSi arCevnebi 27 maisisTvis gadaido. amis mizezi erT-erTi kandidatis mou-lodneli gardacvaleba gaxda. yovel

olqSi parlamentis erT deputats irCeven, romelic konkurentebze met xmas daagrovebs.

qveynis CrdiloeTSi xmis micemis bolo wuTebamde idga amomrCe-velTa rigebi. zogierT saarCevno ubanze gansazRvruli dro naxevari saaTiTac ki gaaxangrZlives, Tumca aseulobiT adamianma xmis micema ver SeZlo.

liberal-demokratebis lideri nik qlegi winaswari Sedegebis gacnobis Semdeg acxadebda, rom 6 maisis Rame misTvis `imedgacruebis Rame~ iyo. miuxedavad amisa, mTavrobis formi-reba swored liberal-demokratebis poziciazea damokidebuli.

konservatorebis liderma devid kemeronma arCevnebis meore dResve ganacxada, rom liberal-demokra-tebisTvis `didi, Ria da sazriani winadadebis~ SeTavazebas apireb-da. ori partiis warmomadgenlebi arCevnebis Sedegebis gamocxadebis Semdeg Sexvdnen erTmaneTs, Tumca pirveli molaparakebebi konkretuli SedegebiT ar dasrulebula. mola-parakebebi momdevno dReebSi kidev gagrZeldeba.

poziciebis daTmoba arc leibo-ristebis lider gordon brauns surs. isic acxadebs, rom mzadaa liberal-demokratebTan dialo-gisTvis. is dauning stritis 10-Si arCevnebis meore dRes kvlav mivida imis sademonstraciod, rom kvlav premier-ministria da kvlav aqvs mTa-vrobis formirebis konstituciuri ufleba.

sabolood vin imarjvebs _ didi gamocdilebis mqone gordon brauni, Tu didi tradiciebis mqone partiis axlad gamomcxvari lideri, amas liberal-demokratebi gadawyveten.

naTia axalaSvili

devid kemeroni

8 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 11: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

vrclad

`Cven am nabijiT xels vuwyobT samauwyeblo garemos ganviTarebas. gvinda, rom yvela telekompania Tanabar mdgomareobaSi CavayenoT da TiToeuls Tanabrad SevuwyoT xeli~, _ ase daasabuTa pavle kublaSvilma telemauwyeblebis fi-nansuri amnistirebis aucilebloba 7 maiss fond `Ria sazogadoeba _ sa-qarTvelos~ iniciativiT gamarTul Sexvedraze.

kanonproeqti, romlis mixedvi-Tac telemauwyeblobis licenziis mflobeli yvela kompania gaTavisu-fldeba sagadasaxado davalianebisa da masze daricxuli sauravebisgan, parlamentma pirveli mosmeniT ukve ganixila.

Tumca, arasamTavrobo organiza-ciebis warmomadgenlebi fiqroben, rom aseTi gadawyvetileba kidev ufro gaamyarebs araTanabar mdgo-mareobas mediasivrceSi. usamarTlo mdgomareobaSi aRmoCndebian is televiziebi, magaliTad `kavkasia~ da `maestro~, romlebic patiosnad ixdidnen gadasaxadebs. am mosazre-bas Tavad pavle kublaSvili da premier-ministris mrCeveli vaxtang Jvaniac eTanxmebian. Tumca mainc fi-qroben, rom amnistia konkurentul mediagaremos gaaumjobesebs.

`e.w. saxelisuflebo televiziebi aRar gadaixdian gadasaxadebs im imediT, rom momavali arCevnebis win isev gaaTavisufleben finansuri valdebulebisagan. xolo is tele-viziebi, romlebic saxelisuflebo interess ar atareben, naklebkri-tikulebi gaxdebian xelisuflebis mimarT, radgan maTac daimsaxuron igive saxis amnistia. es ki mediis ganviTarebas da konkurentuli garemos Seqmnas xels ar Seuwyobs~, _ ganacxada `saerTaSoriso gamWvir-

sagadasaxado amnistia - meore etapiarasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi da Jurnalistebi parlamentisgan

mauwyeblebis finansuri amnistiis Sesaxeb sakanonmdeblo iniciativis Secvlas iTxoven.

valoba _ saqarTvelos~ warmomadge-nelma maTias haterma.

misi TqmiT, am amnistiiT, Se-saZloa, romelime regionulma opoziciurma televiziam sargebeli naxos, magram ufro did sargebels mTavrobisadmi loialurad ganwyo-bili nacionaluri arxebi naxaven, romelTac isedac meti Semosavali aqvT, vidre _ opoziciur arxebs.

`gazeTebis msoflio asociaciis~ kvlevaSi, romelic daaxloebiT ori Tvis win gamoqveynda, aRniSnu-lia, rom saqarTveloSi sareklamo bazris 80 procenti televiziebs ukaviaT. aqedan reklamebis 72 pro-centi ki telekompania `imedsa~ da `rusTavi 2~-ze modis. Cndeba kiTxva, Tu raSi SeiZleba dasWirdeT aseTi Semosavlebis mqone televiziebs valebis Camowera.

es da sxva aranakleb mniSvnelo-vani kiTxvebi upasuxod rCeba imis gamo, rom sagadasaxado davalianebis Sesaxeb informacia komerciul sai-dumlod iTvleba. amitom, ucnobia, ra raodenobis Tanxas Camoaweren TiToeul nacionalur mauwyebels.

sakuTar davalianebaze mxolod regionuli televiziebi laparakoben. maT mier `liberalisTvis~ mowodebu-li informaciis dajamebiT, regio-naluri televiziebis saerTo vali 2 milion lars aRwevs. aseve cnobilia sazogadoebrivi mauwyeblis davalia-nebac, rac 9 milion lars Seadgens. gamodis, rom danarCeni 25 milio-ni laris davalianeba centralur televiziebs aqvT. Tumca arc erTi maTgani am informacias arc adastu-rebs da arc uaryofs, Sesabamisad _ arc konkretul Tanxebs asaxeleben.

telekompania `kavkasiis~ direqto-ri, nino jangiraSvili ambobs, rom kargi iqneba, Tu amnistia mxolod

regionul televiziebs SeexebaT. `2 milioni arc ise didi Tanxaa; Tanac ratom unda aRmoCndnen nacionalu-ri televiziebi kidev ufro upi-rates mdgomareobaSi, ar mesmis~, _ ganacxada jangiraSvilma.

`davuSvaT, Cven ar vewinaaRmdege-biT nacionaluri arxebisTvis dava-lianebis Camoweras. aseT SemTxve-vaSi, is mainc unda vicodeT, vis ra odenobis da ra saxis davalianebas vuuqmebT~, _ ambobs axalgazrda iuristTa asociaciis Tavmjdomare, Tamar xidaSeli.

xidaSeli gamosavals valebis res-truqturizaciaSi xedavs. davalia-nebis gadavadebis SemTxvevaSi, yvela mauwyebels ukve kanoni daavaldebu-lebs, daufaravi gadasaxadebis ode-nobis Sesaxeb informacia sajaro gaxados. maT vali ar CamoewerebaT, magram mis dasafarad garkveul periods miscemen.

Sexvedris monawile Jurnalistebi da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi sabolood SeTan-xmdnen, rom kanonproeqtis meore mosmenamde parlamentis winaSe ramdenime winadadebas daayeneben: moxdes valebis restruqturizacia yvela mauwyeblisTvis, anda finan-suri amnistia mxolod regionul televiziebze gavrceldes. Tu parlamentisTvis orive winadadeba miuRebeli aRmoCndeba, ZalaSi dar-Ceba arasamTavrobo organizaciebisa da Jurnalistebis mesame moTxovna _ davalianebebis Sesaxeb informaciis gamWvirvaloba kanonma uzrunvelyos.

Sesabamisi dokumenti parlamentSi warsadgenad `media klubma~ unda moamzados. parlamenti ki, Tavis mxriv, pavle kublaSvilis gancxa-debiT, am sakiTxs arCevnebis Semdeg ganixilavs.

maia wiklauri

9liberali . maisi 2010 . № 30

Page 12: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

mediamonitoringi

Tavisufali TemaarasaarCevno Temebs mauwyeblebi

isev saarCevno konteqstisTvis iyeneben.

rusudan ruxaZe

winasaarCevno kampaniis oficia-lurad dawyebidan dRemde ram-denime Temam marTlac daCrdila saarCevno sakiTxebi. Tumca, sxva Temaa, imsaxurebdnen Tu ara es am-bebi amxela qronometraJsa da aseT aqcentirebas. „rusTavi 2“ Ziri-Tadad _ sagareo politikis saki-Txebze, „maestro“ da „kavkasia“ _ Sida politikaze, „sazogadoebivi mauwyebeli“ ki socialur sakiTxe-bzea fokusirebuli.

„6 maisi policiis dRed undaT, 23 noemberi _ revoluciis dRed, erTxelac iqneba, wminda giorgi Cascxebs Tavis maxvils amaT“, _ me-robis erT-erTi kandidati zviad ZiZiguri 6 maisis policiis dRed gamocxadebis Taobaze gamarTul diskusiaSi Caeba. telekompania „kavkasia“ mosalodnel aqciaze opoziciis gancxadebebs saRamos sainformacio gamoSvebebSi avrce-lebda. maTTan erTad „maestros“ yuradRebac daimsaxura aSS-s sa-elCos mimarTvam sakuTari moqa-laqeebisadmi, riTac saxelmwifo departamenti amerikis moqalaqe-ebs urCevda, Tavi Sors daeWiraT im adgilebisgan, sadac aqcie-

bi iyo dagegmili. xelisuflebis warmomadgenlebi am sifrTxiles opoziciis muqarebiT xsnidnen, opoziciis warmomadgenlebi ki sa-akaSvilis mxridan mudmivad ru-seTisgan mosalodneli safrTxis xazgasmas miawerdnen. saelCos war-momadgeneli ki ganmartavda, rom es rigiTi gancxadeba iyo, romlis msgavsic saqarTveloSi araerTxel gauvrcelebiaT da zogjer _ gaci-lebiT kategoriulic.

6 maisis policiis dRed gamo-cxadebasTan dakavSirebiT „rusTa-vi 2“-ma Sinagan saqmeTa ministris eqskluziuri interviu gaavrcela. sakuTar gadawyvetilebas merabiS-vili imiT xsnida, rom es dRe umra-vlesobisTvis sasiamovno emocieb-Tan aris dakavSirebuli. isini, vinc am „umravlesobaSi“ ver moxvdnen, nacionaluri mauwyeblebis yura-dRebis miRmac darCnen. SarSandeli 6 maisis incidentis saarqivo masa-la da dazaralebuli ori momitin-ge mxolod „maestrosa“ da „kavka-siis“ sainformacio gamoSvebebSi gaaxsendaT.

6 maisis policiis aRlumi da opoziciis saprotesto aqcia mo-

salodneli mimdevrobiT gaaSuqes telekompaniebma. nacionalurma arxebma aRlumiT da prezidentis gamosvliT daiwyes, rasac momi-tingeebis da policielebis Sexla-Semoxlis amsaxveli masala mohyva, „kavkasiam“ da „maestrom“ ki sapi-rispirod aawyves 6 maisis qroni-ka. „moambe“ erTaderTi iyo, sadac giorgobis religiuri dResaswau-lis Sesaxeb siuJeti policiis dRe-ze momzadebul masalas win uswre-bda.

„6 maisi policiis

dRed undaT, 23 noemberi

_ revoluciis dRed,

erTxelac iqneba, wminda

giorgi Cascxebs Tavis

maxvils amaT“, _ merobis

erT-erTi kandidati zviad

ZiZiguri 6 maisis policiis

dRed gamocxadebis Taobaze

gamarTul diskusiaSi Caeba.f

ot

o T

emo b

arZi

maSvi

li

fo

to

Sax

aiv

azovi

policiis aRlumi, 6 maisi 2010 gulaSvili da da xaindrava saprotesto aqciaze, 6 maisi 2010

10 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 13: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

statiis gamocema SesaZlebeli gaxda amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos USAID-is mxardaWeriT. statiaSi gamoTqmuli Sexedulebebi ekuTvnis avtors da SeiZleba ar gamoxatavdes amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa da amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobis Sexedulebebs.

mediamonitoringi

„policiis dRe da qvasrolia opo-zicia“ _ ase erqva siuJets „imedze“. kidev erTi sxvaoba mauwyeblebis mier 6 maisis movlenebis gaSuqe-baSi „c“ nawilakis gamoyenebaSic gamoixata. „daSavdnen aqciis mona-wileebi da samarTaldamcavebic“, _ acxadebdnen erTgan, „policiis TanamSromlebi da momitingeebic“, _ gvamcnobdnen meoregan. sainfor-macio gamoSvebebSi erTi SexedviT umniSvnelo `c~ sasurvel aqcents efeqturad svamda. Tumca im fa-qts, rom adamianebi orive mxares daSavdnen, iseve, rogorc saakaZis moedanze gadanacvlebul aqciaze xalxis simwires, yvela mauwyebeli gadmoscemda

iseT sakiTxebs Soris, romelTac Tve-naxevris ganmavlobaSi saarCe-vno sakiTxebi gadafares, Semdegi Temebic moxvda:

poloneTis prezidentisa da sa-mTavrobo delegaciis daRupva aviakatastrofaSi, ramac ramdeni-me dRis ganmavlobaSi sainforma-cio gamoSvebebis pirveli blokebi srulad moicva: glova poloneTSi, aviakatastrofis detalebi, glova saqarTveloSi, detalebi moskovi-dan, glova evropaSi, fotogamofe-na kaCinskize, qarTveli ltolvi-lebi kaCinskis Sesaxeb, saakaSvilis vizitiT madlieri polonelebi ma-Sin, roca aSS-s prezidenti barak obama golfis saTamaSod wavida.

Temebs Soris iyo bunebrivi ka-taklizmebic, romelTa poli-tizebasac martivad axerxeben mauwyeblebi. sofel veliscixis da-tborvis safrTxeze momzadebuli siuJetebi imis sanimuSo magaliTi ufro iyo, rogor muSaobs xelisu-fleba sagangebo situaciebSi, vi-dre socialurad aqtualuri pro-blemis warmoCena. „sul mciredi safrTxec rom iyos, Cven valdebu-lebi varT, movxsnaT igi“, _ acxa-debda mTavrobis sxva wevrebTan erTad veliscixeSi Casuli garemos dacvis ministri. saRamos sainfor-macio gamoSvebebma ramdenime dRis ganmavlobaSi sanimuSo mimdevroba gamoiCines sakiTxisadmi: veliscixe-Si wylis donem 10 sm-iT daiwia, ve-

liscixeSi datborvis safrTxe moi-xsna, veliscixeSi gamoidara... ase detalurad sxva aranakleb aqtua-luri socialuri sakiTxebi iSvia-Tad Tu Suqdeba.

„kavkasiis“ sainformacio gamoS-vebasac „uSvela bunebam“: Zveli Tbilisis datboril ezoSi mosax-leoba gamgeobis warmomadgenels sayvedurobda uyuradRebobis gamo. „gamgebeli ar mosula imitom, rom Cveni gadamRebi jgufi iq iyo“, _ axsna Jurnalistma.

„kavkasiasa“ da „maestroze“ wina-saarCevno konteqstSi jdeboda wa-malaSvili-arvelaZis satelefono saubarze britanuli eqspertizis daskvna da „iuTubze“ gamoqveyne-buli satelefono saubrebi maRal-Cinosnebs _ merabiSvils da quTe-lias, aldamovs da lorTqifaniZes Soris kavkasiis xalxTa Sekrebasa da genocidis aRiarebaze. am orma Temam am or arxze sakmaod mniSvne-lovani dro da adgili daikava.

kidev erTi sayuradRebo aspeqti samTavrobo qronikaa. jer kidev amerikis SeerTebuli Statebidan prezidentma „rusTavi 2“-sTvis micemul eqskluziur interviuSi ganacxada, rom ukeTesi Tbilisi, mxolod gigi ugulavas ki ara, mTe-li gundis damsaxurebaa. amitomac misi da mTavrobis sxva wevrebis gamoCena axal ambebSi am gancxade-bis Semdeg mmarTveli partiis kan-didatebis „gundur mxardaWerad“ aRiqmeba. Sesabamisad, koduas Tana-mdebobrivi daqveiTeba „kavkasiaze“ gasul siuJetSi Sidasaxelisuflo dapirispirebiT aixsna da eTerSi is amonaridic ki moxvda presidan, rom „ugulava universitetebs akon-trolebs“. umravlesobis wevrs da-viT darCiaSvils ki imis ganmarteba mouxda, rom „gundi mTlianobaSia da es saministros Sida saqmeebia“.

„aqamde quTaisSi ar iyo kortebi, moSlili iyo stadionebi da quTai-selebi curvas swavlobdnen parket-ze. Tu kargad moiqceviT, wyalsac CavasxamT“, _ ganacxada quTaisSi savarjiSo darbazis gaxsnisas, „me miyvars quTaisi“ warwerian mai-surSi gamowyobilma prezidentma.

„maestrom“ ki quTaisSi momxdar in-cidentze gaamaxvila yuradReba da mayurebels amcno, rogor mouvida Selaparakeba quTaisel qalbatons prezidentis dacvasTan da rogor „gaarides“ iqaurobas Zalis gamoye-nebiT.

„Sesrulebuli dapireba“ _ ase waradgina „kurierma“ preziden-tis misaqcielSi viziti, sadac eleqtroenergiis individualuri mricxvelebis dadgma erT TveSi dasruldeba. ori wlis winandeli danapirebi prezidentma braWule-bis ojaxs ukve Seusrula da mo-saxleobisgan axali „davalebebic miiRo“.

„maestros“ siuJetSi prezidentis misaqcielSi vizitis Sesaxeb Jurna-listma aRniSna, rom prezidentis gamo saswavlo procesi CaiSala da moswavleebi maswavleblebianad sa-xeldaxelod amomSrali gubeebis gaswvriv Caamwkrives. prezidentis gverdiT ki is adamianebi aRmoCnd-nen, visac SarSan gamricxveliane-bas dahpirdao.

realurad ki, arc „imedisa“ da „rusTavi 2“-is da arc „maestros“ siuJetebis mTavari RerZi misaqcie-lis gamricxvelianeba ar yofila, politikurma konteqstma sakiTxis socialuri mniSvneloba mTlianad gadafara.

dabolos, erovnul-demokratiu-li institutis (NDI) ukanaskneli kvlevis mixedviT, gamokiTxulTa 58%-Tvis demokratia sityvis, me-diis Tavisuflebaa, 25%-Tvis ki _ samarTliani arCevnebi. winasaarCev-nod qarTuli mediisTvis es gan-sakuTrebuli pasuxismgeblobaa.

11liberali . maisi 2010 . № 30

Page 14: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

momxrezaal andronikaSvililiteraturaTmcodne, ilias saxelmwifouniversitetis asocirebuli profesori

nacizmi meoce saukunis yvelaze didi boroteba iyo. rasistul ideologiaze da genocidis logika-ze damyarebuli reJimi swored Tavisi antihumanuri ideologiiT gansxvavdeboda sxva sisxliani totali-taruli reJimebisagan.

1945 wlis 7 maiss reimsSi (safrangeTi) aliansis StabbinaSi germaniis, vermaxtis warmomadgenelma upi-robo kapitulacias moawera xeli. kapitulacia 1945 wlis 8 maiss Sevida ZalaSi, mas Semdeg, rac karl-shorstSi (berlini) wiTeli armiis StabbinaSi misi ra-tifikacia moxda.

gamarjvebis dRes evropis umetes qveyanaSi (maT So-ris baltiis qveynebSi) _ 8 maiss, xolo sabWoTa kavSi-ris 12 yofil respublikaSi, serbeTsa da israelSi _ 9 maiss, norvegiaSi, daniasa da niderlandebSi gaTavi-suflebis dRes 5 maiss aRniSnaven.

germanul nacional-socializmze da zogadad fa-Sizmze gamarjveba XX saukunis erT-erTi umniSvnelo-vanesi, Tanamedrove samyaros wesrigis damfuZnebeli movlenaa. gaerTianebuli erebis organizacia nacis-turi germaniis da `RerZis~ saxelmwifoebis mowinaaR-mdege aliansidan warmoiSva.

ratom aris es dRe CvenTvis mniSvnelovani? 1) nacizmze gamarjveba niSnavs, rom Cven dRes iseT

samyaros nawilad miviCnevT Tavs, romelic _ gaerTia-nebuli erebis deklaracia rom gavixsenoT _ `icavs sicocxles, damoukideblobas da religiur Tavisu-flebas, adamianis uflebebs da samarTlianobas ... erTobliv brZolaSi veluri da sastiki Zalebis wi-naaRmdeg~.

2) II msoflio omSi 700 000 qarTveli iRebda mona-wileobas. 300 000-ma nacizmTan brZolaSi dado Tavi. am adamianebis xsovna CvenTvis dauviwyari unda iyos. adre naTqvams gavimeoreb: sabWoTa saqarTvelos ito-riaSi saamayo SeiZleba bevri araferi yofiliyo, ma-gram qarTvelebis wvlili nacizmis damarcxebaSi mar-Tlac saamayo aris da iqneba.

3) nacizmze gamarjvebis da msoflios nacisturi ba-tonobis safrTxisagan gaTavisuflebis aRniSvna dRes damatebiT mniSvnelobas imis gamoc iZens, rom saqar-TveloSi gaCnda religiur lozungebs amofarebuli nacizmis safrTxe. swored nacizmze gamarjvebis dRe aris imis simbolo, rom saqarTveloSi nacistur ide-ologias momavali ar aqvs da arasodes eqneba.

P.S. saqarTveloSi zogierTs ver gaugia, riT gansxvavdeboda qarTvelebis monawileoba II msoflio

ori azri

9 maisis dResaswauli -

faSizmze gamarjvebis aRniSvna, Tu

sabWoTa warsulisadmi pativis migeba?

omSi wiTeli armiis SemadgenlobaSi maTi monawileo-bisagan ssrk-s an sxva qveynebis dapyrobiT omebSi da miaCnia, rom sazeimo araferi gvaqvs, radganac Cven TiTqos sabWoTa kavSiris gamarjvebas vzeimobdeT. es Sexeduleba mcdaria. dRes Cven aRvniSnavT ara sa-bWoTa kavSiris gamarjvebas did samamulo omSi, miu-xedavad imisa, rom II msoflio omis dros ssrk-s Se-madgenlobaSi SevdiodiT, aramed antihitleruli koaliciis gamarjvebas nacistur germaniaze da mis mokavSireebze. es gamarjveba _ civilizaciis ga-marjveba barbarosobaze _ erTnairad ekuTvnis yve-las, vinc nacizmis winaaRmdeg ibrZoda: amerikelebs da rusebs, britanelebs da frangebs, ebraelebs da qarTvelebs.

12 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 15: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

mowinaaRmdegelevan ramiSvili`Tavisuflebis institutis~ gamgeobis

Tavmjdomare

sabWoTa xelisuflebis dasrulebis Semdeg saqar-TveloSi 9 maisis dResaswauli gauqmda da meore msoflio omis dasruleba, iseve rogorc mTel ci-vilizebul samyaroSi, aRiniSneboda 8 maiss. Tumca, evropaSic am dRes ara gamarjvebas, aramed omis das-rulebas aRniSnaven.

9 maisis aRniSvna SevardnaZis xelisuflebaSi da-

ori azri

9 maisis dResaswauli -

faSizmze gamarjvebis aRniSvna, Tu

sabWoTa warsulisadmi pativis migeba?

brunebisa da sabWouri dResaswaulis restavrirebis Sedegad aRdga.

Cemi azriT, 9 maisis aRniSvna uazrobaa. ratom unda aRvniSnoT es TariRi an ra unda aRvniSnoT am dRes?

meore msoflio omi ar yofila saqarTvelos omi.saqarTvelo am dros damoukidebeli qveyana ar iyo. is iyo okupirebuli borotebis imperiis mier. am bo-rotebis imperias hqonda omi meore borotebis impe-riasTan da qarTvelebi, nebiT Tu uneblieT, am omSi orive mxridan monawileobdnen.

arc stalinis da arc hitleris mxareze brZola sa-amayo ar aris, magram im qarTvelebs, vinc naciste-bis mxareze ibrZodnen, is mizani mainc hqondaT, rom sakuTari qveyana gaeTavisuflebinaT. sabWoTa mxares mebrZolebs ki aranairi mizani ar hqondaT, maT ubra-lod ubrZanes, jarSi gaiwvies da aomes.

1945 wels CvenTvis totalitarizmi ar damarcxebu-la. amis Semdeg erovnuli Tavisufleba kidev karga xans ver movipoveT da qarTvelebs am omSi ra aqvT aRsaniSni, ar mesmis.

giorgi meTerTmetec ibrZoda avRaneTSi. ibrZoda im imperiis farglebSi, romelSic iyo da nawilobriv mis interesebs icavda. xom ar aRvniSnavT am TariRs, miu-xedavad imisa, rom iqac daiRupa xalxi. riT gansxvav-debian berlinisa da yandaRaris misadgomebTan daRu-puli qarTvelebi erTmaneTisgan? orive SemTxvevaSi, qarTvelebi sxva qveynis samsaxurSi idgnen da gamar-jveba ar unda iyos saxelmwifoebrivi dResaswauli. 9 maiss Cven aranairi gamarjveba ar mogvipovebia, ami-tom am TariRis gamarjvebis dResaswaulad gamocxa-deba cota cinikuric ki aris.

9 maisi wiTeli totalitarizmis gamarjvebis dRea da ara yavisferi totalitarizmis marcxis. es stali-nisturi dResaswauli da sabWoTa borotebis imperiis gamarjvebaa Tavisufal Cexebze.

evropis sabWos saparlamento asambleam germanuli nacizmi da sabWoTa stalinizmi erTmaneTs gauTanabra da orive dagmo. totalitarizmis msxverplTa dRed ki _ 23 agvisto, molotov-ribentropis paqtis ga-formebis TariRi daawesa.

rogorc evropis sabWos wevrma qveyanam, saWiroa, Cvenc davawesoT totalitarizmis msxverplTa xsov-nis dRe. amasTan erTad, damatebiT, Tu faSizmis da-marcxebis dResac aRvniSnavT, es 9-Si ki ara, 8-Si unda gavakeToT. am SemTxvevaSic, samarTlianoba moiTxovs, rom faSizmis damarcxebis dResTan erTad komunizmis damarcxebis dRec aRvniSnoT. aseT TariRad SeiZleba ssrk-s daSlis dRe _ 31 dekemberi dawesdes.

fo

to

goga

Can

adir

i

ucnobi jariskacis saflavi, 9 maisi

13liberali . maisi 2010 . № 30

Page 16: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

jgufs, romelic ilias universitetis win gamoCnda, sjera, rom icavs saqarTvelos, ufro sworad _ qarTve-lobas. „qarTvelobis“ maTeuli ganmarteba bundovania, magram es raRaciT dakavSirebulia saqarTvelos mar-Tlmadideblur eklesiasTan da gulisxmobs nacionalu-ri ideis (maTive interpretaciiT) dacvas. maT sjeraT, rom gamoxatvis Tavisuflebis SezRudva ara mxolod dasaSvebia, aramed aucilebelic aris da amisi gakeTeba maTi movaleobaa.

maT ar moswonT, rac dRes saqarTveloSi xdeba. maT undaT saqarTvelo, romelSic ar gaimarTeba, magali-Tad, „helouini“. gaugebaria, vin gansazRvravs, Tu ra aris misaRebi da ra _ miuRebeli. igive tipis damokidebulebe-bi aqvT e.w. politikur mus-limebs zogierT qveyanaSi. saqarTveloSi dapirispire-bis xelisSemwyobi gaxda wig-ni, romelic dakavSirebulia saidumlo serobasTan. mus-limur samyaroSi, dapirispi-rebis sababi gaxda muhamedis karikaturebi daniur gazeT-Si. aqvT maT ufleba, rom xalxs dauSalon „helouinis“ aRniSvna? ra urTierTo-bebi arsebobs samoqalaqo aqtivizms, kanonsa da kanonis aRmsruleblebs Soris? bolo kiTxva 2003 wlis noem-berSi Zalian aqtualuri iyo. Tumca, modi, kidev er-Txel mivubrundeT. Tu „qarTvelobis“ ganmarteba Sesa-Zlebelia, sWirdeba ki mas dacva? da vin unda daicvas?

qarTuli saxelmwifo arsebobs imisTvis, rom daicvas ara qarTveloba, aramed individualuri uflebebi, da, ra Tqma unda _ biznesi da ekonomika. bolo xanebSi mTa-vroba cdilobs, iseTi sakanonmdeblo cvlilebebi mii-Ros, romlebsac maTi mxardamWerebi ekonomikuri Tavi-suflebis dacvad ganixilaven.

rogor aris daculi sxva tipis Tavisuflebebi saqar-TveloSi? SeuZlia Tu ara moqalaqes, daweros da ga-moaqveynos wigni, romelSic saidumlo serobaze rasac unda imas ityvis? SegiZlia iyo kaTolike an aTeisti?

SegiZlia Caataro `helouini~? vin ganmartavs imas, Tu ras niSnavs qarTveloba da kargi qarTveli? ras niSnavs kanoni? saxelmwifo? eklesia? arasamTavrobo organi-zacia, romelic mRvdlebTan erToblivad moqmedebs? policia amjerad sul ar cdilobda, iseTive enTuziaz-miT aRekveTa kanonis darRveva, rogorc _ mTavrobis winaaRmdeg mowyobili mitingebis SemTxvevaSi. xelisu-fleba xmamaRla acxadebs, rom mxars uWers ekonomikur Tavisuflebebs, magram rogor ganixilavs is sxva tipis Tavisuflebebs? adgilobriv arCevnebamde xalxisTvis amis garkveva mniSvnelovania.

rogor uyurebs qarTuli marTlmadidebluri eklesia Tavis rols am yvelaferSi? eklesia mWidrod iyo dakav-Sirebuli qarTul saxelmwi-fosTan da sazogadoebasTan saukuneebis ganmavlobaSi, magram ra roli unda iTama-Sos man axla? ra xdeba sxva qveynebSi? ras gveubnebian qristes swavlebani? ra aris saqarTvelos interesSi?

es kiTxvebi saqarTvelos-Tvis unikaluri ar aris.

mTeli muslimuri samyaro swored am kiTxvebze cdilo-bs pasuxis gacemas. safrangeTi acxadebs, rom burqa ar SeiZleba iyos franguli. imigracia britaneTis winasaar-Cevno diskusiebSi aqtualuri Temaa, Tumca ara idento-bebis brZolis gamo, aramed _ samuSao adgilebis. ameri-kis saprezidento arCevnebis win, 2008 wels sara peilini aqtiurad saubrobda „namdvil amerikaze“, da gulisxmo-bda im amerikas, romelic mas eTanxmeboda, xolo vinc mas ar eTanxmeboda, albaT `yalb amerikaSi~ moiazrebda.

vinc yviris, xSirad imaTi saxeliT gamodis, vinc Cumad aris. xandaxan es siCume strategiulia, radgan asocireba momgebiania da avtoritarul instituts ar uwevs xalxis gaucxoeba imiT, rom kiTxvebs pasuxi gasces. Tumca, ra-Rac momentSi, siCume Tanxmobas gulisxmobs.

inglisuridan Targmna giorgi cxadaiam

saqarTvelos kulturuli omi

Tvalsazrisi

ramdenime dRis win ilias universitetis win dapirispireba moxda. Cven

unda gaviazroT, ras warmoadgens es ori jgufi da ra surT maT. is,

rac daiwyo, kargad ar damTavrebula. SeuZliaT am jgufebs Serigeba,

Tu es iseTi brZolaa, sadac erTi mxare gamarjvebulia, xolo meore _

damarcxebuli?

mark maleni

vinc yviris, xSirad imaTi

saxeliT gamodis, vinc Cumad aris.

xandaxan es siCume strategiulia,

radgan asocireba momgebiania da

avtoritarul instituts ar uwevs

xalxis gaucxoeba imiT, rom kiTxvebs

pasuxi gasces. Tumca, raRac momentSi,

siCume Tanxmobas gulisxmobs.

14 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 17: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

fokusi: qarTuli faSizmi

`protests gamovTqvam, movi-Txov policiisgan 4 maiss momxda-ri aqciis ambebi gamoiZios, gamo-arkvios, vin iyvnen es adamianebi, vinc sxvebs urtyamdnen. axalgazr-debs ki movuwodeb, rom bevri iki-Txon saxareba, rac SeiZleba meti,

dapirispireba "barieris"pirdapir eTerSitelekompania `kavkasiis~ Toq-SouSi dawyebuli debatebi xelCarTuli CxubiT dasrulda.

maia wiklauri

rom ar ayvnen sxvis provokacias~, _ ganacxada ombudsmenis ofisTan arsebuli tolerantobis centris ufrosma beqa mindiaSvilma da xe-lovnebaTmcodne Teo xatiaSvil-Tan, aseve ilias universitetis profesor sergo ratianTan erTad

gadacema `barieris~ studia dato-va.

swored amis Semdeg daiZaba vi-Tareba telekompania `kavkasiis~ ezoSi. es iyo logikuri Sedegi im dapirispirebisa, rac 4 maiss ilias universitetis ezoSi daiwyo da

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

malxaz gulaSvili da lela gafrindaSvili telekompania `kavkasiasTan~, 8 maisi 2010

15liberali . maisi 2010 . № 30

Page 18: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

fokusi: qarTuli faSizmi

mTeli kviris ganmavlobaSi mimdi-nareobda.

telekompania `kavkasiasTan~ Sekrebilma jerjerobiT daud-genelma pirebma studiidan pro-testis niSnad gasul stumrebs sityvieri Seuracxyofa miayenes. xmaurze sxva stumrebmac datoves studia, ris Semdegac ezoSi Cxubi atyda. erTmaneTs daupirispirdnen telekompaniasTan misuli xalxi da `kavkasiis~ TanamSromlebi. Cxubma studiaSic gadainacvla da masSi `saxalxo marTlmadidebluri mo-Zraobis~ warmomadgenlebic Caer-Tvnen.

malxaz gulaSvilma, romelic am dros gadacema `barierSi~ mo-nawileobda, ganacxada, rom ezoSi Sekrebil adamianebs ar icnobda. televiziis TanamSromlebi da ga-dacemis zogierTi stumari ki hyve-bian, rom es adamianebi `marTlma-didebel mSobelTa kavSiris~, da `saxalxo marTlmadidebluri mo-Zraobis~ wevrebi iyvnen.

`kavkasiis~ erT-erTi TanamSro-meli giorgi gegeWkori ixsenebs, rom Jurnalist nino zuriaSvilis-Tvis moqneuli xeli mas moxvda. `situacia airia. damiwyes cema, or manqanas Sua damagdes da mirtyamd-

nen wixlebs. zurgi maqvs natkeni da fexi. mere SigniTac Sevidnen da Cvens TanamSromlebs aginebdnen, urtyamdnen~, _ ambobs gegeWkori. misi TqmiT, is pirebi, vinc mas sce-mdnen, amas marTlmadideblobis sa-xeliT akeTebdnen.

nino zuriaSvilis TqmiT, erT-erT maTgans is `marTlmadide-bel mSobelTa kavSiridan~ icno-bs. `miRebda da meubneboda, rom var samarcxvino adamiani, imitom rom vicav homoseqsualebs da maT uflebebs~, _ ambobs zuriaSvili.

Cxubis Semdeg telekompaniasTan sasuliero pirebic mividnen. so-fel Woportis eklesiis moZRvari mama vaxtangi acxadebda, rom es yvelaferi telekompania `kavkasii-sa~ da `Tavisuflebis institutis~ TanamSromlebma dadges da marTl-madidebel axalgazrdobas mou-wyves provokacia.

erT-erTi TviTmxilveli, zaza svanaZe, romelic telekompania `kavkasiasTan~ imyofeboda, ixsene-bs, rom agresiulobiT mRvdlebic gamoirCeodnen. maT Tvalwin ucno-bma pirebma sastikad scemes daviT aqubardias. `daagdes iatakze da miayenes Seuracxyofa~, _ ambobs svanaZe.

`saxalxo marTlmadidebluri moZraobis~ wevri SoTa afxaiZe ki Cxubis dadgmas telekompania `ka-vkasiis~ xelmZRvanelobas abrale-bs: ̀ vici, rom hqondaT molaparake-bebi da es umsgavsoba dagegmilia~, _ ganacxada afxaiZem.

incidenti policiis misvlis Se-mdeg dasrulda. 20-ze meti patru-lis TanamSromeli mobilizebuli iyo, rogorc televiziaSi, ise mis ezoSi da leoniZis quCaze.

Cxubis Sedegad daSavdnen ro-gorc `kavkasiis~ TanamSromlebi, ise telekompaniasTan misuli daj-gufebis wevrebi. `marTlmadide-bel mSobelTa kavSiris~ warmomad-genlebi _ daviT SalamberiZe, avTandil zumbaZe da zviad bliaZe policiam daakava da isini diRom-Si, policiis sammarTveloSi ga-daiyvanes.

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

policia telekompania `kavkasiasTan~, 8 maisi 2010

telekompania `kavkasiis~ ezo, 8 maisi 2010

16 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 19: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

fokusi: qarTuli faSizmi

profaili

moZraoba "win" axalgazrduli moZraoba `win~ Tavisi ideebis dasacavad nebismieri formiT ibrZvis.

anita Tvauri

`mamaTmavlebo, movdivarT!!! cudad gaqvT saqme!!! sulierad gaganadgu-rebT!!!~ _ es axalgazrduli moZrao-bis _ `win~ erT-erTma wevrma, giorgi gabedavam socialur qsel `feisbuq-Si~ ramdenime dRis win dawera.

organizaciam `win~, romelic 2009 wlis Semodgomaze dafuZnda, sazo-gadoebis yuradReba 3 maiss, erekle deisaZis wignis `saidumlo sirobis~ gaprotestebisas miiqcia. ilias sa-xelmwifo universitetis win gamar-Tul aqciaze maT `mamaTmavlobis~ propagandirebaSi `Tavisuflebis instituti~ da universitetis re-qtori gigi TevzaZe `daadanaSau-les~ da misi gadadgoma moiTxoves. Tumca, moZraobis aqtiuroba am aqciiT ar Semofarglula, 4 maiss isini ilias universitetTan kvlav gamoCndnen da amjerad `sityvis Ta-visuflebis dasacavad~ gamarTuli aqciis Catareba gaaprotestes. `uni-versitetidan dagvirekes, _ pida-rastebi aqcias gimarTaveno, _ da Ca-vediT~, _ ixsenebs giorgi gabedava. am organizaciaSi homoseqsualebs an

`pidarastebad~ an `mamaTmavlebad~ moixsenieben _ pirvel termins da-samcireblad, meores ki religiuri codvis aRsaniSnavad xmaroben.

moZraoba `win~ ramdenime megobar-ma giorgi abaSiZem, rati maisuraZem, giorgi maRraZem, laSa Tofuriam da zuka CaCaniZem daaarses. isini bolo wlebis ganmavlobaSi sxvadasxva sa-zogadoebriv aqtivobebSi monawi-leobdnen da erTmaneTic aqciebze gaicnes.

moZraobis xelmZRvaneli SoTa afxaiZe, organizaciis asakiT yvela-ze ufrosi damfuZnebelia. javaxiS-vilis universitetis saerTaSoriso samarTlis magistranti, `Tanaswo-robis institutis~ aqtiuri wevri iyo. paralelurad, igi politikur, socialur da religiur Temebze gazeT `jorjian Taimssa~ da `saqar-Tvelo da msoflioSi~ werda. ambobs rom pacifistia, xelisuflebas mi-litaristuli politikis gamo akri-tikebs da saqarTveloSi naciona-listuri ideebis gavrcelebisTvis ibrZvis.

`Cven rogorc qarTvel ise os da afxaz axalgazrdebSi viwyebT Za-lian did propagandas, imisaTvis, rom gavagebinoT, ra aris qarTuli nacionaluri idea, ra aris qarTve-loba da rogor unda gavaerTianoT saqarTvelo~, _ ambobs SoTa afxai-Ze. erTi mxriv, is acxadebs, rom adamianis uflebebis dacvisTvis ibrZvis, meore mxriv ki, `feisbu-qze~ wers, _ `ise gavakeTeb, rom saqarTvelo mxolod qarTvelebis-Tvis da marTlmadideblebisTvis iqneba, yvela vinc winaaRmdegobas gawevs, daisjeba! eris da RvTis xe-liT!~

organizaciis wevrebis TqmiT, mo-Zraobis misiaa marTlmadideblo-bis dacva. `Cveni cxovrebis mizania marTlmadideblobisTvis brZola, formebs ki dro gvaCvenebs~, _ am-bobs moZraobis wevri Tengiz omani-Ze, romelic am jgufs erTi Tvis win SeuerTda. Tengo 21 wlisaa, Tsu-s iuridiuli fakultetis meoTxe kursis studentia da Tan konser-vatiul partiaSi muSaobs. is aseve

moZraobis `win~ aqtivistebi, 2010

17liberali . maisi 2010 . № 30

Page 20: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

aris erovnuli sabWos warmomadge-neli cesko-Si.

axalgazrduli moZraoba `win~, erTi Tvea, rac `marTlmadidebel mSobelTa kavSirTan~ erTad, malxaz gulaSvilis mier daarsebuli `sa-xalxo marTlmadidebluri moZrao-bis~ Semadgeneli nawili gaxda.

`vicnobdi malxaz gulaSvils da vicodi, rom saerTo miznisTvis vi-brZviT, Cveni Tavi mas Tavad SevTa-vazeT~, _ ambobs SoTa afxaiZe.

`win~-is wevrebi TiTqmis yoveldRe smm-s ofisSi ikribebian. organiza-ciis prescentri mixsnis, rom `ofisi naqiravebi ar aris, is savaraudod megobarma malxaz gulaSvils dauT-mo~. vakeSi did kerZo saxls maRa-li rkinis karibWe da sakuTari ezo aqvs. quCidanve Cans saxlis fasadze gakruli gerbi _ orTaviani arwi-vi gvirgviniTa da bolnuri jvriT. rogorc axalgazrduli frTis da `win~-is xelmZRvaneli SoTa afxaiZe gvixsnis, arwivi siZlieris niSania da saero da saeklesio xelisuflebis erTian mmarTvelobas gulisxmobs,

gvirgvini konstituciuri monarqiis simboloa, jvari ki _ marTlmadide-blobis.

`Cven unda viaroT mxolod da mxolod win, imitom, rom ukan da-saxevi araferi ar gvaqvs~, _ ambo-bs SoTa afxaiZe. `win~-is erT-erTi wevri 19 wlis erekle faCoSvili, ilias saxelmwifo universitetSi swavlobs da 4 maiss gamarTul aq-ciaSic monawileobda. `homoseqsua-listi rom gamova da gahkivis, rom erTni varT, erTni ki ara, avadmyo-febi arian, adamianebi ar arian. me ar var pacifisti, me var qarTveli meomari da vinc ar unda Semaginos deda, sakadris pasuxs gavcem~, _ am-bobs erekle faCoSvili.

moZraobis wevrebi 3 da 4 maiss ga-

marTul aqciebs TavdacviT qmede-bebad afaseben. maTi TqmiT, univer-sitetis administraciam cinikuri pasuxi gasca maT moTxovnas, univer-sitetis SenobaSi gaexsnaT samlo-cvelo kuTxe. `gviTxres, _ kafeSic xom ar gagixsnaTo~, _ da sapasuxod `marTlmadideblobis Seuracxmyo-feli wignis prezentacia moawyves~, _ ambobs erekle faCoSvili. moZra-obis wevrebi imasac amboben, rom maT patriarqis kurTxeva ar aqvT, rac xSirad maTi gakicxvis sababi xdeba. magram `win~-is erT-erTi wevri laSa Tofuria ar iziarebs mosazrebas, rom maT yvela nabijze patriarqis-gan kurTxeva unda aiRon. `qristes dasacavad kurTxeva ar aris saWiro. eklesiis saxeliT ar vakeTebT am yvelafers, Cveni moraliT vakeTe-bT. marTlmadideblobaze monopo-lia ar aqvs dawesebuli sapatriar-qos da me maqvs ufleba, rom davicva Cemi rwmena~, _ ambobs laSa Tofuria

isini aqciaze fizikur da sityvier Seuracxyofaze pasuxismgeblobas ar iReben da amboben, rom iZulebulebi

iyvnen, pasuxi gaecaT Seuracxyofa-ze. `Cven fizikur Zaladobas gvikr-Zalavs religiuri mrwamsi da uw-mindesi, magram roca dagartyamen, Semoartyam meore loyaSi, aba, ras izam~, _ ambobs ̀ win~-is erT-erTi we-vri daviT (daniel) oqropiriZe.

daviTi sasuliero seminariis pirveli kursis studentia da misi samuSao kuTxe qarTveli patriar-qebis fotoebiTaa mowyobili. misi azriT, dRes religias saTanado ad-gili ar ukavia qveynis cxovrebaSi. daviTi Tvlis, rom marTlmadide-bloba saxelmwifo religiad unda gamocxaddes, mmarTveli ki mefe _ bagrationTa Stos warmomadgeneli gaxdes. misi azriT, am saxelmwifoSi adamians `ar dasjian CamoxrCobiT,

aramed anaTemas gadacemen da is ve-Rar Seva eklesiaSi, arc sarwmuno-ebis mimarT xmis amoRebis ufleba miecema, radgan sarwmunoebis gan-xilva mkrexelobaa~. saqarTvelos `gabrwyinebis~ erTaderT gzas is Tamar mefis epoqis awmyoSi gadmo-tanaSi xedavs `daviT aRmaSeneblis epoqaSi marTlmadideblurma reli-giam SeunarCuna qarTvelebs qar-Tveloba. saqarTvelo marTlmadi-deblobis gareSe ganadgurdeba~, _ ambobs daviT oqropiriZe.

miuxedavad didi ideologiuri ms-gavsebisa, axalgazrduli moZraobis `win~ wevrebi uaryofen raime saxis kavSirs rusul faSistur ideolog aleqsandr duginTan, romelmac evrazistuli doqtrina SeimuSava da erTiani evraziis idea warmoadgina, romelSic dominanti saxelmwifo ruseTia, saqarTvelo da ukraina ki _ misi nawilebi.

SoTa afxaiZe Tavis Tavsa da orga-nizacias ufro metad serbul `arka-nis vefxvebs~ adarebs. ̀ arkani~ 90-ian wlebSi serbeTSi Seqmnili arafor-

maluri `serb moxaliseTa gvardiis~ xelmZRvanelis, Jelko raJnatovi-Cis zedmetsaxeli iyo. kriminalur avtoritets brali edeboda eTni-kur wmendaSi monawileobaSi, wameba-Si, gaupatiurebasa da mkvlelobebSi. is 2000 aTas wels mokles.

`Cven ar vapirebT avtomatebiT qu-CaSi siaruls, magram sabrZolo suli da serbuli marTlmadideblo-ba kargadaa Sexamebuli qarTulTan, faqtobrivad erTi Rirebulebebi gvaqvs da erTnairi istoria. arkane-lebi dResac arian. me vmegobrob maT axalgazrdul frTasTan. Cven legionebis Camoyalibebas ar vapi-rebT, magram Tu dagvesxmebian, Ta-vis dacva unda SevZloT~, _ meubneba SoTa afxaiZe.

moZraobis ofiss vakeSi maRali rkinis karibWe da sakuTari ezo aqvs. quCidanve

Cans saxlis fasadze gakruli gerbi _ orTaviani arwivi gvirgviniTa da bolnuri

jvriT. `arwivi siZlieris niSania da saero da saeklesio xelisuflebis erTian

mmarTvelobas gulisxmobs~, _ ambobs organizaciis xelmZRvaneli SoTa afxaiZe.

fokusi: qarTuli faSizmi

18 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 21: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg sa-qarTvelo ori ZiriTadi problemis winaSe dadga. erTi mxriv ruseTi, ro-melic vera da ver eleoda gemriel lukmas da xan farulad, xanac Riad gvebrZoda da gvebrZvis, meore mxriv _ eTnonacionalizmi, razec Cveni erov-nuli identobis agebas SevecadeT, da es savalalod, jer _ samoqalaqo, Semdeg ki samxreTi oseTisa da afxaze-Tis omebiT dasrulda. samwuxaro isaa, rom am mZime gamocdilebam veraferi gvaswavla. 2008 wlis agvistoSi isev omSi CavebiT da ori wlis Semdegac ver gagvirkvevia _ SeiZleboda Tu ara am omis Tavidan acileba, Cven daviwyeT omi Tu ruseTma, gavimarjveT Tu da-vmarcxdiT.

maSin, 20 wlis win kidev erTi mniSv-

nelovani ram moxda _ marTlmadide-blurma rwmenam privatulidan sajaro sivrceSi gadainacvla da ise, rom sul ar gasWirvebia, pirdapir da narnarad Caanacvla komunisturi ideologia. is, rac yvelaze intimuri da piradia, saxalxod, sajarod gamoifina. skole-bSi da saavadmyofoebSi, parlament-Si da mTavrobis wevrebis kabinetebSi leninis kuTxeebi xatebis kuTxeebiT Seicvala. mogvianebiT leninis Zeglis adgili Tbilisis mTavar moedanze wereTlis uniWo kiCma _ wminda gior-gis mooqrovilma qandakebam daikava, romlis dadgmac mkafio niSani iyo imisa, rom revoluciis Semdeg mosuli xelisufleba ar iyo Tavisufali to-talitaruli ideologiis gavlenisgan _ zurab wereTeli dRemde sabWoTa xe-

lovnebas qmnis. iluzia, rom `vardebis revoluciis~

Semdeg mosuli xelisufleba SeZlebda saxelmwifos sekularul ideebze da samarTlianobis principebze aSenebas, maleve gaifanta. basil mkalaviSvilis dapatimrebis Semdeg, rodesac demons-traciulad gausworda meamboxe mR-vdelsa da mis mrevls, xelisuflebis oponentebma mTavar lozungebad ori fraza aqcies _ `eklesiebs gvingreven!~, `rwmenas ebrZvian!~. saakaSvilis gundma am magiur braldebebs veraferi dau-pirispira da danebda. xelisuflebisa da opoziciis udidesi nawili dRemde erTmaneTs ejibreba kamerebis win saku-Tari religiuri grZnobebis demons-trirebaSi.

qarTveli xalxi mitingebze naswavl-

sekularuli saxelmwifo

xelisufleba da eklesia arCevnis winaSesaqarTvelos eklesia da xelisufleba arCevnis winaSe dgas. eklesia unda

gaemijnos religiur eqstremistebs, xelisuflebam ki maT mimarT adekvaturi

politika gaataros, raTa qveyanaSi moqalaqeebs hqondeT saSualeba, konstituciiT

garantirebuli uflebebiT isargeblon.

nino beqiSvili

fokusi: qarTuli faSizmi

fo

to

nodar

cxv

iraS

vil

i

aqcia ilias saxelobis universitetis win, 4 maisi 2010

19liberali . maisi 2010 . № 30

Page 22: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

ma religiurobam da masobrivi locve-bis gamocdilebam im eleqtoratad Ca-moayaliba, romelic nebismier uRirss miscems xmas, Tuki is mTavar lozun-gad marTlmadideblobisa da qarTu-li tradiciebis dacvas gaixdis. xalxi ukanaskneli 20 wlis manZilze mudmivad omebisa da politikuri Tu socialuri arastabilurobis pirobebSi cxovrobs. swored amitom axal, Tavisufal saqar-TveloSi moqalaqeebs damoukidebeli gadawyvetilebebis miRebis da fiqris Cveva ar CamouyalibdaT. amiT kargad sargeblobs xelisuflebac da ekle-siac.

xelisuflebam agvistos omis Semdeg qarTuli nacionaluri identobis ganm-sazRvrelad ruseTis saxiT namdvili mtris xati Seqmna, romlis jibrzec Cven sul win da win unda viaroT (maxsende-ba komunisturi lozungi `davewioT da gavuswroT amerikas!~). patriotizmis is forma ki, rasac e.w. ̀ patriotTa banake-bSi~ axalgazrdebs aswavlian, sabWoTa dros da pionerTa banakebs gvaxsenebs. oRond aqac komunizmis diadi ideebi religiurobiTaa Canacvlebuli _ pa-triotTa banakebSi jer himns mRerian da Semdeg koleqtiurad loculoben.

eklesia, sadac ukve didi xania, Te-ologiuri sakiTxebis kvleviT aRar arian dakavebulni, mrevls, fsevdore-ligiurobis garda, verafers sTavazo-bs (es, cxadia, yvelaze ar vrceldeba, magram ZiriTadad asea). aqcenti mxo-lod garegnul, zedapirul mxareze keTdeba _ qali SarvliT eklesiaSi ver Seva, marxvis dros ki supermarketebi samarxo tortebiTa da nayinebiT ivse-ba. magram mainc ucnauria, rom Cvens Tanamoqalaqeebs protesti maSinac ki ar uCndebaT, roca gamdidrebul, ucxour jipebze Semomsxdar ubir sa-suliero pirebs usmenen, romlebic mxolod morCilebas da qarTuli tra-diciebisadmi erTgulebas qadageben.

Tumca, isic saTqmelia, rom 70- wlianma sabWoTa gamocdilebam Tavad eklesiasac daasva daRi. mas Semdeg, rac saeklesio elita komunistebma jer kidev 20-30-ian wlebSi gaJlites, eklesia beds Seegua da sabWoTa xeli-suflebis mier SemoTavazebuli TamaSis wesebi miiRo. dRes cota sasaciloc kia, roca eklesias, `kgb~-sTan TanamS-

romlobis gamo, pasuxs vTxovT. cxadia, am urTierTobis gareSe, eklesia ubra-lod ver iarsebebda, sakiTxavi isaa, ras gulisxmobda es TanamSromloba da konkretuli sasuliero pirebi konkre-tulad ra davalebebs asrulebdnen.

saqarTvelo, konstituciis mixedviT, sekularuli saxelmwifoa, Tumca didi Zalauflebisa da simdidris mflobe-li eklesia (cota gasakviri kia, ro-gor moaxerxa Rarib-Ratak qveyanaSi eklesiam ase gamdidreba) qveynis poli-tikur da sazogadoebriv cxovrebaSi aqtiurad monawileobs. gansakuTre-biT kargad samarTaldamcavebTan ur-TierToba gamosdiT. amitomac, sityva `marTlmadideblurs~ CvenSi iseTi ma-giuri Zala mieca, rom mis winaSe axali saqarTvelos simbolo, Zlevamosili policiac ki uZluria. damnaSave sasu-liero pirebi da maTi mrevli, romle-bic Tbilisis centrSi xan TamamSevebis saflavebs Seuracxyofen, xan heloui-nis dResaswaulis monawileebs arbeven, xanac universitetis win gamoxatvis Tavisuflebis dasacavad Sekrebil axalgazrdebs scemen, jerjerobiT Cvens qveyanaSi xelSeuxeblebi arian. ukeTes SemTxvevaSi, policia mxolod gamSveleblis rolSi gamodis da dam-naSaveebs ver an ar apatimrebs. arada, saxelmwifosa da eklesias Soris 2002 wels dadebuli konstutuciuri SeTan-xmebis mixedviT, mxolod saqarTvelos kaTalikos-patriarqia `xelSeuvali~, sxvebze imuniteti ar vrceldeba.

ukanaskneli dReebis movlenebma cxa-dad dagvanaxa, rom is dro dabrunda, roca SevardnaZis Zalovnebi basil mkalaviSvilis eqstremistul jgufs verafers upirispirebdnen maSin, roca isini wignebs wvavdnen da religiuri umciresobebis warmomadgenlebs sas-tikad uswordebodnen. asea dResac, `marTlmadidebel mSobelTa kavSiris~ wevrebis kanondarRvevebs policia da, Sesabamisad, saxelmwifoc ar imCnevs.

eklesiaze, cxadia, sazogadoebrivi azri da ganwyobebi moqmedebs. magram, ra vqnaT, roca politikosTa udidesi nawili mmk-s ideebs iziarebs, qristian-demokratebma ki ukve gaakeTes gancxa-deba, sadac axalgazrda mwerlis pro-vokaciuli wigni gakicxes?! gamoxatvis Tavisuflebis winaaRmdeg mimarTuli

aqciebi Riad mxolod respublikuri partiis wevrebma daviT zurabiSvil-ma da levan berZeniSvilma dagmes. da-narCeni politikosebi, xelisufleba da opozicia erTad arian _ xmas ar iReben. magram Tuki basil mkalaviS-vili oficialurad mainc gandevni-li iyo eklesiidan da viRac Soreuli episkoposis mier iyo xeldasxmuli, marTlmadidebel mSobelTa kavSiris wevri sasuliero pirebi saqarTvelos kaTalikos-patriarqs morCileben. ase-ve ucnauria, ratom ar aprotestebs sapatriarqo malxaz gulaSvilis mier sakuTari profaSisturi organizaciis-Tvis `marTlmadidebluri~ moZraobis darqmevas. ra saerTo SeiZleba hqondes siyvarulisa da saTnoebis mqadagebel marTlmadideblobas kacTmoZule ide-ologiasTan, romelic Zalian hgavs Ta-namedrove rusul faSizms da, savarau-dod, swored ruseTidan finansdeba? es yvelaferi yvelaze metad TviTon eklesiis avtoritets azaralebs.

sapatriarqo TiTqos Riaa dialogis-Tvis, magram _ erTi pirobiT. eklesiis saqmeebSi Carevis ufleba aravis aqvs, arc maSin, rodesac misi saxeliT mo-qmedi eqstremistebi Tanamoqalaqee-bs quCebSi scemen da arbeven. cxadia, eklesia ase didxans ver darCeba. mas mouwevs arCevnis gakeTeba _ an unda gaemijnos maT da saeklesio samarTlis mixedviT dasajos, an mTlianad mouwe-vs pasuxismgeblobis aReba im danaSau-lebebze, rasac daviT isakaZe da misi egzaltirebuli mrevli sCadis.

dilemis winaSe dgas xelisuflebac _ unda dafiqrdes da airCios: ra ufro daazaralebs qarTvel xalxs _ xelisu-flebis mier Tundac eklesiis ganawye-nebis fasad gatarebuli adekvaturi politika, Tu is Sedegebi, rac qveyana-Si profaSisturi ideologiis da fse-vdonacionalizmis gavrcelebas mo-hyveba; Tanac, qarTul sasamarTlos `saxalxo marTlmadidebluri moZrao-bisTvis~ da mmk-sTvis saqmianobis akr-Zalvis uflebas qveynis konstituciis 26-e muxli aZlevs: `dauSvebelia iseTi sazogadoebrivi da politikuri gaer-Tianebis Seqmna da saqmianoba, [...] rome-lic eweva omis an Zaladobis propagan-das, aRvivebs erovnul, kuTxur, religiur an socialur SuRls~.

fokusi: qarTuli faSizmi

20 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 23: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

qarTuli quCis mniSvneloba politikis analizSi

saubrebi liberalizmze

„qarTuli quCisTvis“ anu Cveulebrivi qarTvelebis umravlesobisTvis konstitucia

ar aris avtoritetuli dokumenti, arc masSi gacxadebuli adamianis sayovelTao

uflebebi da Tavisuflebebia humanizmis umaRlesi gamovlineba. sazogadoebrivi azri

saqarTveloSi ufro iqiTken ixreba, rom samarTlianoba da humanizmi Taviseburi _

nacionalisturi da ultrakonservatoruli mniSvnelobiT unda gavigoT.

giorgi cxadaia

imaT, vinc politikis SefasebiT arian dakavebulebi, erTi Cveva aqvT: ufro xSirad aanalizeben imas, rac xdeba, anu ukve moxda da naklebad _ imas, rac potenciurad safrTxis matarebelia. magaliTad, qarTuli Sovinizmi da religiuri fundamen-talizmi is mniSvnelovani safrTxe-ebia, romlebsac aqamde saTanado yuradRebas ar aqcevdnen. vgulisx-mob ara mxolod qarTvel, aramed ucxoel analitikosebsac. rodesac ilia WavWavaZis universitetis win momxdar incidentze saqarTvelos erT-erT mkvlevars movuyevi, mipa-suxa, _ ratomRac qarTul naciona-lizms seriozulad ar aRiqvamen da geTanxmebi, rom SiSebi, romelic ga-wuxebs, legitimuriao.

xalxis ganwyobebis danaxvas sakvanZo mniSvneloba aqvs. magali-Tad, muslimuri samyaros mkvlevre-bi mividnen im daskvnamde, rom Tu axlo aRmosavleTis gageba ginda, pirvel rigSi, muslimur quCas unda Sexedo, swored quCaSi SeiZleba gai-go is, Tu ra xdeba xalxis gulebSi. vfiqrob, es aqsioma saqarTvelozec unda gavrceldes. amitom, mxedve-lobaSi unda miviRoT, Tu rogori ganwyobebia quCebSi, anu sazogadoe-brivi TavSeyris adgilebSi.

Tu politikis mkvlevrebi xanda-xan gverds uvlian xalxis ganwyo-bebs, humanitaruli dargebis spe-cialistebi piriqiT, gamudmebiT sazogadoebis kulturul midreki-

lebebs aanalizeben xolme. saqar-TveloSi, magaliTad, qarTveli mec-nieri giorgi maisuraZe, romelic filologia da berlinis humboltis universitetSi moRvaweobs, didi xania, rac wers im saSiSi ganwyobe-bis Sesaxeb, romelic religiuri eqstremizmisa da Sovinizmis metad gaaqtiurebiT SeiZleba dasruldes. dRes vrwmundebi, rom es sakiTxi marTlac SeiZleba gaxdes politi-kuri dRis wesrigis mniSvnelovani nawili.

ilias universitetTan momxdar-ma incidentma swored am safrTxis realuroba dagvanaxa. iseTi poli-tikuri jgufebi, rogoricaa mar-Tlmadidebel mSobelTa kavSiri da axlad dafuZnebuli malxaz gulaS-

vilis saxalxo marTlmadidebluri organizacia, gansakuTrebuli agre-siiTa da radikalizmiT gamoirCe-odnen. rac yvelaze mniSvnelovania, isini gamodiodnen mTeli qarTveli eris saxeliT da ar eridebodnen araTu fizikur Seuracxyofas, ara-med mokvliTac imuqrebodnen. maT winaaRmdeg aRmkveTi RonisZiebis ga-tarebas policia erideboda da uni-versitetis studentebis garkveuli nawilis simpaTiac moipoves; ufro metic, am jgufebma moaxerxes is, rom daarwmunes garSemomyofi ada-mianebi, rom „mamaTmavlebis mitings“ arbevdnen.

imave dRes telekompania „maes-tros“ eTerSi ombudsmenis ofisTan arsebuli tolerantobis centris

fo

to

nodar

cxv

iraS

vil

i

beqa mindiaSvili da SoTa afxaiZe aqciaze ilias saxelobis universitetis win, 4 maisi 2010

21liberali . maisi 2010 . № 30

Page 24: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

direqtori beqa mindiaSvili esau-breboda oponents, fsiqolog Tea gogotiSvils. Tumca, mTavari Tema iyo ara mitingze momxdari Zalado-ba, romelSic iq misuli sasuliero pirebic iyvnen Cabmulni, aramed im wignis dabeWdvis moraluroba-amo-ralurobis sakiTxi, romelzec mTe-li es ambebi atyda. am fonze eqs-tremistul jgufebs eqmnebaT iseTi warmodgena, rom sazogadoeba maT qmedebebs amarTlebs. amave dros es jgufebi TavianT sadamsjelo aqcie-bs warmoadgenen, rogorc jvaros-nul laSqrobebs homoseqsualebis winaaRmdeg, razec sazogadoebas, romelSic homofobia sayovelTao normaa, uaryofiTi reaqcia ar aqvs. homofobiuri ganwyobebi bevr dasa-vlur qveyanaSic arsebobs, magram amave dros am qveynebSi mkveTrad uaryofiTad afaseben, rodesac si-tyvisa da gamoxatvis Tavisuflebe-

bis, Sekrebebisa da manifestaciebis CasaxSobad Zaladobas gamoiyene-ben. saqarTvelos es tradicia ar aqvs: imave mitingze radikali mar-Tlmadidebluri organizaciebis wevrebisgan ismoda saqarTvelos konstituciis Seuracxmyofeli ga-moTqmebi.

„qarTuli quCisTvis“ anu Cveule-brivi qarTvelebis umravlesobisTvis konstitucia ar aris avtoritetuli dokumenti, arc masSi gacxadebuli adamianis sayovelTao uflebebi da Tavisuflebebia humanizmis umaRle-si gamovlineba. sazogadoebrivi azri saqarTveloSi ufro iqiTken ixreba, rom samarTlianoba da humanizmi Taviseburi _ nacionalisturi da ultrakonservatoruli mniSvnelo-biT unda gavigoT. Cemi naTqvamis sailustraciod moviyvandi inter-net sivrceSi gakeTebul radikalur komentarebs, romlebic aSkarad War-bobs tolerantul da liberalur gancxadebebs. konstituciisadmi da

adamianis Tavisuflebebisadmi msga-vsi damokidebuleba modis sabWoTa tradiciidan, romelic gulisxmo-bda konstituciaSi dawerili nor-mebis absolutur ugulebelyofas da upativcemulobas. konstitucia faratina qaRaldi iyo, romelsac realur cxovrebaSi aranairi mniSv-neloba hqonda.

yvelaze saSiSi da araprognozi-rebadia axalgazrdebis ganwyobebi. xSir SemTxvevaSi, internet sivrce-Si gakeTebuli komentarebiT Tu vi-msjelebT, isini maTTvis miuRebeli adamianebis demonizacias cdiloben. axalgazrdebi, romelTa socializa-cia 90-ian wlebsa da momdevno xanebSi moxda, gansakuTrebuli SovinizmiT da umciresobebisadmi diskrimina-ciuli midgomiT gamoirCevian. ilias universitetTan momxdar Sexla-Semo-xlaSi Zalian xSirad ismoda quCuri da ZvelbiWuri gamoTqmebi da dama-

xasiaTebeli saubris manera. meore dRes aqciis erT-erT monawiles, ro-melic gamoxatvis Tavisuflebis da-cvis moTxovniT gamodioda, Tavisive sacxovrebel saxlTan „ubnis biWebma“ scemes, radgan, rogorc uTxres, igi wina dRis mitingze qristianuli qvey-nis normebis winaaRmdeg gamodioda. quCur da qurdul kontrkulturaSi aqamde nacionalizmis elementebi ase-Ti gamokveTili ar yofila, radgan is sabWoTa epoqaSi Camoyalibda da mul-tieTnikuri niSniT gamoirCeoda. axla ki quCurma kontrkulturam warmate-biT SeiTvisa ara mxolod eTnonacio-nalisturi, aramed religiuri eqs-tremizmis elementebi.

qarTveli axalgazrdebis socia-lizaciis mZlavri agentia skola, romelic mTeli qveynis masStabiT nacionalisti da ultrakonserva-tori maswavleblebiT aris dakom-pleqtebuli. TiTqmis yvela sko-laSi hagiografiuli nawarmoebebi iswavleba ara rogorc literatu-

ruli teqstebi, aramed rogorc re-ligiuri teqstebi. ilia WavWavaZis da sxva qarTveli ganmanaTleblebis nawarmoebebis ganxilva ki ZiriTa-dad nacionalistur da eTnoSovi-nistur konteqstSi mimdinareobs da ara liberalur-demokratiuli Rirebulebebis kuTxiT. msoflio istoriis da literaturis cod-nas didi mniSvneloba ar eniWeba da garesamyaroze damaxinjebuli war-modgenebi iqmneba.

am yvelafris gaTvaliswinebiT, „qarTul quCaSi“ moraluri upira-tesobis mopoveba eqstremistul re-ligiur jgufebs ar gauWirdebaT, gansakuTrebiT _ axalgazrda Tao-bis gulis mogeba. im jgufebs ki, vinc gamoxatvis Tavisuflebas da sekularizms icaven, TiTqmis aranai-ri sazogadoebrivi mxardaWera ar gaaCniaT. kritikul situaciebSi, rogorc gamoCnda, sazogadoebrivi azric maT winaaRmdeg aris mimarTu-li. quCaSi moqalaqeTa ganwyobebi iseTia, rom xelisufleba rwmunde-ba, rom nebismieri religiuri tipis organizaciis Zaladobrivi qmedebe-bis aRkveTa religiur da naciona-lur identobaze Setevad aRiqmeba. am SemTxvevaSi, sazogadoebrivi ganwyobebi mudmivi cvladia, radgan romeli partiac unda movides xe-lisuflebaSi, maTi gaTvaliswineba da koniunqturisadmi morCileba yvelas mouwevs. nebismieri xelisu-fleba pirvel rigSi sakuTari rei-tingiTaa dakavebuli. aqedan ga-momdinare, erT-erTi gamosavali sazogadoebriv ganwyobebze muSao-baa, rac Sesabamis strategias moi-Txovs. dasavleTSi Cvens megobreb-sac adekvaturi warmodgena unda SeeqmnaT, Tu ra xdeba saqarTveloSi da, am kulturuli represiebis fon-ze, ra momavali aqvs liberalur demokratias. 1979 wels aravis ego-na, rom regionis erT-erTi yvelaze liberaluri kulturis mqone qveya-na _ irani Teokratiul reJimad ga-daiqceoda. imisaTvis, rom mniSvne-lovani moZraobebi ar gamogvrCes, qarTuli quCis ganwyobebi kargad unda SeviswavloT da mxedvelobaSi miviRoT.

„qarTul quCaSi“ moraluri upiratesobis mopoveba

eqstremistul religiur jgufebs ar gauWirdebaT,

gansakuTrebiT _ axalgazrda Taobis gulis mogeba.

saubrebi liberalizmze

22 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 25: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

racionaluri "qristian-demokratebi"politika

gamomwvevi da populisturi dapirebebis paralelurad, qristian-demokratiuli

partia yvelaze pragmatulia dRes arsebul opoziciur speqtrSi.

Tamar kakabaZe

`es sityvebi manamde arasodes mi-Tqvams, magram dRes, rodesac ukan CamovitoveT yvela ZiriTadi politi-kuri konkurenti da aRmovCndiT Cveni mTavari politikuri mowinaaRmdegis _ `nacionaluri moZraobis~ pirispir, me vambob am sityvebs _ dro movida! Cven mzad varT Zalauflebis xelSi asaRebad!~ _ ganacxada TviTmmarTve-lobis arCevnebamde sami kviriT adre giorgi TargamaZem.

Tavdajerebuloba da Tanmimdevru-loba `qristian-demokratebis~ wina-saarCevno taqtikaa.

filarmoniis scenaze, `qristian-demokratiuli moZraobis~ partiuli siis prezentaciaze maJoritari de-putatobis kandidatebi da partiuli siis pirveli 15 nomeri idga. siis sa-TaveSi inga grigoliaa _ kandidati sakrebulos Tavmjdomaris postze.

`qristian-demokratebi~ TavianTi winasaarCevno programis kulmina-ciur fazaSi Sedian. liderTa sajaro gamosvlebi sul ufro metad emociu-

ri da populisturi xdeba. `saakaSviliviT matyuara ki ar viqne-

biT, xalxs SevusrulebT danapirebs. CvenTan arian adamianebi, romlebic sakuTar xalxs arasodes mouwyoben 7 noembers, romlebic televiziaSi ar Seuvardebian Jurnalistebs... romle-bic cixidan ar gamouSveben sandro girgvlianis mkvlelebs~, _ xmamaRla, TiTqmis yviriliT mimarTavda inga grigolia Sekrebilebs. Tavisi gamos-vla grigoliam ramdenjerme Sewyvita, yovel aseT pasaJs mquxare taSi mo-hyveboda.

pirvelad amomrCevlebis yuradRe-

bis miqceva `qristian-demokratebma~ jer kidev TebervalSi SeZles, roca maTi winasaarCevno kampania daiwyo. merobis kandidatis gia Wanturias programa _ `gazi _ 10 TeTri, deni _ 5 TeTri, wyali _ ufaso~ _ winasaar-Cevno sezonis mTavar dapirebad iqca. am Temis ganxilvas qarTulma mediam mniSvnelovani dro dauTmo.

arc erTi sxva opoziciuri partiis slogani Tu winasaarCevno dapireba ar aRmoCnda aseTi popularuli.

filarmoniaSi `qristian-demokra-tebs~ kidev erTxel mouxdaT imis mtkiceba, rom energotarifebis xu-Tjer gaiafeba `blefi da populizmi ar aris~.

blefia Tu ara es dapireba, meore-xarisxovani gaxda. TviTmmarTvelobis arCevnebamde sami kviriT adre bevrad ufro aqtualuria kiTxva _ ramdenad efeqturad imuSava am dapirebam?

martSi saerTaSoriso respubliku-ri instituti IRI-is mier momzadebu-li kvlevis Tanaxmad, kiTxvaze _ `vin moagvarebs yvelaze ukeT umuSevrobis problemas?~ _ gamokiTxulTa 9 pro-centi pasuxobda _ giorgi Targa-maZe. mas yvelaze maRali maCvenebeli aqvs opoziciis liderebs Soris.

`qristian-demokratebi~ axerxebd-nen, mTeli winasaarCevno procesis manZilze ar daekargaT aqtualoba.

roca TbilisSi Wanturias tarife-bze Woraoba mobezrdaT, londonSi saswavleblad wasuli yofili te-lewamyvani inga grigolia Camovida da `qristian-demokratebis~ axali saxe gaxda. qalaqSi mofenili plakatebi Wanturias gamosaxulebiT, mis gver-diT mdgomi TargamaZisa da grigo-lias bilbordebma Caanacvles.

winasaarCevno periodis arc erT etapze TargamaZis gunds dro ar

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

`qristian-demokratebis~ yriloba, 7 maisi 2010

gamomwvevi da populisturi

dapirebebis paralelurad,

qristian-demokratiuli

partia yvelaze pragmatulia

arsebul opoziciur

speqtrSi.

23liberali . maisi 2010 . № 30

Page 26: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

politika

daukargavs opoziciasTan gaerTiane-baze. rodesac arasaparlamento opo-zicia acxadebda, rom gamarjvebisTvis aucilebelia gaerTianeba, `qristian-demokratebi~ mudmivad xazgasmiT aR-niSnavdnen, rom xelisuflebas marto-nic aucileblad daamarcxebdnen.

`qristian-demokratebis~ es racio-naluroba, sistemuroba da Tanmim-devruloba am politikur partias bizneskorporacias amsgavsebs, sadac yvela detali winaswar gaTvlili da gaTvaliswinebulia.

`gaazrebulad Seqmnili partiaa. civi gonebiTaa gaangariSebuli, Tu ra niSaa dasakavebeli qarTul politika-Si. es aris kulturuli da ekonomi-kuri populizmis najvari, Tumca res-peqtabelur farglebSi~, _ ambobs politologi gia nodia, ganaTlebis yofili ministri.

gamomwvevi da populisturi da-pirebebis paralelurad, qristian-demokratiuli partia yvelaze prag-matulia dRes arsebul opoziciur speqtrSi. isini arasodes iTxoven imas, rasac ician, rom ver miaRweven. maga-liTad, roca mTeli danarCeni opozi-cia 2009 wlis gazafxulze prezident saakaSvilis gadadgomis moTxovniT quCaSi idga, `qristian-demokratebi~ am brZolas gaemijnen. manamde maT ase-ve gadauxvies opoziciis sayovelTao arCevans da 2008 wlis arCevnebis Sem-deg parlamentSi Sesvla amjobines mis miRma darCenas.

parlamentSi SesvliTa da quCis aq-ciebTan gamijvniT maT `nacionaluri moZraobis~ satelitis mudmivi stigma daimsaxures.

Tumca, rogorc aRmoCnda, arc erTi es nabiji ar iyo moklebuli racio-nalurobas. winasaarCevno periodSic TargamaZis gundi gansxvavebuli ta-qtikiT moqmedebda. roca sxva opo-ziciuri partiebi, amomrCevlebTan Sexvedrebis nacvlad, erTianobis formulebs ukirkitebdnen, `qris-tian-demokratebi~ amomrCevlebs po-pulisturi lozungebiT xiblavdnen.

`qristian-demokratebis~ am adekva-turobas metwilad isic ganapirobebs, Tu vin aris maTi lideri. giorgi Tar-gamaZem daamtkica, rom civi gonebiT TamaSi SeuZlia.

TargamaZes ver uwodeb qarizmul liders. mosaxleobasTan urTierTo-baSi is ufro xelovnuria. winasaarCe-vno Sexvedrebis dros is dauzarlad arTmevs yvelas xels da yuradRebiT ismens maT problemebs. Tumca, mis qcevaSi ufro dayenebuli manerulo-ba igrZnoba, vidre gulwrfeloba.

TargamaZe ar aris lideri, miT ume-tes _ xalxis lideri, romelsac mase-bis marTva SeuZlia. aqamde is mxolod odiozuri pirovnebebis CrdilqveS arsebobda. Tavisi karieris manZil-ze mas pirvelad uwevs srulfasova-ni lideris rolis Sesruleba. Tumca xelisuflebisgan misi damoukide-blobis eWvi dResac arsebobs.

damoukideblobis xarisxi arasdros yofila TargamaZis politikuri ka-rieris ganmsazRvreli. mas, rogorc wesi, mudmivi mokavSireebi ar hyavs, iseve _ rogorc gamokveTili mtrebi. politikur liderebTan mokavSireo-bas misTvis yovelTvis ufro meti di-

videndebi mohqonda, vidre misi uSua-lo `patronebisTvis~.

TargamaZes aqamde arafriT dau-dasturebia arc is, rom myari Rire-bulebebi aqvs. erTaderTi, rac zus-tad SeiZleba iTqvas _ is yovelTvis sakuTari interesebis Sesabamisad mo-qmedebs.

`qristian-demokratebis~ aqtivo-ba imis maniSnebelia, rom am partias grZelvadiani miznebi aqvs da mxolod erT arCevnebze ar aris orientirebu-li.

magram, ramdenad grZelvadiani Sei-Zleba iyos es miznebi?

filarmoniaSi gamarTul RonisZie-baze TargamaZem pirvelad Tqva, rom misi Zala mzadaa `xelSi Zalauflebis asaRebad~.

misi politikuri warsulis mixed-viT, is im liderTa Soris ar unda iyos, vinc damoukidebeli ZalebiT ga-dawyvets 2013 wlis saprezidento ar-CevnebSi monawileobas.

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

Wanturia, TargamaZe da grigolia amomrCevelTan Sexvedraze, 6 maisi 2010

24 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 27: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

politika

`adgilobrivi arCevnebis win mTavroba xelsayrel poziciaSia~, _ ganacxada NDI-s direqtorma luis navarom 6 maiss gamarTuli kvlevis prezentaciaze.

kvleva, romlis mizanic iyo mo-saxleobis saWiroebebisa da pro-blemebis asaxva, amerikis `erov-nul-demokratiuli institutis” dakveTiT, `kavkasiis kvleviTi re-sursebis centrma~ Caatara. 11-26 aprils saqarTvelos masStabiT 2 378 respondenti gamoikiTxa.

gamokiTxulTa 53 procenti miiC-nevs, rom saqarTvelo dRes swori mimarTulebiT viTardeba. `Cveni kvleva miuTiTebs, rom mosaxle-obis umravlesoba met-naklebad kmayofilia mTavrobis muSaobiT~, _ ganacxada navarom.

gamokiTxulTa naxevari fiqrobs, rom xelisuflebis mier ganxor-cielebuli proeqtebi sakmarisia. aRniSnaven gzebis, gazmomaragebis, wyalmomaragebis, gare ganaTebis, kriminogenuli mdgomareobis gau-mjobesebis, nagvis gatanis, kana-lizaciis mowesrigebis sakiTxebs.

gamokiTxulTa mxolod 36% miiC-nevs, rom saqarTveloSi demokra-tiaa. 46 procenti piriqiT fiqro-bs. demokratiis arsebobis mimarT skeptikurad ganwyobili mosaxle-obis ricxvi, 2009 wlis dekember-Tan SedarebiT, 2%-iT gaizarda.

saqarTvelos nato-Si gawevria-nebas mxars uWers 62 procenti.

gamokiTxulTa 32 procentis-Tvis mTlianad an nawilobriv mi-saRebia ruseTTan urTierToba. 52 procentisTvis ki _ miuRebe-li. Tumca gamokiTxulTa Zalian

mcire nawili iwonebs opoziciuri partiebis warmomadgenelTa vizi-tebs moskovSi. ruseTis premier vladimir putinTan zurab noRai-delis viziti dadebiTad mxolod 11-ma procentma Seafasa. irakli alasanias viziti miunxenSi da ruseTis sagareo saqmeTa ministr lavrovTan Sexvedra 22 procen-tisTvis aRmoCnda misaRebi, nino burjanaZis moskovSi vizitic mxo-lod 12-ma procentma moiwona. sa-magierod, gamokiTxulTa 64%-Tvis misaRebia zemo larsis sasazRvro punqtis da ruseT-saqarTvelos Soris sahaero sivrcis gaxsna.

kvlevis mixedviT, saqarTvelos yvelaze mniSvnelovani problemaa umuSevroba, teritoriuli mTlia-noba da siRaribe. gamokiTxulTa 70% Tavs dausaqmeblad miiCnevs.

respodentTa 13%-is azriT, maTi mdgomareoba 2008 wlis arCe-vnebis Semdeg ukeTesobisken Sei-cvala. 55%-Tvis mdgomareoba ar Secvlila. 30 procentis mdgoma-reoba ki gauaresda. gamokiTxuli mosaxleobis umravlesobis azriT, maTTvis yvelaze mniSvnelovani adgilobrivi problemaa komuna-luri gadasaxadebi.

respondentTa umravlesoba acxadebda, rom romelime partias arCevnebSi mxars dauWers im Se-mTxvevaSi, Tu is yuradRebas da-saqmebaze, siRaribesa da terito-riul mTlianobaze gaamaxvilebs.

Tumca, aseve gamokiTxulTa umravlesoba fiqrobs, rom po-litikuri partiebi ar pasuxoben xalxis moTxovnebs, ar interesde-bian mosaxleobis azriT arCevnebs

Soris periodSi da ar sTavazoben mosaxleobas qveyanaSi arsebuli problemebis mogvarebis gzebs.

gamokiTxulTa 95% ambobs, rom 2008 wlis maisis saparlamento arCevnebis Semdeg romelime po-litikosi, maJoritari deputati an partiis aqtivisti saerTod ar dakavSirebia.

kvlevaSi arCevnebTan dakavSire-buli ramdenime mTavari problema ikveTeba. 46% fiqrobs, rom mTa-vari gadasaWreli sakiTxi amomr-CevelTa siis xarvezebia. 32%-is azriT, problema amomrCevelTa mosyidvaa, 24-24% fiqrobs, rom arCevnebs problemas saarCevno yuTebSi biuletenebis Cayra da erTi adamianis mier, sxvebis na-cvlad, xmis micema Seuqmnis.

gamokiTxulTa 75 procenti sa-arCevno ubnebSi videoTvalebis dayenebas uWers mxars.

gamokiTxulTa 36% fiqrobs, rom arCevnebi Zalian an nawilo-briv kargad Catardeba, 22 pro-centis azriT, arCevnebi arc kar-gad Catardeba da arc gayalbdeba, 9 procentis azriT ki, arCevnebi an nawilobriv an mTlianad gayal-bdeba.

respondentebis didi nawili eqvsi Tvis ganmavlobaSi yvelaze saWiro reformad sasamarTlos damoukideblobas, sakuTrebis da-cvasa da saarCevno garemos gau-mjobesebas asaxelebs.

gamokiTxulTa 84%-ze `modeli-rebulma qronikam~ uaryofiTad imoqmeda. 48%-is azriT, gadacemaze pasuxismgebelia `imedi~, 28 procen-tis azriT ki _ mTavroba.

NDI-s kvleva - mosaxleobis saWiroebebisa da problemebis asaxva, moqalaqeebis damokidebuleba demokratiuli procesebis mimarT

25liberali . maisi 2010 . № 30

Page 28: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

modelirebuli gazificireba Jurnalisturi gamoZieba

jer kidev 2007 wels saqarTvelos prezidenti lagodexelebs gazificirebas

dahpirda da qalaqis centrSi gazi sakuTari xeliT aanTo. Tumca, bunebrivi airi im

dros arc erTi lagodexelis ojaxSi ar mosula. maSinve gaCnda eWvi, rom rezinis

im milSi, romelsac cecxli prezidentma moukida, Txevadma airma gaiara, da rom im

dros xalxTan erTad prezidentic moatyues. dapireba, arc erTi ojaxi bunebrivi

airis gareSe, dRemde dapirebad rCeba.

xaTuna gogaSvili, studia `monitori~

2007 wlidan problemis mogvare-ba ramdenjerme scades, gasul wels bunebrivi airi mxolod ramdenime ubanSi gauSves da isic mxolod qa-laqis teritoriaze. xalxma danapi-rebi adgilobriv xelisuflebas be-vrjer Seaxsena, Tumca _ uSedegod

imedi, rom bunebrivi airis pro-blema lagodexSi mogvardeba, kidev erTxel gaCnda mas Semdeg, rac kom-pania `lagodexgazi~ azerbaijanul-ma kompania `sokarjorjiam~ Seisyi-da da 3 wlis vadaSi mTeli raionis gazificirebaze aiRo pasuxismge-bloba. amis Sesaxeb pasuxismgeblo-ba `sokarjorjias~ saqarTvelos prezidentis 2008 wlis 13 maisis #306 gankargulebis safuZvelze daekisra, sadac gansaxorcielebe-li samuSaoebis Sesruleba 3 wlis vadiTaa gansazRvruli. samuSaoebi `sokarjorjias~ 2008 welsve unda daewyo. Tumca, agvistos omis gamo, samuSaoebis dawyebis vadebma kidev erTxel gadaiwia. morigi dapirebis Tanaxmad, gazificireba lagodexisa da mimdebare soflebis teritoria-ze 2009 wlis bolomde unda momxda-riyo, magram esec ar Sesrulebula.

vadebis darRvevis garda, gazifi-cirebis procesSi `lagodexgazis~ mxridan sxva darRvevebic vlindeba. dairRva saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulirebe-li erovnuli komisiis 2009 wlis 9 ivlisis #12 dadgenileba _ `bune-brivi gazis miwodebisa da moxmare-

26 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 29: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

Jurnalisturi gamoZieba momzadebulia studia `monitoris~ proeqtis farglebSi.Jurnalisturi gamoZieba ganxorcielda evrokavSiris finansuri mxardaWeriT.

bis wesebis~ Sesaxeb. dadgenilebaSi pirdapiraa ganmartebuli momxmare-blis uflebebi da licenzianti kom-paniis valdebulebebi, rac Zveli abonentebis ufaso momsaxurebas gu-lisxmobs. kerZod, `lagodexgazi~, kanonis Sesabamisad, valdebulia, Zveli abonentis dazianebuli gaz-gayvaniloba, aseve misi mricxveli, sxva saxis danadgarebi da mowyobi-lobebi aRadginos, Secvalos da da-amontaJos Tavisi xarjebiT.

Zvel abonents warmoadgens yve-la is fizikuri piri, romelic bu-nebriv gazs moixmarda 2008 wlis 1 agvistomde.

axali abonenti ki wesebis me-7 muxlis me-9 punqtis Tanaxmad, aris is momxmarebeli, romelic adre ar yofila mierTebuli gazgamanawile-bel qselTan da, Sesabamisad, mas ar

miewodeboda bunebrivi gazi, xolo is, romelic mierTebulia gamana-wilebel qselze da maragdeboda bunebrivi gaziT, miuxedavad gazis miwodebis Sewyvetis xangrZlivobi-sa, ar iTvleba axal momxmareblad.

`bunebrivi gazis aRricxvis kvanZi mowyobili maqvs. gazs 15 wlis win viRebdi, amis Semdeg gazmomarageba raionSi mTlianad Sewyda. 2010 wlis TebervalSi mivmarTe `lagode-xgzas~, rogorc Zvelma abonentma, viTxove bunebrivi gazis aRdgena, risTvisac momTxoves 170 larisa da 17 TeTris gadaxda da gamomiweres Sesabamisi qviTari. Tanxis mogro-vebis Semdeg, 8 aprils kvlav miv-marTe TxovniT da warvadgine Zveli qviTari, ris Semdegac gamomiweres axali gadaxdis qviTari 212 larisa da 92 TeTris odenobiT, amis Sem-deg ukve faqtze reagirebis Txov-niT semek-s mivmarTe~, _ ambobs la-godexeli valeri airapetovi

pasuxSi, romelic amis Semdeg ukve `lagodexgazma~ 22 aprils se-mekisgan miiRo, vkiTxulobT:

`gigzavniT komisiaSi 2010 wlis 15 aprils Semosul moqalaqe v. airape-tovas gancxadebas.

SegaxsenebT, rom komisiis mier 2009 wlis 9 ivlisis #12 dadgeni-lebiT damtkicebuli wesi bunebri-vi gazis miwodebisa da moxmarebis aRsadgenad ar iTvaliswinebs ara-viTar gadasaxads. gTxovT, 10 dRis vadaSi ganixiloT aRniSnuli gan-cxadeba da miiRoT Sesabamisi zo-mebi~.

`lagodexgazma~ mxolod semek-is miTiTebebis Semdeg gauwia valeri airapetovs kanoniT gaTvaliswine-buli ufaso momsaxureba.

airapetovisgan gansxvavebiT, la-godexSi bevria iseTi abonenti, romelsac semek-isTvis ar miumar-Tavs, sityvieri ganmartebiT ki, `lagodexgazisgan~ ufaso momsa-

xurebaze kategoriul uars iReben da Tanxis gadaxda iZulebiT uwe-vT. ase moxda lagodexSi mcxovre-bi vaCik poRosianis SemTxvevaSi, imis miuxedavad, rom poRosianic Zveli abonentia, `lagodexgazis~ TanamSromlebma gazgayvanilobis samuSaoebis Sesaxeb forma 2 Sead-gines, sadac detalurad gaweres xarjebi, mricxvelis montaJisTvis, gazsadenis gamocdisTvis, onkanis montaJisTvis da sxva saxis samu-SaoebisTvis. saerTo jamSi, Tanxis odenobam 200 lari Seadgina. rac poRosianebis ojaxma gadaixada da mxolod amis Semdeg aRudgines maT bunebrivi gazi.

arsebuli faqtebis miuxedavad, `lagodexgazSi~ irwmunebian, rom maTi mxridan kanondarRvevas adgi-li ar aqvs.

`Cveni kompania yvela moqalaqes kanonis dacviT emsaxureba~, _ am-bobs `lagodexgazis~ direqtori zurab xelaSvili

`lagodexgazis~ TanamSromlebi gazis mierTebisaTvis saWiro samu-Saoebis Sesasruleblad sxvadasxva odenobis Tanxas gvTxoven, moTxov-nili Tanxa Seadgens zogjer 180-s, 200-s, xandaxan _ 700 larsac ki. iyo SemTxveva, roca 1000 laric moiTxo-ves. arada, Cven rogorc viciT, mom-saxurebis safasuri mxolod axalma abonentebma unda gadaixadon. Zvel abonentebs ki ufasod unda moem-saxuron. Cven amis uflebas kanoni gvaZlevs. `lagodexgazis~ TanamS-romlebi ki xalxs fuls sZalaven~, _ ambobs lali evtuSenko.

lagodexis mosaxleobam reagire-bisTvis saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulire-bel erovnul komisias koleqtiuri gancxadebiTac mimarTa. pasuxSi, romelic mosaxleobam semek-isgan miiRo, vkiTxulobT:

`aRniSnuli sakiTxis ganxilvisas aucilebelia im garemoebis gaTva-liswineba, rom individualuri aR-ricxvis kvanZis mowyoba bunebrivi gazis ganawilebis licenziantis valdebulebaa (amasTan, aRricxvis kvanZis mowyobis valdebuleba arc adre miRebul aqtSi aris asaxuli, rogorc momxmareblis valdebule-ba).

ganawilebis licenziantis mier aqtis Sedgena zemoaRniSnul Se-mTxvevaSi ganxiluli iqneba ro-gorc komisiis gadawyvetilebiT damtkicebuli `bunebrivi gazis miwodebisa da moxmarebis wesebis~ me-9 muxlis me-7 punqtis darRveva~.

aqve ganmartebulia, rom aRniS-nuli kanonis darRvevis SemTxveva-Si, komisia `lagodexgazis~ mimarT saqarTvelos kanonmdeblobiT ga-Tvaliswinebul RonisZiebebs gaata-rebs.

vadebis darRvevis garda, gazificirebis

procesSi `lagodexgazis~ mxridan sxva

darRvevebic vlindeba.

27liberali . maisi 2010 . № 30

Page 30: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

ukan momavalSi ekonomika

`antimonopoliuri samsaxuri“ aRdga. sworia Tu ara mTavrobis kompromisi,

mxolod wlebis Semdeg gairkveva.

nino gogua

dava `antimonopoliuri samsaxu-ris” gamo 2005 wels, am struqturis moulodnelad gauqmebis gamo daiwyo. bolo xuTi wlis ganmavlobaSi anti-monopoliuri samsaxuris aRdgenis momxreebi benzinis da wamlebis maRal fasebs saxelmwifo regulaciis arar-sebobas abralebdnen.

bolo ramdenime Tvis ganmavlobaSi medikamentebis gaiafebam antimono-poliuri samsaxuris momxreebis ri-cxvi Seamcira, 29 maiss ki samsaxuris aRdgenis gamo uTanxmoeba saerTod Sewyda. Tumca amis mizezi ara xeli-suflebis mimarT protestis gaqroba, aramed mTavrobis mier miRebuli ga-dawyvetilebaa:

`antimonopoliuri samsaxuri aRd-geba da es iqneba damoukidebeli struqtura~, _ ganacxada ekonomikuri ganviTarebis ministrma zurab polo-likaSvilma.

politikis cvlilebis mizezi evrokavSiris rekomendacia gaxda. bolo 4 welia, evrokavSiris eqsper-tebi yovelwliurad aRniSnavdnen an-gariSebSi: ̀ konkurenciis Sesaxeb kano-ni ar aregulirebs momxmareblisaTvis

saziano SeTanxmebebs, bazarze upira-tesi mdgomareobiT sargeblobis da kompaniaTa gaerTianebis SemTxvevebs~. Tumca, saqarTvelos mTavrobam es SeniSvna mxolod mas Semdeg gaiTva-liswina, rac antimonopoliuri samsa-xuris aRdgena evrokavSirTan savaWro xelSekrulebis dadebis aucilebel moTxovnad iqca.

antimonopoliuri samsaxuris aRd-genis idea 2003 wlis `vardebis re-voluciis~ Semdeg pirvelad ekono-mikuri ganviTarebis ministrma laSa Jvaniam wamoayena. 2009 wlis 2 marts `ekonomikuri palitrisTvis“ mice-mul interviuSi Jvania acxadebs: `mo-nopoliebs bevr SemTxvevaSi bazari warmoSobs. kompanias, romelic awar-moebs SedarebiT iaf produqcias da is ufro xelmisawvdomia xalxisTvis, Tavad bazari aqcevs monopolistad. principuli pozicia maqvs, rom an-timonopoliuri samsaxuri unda aRd-ges~, _ aRniSnavs Jvania.

am ideiT Jvania principulad Seewi-naaRmdega qveynis ekonomikur kurss. 2005 wlidan moyolebuli kaxa bendu-qiZisa da `reformebis jgufis“ Ta-

osnobiT, ramdenime sakanonmdeblo reforma gatarda im ideiT, rom mono-polia gardauvali boroteba araa, Tu mas bazari bunebrivad warmoSobs. `sa-qarTvelos mTavrobis prioritetia, bazarze iyos Tanabari konkurencia, radgan konkurenciis pirobebSi domi-nanti kompaniebic iZulebulebi arian, SeinarCunon fasi da xarisxi, raTa momxmarebeli ar dakargon. am prin-cips ar emorCilebian is kompaniebi, romlebsac privilegiebis miniWebiT saxelmwifo Tavad aqcebs monopolis-tad“, _ ganmartaven premier-minis-tris aparatSi.

evrokavSiris moTxovniT, antimono-poliuri samsaxuris gauqmebis Semdeg Seqmnil `konkurenciisa da Tavisufa-li vaWrobis saagentos“, rekomenda-ciis micemis nacvlad, maregulirebe-li berketebi gauCndeba.

aqamde `Tavisufali vaWrobis da konkurenciis saagentos“ ZiriTadi funqcia saxelmwifo programebze dakvirveba iyo. `vaxorcielebdiT kontrols, raTa saxelmwifo progra-mis ganxorcielebisas mTavrobas ro-melime kompaniisTvis ar mieniWebina

28 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 31: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

upiratesoba da araTanabar pirobebSi ar aRmoCeniliyvnen kerZo mewarmeebi“, _ acxadebs `liberalTan“ saubarSi struqturis yofili xelmZRvaneli giorgi wereTeli.

miuxedavad amisa, saagentos 2008 wlis angariSSi vkiTxulobT, rom sa-ministroebisa da kanonmdeblobis moumzadeblobis gamo, saxelmwifo daxmarebis gacemis wesis cvlileba-ze SeTanxmeba verc erTxel ver mo-xerxda. hqonda Tu ara gavlena konku-renciis saagentos rekomendaciebs 2009 wels, es monacemebi gamoqveyne-buli jer araa.

evrokavSiris rekomendaciis mi-xedviT, saagentos eqneba ufleba-mosileba, akontrolos sawarmoebis gaerTianeba da maTi wili bazarze; gansazRvros, uSlis Tu ara konkre-tuli kompaniis gavlena Tavisufal konkurencias xels; moamzados argu-mentacia da gadasces sasamarTlos, romelic kompaniis danawevrebis gada-wyvetilebas miiRebs.

`antimonopoliuri samsaxuris Se-qmna, ra Tqma unda, aris ukusvla, ma-gram im formatSi Seqmna, rogorsac vapirebT, aris albaT yvelaze naklebi zianis momtani ekonomikuri ganviTa-rebisTvis. cxadia, saagentos wevrebis obieqturobaSi verasdros viqnebiT darwmunebulebi. amitom Zalian mniS-vnelovania instituciuri mowyoba~, _ acxadebs kaxa benduqiZe.

saagentosTvis bazris maregulire-beli berketebis miniWeba, qveyanaSi aqamde gatarebul reformebTan er-Tad, sakanonmdeblo normebsac ewi-naaRmdegeba. maT Soris kanons `Tavi-sufali vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb“, romelic krZalavs iseTi saerTaSoriso normebis miRebas, ro-melic bazris bunebriv mdgomareobaSi Carevas gulisxmobs.

maregulirebeli organoebis Seqmnas krZalavs `ekonomikis Tavisuflebis aqti“. 2009 wels mixeil saakaSvilis

winadadeba mTavrobam `uprecedento cvlilebad“ Seafasa da qveynis ekono-mikis zrdis SenarCuneba iwinaswarme-tyvela.

`dRes, ekonomikur filosofiaze _ ra mogvwons da ra ar mogvwons _ aRar vmsjelobT. Tu gvinda is upirateso-bebi, rasac iZleva evrokavSirTan va-Wroba, maTi pirobebi unda miviRoT. ekonomikurTan erTad, politikuri faqtorebic TamaSobs did rols. meo-re mxarea, rom es ise gavakeToT, rac SeiZleba naklebi ziani miadges momx-marebels da kompanias. Cveni gamowve-vaa, miviRoT efeqti da ara koruf-cia“, _ acxadebs premier-ministris mrCeveli vaxtang leJava.

regulaciis gamkacrebaSi koruf-ciis safrTxes xedavs ekonomikis eqs-perti paata SeSeliZe: `roca biznesis TamaSis wesebs biurokratebi adgenen, kompaniebi iwyeben imaze fiqrs, rogor moisyidon isini. kidev erTi proble-ma isaa, rom produqtis raodenoba-ze limitis dawesebis Semdeg, mogebis

SenarCunebis mizniT, kompaniebi fass gazrdian“, _ acxadebs SeSeliZe.

romeli kompaniebi floben bazar-ze did wils da, Sesabamisad, vis Sei-Zleba Seeqmnas biznesis Seviwroebis safrTxe, rogorc statistikis de-partamentSi `liberals“ ganucxades, komerciuli saidumloeba gaxlavT. am sawarmoebis bedi imazea damokidebu-li, Tu ra valdebulebebis dakmayo-filebas moiTxovs vaWrobis saagento maTgan. zRvari, romelsac bazarze kompaniis moculoba ar unda gadasc-des, evrokavSirSi mkacrad dadgenili araa. antimonopoliuri politikis detalebi saqarTvelos parlamentma Tavad unda gadawyvitos.

mxolod axla daiwyo molaparakebe-bebi imis gadasawyvetad, daiwyeba Tu ara konsultaciebi savaWro xelSekru-lebis dadebisaTvis. rogorc `libe-rals“ evrokavSiris warmomadgenlobam ganumarta, `Rrma da yovlismomcveli

savaWro xelSekruleba“ gacilebiT Sori momavlis _ aTeuli wlis perspe-qtivaa.

am periodSi arsebobs albaToba, rom Tu bazris regulacia kompanie-bis ricxvis Semcirebas gamoiwvevs, sa-qarTvelos ekonomikam iqamde daixios ukan, vidre saqarTvelo-evrokavSi-ris molaparakebebi waiwevs win.

mewarmeebs arsebiTad axali cod-nis SeZena mouwevT, raTa produqcia evrokavSiris xarisxis standarts srulad _ yvelanairi parametriT Seusabamon. evrokavSiris oficialu-ri agnariSis mixedviT, 2007 wels sa-qarTvelodan eqsportirebuli pro-duqciis 23% modioda evrokavSiris qveynebze. 2008 wels am maCvenebelma 43%-mde moimata, magram omisa da eko-nomikuri krizisis fonze, isev dai-klo. rusuli bazris Caketvis Semdeg evrokavSirTan vaWrobis xelSekrule-ba gansakuTrebul mniSvnelobas qar-Tveli fermerebisTvis iZens.

kaxa benduqiZis azriT, `saqar-

TvelosTvis Zalian mniSvnelovania evrokavSirTan Tavisufali vaWrobis xelSekruleba, magram Tu Sedegad miviRebT mxolod laparaks _ rom es xelSekruleba momavalSi amuSavdeba da, amis sanacvlod, mogviwevs bevri sakanonmdeblo cvlileba, maSin ar gviRirs ekonomikis regulaciebis da-bruneba“.

`ukve gadavwyviteT, rom gariskva Rirs. 30 wlis Semdeg rogori aRmoCn-deba es arCevani, amaze mere unda vi-saubroT“, _ acxadebs vaxtang leJava.

Tumca, erTxel ukve gauqmebuli regulaciebis nawilis ukan dabru-neba gardauvalia. `Tavisufali va-Wrobisa da konkurenciis saagentos“ berketebis gazrda evrokavSiris mo-Txovnilebebis mxolod dasawyisia. savaWro xelSekrulebis momdevno rekomendacia sursaTis uvneblobis kontrolis meqanizmebis SemoRebas iTvaliswinebs.

arsebobs albaToba, rom Tu bazris regulacia kompaniebis ricxvis Semcirebas

gamoiwvevs, saqarTvelos ekonomikam iqamde daixios ukan, vidre

saqarTvelo-evrokavSiris molaparakebebi waiwevs win.

29liberali . maisi 2010 . № 30

Page 32: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

saqarTvelo evropuli bazris nawili

saberZneTidan - Sida problemebamde rac meti dro gadis, ufro metad unda SeveguoT faqts, rom msoflio bazarze mimdinare

movlenebi sul ufro met asaxvas hpovebs Cveni qveynis Sida procesebzec. Tundac is, rac dRes

saberZneTSi xdeba da, rogorc Cans, kidev sakmao xans gagrZeldeba, saqarTvelos moqalaqeebis

mniSvnelovani nawilis keTildReobaze sakmaod mwvaved aisaxeba.

revaz sayevariSvili

rogorc evrokavSiris ekonomi-kurma eqspertebma da evrozonis qveynebis mTavrobebma gamoTvales, saberZneTs imaze meti finansuri daxmareba esaWiroeba, vidre amas evrozonisa da saerTaSoriso sava-luto fondis ukve SeTanxmebuli paketi iTvaliswinebs.

2012 wlis bolomde saberZneTs 150 miliardi evro dasWirdeba, daxmarebis paketi ki am etapze jer mxolod 110 miliard evros moi-cavs. Tumca, daxmarebis gawevis sakiTxi jerjerobiT mainc haer-Si gamoekida. saqme is aris, rom, am daxmarebis miRebis sanacvlod, saberZneTi gadasaxadebis gazrdas, saxelmwifo xarjebis mniSvnelovan Semcirebas da sabiujeto seqtor-

ekonomika

Si xelfasebis klebas daTanxmda. aman ki sazogadoebaSi imxela sa-protesto talRa gamoiwvia, rom qveynis xelisuflebas sul ufro metad uWirs saxelmwifos marTva da nakisri valdebulebebis Sesru-leba.

saqarTvelosTvis es faqti imiT aris mniSvnelovani, rom saberZne-Ti erT-erTi pirvelia im qveyanaTa nusxaSi, sadac qarTveli SromiTi migrantebis wili sakmaod maRalia da es nakadi bolo dromde sul ufro izrdeboda. saberZneTSi le-galurad Tu aralegalurad wasul SromiT migrantTa Sesaxeb oficia-luri statistikuri monacemi ar arsebobs, araoficialuri statis-tikiT ki iq wasuli saqarTvelos

moqalaqeebis odenoba ramdenime aTeul aTas adamians Seadgens.

dRes saberZneTSi, ekonomikuri krizisis ukiduresi gamwvavebis niadagze, qarTveli SromiTi mi-grantebis ekonomikuri mdgomare-obac sagrZnoblad damZimda. kri-zisis gamo, saberZneTSi sawarmoebi ixureba da iq dasaqmebulebi, maT Soris saqarTvelos moqalaqee-bi, umuSevrebi rCebian. samuSaos saerTod kargaven an xelfasebs unaxevreben damlageblebad, momv-lelebad da Sinamosamsaxureebad momuSave migrantebsac, upirate-sad _ qalbatonebs. igive mdgo-mareobaSia saberZneTSi aralega-lurad momuSaveTa sakmaod didi armiac, romelic aralegalurobis motiviT isedac sagrZnoblad daba-li anazRaurebiT muSaobda, dRes ki ukve am Semosavlis gareSe dar-Cenac emuqreba.

es yvelaferi, cxadia, pirdapir aisaxeba im fulad nakadebze, rome-lic saberZneTidan saqarTveloSi moedineba da bevri ojaxis finan-sur keTildReobas uzrunvelyofs.

statistikuradac dadasturebu-lia, rom saberZneTi saqarTveloSi fuladi transferebis ganxorcie-lebis mxriv yovelTvis donori qveynebis pirvel oTxeulSi imyo-feba. am nusxaSi, rogorc wesi, pir-veli yovelTvis ruseTia, romelic fuladi gzavnilebis daaxloebiT naxevars an ufro mets uzrunve-lyofs. mas ki, rogorc bolo Tve-ebis statistika kidev erTxel gvi-

saprotesto aqcia salonikSi, 1 maisi 2010

30 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 33: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

ekonomika

dasturebs, umniSvnelo sxvaobiT da meore-meoTxe poziciaTa mona-cvleobiT swored saberZneTi, aSS da ukraina mosdeven.

wlevandel pirvel kvartalSic saberZneTidan saqarTveloSi fu-ladi gzavnilebis moculoba sa-zRvargareTidan ganxorcielebu-li fuladi transferebis mTeli odenobis 7-8%-is farglebSia, rac ar aris saxumaro odenoba. Tumca, saberZneTSi krizisis gaRrmavebis kvalobaze, am poziciis mniSvne-lovan gauaresebas moelian, rac saqarTveloze fuladi resursebis Semodinebis SemcirebiT, siRaribis donis kidev ufro metad gazrdiTa da umuSevari migrantebis nakadis mobrunebiT SeiZleba gamoixatos.

sagareo faqtorebis gamo, si-tuacia ukve ara mxolod qarTvel migrantebs, aramed qarTul kom-paniebsac daumZimdaT. magaliTad, saqarTveloSi cementis umsxvile-si mwarmoebeli `haidelbergcement jorjia~ azerbaijanis bazridan

gamoaZeves. eqsportis SeCerebis Sedegad kompania yoveldRiurad 1,5 milion dolars zaralobs. `haidelbergcement jorjia~ ra-mdenime kviraa, azerbaijanele-bisgan axsna-ganmartebis miRebas uSedegod cdilobs. Tumca, azer-baijanuli mxare eqsportis SeCere-bis mizezebze ar laparakobs. ara-da, `haidelbergcement jorjiaSi~ aTasamde adamiania dasaqmebuli da Tu eqsporti ar aRdga, warmoebis da, Sesabamisad, samuSao adgilebis Semcireba gardauvalia.

evropul bazarze kontrolis ga-mkacrebis Semdeg qarTuli Txilis eqsporti mniSvnelovnad Semcir-da. 2010 wlis pirvel kvartalSi, SarSandel analogiur periodTan SedarebiT, eqsporti mTeli 12%-iTaa Semcirebuli. Sedegad Txi-

lis eqsportiorebs gasuli wlis mosavlis meoTxedi kvlav gasayidi aqvT. qarTuli Txili gamkacrebu-li kontrolis qveS mas Semdeg moe-qca, rac portugaliasa da CexeTSi Setanil produqciaSi momwamvleli nivTierebebi aRmoaCines. evrokav-Siris wevr qveynebs dauyovnebliv daegzavnaT gafrTxileba, rom qar-Tuli Txili uvargisia da isinic am produqts aRar etanebian.

am faqtorebma kidev ufro metad SeiZleba gaauaresos saqarTvelos sagareo vaWrobis uaryofiTi sal-do, romelmac pirvel kvartalSi 681 milioni dolari Seadgina. sa-gulisxmoa, rom Txilis eqsporti, romelic `minusebSi wavida~, wle-vandel pirvel kvartalSi mTeli eqsportis 4,3%-s Seadgenda da misi kleba sakmaod mZime dartymaa qveynis isedac mwiri saeqsporto resursebisTvis. aRarafers vam-bob feroSenadnobebze, romle-bic eqsportis lider poziciazea 16,8%-iani wiliT, magram SeiZleba

am maCveneblis daTmoba mouxdes. am SemTxvevaSi, mizezi sul sxvaa: imis gamo, rom sawarmos menejmentma TanamSromlebTan mSvidobiani mo-rigeba ver moaxerxa, sawarmo gafi-cvam moicva da warmoeba gaCerda.

es ki, TavisTavad, or mniSvnelo-van problemaze miuTiTebs: erTi mxriv, Sromis uflebebis Tvalsa-zrisiT arsebul sakmaod savalalo suraTze, meore mxriv ki saqarTve-los saeqsporto potencialis uki-dures simwireze, romelic erTi kompaniis muSaobis Seferxebis an gaCerebis gamo, SesaZloa, umwvave-si problemis winaSe dadges.

aseT viTarebaSi saxelmwifo Se-mosavlebis baza Semcirebis safr-Txis winaSe dgas. marTalia, wlis pirveli kvartlis Sedegad mTa-vroba Semosavlebis 1,2%-ian zr-

das afiqsirebs, magram TavisTavad sainteresoa am zrdis anatomia _ is upirvelesad ara ekonomikis zr-diT gamowveul Semosavlebis meto-bas eyrdnoba, aramed _ ukiduresad gamkacrebul administrirebas.

Tavis mxriv, es gamkacrebuli administrireba sul ufro xSi-rad rom eyrdnoba arasaTanado instrumentebs, erTi garemoebi-Tac dasturdeba: saxelmwifosTan davaSi gamarjvebuli mewarmeebis ricxvi sul ufro izrdeba. sasa-marTlo statistikiT, saxelmwi-fosTan davaSi gamarjvebuli mo-dave biznesmenebis 50% gamodis, rac praqtikulad niSnavs, rom sa-davod qceuli mniSvnelovani yo-veli meore saqme saxelmwifo ad-ministraciis mxridan uxarisxod an kanondarRveviT mimdinareobs. es ki niSnavs, rom gamtyunebis Se-mTxvevaSi, saxelmwifos, SesaZloa, sul ufro meti sajarimo gadasaxa-dis gastumreba mouxdes, rac isev biujetis danaklisia.

biujets danaklisi, savarau-dod, sxva mxridanac SeiZleba da-emuqros. magaliTad, xuT mewarmes „iafi kreditis“ programiT aRebu-li sesxi Camoaweres. jamuri Tanxa 100 aTas lars aWarbebs, romelic saxelmwifom da biznesmenebma, ro-gorc gamodis, erToblivad wyalSi gadayares. am TanxiT mewarmeebma ganmuxurSi e.w. „bungaloebi“ da Ria kafeebi aaSenes, magram imis gaTvaliswinebiT, rom uaxloes pe-riodSi ganmuxuri-anakliis masS-taburi dasasvenebeli kompleqsis mSenebloba iwyeba, es obieqtebi, rogorc gairkva, unda daingres. Sesabamisad, prezidentis inicia-tiviT, am mewarmeebs iafi kreditis programiT aRebul sesxis dabru-nebas aRar mosTxoven.

cnobisaTvis: iafi sesxis progra-

dRes saberZneTSi, ekonomikuri krizisis ukiduresi gamwvavebis niadagze, qarTveli

SromiTi migrantebis ekonomikuri mdgomareobac sagrZnoblad damZimda. krizisis

gamo, saberZneTSi sawarmoebi ixureba da iq dasaqmebulebi, maT Soris saqarTvelos

moqalaqeebi, umuSevrebi rCebian.

31liberali . maisi 2010 . № 30

Page 34: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

ekonomika

statia momzadda evrokavSiris finansuri daxmarebiT, brita-nul-qarTuli profesiuli qselis mier ganxorcielebuli CSE-PFM proeqtis farglebSi. statiis Sinaarsze pasuxismgebelia Jurnali `liberali~. statia ar warmoadgens evrokavSiris an britanul-qarTuli profesiuli qselis pozicias.

ma wels aRar gagrZelda. mizezad gacemuli sesxebis daubruneblo-ba dasaxelda. axla, rogorc Cans, Semdegi etapi iwyeba _ am sesxebis Camowera anu sabiujeto saxsrebis (aTeulobiT milioni laris) uSe-degod gaflangvis aRiareba.

miRebuli saxsrebis ardambru-nebelTa problema marto `iafi kreditis~ programas ar udgas. „kredit-infos~ sabanko siaSi vada-gadacilebuli sesxebis raodenoba kvlav izrdeba. marto 2010 wlis 1 aprilis Semdeg negatiuri sesxebis Canawerebi kidev 5,5 aTasiT gaizar-da da ukve 313 aTass gadaaWarba.

marTalia, 2008 wlis agvistos Semdeg pirvelad dafiqsirda Se-mTxveva, roca sabanko seqtorma kvartali (2010 wlis ianvari-mar-ti) 15-milioniani mogebiT daas-rula, magram bankebis mier martis Tvis mogebiT daxurvis paralelu-rad, sistemaSi vadagadacilebuli sesxebi kidev 5,5 milioniT _ 217 milion laramde gaizarda.

bankebi mogebis maCveneblis zr-dis ZiriTad mizezad 2010 wlis pirvel kvartalSi gacemuli sesxe-bis moculobis zrdas asaxeleben. Tumca, aq arsebobs erTi Zalian sagulisxmo riski: bankebma gaaa-qtiures samomxmareblo akredite-ba, rac, SesaZloa, Zveli istoriis gameorebis safuZveli gaxdes: kre-ditebi, romlebic ara Sida eko-nomikis ganviTarebas, aramed im samomxmareblo saqonlis SeZenas xmardeba, romelic saqarTveloSi ar iwarmoeba, xels uwyobs krizi-sis gaRrmavebas.

sagulisxmoa isic, rom saqarTve-los sabanko seqtorSi depozite-bis moculobam morigi rekordi daamyara. erovnuli bankis infor-maciiT, 1 aprilisaTvis depozite-bis moculobam 3,6 miliard lars gadaaWarba, rac, 1 martTan Seda-rebiT, 62 milioniT metia. amasTan,

depozitebis zrdis paralelurad kvlav maRali rCeba maTi dola-rizaciis koeficienti. erovnuli bankis monacemebiT, bankebSi gan-Tavsebuli anabrebis 71,3% swored dolarSia ganTavsebuli.

arada, gavleniani saerTaSoriso finansuri institutebis da sa-reitingo saagentoebis SefasebiT, qarTuli sabanko seqtorisTvis maRali dolarizacia seriozuli riskis Semcvelia.

biujetisTvis ki sariskoa la-ris kursis gaufasureba, romelic, marTalia _ mcocavi tempiT, ma-gram mainc aqtiurad xorcielde-ba. saqme is aris, rom saxelmwifo biujetSi sagareo valdebulebebis momsaxurebisas, dolarTan mimar-TebaSi, laris kursi 1,7 punqtis niSnulzea gansazRvruli, 7 maisis mdgomareobiT ki, oficialurma gacvliTma kursma ukve 1,7940 pun-qti Seadgina. Sesabamisad, izrdeba wels gasastumrebeli sagareo val-debulebebis odenobac, romelic larebSi akrefili biujetidan ixarjeba.

wels biujetSi sagareo valde-bulebebis gasastumreblad 287,6 milioni lari gaiwera. aqedan va-lebis momsaxurebisTvis 152,2 mi-lioni lari daixarjeba, xolo ZiriTadi nawilis dafarvisTvis _ 135,4 milioni lari. saerTod, 2010 wlis pirveli kvartlis monaceme-biT, sagareo valma ukve 3 miliard 522 milioni dolari Seadgina, rac momdevno wlebis biujetis sakmaod mZime tvirTia.

meore mxriv, laris dacema biu-jetSi sabaJo Semosavlebs gazrdis (romelTa daangariSeba, upirate-sad, dolaris kursiT xdeba) da ga-zrdili inflaciis pirobebSic biujeti damatebiTi Semosavlebis miRebas moaxerxebs, Tumca es so-cialur fons kidev ufro metad daamZimebs.

Jurnal

liberalis

Sexvedra

studentebTan

13 maiss, xuTSabaTs 17 sT-ze

gaimarTeba Jurnal

`liberalis~ redaqciis

Sexvedra ilia WavWavaZis

saxelobis universitetis

studentebTan.

Sexvedraze daswreba

nebismier msurvels

SeuZlia.

ligamusi,

iliaunis wignis maRazia

damatebiTi informaciisTvis

dagvikavSirdiT:

91 23 26

899 48 62 41

32 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 35: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

"SeRavaTi" rusi turistebisTvis

konfliqtebi

`gai~-s nabrZanebi aqvs, rusi turistebi Seiyvaros.

adgilobriv mZRolebs ki es ar exebaT.

inal xaSigi

sagangebod rusi Jurnalistebis-Tvis mowyobil preskonferencia-ze prezidentma sergei baRafSma im gadawyvetilebis Sesaxeb isau-bra, romelic afxazeTSi sakuTari transportiT Casul rus moqala-qeebze gavrceldeba. nabrZanebia maTi arSemCneva.

`me vubrZane Sinagan saqmeTa sa-ministros da saxelmwifo avtoins-peqciis yvela TanamSromeli ga-vafrTxile, rom rusulnomriani manqanebi ar gaaCeron _ arc erTi manqana. Tu vinmes davinaxav an Se-mTxveviT daviWer, maSinve samsaxu-ridan gavagdeb~, _ daimuqra qvey-nis meTauri.

prezidentis mier aseTi br-Zanebis gacemis motivi sruliad gasagebia _ aravisTvis saidumlo ar aris, rom manqaniani turiste-bi (isini ZiriTadad rusebi arian) sakurorto sezonze afxazeTis inspeqciis TanamSromlebisTvis oficialur xelfasze damatebul, gauTvaliswinebeli Semosavlis karg wyaros warmoadgenen. marTa-lia, baRafSs Riad ar ulaparakia, rom mTeli problema fulis ga-moZalvaa, magram misi is sityvebi, rom `sakuTari ukulturobis ga-momJRavnebis nacvlad, adamiane-bs unda davexmaroT, roca maT es sWirdebaT~ _ swored am Sinaarss atarebda. `rus turistebs fuli ar gamoarTvaT~, _ realurad Ti-Tqmis ase JRerda prezidentis gankarguleba.

Tumca, am gankargulebas Znelad Tu daarqmev siaxles. yovel Se-mTxvevaSi, gasuli ori sakurorto

sezonis dros baRafSma am akrZal-vis Taobaze ukve ganacxada. magram, SesaZloa, imis gamo, rom axlande-li preskonferencia specialurad rusi JurnalistebisTvis iyo mo-wyobili, im cnobam, rom inspeqto-rebma qrTami ar unda aiRon, er-Tgvari siaxlis impulsi SeiZina. ra Tqma unda, gansakuTrebuli ilu-ziebi aravis aqvs, rom inspeqciis muSakebi amieridan daSindebian da kanonmorCilad aarideben Tvals gzaze rus moqalaqeebs. ase rom iyos, mesame welia zedized, amis gamocxadebas azric ar eqneboda.

prezidentis am gankargulebis samarTlebriv nawilSi sul sxva aspeqtia dafaruli; da ragind ke-TilSobiluri miznebiTac unda iyos is nakarnaxevi, iuridiu-li TvalsazrisiT, absoluturad gaumarTavia, radgan imTaviTve diskriminaciulia. `SeRavaTiani~ mgzavroba xom mxolod rusebs exe-baT. sxva qveynebidan Casuli tu-ristebi, marTalia, arc ise xSirad irCeven TavianTi dasvenebis adgi-lad afxazeTs, da maTi arSemCneva SesaZlebelia. magram, adgilobriv avtomflobelebs raRa unda uyo? dokumentis logikidan gamomdina-re, maTi gaCereba da `gawewva~ isev Zveleburad SeiZleba, radgan `in-dulgencia~ oficialurad ruse-bisTvisaa daSvebuli.

sxvaTa Soris, Tavad ruseTis turindustriis warmomadgenle-bic ar arian gansakuTrebulad aRfrTovanebulebi sergei baRaf-Sis gankargulebiT. ruseTis tu-rindustriis kavSiris presmdivani

irina tiurina eWvobs, rom moZra-obis wesebis dausjelad darRvevis oficialuri ufleba afxazeTSi dasvenebisTvis saukeTeso reklama iqneba da ruseTidan turistebis mniSvnelovan raodenobas miizi-davs. `aseTi instruqciis micema SeiZleboda ara sajarod, aramed inspeqtorebisTvis Sidasauwyebo gankargulebis saxiT. ase ki raRac uxerxulad gamovida~, _ ambobs tiurina.

SeiZleba am gankargulebis arae-feqturoba arasworad dasmuli aqcentebis brali iyos. ufro lo-gikuri iqneboda, ara rusi moqala-qeebis gzebze gaCerebis akrZalva, aramed korufciisTvis totaluri brZolis gamocxadeba, Tundac _ gzebze mainc. aseT SemTxvevaSi, mxolod Camosuli turistebi ki ara, kmayofilebi iqnebodnen adgi-lobrivi avtomflobelebic, rom-lebic, am gankargulebis konte-qstSi, samsxverplo cxvrebs ufro hgvanan, vidre sakuTari qveynis sruluflebian moqalaqeebs.

statiaSi gamoyenebuli terminologia ekuTvnis avtors

da ara `liberals~

statia momzadebulia hainrih biolis

fondis mxardaWeriT. am publikaciaSi

gamoTqmuli Sexedulebebi da

mosazrebebi ar aris aucilebeli,

gamoxatavdes hainrih biolis fondis

Sexedulebebs.

33liberali . maisi 2010 . № 30

Page 36: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

darwmunebuli var, 2008

wlis agvistos omi 90-iani

wlebis omebis Sesaxeb

uTqmeli simarTlis,

dausjelobis, da TiTqmis

20-wliani usamarTlobis

Sedegic aris.

dRes agvistos omze bevri iwereba. kompiuterze erTi Rilakis dawkapu-nebiT zRva masala moedineba. qarTu-li versiebi, rusuli versiebi, osu-ri versiebi, evropis xedva, amerikis xedva; ager ukve venesuela da nikara-guac dainteresdnen Cveni bediT. be-vrs weren omis mizezebze, Sedegebze, geopolitikaze, sxvaTa strategiul interesebze, saqarTvelos Secdo-maze, ruseTis imperiul ambiciebze, magram sul ufro da ufro naklebs laparakoben adamianur tragediaze, im aTiaTasobiT devnilze, romlebmac ukve meramdened dakarges miwa-wyali da saxl-kari, dakarges mSvidoba. Cve-ni mizani swored maTi istoriebis, tragediisa da tkivilis furclebze gadmotana da kiTxvebze pasuxis Zie-baa. amasTanave, pasuxismgeblobis mo-Txovna yvelasTvis, miuxedavad maTi politikuri wonis, gavlenisa da sta-tusisa.

Rrmad var darwmunebuli, 2008 wlis agvistos omi 90-iani wlebis omebis Sesaxeb uTqmeli simarTlis, Cadeni-li danaSaulisaTvis dausjelobis, da TiTqmis 20-wliani usamarTlobis Sedegic aris. mxolod omis mizezebis da Sedegebis fundamenturi kvleviT, damnaSaveebis dasjiTa da sruli si-marTliT aris SesaZlebeli, gavarR-vioT 20-wliani mojadoebuli wre da mSvidoba davubrunoT ara mxolod saqarTvelos, aramed mTel regions.

2008 wlis agvistos omis Semdeg saqarTveloSi da saqarTvelodan aTiaTasobiT axali devnili gaCnda. TbilisSi, quTaisSi, baTumSi, saqar-Tvelos mraval sxva didsa da pata-ra qalaqSi Cvidmeti wlis winandeli

Tvalsazrisi

agvistos nangrevebSiangariSi `agvistos nangrevebSi~, imis SesaZleblobas gvaZlevs, rom msoflios gavacnoT

erTad Tavmoyrili mravali istoria, faqti da dokumenturi masala masobrivad Cadenili

sastiki da arahumanuri moqmedebebis Sesaxeb, ramac cecxlis alSi gaaxvia aTobiT

sofeli, sicocxle waarTva _ asobiT, da sakuTari kera daakargvina aTiaTasobiT adamians.

qarTvelebisa da osebis keTilmezobluri Tanacxovrebis perspeqtiva ki didi xniT gadaavada.

TinaTin xidaSeli, respublikuri partiis lideri

aCrdili dabrunda, sikvdilis, sisas-tikis, siRaribis, gausaZlisi yofis aCrdili. sahaero dabombviT, SeuCe-rebeli srolebiT, almodebuli sax-lebiT, sayvareli adamianebis dakar-gviT SeSinebuli qarTvelebi da osebi garbodnen da TavSesafars eZebdnen yvelgan, sadac tyvias ar isrodnen da sadac sikvdils daemalebodnen.

74 wlis eredveli col-qmari _ sam-son da ciala vaxtangiSvilebi TavianT istorias swored 17 wlis win nanaxi-sa da gancdilis gaxsenebiT iwyeben. maSin, 1991 wels rusebma daakaves da osebs gadasces. samson vaxtangiSvili ori kvira tyveobaSi iyo, mas scemd-nen, awamebdnen. maSin smena dakarga da janmrTelobac Seerya. tyveobidan gaTavisuflebulma cxovreba Tavidan daiwyo. amjerad tyveobas gadaurCa, magram meored Sekowiwebuli cxovre-ba isev daengra. yvelaferi daewva, saxli, baRebi, naTesebi da 2008 wlis

12 agvistos sofeli kidev erTxel gaurkveveli droiT datova.

sakuTari saxlebidan kidev erTxel ayrili da gaqceuli devnilebi, sa-mson vaxtangiSvilis msgavsad, Tavs afarebdnen skolebSi, sabavSvo baReb-Si, administraciul SenobebSi, axlo-blebTan, naTesavebTan, ubralod keTili nebis adamianebTan. goris, qarelis, xaSuris raionebis, didi da patara liaxvis, frones, kodoris xe-obebis mosaxleoba morboda da maT

adamianis uflebebi da samarTali

tariel basiSvili, bolo qarTveli liaxvis xeobidan

34 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 37: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

ukan mosdevda bolo 20 wlis manZilze or omgamovlili saqarTvelosaTvis uCveulo sisastike. iwvoda da nad-gurdeboda yvelaferi, rac am adamia-nebs Tavis warsulTan da awmyosTan akavSirebda. im dReebSi viRacam Tqva, _ ai, Turme ras niSnavs ~aRigava pi-risagan miwisao~. am sityvebma yvela qarTvelisaTvis mniSvneloba SeiZina da mware realobad iqca.

winamdebare naSromis amocana ar aris WeSmaritebis dadgena, magram Se-vecadeT, gagverRvia usazRvro pro-pagandistuli labirinTi da Cveni mkvlevrebis mier gamokiTxuli aTa-sobiT TviTmxilvelis monaTxrobis safuZvelze aRgvedgina didi da pata-ra liaxvis, frones xeobasa da goris raionSi 2008 wlis agvistoSi datria-lebuli tragedia. Cven weliwad-na-xevris ganmavlobaSi simarTles ve-ZebdiT. radgan mtkiced gvwams, rom mxolod simarTliT SeiaraRebulni SevZlebT xvalindeli dRis Senebas, Tanacxovrebas da mSvidobis mopove-bas.

istoria gvaswavlis, rom omis pirveli msxverpli simarTlea. yo-velTvis, an TiTqmis yovelTvis, ar-sebobs ori simarTle, ori istoria, romelsac mxareebi hyvebian, propa-gandistuli saSualebebi tiraJire-ben, filmebs iReben da yvela drois xelisufalni sazogadoebis keTil-ganwyobis mopovebisaTvis iyeneben. omSi xSirad marTlac ori simarTlea, orive mxare, SesaZloa, gulwrfelia gadawyvetilebis miRebis momentSi, darwmunebulia, rom omi krizisidan erTaderTi gamosavalia, an mosalod-neli ufro didi ubedurebis Tavidan acilebisaTvis yvelaze swori arCeva-nia. Tumca, arc is unda dagvaviwydes, rom oms istoriulad urCTa dasjis saSualebadac iyenebdnen. swored amitom istoria xSirad winaaRmdego-brivia _ istoriuli faqtebi, geogra-fia, cifrebi, TariRebi erTmaneTs ar emTxveva, gmirebi da jalaTebic gansxvavebuli arian.

agvistos oms TiTqmis ori weli gvaSorebs. realoba saxezea, emociebi cocxalia, adamianebis umravlesoba kvlavac devnilobaSi cxovrobs; me-tic, momavlis SiSi da uaresis molo-

adamianis uflebebi da samarTali

dini periodulad kidev ufro amZi-mebs maT yoveldRiurobas. swored amgvari realobiT damZimebulebma, omis e.w. ~cxeli fazis~ dasrulebis-Tanave gadavwyviteT simarTlis Zieba. simarTlis, romelic cxinvalSi

dabombil da dangreul saxlebSia da-maluli; simarTlis, romelic gadamwvari

qarTuli soflebis ferfliTaa dafa-ruli; simarTlis, romelic sikvdils

gamoqceuli qarTvelebis naRvlian TvalebSi ikiTxeba; simarTlis, romelic tyveobaSi

myofi, nawamebi da Seuracxyofili qarTvelebisa da osebis WrilobebSi Cans; simarTlis, romelic omis gmire-

bis saflavebSi Caikarga. Cven arc prokurorebi varT da

arc mosamarTleebi, rom sabraldebo daskvna davweroT an vinmes ganaCeni gamovutanoT. Cveni mizani ar aris vinmes gasamarTleba. magram Rrmad varT darwmunebuli, rom mSvidobisa da momavalSi gardauvali Tanacxo-vrebisaTvis simarTlis povna yvelas gvWirdeba: msxverplsac da jalaT-sac, Soridan mayurebelsac da trage-diis Tanamonawilesac.

SeuZlebelia, aTasobiT adamia-nis tragedia mxolod sainformacio omis kuTvnilebad iqces, sadac mWe-vrmetyveli komentatorebi periodu-lad Seaxseneben erTmaneTs 2008 wlis

agvistos da niSnis mogebiT Cadenil danaSaulze miuTiTeben. vfiqro-bT, arc is iqneba samarTliani, Tuki Sida qarTlis mosaxleobis tragedia mxolod oficialur dokumentebSi aisaxeba, sadac xSirad simarTle ge-opolitikuri mizanSewonilobis an politikuri koreqtulobis msxver-pli xdeba.

saqarTvelo patara qveyanaa, mcire teritoriiT da mcire mosaxleobiT. Sida qarTli uzarmazari dedamiwis ki-dev ufro patara wertilia. Sesabami-sad, Cveni tragediis masStabi veraso-des gautoldeba genocids ruandaSi, eTnikur wmendas yofil iugoslaviaSi, darfurisa da kambojis tragedias. ma-gram teritoriisa da mosaxleobis si-mciriT SeuZlebeli da usamarTloa pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebis legitimacia. Tuki danaSauli Cadeni-lia, unda dadges pasuxismgeblobis sakiTxi. saerTaSoriso samarTali da demokratiuli samyaros mier Seqmnili dacvis meqanizmebi Tanabrad unda mo-qmedebdes yvela SemTxvevaSi da imisda miuxedavad, Tu ra zomis an gavlenisaa esa Tu is saxelmwifo. msoflio wesri-gis kiTxvis niSnis qveS dayeneba da or-magi standartiT moqmedeba kacobrio-bas sabolood gacilebiT mZime Sedegebamde miiyvans, vidre _ aTiaTa-sobiT uflebaayrili qarTveli devni-lisaTvis sakuTari simarTlis damtki-cebisa da uflebebSi aRdgenis SesaZleblobis warTmeva.

5 maiss fondma `Ria sazo-

gadoeba-saqarTvelom~

da xuTma arasamTavrobo

organizaciam 2008 wlis

agvistos ruseT-saqarTve-

los omis dros adamianis

uflebaTa da humanita-

ruli samarTlis normaTa

darRvevis Sesaxeb angari-

Si gamoaqveynes. „agvistos

nangrevebSi“ ase ewodeba

200- gverdian naSroms,

romelic 1000-ze meti

devnili ojaxis Cvenebas

efuZneba da saqarTvelos

teritoriaze masobri-

vad Cadenil sastik da

arahumanur qmedebas

asaxavs. wignis tiraJi 1000

calia da is or enaze _

qarTulad da inglisurad

gamoica. angariSi misma

avtorebma Tebervlis

bolos haagis saerTaSo-

riso sisxlis samarTlis

sasamarTloSi waradgines.

sasamarTlos mTavari

prokurori luis mareno

okampo ivnisis dasawyisSi

saqarTveloSi vizits,

devnilebTan Sexvedras da

saqmis adgilze Seswavlas

gegmavs. sasamarTloSi

ukve devs ruseTis saxel-

mwifos sarCeli saqarTve-

los winaaRmdeg, saqar-

Tvelos xelisuflebas

ki jerjerobiT sasamar-

TlosTvis oficialurad

ar miumarTavs. Tuki haagis

saerTaSoriso sisxlis

samarTlis sasamarTlo

saqmis gamoZiebas daiwyebs,

gaCndeba imis realuri

Sansi, rom agvistos omis

damnaSaveebis samarTle-

brivi pasuxismgeblobis

sakiTxi dadges.

angariSi agvistos nangrevebSi

35liberali . maisi 2010 . № 30

Page 38: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

mandaturebis skolebSi Sesvli-dan erTi kviris Semdeg telearxe-bze axali klipi gamoCnda, romelic skolaSi idiliur situacias aRwers: sasiamovno musikis fonze, mandatu-rebi skolis moswavleebs sxvadasxva problemis mogvarebaSi exmarebian, ke-Tilad uRimian, rCevebs aZleven, eTa-maSebian kidec. klipis dasasruls, ga-xarebul bavSvebs xels gadahxveven da klasisken erTad miemarTebian. bolo keTilia _ mandaturebi da bavSvebi

damegobrdebian, yvela bednieri da kmayofilia. klipis Tanmxlebi teqs-ti ki iuwyeba, rom sul raRac erTi kviris win dawyebuli proeqtis warma-tebiT gasagrZeleblad ukve mandatu-robis msurvelTa axal nakads iwveven mosamzadeblad.

realoba ki klipSi dadgmuli situ-aciisgan odnav gansxvavdeba. ̀ am klip-ma kidev ufro Seuwyo xeli bavSvebis gaRizianebas. maT televizorSi naxes, rogorebi unda yofiliyvnen, Turme,

gaucnobierebeli samsaxuri

sazogadoeba

24-e skolaSi momxdarma incidentma mandaturebis sapilote programis

mTavari xarvezi gamoavlina.

rusudan fanoziSvili

`mandaturebis kontrolis ufleba TviTon skolas unda misce, Tumca es gamoricxulia maSin, Tu saministro garedan daniSnavs mandaturs, xelfass miscems, formas Caacvams da misi yvela nabiji ecodineba~.

mandaturebi skolaSif

ot

o l

evan

xer

xeul

iZe

36 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 39: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

mandaturebi da rogor iqceodnen isini sinamdvileSi~, _ aRniSnavs 24-e skolis fsiqologi da me-11 klasis damrigebeli mzia ruxaZe.

24-e skolaSi programis dawyebi-dan erT kviraSi mandaturebsa da me-11 klasel luka nacvliSvils Soris momxdar konfliqts bavSvebis pro-testi mohyva. luka maswavlebelma gakveTilidan cota xniT imitom ga-mouSva, rom cudad iyo da aucile-blad unda eWama saWmeli. mandature-bma ki gakveTilis dros gareT myofi moswavle rom dainaxes, klasSi da-bruneba mosTxoves. am dialogs sko-lis maswavlebeli rusudan TevzaZe Seeswro, romelic ixsenebs: `luka holSi idga da mandaturebs xvewniT uxsnida, rom maswavlebelma gamouSva da aucileblad unda SeeWama funTu-Sa, Torem cudad gaxdeboda. manda-turebi ki isev umeorebdnen, xmama-Ral tonze, me momeCvena uxeSad, rom klasSi unda dabrunebuliyo. luka emociuri bavSvia, sxvagvarad mimar-Tva unda~.

rusudan TevzaZem mandaturebisa da lukas daxmareba gadawyvita da ise, rom mandaturebs arc dalaparakebia, lukas saswavlo nawilTan wayvana sca-da. problemac am dros daiwyo: man-daturebisTvis miuRebeli aRmoCnda is, rom rusudan TevzaZem moswavle saswavlo nawilTan maT daukiTxavad waiyvana. mogvianebiT TevzaZes isic uTxres, rom roca mandaturi bavSvs SeniSvnas aZlevs, iq maswavlebels Ca-revis ufleba ar aqvs. Tumca, amgvari akrZalvis Sesaxeb ara mxolod Tevza-Zem, arc sxva maswavleblebma winaswar araferi icodnen.

mogvianebiT mandaturebma moswav-le TavianT oTaxSi marto Seiyvanes, maswavleblebs ki kari mouxures da arc erTi maTgani SigniT aRar Seu-Sves. maswavleblebi maTgan arc aseT saqciels elodnen.

gaugebroba 24-e skolaSi moswavle-ebs, maswavleblebsa da mandaturebs Soris programis dawyebis dRidan mwifdeboda. moswavleebi ixseneben, rom Tavidan isini skolis axali Ta-namSromlebis warbSekrulma saxeebma gaaRiziana. maTi TqmiT, mandature-bi moswavleebs Tavidanve uxeSad mi-

marTavdnen da agdebulad eqceod-nen. Semdeg ki wesebsac arRvevdnen da bavSvebs uflebebis gadametebiT Cxrekdnen.

`tualetSi Semodiodnen da gvCxrekdnen, tanze xelis SexebiT. amis ufleba, rogorc viciT, ar hqon-daT, _ ixsenebs skolis moswavle naka qurdaZe, _ garda amisa, `nu meblata-vebi~ da aseTi terminebiT mogvmar-Tavdnen~. mis monayols skolis sxva moswavleebi da zogierTi maswavlebe-lic adasturebs. luka nacvliSvili-sa da mandaturebis Selaparakeba piki aRmoCnda.

am patara incidentma amdeni gaurkvevloba imitom warmoSva, rom mandaturebis qcevis ganmsazRvreli Sinaganawesi jer skolebisTvis ara-vis warudgenia. skolis direqtori gia murRulia ambobs, rom garkveu-li qcevis wesebi programis dawyebis dros maswavleblebs, marTalia, gaac-nes, magram `saskolo cxovrebas axla-vs uamravi niuansi, yvelafers erTad veranairi kodeqsi ver gaiTvaliswi-nebs~. wesebis im nusxaSi, rac maswav-leblebs warudgines, aseTi detalebi gansazRvruli ar aris. gaugebrobebi ki swored detalebis gamo xdeba.

mandaturebis skolebSi Sesvlis iniciativa ideis prezentaciidan ma-leve _ or TveSi ganxorcielda. kompleqsuri proeqti, romelic man-daturebis kandidatebis moZiebas, maT trenings, skolebis personalis momzadebas gulisxmobda, 15 aprils sazeimod gaixsna. ukve erT kviraSi ki Semdegi nakadis konkursi gamoacxa-des. policiis akademiaSi mandaturo-bis axal kandidatebTan gasaubrebebi axlac mimdinareobs.

Tumca, didi gegmebis miuxedavad, jer arc ganaTlebis saministroSi da arc romelime sxva samTavrobo uwyebaSi ar Seqmnila ganyofile-ba, romelsac mxolod mandaturebis xelmZRvaneloba da maTi muSaobis gakontroleba daevaleboda. da vi-dre aseTi ganyofileba Seiqmneba, mandaturebs ganaTlebis saministros administraciis ufrosi xelmZRvane-lobs.

`skolaSi rom Semodixar, skolis nawili unda iyo, amisTvis saWiroa

bavSvebis fsiqologiis kargad codna, _ ambobs mzia ruxaZe, romelic, 14 welia, skolis fsiqologad muSaobs, _ bavSvebs megobrulad unda miudge da ara ise, mkacrad, warbebis SekvriT da mbrZanebluri toniT esaubro. Cemi azriT, mandaturebs gamocdile-ba akldaT. bavSvebs, magaliTad, fa-milaruli mimarTvac ki aRizianebT. rTul asakSi arian~.

Tumca, 24-e skolis mandaturebi fiqroben, rom bavSvTa fsiqolo-gia kargad ician. erTi maTgani yo-fili Jurnalistia, ori _ iuristi. maT msgavsad, skolis mandaturebad sxvadasxva profesiis adamianebi Se-arCies da skolaSi muSaobis ufle-ba samkviriani gadamzadebis Sedegad misces. 24-e skolis mandaturi, eka ugrexeliZe ambobs, rom yvelaze me-tad samkviriani kursidan bavSvTa fsiqologia gamoadga da miaCnia, rom es sagani sami kviris manZilze kargad aiTvisa. luka nacvliSvilTan Selapa-rakebas eka ugrexeliZe da danarCeni mandaturebi konfliqtad ar aRi-qvamen. maTi azriT, bavSvi, romelic derefanSi funTuSas Wamda, gakveTi-lis mimdinareobis dros klasSi au-cileblad unda dabrunebliyo. 24-e skolis mandaturebi imasac amboben, rom problema bavSvebTan ar SeqmniaT, saqmes Tavs warmatebiT arTmeven da zustad iseT megobrul urTierTo-bas aRweren, rogorc satelevizio klipSia.

mandaturebis saWiroeba skolebSi mzardi Zaladobis gamo gaCnda. Ss sa-ministros monacemebiT, bolo perio-dSi skolebSi danaSaulebi gaxSirda. skolebSi arsebul Zaladobas UNICEF-is kvlevac adasturebs. Tumca, am kvlevis mixedviT, mozardebis Za-ladoba saqarTvelos regionul sko-lebSi ufro mwvave problemad dgas, vidre _ TbilisSi. miuxedavad ami-sa, regionebis skolebi mandaturebis sapilote programaSi ar moxvedrila da maTi CarTva arc proeqtis meore etapze igegmeba. ganaTlebis saminis-tro momavali saswavlo wlidan 600 mandaturs isev Tbilisis skolebSi gadaanawilebs.

Zaladobis problemas 24-e skolis maswavleblebic xedaven. maTi azriT,

37liberali . maisi 2010 . № 30

Page 40: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

am sakiTxis gadasaWrelad es kargi no-vacia iyo. Tumca, pedagogebi imasac amboben, rom mandaturebi skolaSi Se-sasvlelad arasakmarisad moamzades. amiT xsnian isini bavSvebis protests, roca luka nacvliSvilTan momxdari Selaparakebis Semdeg ufrosklasele-bi skolis ezoSi Seikribnen da manda-turebs protesti gamoucxades.

skolis direqtori gia murRulia ambobs, rom skolaSi incidenti ar momxdara, es ubralo gaugebroba iyo da yvelaferi mogvarebulia. `es programa sapilotea, yvelani de-biutantebi varT da raRac kiTxvebi procesebs yovelTvis axlavs xol-me... pilotirebis mTavari azri aris is, rom Cven yvelam erTad viswa-vloT TanamSromloba~, _ ambobs murRulia.

is, rasac qarTul sajaro skolebSi dRes swavloben, amerikis SeerTebu-li Statebis skolebSi meoce sauku-nis 60-ian wlebSi danerges. amerikul skolebSi oficrebs TviTon skole-bi irCeven. imasac skolebi wyveten, rodis da romeli oficeri iqiraon, an gaaTavisuflon. saqarTvelosgan gansxvavebiT, amerikeli `mandature-bi~ arc romelime saministros mier daniSnuli samsaxuris warmomadgen-lebi arian. es iq skolebis avtono-miurobas kidev erTxel usvams xazs.

`kontrolis ufleba TviTon sko-las unda misce, _ aRniSnavs ganaTle-bis eqsperti simon janaSia, _ Tumca es gamoricxulia maSin, Tu saminis-tro garedan daniSnavs mandaturs, xelfass miscems, formas Caacvams da misi yvela nabiji ecodineba~.

24-e skolaSi momxdari gaugebro-bis Semdeg maswavleblebma ganaTle-bis saministros SesTavazes, _ sxva mandaturebi dagviniSneT, radgan maT mimarT ndobis aRdgena rTuli iqnebao. Tumca Txovna ar daukmayo-files. skolis mandaturebi amboben, rom am incidentis dros maT saminis-trosgan SeniSvna ar miuRiaT, radgan `simarTle Cvens mxares iyo~.

mandaturebs skolaSi `gareSe pi-rebad~ aRiqvamen imitomac, rom maT, skolis sxva TanamSromlebTan Se-darebiT, maRali xelfasebi aqvT. mandaturis saSualo anazRaureba

maswavleblebisas daaxloebiT or-jer aRemateba. `Cven sam larzec gvi-muSavia, eg araferi, magram axla rac xdeba, es Cveni moralurad gadavlaa. Zalaufleba visac aqvs, is aris yve-laferi~, _ ambobs 24-e skolis geo-grafiis maswavlebeli rusudan kik-naZe.

UNICEF-is kvleva kidev imiTac aris mniSvnelovani, rom `Zalado-baSi~ ara mxolod fizikuri, aramed fsiqologiuri Zaladobac igu-lisxmeba. gariyva, Cagvra, fsiqo-logiuri zewola _ skolis moswav-leebs Soris esec aranakleb mwvave problemaa, romelsac yuradRebis miqceva sWirdeba. Tumca, es ukve, wesiT, mandaturebis movaleobebs cdeba da skolebis fsiqologebis kompetencia ufroa. maswavleble-bic amtkiceben, rom konfliqtebis aRmofxvraSi fsiqologis rolis gaZliereba aucilebelia.

Tumca, ganaTlebis saministro sakuTar prioritetad jerjerobiT mxolod saskolo disciplinis da-myarebasa da moswavleebis fizikur usafrTxoebaze zrunvas acxadebs, isic _ am etapze mxolod Tbilisis sajaro skolebSi. am procesis mTava-ri xarvezia skolasa da mandature-bs Soris bundovnad Camoyalibebuli ufleba-movaleobebi, saministros mxridan skolis TviTmmarTvelobis ugulebelyofa da mandaturebis arasakmarisi momzadebis done. kon-fliqti 24-e skolaSi erT kerZo Se-mTxvevad maSin SeiZleba darCes, Tu, ganaTlebis saministro mandature-bis proeqtis Semdeg etapze zrunvis paralelurad, proeqtis dasawyisSi gamoCenili xarvezebis sworad ga-analizebas SeZlebs.

P.S. `liberali~ mandaturebis proe-qtTan dakavSirebiT ramdenime dRis ganmavlobaSi cdilobda pasuxis mi-Rebas saministros administraciuli samsaxuris xelmZRvanelisgan, romel-sac amJamad mandaturebis sakiTxze pasuxismgebloba evaleba. Tumca, pa-suxebi ver miviReT, da amitom sta-tiaSi sruli suraTis SeqmnisTvis araerTi mniSvnelovani kiTxva upasu-xod darCa.

adamianis uflebebis damcvels,

Tamara karastelevas, romel-

sac mwvave leikemia aqvs da

qimioTerapiis kurss gadis,

saswrafod esaWiroeba daxma-

reba.

angariSebi gaxsnilia dolarSi,

rublsa da evroSi.

rubli

Акционерное общество "Банк ВТБ

(Грузия)"

ИНН 202906427

К/С 30111810855550000052RUR

в ОАО "Внешторгбанк"

Москва,Россия

К/С 30101810700000000187

БИК 044525187

Получатель: Карастелев Алексей

Вадимович

Р/С 217654516 RUR

Адрес получателя: г. Тбилиси, ул.

Абашидзе 26 а, кв. 14

ИНН получателя: 231517866804

evro

At: VTB Bank Georgia (Virtual Branch)

SWIFT: UGEBGE22610

At: VTB BANK (DEUTSCHLAND) AG

FRANKFURT, GERMANY

SWIFT: OWHBDEFF

ACC: 217654516

NAME: Karastelev Alexey Wadimovich

dolari

At: VTB Bank Georgia (Virtual Branch)

SWIFT: UGEBGE22610

At: Deutsche Bank Trust Company Ame-

ricas,

New York, USA

SWIFT: BKTRUS33

ACC: 217654516

NAME: Karastelev Alexey Wadimovich

sazogadoeba

38 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 41: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

saxelmwifo jildo

prezidentis eqskluzivisaqarTvelos saxelmwifo jildoebis Seqmnisa da gacemis sakiTxs erTpirovnulad

kurirebs mixeil saakaSvili. prezidenti saxelmwifo jildoebs politikuri

saWiroebebis Sesabamisad awesebs da gascems.

nino robaqiZe

saqarTvelos prezidentis inicia-tiviT, saxelmwifo jildoebs axali premia Seemateba _ medali samoqala-qo TavdadebisTvis.

`es medali gadaecemaT im Cveule-briv adamianebs, romlebic yvela-nairi valdebulebis gareSe Caidenen samoqalaqo gmirobas. warmoidgineT, adamiani rom mtkvarSi ixrCoba da Cveulebrivi gamvleli rom uSvelis, xom ar aris movale? magram is mamaci moqalaqea. aseTi adamianebic arian~, _ ganmartavs prezidentis adminis-traciis saparlamento mdivnis moad-gile, irakli gordulaZe.

`vardebis revoluciis~ Semdeg es ukve meSvide axali saxelmwifo jildoa. Rvawlmosili adamianebis dajildoebis ceremoniebi ki _ an qveynis SigniT politikur mRelva-rebas, ufro xSirad ki winasaarCevno kampanias emTxveva.

yoveli SemTxvevisTvis, aseTia tradicia. 2008 wlis 21 maisis sa-parlamento arCevnebamde ori TviT adre, prezidentis yuradRebis cen-trSi moeqcnen afxazeTis de faqto mTavrobis mier sazRvris ukanono gadakveTis braldebiT dakavebuli Jurnalistebi _ malxaz basilaia da daviT woworia. maTi tyveobis epo-peisa da tyveobidan gaTavisuflebis logikuri dasasruli iyo didi zar-zeimi, romelic farTod gaaSuqes na-cionalurma mauwyeblebma _ rogor uxdis prezidenti madlobas Jur-nalistebs gmirobisTvis da rogor ajildoebs maT Rirsebis ordenebiT.

winasaarCevno dajildoebis ritu-alze, 2008 wlis gansakuTrebulad cxeli Temis _ afxazeTis _ saTaur-qveS gaerTianda erTi wliT adre ganmuxuris patriotTa banakis inci-dentis dros `rusTavi 2~-is Jurna-

listis ema gogoxias gmirobac. `me vnaxe ema gogoxia sakuTari Tva-

liT, roca man Caidina namdvili sa-moqalaqo da sabrZolo gmiroba. man im kadrebis mosapoveblad, romel-mac mTeli msoflio moiara, gariska sakuTari sicocxle piradad Cem Tvalwin~, _ ganacxada prezidentma sazeimo ceremonialze.

kanonis mixedviT, ordenebiTa da medlebiT damsaxurebul adamianebs swored saxelmwifo meTauri ajil-doebs, magram kandidatebis wardgena qveynis ministrTa kabinetis, saminis-troebis da sxva respublikuri uwye-bebis mier xdeba. Tumca informaciis mopoveba imis Sesaxeb, Tu vin warad-gina saxelmwifo jildos kandidatad an ema gogoxia, an sulac `brwyinva-lebis saprezidento ordeniT~ da-jildoebuli sazogado moRvaweebi, `liberalma~ ver moaxerxa.

dainteresebuli adamianebisTvis xelmisawvdomi ar aris arc dRemde gacemuli 12 saxelmwifo jildos ka-valerTa sruli sia da arc im Tan-xis zusti odenoba, rac saxelmwifo jildoebs konkretul SemTxvevebSi axlda Tan. prezidentis administra-ciam am sajaro informaciis gacema-ze uari im mizeziT Tqva, rom infor-macia didi moculobis iyo.

am Temaze saubari ar isurves arc saparlamento umravlesobis wevre-bma. SesaZloa, maTi saerTo uaris mizezi isic iyos, rom jildoebi prezidentis eqskluzivia, razec komentaris gakeTeba sxvebs uWirT. saakaSvili ara marto piradad ga-dascems jildoebs gmirebs, aramed uSualod wyvets dasajildoebeli moqalaqeebis siasac. mas arasdros

sazogadoeba

mixeil saakaSvilma ilia II brwyinvalebis saprezidento ordeniT daajildova, 6 aprili 2010

39liberali . maisi 2010 . № 30

Page 42: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

gamouyenebia kanoniT daSvebuli Se-saZlebloba, daevalebina am sapatio misiis ganxorcieleba an premier-ministrisTvis an parlamentis Ta-vmjdomarisTvis.

4 maiss inicirebuli samoqalaqo Tavdadebis medlamde, axali jil-doebis _ brwyinvalebis saprezi-dento ordenis, wminda nikolozisa da Tamar mefis ordenebis SemoReba SarSan zafxuls gadawyda. preziden-tis administraciam sakiTxis parla-mentSi wardgenisas, argumentad is moiyvana, rom SevardnaZis preziden-tobis dros dawesebuli 9 saxel-mwifo jildo `srulad ver uzrun-velyofda im pirovnebaTa Rvawlis saTanado Sefasebas, romelTac gan-sakuTrebuli damsaxureba miuZRviT qveynisa da sazogadoebis winaSe~.

dajildoebis am `mouqneli~ siste-mis dasaxvewad axali jildoebi 2004 welsve dawesda. dajildoebis bolo ceremoniali 6 aprils prezidentis sasaxleSi gaimarTa. brwyinvalebis

saprezidento ordeni saqarTve-los kaTalikos-patriarqTan erTad, sxvadasxva profesiis 16 warmate-bul adamians ergo, maT Soris _ eqim fridon Toduas, mweral guram do-CanaSvils da arqiteqtor mikele de luCis, romelmac saqarTveloSi pre-zidentis sasaxlis, Sinagan saqmeTa saministros axali Senobis da evro-pis moedanze aSenebuli axali xidis proeqti Seqmna.

rogorc prezidentis administra-ciaSi ganmartaven, aRniSnuli ordeni kulturis, ganaTlebis, mecnierebis, xelovnebis, sportisa da sxva dar-gis moRvaweebs saqarTvelos winaSe aRmatebuli RvawlisaTvis eniWebaT. Tumca, zustad imave mizans emsaxu-reba, magaliTad, Rirsebis ordenic. erTaderTi gansxvaveba am saxelmwi-fo jildoebs Soris saxelia. arc `Rirsebis ordeni~ da arc `Rirsebis medali~ ise pompezurad ar JRers,

rogorc `brwyinvalebis sapreziden-to ordeni~; Tanac es erTaderTi sa-xelmwifo jildoa, romelSic sityva `prezidenti~ figurirebs.

saqarTvelos sasaxelo moqala-qeebis dajildoebis idea yofil prezidents _ eduard SevardnaZes ekuTvnis. Tumca mis mier gacemul-ma erT dros Zvirfasma jildoebma dRes bevrisTvis fasi dakarga. gi-gla agulaSvili, romelic eduard SevardnaZeze ganxorcielebuli teraqtis gamoZiebisTvis yofil-ma prezidentma Rirsebis ordeniT daajildova, ambobs, rom am jil-dos dRes biografiaSic ar wers. `bolos ise arigebdnen am ordene-bs, rom, SeiZleba iTqvas, vmalav am jildos, arada roca miviRe, Zalian mniSvnelovani megona~, _ ambobs agulaSvili.

dRes damoukidebeli da Tavisu-fali saqarTvelos umaRlesi sa-xelmwifo jildoa erovnuli gmi-ris ordeni. ramdenime Tvis win misi

mflobeli amerikeli senatori jon makeinic gaxda.

`saqarTveloSi saxelmwifo jil-doebis darigeba Zalian hgavs ko-munistebis dros reJimis erTguli amxanagebis dajildoebas. xom yve-lasTvis cxadia, rom jon makeini sa-qarTvelos erovnuli gmiri mxolod imitom gaxda, rom saakaSvilis mTa-vrobis Tavgamodebuli damcvelia?!~ _ acxadebs respublikuri partiis wevri, fridon sayvareliZe da gan-martavs, rom dRes ZiriTadad mmar-Tveli gundis mimarT damsaxurebisa da loialuri damokidebulebisaTvis jildovdebian. ̀ magaliTad, ajildo-eben momRerals, romelsac arasdros uTqvams uari `nacionaluri moZra-obis~ koncertebSi monawileobaze. gamonaklis SemTxvevebs ki, roca marTlac damsaxurebul adamianebs afaseben, xelisufleba winasaarCevno periods amTxvevs~.

vaxtang gorgaslis III xarisxis ordenosnebi arian nani bregvaZe, nina wkrialaSvili, nini baduraSvi-li, zumba, leqseni, mirza daviTaia da kaxaber buxraSvili. preziden-tis oficialur vebgverdze gamo-qveynebul saxelmwifo jildoebis debulebaSi ki weria, rom `vaxtang gorgaslis ordeniT jildovdebian saqarTvelos samxedro mosamsaxu-reni, romlebmac samSoblos dacvisa da erTianobisaTvis brZolaSi ga-moiCines gmiruli Tavdadeba... vax-tang gorgaslis III xarisxis ordeniT jildovdebian samsaxurebrivi mova-leobis Sesrulebis dros gamoCeni-li maRali sabrZolo momzadebisa-Tvis~.

cxadia, nani bregvaZis, zumbasa da danarCenebis sabrZolo momzade-bis done aravis Seumowmebia. saqar-Tvelos prezidentma am adamianebs klipis „gamarjoba afxazeTo Senis“ Seqmna daufasa. ase gaxda leqs-seni _ im ordenis kavaleri, romelsac,

wesiT, “samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis dros gamoCenili maRa-li sabrZolo momzadebisaTvis“ unda iRebdnen.

„aseT klipebs qmnis epoqa... es aris axali saqarTvelos gzavnili afxa-zeTisadmi da danarCeni msofliosa-dmi~, _ aRniSna saakaSvilma `gamar-joba, afxazeTo, Senis~ monawileebis dajildoebisas 2007 wlis 16 oqtom-bers.

saxelmwifo jildoebi saakaSvila-mdec mxolod mmarTvelis saxels ukavSirdeboda. swored imitom, rom `SevardnaZis jildod~ Tvlida, `Rirsebis ordenze~ uari Tqva msa-xiobma nodar mgalobliSvilma. dRe-mde es saxelmwifo jildoze uaris Tqmis erTaderTi precedentia. mas mere saxelmwifo jildoebis mflo-belebad mxolod iseT adamianebs ar-Ceven, vinc prezidents ordenebze uars ar etyvis.

nani bregvaZis, zumbasa da danarCenebis sabrZolo momzadebis done aravis

Seumowmebia. saqarTvelos prezidentma am adamianebs klipis _ „gamarjoba, afxazeTo,

Seni~ Seqmna daufasa.

sazogadoeba

40 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 43: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

umciresoba, romelic oficialurad ar arsebobs

araRiarebuli umciresoba

avtori: eka WiTanava, fotoebi: Temo barZimaSvili

ra aris saWiro imisTvis, rom boSebi srulfasovan moqalaqeebad iqcnen.

`oTxmocdaToTxmeti wlis mokv-debi da oTxi Svili geyoleba~, _ rusulad Caibutbuta 64 wlis Tama-ra petrenkom da mtkiced Semomxeda. jer muxlebze gacrecili kartebi gaSala, Semdeg ki Cems xelisgulze cxovrebis xazs TiTi gaayola.

Tamara boSaa, gardabnis raionis sofel gaCianSi cxovrobs, 13 wli-dan momavals winaswarmetyvelebs da boSebis TemSi erT-erTi yvelaze avtoritetuli pirovnebaa.

umciresobaTa sakiTxebis evropu-li centris 2009 wlis kvlevis mi-xedviT, saqarTveloSi 1000-mde boSa cxovrobs. maTi mcirericxovani

Temi gaCianSi, leninovkaSi, Tbilis-Si, quTaisSi, qobuleTSi, baTumsa da TelavSia mimofantuli.

mkiTxaoba iseve, rogorc vaWro-ba, cekva, simRera da bolo dros _ mowyalebis Txovnac, boSebis iden-tobis nawilia. maTi tradiciebi saukuneebis ganmavlobaSi momTabare cxovrebis wesis gavleniT Camoya-libda. mkiTxavi Tamaras mSoblebic 30-ian wlebSi krasnodaridan saqar-TveloSi cxenebiT Camovidnen. `wi-naT, qveynidan qveyanaSi Tavisuflad vmogzaurobdiT, _ ixsenebs igi, _ axla ki yvelaferi Seicvala“. maTi umetesoba erTsarTulian saxlebSi,

Zvel korpusebSi, an Tunuqis far-dulebSi cxovrobs.

industriuli, teqnologiuri da kidev sxva mravali revoluciis fon-ze, samudamod erT viwro da margi-nalizebul eTnikur jgufad rom ar darCeniliyvnen, boSebma saku-Tari uflebebis dasacavad brZola daiwyes. `Cveni samSoblo aris yvel-gan, sadac aris roma“, _ amboben dRes isini sazRvargareT da cdiloben, boSa mxolod mkiTxavis, maTxovris, mocekvavis, an qurdbacacas sinonimi aRar iyos. `Cven varT eqimebi, mwer-lebi, mecnierebi, _ acxadebs Taname-drove roma, _ gvinda, miviRoT ga-

sazogadoeba

micvalebulTa moxseniebis dRe, sofeli leninovka, 2010

41liberali . maisi 2010 . № 30

Page 44: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

naTleba da gavxdeT sazogadoebis srulfasovani wevrebi“.

saqarTveloSi damkvidrebuli ori boSuri klanis _ `vlaxisa~ da `kri-mis~ warmomadgenlebi sakuTar mo-mavalze dRes ase masStaburad da ambiciurad ver fiqroben. qarTveli boSebis umravlesobam ar icis wera-kiTxva. kacebi, xelmoweris nacvlad, dRemde jvars xataven. xolo imis gamo, rom boSa qalebi saxlSi mSo-biaroben, axalSobilebisTvis pira-dobis damadasturebel mowmobebsac ver iReben. gamodis, rom zogi boSa oficialurad arc ki arsebobs. pas-portis arqonis gamo, boSebis umrav-lesoba im daxmarebebiTac ver sarge-blobs, romlebic siRaribis zRvars miRma myof moqalaqeebs ekuTvniT.

`velurebi arian~, `adamianebadac ar vTvli~, `yvelani cixeSi unda Cayaro~, _ pasuxoben gamvlelebi `liberalis~ quCis gamokiTxvis erT martiv kiTxvas _ `ra iciT da ras fiqrobT boSebze?~

rusulis gavleniT, `cignad“ wo-debuli boSa da `JivaCka-JivaCka~, boSa da `Seni Tvalebis Wirime, dame-xmare, gogo~, boSa da moparuli fex-sacmelebiT savse tomrebiT vaWroba _ bevrisTvis dRemde gaigivebulia. qarTul sazogadoebaSi boSebis Se-saxeb stereotipebi ar Secvlila.

erovnul-eTnikuri umciresobebis specialistebs rom hkiTxoT, ge-tyvian, rom boSebs TviTgamorkvevis procesi jer sakuTar TavSi aqvT ga-savleli. `aqaurma boSebma isic ar ician, ra aris `roma~, zogi molda-vels uwodebs Tavs da zogi boSas~, _ acxadebs reintegraciis sakiTxebSi erovnul-eTnikuri umciresobebis sammarTvelos mTavari specialisti dea elibegova.

TviTon boSebi ki, leninovkis bo-Suri dasaxlebidan, kiTxvaze _ vin xarT, ra aris Tqveni tradiciebi _

pasuxad videomagnitofonSi Zvel kasetas deben da erTad vuyurebT 1975 wels maqsim gorkis moTxrobe-bis mixedviT gadaRebul films `bo-SaTa banaki cas miemgzavreba~.

is laRi boSuri cxovreba, rome-lic filmSia aRwerili, mxolod videokasetaze darCa. tradiciebi, romliTac romas msoflio icno-bs, saqarTveloSi nel-nela qreba. sofel gaCianSi bolo baroni, ro-melic mosamarTlis funqcias as-rulebda, daaxloebiT 30 wlis win gardaicvala. arada, winaT swored baroni adgenda, ̀ vin iyo marTali da vin mtyuani~. axla mtyuan-marTals boSebi warmarTul elementebTan Serwymuli qristianuli wesebiT ar-Ceven. magaliTad, roca konfliqtur

situaciaSi damnaSavis aRmoCena surT, eWvmitanilebi gareT gahyavT, ezoSi ormos Txrian, Sig qristia-nul xats deben, RvTismoSiSi boSebi ki am xatze saTiTaod ificeben, rom danaSauli maT ar CaudeniaT.

yvelaze kargad tradiciebi, Ziri-Tadad, sadResaswaulo ritualebze Cans. Tu gsurT, boSebis wes-Cveule-bebs gaecnoT, boSas qorwils unda daeswroT. am dRes alublis xes, rogorc nayofierebis simbolos, sofel gaCianis boSaTa dasaxlebaSi dRemde Wrian, tkbileuliTa da wi-Teli lentebiT rTaven. mcire zomis xes marilmoyril purSi arWoben da orive sufraze dgamen. nefe-patar-Zali da gauTxovar-dauqorwinebeli axalgazrdebi sufrasTan erT oTax-Si sxdebian, ufrosebi ki _ meoreSi. patarZlisa da siZis oTaxs ori ma-makaci darajobs, rom iq `asakovne-bi~ ar Sevidnen.

kidev erTi wesi, rasac boSebi ica-ven _ patarZali aucileblad qalwu-li unda iyos, gaTxovebis Semdeg Ta-vsafari da grZeli kaba ataros da qmarsac usityvod daemorCilos.

qorwilzec da Cveulebriv dRe-ebSic leninovkelebis saxlidan xmamaRali simRera ismis. Tumca, cocxali xma ukve audiokasetebma Caanacvla.

saqarTveloSi mcxovreb bevr bo-Sas saSualo ganaTlebac ar aqvs, rac imis erT-erTi mizezia, rom boSebma sakuTari tradiciebic nel-nela daiviwyes.

leninovkis dasaxlebaSi boSaTa 11 ojaxi cxovrobs. aqauri bavSvebi ki dedofliswyaros skolaSi sul 2 wlis win mividnen. Tumca, 13 bavS-vi gakveTilebs sistematurad mainc ar eswreba. xSirad im dros, roca gakveTilze unda isxdnen, samarSru-to taqsis TbilisSi mohyvebian da mTel dRes quCaSi xetialsa da ma-

TxovrobaSi atareben. `vaWroba, fulis Txovna, sa-

cxovrebeli adgilebis cvlileba, yvelaferi es sisxlSi gvaqvs, _ ambobs gaCianeli miTxuni, _ sina-mdvileSi boSas Tavisufleba unda, Tumca, Tanamedrove samyaroSi es SeuZlebelia~. boSam Tanamedrove samyaroSi rom gaZlos, mZime so-cialur yofaSi Caketili sazRvari gaarRvios da srulfasovan moqa-laqed iqces, amisTvis ganaTlebis miRebaa saWiro.

ganaTleba gaxlavT im orad ori boSuri arasamTavrobo organiza-ciis mTavari sazrunavic, romlebic boSebis or dasaxlebaSi _ qobu-leTsa da leninovkaSi oriode wlis win gaCnda.

`saradila~, _ gvesalmeba sofel leninovkaSi Cveni maspinZeli vene-ra martyofaSvili da dabalWerian, `rusul saxlSi~ gvepatiJeba.

veneras saxlSi sul ori oTaxia. kedlebze yvelgan Wreli xaliCebia gakruli. erT oTaxSi taxti, dabali magida, feradi televizori da SeSis Rumeli dgas, meoreSi ki _ kompiu-

qarTveli boSebis umravlesobam ar icis wera-kiTxva. kacebi, xelmoweris nacvlad,

dRemde jvars xataven. xolo imis gamo, rom boSa qalebi saxlSi mSobiaroben,

axalSobilebisTvis piradobis damadasturebel mowmobebsac ver iReben.

sazogadoeba

42 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 45: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

sazogadoeba

10 wlis fatima, sofeli leninovka, 2010

43liberali . maisi 2010 . № 30

Page 46: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

sazogadoeba

teri. aqaa ganTavsebuli qalbaton veneras arasamTavrobo organiza-cia _ `kaxeTis boSaTa gaerTianeba `roma~.

erovnebiT qarTveli da ganaTle-biT ekonomisti, 55 wlis venera, 17 wlis iyo, roca boSas gahyva co-lad. mas Semdeg jer kolmeurneo-baSi buRaltrad muSaobda, mere ki boSebTan erTad momTabareobda. `mec ukve boSa var, sul TavsafriT davdivar, boSasaviT macvia da boSe-bis enaze vsaubrob~, _ dasZens igi. 2 welia, rac, umciresobaTa sakiTxe-bis evropuli centris daxmarebiT, arasamTavrobo organizacia daaarsa da boSebs Soris swavla-ganaTlebis popularizacias eweva.

Tumca, boSebs Soris ganaTlebis danergvis mcdeloba jerjerobiT sibneleSi xelebis cecebas hgavs. ve-neras mcdelobis miuxedavad, leni-

novkelebis nawili ganaTlebis miRe-bis aucileblobas ver acnobierebs. Tumca, wera-kiTxvis ucodinrobis gamo, dabrkolebebs sul ufro xSi-rad awydebian. erTxel leninovkeli kacebi, Tbilisis magivrad, TelavSi Cavidnen, radgan samarSruto taqsi-ze gakruli abra ver waikiTxes. er-Txelac adgilobrivi boSa jarTis moparvaSi daadanaSaules. imis gamo, rom kiTxva ar SeeZlo, policiam mas danaSaulis aRiarebaze xeli Secdo-miT moawerina.

mimdinare ambebSi boSebis gauTvi-Tcnobiereblobas winasaarCevnod dedofliswyaros TviTmmarTvelo-bac Tavis sasargeblod iyenebs.

`meubnebian, _ 4500 laria Tqvens sofelze gamoyofili da arCevnebam-de gzebic iqneba, male mogigvareben mricxvelebis ambavsaco~, _ ambobs qalbatoni venera da dasZens, rom

sofels erTi Zveli saerTo mri-cxveli aqvs. `gveubnebian, _ axali mricxvelebi ugulavam unda dagiye-noTo~, _ Tqva amave sofelSi mcxo-vrebma rusma qalbatonma.

`migviTiTeben, _ ai, mTavrobis kacs mieciT xma, aba saakaSvilam-de iyo ukeTesi Tu saakaSvilis me-reo? sabuTebi visac aqvs, midis da imas aZlevs xmas, vizec gamgebeli ityvis~, _ ambobs qalbatoni venera.

leninovkaSi erTaderTi stafi-losferi manqana hyavT, isic _ sa-bWoTa markis. miuxedavad imisa, rom maT arwmuneben, TiTqos mTavrobis Secvlis Semdeg cxovreba gaumjo-besda, boSebs jer sasikeTo araferi ugrZvniaT. leninovkis atalaxebul bilikebze zogjer zurgze bavSve-bakidebuli gogonebi Cndebian, an daJanguli Wisken wylis asaRebad mimavali qalebi.

`migviTiTeben, _ ai, mTavrobis kacs mieciT xma, aba saakaSvilamde iyo ukeTesi Tu

saakaSvilis mereo? sabuTebi visac aqvs, midis da imas aZlevs xmas, vizec gamgebeli

ityvis~, _ ambobs qalbatoni venera.

gaCianis dasaxleba, 2010

44 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 47: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

sazogadoeba

gaCianis dasaxleba, 2010

boSebis qorwili, sofeli leninovka, 2010

boSebis qorwili, sofeli leninovka, 2010

lialia, sofeli leninovka, 2010

45liberali . maisi 2010 . № 30

Page 48: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

sazogadoeba

irgvliv arsad Cans saqoneli, ma-Razia, skola, baRi, ambulatoria, wyalgayvaniloba an kanalizacia.

slavuri garegnobis bavSvebi fo-tokameris danaxvaze sicils iwyeben. erTmaneTs laparaks ar aclian da `liberalis~ fotografs exvewebian, _ `Zia, gadamiRe ra, gadamiRe!~ _ fotografi da Jurnalisti im wuTs maTTvis im samyaros nawils warmo-adgenen, romelSi Tavis damkvidre-bac maTTvis ganviTarebis erTader-Ti Sansia, magram jerjerobiT am Sanss ver xedaven.

boSebis sakiTxis mkvlevris, giorgi

sordias azriT, es umciresoba izo-laciaSi sakuTari surviliTac moeq-ca, Tumca Caketili wris garRvevaSi maT arc sazogadoeba daxmarebia. `aq aris ucxo samyaros SiSi, rom maT ar miiReben, meore mxriv, Tavadac ar ician, risi ufleba aqvT, _ aRniSna-vs sordia. _ SeiZleba erT dRes ga-dawyviton, rom swavla sWirdebaT, da gavidnen Caketili wridan, Tumca, cota xanSi isev ukan brundebian~.

evropaSi, sadac 10 milionamde boSa cxovrobs, maTTvis gankuTv-nil proeqtebze evrokavSirma 400 milioni daxarja. proeqti saxe-lwodebiT _ `boSaTa integraciis dekada 2005-2015~ _ evropis qveyne-bis saerTaSoriso iniciativaa, ro-melic maT socialur-ekonomikuri mdgomareobis gaumjobesebas isaxa-vs miznad. am proeqtSi 12 saxelmwi-foa CarTuli.

saqarTveloSi ki, am adamiane-bze zrunva xelisuflebas jer ar dauwyia. reintegraciis sakiTxebSi erovnul-eTnikuri umciresobebis

sammarTvelos mTavari specialisti dea elibegova acxadebs, rom boSe-bTan dakavSirebiT konkretuli sa-xelmwifo programa ar arsebobs.

Tumca, Caketili wris garRvevas erTeulebi boSaTa Temidan mainc cdiloben. magaliTad, gaCianis da-saxlebaSi, sadac mkiTxavi Tamara cxovrobs, axalgazrdebis umete-soba ambobs, rom Svilebs skolaSi aucileblad miiyvans. `iqneb univer-sitetic daamTavros, didi kaci ga-movides“, _ ambobs boSa andrei mci-rewlovan Svilze.

19 wlis qristine iurenko ki rus-Tavis skolaSi, me-11 klasSi swavlo-bs da unda, stilisti gamovides. Jangian fardulebsa da Wergaxvre-til Senobebs Soris qristine var-disferkedlebian qvis saxlSi cxo-vrobs; skolidan pirdapir saxlSi brundeba, ZiriTad dros kompiuter-Tan, socialur qselebSi atarebs da kargad swavlobs. qristine ambobs: `arasdros mimaTxovria da arc minda, me sul sxva momavalze vocnebob“.

`boSebma Tavadac ar ician,

risi ufleba aqvT, SeiZleba

erT dRes gadawyviton,

rom swavla sWirdebaT, da

gavidnen Caketili wridan,

Tumca, cota xanSi isev ukan

brundebian~.

gaCianis dasaxleba, 2010

46 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 49: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

araferi piradi

raRa Tqma unda, roca fair play-s cxo-vrebaSi uWirs, sportSic gauWirdeba. bare oci weliwadi iqneba, rac fex-burTSi fair play-s principia SemoRe-buli, anu namusiani TamaSis jildo _ kaci Tu jentlmenurad moiqceva, imwamsve ganadideben, ai zeimobs namu-sianobis principio.

aseTi SemTxvevebi yofila da sakma-od xSiradac, ufro xSirad kidev jen-tlmenoba iseT fexburTelebs Caude-niaT, mTlad xulignebad rom yofilan cnobili, vTqvaT _ paolo di kanios.

uefa wlis fair play-s prizsac ki ga-dascems xolme romelime evropul gunds, oRondac, sadac iseTi wesieri biWebi, rogoric tieri anria, burTs xelixel agogmaneben da gaitrunebian, viTom araferio, iq mindorze Semor-Cenil jentlmenobaze laparaki cota Znelia.

arian fexburTelebi, romlebsac msajisTvis uTqvamT, _ Cems sasarge-blod arasworad daniSne jarimao, _ da aseTi ram wleulsac moxda erTi-orjer, magram dRevandeli fexbur-Tis gamoxatuleba mainc aris miwa-ze gagorebuli ymawvili busketsi, Tvalebze afarebuli xelebidan rom iWyiteba, _ aba msajs metoqe Tu ga-vagdebine, sakmarisia Tu ara tyuilad krunCxvao. imis Wkuac ara hyofnis, rom axsovdes: miwaze gagorebul kacs kamera farTo planiT uRebs.

Tumca, TamaSis dros bevri ramis Wkua ar hyofnis kacs. TviT rivaldoc ki, romelic axla taSkentis `bunio-dkorSi~ TamaSobs, mTeli msoflios dasanaxad saxeze xelebafarebuli gagorda miwaze, roca gabrazebuli Turqis mier naTxleSi burTi barZay-

Si moxvda da ara _ saxeSi. rivaldo iyo, is xom ara. Tumca, rogorc irkve-va, amas mniSvneloba ara aqvs.

jentlmenuri TamaSis unari an ga-qvs, an ara. mTeli Zveli rainduli TamaSidan dRevandel fexburTSi dar-Cenilia mxolod e.w. garinCas wesi, me-toqisTvis burTis dabrunebisa. amas ratomRac icaven xolme, Tumca, Tu gaWirda, amasac ar icaven.

ram moitana tyuili da TaRliToba mindorze, Zneli saTqmelia. amboben, _ uzomo fulmao, _ Tumca mTlad ase ar aris. adrec iyvnen fexburTelebi, romlebic ostaturad gamoigonebd-nen xolme penalts, magram axla es sayovelTao wesia. Tu Tavdamsxmel-ma penaltze kargad wasvla ar icis, gundSi vin miiRebs. odesRac Worebi dadioda, legendaruli argentineli mwvrTnelis, osvaldo subeldias Se-saxeb, rom metoqis fexburTelebze dosieebi hqonda da Tavis gundebs ki unamusod TamaSs aswavlida, magram axla es gasakviri sulac ar aris. ubralod, arsebobs profesiuli una-musoba, romelic saqmidan gamomdi-nare xdeba da adamianuri unamusoba, romelic SeiZleba sulac ar axasiaTe-bdes ama Tu im fexburTels, oRond ise ganviTarebuli ar hqondes, rom profesiul unamusobaze xeli aaRe-binos.

simulacia adrec arsebobda, magram adre karg Tavdamsxmels koWebSi ma-grad urtyamdnen da amisTvis metoqes aravin aZevebda, dRevandeli kanone-biT ki, seriuli uxeSoba faqtobrivad amokveTilia fexburTidan, rac gada-sarevi ram aris, magram am amokveTam kotrialis da TaRliTobis namdvili

cunami warmoSva, radgan Tu kargad ecdebi, metoqes iolad gaaZevebineb. Zvelad vin aZevebda? Tu kacs wixls an muSts Caartyamdi, egeb gaegdeT ki-dec, ise ki...…

axla, erTi arasworad gaSlili fexi da, Tavisufali xar.

hoda, msajebsac uWirT. rac imaT lanZRaven.

fexburTs ki araferi ise ar uxdeba, rogorc jentlmenoba. kai fintebsac sjobia xolme. xom naTqvamia, fexbur-Ti aris jentlmenuri TamaSi, romel-sac xulignebi TamaSoben da ragbi ki aris xulignuri TamaSi, romelsac jentlmenebi TamaSobeno.

hoda, erTi ZaRlis Tavi egeb aqac iyos damarxuli. ragbi erT-erTi uka-nasknelia did gundur sportTagan, profesionalizms rom dahyabulda. iq jer kidev arsebobs korinTuli suli, Tumca, xval ra iqneba, vin icis.

`korinTuli sulis sikvdili dRe-vandel sportSi~ _ aseTi iyo norve-gieli profesoris sigmund lolandis moxsenebis saTauri im konferenciaze.

es cnobili moxsenebaa sportiT dainteresebul xalxSi, raxanRa lo-landi mTel msoflioSi daiareba am leqciiT.

korinTuli suli, iolad rom vTqvaT, isaa, rasac samoyvaru-lo sportis saukeTeso gamovline-ba hqvia. patiosani, Tanabari Zalis xalxis Sejibri ara saCuqrisTvis, aramed siamovnebisTvis da dadebiTi emociebisTvis. jentlmenebi fulze ar ejibrebodnen erTmaneTs, aramed mxneobisa da Tavisi ostatobis war-moCenisTvis. fulisTvis praiz-faite-rebi krivobdnen bazris moedanze.

samyaro ise aewyo socialurad da politikurad, rom am saqmeSi praiz-faiterebma imarjves. hoda, gana imaT-Si ar gamoereva jentlmeni, hoda maT mieniWebaT xolme fair play-s prizebi.

amitom, axla Tu tieri anri orjer xiliT Seisworebs burTs da erTi kvi-ris mere ityvis, _ vnanobo, _ roca SeeZlo, imwamsve misuliyo da msa-jisTvis eTqva, rogorc es erT dros igor netom gaakeTa, didi araferi.

rogorc don vito da misi amxanage-bi ityodnen, _ araferi piradi, es mxolod biznesi iyo.

sporti

gasul kviras londonSi erTi

konferencia gaimarTa, romlis saTauric

ase JRerda: fair play sportSi _ faqti Tu

fantazia. anu sinamdvile Tu gamonagoni.

gio axvlediani, londoni

47liberali . maisi 2010 . № 30

Page 50: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

seriozuli, yoveldRiuri magaliTebiT gamyarebuli eWvi maqvs, rom saqarTvelo provinciuli qveyanaa, Tbili-si ki provinciuli qalaqi. Sesabamisad, Cven yvela provin-ciuli qveynis da qalaqis moqalaqeeebi varT. amaSi sawyeni araferia, arc _ gasabrazebeli. bolos da bolos dRes ro-mic provinciul qalaqad iTvleba da Jenevac. sia grZelia. mTavaria, moveSvaT da SeveguoT am azrs. ase cxovrebac gagviadvildeba da erTmaneTis siyvarulic. imas, rom Cven aseTebi varT da ara sxvanairebi, jer kidev pataraobidan-ve vxvdebodi, rodesac, magaliTad, moskovSi saqarTvelos `Rirsebis dasacavad~ gaSvebul qarTvel kulturis moR-vaweebs vusmendi. im Soreul warsulSi isini erTi rusi avtoris mier saqarTvelos mimarT gamoTqmul msubuqad arasaxarbielo sityvebs aprotestebdnen. sworad gamigeT, aseT SemTxvevebSi, reagireba SeiZleba zogjer saWiroc iyos, magram swored aq iCens xolme Tavs is, rasac provin-cializms vuwodeb: Sen xar is, rogorc reagireb! qarTuli provincializmis istoria Cveni mxridan movlenebze araa-dekvaturi r e a q c i e b i s qronikaa. ai, amis erTi Tbi-lisuri magaliTi: gasuli saukunis bolos Tavsaburavad Slapa avirCie (ix. suraTi). cnobisTvis, Slapas atarebd-nen ilia, galaktioni, alber kamiu, jimi hendriqsi, mTeli msoflio da babuaCemi Salvac. mokled, davixure Slapa da amis Semdeg raRac Seicvala Cems cxovrebaSi! jer iyo da, kinaRam megobari davkarge, mere cema damipires, erTxel ki specialurad Cem gamo Sua quCaSi gaCerebuli manqani-dan viRac ucnobma tipma miTxra, _ `evropelebi xom ara varT, Zmao, moixade eg Slapaa Tu oxroba da mauzers ga-Cuqebo~. kidev uamravi aseTi istoria SeiZleba gavixseno. mokled, Cemma Slapam seriozulad daZaba Tbiliselebis raRac nawili (mainteresebs Cemze ufro Tamami Camcmelebi rogor axerxeben cocxlad darCenas?), mere ki mowiful asakSi Sevabije da isev raRac Seicvala; gaqra agresia da gaCnda daumsaxurebuli pativiscema, Tumca aq yvelaferi ase martivad araa.

ramdenime xnis win WavWavaZis quCaze gadavdiodi. saval nawilze fexi im dros Sevdgi, rodesac rusTavelis pros-peqtidan manqanam Semouxvia da aRmarTze moZraoba daiwyo. manqanis gasatareblad SevCerdi, magram moulodneli ram moxda _ mZRolma daamuxruWa, gamiRima, galanturad ma-niSna, _ gadabrZandiTo; mere ki fanjridan Tavi gamoyo da RimiliT daayola: `seer!~ imave wams mivxvdi, rac mo-

seer! madaam!

kaxa Tolordava

qalaqSi moxetiale kacis Canawerebi

xda! Slapa mexura da qalaqis stumari vegone! ukve miveCvie amas. RimiliT Camirixina, sakuTari TaviT sastikad kmayo-filma, zeviTken waiwia da gzajvaredinze SeaCera manqana. eqsperimentis dro iyo! saswrafod moviSvlipe Slapa, la-mis sirbiliT avuyevi aRmarTs da gzajvaredinze SevCerdi. mZRols ar davunaxivar; is viRac gamvlels esaubreboda fanjridan, mere ki manqana daqoqa da, Cemda sabednierod da eqsperimentis sasargeblod, swored marcxniv daiwyo moZraoba. aq ki scenaze Cemi gasvlis droc dadga! Slapa ise meWira, rom mas ar daenaxa. zustad im wams, rodesac Semouxvia, saval nawilze Sevdgi fexi da daiwyo is, rac ase kargadaa yvela Tbiliseli fexiT mosiaruleTaTvis nac-nobi! is gamalebiT daawva gazs, Tan Tvals ar macilebda. me Tbilisurad avuCqare nabijs, ra Tqma unda, gadaswrebis mizniT, magram man kidev ufro metad daaWira gazs fexi da amayi RimiliT CamibRuila cxvirwin. unda genaxaT, ra bednieri saxe hqonda! yvelaferi naTeli iyo! kaxa Tolor-davas qalaqis stumris rolSi ufro meti pativi xvda wi-lad, vidre Tanamoqalaqe kaxa Tolordavas. Zalian nawyeni davrCi. im mZRolma warsulis erTi SemTxveva gamaxsena. ma-Sinac mewyina, miuxedavad imisa, rom sakmaod patara viyavi. erTxel mamaCemma, romelsac Zalian uyvarda qalaqSi fexiT mosiaruleTaTvis gzis daTmoba, sayidlebiT datvirTul viRac qalbatons gadasasvlelze manqana SeuCera, xeliT aniSna, _ gadabrZandiTo, _ da ise, rom im qalbatons arc gaugia, TavisTvis Cailaparaka: `madaam!~

qalbatons saxe Seecvala, SeCerda, Tvali TvalSi gauyara mamaCems da daiwyo (TiTqmis zusti citataa): `Se garyvnilo naZiralav, ras mkadreb rom mkadreb, Se bnelsuliano cxo-velo? rogor mibedav amas, Se gaTaxsirebulo? bavSvis mainc ar grcxvenia, Se~... didxans lanZRa gaognebuli mamaCemi da yviril-yviriliT gaecala iqaurobas. yvela Cven gviyure-bda. maxsovs, rogor wamomifaklda loyebi. `ara, mami, _ amoiluRluRa mamaCemma, roca rogorc iqna daZra manqana adgilidan, _ Cven kidev didxans araferi gveSveleba!~

imedi maqvs, rom gasagebad vTqvi, risi Tqmac mindoda. amaze Sors aRar waval. ubralod, bolo dros ramdenje-rac evrokavSiris droSas davinaxav, imdenjer es SemTxve-vebi maxsendeba. yovelTvis usiamovno SegrZnebiT. sul raRac eWvi miRrRnis guls, rom mamaCemi marTali iyo. mere ki amaze fiqrs vagrZeleb da ufro cud xasiaTze vdgebi xolme.

qarTuli provincializmis istoria Cveni mxridan

movlenebze araadekvaturi r e a q c i e b i s qronikaa.

48 liberali . maisi 2010 . № 30

Page 51: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

radio „nacnobi“ gepatiJebaT

klubSi „nacnobi“

tradiciuli qarTuli samzareulo

cocxali musika

misamarTi: abanos q. N 3

Page 52: faSizmis pirispir - dspace.nplg.gov.ge

WWW.LIBERALI.GE