fasİkÜl İnsan ve Çevre...İsraf etmemek: kaynakların yerinde ve zamanında yeteri kadar gerekli...

FASİKÜL6.

14. Sınıf Fen Bilimleri

İnsan ve Çevre

• Doğal Kaynakların Kullanımı• Geri Dönüşüm

Etkinlik


İnsan ve Çevre

Aşağıdaki ifadeler doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak değerlendirilip ilgili ok yönünde ilerlendiğin-de hangi sembole ulaşılır?

Y

Tasarruf, tüketilecek herhangi bir şeyi dikkatli kullanma, idareli harcamadır.

D

Geri dönüşüm ile hem doğayı hem de kaynaklarımızı koruruz.

Ulaşılan Sembol: ………

Enerji kaynaklarını dikkatli kullan-mak, vatandaşlık görevimizdir.

D D

Y

Türkiye, enerji ihtiyacını kendi

kendine kar-şılayabilen bir

ülkedir.

D Y

Kâğıt, cam ve plastik atıklar

geri dönü-şümle yeniden

kullanılabilir.

DY

Elektrik üreti-lirken kömür,

petrol gibi tükenmeyen

kaynaklar kulla-nılır.

D

Elektriğin tasarruflu

kullanımı için evimizin du-varlarını açık

renk boyama-lıyız.

D

Y Y

Y

★ ● ✴ ♥■ ▲ ◆ ✿

★

Etkinlik

4 Bilfen Yayıncılık

İnsan ve Çevre

Aşağıda verilen afişleri inceleyelim. Verilen boşluğa seçtiğimiz bir alanla ilgili (elektrik, su, be-sin, kâğıt vb.) tasarruflu olmanın önemini anlatan bir afiş hazırlayalım.

Etkinlik


İnsan ve Çevre

1. Aşağıda geri dönüşüm konulu şiire bir kıta da biz yazalım. Oluşan şiiri belirlediğimiz bir ritimle sınıf arkadaşlarımıza söyleyelim.

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Sürekli tüketmeyip

Üretime geçmeli.

Toplayıp atıkları

Yeniden kazanmalı.

Kâğıt, plastik, cam, metal

Ayrı ayrı toplansın.

Ekonomimiz kazansın.

Geleceğimiz parlasın.

2. Evde tükettiğimiz ürünlerin atıklarını kullanarak bir oyuncak tasarlayalım. Bu ürünü aşağıdaki görselleri verilen atık malzemeleri kullanarak oluşturabiliriz.

Etkinlik


İnsan ve Çevre

Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y” sütunundaki heceleri işaretleyelim. Şifredeki sözcüğün açıklamasını verilen boşluğa yazalım. Bir örnek verelim.

D Y

1 Enerji tasarruflu ampuller kullanmalıyız. ET TA

2 Marketlerin indirimlerini takip ederek kampanyalı ürünleri ihtiyacımız olmasa da almalıyız. SAR RAF

3 Küveti doldurmak yerine duş alarak yıkanmalıyız. ME RUF

4 Besin tasarrufu yapmak için her öğün aynı gıdaları tüketmeliyiz. LU MEK

5 Boş yere harcanan enerji kaynakları doğal dengenin bozulmasına yol açar. İS OL

ŞİFRE:5 2 1 3 4

..............................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................

İS

İsraf etmemek: Kaynakların yerinde ve zamanında yeteri kadar gerekli bir şekilde harcan-

mamasıdır. Örnek olarak; Beslenirken tabakta yemek bırakılmaması veya tabağa yenilecek

miktarda yiyecek alınması verilebilir.

RAF ET ME MEK

Etkinlik


İnsan ve Çevre

Aşağıda elektrik, su ve besin kaynaklarının yanlış kullanımıyla ilgili görseller verilmiştir. Bu gör-sellerin altına yapılması gereken doğru davranışı yazalım.

....................................................

...............................................

....................................................

...............................................

....................................................

...............................................

....................................................

...............................................

....................................................

...............................................

....................................................

...............................................

Dişleri fırçalarken muslukları

kapatılmalıdır.

Gereksiz yere fazla ışık

açılmamalıdır.

Her besin türünden ge-

rektiği kadar yemeliyiz.

Ekmekler poşette

saklanmalıdır.

Makineleri tam doluyken

çalıştırmalıyız.

Gündüzleri ışıklar açık

bırakılmamalıdır.

Etkinlik


İnsan ve Çevre

Aşağıda verilen atık maddeleri uygun geri dönüşüm kutularına numaralarını yazarak yerleştirelim.

CAM METALKÂĞIT PLASTİK

Su şisesi

1 Günlük süt şisesi

2

Kola kutusu

3

Plastik yağ şisesi

4Süt kutusu

5

Salça tenekesi

6

Boş koli

7

Gazete

8

Dergi

9

Gazoz kapağı

10Litrelik içeçek kapağı

11

Hediye kâğıdı

12

5, 7, 8, 9, 12 2 3, 6, 10 1, 4, 11

Kavrama Soruları


Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak cümle-lerde boş bırakılan yerleri tamamlayalım.

doğal kaynak

tasarruf

geri dönüşüm

tutumluluk

su tasarrufu

elektrik tasarrufu

besin tasarrufu

Parayı ya da tüketilecek herhangi bir şeyi dikkatli kullanma, idareli harcamaya ...................................................... denir.

Aşırı harcamadan kaçınmaya ...................................................... denir.

İhtiyaçlarımızı karşılamada herhangi bir azalma olmaksızın suyu israf etmemeye ...................................................... denir.

İnsan yaşamının devam etmesi için gerekli besinlerin israf edilmemesine ...................................................... denir.

...................................................... doğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere denir.

...................................................... evde, üretimde, konforumuz-da ve iş gücümüzde herhangi bir kayıp olmadan elektriğin akıllıca kullanılışına denir.

Kullanım dışı kalan atık malzemelerin çeşitli yöntemlerle üretim süreçlerine kazandırılmasına ...................................................... denir.

tasarruf

tutumluluk

geri dönüşüm

Elektrik tasarrufu

su tasarrufu

besin tasarrufu

Doğal kaynak

Kavrama Soruları


Aşağıda verilen kavram haritasını uygun sözcüklerle tamamlayalım.

çeşitidir.

ElektrikGeri

dönüşüm Plastik MetalAtık Kâğıt Cam

Su Besin Enerji DoğalKaynak Petrol Kömür Rüzgâr

üretilir.

sağlar.

çeşitidir.

çeşitidir.

çeşitidir.

yapı

lır.

yapılır.

ile d

önüş

türü

lür.

yapılır.

çeşitidir.

TASARRUF

Kâğıt

Plastik

Metal

SuAtık

Doğal Kaynak Enerji

ElektrikKömür

Petrol

Rüzgâr

Besin

Cam

Geri dönüşüm

Kavrama Soruları


Aşağıdaki soruları cevaplayalım.

1. Doğal kaynak nedir? Doğal kaynaklara beş örnek verelim.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

2. Doğal kaynakların tasarruflu kullanımı neden önemlidir?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

3. Elektriği tasarruflu kullanmak için alınacak üç tedbir yazalım.

• ..............................................................................................................................................................................................

• ..............................................................................................................................................................................................

• ..............................................................................................................................................................................................

4. Suyu tasarruflu kullanmak için alınacak üç tedbir yazalım.

• ..............................................................................................................................................................................................

• ..............................................................................................................................................................................................

• ..............................................................................................................................................................................................

Doğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere doğal kaynak denir.

Doğal kaynaklara kömür, petrol, doğal gaz, su, güneş örnek verilebilir.

Bazı doğal kaynakların oluşumu için uzun yıllar geçmiştir ve sınırlı miktardadır. Bu nedenle tasar-

ruflu kullanılması ve hızlı tüketilmemesi gerekir. Ayrıca boş yere harcanan enerji kaynakları doğal

dengenin bozulmasına yol açar.

Bulaşıkları elde yıkamak yerine bulaşık makinesinde yıkamalıyız.

Lambaların üzerinde biriken tozları silmeliyiz.

Makineleri tam doldurmadan çalıştırmamalıyız.

Damlayan muslukları tamir ettirmeliyiz.

Diş fırçalarken, traş olurken muslukları kapatmalıyız.

Yağmur sularının uygun mevsimlerde toplanıp gerektiğinde kullanılması için sistemler geliştir-

meliyiz.

Kavrama Soruları


5. Besin kaynaklarını bilinçli tüketmek neden gereklidir?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

6. Geri dönüşüm nedir? Geri dönüştürülebilen atıklara örnekler verelim.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

7. Geri dönüşümün amacı nedir?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

8. Toplumun tasarruf konusuyla ilgili bilinçlenmesi için hangi yollar izlenebilir? Açıklayalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

Besin kaynaklarını bilinçli tüketmek hem dünyada yaşanan açlık hem de aile ekonomimiz için

gereklidir. Dünyada beş yaş altı 155 milyon çocuğun yetersiz beslenme yüzünden gelişeme-

diği belirlenmiştir. Bu duruma yağışların azalıp üretimin düşmesi, gıda fiyatlarının yükselmesi,

açlık ve kıtlık neden olmaktadır.

Yeniden değerlendirilebilme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine

yeniden dahil olmasına geri dönüşüm denir. Geri dönüştürebilen atıklara cam, plastik, kâğıt,

metal gibi maddeler örnek verilebilir.

Geri dönüşümün amacı doğal kaynakların kullanımını azaltmak, enerji tasarrufu sağlamak ve

ülkelerin gelişimini desteklemektedir. Bu sayede atık çöp miktarı da azalmaktadır.

Okul ve kamu kurumlarına yönelik seminerler yapılabilir. Tasarruf konusuyla ilgili spot filmler

yapılıp yayınlanabilir. Ayrıca çeşitli broşür ve kitapçıklar hazırlanarak apartmanlara, dükkanlara

ve kişilere dağıtılabilir.

KARMA TEST


1. İşaretlediğimiz seçenekte yer alan kavramı açıklayalım.

2. İşaretlemediğimiz seçeneklerde yer alan soruların cevaplarını yazalım.

3. Doğal kaynak ne demektir?

1. Çalışıp biriktirmekBoşa harcamamak gerekO zaman yarınlarımızDaha güzel olacak demek

Yukarıdaki dörtlükte anlatılmak istenen kav-ram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tutumlu olmak

B) İsraf etmek

C) Geri dönüşüm

D) Doğal kaynak

2.

Aslı

Enerji tasarruflu ampuller kulla-nıp ampullerin üzerindeki tozları almalıyız.

Aslı’nın verdiği cevap aşağıdaki sorulardan hangisinin karşılığıdır?

A) Elektrik nasıl üretilir?

B) Doğal kaynakları bilinçli kullanmanın önemi nedir?

C) Tasarruf neden önemlidir?

D) Elektrik tasarrufu için neler yapabiliriz?

3. Aşağıdakilerden hangisi doğal kaynak değil-dir?

A) Su B) Kömür

C) Kâğıt D) Petrol

Tutumlu olmak, parayı, malı ve zamanı yerine göre en iyi şekilde kullanmaktır.

Elektrik, bakır gibi iletken bir telin manyetik bir alan içerisinde hareket ettirilmesi ile üre-tilir. Doğal kaynakların bilinçli ve tasarruflu kullanmanın önemi; bazı doğal kaynakların oluşumu için uzun yıllar geçmiştir ve sınırlı miktardadır. Ayrıca bilinçli kullanılmayan do-ğal kaynaklar doğal dengenin bozulmasına yol açacaktır.

Doğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere doğal kaynak denir.

KARMA TEST


4. Suyu tasarruflu kullanmak için yapılan dav-ranışlardan üç tanesini yazalım.

5. İşaretlediğimiz seçenekte yer alan kavramın tanımını yazalım.

6. İşaretlediğimiz seçenekteki cevabın doğru-sunu yazalım.

4. Yanda verilen görselle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bilinçli bir tüketicidir.

B) Vücut temizliğine önem verir.

C) Banyo yapmayı sever.

D) Su tasarrufuna önem vermez.

5.

?• Atık çöp miktarı azalır.

• Enerji tasarrufu sağlanır.

• Doğal kaynak kullanımı azalır.

Yukarıda bahsedilen kavram hangi seçe-nekte verilmiştir?

A) tüketim B) tasarruf

B) biriktirmek D) geri dönüşüm

6. Besin kaynaklarının tasarruflu kullanılması-nın nedenini hangi öğrenci yanlış açıklamış-tır?

A) Yağışlar azaldığı için sebze meyve üretim miktarı düş-müştür.

B) Gıda fiyatları düşmüştür.

C) Aile ekonomisinin zarara uğramaması için gereklidir.

D) Besin kaynaklarının azlığı açlık ve kıtlığa neden olur.

Gıda fiyatları yükselmiştir.

Yeniden değerlendirilebilme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olmasına geri dönü-şüm denir.

1. Damlayan musluklar tamir ettirilmelidir.2. Sensörlü musluklar tercih edilmelidir.3. Suyu tasarruflu kullanan duş başlığı ve sifon kullanılmalıdır.

fasİkÜl İnsan ve Çevre...İsraf etmemek: kaynakların yerinde ve zamanında yeteri kadar gerekli...

Documents