fecha: 2021/05/26. publicación: suplemento la voz de la
TRANSCRIPT
Orientación educativa
Aprende con la PAC
Pensando en el futuro con el mercado de trabajo a la vista: FP
¿Sabes que hay flores comestibles? Son ricas, coloridas y útiles
página 6 página 7
LA VOZ DE LA ESCUELA LA VOZ DE GALICIAMIÉRCOLES, 26 de MAYO del 2021N.º 1.278
Calendario de xuñoEste mes ten moitas datas destacadas, como as vacacións
páxinas 4-5
BRAHIM GALI
UN LÍDER RECLAMADO POR LA JUSTICIA
Brahim Gali deberá rendir cuentas ante la Justicia española. Lo acusan de delitos de detención ilegal, tortura, desaparición, asesinato y terrorismo cometidos presuntamente en los campamentos de refugiados saharauis en Tinduf (Argelia) entre 1976 y 1987.
SÁHARA OCCIDENTAL
España tiene una deuda históricacon su última colonia africana La relación con Marruecos siem-pre ha sido tensa. Y lo es porque reclama para sí el Sáhara Occiden-tal, territorio africano que invadió en 1975, cuando todavía era una provincia española pendiente de descolonizar. Durante la bautiza-da como Marcha Verde, Marrue-cos tomó el territorio con 50.000 civiles. Y un año después, Espa-ña abandonó el Sáhara, dejando su administración en manos de Marruecos, Mauritania y repre-sentantes del pueblo saharaui e incumpliendo su compromiso de celebrar un referendo (votación) para que los saharauis, que has-ta entonces tenían pasaporte es-pañol, eligiesen si querían tener un Estado propio o pertenecer a Marruecos. España todavía no ha resuelto la cuestión del Sáhara. Y está lejos de hacerlo. Y ya no ne-gocia el acceso de sus pesqueros a las ricas aguas de su antigua co-lonia, lo hace la UE.
En el desierto de Argelia viven miles de saharauis
UN PUEBLO EXILIADO
La invasión marroquí —y tam-bién mauritana— obligó a mu-chos saharauis a exiliarse a cam-pos de refugiados en el desierto de Argelia (vecina de Marruecos en el Mediterráneo). Como señal de solidaridad, muchas familias gallegas acogen durante el verano a menores de esos campamentos, que nunca han conocido su tie-rra (el Sáhara). Son apátridas, no pertenecen a ningún país.
Desde 1991 y noviembre del año pasado, el Frente Polisario (re-presentante de los saharauis) y Marruecos mantuvieron un alto el fuego, que se rompió cuando el Gobierno marroquí bombar-deó Guerguerat (aldea del nor-te del Sáhara) para garantizar el control de la zona, por donde sa-len sus mercancías a otros países africanos. La ONU (organización que agrupa a todos los países del mundo) no reconoce el Sáhara como propiedad de Marruecos.
Inmigrantes llegando a la playa del Tarajal (Ceuta) después de que la guardia marroquí abriese la verja fronteriza. Foto: Jon Nazca / Reuters
torio marroquí del español.
Por qué se abrió la verjaPor vengan-za. La excusa de Marruecos es que España acogió por ra-
zones humanitarias en un hospi-tal de Logroño, y sin avisar, al líder del Frente Polisario (movimien-
■ Un resumen de un minuto sobre lo ocurrido en El Tarajal (bit.ly/3hS9ZqQ).
CRISTINA PORTEIRO
Habrás visto en la última semana imágenes de miles de jóvenes que llegaron a nado y exhaustos a la orilla del Tarajal (Ceuta) tras cru-zar la frontera que separa Marrue-cos de España. Muchos fueron expulsados de inmediato, otros fueron reubicados en la ciudad.
Qué sucedió El Reino de Marruecos, una monarquía constitucional con derechos muy limitados, empu-jó a 8.500 migrantes a atravesar la frontera con España. Muchos eran menores de edad que fue-ron engañados por las autorida-des del país árabe. A unos les di-jeron que al llegar a España verían a Leo Messi o a Cristiano Ronal-do. A otros, que iban de fiesta y de campamento. Algunos padres ya pidieron a las autoridades es-pañolas que los devuelvan. Pero también había personas que lle-vaban mucho tiempo esperando para poder cruzar y seguir su via-je hacia países del norte de Euro-
DRAMA MIGRATORIO
El país vecino ha precipitado una crisis para vengarse del Gobierno español al empujar a miles de jóvenes migrantes a cruzar la frontera
La moneda de cambio de Marruecos
pa donde pedir asilo (acogida) y buscar trabajo.
Por dónde entraronLa mayoría entraron por las ver-jas que hay en las playas del Tara-jal y Benzú, en la ciudad de Ceu-ta. Es española, pero está situadas a 27 kilómetros de la península ibérica, en la costa norte de Áfri-ca, donde también se ubica otra ciudad española: Melilla. Las ver-jas en esas urbes separan el terri-
to que defiende la independencia del Sáhara Occidental, territorio al sur de Marruecos ocupado de forma ilegal por el país magrebí). Como represalia, utilizaron a sus propios ciudadanos y a migran-tes subsaharianos —poniendo en riesgo sus vidas— para sembrar el caos en Ceuta.
¿Hay otros motivos detrás? Sí. Aprovechando el apoyo del ex-presidente estadounidense Do-nald Trump, Marruecos exige que España y los 27 países de la Unión Europea reconozcan su sobera-nía (control) sobre el territorio saharaui, antigua colonia espa-ñola, que tienen bajo su control. También está el deseo, expresa-do en público, de quedarse en un futuro con las ciudades españo-las de Ceuta y Melilla. La inmi-gración es para ellos una herra-mienta de chantaje y presión pa-ra conseguir que España (y la UE) paguen más dinero a cambio de mantener la frontera en orden y no dejar pasar migrantes.
Turquía y Libia también son puertas de entrada
ENTENDER
■ La frontera de España con Marruecos no es la única puerta de entrada a la Unión Europea. ¿Recuerdas al pequeño Aylan, un niño sirio de 3 años que apareció ahogado en una playa turca? Su familia huía, como otras miles, de la guerra y trataba de alcanzar la costa griega para pedir asilo. Al igual que Marruecos, Turquía recibe dinero de la UE para contener los flujos de inmigrantes hacia Europa.
■ La otra gran puerta de entrada es Libia. El país norteafricano es muy inestable, así que proliferan las mafias que trafican con personas. Les cobran grandes sumas de dinero con la promesa de llevar las a Europa. A menudo las abandonan en el mar para que las rescaten barcos europeos.
■ Ni el dinero ni los muros pueden resolver los problemas de fondo: la pobreza y la violencia crónica del África subsahariana y parte del Oriente Medio, donde las grandes potencias mundiales se asentaron para obtener riquezas y poder, primero colonizando y después interviniendo en las guerras.
Tan importante como el control de fronteras es la integración El origen de las olas migratorias tiene que ver con las condiciones de vida en los países de partida, a menudo hundidos por Gobier-nos corruptos y arruinados por la explotación de empresas de paí-ses más ricos. Y aunque es lícito que España proteja sus fronteras y controle quién entra para evi-tar fenómenos como el terroris-mo yihadista, es importante en-tender que, para evitar tensiones sociales, hay que hacer esfuerzos de integración. Aislar a los inmi-grantes en guetos empobrecidos no es solución. Es más, a menu-do genera frustración y rencor en las siguientes generaciones, como ocurre en la periferia de las grandes ciudades europeas.
2 LA VOZ DE LA ESCUELAMiércoles, 26 de mayo del 2021
¿Te has parado a pensar en los motivos por los que una persona arriesga su
vida y deja atrás a su familia y amigos para llegar a Europa? Al-gunos de los jóvenes que llega-ron estos días a Ceuta proceden de países donde la violencia está enraizada o donde no disponen de ningún medio para subsistir. Emigran porque no tienen alter-nativa. Igual que nuestros abue-los y bisabuelos. Muchos tuvie-ron que emigrar durante casi un siglo a Cuba, Argentina, Vene-zuela, Suiza o Alemania en bus-ca de trabajo y comida. También fuimos emigrantes. Y lo seguimos siendo, en menor medida: piensa en la cantidad de jóvenes que se marchan todos los años de Espa-ña en busca de mejores salarios a otros países de la Unión Europea.
Por eso deberíamos mostrar empatía con los demás y com-batir con humanidad el odio y los mensajes racistas de quienes quieren convertir a los migran-tes en los enemigos. Como hizo Luna, una voluntaria de la Cruz Roja que no dudó en consolar a un migrante exhausto y asustado en Ceuta. Al fin y al cabo, lo único que nos diferencia de esas perso-nas es que hemos nacido en una región del mundo más rica. Mu-cha gente aplaudió el gesto, pe-ro también hubo quien insultó y amenazó a Luna, tanto que tu-vo que cerrar sus redes sociales.
Quizá hayas escuchado a al-gún compañero de clase o a al-gún adulto decir que los inmi-grantes quitan trabajo a los es-pañoles y reciben paguitas. An-tes de darles la razón, piensa en todas las oportunidades y venta-jas con las que partimos los espa-ñoles. Para empezar, conocemos el idioma, tenemos acceso a edu-cación y sanidad, tenemos subsi-dios y prestaciones y, en muchos casos, una familia que nos respal-
da. Los inmigrantes llegan sin na-da y muchos acaban explotados por empresarios sin escrúpulos en trabajos miserables que nunca aceptaría un español. Además, se han publicado estudios que demuestran que los in-migrantes aportan al Es-tado más de lo que per-ciben de él. No hay mo-tivos ni humanos ni eco-nómicos para rechazarlos.
RACISMO
Antes de rechazar a otra persona por su origen es importante ponerse en su lugar y conocer nuestra propia historia: somos un país de emigrantes
Combatir el odio con humanidad
ATRÉVETE A PENSAR
REPASA, ENTIENDE Y ANALIZA
Leyendo este código QR irás a las actividades para trabajar la noticia en el aula según tres niveles de dificultad. Fueron diseñadas por el divulgador Manuel
Miramontes.
Luna, voluntaria de Cruz Roja, abrazando a uno de los migrantes llegados a Ceuta. Foto: Reduan EFE
■ bit.ly/3fj85hf
Otros actores con interés en explotar la crisis: desde EE.UU. a Puigdemont o partidos de la oposición
PROFUNDIZAR
■ Cuando un país está crisis (hay gente desempleada y corrupción), siempre existe la tentación de culpar al extranjero para no asumir errores propios. Los partidos de extrema derecha, como Vox, aprovechan situaciones como la que se ha vivido en Ceuta para azuzar el odio contra los inmigrantes, acusándolos de invadir el país, de robar y delinquir. Es una fórmula sencilla para ganar votos porque no exige reflexión, solo apelar al miedo de los ciudadanos.
■ Vox no es el único que ha intentado explotar la crisis migratoria. El expresidente de Estados Unidos Donald Trump accedió a reconocer la soberanía de Marruecos sobre el Sáhara a cambio de que ese país reconociera al Estado de Israel, su socio estratégico en Oriente Próximo. Por eso el nuevo presidente, Joe Biden, se ha
puesto del lado marroquí en la disputa migratoria.
■ El político independentista catalán huido de la Justicia española Carles Puigdemont no desaprovechó la oportunidad de intentar poner en duda la integridad territorial de España y desestabilizar al Estado apoyando la demanda de Marruecos de anexionarse Ceuta y Melilla.
■ El principal partido de la oposición, el Partido Popular (PP), no está cómodo con esta crisis. Por un lado tiene la responsabilidad de cerrar filas frente al Gobierno marroquí, pero al mismo tiempo, su líder, Pablo Casado, se siente tentado a culpar al Gobierno español de la crisis. Con todo, algunas comunidades en las que gobiernan, como Galicia, aceptaron la acogida de inmigrantes menores de edad.
Santiago Abascal, el líder del partido de extrema derecha Vox.
La población en Ceuta creció de repente un 10 % En cuestión de dos días, Ceuta se vio desbordada. De repente, sus calles se llenaron de inmigrantes vagando sin comida ni ropa. Los vecinos temieron altercados con la policía. Y se cerraron muchos negocios y los colegios. La ciu-dad vio crecer su población un 10 %. Algunos residentes se mos-traron molestos por la inseguri-dad fronteriza y abuchearon al presidente del Gobierno, Pedro Sánchez, cuando llegó a la ciu-dad, una de las más pobres de España. Otros optaron por ayu-dar a los llegados ofreciéndoles comida, bebida, ropa y calzado.
COMO XOGARPara poder ler as instrucións e as bases do xogo de Roi podes premer neste enlace e ler as condicións do concurso.
■ Tamén podes teclear: bit.ly/3kBlT7C
Miércoles, 26 de mayo del 2021
LA VOZ DE LA ESCUELA 3
CRISTÓBAL RAMÍREZ
Os Camiños de San-tiago percorren te-rritorios moi varia-dos, dende as Rías Altas ata as altas montañas de Lugo, dende a península onde o cabo Fiste-
rra invade o Atlántico ata a chai-ra da Limia (famosa, por certo, polas súas patacas, que por ra-zóns claras non podían nin co-ñecer os peregrinos medievais: as patacas viñeron de América e os europeos non chegamos a América, da man de Cristóbal Colón, ata 1492). E algúns de-ses espazos gozan dunha pro-tección especial, catalogados na Rede Natura 2000. Pero, en todo caso, a paisaxe en Galicia é das máis esplendorosas do mundo.
Unha delas é a desembocadu-ra do río Lambre, unha vez dei-xado atrás o Miño, no Camiño Inglés, que ten un gran intere-se desde o punto de vista orni-tolóxico: por alí recalan centos, se non milleiros, de aves. Outra é, tamén, un río, pero na punta contraria do país: o Támega. E isto último require unha expli-cación.
Existía un Camiño de Santiago secundario que discorría e dis-corre polo interior de Portugal, cheo de montañas vellas e sen grandes alturas. É unha ruta re-coñecida como oficial, conste. A cidade máis fácil de atopar nun mapa é Chaves, moi preto da fronteira coa provincia ourensá.
E por aí, marchando en para-lelo ao río Támega, discorre esa ruta xacobea. Ou sexa, vai cara ao norte para unirse co Cami-ño do Sueste. Onde exactamen-te? Pois é curioso, porque chega a Verín, e o lóxico sería pensar que xusto aí. E en efecto, moi-tos peregrinos facían iso, e vi-raban ao oeste, cara a Xinzo de Limia e á hoxe turística Allariz.
Pero outros peregrinos con-tinúan rectos, polo precioso val do Támega e o seu magnífico bosque de ribeira, para chegar a Laza e atopar nesa localidade —moi famosa polo seu entroi-do— o outro ramal do Camiño do Sueste, a chamada historica-mente Verea Vella.
Unha marabilla botánicaAqueles que prefiren o longo Camiño do Sueste —sobre to-do os que elixen ir por Verín e Allariz— van cruzar o río Ar-noia, que é unha marabilla botá-nica e fáunica, igual que os que elixen o do Norte pasan á altu-
O XOGO DE ROI
As diferentes rutas que conducen a Santiago percorren territorios moi variados e que destacan pola súa beleza botánica e fáunica. É responsabilidade de todos coidalo
Gozar da natureza a través do Camiño
Unha das paisaxes máis impactantes é a que deixa a illa de San Simón, unida por unha ponte á de San Antón. Foto: M. Moralejo
ra da lucense Vilalba por unha complicada rede de ríos e pe-quenas lagoas que tamén están incluídos na Rede Natura.
Claro que hai máis espazos dignos de ser apuntados. Por exemplo, a enseada de San Si-món, que ven en toda a súa gran-deza quen percorren o Camiño Portugués. Divísana cando des-cenden a Arcade. Quédanlles á vista tamén os dous illotes cha-mados As Alvedosas, antes con vacas pastando, agora sen vida animal de gran tamaño.
Pero en fin, o de máis impac-to que aparece ante os ollos é a illa de San Simón, que en reali-dade son dúas (a outra cháma-se San Antón) e están unidas por unha pequena ponte. Am-bas teñen, por certo, unha lon-ga historia, xa que foron lazare-to (hospitais de leprosos) e cam-po de prisioneiros na Guerra Ci-vil (1936-1939). O que non ven os peregrinos son as ducias de barcos afundidos trala chamada batalla de Rande, que tivo lugar en 1702 nesas augas.
Por certo que, cando se fai o Portugués e se arrinca dende Tui (o auténtico comezo histórico), primeiro se pasa polas Gándaras de Budiño, que realmente non se ven moito, e logo vaise bor-
deando a devandita enseada de San Simón.
E máis: quen vén a Santiago polo Francés entra en Galicia pisando o concello que máis te-rritorio natural ten protexido: Pedrafita, onde está enclavada a aldea histórica do Cebreiro, moi coñecida polos peregrinos xa dende o século IX.
E quen elixen facer o Cami-ño Primitivo atoparían, antes de chegar a Melide, unha respecta-ble subida e unha magnífica bai-xada. E é que estaban percorren-do a serra do Careón, cun pico máis alto a 798 metros sobre o nivel das ondas. Aquí e alá ve-rían pequenos regatos que bai-xaban e baixan con rapidez bus-cando o río Furelos, o máis im-portante da comarca.
Protexer o CamiñoO resumo podería ser que, váia-se por onde se vaia peregrinan-do a Santiago, se van cruzar luga-res que hai que defender e prote-xer para evitar que toda Galicia se encha de cemento e asfalto. Pero haberá que preguntarse se non sería mellor que Galicia en-teira estivese coidada e mima-da con agarimo polos seus cida-dáns, dende os vellos ata os ne-nos das escolas.
Sen ningunha dúbida, as mulle-res tamén peregrinaron a San-tiago, aínda que nunha cantida-de moi pequena se a compara-mos cos homes que tamén o fi-xeron. Unha das máis famosas foi Margery Kempe, a primeira —que se saiba— que percorreu o Camiño Inglés, moi probable-mente dende A Coruña.
Margery Kempe, nai de cator-ce fillos, foi unha famosa mística inglesa que en xullo de 1417 em-barcou no porto inglés de Bris-tol, despois de intentalo duran-te quince días, porque ninguén a admitía a bordo. En efecto, di-cían que unha muller nun barco traía mala sorte, e ninguén que-ría achegala a Galicia, ata que in-terveu o bispo daquela localida-de. Ao final, un capitán aceptou-na pola presión do bispo desa lo-
calidade británica. O problema foi que os seus supersticiosos mariñeiros advertiron a Kempe que, se atraía a unha tempestade o a un monstro mariño, a tira-rían pola borda sen máis. Mar-gery aceptou o reto. E saíu viva, tanto á ida como á volta. Tivo sorte de que non se tiveran cru-zado cunha tempestade, tan co-múns nas augas atlánticas, por-que seica Margery acababa no fondo do mar.
Margery Kempe ten hoxe en día unha estatua dedicada na lo-calidade de Sigüeiro (munici-pio coruñés de Oroso, limítrofe co de Santiago) inaugurada no 2020. A peregrina escribiu (ou ao parecer ditou a outro) a súa biografía, titulada The book of Margery Kempe, publicada hai pouco en castelán.
Margery Kempe
DURANTE O CAMIÑOPEREGRINOS HISTÓRICOS
Airas Nunes foi un cléri-go e trobador —posible-mente nacido en Santiago de Compostela— do século XIII moi vinculado ao Camiño. En-tre os anos 1284 e 1289 era poe-ta na corte do rei Sancho IV de Castela, monarca ao que acom-pañou nunha das súas dúas pe-
regrinacións ata Compostela.Iso si, ignórase aínda en cal
delas foi: ou ben na de 1284 ou ben na do ano 1289. Ademais, Airas Nunes colaborou na re-dacción das famosas Cantigas de Santa María de Afonso X o Sabio, un rei que protexeu aos peregrinos.
Airas Nunes
MA
RT
ES
MÉ
RC
OR
ES
XO
VE
SV
EN
RE
SSÁ
BA
DO
23
15
XU
ÑO
202
1
ILUST
RACIÓN
PIN
TO &
CH
INTO
DO
MIN
GO
LA V
OZ
DE
LA E
SCUEL
A
6Í
4
MA
IO
L
M
Me
X
V
S D
1
2
3 4
5 6
78
9
10
11
12
13
1415
16
17
18
19
20
2122
23
24
25
26
27
28
29
30
31
XU
LLO
L
M
M
e X
V
S
D
1 2
3 4
5
6 7
8 9
10
11
12
13
14
15
1617
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
3031
La V
oz de
Gali
cia
LUN
S
Con
tra
Na
pol
eón
Men
tres
en
Bai
ona
se c
oroa
ba e
n 18
08 re
i de
Espa
ña a
José
Bon
apar
te,
sold
ados
e c
ivís
blo
quea
ban
ao
Exér
cito
fran
cés
no p
aso
do B
ruc.
Ad
eus
a u
nh
a e
stre
laE
n 19
93 m
orrí
a nu
n ac
cide
nte
de
auto
mób
il un
dos
mel
lore
s xo
ga-
dore
s eu
rope
os d
e ba
lonc
esto
, o
croa
ta D
raze
n P
etro
vich
.
Día
Mu
nd
ial d
os
Océ
an
osO
lem
a de
ste
ano
é «O
océ
ano:
vi
da e
sub
sist
enci
a».
Día
Mu
nd
ial d
o D
oan
te
de
San
gue
Con
mem
óras
e o
nac
emen
to d
o m
édic
o K
arl L
ands
tein
er, d
escu
-br
idor
dos
gru
pos
sang
uíne
os.
Día
Mu
nd
ial d
o Ve
nto
Cel
ébra
se c
ada
ano
por
inic
iati
va
do G
loba
l Win
d E
nerg
y C
ounc
il
e a
Win
dEur
ope,
nes
ta o
casi
ón c
o le
ma
«Ven
to d
o fu
turo
».
Día
Mu
nd
ial d
o So
lO
sol
stic
io d
e ve
rán
e o
com
ezo
da e
stac
ión
terá
n lu
gar
ás 5
.32
do
noso
hor
ario
(3.
32 h
oras
UT
C).
Fam
oso
ao
mor
rer
Un
desc
oñec
ido
escr
itor
aust
ríac
o de
40
anos
, Fra
nz K
afka
, mor
reu
en 19
24. A
s sú
as o
bras
foro
n pu
-bl
icad
as t
ralo
seu
pas
amen
to.
Día
Mu
nd
ial c
ontr
a a
D
eser
tiza
ción
e a
Sec
aE
n 19
94 a
prob
ouse
nas
Nac
ións
U
nida
s a
Con
venc
ión
da L
oita
co
ntra
a D
eser
tiza
ción
.
Rol
an
d G
arr
osE
n 1
989
gañ
oun
o, p
or p
rim
eira
ve
z, u
nh
a p
rom
eted
ora
ten
ista
es
paño
la, A
ranc
ha S
ánch
ez V
icar
io.
Inve
nto
r es
pa
ñol
Hai
cen
ano
s qu
e o
enxe
ñeir
o Ju
an
de la
Cie
rva
prob
ou p
or p
rim
eira
ve
z n
o ae
ród
rom
o d
e X
etaf
e o
auto
xiro
da
súa
inve
nció
n.
Mor
rero
n c
oas
bota
s p
osta
sO
s sí
ux
der
rota
ron
ao
xen
eral
C
uste
r e o
seu
Sét
imo
de C
abal
ería
en
Lit
tle
Big
horn
en
1876
.
Lin
gua
inte
rna
cion
al
L. Z
amen
hof,
alia
s do
utor
Esp
eran
-to
, pre
sent
ou e
n 18
87 o
libr
o U
nha
lingu
axe
inte
rnac
iona
l, in
icio
do
espe
rant
o co
mo
lingu
a un
iver
sal.
Fum
ar
ma
taE
n 1
965
o S
enad
o d
os
Est
ado
s U
nid
os o
brig
ou á
s ta
baqu
eira
s a
avis
ar n
os p
aque
tes
de t
abac
o do
seu
gra
ve p
erig
o pa
ra a
saú
de.
O e
spa
ñol
est
énd
ese
Hai
cen
ano
s qu
e a
Org
aniz
ació
n In
tern
acio
nal d
o T
raba
llo
(OIT
) ad
opto
u a
espa
ñola
com
o a
súa
terc
eira
ling
ua o
fici
al.
Noi
te d
e Sa
n X
oán
Aín
da
que
non
se
poi
dan
fac
er
fogu
eira
s, p
or m
or d
a pa
ndem
ia,
pode
rem
os c
eleb
rar
con
sard
iñas
a
noit
e m
ás c
urta
do
ano.
Feli
ces
vaca
ción
s!Ú
ltim
o d
ía d
e cl
ase
do
cu
rso
es
cola
r.
Con
stit
uci
ón d
a
rest
au
raci
ónP
rom
ulga
da e
n 18
76 p
or A
nton
io
Cán
ovas
del
Cas
tillo
, é a
que
mái
s te
mpo
est
ivo
en v
igor
, ata
192
3.
Gra
zas
a F
ern
an
do
Torr
esE
spañ
a ga
ñou
a sú
a se
gund
a E
u-ro
cop
a, a
Ale
mañ
a, p
or
1-0
en
V
iena
no
2008
.
70 a
nos
en
cor
A
pri
mei
ra r
etra
nsm
isió
n d
e te
levi
sió
n e
n c
or
real
izo
un
a a
cad
ea C
BS
en N
ova
Yor
k n
este
dí
a de
195
1.
Día
Mu
nd
ial d
o M
edio
A
mbi
ente
O le
ma
elix
ido
por N
ació
ns U
nida
s pa
ra e
ste
ano
2021
é «
A h
ora
da
natu
reza
».
Ind
epen
den
cia
de
Ku
wa
itH
ai s
esen
ta a
nos
que
o pa
ís á
rabe
se
em
anci
paba
da
Gra
n B
reta
ña.
Un
xen
io d
o ci
ne
Hox
e fa
ise
o pr
imei
ro c
ente
nari
o do
nac
emen
to d
o gr
an d
irec
tor
de
cine
Lui
s G
arcí
a B
erla
nga.
Cop
a d
e E
uro
pa
A p
rim
eira
cop
a ga
ñoun
a en
1956
o
Rea
l M
adri
d, q
ue
ven
ceu
na
fina
l ao
equi
po f
ranc
és S
tade
de
Rei
ms
por
4 a
3.
Día
Mu
nd
ial d
o R
efu
xia
do
Cel
ébra
se d
esd
e o
ano
200
1. O
le
ma
prop
osto
par
a es
ta e
dici
ón
é «T
oda
acci
ón c
onta
».
O fa
ro d
a h
isto
ria
Hai
12
anos
que
a t
orre
de
Hér
-cu
les
foi
dec
lara
da
patr
imon
io
da h
uman
idad
e.
Cid
ad
e re
guen
ga
En
120
8 o
rei
de
Leó
n e
Gal
icia
A
fons
o IX
out
orgo
u á
Cor
uña
a ca
rta
que
a fu
ndou
com
o ci
dade
in
depe
nden
te d
outr
a va
sala
xe.
40 a
nos
de
sid
aH
ai 4
0 an
os q
ue
se a
nu
nci
ou o
de
scub
rim
ento
en
San
Fran
cisc
o d
unha
nov
a en
ferm
idad
e á
que
tem
po d
espo
is se
den
omin
aría
sida
.
Sup
erou
as
exp
ecta
tiva
sEn
1982
est
reou
se e
n to
do o
mun
do
a pe
lícul
a de
Ste
ven
Spie
lber
E. T
., de
spoi
s de
ter
sido
pre
sent
ada
no
Fest
ival
de
Can
nes.
23169
22D
ÍA IN
TE
RN
AC
ION
AL
CO
NT
RA
O U
SO
IND
EB
IDO
E O
T
RÁ
FIC
O D
E D
RO
GA
S
26
2928
24251811
30
191213 2720
78
211415
1710
DÍA
INT
ER
NA
CIO
NA
L D
OS
NE
NO
S IN
OC
EN
TE
S V
ÍTIM
AS
DE
AG
RE
SIÓ
N
6 LA VOZ DE LA ESCUELAMiércoles, 26 de mayo del 2021
ORIENTACIÓN EDUCATIVA
El mercado laboral cada vez demanda más trabajadores técnicos y especializados: Foto: Ana García
ANA T. JACK
Son la opción perfec-ta para incorporarse al mercado de traba-jo lo antes posible. Y
los estudiantes lo saben. Por eso la cifra de matriculados en los ci-clos de formación profesional no ha dejado de crecer en los últimos años. En concreto, en Galicia, este curso que aún no ha acabado cuen-ta con un 5,2 % más de alumnado que el año anterior. Y subiendo…
Una de las razones de este éxito (aun así alejado de las cifras euro-peas) hay que buscarla en las nue-vas necesidades del mercado la-boral, que cada vez demanda más perfiles de trabajadores técnicos y especializados. En contraste, Espa-ña sigue siendo el país de la Unión Europea con más titulados univer-sitarios sobrecualificados, es decir, que trabajan en puestos para los que su formación no es necesaria.
Otra de las razones del atracti-vo de la FP está en su accesibili-dad entre tramos educativos: po-der pasar desde la FP básica a la media y de esta a la superior, con posibilidad de enganchar con los estudios universitarios en caso de que así se desee, permite plantear-se esta vía como un itinerario lleno
La formación profesional ofrece decenas de ciclos básicos, medios y superiores clasificados en las 23 familias profesionales
Con el mercado de trabajo en el horizonte
de oportunidades profesionales.El Observatorio de la Formación
Profesional ofrece los siguientes datos contextualizados en la co-munidad gallega:
1. Uno de cada cuatro gallegos tie-ne estudios de formación profe-sional.2. Las cinco familias profesionales más demandadas son administra-ción y gestión, sanidad, informáti-ca y comunicaciones, electricidad y electrónica, y servicios sociocul-turales y a la comunidad.3. El porcentaje de estudiantes ga-llegos que acaban sus estudios en el tiempo previsto es más bajo que la media estatal (no llega al 59 %, frente al 62 %).4. El número de estudiantes de FP dual, que combina la formación en el instituto con el trabajo remu-nerado en empresas, es de media más bajo en Galicia que en el res-to de España.5. Una de cada cuatro ofertas de empleo está dirigida a titulados de grado superior y una de cada siete a titulados de grado medio.
En definitiva, una vía formativa a tener muy en cuenta.
ESCUELA DE FAMILIAS
Tema del mesOrientación vocacional
EtapaEducación secundaria
El datoEspaña necesitará de aquí al 2030 un 65 % de profesionales titulados de FP de grado medio, mientras que el 35 % de los pues-tos de trabajo serán para perfi-les con cualificaciones de FP de
grado superior y graduados uni-versitarios (Skills Forecast Spain 2018, Cedefop).
Comportamientos que se deben evitarTransmitir a los hijos la idea de que los estudios de formación profesional no son una opción.
Algunas clavesAunque la finalidad de la forma-ción profesional es la prepara-
ción para incorporarse al mer-cado laboral, los titulados supe-riores pueden acceder a los es-tudios universitarios.
Para saber más«Esto es lo que te ofrece la FP», artículo publicado en La Voz de Galicia desde el que se accede a un práctico buscador de ciclos básicos, medios y superiores por concellos, centros educativos y te-mática (cutt.ly/Kb8ENuA).
Las familias profesionales de un vistazo
UN VARIADO ABANICO
Explicamos sucintamente a qué actividad profesional se orientan las distintas familias de estos es-tudios.
■ Actividades físicas y depor-tivas. Conducción y animación de actividades deportivas, aseso-ramiento para la práctica de acti-vidades deportivas.■ Hostelería y turismo. Infor-mación, asistencia y guía turísti-ca. Alojamientos y servicios de restauración. ■ Agraria. Gestión y organiza-ción de empresas agropecua-rias. Gestión y explotación de re-cursos naturales y paisajísticos.■ Imagen personal. Peluquería, estética, caracterización y aseso-ría de imagen personal.
■ Actividades marítimo-pes-queras. Actividades productivas de pesca, acuicultura, buques y transporte marítimo.■ Industrias alimentarias. Ela-boración, conservación y comer-cialización de productos alimen-ticios.■ Administración y gestión. Administración y gestión de las empresas, personal, recursos hu-manos...■ Informática y comunicacio-nes. Sistemas informáticos, repa-raciones de equipos y desarrollo de aplicaciones.■ Artes gráficas. Preparación de originales, tratamiento de textos e imágenes, serigrafía, encuader-nación...■ Instalación y mantenimien-
to. Montaje, mantenimiento y re-paración de las instalaciones de los edificios (frío, calefacción...).■ Comercio y márketing. Com-praventa de mercancías, gestión de operaciones de importación y exportación, almacenaje, distri-bución y márketing. ■ Madera y mueble. Aserrado y preparación industrial de la made-ra y el corcho. Fabricación en serie de carpintería, parqué y estructu-ras de madera.■ Imagen y sonido. Actividades profesionales relacionadas con fo-tografía, cine, vídeo, publicidad, radio, televisión, espectáculos y agencias de noticias.■ Química. Actividad producti-va de la industria química y far-macéutica y de la industria de
transformación (pinturas, deter-gentes...).■ Edificación y obra civil. Des-de obras de albañilería y hormi-gón hasta el desarrollo de proyec-tos urbanísticos y supervisión de planos de obra.■ Sanidad. Estos títulos preparan para trabajar en hospitales y cen-tros de salud: laboratorio, prótesis auditivas, control de dietas, explo-raciones bucodentales...■ Electricidad y electrónica. Instalación de equipos electróni-cos, mantenimiento y control pre-ventivo. ■ Servicios socioculturales y a la comunidad. Animación cultu-ral, ocio y tiempo libre, educación infantil e integración social.■ Energía y agua. Evaluación de
la eficiencia de las instalaciones de energía y agua. Instalaciones solares térmicas (solo ciclos su-periores).■ Textil, confección y piel. Con-fección industrial de ropa y artí-culos textiles. Diseño de produc-tos, técnicas de patronaje...■ Fabricación mecánica. Cons-trucción de maquinaria, productos metálicos y material de transpor-te. Reparación de grandes depósi-tos y calderería gruesa...■ Transporte y mantenimiento de vehículos. Mantenimiento de automóviles, motocicletas, maqui-naria agrícola y tractores.■ Seguridad y medio ambien-te. Educación y control ambien-tal, química y salud ambiental (so-lo ciclos superiores).
Miércoles, 26 de mayo del 2021
LA VOZ DE LA ESCUELA 7
M. CEDRÓN
Hay un plato que cautivaba el pa-ladar de Carlo Magno. Dicen que era una ensalada de flores. No es nada nuevo, por tanto, su empleo en cocina. Es más, son un ingre-diente habitual en los fogones de culturas milenarias como la china o la japonesa. Pero hace tiempo que las flores se han colado tam-bién en los menús de los chefs con estrella, para decorar platos o para hacer esencias que aroma-ticen alguna carne.
Y precisamente su demanda es la que, en parte, ha impulsado que el cultivo de flores se haya con-vertido en una puerta que abren agricultores que quieren diversi-ficar su producción o incluso, co-mo promueve la política agraria común (PAC), favorecer la biodi-versidad en el huerto. Los que se
animan a convertirse en provee-dores de esas cocinas donde se elaboran platos más vanguardis-tas o las de los que en casa quie-ren jugar a ser chef son pocos, de momento, pero están convenci-dos de que mercado hay. De he-cho, hay algunas cadenas de dis-tribución que las han incorpora-do a sus lineales.
Más allá de eso, la pregunta es: ¿cómo ayudan las flores a lograr
ese objetivo que quiere favorecer la PAC? Las fórmulas son varia-das, pero una es combinándolas con distintos cultivos. De ese mo-do ayudan a atraer polinizadores u otro tipo de insectos que im-pulsan la protección de las hor-talizas de las plagas. De esta for-ma, además de ser un regalo pa-ra la vista de los que han de tra-bajar en el huerto, también lo es para las tan beneficiosas abejas.
En ese huerto florido, las espe-cies que pueden convivir también son múltiples, tantas como flo-res comestibles pueden encon-trarse en la naturaleza. Aunque es verdad que hay cultivos que crecen mejor aliados con otros, pero peor cuando se juntan con una compañía que no les va bien porque les da sombra o les fagoci-ta nutrientes del suelo. Por ejem-plo, los guisantes —cuya flor es
comestible— hacen buenas mi-gas con las patatas.
Una de las flores comestibles más populares son las capuchi-nas, esas campanillas de gran ta-maño con color anaranjado que vemos envolviendo los muros de los caminos. Ahora están en tem-porada, al igual que los pensa-mientos. Lo habitual es que las usen como decoración de ensala-das o en repostería para poner la flor, no la guinda, al pastel.
Otras flores con un sabor inte-resante son las de la rúcula. Por-que, aunque sea verdad que en las ensaladas todavía dominan las hojas o brotes verdes, de mu-chas de esas verduras también podría aprovecharse la flor y no solo lo verde.
APRENDE CON LA PAC
Cultivar flores para ganar biodiversidad en el huerto■ Lee este código QR o teclea en la barra de Internet bit.ly/3oSp8K3 para ver un vídeo muy cortito sobre las flores comestibles
La demanda de flores en cocina —en la foto, ensalada con un pensamiento— abre otra vía al agricultor. X.C.G.
JESÚS GARRIDO
Fomentar la iniciativa en los alumnos es un excelente caldo de cultivo para que surja la crea-tividad, que aterriza cuando quie-re y ve tiempos y modos de to-mar pista libre y segura. ¿Y qué es crear? «Producir algo de la na-da. [...] Establecer, fundar, intro-ducir por primera vez algo; ha-cerlo nacer o darle vida, en senti-do figurado» (Diccionario RAE).
Al intentar desarrollar la crea-tividad ante situaciones difíciles:1. Los alumnos se dan cuenta de los problemas reales que existen, no tratan de evitarlos y sienten la necesidad de aportar solucio-nes creativas. 2. Toman conciencia de las opor-tunidades que perderían si no intentan resolver los problemas por no saber cómo hacerlo.3. Aprenden a ver los problemas como un reto que tienen delante y un estímulo para actuar en fa-vor propio y de los demás.4. Se entrenan en buscar alterna-tivas en la vida y no se dejan lle-var por un cierto pesimismo de que las cosas no tienen arreglo.
TÉCNICAS Y RECURSOS
La creatividad en la búsqueda de alternativas y soluciones a los problemas es algo que se puede aprender en el aula
Actitudes positivas para fomentar la iniciativa de los estudiantes
5. Se hacen conscientes de que la creatividad no es algo exclu-sivo de los genios, sino que to-dos somos capaces de ser creati-vos y de buscar nuevas solucio-nes en el trabajo, en la relación con los demás y en el desarrollo de nuestra persona.
PROCESO CREATIVO
Aunque la creatividad surge en momentos y de forma no siem-pre controlables ni predecibles, es útil conocer y poner en prác-tica esquemas que puedan ayu-
dar a entender el lento y sorpren-dente proceso creativo.
Es muy útil provocar el proce-so creativo dando estos pasos: clarificación del objetivo, reco-gida de datos, definición del pro-blema, promoción de ideas, pro-puesta de solución, aceptación y puesta en marcha.
Es muy importante mantener continuamente la mente abier-ta para adoptar los cambios y la movilidad necesaria, sin permitir anclarnos demasiado en situacio-nes que han perdido ya su valor.
La actitud creativa desarrolla
en las personas un espíritu crí-tico y un cierto grado de aler-ta que nos facilita saber elegir con mayor garantía lo que resul-ta más adecuado en cada situa-ción o momento.
La creatividad es práctica y busca un producto real, y no de-be confundirse con un estado de imaginación diletante e impro-ductiva.
Es una actitud que te lleva a considerar las necesidades espe-cíficas de cada persona o grupo, facilitar su aprendizaje y apoyar su crecimiento.
ACTIVIDADES
1. Se puede comenzar el tra-bajo en grupo con la lectura de este documento y que después cada uno añada, corrija o sugie-ra ideas, sentimientos y aclara-ciones sobre los objetivos que espera y propone para intentar que existan más iniciativas de todos en el desarrollo del aula.2. Reunidos en subgrupos de cuatro, elegir alguna de las fra-ses que aquí se contienen, co-mentarla y después hacer una especie de mesa redonda don-de los representantes de cada grupo expongan sus razones de por qué la iniciativa es im-portante en el aprendizaje y có-mo evitar riesgos que vayan en contra del programa escolar o lo dificulten .3. Estas reuniones pueden ser-vir de plataforma para la obser-vación y para comprobar des-pués, viendo el vídeo del tra-bajo en grupos y la mesa re-donda, llegar a conclusiones prácticas en el desarrollo crea-tivo del aula.
■ «Hay pintores que transfor-man el sol en un punto amarillo, pero hay otros que, con la ayu-da de su arte y su inteligencia, transforman un punto amarillo en sol» (Pablo Picasso).
■ «La cosa es convertirse en un maestro y, en la vejez, adquirir el valor de hacer lo que hicieron los niños cuando no sabían na-
da» (Ernest Hemingway).
■ «El objeto no es hacer arte, es estar en ese maravilloso estado que hace que el arte sea inevi-table» (Robert Henri).
■ «Cualquier actividad se vuel-ve creativa cuando su artífice se preocupa por hacerlo bien o me-jor» (John Updike).
■ «No temas a la perfección: nunca la alcanzarás» (Salvador Dalí).
■ «La creatividad es una de las últimas maneras legales de ob-tener una ventaja injusta sobre la competencia» (Ed McCabe).
■ «Aprende las reglas como un profesional, para que pue-
das romperlas como un artis-ta» (Pablo Picasso).
■ «Ser creativo significa estar enamorado de la vida. Usted puede ser creativo solo si ama la vida lo suficiente para querer realzar su belleza, traer un po-co más de música a ella, un po-co más de poesía a ella, un po-co más de baile a ella» (Osho).
LO QUE DICEN LOS GENIOS
LA VOZ DE LA ESCUELA LA VOZ DE GALICIACoordinación: Sara Carreira / Asesoría: Jesús Garrido / Redacción: Cristina Porteiro, Sara Cabrero, Olga Suárez, Carlos Ocampo, María Cedrón/ Vídeo: Senén Rouco, Gladys Vázquez / Diseño: Manuela MariñoMIÉRCOLES, 26 de MAYO del 2021
Una educación de calidad empieza con una buena información.
Suscríbete ya a la newsletter de educación www.lavoz.es/newsletter
Reportajes exclusivosEntrevistasInformes nacionales e internacionalesActualidad educativaDOG, BOE y avisos
JESÚS GARRIDO
O día de lúa chea de maio celé-brase o día de Vesak. Esta data foi recoñecida polas Nacións Uni-das como o día máis sacro para millóns de budistas no mundo, xa que coincide co nacemento de Buda hai máis de 2.500 anos, no 623 antes de Cristo. Dise que tamén foi este día do plenilunio de maio cando Buda alcanzou a iluminación e tamén o día da súa morte, cando fixera 80 anos.
Este día celébrase desde 1950, cando nunha conferencia da World Fellowship of Buddhists, e tendo en conta que o calenda-rio budista é lunar, non se esta-bleceu un día fixo, senón que se decidiu celebralo na lúa chea do mes de maio. A Organización das Nacións Unidas recoñece a cele-bración do día de Vesak desde 1999, e organiza unha festa espe-cial na súa sede de Nova York e no resto das súas oficinas.
Segundo conta a tradición, foi o propio Buda quen deu instru-cións para celebrar este día. Exis-te unha breve fábula sobre iso. O día en que Buda ía morrer, viu ao seu fiel servidor chorando. Bu-da aconselloulle que non cho-rase, senón que intentase com-prender a lei universal pola que as cousas non duran para sem-pre, incluído o seu propio cor-po. Aconsellou ás persoas que non choren pola extinción do corpo físico, senón que sigan os seus ensinos, coñecidos como o Dharma (a ‘lei’), porque só estes son eternos e permanentes. Ta-mén pediu que non lle ofrenda-sen flores, incenso nin candeas, senón que o homenaxeasen tra-ballando para seguir os seus en-sinos, tratando de ter unha vida nobre e practicando a bondade.
O día de Vesak é festa vacacio-nal en todos os países asiáticos con presenza do budismo, pero
A NOTICIA DO CALENDARIO
Coa lúa chea de maio celébrase o Vesak, día do nacemento de Buda hai 2.500 anos
Unha mensaxe de paz universal
Monxes budistas baixo bandeiras de oración en Lumbini. Foto: Balaji Srinivasan
Roda do «dharma» no templo do Sol de Odisha. Foto: Chaithanya Krishnan
realmente este día celébrase en todo o mundo.
O VESAK NA PANDEMIA
António Guterres, secretario xe-ral da ONU, pídenos que no me-
dio desta pandemia de covid-19 actuemos como unha familia lembrando o seguinte sutra (en-sino de Buda): «Siddhartha Gau-tama, o Señor Buda, naceu o 623 antes de Cristo nos famosos xar-díns de Lumbini, que pronto se
converteron nun lugar de pere-grinaxe. A súa mensaxe impere-cedoira de unidade e servizo ao próximo é hoxe máis importante que nunca. Só poderemos deter a propagación do coronavirus e re-cuperarnos se o facemos xuntos. Quero transmitir os meus mello-res desexos a todos os que cele-bran o día de Vesak, data sacra para millóns de budistas de to-do o mundo. Ao honrar o nace-mento, a iluminación e o tránsi-to de Buda, todos podemos ins-pirarnos nos seus ensinos. Nestes tempos en que a familia humana sofre o impacto da pandemia do covid-19, lembremos o seguinte sutra: “Posto que todos os seres vivos son vulnerables á enfermi-dade, eu tamén estou enfermo”. No día de Vesak, celebremos a sa-bedoría de Buda obrando en fa-vor do próximo con compaixón e solidariedade, e renovando o no-
so compromiso de construír un mundo onde reine a paz».
O Vesak é a celebración máis destacada do budismo, na que os budistas lembran a Siddhartha Gautama, o Buda, acudindo a templos e facendo ofrendas. Considérase que Buda naceu, al-canzou a iluminación e tamén faleceu, aos 80 anos de idade, en días de Vesak. Nunha men-saxe do ex secretario xeral da ONU Javier Pérez de Cuéllar, di-rixida aos budistas no día de Ve-sak de maio de 1986, dixo: «Pa-ra os budistas de todo o mun-do trátase indubidablemente dunha ocasión plena de felici-dade, pois conmemoran o nace-mento, a iluminación e a morte de Siddhartha Gautama. En día tan sinalado celebran a súa men-saxe de compaixón, devoción e servizo á humanidade. Posible-mente, esta mensaxe é hoxe en día máis relevante que nunca. A paz, a comprensión e unha visión da humanidade que transcenda as diferenzas nacionais e inter-nacionais son fundamentais pa-ra facer fronte á complexidade da era nuclear».
A RODA DO «DHARMA»
A roda (chakra en sánscrito) do dharma, un círculo con oito ou máis radios, é o símbolo budista máis antigo atopado na arte in-dia. Apareceu na era do rei bu-dista Ashoka xunto ás cinco pri-meiras iconografías indias que sobreviviron despois da era da cultura do val do Indo, ou cul-tura Harappa.
A figura é un círculo (chakra) que representa a perfección do ensino do dharma; o centro sig-nifica disciplina, a cal é esencial na práctica da meditación; e o aro que une os radios refírese á con-ciencia, que sostén o conxunto.