MEMBER OF:

JAARGANG 31 - JAN/FEB/MAA 2015

167magazineFEDELEC

Afgiftekantoor Oostende X - BC9646 - Driemaandelijks tijdschrift Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

be

DAPESCO

Efficiënte monitoring: basic

voor een duurzaam energie-

beheer

ELECTRO SERVICE ANDRE

Nieuwe technieken voor grondig

gerenoveerd Bisschoppelijk

Seminarie Gent

ENERSOL

Helikoptervisie op hernieuwbare

energie

More than one way to connect!

+32 56 61 74 78T+32 56 61 74 79F W www.mahieu-cs.be

E info@mahieu-cs.be Mannebeekstraat 35B-8790 Waregem

Systeemgarantie van 25 jaar

■ Vakkundig aansluiten van glasvezels

■ Fusielassen met Fusion Splicer

■ Testen volgens normen ISO/IEC en EN50173

Uw specialist in glasvezelbekabeling

■ Hoogwaardige materialen

■ Maximaal rendement op uw glasvezelverbinding

■ Hoge betrouwbaarheid op lange termijn

Wij leveren:Onze service:

PanduitTM Registered Installation Company

Advert-Mahieu-1-2.indd 1 19/10/2014 21:02:40

Zorgeloos installeren. Daarover gaat het. Van een simpele switch tot een complexe congres-, audio- of videoinstallatie. U staat er als installateur niet alleen voor. Omdat we – net als u - gepassioneerd zijn door audiovisuele technieken. Geef ons een seintje of kom even langs. Onze technici en ingenieurs helpen u graag verder en doen er alles aan zodat u kan scoren bij uw klant.

GentBrusselAntwerpen

09 381 86 4002 767 31 0503 771 10 01

info@playbiz.be www.playbiz.be

Febelec_FEB15.indd 2 3/02/15 20:31

LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS

VAN DE PERIODIEKE PERS

Colofon

Fedelec Magazine. Vakblad voor de elek-triciteitssector. Gratis verstuurd naar elek-trotechnische ondernemers, architecten, studieburelen, groothandels elektriciteit en industriële bedrijven.

PERIODICITEITDriemaandelijks

REDACTIEPhilip Declercq, Rudy Gunst,Bart Vancauwenberghe, Tilly BaekelandtT 056 77 13 10 | F 056 77 13 11E redactie@fedelecmagazine.be

RECLAME - ADVIESFCO Media,Boulevard des Canadiens 118, 7711 DottigniesT 056 77 13 10 | F 056 77 13 11filip.cossement@fcomedia.be

VORMGEVINGRuth Van Thuyne E ruth.vanthuyne@fcomedia.be

Version française: sur simple demande

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERFilip CossementBoulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies

OFFICIEEL TIJDSCHRIFT VAN DE NATIONALE FEDERATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE ONDERNEMERS

DIRECTEUR FEDELECWilly PauwelsJ. Chantraineplantsoen 1, 3070 KortenbergT 02 757 65 12 | F 02 757 65 41

Niets uit deze uitgave mag worden verveel-voudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteer-ders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aange-boden advertenties.

Beste collega’s,

Recent hebben we verschillende ministers van de nieuwe regering(en) kunnen

ontmoeten. Tijdens deze gesprekken hebben we onze bezorgdheden kunnen

uiten, maar hebben we ook voorstellen geformuleerd naar oplossingen toe.

Grote zorg is de sociale dumping en de oneerlijke concurrentie vanuit bepaalde landen,

waardoor er al meer dan 11.000 banen in de bouw en aanverwante sectoren verloren

gegaan zijn. Op dit moment is men binnen de Europese instellingen de laatste hand aan

het leggen aan een nieuwe ”richtlijn detachering”, die streeft naar een betere handha-

ving van de regels door de sociale inspecties meer slagkracht te geven. Hopelijk durft

men daarbij ver genoeg gaan, zo niet wordt de situatie catastrofaal en onomkeerbaar.

Maar er zijn ook andere elementen die voor verbetering vatbaar zijn en waarvoor we

voorstellen geformuleerd hebben:

- Soms is een aannemer geld verschuldigd aan de overheid, maar in een situatie waarbij

hij zelf nog geld tegoed heeft van de overheid.

Wij pleiten voor een vorm van compenserende regeling volgens Nederlands model.

- Wij pleiten eveneens voor een automatische vrijmaking van het tweede deel van een

borgstelling, in het kader van privéwerken, en dit na drie maanden te rekenen vanaf de

definitieve oplevering.

Wij vragen ook een eenvoudigere procedure voor het vrijmaken van borgstellingen bij

openbare werken.

- Wat betreft de administratieve vereenvoudiging, hebben we een reeks voorstellen om

deze doelstelling effectief te kunnen bereiken: onder andere initiatieven om het

gebruik van elektronische facturatie in kmo’s aan te moedigen, regels voorzien die

rekening houden met de specificiteit van de kmo’s inzake jaarlijkse rekeningen, het

aantal verplicht in te vullen enquêtes drastisch verminderen, bepaalde verplichtingen

in vraag stellen of het vervullen ervan vereenvoudigen, maar vooral ook het hanteren

van het principe “Only once” voor de gegevens die in de Kruispuntbank van onder-

nemingen hernomen zijn. Het heeft geen zin aan een aannemer te vragen om opnieuw

attesten in te dienen als hij die voordien al ingediend heeft.

Het zijn maar enkele voorbeelden van de vele gefor-

muleerde voorstellen. Het ganse overzicht van onze

eisenbundel kan u terugvinden op onze website.

Ik mag gerust stellen dat de bevoegde ministers een

bereidheid toonden om de voorstellen te analyseren.

De overkoepelende organisatie Confederatie Bouw,

waarvan Fedelec lid is, zal hierbij betrokken worden.

Antoine Van Lierop,

Voorzitter

voorwoorD

product news 38

INSIDE NEWS 05

TECNOLEC INFORMEERT

FEDELEC - INFO VAN DE FEDERATIE

Projecten

reportageS

BEURsnieuws

Uw bedrijfsvoertuigen verzekeren? 09

Nieuwe leden 10

Enkele topics op het gebied van sociale zekerheid en belastingen 12

Energie-efficiëntie van elektrische installaties 14

Efficiënte monitoring: basic voor een duurzaam energiebeheer 18

Nieuwe technieken voor grondig

gerenoveerd Bisschoppelijk Seminarie Gent 22

Helikoptervisie op hernieuwbare energie 28

Slimme led-verlichting op aanvraag voor de stad 17

Fibaro, de eenvoudige oplossing voor Z-Wave 21

Snel evoluerende LED-technologie vraagt flexibele dimmer 26

KNX Beurs verrast met primeurs 31

Vakbeurs New Security: ‘Security in en om gebouwen en infrastructuur’ 32

Nieuwigheden spotten op Batibouw 36

inhoud

28

18

22

14

Zoals reeds meegedeeld in 2014,

heeft STS (overkoepelende orga-

nisatie van beroepsfederaties

FEDELEC, ICS en UBF-ACA) zijn

sectorcomités hernieuwbare energie

gestructureerd met de bedoeling om

een aanspreekpunt te worden voor

de overheid.

In deze optiek heeft STS besloten

om een memorandum op te stellen

dat aan de Ministers van de diverse

regio’s zal overgemaakt worden.

Dit memorandum zal een weergave

zijn van de genomen standpunten

door de verschillende sectoren die

zijn vertegenwoordigd in de STS

cluster.

Om tot deze standpunten te komen

heeft STS zijn sectorcomités photo-

voltaïsche, thermische zonne-ener-

gie en warmtepompen de voorbije

maand bijeengeroepen.

Indien u in de toekomst hierover wil

geraadpleegd worden, of wil deelne-

men aan een sectorvergadering, kan

u gerust met ons contact opnemen.

Kris Van Dingenen

INSIDE NEWS

Sectorcomité thermischezonne-energie en warmtepompen - memorandum

Infosessie Checkinatwork bij FEDELEC in KortenbergNaar aanleiding van de veranderingen in de wetgeving over de verplichte aan-

wezigheidsregistratie op grote werven, organiseerde Fedelec nationaal in

samenwerking met Confederatie Bouw Vlaams Brabant, een studienamiddag.

Vanaf 1 april 2014 is het verplicht om de aanwezigen op grotere bouwplaatsen elek-

tronisch te registreren. Dit is een hele aanpassing voor de bouwbedrijven en zeker ook

voor de elektrotechnische installateurs. Wie moet zich precies registreren? Hoe moet

dat gebeuren? Wie gaat op complexe bouwplaatsen de verantwoordelijkheid krijgen

voor de registratie? Wat verandert er

aan de relaties tussen aannemers?

Valt een registratiesysteem te combi-

neren met Track & Trace of een ander

systeem voor geolocalisatie?

Op al deze vragen en nog vele ande-

re trachtten de verschillende spre-

kers de aanwezigen een antwoord te

geven.

www.checkinatwork.be

De cao OpleidingsCV bepaalt dat elke onderneming voor elke arbeider vanaf

1/1/2015 een opleidingsCV bijhoudt. Dit CV is een inventaris van de door de arbei-

der uitgeoefende functies, activiteiten of beroepen, gevolgde opleidingen en

behaalde diploma’s (of andere vormen van attesteringen).

Om de ondernemingen hierbij te helpen, hebben de sociale partners Vormelek de

opdracht gegeven een (elektronische) tool te ontwikkelen waarbij de door de arbei-

der gevolgde Vormelek-erkende opleidingen reeds in het OpleidingsCV zijn ingevuld.

Daarnaast zal de werkgever maar ook de arbeider, de mogelijkheid hebben om het

OpleidingsCV zelf aan te vullen of door Vormelek te laten aanvullen.

Bovendien is de tool zo ontwikkeld dat, door de spreekwoordelijke druk op de toets, de

gegevens voor het invullen van de sociale balans uit de printer rollen. Speciale aandacht

is besteed aan de beveiliging van de gegevens. Zo kan het opleidingsCV enkel door de

werkgever en de arbeider geconsulteerd worden. De werkgever heeft ook uitsluitend

toegang tot de opleidingsgegevens van de arbeiders die hij in dienst heeft of heeft

gehad, weliswaar beperkt tot de tewerkstellingsperiode bij deze werkgever.

Gedetailleerde informatie over het opleidingsCV en de ontwikkelde tool wordt u later

nog bezorgd.

De cao OpleidingsCV kan u via de Vormelek-website downloaden:

http://www.vormelek-formelec.be/nationaal-akkoord-en-cao/

OpleidingsCV

Fedelec magazine | 5

inside news

STS INFOSESSIES

De koepelfederatie STS (Installateurs Speciale

Technieken), waarvan Fedelec deel uitmaakt,

organiseerde recent naast verschillende sec-

torcomités inzake duurzame energietechnie-

ken, ook enkele infosessies in Vlaanderen en

Wallonië met betrekking tot de multitechnieken.

In Vlaanderen vonden deze infosessies plaats in het

Huis van de Bouw te Zwijnaarde op 1 december en

in zaal De Jachthoorn te Kontich op 4 december

2014.

Verschillende sprekers brachten een gevarieerd

aanbod van thema’s. Inleidend was het Kris Van

Dingenen (Fedelec) die STS en z’n sectorcomités

voorstelde. Vervolgens gaf Linda Buddaert (UBF-

ACA) uitleg over de nieuwe Europese verordening

HFK. Daarna had Paul Van Den Bossche, adviseur

WTCB, het over de mechanische ventilatie van

woningen en selectie van ventilatoren. Als afslui-

ter van het eerste gedeelte was het dan weer Kris

Van Dingenen die de installatie-eisen voor renova-

tie vanaf 2015 toelichtte alsook de gratis rekentool

voorstelde.

Na de pauze waren het Laurent Vercruysse en Wim Persoons van ATTB-Belsolar, die

de mogelijkheden van thermische zonne-energie behandelden. Daarna bracht Jan

Lhoëst, van het Warmtepompplatform (WPP) het verhaal van de warmtepompen in

België en waren het Christophe Spaans (SMA) en Kim Corten (Exide) die afsloten met

een geanimeerde presentatie over opslag van elektrische energie in batterijen.

Lastenboek type gebouwen 2022

In 2014 heeft Wallonië in samen-

werking met WTCB, de CCW en

verschillende sectoren besloten

om het typebestek gebouwen

2022 te hernieuwen.

Fedelec heeft de opdracht gekregen

om hoofdstuk 7, elektriciteit, onder

handen te nemen.

Dit is een enorme verantwoorde-

lijkheid, die de Belgische federatie

van elektrotechnische onderne-

mers natuurlijk heeft geaccepteerd.

Gedurende 2015 zullen de werk-

groepen, samengesteld uit onderne-

mingen uit de sector, de bestaande

tekst van 125 pagina’s verbeteren en

aanpassen.

Dit document dient als een referentie

voor de ondernemingen die projec-

ten aannemen, het is dus van cru-

ciaal belang dat de aanpassingen

in deze tekst op een nauwkeurige

en zorgvuldige manier worden aan-

gebracht. Hiervoor is het absoluut

noodzakelijk dat de ondernemingen

zich willen aansluiten bij de werk-

groepen van hun specialiteit. Deze

werkgroepen gaan van warmte-

krachtkoppeling naar brandalarmen

tot plaatsing van liften of fotovolta-

ische panelen.

Als u geïnteresseerd bent in de

bestaande documenten of zich wilt

aansluiten bij een werkgroep kan u

steeds contact opnemen met:

Kris Van Dingenen,

kris.vandingenen@fedelec.be

0474/69 52 41

Om een aantal problemen voor de uitvoerende aan-

nemers in de sector te behandelen en tevens met het

oog op de contacten met de Vlaamse distributienet-

beheerders, heeft de Vlaamse Confederatie Bouw in

samenwerking met de beroepsfederaties FEDELEC,

FEDECOM en VlaWeBo besloten om een werkgroep

samen te stellen onder het voorzitterschap van Erik Thijs,

zaakvoerder van de firma Tegro BVBA uit Limburg en

tevens voorzitter regionale Fedelec afdeling Limburg. De bedoeling van deze werk-

groep is om gezamenlijk te overleggen over o.a. puntherstellingen, grondverzet, veilig-

heid op de werven, digitalisering KLIP (kabel- en leiding informatieplatform) en sociale

fraude en te streven naar uniforme instructies voor de uitvoerders.

Erik Thijs voorzitter werkgroep Kabel- en leidingleggers

6 | Fedelec magazine

De elektrotechnische installa-

teur kan voor oplossingen zor-

gen die stroomonderbrekingen

bij klanten vermijden in het geval

van afschakeling van het elektrici-

teitsnet.

Onder de titel “Praktische aspecten

voor oplossingen bij stroomonder-

brekingen”, organiseerde FEDELEC

in het najaar tweet infosessies in,

namelijk in Oost-Vlaanderen en

Limburg, specifiek gericht naar de

elektriciens, die als vakman de elek-

trotechnische installatie kunnen aan-

passen.

Voor Oost-Vlaanderen ging de ses-

sie door bij LOCQUET Power & Light

te Kruishoutem, en in Limburg bij

EUROPOWER te Nieuwerkerken,

beiden gekend voor hun stroom-

Stroomonderbrekingen? FEDELEC organiseerde alvast infosessies

groepen, generatoren en noodstroom

installaties.

Op het programma stonden telkens drie

sprekers:

- Vinçotte, erkend keuringsorganisme

- Socomec

- Locquet (te Kruishoutem)

en Europower (te Nieuwerkerken)

Vinçotte behandelde de regels voor aan-

sluiting, netsystemen en beveiliging.

Socomec bracht oplossingen aan voor

de stroomonderbrekingen, manueel en

automatisch omschakelen, en de basis-

principes van een UPS.

Locquet en Europower gaven praktische

informatie bij noodstroomoplossingen en

de diverse types generatoren alsook de

aandachtspunten voor installatie en een

demo van de verschillende toestellen.

INSIDE NEWS

FEDELEC ANTWERPEN organiseerde infoavond “VIDEOFONIE over IP”

In samenwerking met COMELIT

organiseerde de regionale

Fedelec afdeling Antwerpen op

13 november 2014 een infoavond/

product training rond het thema

“innovatieve oplossing om een

video-deurintercomsysteem te

beheren met een smartphone of

tablet”.

Comelit is al meer dan vijftig jaar

gekend voor ervaring en streven

naar voortdurende innovatie, en ont-

werpt en produceert geavanceerde

systemen voor video-deurintercom,

CCTV, toegangsbeheer en inbraak-

bevei l iging. Comelit behoudt,

ondanks haar internationale dimen-

sies, het levendige ondernemings-

karakter en de aandacht voor de klant

die kenmerkend zijn voor een authentiek

‘lokaal’ bedrijf. De producten van Comelit

zijn het resultaat van hoogstaand tech-

nologisch onderzoek, continue verbe-

tering van de bedrijfs- en applicatiepro-

cessen en van Italiaans design. Ze zijn

verkrijgbaar in meer dan 70 landen over

de hele wereld, waar zij worden verkocht

door een uitgebreid technisch-commer-

cieel netwerk.

Tijdens de uiteenzetting werd het VIP

(Video Internet Protocol), de IP videofonie

oplossing, toegelicht. Naast de samen-

stelling en opbouw van het systeem, de

interne toestellen en de deurstations,

was er ook aandacht voor de voorde-

len van het systeem met betrekking tot

installatie en installatiebeheer.

De App’s die voor het VIP-systeem ont-

wikkeld zijn, bieden een functionele en

aantrekkelijke grafische interface die

een handige bediening van alle video-

intercomfuncties mogelijk maakt, ook

op mobiele apparaten zoals een smart-

phone of tablet.

Fedelec magazine | 7

8 | Fedelec magazine

inside news

280 deelnemers uit de sector verenigd tijdens ALIA’s nationale congres over diefstal- en brandpreventie

ALIA Security, de Belgische associatie

van de sector elektronische beveiliging

organiseerde dit jaar haar derde ALIA

Security Day met Preventie als centraal

thema. De talrijke opkomst van profes-

sioneel betrokkenen uit de overheid,

politie, brandweer, verzekeringssector,

studiebureaus, installateurs en indus-

trie was meteen het levend bewijs dat de

sector grote interesse heeft in een echte

sensibilisering rond preventie. “De maat-

schappij en de sector sensibiliseren rond

preventie, dat is de ambitie van ALIA”,

aldus Roger De Grave, algemene voor-

zitter van ALIA Security. ALIA vertegen-

woordigt de installateurs, de fabrikanten

en de distributeurs inzake inbraakdetec-

tie, branddetectie, toegangscontrole en

camerabewaking.

Diverse expert sprekers van overhe-

den en privé organisaties verdiepten de

materie op het vlak van trends, techno-

logische evoluties, kwaliteitsnormerin-

gen, afstemming van diverse preventieve

maatregelen.

ALIA verwelkomde ook de initiatiefne-

mers van ‘1 dag niet’, een maatschap-

pelijke sensibiliseringscampagne rond

inbraakpreventie met 11 december als

centrale dag.

ALIA organiseerde dit congres in partner-

ship met de Algemene Directie Veiligheid

en Preventie van de FOD Binnenlandse

Zaken, in samenwerking met ANPI

en met de steun van de verzekerings-

sector (ASSURALIA) en de onderne-

mingsorganisaties UCM en UNIZO.

ALIA Security werkt mee aan diverse

initiatieven inzake preventie die geor-

ganiseerd worden door de overheid

(FOD Binnenlandse zaken). ALIA

Security wenst eveneens de samen-

werking met de mensen op het ter-

rein te versterken, meer specifiek

met de techno-preventie adviseurs

die burgers en bedrijven adviseren

op het vlak van veiligheid. Daarom

onder meer deze ALIA Security Day.

ALIA Security zal haar gedachtegang

blijven promoten en nodigt de sector

nu alvast uit op de volgende dag van

de preventie op 25 november 2015.

Tijdens de ALIA infomeetings van 8 en 9

oktober 2014 ontmoetten ALIA alarmin-

stallateurs de experten inbraakverzeke-

ringen Ludo Steeno van KBC en André

Coosemans van CBC. Het thema van de

2 avonden in respectievelijk St.-Niklaas

en Namen, was “Trends in inbraakme-

thodes en hoe uw klant beter beveiligen”

- Recente ervaringen van een expert in

inbraakverzekering.

De experten gaven hun kijk op huidige

trends in inbraak: de meest voorko-

mende inbraakmethodes, evoluties,

belangrijke doelwitten… Ze gaven ook

suggesties aan om alarmsystemen te

optimaliseren en uit te breiden.

Als bestuur van ALIA Security conclu-

deerden wij alvast 2 belangrijke aan-

dachtspunten voor onze sector:

- we ervaren een groeiende interesse

vanuit de verzekeringssector naar meer

samenwerking met alarminstallateurs:

beter beveiligde burgers en bedrijven

betekent minder inbraken, betekent min-

der en lagere schadeclaims…

- meer individuele en plaatselijke contac-

ten tussen experten inbraak in de verze-

keringssector en alarminstallateurs kun-

nen de wederzijdse kennis over mekaar

bevorderen en kunnen zorgen voor ver-

schillende win-win’s:

• aanbrengen van nieuwe klanten naar

ALIA Security alarminstallateurs

• het installeren van uitgebreidere en

veiligere installaties

• meer aandacht van de beveiligde

klant voor het belang van regelmatig

onderhoud

• verminderen van de risico’s op

inbraken

• verminderen van de omvang van

schadeclaims.

We willen dan ook een oproep lan-

ceren naar onze leden ALIA alarm-

installateurs: neem contact op met

verzekeringsexperts in inbraak uit uw

buurt. Dit zal de algemene veiligheid

bevorderen, en tevens commercieel

zijn vruchten afwerpen.

ALIA Security houdt zich eraan

ook langs deze weg de sprekers te

bedanken voor de fijne samenwer-

king bij het organiseren van deze

avonden.

ALIA alarminstallateurs ontmoeten experten inbraakverzekeringen uit de verzekeringswereld tijdens de ALIA infomeetings van 8 en 9 oktober

8 | Fedelec magazine

De verplichte verzekering

Burgerlijke Aansprakelijkheid (B.A.)

Auto

Deze verzekering is wettelijk verplicht en

een modelovereenkomst wordt opge-

legd door de wetgever. Dit wil zeggen

dat de basis bij elke verzekeraar dezelfde

is. Dus het is van belang dat u de voor-

delige premie combineert met de extra

waarborgen die opgenomen worden

in het verzekeringscontract. Wat zorgt

ervoor dat de prijs-kwaliteitsverhouding

bij Federale Verzekering ideaal is?

Als u een ongeval hebt met uw voer-

tuig, waarbij u in fout bent, genieten uw

inzittenden, de bestuurder en inzitten-

den van het andere voertuig (of fietsers,

voetgangers, …) bescherming en ook de

eigenaar van een goed dat beschadigd

werd zal kunnen genieten van een scha-

deloosstelling.

En zowel de lichamelijke als materi-

ele schade (voertuigen en hun inhoud,

maar eveneens schade aan gebouwen,

straatmeubilair, wegeninfrastructuur,

…) wordt verzekerd door de Burgerlijke

Aansprakelijkheid Auto.

Maar onze B.A. Auto biedt u ook meer!

- U bent een voorbeeldige chauffeur? Uw

bonus-malus zakt tot niveau -2* (perso-

Uw wagenpark verzekeren –

of het nu uit één of meerdere

voertuigen bestaat – kan een

vervelende en dure zaak zijn. En toch

is een basisverzekering broodnodig

en verplicht. Federale Verzekering

stelt graag haar oplossingen voor de

beste bescherming van uw voertui-

gen en verplaatsingen.

nenwagens), waardoor u van een drie-

voudige bescherming geniet! Van zodra

het niveau -2* bereikt is, zullen de twee

eerste ongevallen geen invloed hebben

op het bedrag van de premie. En zelfs het

derde ongeval in fout zal niet leiden tot

een premieverhoging, op voorwaarde

dat dit niet binnen de 4 jaar na het 2de

ongeval gebeurt!

- Bij een ongeval, geniet u dag en nacht

van onze bijstand.

De Omniumverzekering

Om de materiële schade – die aanzienlijk

kan zijn na een ongeval – aan uw voer-

tuig te verzekeren, neemt u best ook een

Omniumverzekering, en zeker bij nieuwe

wagens. Ze verzekert schade aan uw

voertuig die veroorzaakt wordt door een

verkeersongeval (of u nu in fout bent of

niet), een diefstal, een brand, vandalis-

me, natuurkrachten, … De ‘kleine omni-

um’ beperkt zich tot brand, glasbreuk,

diefstal en schade door natuurkrachten.

Maar ook hier zijn er extra waarborgen

voorzien, die uw wagenpark nog beter

beschermen!

- U kiest op welke manier u vergoed

wordt: op basis van de werkelijke waarde

van het voertuig op het ogenblik van het

ongeval of in functie van de aangenomen

waarde. Deze tweede optie is bijzonder

voordelig: wij passen geen waardeverlies

toe tijdens de eerste 12 maanden!

- Als u niet akkoord bent met het bedrag

van de schadevergoeding, betalen wij u

de kosten van een door u gekozen tegen-

expert (maximum 150 €).

- Wij bieden ruime waarborgen:

• De BTW en de Belasting op Inverkeer-

stelling worden gratis verzekerd.

• Bij glasbreuk: onmiddellijke reparatie

bij een erkende hersteller, zonder vrij-

stelling.

• Uw antidiefstalsysteem wordt gratis

verzekerd.

- Wanneer u, na een ongeval, uw wagen

(of bestelwagen) laat wegslepen door

gebruik te maken van de gratis bijstand,

dan heeft u recht op een vervangwagen

(toerisme/zaken) gedurende de duur van

de herstelling (min. 6u) door een erkende

hersteller.

Uiteraard bestaan er voor beide polissen

uitsluitingen, bv. een schadegeval door

een zelfmoordpoging, het rijden zonder

geldig rijbewijs, …

Rechtsbijstand

Deze verzekering Rechtsbijstand is een

optie bij de B.A. Auto. In het kader van

onze rechtsbijstand betalen wij de exper-

tisekosten, de erelonen van de advoca-

ten en de procedurekosten, indien dit

nodig zou blijken om een schadevergoe-

ding te krijgen van een tegenpartij die zijn

aansprakelijkheid betwist.

Wanneer een gerechtelijke procedure

zich opdringt, mag u vrij uw advocaat kie-

zen. U kunt ook rekenen op juridische bij-

stand wanneer u strafrechtelijk vervolgd

wordt voor een inbreuk op de wegcode.

Het restornoprincipe van Federale

Verzekering

Federale Verzekering heeft geen externe

aandeelhouders. Omdat wij geen exter-

ne aandeelhouders hebben, kunnen wij

onze winst delen met u. Dit kan alvast een

serieuze besparing opleveren!

(Door Federale Verzekering)

www.federale.be

Uw bedrijfsvoertuigen verzekeren?

fedelec

Fedelec magazine | 9

be

9800 DEINZE

1080 MOLENBEEK-SAINT-JEAN

2627 SCHELLE

3850 NIEUWERKERKEN (LIMB.)

9040 GENT

3990 PEER

2370 ARENDONK

9667 HOREBEKE

3271 ZICHEM

9990 MALDEGEM

8530 HARELBEKE

8851 ARDOOIE

8890 MOORSLEDE

9150 KRUIBEKE

9190 STEKENE

9636 NEDERZWALM

9100 SINT-NIKLAAS

9840 DE PINTE

2840 RUMST

9090 MELLE

8570 ANZEGEM

2520 RANST

8600 DIKSMUIDE

2800 MECHELEN

8930 MENEN

2970 SCHILDE

9040 SINT-AMANDSBERG

9800 DEINZE

3520 ZONHOVEN

2660 ANTWERPEN

8700 TIELT

8610 KORTEMARK

8650 HOUTHULST

8450 BREDENE

1701 DILBEEK

9820 MERELBEKE

3500 HASSELT

9700 OUDENAARDE

2560 NIJLEN

9120 BEVEREN

9100 SINT-NIKLAAS

8930 MENEN

9820 MERELBEKE

8200 BRUGGE

B.V.B.A. Aloatec Ident Systems

B.V.B.A. Amb

B.V.B.A. Asr Sanitair

B.V.B.A. Bessemans Jos

N.V. Block - Dias

De Hr Coolen Frank

B.V.B.A. Coolen Installatietechniek

B.V.B.A. De Jonge

B.V.B.A. De Jonge Patrick

Elektriciteitswerken

De Hr De Witte Jurgen

De Hr Decock Jonathan

B.V.B.A. Deltatherm

De Hr Depoorter Ive

B.V.B.A. Dh Tech

B.V.B.A. Dillen

V.O.F. Edvance

B.V.B.A. Electrik

De Hr Elias Edwin

B.V.B.A. Etib

G.C.V. Foket

B.V.B.A. Frederick Desmet

G.C.V. Geers

E.B.V.B.A. Goemaere Installatiebedrijf

De Hr Goris Pascal

B.V.B.A. Installaties L.V.

De Hr Janssen Pieter

N.V. JMB

B.V.B.A. Johan de Waele

N.V. Karremans

E.B.V.B.A. Lamberechts Frank

B.V.B.A. Lampaert Steven

B.V.B.A. Loodgieterij Vanlerberghe Jürgen

E.B.V.B.A. Marc Dejonckheere

De Hr Marlein Hugo

B.V.B.A. Megavolt

B.V.B.A. Mobiletric

N.V. Ondernemingen Swennen

De Hr Penninck Sven

B.V.B.A. Ra-Collectoren

B.V.B.A. Rokosan

B.V.B.A. Ronny Van Guyse

V.O.F. Rovuflan

De Hr Rutsaert Wesley

B.V.B.A. San-O

2640 MORTSEL

9190 KEMZEKE

9320 AALST

8610 KORTEMARK

9140 TEMSE

9090 MELLE

9170 SINT-GILLIS-WAAS

1860 MEISE

8460 OUDENBURG

8890 MOORSLEDE

8851 ARDOOIE

9112 SINAAI-WAAS

8490 JABBEKE

2930 BRASSCHAAT

NEDERLANDSTALIGE

FRANSTALIGE

De Hr Saren Johan

De Hr Smet Jeroen

N.V. Somati Systems

De Hr Staelens Hendrik

B.V.B.A. Temse Elektro

N.V. Tormax Belgium

B.V.B.A. Ts Automation

De Hr Ugzmajli Azem

B.V.B.A. Vanhercke Technics

N.V. Vapo Hydraulics

B.V.B.A. Verhaeghe S.C.

B.V.B.A. Verlee

B.V.B.A. Vermeulen Davanni

De Hr Wouters Kristof

Nieuwe leden - 4e trimester 2014

S.P.R.L. A & L Works

S.P.R.L. Ab Renove

S.P.R.L. Alexandre Collin

S.P.R.L. Aresis

S.C.S. Bateco

S.P.R.L. Bl Construction

S.P.R.L. B-M Energy

M. Boland Pascal

S.P.R.L. Cattelain Michel & Fils

M. Chaidron Timothé

M. Collie Marc

M. Devivier Arnaud

M. Di Vaira Mathieu

S.P.R.L. Ecf & Associés

S.P.R.L. Éclor

S.C.R.L. Energy Expert

S.P.R.L. Fenelon Investissements

M. Footman Patrick

S.P.R.L. Francq Bernard

M. Galle David

S.P.R.L. Lbtech

M. Maertens David

S.P.R.L. Mdb Services

S.P.R.L. My Electricite Generale

S.A. Nc+

S.P.R.L. Nd Technics Construct

S.P.R.L. Robert Yvan

S.P.R.L. Sanilanc

M. Schallier Jean

6250 AISEAU-PRESLES

1435 MONT-SAINT-GUIBERT

4041 HERSTAL

7812 ATH

4530 VILLERS-LE-BOUILLET

4600 VISE

6060 CHARLEROI

4780 SANKT-VITH

1342 OTTIGNIES-

LOUVAIN-LA-NEUVE

6830 BOUILLON

7780 COMINES-WARNETON

4683 OUPEYE

7387 MONTIGNIES-SUR-ROC

1200 WOLUWE-SAINT-LAMBERT

7090 BRAINE-LE-COMTE

6040 CHARLEROI

7912 DERGNEAU

1320 BEAUVECHAIN

7131 WAUDREZ

4920 AYWAILLE

5020 MALONNE

7784 COMINES-WARNETON

1180 UCCLE

6040 CHARLEROI

4890 THIMISTER

1440 BRAINE-LE-CHÂTEAU

1350 JAUCHE

7090 BRAINE-LE-COMTE

1420 BRAINE-L'ALLEUD

fedelec

10 | Fedelec magazine

Een oplossing voor elke meting

�� Power Quality�� Testinstrumenten voor fotovoltaïsche installaties �� Multifunctionele testinstrumenten �� Kabeltesters�� Multimeters�� Spanningstesters�� Stroomtangen�� Thermografische camera’s�� Meetinstrumenten voor omgevingsfactoren�� Service en kalibratie

Openbare werkenTravaux public Klasse 4 - Classe 4€ 900.000,-

info: jdw@gdwsecurity.be / 02 720 99 90info: jdw@gdwsecurity.be / 02 720 99 90

Surf naar fedelec.gdwsecurity.be

Aan het puzzelenmet uw aanbod? Uw klant vraagt naar inbraak- en branddetectie, camera entoegangscontrole, maar ubent niet gecertifieerd?

Met GDW Security Certifiedzijn er geen gaten meer in uwaanbod.

fedelec

COMPUTERS EN INTERNET

Desktops, laptops en tablets maken hoe

dan ook deel uit van het professioneel

leven. Het is tegenwoordig zo goed als

onmogelijk om het werk georganiseerd

te krijgen zonder.

Materiaal van de werknemer

In de meeste gevallen zijn de toestellen

die de werknemer gebruikt aangekocht

door de werkgever. Maar dat is niet de

enig mogelijke optie. Het is toegelaten

dat een werknemer zijn persoonlijke

computer aankoopt en/of zorgt voor

een persoonlijke internetaansluiting en

-abonnement en die voor beroepsdoel-

einden gebruikt.

Als die optie de voorkeur krijgt, dan

maakt de werknemer kosten voor zijn

werkgever. Het is immers zijn computer,

zijn internetaansluiting en zijn internet-

abonnement die in het voordeel van zijn

baas gebruikt worden. Kosten die een

werknemer voor zijn werkgever maakt,

moeten terugbetaald worden. Maar

daar wringt het schoentje. Hoe moet je

die kosten correct vaststellen? Zowel de

RSZ als de fiscus houden dit grondig in

de gaten.

Op deze vraag heeft de fiscus in het

begin van 2014 al een antwoord gege-

ven. In het najaar van 2014 heeft ook de

RSZ dit gedaan. Gelukkig waren die ant-

woorden dezelfde. Opgelet: hetgeen hier

verder uitgelegd wordt, gaat over de tus-

senkomst van de werkgever in een laptop

of een desktop. Wat de tablets en GSM’s

betreft, is er een nieuw standpunt van de

overheid in ontwikkeling.

Gebruikt de werknemer zijn eigen com-

puter voor beroepsdoeleinden, dan mag

de werkgever hem daarvoor een bedrag

van 20 euro terugbetalen, zonder dat hier

socialezekerheidsbijdragen of bedrijfs-

voorheffing op verschuldigd is. Hetzelfde

geldt voor de internetaansluiting en inter-

netabonnement: als het de internaan-

sluiting en het abonnement van de werk-

nemer zelf is, maar hij gebruikt die voor

beroepsdoeleinden, dan mag de werk-

nemer hiervoor 20 euro per maand van

zijn werkgever ontvangen. Deze betaling

gebeurt dan ook zonder bijdragen soci-

ale zekerheid noch belastingen.

Om deze sommen RSZ- en belastingvrij

te kunnen betalen, moeten een aantal

voorwaarden tegelijkertijd worden nage-

leefd:

- De werknemer moet zijn computer en/

of internetaansluiting en -abonnement

regelmatig gebruiken voor beroepsdoel-

einden. Regelmatig wil zeggen minstens

één dag per week, of verschillende keren

per week gedurende een paar uren, of

één week per maand,…

- De werkgever komt op geen enkele

andere manier tussen in de kosten van

de computer of het internet. Zo mag hij

bijvoorbeeld geen ander deel van de kost

van de computer of het internet hebben

terugbetaald.

Gebruikt de werknemer nu en dan eens

zijn computer of internet, dan zijn deze

forfaits niet mogelijk. Dan moet de werk-

gever de hoogte van het bedrag kunnen

rechtvaardigen.

Met computer wordt computer én rand-

apparatuur bedoeld. Het forfait geldt dus

voor de computer met printer, software

enz.

Betaalt de werkgever per maand meer

dan deze 20 euro voor de computer en/of

20 euro voor het internet van zijn werkne-

mer, dan wordt dit surplus wel onderwor-

pen aan bijdragen sociale zekerheid en

bedrijfsvoorheffing. Als de werkgever bij-

voorbeeld 50 euro betaalt aan zijn werk-

nemer voor het gebruik van computer en

internet, dan blijft een schijf van 40 euro

vrij van bijdragen. Het saldo van 10 euro

wordt dan weer wel onderworpen aan

sociale zekerheid en belastingen.

Materiaal van de werkgever

Omgekeerd kan een werkgever zijn

werknemer een computer en/of inter-

netaansluiting met abonnement ter

beschikking stellen. Als de werknemer

Enkele topics op het gebied van sociale zekerheid en belastingen

12 | Fedelec magazine

die dan alleen voor beroepsdoeleinden

mag gebruiken, dan heeft de werknemer

er geen persoonlijk voordeel aan. In dat

geval zal de fiscus noch de RSZ een bij-

drage kunnen eisen. De werkgever moet

dan wel in staat zijn te bewijzen dat het

de werknemer verboden is deze compu-

ter en internet persoonlijk te gebruiken.

Dit kan door bijvoorbeeld de werknemer

een document te laten tekenen waarin

dat verbod vastgesteld wordt en zo veel

als mogelijk technisch te beletten dat de

werknemer die ook privé gaat gebruiken,

door bijvoorbeeld firewalls te installeren.

Mag de werknemer de computer en

het internet toch voor privédoeleinden

gebruiken, dan heeft hij een voordeel

dat zowel aan sociale zekerheidsbijdra-

gen als bedrijfsvoorheffing onderworpen

gaat worden. Fiscus en RSZ hebben dit

voordeel geraamd op 5 euro per maand

(of 60 euro per jaar) voor het privégebruik

van het internet en 15 euro per maand (of

180 euro per jaar) voor het privégebruik

van de computer van de werkgever.

Hoe maak je de keuze?

Of een werknemer zijn eigen computer

en internet gaat gebruiken of er een ter

beschikking krijgt van zijn werkgever, is

een keuze die zij tot op zekere hoogte

samen kunnen maken. De werkgever

heeft de verplichting zijn werknemer

de nodige hulpmiddelen en materialen

beschikbaar te stellen. Hieruit volgt dat

het de werkgever is die moet zorgen dat

er een computer met internetaansluiting

voorhanden is, als de werknemer die

nodig heeft. In een gewone kantoorsitu-

atie is dit het geval.

Dit belet niet dat een werknemer zijn

eigen materiaal gebruikt voor het uit-

voeren van zijn werk. Dit zal al meer het

geval zijn wanneer de werknemer van

thuis werkt. Hij zal dan zijn computer en

internetaansluiting zowel voor privé als

beroepsdoeleinden gebruiken. Maar de

werknemer van zijn kant kan zijn werk-

gever niet verplichten gebruik te maken

van zijn persoonlijke computer. Kiezen zij

er toch voor om het persoonlijk materiaal

van de werknemer voor beroepsdoelein-

den te gebruiken, dan zal de werknemer

daarvoor vergoed worden volgens de

principes die hierboven werden uiteen-

gezet.

AANPASSING DIMONA

Alvorens een werknemer kan star-

ten bij een werkgever, moet er een

dimona-aangifte gebeuren. Dit kan

op verschillende manieren: via het

sociaal secretariaat van de werk-

gever of rechtstreeks via internet.

De mogelijkheid om dit met een

telefoon met druktoetsen te doen is

afgeschaft sinds 3 november 2014.

1210

0394

› Europa’s grootste verhuurder van

test- en meetapparatuur

› Meer dan 5.000 instrumenten uit

voorraad leverbaar

› Leverbaar binnen 24 uur

› Attractieve prijzen voor elke huurperiode

› Ready to use, voorzien van de juiste acces-

soires, handleiding en kalibratie-certificaat

Livingston.com

Livingston Belgium Grote Steenweg 48, B-2550 Kontich, Tel.: +32 (0) 15 286 281, Fax: +32 (0) 15 286 287

infobe@livingston.com, www.livingston.be

Verhuur van meetapparatuur

InstallatIon testers

Dataloggers FIber InstallatIon tools

Cable testersPower QualIty analysers

InFrareD Camera’s

12100394 LIV ADV A5 Fedelec BE.indd 1 15-11-12 09:30

Fedelec magazine | 13

Tecnolec informeert

Het verbeteren van de energie-efficiëntie

met 20% tegen 2020 (t.o.v. 1990) is één

van de “20/20/20-doelstellingen” van de

Europese Unie. De laatste jaren is er hier-

omtrent al heel wat gerealiseerd, denk

bijvoorbeeld maar aan de steeds zuini-

gere huishoudtoestellen (energielabels),

maar ook aan de meer efficiënte trans-

formatoren (bijvoorbeeld B0Ak - geëist

door Synergrid), elektrische motoren

(IE efficiëntie klassen), verlichting, enzo-

voort. Wat echter tot op heden slechts

in beperkte mate in beschouwing werd

genomen op het gebied van energie-

efficiëntie, zijn de energieverliezen in de

kabels (Joule verliezen of RI² verliezen)

van een elektrische installatie.

Een tweede Europese 20/20/20 doelstel-

ling betreft de verwezenlijking van 20%

energieproductie vanuit hernieuwbare

energiebronnen (bijvoorbeeld PV, wind,

geothermie, …). Ook op dit vlak zijn we op

de goede weg. Denk hierbij bijvoorbeeld

aan de talrijke PV-installaties op wonin-

gen en andere gebouwen, windmolens,

WKK’s en andere vormen van hernieuw-

bare energie productie. Het intermitte-

rend karakter van deze elektriciteitspro-

ductie vergt een andere benadering op

het gebied van elektriciteitsconsumptie,

waarbij de aandacht voornamelijk ligt op

het verbruiken van elektrische energie op

momenten dat deze het meest beschik-

baar is (bijvoorbeeld PV-productie op

zonnige dagen).

Bovenstaande aspecten hebben een

impact op het ontwerp van een elektri-

sche installatie. Waar in het verleden de

internationale (IEC) en Europese (EN)

normen met betrekking tot elektrische

installaties voornamelijk gericht waren

op veiligheid, zien we nu bijkomende

normen verschijnen waarin ook vereis-

ten opgenomen zijn met betreeking tot

energie-efficiëntie en energiebeheer in

elektrische installaties.

In wat volgt zal er een bondig overzicht

gegeven worden van ontwerpvereisten

voor een energie efficiënte elektrische

installatie. Deze informatie is hoofdzake-

lijk gebaseerd op de draft IEC 60364-8-1

norm (Low Voltage Electrical Installations

– Energy Efficiency), die eind dit jaar

(11/2014) in voege zal treden en daarna in

nationale wetgeving wordt opgenomen.

ONTWERPVEREISTEN VOOR EEN

ELEKTRISCHE INSTALLATIE OP

VLAK VAN ENERGIE-EFFICIËNTIE &

ENERGIEBEHEER

Een “elektrische installatie” wordt hier

ruim opgevat, namelijk het geheel van

transformator, beveiligingen, bekabeling,

zeg maar het voedende gedeelte maar

ook de verbruikers zoals motoren, ver-

lichting, HVAC en dit voor zowel residen-

tiële als niet-residentiële toepassingen.

De belangrijkste ontwerpaspecten voor

een elektrische installatie op vlak van

energie-efficiëntie & -beheer zijn de vol-

gende:

- bepalen van het belastingsprofiel van

de verbruikers

- reductie van de energieverliezen in de

elektrische installatie

- de organisatie van de elektrische cir-

cuits

- beschikbaarheid van lokale elektrici-

teitsproductie (PV, wind,..) & -opslag.

Bovenstaande ontwerpaspecten mogen

niet strijdig zijn met de fundamentele vei-

ligheidsvereisten waaraan elektrische

installaties moeten voldoen en mogen

geen negatieve impact hebben op de

goede werking van de elektrische instal-

latie (bijvoorbeeld op het comfort).

Bepalen van het belastingsprofiel

van de verbruikers

Voor elke verbruiker dient het nominaal

vermogen (kVA) te worden bepaald als-

ook een inschatting van de bedrijfsuren

op jaarbasis. In samenspraak met de

gebruiker kan er ook een inschatting

van de “flexibiliteit” van elke verbruiker

Energie-efficiëntie van elektrische installaties

14 | Fedelec magazine

gebeuren: in hoeverre kan de verbruiker

enige tijd uitgeschakeld worden?

Een diepvriezer kan bijvoorbeeld 15

minuten uitgeschakeld worden zonder

nadelige gevolgen. Zoals verder duidelijk

zal worden, is dit een belangrijk gegeven

met betrekking tot het energiebeheer van

de elektrische installatie.

Reductie van de energieverliezen in

de elektrische installatie

Een reductie van energieverliezen kan

bekomen worden door:

- Een doordachte keuze van de locatie

van de transformatoren en verdeelbor-

den zodat de afstanden tot de grootste

verbruikers en dus ook de kabelverliezen

minimaal blijven. Een methode ter bepa-

ling van deze locaties is de “barycentre”

(zwaartepunt) methode die gebaseerd is

op het in kaart brengen van de coördina-

ten (x,y) van de locatie van de grotere ver-

bruikers in het gebouw/verdiep en hun

jaarlijks geschatte energieverbruik (kWh).

De coördinaten van de ideale locatie van

de transformator en/of het verdeelbord

worden dan bekomen via een relatieve

weging, bijvoorbeeld voor de x-coördi-

naat:

x1.kWh1+x2.kWh2+x3.kWh3

kWh1+kWh2+kWh3ax = =... m

Met x1: x coördinaat van verbruiker 1

kWh1: geschatte jaarlijks verbruik

van verbruiker 1 enz.

- Een optimaal aantal HV/LV substations

in functie van de verdeling van de (groot-

ste) verbruikers, de belastingsgraad van

de transformatoren (de maximum effici-

entie van een transformator wordt bereikt

bij 25 tot 50% van het nominaal vermo-

gen van de transformator) alsook de

selectie van energie-efficiënte transfor-

matoren (bv efficiëntieklasse B0Ak). De

terugverdientijd van een hoogefficiënte

transformator kan veel kleiner zijn dan de

gemiddelde levensduur van de transfor-

mator (> 25 jaar).

- Beperken van de kabelverliezen door

bijvoorbeeld het gebruik van grote-

re kabelsecties voor verbruikers met

een groot vermogen en een groot aan-

tal bedrijfsuren. Men spreekt dan over

de “economische” kabelsectie (zie IEC

60287-3-2). Ook hier geldt dat de terug-

verdientijd van de extra kabelkost (o.w.v.

grotere sectie) kleiner dient te zijn dan de

gemiddelde levensduur van de kabel.

- Cos Phi compensatie: dit wordt gere-

aliseerd door het plaatsen van een con-

densatorbatterij ofwel op de circuits van

betreffende verbruikers ofwel op het cen-

trale verdeelbord. Hierdoor zal de reac-

tieve energie (-stroom) afnemen, bijge-

volg ook de kabelverliezen ten gevolge

van de reactieve stroom.

- Reduceren van de harmonische stro-

men: deze stromen met een frequen-

tie van een veelvoud van 50Hz worden

veroorzaakt door niet-lineaire belastin-

gen (bijvoorbeeld gelijkrichters, inver-

toren,…) en kunnen de kabels sterk

opwarmen. Deze harmonische stromen

kunnen gereduceerd worden door het

plaatsen van filters op het niveau van de

desbetreffende circuits of op het centrale

verdeelbord. Een andere optie is het ver-

groten van de kabelsectie om de kabel-

verliezen te beperken.

De organisatie van elektrische

circuits

Een doordachte organisatie van de elek-

trische circuits is essentieel voor het

opzetten van een energiebeheersys-

teem. Het groeperen van de circuits kan

gebeuren volgens:

- Technische criteria zoals bijvoorbeeld

het aansturen van verlichtingskringen

o.b.v. daglichtmeting en aanwezigheids-

detectie of het aansturen van verbruikers

op basis van hun flexibiliteit.

- Economische criteria gebaseerd op de

variabele elektriciteitsprijs: zo kan het

bijvoorbeeld mogelijk zijn om bepaalde

energie-intensieve verbruikers/proces-

sen tijdelijk uit te schakelen op momen-

ten met hoge elektriciteitsprijs.

Beschikbaarheid van lokale

elektriciteitsproductie (PV, wind,..)

& -opslag

Het optimaal benutten van on-site gepro-

duceerde elektriciteit (bijvoorbeeld door

PV, wind, WKK) door maximale zelfcon-

sumptie verminderen de globale kabel-

verliezen in het LV distributienetwerk. Er

wordt namelijk minder elektriciteit ont-

trokken vanuit het distributienet. Dit is als

het ware een indirecte efficiëntie verbe-

tering.

Maximale zelfconsumptie wordt beko-

men door extra verbruikers (bijvoorbeeld

Energie-efficiëntie van elektrische installaties

Fedelec magazine | 15

Tecnolec informeert

wasmachine, droogkast, processen) in te

schakelen en/of de overschot aan elek-

triciteit op te slaan (bijvoorbeeld in bat-

terijen of als thermische energie).

ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM

Het doel van een energiebeheersys-

teem bestaat erin om de beschikbare

elektrische energie optimaal te benutten

rekening houdend met de verbruikers

(flexibiliteit), lokale productie- en opsla-

geenheden en de eisen van de gebruiker

(zie schema).

Dit vereist de nodige monitoring van de

verschillende energiestromen, bijvoor-

beeld naar de verbruikers, lokale pro-

ductie & opslag, alsook beslissingsal-

goritmes die zorgen voor een optimale

energieverdeling (bijvoorbeeld in functie

van dynamische elektriciteitstarieven).

Het bepalen van de “flexibiliteit” van de

verbruikers gebeurt in samenspraak met

de gebruiker: Welke verbruikers mogen

uitgeschakeld worden bij hogere elektri-

citeitstarieven en hoe lang mogen deze

uitgeschakeld blijven? Welke verbruikers

kunnen ingeschakeld worden bij een

overschot aan lokale energieproductie?

Hiervoor is communicatie tussen de ver-

bruikers en het centrale energie manage-

mentsysteem noodzakelijk.

De gebruiker moet te allen tijde in staat

zijn om het energiebeheersysteem te

omzeilen, dit om verbruikers manueel uit

te schakelen voor bijvoorbeeld onder-

houdswerkzaamheden.

Beslissingscriteria voor het aanwenden

van de energiebron (grid – lokale pro-

ductie – opslag) zijn voornamelijk geba-

seerd op de beschikbaarheid van de

energiebron en elektriciteitsprijs. Voor

de beschikbaarheid van elektriciteitsop-

wekking uit PV is een betrouwbaar weer-

voorspellingsmodel van belang, voor

beschikbaarheid vanuit de lokale ener-

gieopslag is de hoeveelheid opgeslagen

energie belangrijk.

De draft IEC 60364-8-1 norm beschrijft

in de Annex B een kwantitatieve methode

voor de beoordeling van de energie-effi-

ciëntie van de gehele elektrische instal-

latie wat resulteert in een “Elektrische

Installatie Efficiëntie Klasse (EIEC)” van 0

t.e.m. met 4. Waarbij EIEC 0: geen effici-

ente installatie en EIEC 4: een geoptimali-

seerde efficiënte installatie betreft.

(Redactie: Marcel Stevens)

 

GRID

Lokale productie (PV, wind..)

Lokale opslag (batterij, thermisch)

Verbruiker 1(kVA, h/j, Flex)

Verbruiker 2(kVA, h/j, Flex)

Verbruiker 3(kVA, h/j, Flex)

Beslissingen voor het

gebruik van beschikbare

energie

Beslissingen voor

verbruikers

Informatie voor de gebruiker

Beslissingen vd gebruiker

Input vd gebruiker

Input mbt beschikbaarheid

van energie (metingen,

voorspellingen)

Input vd verbruikers

(energiemetingen)

Input van omgeving data (temperatuur, Relatiev Vochtigheid, daglicht, aanwezigheid..)

Energiebron Verbruikers

Energie EfficientieManagement

(Hardware en/of software)

Principeschema van een Energiebeheersysteem

16 | Fedelec magazine

“Eeklo zal voortaan minder maar

ook ef f iciënter energie gebruiken.

Straatverlichting moet enkel branden

wanneer er passage is. Zo komt ook het

veiligheidsgevoel niet in het gedrang. Met

led-verlichting kiest onze stad voor duur-

zame en budgetvriendelijke verlichting.

En door de keuze voor slimme verlichting

brandt het licht alleen wanneer het nodig

is”, aldus Schepen van Eeklo Christophe

De Waele.

Sterk staaltje slimme led-

verlichting

Door middel van een sensor en draad-

loze verbinding met de lantaarnpalen

‘weet’ de straatverlichting of er meer of

minder licht nodig is. Als er iemand voor-

bij wandelt of rijdt, gaat het licht feller

branden. Het dimt opnieuw tot 10% wan-

neer er niemand op straat is. De straat

blijft ‘s nachts verlicht in een lage, ener-

giezuinige stand. Tevens is er minder mili-

eubelasting en kan er tot 80% bespaard

worden op de energiefactuur. Deze led-

straatverlichtingsoplossing scoort hoog

op het vlak van lichtopbrengst, efficiëntie,

duurzaamheid, energieverbruik, levens-

duur en onderhoud. Het proefproject in

Eeklo kadert in een aantal Eandis proef-

projecten voor het testen van diverse

intelligente openbare verlichting over

gans Vlaanderen. Zo waren er reeds pro-

jecten in Lokeren (een fietspad nabij een

woonwijk) en Sint-Genesius-Rode (een

gemeentelijk park).

Primeur voor Sogetawijk

Eeklo werd uitgekozen voor een proefsite

openbare verlichting langs een fietspad

en in een verkaveling. Op beide locaties

werd met wit led-licht gewerkt. “De eer-

ste locatie betreft het fietspad van aan

de Oude Gentweg tot de Dam (langs-

heen het spoor), waar LumiMotion led-

verlichtingstoestellen van Philips wer-

den geïnstalleerd. Maar de primeur is

voor de Sogetawijk. Hier werden, voor

het eerst in een woonwijk zelf, LUMA 1

verlichtingsarmaturen van Philips geïn-

stalleerd voorzien van intelligente rege-

ling ‘LumiMotion’. Dit in tijden waarin we

- de afschakelplannen indachtig - zeer

omzichtig met energie moeten omsprin-

gen. Maar deze nieuwe led-toestellen

verbruiken slechts 52 W, terwijl de vroe-

gere 70W HID-lampen 81 W verbruikten”,

aldus Bjorn Van Goethem (Key Account

Manager Outdoor Lighting Philips). Na

evaluatie beslist Eandis of deze syste-

men opgenomen worden in haar open-

bare verlichtingsaanbod.

Voortrekkersrol

Met dit pilootproject onderzocht Eandis

de bijkomende voordelen van intelli-

gente led-verlichting. “De ‘licht op aan-

vraag’-technologie met led levert meer-

dere energiebesparingen op. Steden

en gemeenten halen hun energiekost

omlaag, maar dragen ook bij tot het aan-

pakken van het energietekort. Samen

met de gemeenten van het Meetjesland

werken we een Masterplan Openbare

Verlichting voor de regio uit, waarin

de resultaten van de proefsites zullen

gebruikt worden. We gaan na hoe we

gezamenlijk een algemene overschake-

ling naar led voor openbare verlichting

kunnen aanpakken, en of we nog meer

straten en woonwijken kunnen voorzien

van intelligente led-verlichting”, aldus

Koen Putteman van Eandis.

(Door Philip Declercq)

www.lighting.philips.com

Straatverlichting die automatisch feller brandt zodra er wandelaars,

fietsers of wagens voorbijkomen en dimt als niemand zich in de buurt

bevindt. Sinds kort beschikt de stad Eeklo over LumiMotion, de intelli-

gente led-verlichting van Philips die tot 80% bespaart op het energieverbruik.

“Een uniek project. Het combineert de nieuwe vorm van detectie met led-

verlichting in een woongebied”, zegt Stefaan Note (Commercieel directeur

Outdoor Lighting Philips.

Slimme led-verlichting op aanvraag voor de stad

De LumiMotion LED-verlichtingstoestellen werden aan het fietspad van aan de Oude

Gentweg tot de Dam geïnstalleerd.

reportage

Fedelec magazine | 17

PROJECT

basic voor een duurzaam energiebeheer

Bij de oprichting van zijn eenmansbedrijf in 2002 getuigde Tanguy

Detroz van een visionaire aanpak. Welke kansen en uitdagingen bood

de net vrijgemaakte Europese energiemarkt? Hij zocht en vond het

gat in de markt. Met zijn eenmansbedrijf slaagde hij er in om een energiemo-

nitoring systeem te ontwikkelen en het vertrouwen van een grootwarenhuis-

keten te winnen”, aldus Jean-François Potelle, medevennoot en managing

director van DAPESCO.

In de afkorting DAPESCO staan de letters

‘ESCO’ voor ‘Energy Saving COmpany’,

en ‘DAP’ voor de eerste letters van de

familienamen van de stichters van de

onderneming: Detroz and Partners. Het

bedrijf is ondergebracht in een duurzaam

gebouw in het Fleming Science Park in

Louvain-La-Neuve. Inmiddels telt het een

20-tal gespecialiseerde medewerkers,

bijna uitsluitend informatici, ingenieurs

en economisten.

Gentleman’s agreement

“Om het project bij zijn eerste klant te

realiseren had Tanguy Detroz nood aan

heel wat gegevens, en aan aangepaste

informatica. Voor het eerste had hij de

medewerking van Delhaize nodig, voor

het tweede had hij zelf de nodige pro-

grammeerkennis in huis. Een gentle-

man’s agreement met de grootwaren-

huisketen leidde tot een win-win situatie.

“Hij adviseerde hen bij de onderhandelin-

gen rond het aankopen van energie en bij

het reduceren van hun energieverbruik.

In ruil daarvoor diende Delhaize enkel

zijn geleverde prestaties te vergoeden.

Terzelfdertijd vertrouwde de keten hem -

met de bespaarde middelen - een aantal

bijkomende opdrachten toe om het ener-

gieverbruik verder te reduceren”, aldus

Potelle. “Op vandaag volgt DAPESCO in

real time - om de 10 minuten - het ener-

gieverbruik van alle filialen van verschil-

lende ketens, waaronder Auchan en

Casino, - op, zowel wat verlichting, ven-

tilatie, koel- en vriescellen…. betreft. Op

die manier kunnen we de historiek inzake

energieverbruik van een bepaald filiaal

oproepen, of anomalieën t.o.v. andere

filialen snel detecteren. Ook fouten van

machines of medewerkers kunnen zo

worden getraceerd.” (zie ook kaderstuk:

‘Win-win)

Groei in retail, hospitality & care

Vanuit de voedings- en de distributiesec-

tor is DAPESCO inmiddels doorgegroeid

in tal van andere sectoren. Elke sector is

verschillend. Niet enkel de voedingssec-

tor is een grootverbruiker van koude en

warmte (diepvries, ventilatie…). Ook in de

zorgsector is dat het geval en is er boven-

dien een grote behoefte aan warmte

en koeling (airco), onder meer voor de

technische installaties. De werking van

DAPESCO is vooral afgestemd op (inter)

nationaal of Europees georganiseerde

klanten die over heel wat sites, verspreid

over een groot grondgebied, actief zijn.

Denk bv. aan Delhaize, Carrefour, IKEA

worldwide,... maar tevens aan groepe-

ringen van ziekenhuizen… Gezien het

concept van aanpakken - en de investe-

ring die ermee gepaard gaat - is de KMO-

markt nog niet echt een target.

Rol van meldkamer

Op die manier is DAPESCO geëvolueerd

tot een soort telebewakingscentrale die

energiestromen en -verbruik bij klan-

ten opvolgt, zonder zelf in the field tus-

sen te komen. “Onze rol is ongeveer te

vergelijken met die van een meldkamer

bij alarmcentrales. Wij verwittigen - in

bepaalde gevallen proactief - de elek-

troinstallateur van de klant in kwestie

dat er een probleem is of zich zal aandie-

nen. Hiervoor plaatsen installatiebedrij-

ven in een eerste fase intelligente tellers

op installaties en machines bij de klant,

voor een bepaalde periode, bv 3 weken.

Dit is de eerste stap voor het uitbouwen

van deze smart grids. De telebewaking

Toepassing van de EMIS3 software voor ener-getisch boekhouden

Efficiënte monitoring:

18 | Fedelec magazine

gebeurt vanuit Dapesco en kan zowel

elektriciteit, gas, water als temperatuur

betreffen. Zo monitoren we voor een

Spaanse productie-eenheid van een

fabrikant van cosmetica enkel het water-

verbruik”, aldus Potelle.

Flexibiliteit kan voor aanzienlijke

kortingen zorgen

DAPESCO is in heel wat sectoren actief:

distributie, industrie, overheid… De

groeimarkten bij uitstek zijn evenwel

retail, hospitality (hotels etc) en gezond-

heidszorg (ziekenhuizen, WZC…). Het

bedrijf uit Louvain la Neuve monitort een

15.000 tal gebouwen, waarvan ongeveer

10.000 in ons land. Enkele voorbeelden:

een 200-tal gebouwen, aangesloten bij

Sibelga, een intercommunale die alle

gemeenten van Henegouwen van nuts-

voorzieningen voorziet. “Bedrijven die

een grote mate aan flexibiliteit aan de dag

leggen ten opzichte van hun energieleve-

ranciers, kunnen aanzienlijke kortingen

bekomen. Dit is het soort oplossingen

waarmee we in de toekomst ons ener-

gieverbruik echt kunnen optimaliseren”,

aldus Potelle.

Tweerichtingsverkeer

Jean-François Potelle verduidelijkt hoe

Dapesco projectmatig te werk gaat: «In

een eerste fase installeren we intelligente

tellers op alle systemen, op alle sites en in

alle gebouwen van de klant. Daarna wor-

den de geregistreerde data in een com-

puter ingegeven, wordt er een historiek

aangelegd, en een model op maat van de

klant aangemaakt. De derde fase betreft

de verdere opvolging, op regelmatige

basis, van het systeem. Zo beschikt

DAPESCO over een aantal tools, zoals

bv. de Energy Manager, die (een mede-

werker van) de installateur van de klant

verwittigt wanneer er zich een probleem

aandient/voordoet. In bepaalde gevallen

kan het initiatief ook van de installateur

zelf uitgaan. Een installateur die verlich-

ting installeert bij een klant, kan ons laten

weten dat zijn klant wil dat zijn installatie

wordt opgevolgd. En dat - in geval er zich

een probleem voordoet - de installateur

hem verwittigt en zelf snel ter plaatse

gaat. Ook dan staat DAPESCO in voor

energiemonitoring.”

Foutieve facturen

De voorbi je twee jaar ontdekte

DAPESCO om en bij de 3 miljoen euro

aan ‘fouten’ in de facturen voor nutsvoor-

zieningen van hun klanten. “Vaak, niet

altijd, betreft het rekenfouten. Ook men-

selijke fouten kunnen aan de grondslag

liggen. Het probleem is dat bepaalde

nieuwe energieleveranciers vrij uitvoe-

rig gestructureerd zijn. Om op de snelle

ontwikkelingen op de energiemarkt te

kunnen inspelen werken ze vaak nieu-

we klantengunstiger formules uit. Deze

moeten zo snel mogelijk worden gelan-

ceerd om de concurrentie met de andere

marktspelers te kunnen aangaan. Met

als gevolg dat hun interne dienst die de

administratieve en financiële opvolging

doet, niet in de mogelijkheid is om in die

korte tijdspanne een stevig onderbouw-

de financiële formule uit te werken. Er

wordt dus vaak een voorlopige oplossing

- die nog niet volledig op punt staat - uit-

gedokterd. Vaak ligt dit aan de basis van

foutieve facturen etc… Recent werd ons

advies gevraagd door enkele onderne-

mingen die van hun energieleveranciers

herzieningen van facturen ontvingen

met aanzienlijke rectificaties: van 10.000

euro tot meer dan 100.000 euro… Het

Win-win creëren

Indien er een energieprobleem

bij een klant optreedt, signaleert

DAPESCO dit niet aan de zaakvoer-

der van het installatiebedrijf, wel aan

een vooraf aangeduide verantwoor-

delijke werknemer. “Op die manier

is de kans minder groot dat het pro-

bleem niet onmiddellijk verholpen

wordt. Indien betrokkene geen actie

zou ondernemen, wordt zijn werk-

gever op de hoogte gebracht. Wij

moedigen onze klanten-opdracht-

gevers vaak aan om hier een win-

win situatie van te maken. Bv. door

de werknemer(s) in kwestie een

financiële bonus toe te kennen,

indien het probleem ter plaatse kon

worden opgelost”, aldus Potelle.

De EnerBox is een monitoringtool waarmee Dapesco energetische data verzamelt en doorstuurt - foto’s binnen- en buitenzijde

Fedelec magazine | 19

hoeft niet te verbazen dat bedrijven dan

beslissen naar een andere energieleve-

rancier over te stappen. Het beste bewijs

dat externe energiemonitoring bij grote

bedrijfsnetwerken een meerwaarde

biedt.”

Nood aan meer smart meters

DAPESCO factureert naar de klant toe

op basis van een ratio. “We stellen de

klant altijd oplossingen voor die hem

ongeveer 2 tot 3 procent van zijn ener-

giefactuur kosten. We proberen des-

noods de voorgestelde oplossingen te

dimensioneren om deze drempel niet te

overschrijden. In de meeste gevallen kan

de klant op deze manier reeds 7 à 8 pro-

cent aan energie besparen, rendabel op

jaarbasis. Sectoren waar Dapesco tot nu

toe moeilijk aan de bak komt, zijn o.m. de

sector van de uitzendarbeid en de KMO-

markt. “Er is tevens het probleem van

het gering aantal geïnstalleerde smart

meters in ons land. In het Waalse lands-

gedeelte en in het Brussels Gewest zijn

er geen aanwezig. Enkel in Vlaanderen

DAPESCO & FEDELEC

Sinds vorig jaar is DAPESCO lid van

Fedelec. DAPESCO was reeds lid

van de Confederatie Bouw, maar

nog niet van de beroepsfederatie

FEDELEC als dusdanig. “Hiermee

willen we verder aan onze naambe-

kendheid bouwen, maar tevens de

elektro-installatiebedrijven - waar-

onder heel wat FEDELEC-leden -

beter leren kennen. Na onze klanten

willen we ook graag de installateurs

waarmee we samenwerken, beter

leren kennen. Zij zijn uiteindelijk

onze partners die de problemen die

wij signaleren, in the field oplossen.

Bedoeling is dat onze ingenieurs via

het bijwonen van seminaries, work-

shops, etc. op de hoogte blijven van

wetswijzigingen en nieuwe regel-

geving”, aldus Potelle.

zijn er smart meters geplaatst als piloot

project in een beperkte zone. en dan nog

vooral op grote tertiaire gebouwen (ban-

ken, administraties…) en grote bedrijven.

In ons land zijn dat er hoogstens enkele

duizenden, in Nederland bv. heel wat

meer… Ook ziekenhuizen beschikken

meestal over een hoogspanningscabine.

Opmerkelijk is het ‘Mercure Hosp’ pro-

ject, waardoor de aankoop van energie

in 13 ziekenhuizen, verspreid over het

Waalse landsgedeelte, wordt gegroe-

peerd, wat voor een aanzienlijke kost-

prijsreductie zorgt.“

Engineering

Binnen DAPESCO werd inmiddels ook

een engineeringcel - die een drietal inge-

nieurs telt - opgericht die mee de las-

tenboeken en elektrische plannen voor

nieuwbouw- of renovatieplannen van

winkelketens uittekent. “Hierdoor kan

de klant tot 30% installatiekosten bespa-

ren”, aldus Potelle. “Deze activiteit maakt

zo’n 10 % van onze omzet uit, maar is

belangrijk voor onze ingenieurs, die op

die manier de vinger aan de pols houden

met nieuwe ontwikkelingen inzake ener-

getische technieken. Deze engineering-

activiteit is vooral gericht op elektriciteit,

in beperkte mate gaat het over verwar-

ming of HVAC.”

(Door Philip Declercq - Foto’s DAPESCO)

www.dapesco.com

Jean-François Potelle, managing director DAPESCO: “Onze rol is te vergelijken met die van een meldkamer bij alarmcentrales”

Dapesco is gevestigd in het Fleming Science Park in Louvain-La-Neuve

“Hoe groter de flexibiliteit van de klant, hoe aanzienlijker de kortingen bij zijn stroomleverancier” - Jean-François Potelle

PROJECT

20 | Fedelec magazine

"Twee jaar geleden leerden wij de Poolse

fabrikant Fibaro kennen," verduidelijkt

Piet Tyvaert (Zaakvoerder Project 0). "Zij

zijn gestart met de commercialisering

van elektronische sturing, maar braken

recent pas echt door met de creatie van

een fantastisch 'schild' dat op een heel

eenvoudige en visuele manier toelaat

om alles te programmeren in Z-Wave.

Daarmee is Fibaro een perfect alternatief

voor veel complexere PLC's."

'Internet of things'

Fibaro is eigenlijk een draadloos systeem

dat op een heel gebruiksvriendelijke

manier inspeelt op het Z-Wave protocol.

Z-Wave is het draadloze protocol dat 'the

internet of things' faciliteert, waarbij alle

toestellen in een residentiële omgeving

met elkaar kunnen communiceren.

Het assortiment van Fibaro bestaat uit

een controller, sensoren (die onder meer

beweging, temperatuur, vochtigheid,

rook en CO2 detecteren) , dimmers, gor-

dijnshutters, aan/uit-schakelaars en een

RGBW-controller (voor de controle van

ledverlichting). "Last but not least is er

ook de 'wall plug': dit is een erg compac-

te, intelligente tussenstekker die toelaat

om het energieverbruik te meten, waar-

door het op een heel handige en onder-

houdsvrije manier mogelijk is om inzicht

te krijgen in het energieverbruik," vervolgt

Piet Tyvaert. "De gebruiksvriendelijke

interface zorgt voor een eenvoudige en

intuïtieve toevoeging aan het Fibaro-

systeem."

Geen bekabeling

"Het grote voordeel van Fibaro is dat het

systeem zowel in nieuwbouw als tijdens

een renovatie kan geïntegreerd wor-

den. Er komt geen bekabeling meer aan

te pas, waardoor het zelfs perfect kan

worden meegenomen bij een verhuis.

Bovendien is het een 'open source'-

oplossing: eenmaal alles is geïnstalleerd,

kunnen er talrijke andere toestellen op

worden aangesloten, ook van andere

merken. Zo is het systeem bijvoorbeeld

compatibel met alle IP-camera's."

Binnen Fibaro kunnen zowel de installa-

teur als de eindgebruiker vlot bepaalde

scripts opbouwen via 'IF THEN ELSE-

formules', zodat het huis volledig aan de

wensen van de bewoners wordt aange-

past. "Via de smartphone of tablet kan je

die instellingen dan bijvoorbeeld active-

ren als je ontwaakt, als je op weg bent

van het werk naar huis, enzovoort. Voor

een bedrag van 500 euro heb je al een

complete security-kit. Het systeem laat

toe om tot 400 devices uit te lezen en aan

te sturen."

(Door Bart Vancauwenberghe)

www.project-zero.be

Een thuis waarin alle toestellen vlot en draadloos met elkaar communi-

ceren: dankzij de kruisbestuiving tussen de producten van Fibaro en

het Z-Wave protocol wordt dit in de toekomst veel eenvoudiger. Met

deze oplossing, die zes maanden geleden op de Belgische markt werd geïn-

troduceerd door Project 0 ('Project Zero'), wordt de draadloze interactie tus-

sen domotica en beveiliging haalbaar voor iedereen.

Fibaro, de eenvoudige oplossing voor Z-Wave

De oplossingen van Fibaro zijn makkelijk integreerbaar.

reportage

Drempelverlagend

Piet Tyvaert verwacht dat dankzij

Fibaro de drempel voor gebruik van

domotica en beveiliging gevoelig zal

worden verlaagd. "Het enige nadeel

dat ik kan bedenken is dat de bat-

terijen na pakweg drie jaar moeten

worden vervangen, maar ook dat

kan heel eenvoudig." De komende

maanden zal Project 0, een one stop

shop voor allerlei oplossingen die

toelaten om te evolueren naar ener-

gieneutrale gebouwen (onder meer

thermische oplossingen, ledverlich-

ting, zonnepanelen en domotica)

haar klanten uitnodigen om via leuke

trainingen te experimenteren met

Fibaro. "Met dit systeem kan je alle

kanten uit. Het leent zich uitstekend

voor de residentiële markt, maar

ook voor industriële klanten zijn de

toepassingsmogelijkheden legio,"

besluit Piet Tyvaert.

Het systeem maakt het heel eenvoudig om zelf allerlei scripts te schrijven.

Fedelec magazine | 21

PROJECT

Het Bisschoppelijk seminarie in de

Biezekapelstraat is een opmerkelijk

complex. Meer dan 250 jaar bouwden

vooraanstaande architecten aan de

vleugels rondom de typerende rechthoe-

kige binnenplaats. De gebouwen worden

beschermd als monument. Toen het bis-

schoppelijk seminarie in het begin van

de 20ste eeuw verhuisde naar nieuwe

gebouwen op de Reep werd het semi-

narie in erfpacht gegeven aan de zusters

van Liefde die er de eerste Vlaamse meis-

jesschool Sint-Bavo oprichtten. Wanneer

ook zij het complex verlieten, herbestem-

de het Bisdom Gent de gebouwen als

open diocesaan centrum. In 2006 won

Archipl Architecten uit Gent de wed-

strijd voor de restauratie, verbouwing

en uitbreiding ervan. Gezien de grote

omvang van het project, worden de wer-

ken opgedeeld in drie fasen: dakrestau-

ratie (afgerond), vleugels Pieter Huyssens

(werf lopend), vleugels David ’t Kindt en

Seminariekapel. Er zal onder andere ook

een nieuw poortgebouw gerealiseerd

worden.

Nieuw zenuwcentrum

Het Bisdom Gent beschikt over heel

wat gebouwen in het stadscentrum,

waaronder het diocesaan centrum, nu

nog aan de Coupure. In het verleden

voerde installatiebedrijf Electro Service

André (zie kaderstuk) in opdracht van

het Bisdom Gent reeds herstellingen en

renovaties uit aan onder meer de Sint-

Baafskathedraal, het Bisschoppelijk

Seminarie, katholieke scholen en inter-

naten…. Het gebouwencomplex van

het Bisschoppelijk Seminarie is gele-

gen naast de Sint-Baafskathedraal.

In een deel van het gebouw waren nog

diverse katholieke vzw’s zoals onder

meer Missiehulp en de vereniging die

de kerkfabrieken van het Bisdom Gent

overkoepelt, ondergebracht. Binnenkort

worden alle diensten van het Bisdom

hier gecentraliseerd: diocesaan cen-

trum, bibliotheek, opleidingslokalen,

kantoren…. Met het oog op de toekomst

legde het elektro-installatiebedrijf in het

Bisschoppelijk Paleis reeds een glasve-

zelverbinding en zware telefoniebeka-

beling. In een mum van tijd kunnen 50

tot 100 telefoonlijnen, alsook het volle-

dige netwerk - inclusief kasten en ser-

vers - overgezet worden naar dit nieuwe

‘zenuwcentrum’ van het Bisdom aan de

Biezekapelstraat.

Fase II in uitvoering

Het ontwerp voor dit complexe reno-

vatieproject is van de hand van Archipl

Architecten. Studiebureau technie-

ken is Declerck Engineering uit Brugge,

algemene aannemer is de firma Artes

Woudenberg. De eerste fase van het

project omvatte de renovatie van de

conciërgewoning op de hoek van de

Biezekapelstraat en de daken van de

gebouwen. De daken werden volledig

vernieuwd. Het dakgebinte - tot op de

balken bloot gelegd -, bleek nog voor

90% intact, en werd waar nodig her-

steld. De daken zelf werden op een spe-

ciale manier geïsoleerd, waarna de leien

opnieuw werden aangebracht. Fase II

nam een aanvang in maart 2013 en omvat

de grondige renovatie van de diverse

vleugels van het oude schoolgebouw. De

drie bouwlagen worden grondig geïso-

leerd. Ook het raamwerk werd groten-

deels vernieuwd. Op bepaalde plaatsen

Nieuwe technieken voor grondig gerenoveerd Bisschoppelijk Seminarie Gent

Reeds meer dan 10 jaar voert Electro Service André installatiewerk-

zaamheden uit voor het Bisdom Gent. Momenteel wordt de laatste

hand gelegd aan fase II van het renovatieproject ‘Bisschoppelijk

seminarie’, het schoolgebouw naast de Sint-Baafskathedraal dat vroeger

bekend stond als ‘Klein Bavo’. Hier krijgen straks alle diensten, verbonden

aan het Bisdom Gent en nu nog verspreid over de stad, onderdak.

Vanuit de binnenplaats heeft men een zicht op fase II van het renovatieproject: de vleugels Huyssens (links op de foto), de vleugels David ’t Kindt en de Seminariekapel.

22 | Fedelec magazine

diende het houten raamwerk, alsook de

enkelvoudige beglazing - op advies van

Monumenten & Landschappen - behou-

den te blijven. Op de meeste andere

plaatsen kon nieuw raamwerk en dub-

bele beglazing worden geplaatst. Fase

III betreft een nieuwbouwproject. Een

deel van de later aangebouwde gebou-

wen - zoals keuken en wasserij - zonder

waardevol historisch karakter zal wor-

den gesloopt, en vervangen door nieuw-

bouw. Er komt onder meer een nieuwe

keuken en een centraal gelegen cafetaria

aan de hoofdinkom.

Monumenten & Landschappen

Omwille van de strakke openingsdead-

line deed het bedrijf uit Wortegem-

Petegem een beroep op collega-instal-

lateur Elektrotechniek Van Hecke uit

Evergem om de borden te assembleren.

André Overdulve over het verloop van de

werkzaamheden: “De bestaande beka-

beling werd weggenomen, het gebouw

werd volledig naakt gezet en beveiligd

met werfbekabeling. Nadien werden -

samen met de algemene aannemer - de

elektrische kasten aangesloten op de

voorlopige voeding, en werd gestart met

het uittekenen en het uitzetten van het

uitvoeringsplan op de muren. Voor het

uitvoeren waren de vereiste toestemmin-

gen van Monumenten & Landschappen

noodzakelijk. Na het omzichtige slijp- en

kapwerk werd gestart met het leggen van

de leidingen. Per vleugel werd vanaf de

tweede verdieping gestart en zo naar het

gelijkvloers toe gewerkt.”

Leds in metalen leuningen van

centrale betonnen trap

De oorspronkelijk bestelde lichtstu-

die voldeed niet, en diende, samen met

enkele fabrikanten, volledig herbekeken

te worden. Zo waren voor een lokaal van

6 op 6 meter slechts 4 wandarmaturen

met RS7 halogeen staaflampen van

200W voorzien, waar er voordien verlicht

werd met 6 TL-armaturen. Uiteindelijk

werd er geopteerd voor pll-spaarlam-

pen up light met het oog op voldoende

lichtkwaliteit. Eén en ander resulteerde

in meer verlichtingsarmaturen van het

zelfde type. De architect wou namelijk via

de up light binnenverlichting een special

effect op de binnenkoer creëren. Er werd

onder meer geopteerd voor verlichtings-

armaturen van de Italiaanse fabrikant

Viabizzuno. Voor de voorziene led-ver-

lichting waren deze armaturen evenwel

niet geschikt. Ook in de leuningen van

de centrale betonnen trap werden leds -

van Uni-Bright - ingebouwd, een primeur

voor alle betrokken partijen. De kelders

worden verlicht door middel van licht-

koven, met leds van dezelfde fabrikant.

Dan toch een ondergrondse

sanitaire ruimte

Tijdens het uitvoeren van de werkzaam-

heden werden door diverse aannemers

afgesloten kelders, trappen, en zelfs een

waterput, bloot gelegd. Telkens dienden

op die plaats de werkzaamheden stilge-

legd te worden om de archeologen hun

werk te laten doen. Bepaalde blootge-

legde ruimtes konden (deels) worden

geïntegreerd in het renovatieconcept.

Zo was het aanleggen van een onder-

grondse sanitaire ruimte oorspronkelijk

niet toegestaan omwille van redenen van

stedenbouwkundige aard. Een ontdekte

kelder maakte het mogelijk toch een der-

gelijke ruimte in het architecturale con-

cept te voorzien. Bepaalde oude stukken

muur maken nu deel uit van de sanitaire

ruimte. Ook de leidingen dienden zeer

omzichtig ingebouwd te worden zonder

beschadiging aan te brengen.

Gebouwenbeheersysteem

Op advies van het studiebureau technie-

ken en het elektro-installatiebedrijf werd

beslist toch te gaan voor een gebouwen-

beheersysteem, het KNX-EIB systeem

van Siemens-Gira. Zo werd lokaal per

lokaal, gang per gang, de volledige ver-

lichting herbekeken. Inmiddels kan de

volledige elektrische installatie functione-

Na het omzichtige slijp- en kapwerk werd gestart met het leggen van leidingen

en kabelgoten.

Inmiddels kan de volledige elektrische installatie in het Bisschoppelijk Seminarie

functioneren.

Fedelec magazine | 23

PROJECT

ren. Het datanetwerk bestaat uit produc-

ten en bekabeling van 3M en Gigamedia.

Er werd voor 10 km databekabeling

gelegd, een tweetal kilometer moet nog

bijkomend worden aangebracht. Er is

glasvezelbekabeling voorzien vanuit het

vertrekpunt naar het serverlokaal, en

vandaar naar het tweede verdiep waar

de patchkasten opgesteld staan. Vanuit

het serverlokaal vertrekken ook leidingen

naar de oude kelderruimte vooraan, waar

een technische ruimte voor de kabels

van de providers werd gecreëerd. De

toegangscontrole, een UTC-Aritech sys-

teem, moet nog worden geïnstalleerd.

Voor de - aanvankelijk niet in de aanbe-

steding voorziene - inbraakbeveiliging

werd geopteerd voor een systeem van

Bosch Security. Voor de branddetectie

werd een volledig geadresseerd systeem

van UTC-Aritech gekozen. Wat de inrich-

ting van de sanitaire ruimtes betreft, werd

door de brandweer Gent de verplichting

opgelegd om in elke sanitaire ruimte een

centrale aanwezigheidsmelder - en in

elk toilet een rookdetector - te plaatsen.

Ook worden er twee personenliften van

Coopman Liften geïnstalleerd.

Speciale technieken integreren

Naast ondervoorzitter van Fedelec

Oost-Vlaanderen is André Overdulve

tevens voorzitter van de afdeling Oost-

Vlaanderen van STS, de overkoepelen-

de vereniging die alle beroepsfederaties

speciale technieken (UBF-ACA, ICS en

Fedelec) verenigt. “Van installatiebedrij-

ven wordt verwacht dat ze meer en meer

samenwerken, en hun technieken op

mekaar afstemmen. Zo wordt bijvoor-

beeld het gebouwenbeheersysteem

vaak gekoppeld aan het verwarmings-

systeem. In dit project was dit oorspron-

kelijk niet zo, maar evolueerde het toch in

die richting. De technieken zullen van op

afstand kunnen opgevolgd worden via

webserver, I-phone, etc. Deze werf werd

nog opgestart voor het in werking treden

van het nieuwe art. 104 van het AREI, wat

betekent dat onder meer de verplichtin-

gen van halogeenvrije verlichting, plan

van uitwendige invloeden en tijdsre-

gistratie deels nog niet van toepassing

waren. Door de nieuwe ontwikkelingen

worden voortaan, naast de studiebu-

reaus, ook de elektro-installatiebedrij-

ven mee verantwoordelijk gesteld voor

de uitgevoerde werkzaamheden ten

opzichte van de keuringinstantie”, besluit

Overdulve.

(Door Philip Declercq)

www.electroserviceandre.be

Electro Service André & FEDELEC

Electro Service André werd in 1998 opgericht door André Overdulve. Hij volgde

de richting nijverheidselektronica in avondschool in Sint-Amandsberg. Later week

hij uit naar de Vlaamse Ardennen, waar hij eerst in Ronse en later in Wortegem-

Petegem aan de slag ging. Gestart in bijberoep, richtte hij een jaar later een

eenmanszaak op. Inmiddels bouwde hij zijn zaak uit tot een volwaardige bvba

met 12 techniekers en 1 bediende. Ook zoon Yoran is in het bedrijf actief. André

Overdulve is sinds 2008 bestuurder en sinds kort ondervoorzitter van Fedelec

Oost-Vlaanderen, met 250 leden de grootste FEDELEC-afdeling van Vlaanderen.

Electro Service André voerde, in opdracht van het Bisdom Gent, herstellingen en renovaties

uit aan onder meer de Sint-Baafskathedraal en het Bisschoppelijk Seminarie. Op de foto ziet u

zaakvoerder André Overdulve

In de leuningen van de centrale houten trap worden leds van Uni-Bright ingebouwd,een primeur voor alle betrokken partijen.

24 | Fedelec magazine

De beste voorwaarden en bescherming voor uw bedrijfswagens, dat verzekeren wij.

Kies voor de autoverzekeringen van Federale Verzekering voor uw bedrijfswagens.We bieden een uitgebreide garantie en geven écht interessante voorwaarden voor de bouw. Onze tarieven zijn zeer aantrekkelijk en bovendien deelt u elk jaar in de winst.

Nieuwsgierig? Vraag maar naar onze prijzen!

www.federale.be

Om de adviseur uit uw streek te ontmoeten:

Meer info of online offerte:

MAXI service

voor een MINI

premie

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

Vracht A4.indd 8 29/12/14 14:57

Destijds heeft TRUMP met de Dimmax,

als één van de pioniers, een elektroni-

sche dimmer – in plaats van een gewone

schakelaar – op de markt gebracht, nog

voor de lancering van haar domotica-

systeem ‘Domintell’. In die periode betrof

het de eerste CEBEC-gehomologeerde

dimmer in ons land. Vooral België en

Zweden zijn steeds voorname afzet-

markten geweest voor deze Dimmax-

productlijn. Het succes op de Zweedse

markt gaat terug tot 1996, en is het resul-

taat van de jarenlange goede samen-

werking met - en lokale marktkennis van

- Bertil Nordin, managing director van

Dimintell AB.

Kentering op komst

Zaakvoerder Robert Michel verduide-

lijkt: “Met de ontwikkeling van de elek-

tronische dimmer hebben we in zekere

zin geanticipeerd op de komst van de

LED-verlichting. Momenteel kenmerkt

de LED-verlichtingsmarkt zich door een

sterke wildgroei aan kwaliteiten en LED-

dimmers, en vooral door het ontbre-

ken van normering. Zo blijken bepaalde

LED-producten volgens de productom-

schrijving dimbaar te zijn, maar blijkt

dit in de realiteit nauwelijks mogelijk te

zijn, omwille van hun originele en speci-

ale embedded elektronica. Onze R&D-

medewerkers slagen er wel in om deze te

dimmen met een speciale LED-modus…

Al lijkt er nu – vooral onder impuls van

de Verenigde Staten – een kentering op

komst te zijn.”

Flexibele LED-dimmer

Het is niet enkel een delicate aangele-

genheid om deze sterk variërende LED-

kwaliteiten en het Domintell-systeem op

elkaar af te stemmen. “Met de Dimmax

hebben we een LED-dimmer ontwikkeld

die onder de standaard omstandigheden

functioneert, maar zich ook aan de mees-

te andere LED-verlichtingsproducten op

de markt kan aanpassen. Onze elektro-

nische dimmer oplossing bestaat ook uit

een beduidend groter aantal componen-

ten dan de klassieke dimoplossingen.

Ook wat halogeenlampen betreft, is de

situatie niet eenduidig. Er blijken twee

‘categorieën’ dimbare lampen van 220

V op de markt te zijn. Onze research-

medewerkers slagen er wel in deze beide

‘soorten’ LEDs met een speciale LED-

modus te dimmen”, aldus Robert Michel.

Zeer stabiele LED-dimmer

Een ti jdje geleden introduceerde

TRUMP reeds de ‘DD400L’, een nieu-

we LED-dimmer, speciaal ontworpen

om de meeste dimbare LED 230Vac-

verlichtingen te dimmen. Deze dimmer

biedt de keuze om de dimmingsbogen te

kiezen die bij de LED-verlichting horen.

De lichtintensiteit van de verlichting wordt

hierdoor een stuk gevarieerder. Deze

zeer stabiele module beschikt over drie

beheersmodussen: de modus inductieve

belasting, de modus resistieve belasting

en een speciale LED-modus. Zowat alle

andere dimbare belastingen 230 Vac

worden ondersteund door de module.

De LED-dimmer kan gekoppeld worden

aan de dimmer controller DDIM01.

reportage

De firma TRUMP uit Nijvel, vooral bekend als constructeur van het

Domintell domotica-systeem, herlanceert haar Dimmax-productlijn

dimmers, met het oog op de permanente ontwikkelingen op het vlak

van LED-verlichting. Speciaal daarvoor ontwikkelde TRUMP de Dimmax

420SL. Deze onderscheidt zich door dimbare LEDs te dimmen tot 200 Watt,

en door vanaf 0 Watt ladingen te kunnen dimmen.

Snel evoluerende LED-technologie vraagt flexibele dimmers

In het voorjaar van 2015 lanceert TRUMP nog een versie van de Dimmax 420SL met DIN-rail,

namelijk de ‘Dimmax 420SLR

26 | Fedelec magazine

LED dimmen vanaf 0 Watt

Net als de led-verlichting kent ook het dimmen

van deze LED-lampen een constante evolutie.

Om daarop te anticiperen ontwikkelde TRUMP nu

ook een nieuwe productlijn binnen de Dimmax-

range, namelijk de ‘Dimmax 420SL’. “Deze univer-

sele geluidloze lichtdimmer laat toe om dimbare

LEDs te dimmen tot 200 Watt, zonder de andere

type ladingen tussen 0 en 420 Watt uit het oog te

verliezen. De ‘Dimmax 420 SL’ onderscheidt zich

eveneens door ladingen vanaf 0 Watt te kunnen

dimmen en laat ook toe de minimum startdrempel

en, indien nodig, een memomode van de vorige

intensiteit in te stellen. Deze nieuwe LED-dimmer

is voorzien van meerdere beschermingen tegen

overspanning, oververhitting en kortsluitingen.

Met deze nieuwe productontwikkeling mikken we

zowel op de residentiële als op de tertiaire markt.

Op deze Dimmax-productlijn geldt een garantie

van 5 jaar. In het voorjaar van 2015 lanceren we

nog een versie van de Dimmax 420SL met DIN-

rail, namelijk de ‘Dimmax 420SLR”, aldus Robert

Michel.

De ene markt is de andere niet

Via de firma Huppertz uit Drogenbos, die inge-

voerde elektrische materialen naar vakgroot-

handels verdeelt, zal niet enkel de Belgische

markt worden bediend. Ook bepaalde export-

markten zullen worden aangesproken. Zo zijn

er bijvoorbeeld in landen als Israël, Kazachstan

en Hongarije samenwerkingsverbanden met

vertrouwde lokale verdelers afgesloten. Ook in

Duitsland wordt reeds met een partner-verdeler

samengewerkt voor wat betreft het Dimmax-

gamma. Ook wat de Franse, de Italiaanse en de

Nederlandse markt betreft, worden er momen-

teel samenwerkingsverbanden uitgewerkt.

Dimmax S en C range

TRUMP heeft ook nog steeds oudere - niet op

LED-verlichting afgestemde - modellen van dim-

mers in het Dimmax-aanbod. “Zo is er bijvoor-

beeld op de Zweedse markt nog steeds veel

vraag naar onze ‘Dimmax 300S’ dimmer (25W

- 300W). Binnen de C-range van Dimmax is er

ook nog steeds vraag naar de ‘Dimmax 500C’

De ‘Dimmax 420SL is een universele geluidloze lichtdimmer die toelaat om dimbare LEDs te dimmen tot 200 Watt

LED Light by LEDLite1.A bright choice for the future.

www.LEDLite1.combezoek onze website voor meer informatie

LEDLite1 Distribution | Antwerpsestraat 480 | 2850 Boom Professional Led Lighting Solutions

(50W - 500W). Deze beide modellen

zijn uitgerust met de ‘Easy Dimming

Control’ (EDC)-functionaliteit. Het

spreekt voor zich dat ook bepaal-

de van deze modellen binnen

afzienbare tijd zullen omgebouwd

worden met het oog op LED-

functionaliteit”, aldus nog Robert

Michel.

Intelligente timers

Binnen het Dimmax-gamma zijn ook

de ‘Timemax 500’ en ‘Timemax 1250’

nog steeds beschikbaar op de markt.

Deze intelligente timers kunnen een-

voudig geïnstalleerd worden achter

een valse wand of een vals plafond. Via de drukknop kunnen telkens drie

mogelijke tijdsspannes (0-10 minuten, 20 minuten of onbeperkt in de tijd)

worden ingesteld. De ‘Timemax 500’ is voorzien van een uitdooffunctie, ter-

wijl de ‘Timemax 1250’ werkt met een uitgangsrelais en grotere vermogens

aankan.

(Door: Philip Declercq - Foto’s: TRUMP)

www.dimmax.be

www.trump.be

Fedelec magazine | 27

PROJECT

Enersol werd in 2005 opgericht door

Samuel Bragard. Bij de opstart lag

vooral het thermische luik, zeg maar de

opkomst van de zonneboilers, aan de

basis. Later, in de periode 2007/2008,

met de doorbraak van de fotovoltaïsche

zonnepanelen, werden de bedrijfsactivi-

teiten ook in die richting uitgebreid. En in

2011 werd met het luik verwarming een

volwaardige derde bedrijfstak uitge-

bouwd, met name toen de verwarmings-

ketels op basis van warmtekrachtkoppe-

ling (WKK) en de warmtepompen opgang

maakten. Tot het management van

Enersol behoren inmiddels ook André

Jacquinet, de man die het financiële ver-

haal opvolgt, Jean-François Bragard -

broer van - , die zich op het PV-verhaal

toelegt, en Bernard Liegeois die op het

thermische luik focust. Inmiddels telt het

bedrijf een 35-tal medewerkers.

Eneroffgrid

Deze jonge onderneming is actief in een

straal van pakweg 100 kilometer rond

Battice, zij het in hoofdzaak in de pro-

vincie Luik. Tot de core business beho-

ren PV-installaties, zonneboilers en ver-

warming. “Een nieuwe groeimarkt in de

zonne-energie-technologie zijn afgele-

gen sites op het platteland, waar instal-

laties niet op het elektriciteitsnet kunnen

aangesloten worden en waar er in de

meeste gevallen van noodstroomgroe-

pen gebruik gemaakt wordt. Dit lag aan

de basis van de oprichting van de divisie

Eneroffgrid die ook projecten ontwikkelt

in bepaalde Afrikaanse landen. Inmiddels

ressorteren onder de koepel ‘Enersol’

ook onder meer de divisies Enersolutions

en Enercogen….” aldus Laurent Lefin,

projectingenieur Enersol - zie ook kader-

stuk.

800 m² passiefbouw

Het ontwerp van de nieuwbouw van

Enersol is van de hand van het architec-

tenbureau F(ranzen) H(enz) W(ertz) uit

Verviers. Het gebouw bestaat uit een

deel passiefbouw - de kantoren, bepaal-

de gedeeltes van het atelier en de stoc-

keerruimte - met een totale oppervlakte

van 800 m². De rest van het gebouw kan

als duurzaam worden beschouwd maar

geldt niet als passiefbouw. Het bouw-

project werd aangevat in januari 2013 en

afgewerkt midden 2014. Voor de speci-

ale technieken was er een nauwe samen-

werking tussen de bij Enersol aanwezi-

ge knowhow en het studiebureau CGL

uit Luik. Pierre Leso coördineerde het

bouwproject namens Enersol.

Houtskeletbouw

“Het gelijkvloers is gelegen op hetzelfde

niveau als de Route de Maestricht, waar-

langs het gebouw gelegen is. Hier bevin-

den zich o.m. de ingang van het gebouw

- via de showroom -, enkele kantoren en

een ruime vergaderzaal. De ondergrond-

se verdieping -2 omvat enkele kantoren

en een kleedruimte voor de arbeiders.

Op het intermediaire niveau - tussen de

kantoorruimtes en de stockeerruimte

van 1.300 m² - is tevens de technische

ruimte ondergebracht. Verdieping + 1

bevat kantoorruimtes, op verdieping +2

is er nog een technisch lokaal voor de

ventilatiegroepen. Op dit niveau konden -

dankzij de helling van het dak - de ventila-

tiegroepen worden geïnstalleerd. Wat de

structuur van het gebouw betreft, wer-

den alle niet in de helling van het perceel

ingegraven gedeeltes - die m.a.w. in aan-

raking komen met de buitenlucht - opge-

trokken in houtskeletbouw en geïsoleerd

met cellulose. Aan de buitenzijde wer-

den de gevels bekleed met witte Trespa

vezelcement panelen”, aldus Leso.

De firma Enersol uit Battice bij Luik, in nauwelijks tien jaar tijd uitge-

groeid tot een all round specialist in hernieuwbare energie, nam

recent een nieuw duurzaam gebouw in gebruik. Momenteel is het

bedrijf één van de partners in een Europees ‘smart grid’ project op het nabij-

gelegen circuit van Francorchamps.

Helikoptervisie op hernieuwbare energie

De deels ingegraven nieuwbouw van Enersol langs de Route de Maestricht in Battice is een eyecatcher

28 | Fedelec magazine

Zonnevolger

Bedoeling was om van het gebouw, de

showroom en het omliggende een ‘vitri-

ne van nieuwe technieken’ te maken voor

klanten. Er werd geopteerd voor foto-

voltaïsche zonnepanelen - in uiteenlo-

pende vormen, van rechthoekig tot tra-

peziumvormig - van het industriële type.

Als bijkomende energiebron werd op het

bedrijfsterrein een zonnevolger geïnstal-

leerd om een maximum aan energie te

genereren. Dit toestel draait mee in de

richting van de zon en past zijn helling

optimaal aan de zon aan. Voor bijkomen-

de energieproductie voorziet men ook

nog in de installatie van een windturbine

van het huishoudelijke type, die in hoofd-

zaak een testfunctie zou hebben.

Solar-Eis-technologie

Voor de productie van sanitair warm

water beschikt men over thermi-

sche zonnecollectoren. Wat verwar-

ming betreft, zijn de behoeften van het

gebouw zeer miniem. Wel werden er

twee warmtepompen geïnstalleerd: een

klassieke warmtepomp (met externe

ventilatie) en een ‘nieuwe’ warmtepomp,

volgens de innoverende Solar Eis tech-

nologie. Hiervoor werden zonnecollec-

toren op staanders in de buitenomge-

ving geïnstalleerd, die de warmte van de

zon opnemen. Verder is er nog een buf-

fervat, gevuld met water. Op die manier

wordt het SWW verdeeld over alle loka-

len in het passiefgedeelte. Wat de ver-

lichting betreft, werd er zowel LED- als

TL-verlichting geïnstalleerd. Met het

oog op een optimale efficiëntie worden

de meeste technieken - naast verlich-

ting ook productie en rendement van

de energieproductie, toegangscontrole

tot het gebouw, etc - beheerd via een

gebouwenbeheersysteem.

‘Smart grid’ project op site

Francorchamps

In het kader van een Europees project

- waarvoor 3 deelprojecten in diverse

Europese lidstaten werden geselecteerd

- kon Enersol meewerken aan een ‘smart

grid’ project op de site van het nabijge-

legen Francorchamps. Centraal op het

circuit bevindt zich een informatielokaal,

waar men terecht kan voor allerlei docu-

mentatie over mechaniek, automobiel

etc. Bedoeling van het project is dat men

er in de toekomst ook terecht zou kun-

nen voor informatie over hybride of elek-

trische motoren. De elektriciteit, door

deze motoren gebruikt - en waarmee de

wagens op het circuit proefritten zouden

maken -, zou op een groene manier wor-

den geproduceerd. De firma Enersol,

voor dit project aangezocht als één van

de partners, installeerde op de site reeds

een zonnevolger, een kleine windturbine

en een WKK-verwarmingsketel van 50

kW. Zullen ook nog worden geplaatst, zij

het niet door de firma Enersol: een her-

laadbare paal voor elektrische wagens

Sénergies

Onder de koepelbenaming ‘Sénergies’ ressorteren alle partner-bedrijven, waar-

mee Enersol samenwerkt. “Bedoeling is alle mogelijke energetische noden (iso-

latie, studiebureau…) om tot een duurzaam gebouw te komen, onder één dak

te concentreren. Zo zijn onder meer - naast Enersol in zijn hoedanigheid als stu-

diebureau - ook Soleil Vert (isolatie en afwerking), Enercogen (verwarming), en

B-Heathing (verwarming en biomassa voor grootschalige projecten) in de nieuw-

bouw in Battice ondergebracht. Partner-bedrijven op een andere locatie, waarmee

wordt samengewerkt, zijn o.m. Fumisterie Dubois en Toitures Vluggen.

In het kader van het ‘smart grid’ project in Francorchamps werd o.m. ook een kleine

windturbine geïnstalleerd

Enersol installeerde op de site Francorchamps een WKK-verwarmingsketel van 50 kW

Binnen onze PV-activiteiten weegt het industriële segment voor het eerst zwaarder door dan het residentiële” - André Jacquinet

Fedelec magazine | 29

en een motorenpaal, om de elektrische

motoren te testen. Om de smart grid

optimaal te laten functioneren wordt er

tevens een automaat geïnstalleerd die

met alle - ook de nog te integreren - tech-

nieken - ook de WKK- verwarmingsketel

- zal kunnen communiceren. Deze auto-

maat zal ook vanop afstand kunnen wor-

den beheerd en communiceren. De mini

smart grid zou eind december 2015 ope-

rationeel zijn.

Gerichte opleidingen

Bedoeling is dat de FOREM - op de site

zelf - in samenwerking met partners -

een aantal opleidingen zou organiseren

voor werkzoekenden. Er wordt aan 3 ver-

schillende soorten opleidingen gedacht:

mechanica in functie van automotive,

elektriciteit in functie van automotive en

elektriciteit in het algemeen. Zo zal men

de toegang hebben tot windturbine, uit-

gerust met een hydraulische stang die de

volledige installatie kan doen bewegen.

Ook de werking van de verwarmingske-

tel en alle elektriciteitsaspecten kunnen

worden toegelicht. Om alle aspecten

inzake hernieuwbare energie in beeld te

brengen werd op de site ook een zon-

nevolger geïnstalleerd. Alle technieken

zullen ’toegankelijk’ zijn en op een peda-

gogisch verantwoorde manier kunnen

worden verduidelijkt. Het elektrisch bord

met alle aansluitingen - achter een glazen

wand - bevindt zich eveneens in dezelfde

ruimte.

PV-markt: industrie neemt het

voortouw

In 2010 plaatste Enersol de eerste micro-

WKK verwarmingsketel in een residenti-

ele woning in de provincie Luik. Deze toe-

stellen kenmerken zich door het feit dat

ze tegelijkertijd verwarming en elektrici-

teit produceren. In de beginperiode richt-

te Enersol zich vooral op de residentiële

markt, later werden doorheen de jaren

Enersol & FEDELEC

Enersol werd opgericht in 2005, en

is sinds 2007 volwaardig lid van de

beroepsfederatie FEDELEC, meer

bepaald van de Luikse afdeling die

om en bij de 110 leden telt. Het zijn

vooral de seminaries en workshops

rond hernieuwbare energie - dit in al

zijn facetten - die voor deze onder-

neming uit Battice interessant zijn,

en waaraan medewerkers deel-

nemen. Verder is FEDELEC voor

Enersol ook de informatiebron bij

uitstek om wat betreft wijzigingen

inzake wetgeving en nieuwe regel-

geving van de sector op de hoogte

te blijven.

PROJECT

ook overheden, de tertiaire markt en de

industrie klanten. Uit de omzetcijfers van

het voorbije jaar blijkt het PV-gebeuren

duidelijk de voornaamste activiteit voor

Enersol. “Binnen onze PV-activiteiten

weegt het industriële segment met 5 mil-

joen euro momenteel het zwaarst door,

het residentiële segment is goed voor

ongeveer 1.5 miljoen euro. Een opmerke-

lijk feit, want in de voorbije jaren nam het

residentiële PV-segment altijd het voor-

touw. De inkomsten uit onze activiteiten

zonneboilers en verwarming zijn goed

voor, respectievelijk, 1 miljoen euro en

300.000 euro”, aldus André Jacquinet.

(Door Philip Declercq - Foto's: Enersol)

www.enersol.be

André Jacquinet, medezaakvoerder van Enersol, wordt geflankeerd door medewerkers ing. Laurent Lefin (links), en Pierre Leso (rechts)

Als bijkomende energiebron werd op het bedrijfsterrein van Enersol een zonnevolger geïnstalleerd

30 | Fedelec magazine

BEURzen

KNX Beurs verrast met primeurs

Onlangs vond op de voormalige mijnsite van Heusden-Zolder de tweede

editie van de KNX Beurs plaats. In het Henerzia-gebouw verzamelden

meer dan 30 fabrikanten en distributeurs. Om en bij de 1.000 bezoe-

kers konden er kennismaken met de nieuwste standaarden en ontwikkelingen

op het vlak van domotica voor woningen, kantoren en grote gebouwen.

Nieuwe sectie Audio-Video

De KNX-eendagsbeurs richtte zich tot

KNX-integratoren, -programmeurs en

-installateurs, AV-integratoren, studie-

burelen, architecten, studenten,… en

focuste zich volledig op deze snel groei-

ende open standaard in domotica.

Bovendien voegde de organisatie dit jaar

ook een uitgebreide sectie Audio-Video

aan het aanbod van de beurs toe. “De

ultramoderne en gesofistikeerde audio-

en videoapparatuur fungeert als deuro-

pener bij een publiek dat openstaat voor

verregaande domotica”, aldus Hein De

Bruyn. In het Henerzia-gebouw waren

meer dan 30 standhouders - een derde

meer dan bij de eerste editie in Genk -

aanwezig, en konden de meest recente

producten en toepassingen worden ont-

dekt. Er werden twee primeurs voorge-

steld. Met de ultra dunne 4K HDMI recei-

vers van Wyrestorm was er een primeur

voor de Benelux. De Russound KNX

interface waarmee het mogelijk is om

Russound audio systemen aan te sturen

met KNX - zonder gebruik te maken van

een externe server -, was een tweede pri-

meur van formaat.

KNX is de enige wereldstandaard (ISO/

IEC) voor de automatisatie van gebou-

wen. Wereldwijd maken meer dan 370

fabrikanten van dit niet-merkgebon-

den systeem gebruik voor hun produc-

ten en toepassingen. Hein De Bruyn

(Afgevaardigd bestuurder groep Alelek,

gevestigd in het Limburgse Alken,

met filialen in Wolvertem-Meise, Bree,

Laakdal en Tielt): “Onze groep zette des-

tijds al zwaar in op KNX – toen nog onder

de naam EIB - omdat onze ervaring en

expertise uitwees dat KNX hét beste sys-

teem was voor automatisatie van gebou-

wen. KNX zit wereldwijd in de lift. Door de

ontwikkeling tot wereldstandaard kon-

den we een voorsprong uitbouwen op

onze concurrenten qua kennis en erva-

ring met het systeem. Studiebureaus en

(interieur)architecten schrijven steeds

meer automatisatie voor, en KNX neemt

hiervan als wereldstandaard het groot-

ste gedeelte voor zijn rekening.” In

Antwerpen heeft groep Alelek reeds het

KNX Experience Home, een multifunc-

tioneel platform voor KNX-beleving. Het

betreft zowel een opleidings-, demon-

stratie-, netwerk- als testplatform.

In het kielzog van Light+Building

“Na het succes van de eerste beurs (20

standhouders en 700 bezoekers) was

een tweede editie een evidentie. Om

de vinger zo goed mogelijk aan de pols

te houden kwam die er al na één jaar.

Zo kunnen de nieuwigheden die op dé

Europese referentiebeurs Light+Building

werden voorgesteld, ook hier in België

gepresenteerd worden. De KNX Beurs

zal vanaf nu tweejaarlijks, in het kiel-

zog van Light+Building georganiseerd

worden”, aldus Lode Snellings van KNX

Beurs. “Dit is de enige Belgische beurs

waar de bezoeker alle ontwikkelingen en

nieuwste producten op vlak van KNX kan

zien, en rechtstreeks met de producen-

ten kan praten. Onder de meer dan dertig

standhouders waren er ook OEM’s met

nieuwe producten, technieken en toe-

passingen.” De bezoeker kon zijn ken-

nis opschroeven via diverse seminaries.

Voor Hein Debruyn van Alelek was de

opkomst boven verwachting: “Ook dit-

maal stelden een aantal bedrijven die de

beurs bezochten, zich reeds kandidaat-

exposant voor de volgende editie. Met

deze geslaagde tweede editie heeft de

KNX Beurs zijn bestaansrecht binnen de

Benelux zeker bewezen.”

(Door Philip Declercq)

www.KNXbeurs.com

www.knxexperiencehome.be

Fedelec magazine | 31

Vakbeurs New Security‘Security in en om gebouwen en infrastructuur’

Op 26 en 27 februari 2015 gaat de eerste editie van de vakbeurs New

Security ‘nieuwe stijl’ door. Het enthousiasme onder de exposan-

ten is groot, want ze krijgen eindelijk een tweedaagse tweejaarlijkse

beursformule voorgeschoteld op maat van de beveiligingsmarkt. Samen met

de beursorganisatie stellen ze alles in het werk om er het belangrijkste event

in België voor de sector van te maken. The proof of the pudding is in the eating,

maar de ingrediënten voorspellen het beste!

De vorige editie van de professionele

beurs New Security dateert al van 2012,

maar de nieuwe beursorganisator wil

niet horen van een doorstart. “Een beurs

organiseer je voor de bezoekers én voor

de exposanten”, vertelt Filip Cossement

van FCO Media, de uitgever van Top

Security en nieuwe organisator van New

Security. “Het eerste wat ik dus deed,

was luisteren. Welke beurs wil de bevei-

ligingsmarkt? Wat verwachten de expo-

santen als ondersteuning? En waarvoor

trekken de bezoekers naar een beurs?

Willen ze alleen maar contacten leggen,

of willen ze ook kennis delen en opdoen?

Uit mijn vele contacten bleek al snel dat

we het concept volledig moesten her-

bekijken. Het resultaat is een breuk met

het verleden: tweejaarlijks, twee dagen,

Brabanthal Leuven.”

“Doelgroep duidelijk definiëren”

Als beursorganisatie is het belangrijk om

je doelgroep duidelijk te definiëren en

de exposanten en het randprogramma

hierop af te stemmen. New Security is

dé vakbeurs voor installateurs van vei-

ligheidssystemen, veiligheidschefs in

bedrijven, handelszaken, warenhuizen

en banken, telebewakingsbedrijven,

fabrikanten en importeurs van veilig-

heidssystemen, bewakingsondernemin-

gen, facility managers, studieburelen

en architecten, gebouwenbeheerders

en voorschrijvers. De exposanten zijn

minstens even gevarieerd, maar spelen

allemaal hun specifieke rol in het beurs-

thema ‘Security in en om gebouwen en

infrastructuur’: groothandels, impor-

teurs, fabrikanten, keuringsinstanties,

beroepsverenigingen, onderwijs- en

opleidingsinstellingen en meldkamers.

Er zijn veel redenen waarom een profes-

sional een vakbeurs bezoekt, maar er

bestaan minstens evenveel redenen om

die niet te bezoeken. Veelal zijn deze van

praktische aard. Filip Cossement: “Het

begint met de bereikbaarheid, zowel

in plaats als in tijd. Met de Brabanthal

in Leuven hebben we een gemakkelijk

bereikbare locatie langsheen de E40

gevonden, met bovendien gratis parking,

uitstekende catering, moderne vergader-

zalen en auditorium. Daarnaast de ope-

ningsuren. Vooreerst liggen de beursda-

gen op donderdag en vrijdag, want een

beursbezoek valt beter in te plannen op

het einde van de werkweek dan aan het

begin. Maar ook de openingsuren zijn

beter afgestemd op de drukke agenda

van de geïnteresseerde bezoeker. Op

donderdag is er de nocturne (10 tot 22u),

terwijl we op vrijdag lang genoeg open

blijven om er een boeiende afsluiter van

de werkweek van te maken (10 tot 18u).”

Randprogramma

Bezoekers worden ook aangetrokken

tot een beurs door het randprogram-

ma. Beursorganisator Filip Cossement

heeft dit al voldoende ondervonden met

de andere professionele vakbeurzen

die hij organiseert, zoals Climatechno

(HVACR) en Aquarama (watertechnolo-

gie). “Een sterk randprogramma maakt

een sterke beurs, dus zijn we bijzonder

gelukkig met ons partnership met Syntra

voor Bedrijven en Medewerkers. SBM

zal tijdens New Security een workshop

organiseren over het integreren van het

“Het resultaat is een breuk met het verleden: tweejaarlijks, twee dagen, Brabanthal Leuven.”

beurzen

32 | Fedelec magazine

aspect ‘security’ bij het ontwerpen van een gebouw en

richt zich tot studiebureaus, architecten en facility mana-

gers. De titel ‘Denk als een crimineel, ontwerp & beheer

als een gebruiker’ laat op donderdag 26 februari ’15 een

bijzonder boeiende namiddag verhopen. We kijken dan

ook uit naar de presentatie van Kristl Matton, Safety

Manager bij de Vlaamse overheid, over het aspect veilig-

heid tijdens de voorbije Special Olympics in ons land (zie

ook artikel in dit nummer).” Deelname aan de workshop

van SBM is betalend, maar ben je een werknemer, zelf-

standige of vennoot van een Vlaamse KMO, dan recu-

pereer je met de KMO-portefeuille 50% op het inschrij-

vingsgeld (zie www.kmo-portefeuille.be of contacteer

Kevin Labens op 051/23.87.50).

Aanwezigheid beroepsverenigingen

Verder ondersteunen eveneens ALIA Security (de

Belgische beroepsvereniging van de elektronische

beveiliging) en ANPI (de Nationale Vereniging voor

Brand- en diefstalbestrijding) de beurs New Security.

Hierdoor kan er worden gegarandeerd dat alle aspec-

ten van de beursformule ‘Security in en om gebouwen

en infrastructuur’ tijdens New Security de nodige aan-

dacht zullen krijgen. Ook IFMA (de beroepsfederatie

voor Facility Management in België) zal aanwezig zijn

op New Security. Door de brede ondersteuning van de

beurs, blijkt duidelijk dat het concept van een gebouw

belangrijk is voor veel meer dan louter het functionele

gebruik van een gebouw. “Meer specifiek brandbevei-

liging en security leunen bijzonder dicht aan bij het ont-

werp”, legt Filip Cossement uit. “Een beursbezoek is dus

ook interessant voor studieburelen en architecten zodat

ze hun kennis in deze twee domeinen kunnen uitbreiden

om toekomstige projecten ook vanuit dit perspectief te

bekijken.”

Waarom moet iedereen uit de veiligheidssector de beurs

New Security bezoeken? “Vooreerst is het de enige vak-

beurs in België die volledig gericht is op security”, besluit

Filip Cossement. “Je ontdekt er de nieuwe trends en pro-

ducten voor 2015 en je kan er deelnemen aan interes-

sante workshops. Samengevat, op New Security ontdek

je nieuwe ideeën, inzichten en oplossingen.”

(Door Rudy Gunst)

Meer informatie, registratie en inschrijvingen voor het

randprogramma zijn beschikbaar op de website.

www.new-security.be

DONDERDAG 26 FEBRUARI 2015

SBM: VEILIG ONTWERPEN, VEILIG BEHEREN

“Denk als een crimineel, ontwerp & beheer als een gebruiker”

14u00 Keynote: Veilig ontwerpen, veilig beheren

Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED)

Henk Neddermeijer (Delft TopTech/TU Delft, Scientia nv,

Kernel Safety en Security)

14u50 Pauze

15u15 Monitoring, CCTV, Access Control, brand- en

inbraakdetectie: Trends in Technology

Hans Vandenbergh

16u10 Good Security Practice:

Special Olympics Antwerpen 2014

Kristl Matton - Safety Manager at Vlaamse Overheid/Head

of Security Special Olympics/Former Head of Corporate Real

Estate steering centre at BNP Paribas Fortis

17u00 U ontvangt het “Handboek Veilig Ontwerp en Beheer”

+ bezoek beurs

Deelname: 100 euro voor leden IFMA, NAV, ALIA

120 euro voor niet leden

Praktisch: van 14u00 tot 17u00, enkel in het nederlands

VRIJDAG 27 FEBRUARI 2015

ANPI: “T031 VOOR DE EN50131”

Ronny Nedergedaelt

Deelname: GRATIS

Praktisch: van 11u30 tot 12u00

Inschrijven: Contacteer Mevr. Poot Baudier:

fabienne.pootbaudier@anpi.be - T 010 47 52 21

VINÇOTTE, de partner bij uitstek voor de beveiligingssector

Deelname: GRATIS

Praktisch: van 14u30 tot 15u15, enkel in het nederlands

Inschrijven: Contacteer Mr. Van Der Ven:

gvanderven@vincotte.be T 02 674 59 83

PROGRAMMA

Fedelec magazine | 33

TG165_Ad Electrical_192x136_NL.indd 1 27/01/15 16:55

0.97 qm

EB

34

IN/OUT

Latest update: 14/10/2013WORKSHOP

i

Latest update: 03/02/2015

Vrij / Libre

Optie / en option

Bevestigd / confimé

WORKSHOPS

PARTNERS:PARTENAIRES:

01 02

04 25

26

27

22

20

17

16

15

32

34

21

29

31

08

10

12

18

13

36

4638

39

07

45

48

49

50

51

09

11a

11b

5257a 57b

58 59 60 61 62

56 55 53

42m2

36m2

24m2

48m2

18m2

12m2

9m2

30m2

18m2

66m2 57m2

18m2

12m2

12m2

15m2

35m2

54m2

54m2

12m2

12m2

21m2

12m2 12m2 24m2

12m212m2

12m212m2

12m212m2

36m2

18m29m2 9m2

12m2

12m2

12m2 15m2 18m218m2

18m2

18m2

36m2

54m2

78m2

SABELCO

ABUS Security center

AVG-DTM

WILCON SECURITY

BVBA

AIBVINCOTTE

AUTRO-SYSTEMS IPROTEC

ROBOTICS

IDIS

BANDITNV

CDVIBENELUX

PRAXIS

PLENION

HEURE ET CONTROLE

OKTOPUSNV/SA

VISOTE

ADDVALS

DE RAATSECURITYPRODUCTS

NV

AIS SECURITY

RAS

247 COMFORT-FRANCE NIZET DISTRIBUTION

by DEMES, SL

TOP SECURITY BV

SMC

ANBRIMEX

ADI GLOBAL

DOM-BRECHT

DISTR. NV

NESTOR COMPANY

FASTTEL

CCVS VVNT

ANPI

ASTENA

SYNTRASBM

FR-SECURITY

IOTEO

VISUATECH

LOBECO

PROJECT O

TRIDIS

EUROMATEC

DISTRI-COMPANY

IP SECURITY DISTRIBUTION

EAL APELDOORN BV

Abus Security CenterAddvalsAdi GlobalAib VinçotteAis SecurityAnb RimexAnpiAstenaAutrosystemsAvg - DtmBandit NvBy Demes SlCcvsCdvi BeneluxDe Raat Security Products nvDistri-CompanyDombrecht DistributionEal Apeldoorn BvEuromatecFasttelFrance Nizet DistributionFR-SecurityIdisIoteoIprotec RoboticsLobecoNestor CompanyOktopus NvPlenionPraxisProject-ZeroRasSabelcoSecurity Monitoring CentreSyntra SbmIp Security DistributionTop Security BvTridisVisoteVisuatechVVNTWilcon Security Bvba247 Comfort

Fedelec magazine | 35

Nieuw voetbalstadion mogelijke bedreiging voor Brusselse beurzen

FISA en FEBIAC trekken al geruime tijd aan de alarmbel wat betreft de bouw van het

nieuwe voetbalstadion op de Heizel, dat een bedreiging zou kunnen vormen voor de

jobcreërende beurzen in Brussel. Geert Maes: “Wij zijn niet tegen de bouw van het voet-

balstadion, maar wel de manier waarop. In welke mate houden de ingediende offertes

rekening met het beperken van de overlast tijdens de werkzaamheden? We vragen

dan ook: bouw eerst de parking en dan het stadion en beperk de bouwtijd. Wanneer

het project niet goed beheerd wordt, kan de toekomst van de beurzen in het gedrang

komen. Wij dringen erop aan dat er snel een objectieve studie uitgevoerd wordt over

de impact van het project op de mobiliteit en de garantie dat de beheerder van de infra-

structuren tevens de beheerder van de parkings wordt.”

Nieuwigheden spotten op Batibouw

Geert Maes (Algemeen Directeur Batibouw) ziet de 56ste editie van

Batibouw (26 februari-8 maart) hoopvol tegemoet, zonder voorbij te

gaan aan de economische realiteit.

Batibouw 2015 hoopt het objectief van

300.000 bezoekers, dat verleden jaar op

een haar na gemist werd, terug te halen.

Geert Maes: “We kunnen niet spec-

taculair stijgen in een dalende markt.

Niettemin stemt het hoog aantal professi-

onele bezoekers, 75.000 in 2014, me bij-

zonder tevreden. Ongeveer 7% van deze

bezoekers komt uit de elektrotechnische

sector. Uit onze enquête blijkt trouwens

dat professionals vooral naar Batibouw

komen om nieuwigheden te ontdekken."

Enquête bij professionals

De enquête wijst uit dat 60% van de pro-

fessionals de beurs gedurende de eer-

ste twee professionele dagen bezoekt

(38% besluitvormers, 44% medebesluit-

vormers). De drie belangrijkste redenen

waarom men de beurs bezoekt zijn: het

ontdekken van nieuwigheden, ontmoe-

ten van nieuwe leveranciers/bezoeken

bestaande contacten en het vinden van

oplossingen voor concrete problemen.

Verschuiving naar renovatie

Het “Batibouw-effect” heeft tot ongeveer

mei-juni geduurd, aldus Geert Maes: “Na

het verlof is dit stilgevallen tot gedaald.

De huidige parameters zijn niet zo goed.

Men praat over de oneerlijke concur-

rentie, de dumpingprijzen en dergelijke

meer, maar er is meer aan de hand. Het

vertrouwen van de consument is zoek,

en het budget is beperkt. Vandaar ook

dat renovatie een van de hoofdthema’s

van Batibouw 2015 is. Het grote voordeel

is dat de kosten kunnen worden gespreid

in de tijd. Het tweede thema betreft kos-

tenoptimaal bouwen. Inzake nieuwbouw

en de alsmaar strenger wordende ener-

gieprestatie-eisen dient het gezond ver-

stand terug te keren: moeten we altijd

de beste leerling van de klas zijn? De

overheid schakelt te snel. Het gevolg is

een verschuiving naar renovatie.” “Het

digitale huis” is het derde thema. Geert

Maes: “Woningen worden door middel

van apps en digitaal verbonden toestel-

len alsmaar intelligenter. Maar het gaat

nog verder, huizen en plannen zullen in

de toekomst compleet kunnen worden

gedownload.”

(Door Tilly Baekelandt)

www.batibouw.be

beurzen

36 | Fedelec magazine

Heb je een jonge elektrofreak in je

omgeving (dochter, zoon, neef, buurmeisje ...)? Vertel dan zeker over de

Elektroclub!

Stroom-Opwaarts wil meer jongeren warm maken voor elektrotechnische

opleidingen en beroepen. De campagne is er voor jongeren en hun ouders,

en voor scholen, opleidingscentra en werkgevers. Stroom-Opwaarts is een

initiatief van Vormelek en zijn sociale partners.

Vormelek is er voor alle bedrijven en arbeiders uit het PSC 149.01. De organisatie

ondersteunt de bedrijven bij hun competentie- en opleidingsbeleid en

onderneemt acties voor een betere instroom van arbeiders.

Tussen 10 en 14 jaar en gek van elektriciteit? Kom dan bij de Elektroclub! Je vindt er alle info over elektriciteit studeren en werken als elektricien. En doe zeker ook mee met de spannende wedstrijden. Dan maak je kans op te gekke prijzen!

Word gratis lid via elektroclub.stroomopwaarts.be

Bestel je gratis Elektrokick via

elektroclub.stroomopwaarts.be/

elektrokick-bestellen.

Wat is elektriciteit? Hoe werken herlaadbare batterijen? Hoe bouw je een elektrisch circuit? Ga op zoek naar de antwoorden in Elektrokick, het populaire doeboek voor jongeren tot 14. Het staat boordevol spannende proefjes en leuke weetjes.

www . s t r o o m o p w a a r t s . b e

Stroomopwaarts De vonken vliegen ervanaf!

SO_advertentie.indd 1 17/11/10 15:35

Fedelec magazine | 37

Concord introduceert Beacon XL-railspotConcord, specialist in architecturale verlichting, breidde zijn bekroonde Beacon-assortiment opnieuw uit met armatuuroplossingen.

De specialist in architecturale verlichting zoekt de grenzen van de technologie op met de nieuwe Beacon XL: een nieuwe spot die tot

3000 lumen biedt bij slechts 38W (42W totaal opgenomen vermogen) en ideaal is voor toepassingen in de retail. De spot is, als aanvul-

ling op de rest van het assortiment, verkrijgbaar in zowel wit als zwart. De railspot kan bestaande 35W CMI-lampen vervangen, wat

aanzienlijke energiebesparingen oplevert. Met een CRI (Colour Rendering Index) van maximaal 97 biedt de spot retailers een zeer

krachtige LED-armatuur met uitstekende kleurweergave. De armatuur van veertig watt heeft drie verschillende stralingshoeken: een

smalle van 12°, een middelgrote van 24° en een grote van 50. Dankzij diverse accessoires kan Beacon XL aan alle individuele eisen

aangepast worden. Concord vernieuwde daarnaast zijn complete serie Beacon 26W-railspots met nieuwe LED-chips. Door de inte-

gratie van deze LED-chips in de armaturen is de lichtopbrengst aanzienlijk toegenomen en de kleurweergave verbeterd.

www.havells-sylvania.com

www.concord-lighting.com

Nieuwe reeks FERMAX "SMILE" monitoren ABYZ presenteert de nieuwe reeks FERMAX "SMILE" moni-

toren. Dit in verschillende uitvoeringen zodat de monitor kan

worden afgestemd op de sfeer en stijl van de ruimte.

De zilveren uitvoering is er voor de klant die een voorliefde

heeft voor de industriële look: een neutrale, maar niettemin

gesofistikeerde kleur die gemakkelijk te integreren is in de

kleuren van de woning. Wit is bedoeld voor zij die lichte en

open aanvoelende ruimtes appreciëren. Het wit profiel en de

monochrome drukknoppen integreren de videofoon subtiel

in de ruimte. De zwarte uitvoering is geschikt voor wie ervan

houdt om de ruimte karakter, prestige en elegantie te geven.

www.abyz.be

aleo solar levert 5,8 MW module-vermogen in Turkijealeo solar levert zonnepanelen voor vier grote fotovoltaïsche

projecten in Turkije, met een totaal vermogen van 5,8 Megawatt.

Op het dak van een industrieel bedrijf in de stad Eskisehir in

Anatolië zal een van de grootste Turkse op-dak installaties wor-

den geplaatst. Alleen al deze zonne-energie-installatie zal een

vermogen van 3 MW hebben. In Eskisehir komen nog twee

andere op-dak installaties van respectievelijk 1,15 MW en 1 MW,

en dan komt er nog een vrijeveldkrachtcentrale van 650 kilo-

watt in Izmir aan de Turkse Egeïsche kust. De projectontwik-

kelaar is het Turks bedrijf Ekip Girisim Enerji. Met de toegepaste

hoogrendementsmodules van aleo kan, in vergelijking met 250

Watt-standaardmodules, ca. 20% meer vermogen op hetzelfde

oppervlak worden geïnstalleerd.

De firma aleo solar GmbH levert in totaal ruim 20.000 modu-

les aan de Turkse EPC. De hoogrendementsmodules van aleo

halen een rendement van meer dan 18,3%, dat wordt bereikt

door de combinatie van zorgvuldig geselecteerde onderdelen

en zonnecellen van de nieuwste technologie. Naast de celver-

binders zorgen antireflex-gecoat frontglas en een supertrans-

parante EVA-folie ervoor dat er meer licht bij de cel terechtkomt.

www.aleo-solar.be

Product News

38 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

FLIR Systems presenteert nieuwe T-serie camera's met UltraMax™-resolutieFLIR Systems, Inc. heeft bekendgemaakt dat de warmtebeeldca-

mera's uit de T-serie worden uitgebreid met nieuwe functies en

mogelijkheden. Het bedrijf introduceert tegelijkertijd twee nieuwe

camera's: de T460 en de T660. De FLIR-camera's uit de T-serie zijn

nu uitgerust met UltraMax™, een unieke beeldverwerkingsfunc-

tie die de IR-resolutie en gevoeligheid van de camera's aanzienlijk

verbetert. Geselecteerde camera's uit de T-serie werden voorzien

van verbeterde warmtegevoeligheid – tot 20 mK – en een betere

temperatuurmeting. De nieuwe T460 en T660 camera’s zijn voor-

zien van deze kenmerken en hebben een temperatuurbereik tot

2000°C, continue autofocus en geïntegreerde opname van real-

time radiometrische videobestanden. De data kunnen worden

afgespeeld en geanalyseerd met FLIR Tools en FLIR Tools+ zodat

de thermische wijzigingen over een bepaalde periode tot in het

kleinste detail onderzocht kunnen worden.

www.flir.com/t-series

NV Cebeo neemt Vanas Beyond Tools overNV Cebeo uit Waregem heeft sinds 1 februari de activiteiten en

medewerkers van Vanas Beyond Tools uit Kruibeke overgenomen.

Cebeo is een Belgisch bedrijf actief in de distributie van elektro-

technisch materiaal, technische diensten en oplossingen. Vanas

Beyond Tools is een gespecialiseerde groothandel in professionele

handgereedschappen, machines en hijs- en hefwerktuigen. Voor

Cebeo is Vanas Beyond Tools binnen het kader van zijn groeistra-

tegie als gespecialiseerde groothandel de meest geschikte partner

voor de uitbreiding van de bestaande productportfolio en techni-

sche competenties in het domein van tooling en hijs- en hefwerk-

tuigen. Voor Vanas Beyond Tools betekenen de schaalgrootte en

de performantie van Cebeo op het vlak van logistiek en e-business

een onmiskenbare meerwaarde. Beide bedrijven hebben een fami-

liaal en nationaal karakter en streven naar een optimale klantgericht-

heid en kwaliteit op het gebied van productaanbod en dienstverle-

ning. Vanas Engineering nv, bekend voor magazijninrichtingen en

dynamische systemen voor industrie en ziekenhuizen, maakt geen

onderdeel uit van deze transactie.

www.cebeo.be

www.vanas.eu

BISOL introduceert nieuwe lineaire vermogensgarantie

BISOL Group introduceert op al zijn zonnepanelen een

lineair afnemende vermogensgarantie tot 85 procent van

het vermogen na 25 jaar werking. In het eerste jaar wordt

minstens 97% van het vermogen gegarandeerd, gevolgd

door een vermogensafname van maximaal 0.50% over de

volgende 24 jaar. Vergeleken met de meest voorkomende

lineaire garanties in de industrie, garandeert BISOL 6,25%

meer vermogen in het 25e jaar. De omschakeling door

BISOL van een stapsgewijze- naar een lineaire vermogens-

garantie is het gevolg van de hoge kwaliteitsnormen die

deze Europese fabrikant zichzelf oplegt in iedere fase van

het productieproces. Naast de bestaande productgarantie

van 10 jaar, is de lineaire vermogensgarantie geldig voor

alle BISOL zonnepanelen geproduceerd na 1 september

2014 en aangekocht door de eindklant vanaf 1 november

2014. De garantie treedt automatisch in werking van zodra

de panelen aangekocht worden (in lijn met de algemene

verkoopsvoorwaarden). Klanten die een bijkomende zeker-

heid wensen, kunnen een officieel garantiecertificaat aan-

vragen via de website.

www.bisol.be

Fedelec magazine | 39

Niko Group verwerft M. Züblin AGNiko Group nam M. Züblin AG, een familiale bedrijvengroep

met hoofdkwartier in het Zwitserse Wallisellen, over van stichter

Michael Züblin. M. Züblin AG (opgericht in 1986) produceert

detectoren voor lichtsturing en lichtarmaturen voor specifieke

toepassingen in woningen/appartementen en voor commer-

ciële en industriële gebouwen. De groep heeft eigen verkoop-

organisaties in Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en

Polen en is vooral sterk aanwezig op de Zwitserse, Duitse en

Oostenrijkse markt. De Züblin-groep heeft een jaarlijkse omzet

van meer dan 20 miljoen euro en stelt 65 mensen tewerk in de

bovenvermelde landen. Deze acquisitie past in de groeistrate-

gie van de Niko Group betreffende detectoren en lichtsturings-

producten. De groep wil op dit vlak een belangrijke speler wor-

den op de Europese markt. Eerdere acquisities in dit domein

waren Servodan (met thuisbasis in Denemarken en actief in

Scandinavië, overgenomen in 2008) en Unotech (eveneens met

thuisbasis in Denemarken, in 2013 overgenomen en nu volledig

geïntegreerd in Servodan).

www.niko.eu

Stroom gegarandeerd met ‘Keor T’ driefasen UPS-en van Legrand De ‘Keor T’ UPS-en van Legrand zorgen er in geval van een

black-out voor dat essentiële elektrische apparaten gedurende

een bepaalde tijd blijven functioneren. Deze niet-onderbreek-

bare voedingen zijn er in drie fasen, met een vermogen van 10

tot en met 60 kVA. Ze zijn parallel schakelbaar zodat het vermo-

gen verhoogd kan worden tot maximaal 480 kVA. ‘Keor T’ UPS-

en kunnen gevoed worden door twee aparte AC-voedingen.

Ze zijn schaalbaar in functie van verschillende redundantieni-

veaus en geschikt voor generatorkoppeling. Ze zijn compatibel

voor communicatie via RS232, Modbus en programmeerbare

contacten. Een USB-converter is optioneel. Met een gebruiks-

vriendelijk display en de aansluitvoorzieningen aan de voorzij-

de zijn ze eenvoudig te installeren en te bedienen. Compacte

plaatsing is mogelijk

op een oppervlakte

van 0,32 m² tot en met

0,54 m², per behui-

zing. De 3-level scha-

keltechnologie zorgt

voor een hoge efficiën-

tie tot 96%, waardoor

dit type UPS een lage

TCO kan voorleggen.

www.legrand.be

Modular lanceert klassiekers met zelfontwikkelde LED-technologieModular Lighting Instruments maakt enkele van zijn iconen klaar voor de toekomst

en vervangt de AR111-module door een M-led111. De iconen Nomad, Multiple,

Bolster en Lotis in combinatie met de M-led111 bieden hogere kwalitatieve lichtbe-

leving dan de halogeenvoorganger, zonder in te boeten aan hun originele design-

waarde. Kenmerken: M-LED111 is verkrijgbaar in 2 700, 3 000 en 4 000 Kelvin,

met spot-, medium- of floodreflector, lumenoutput varieert van 1 100 tot 2 500 lm;

afhankelijk van amperage van gear, dimbare en niet-dimbare versie. De module is

verkrijgbaar met een witte of zwarte structuur. Het bedrijf ontwikkelde de ledmodule

volledig zelf.

www.supermodular.com

Product News

40 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

Nieuwe verlichtingsinterface DALI De laatste nieuwigheid van Domintell is de DINTDALI01 interface. Het is de link tussen de domotica

BUS van Domintell en de toestellen die op een DALI (Digital Addressable Lighting Interface) BUS

aangesloten zijn. Momenteel ondersteunt Domintell DALI-protocollen type 0 (TL-lampen => Device

Type 0) en type 6 (LED-modules => Device Type 6). Maximaal 64 DALI-kanalen kunnen door één

Domintell interface beheerd worden. Het is de tiende interface op rij van de Domintell DIMMER

oplossingen. De DINTDALI01 mag niet verward worden met de DALI01, die de voeding voor de

Domintell BUS is (kabel (niet in buis) rol in lengte van 500 meters, nieuwe verpakking voor de BUS).

www.domintell.com

Schneider Electric en ElectroProject sluiten partnership Schneider Electric en ElectroProject, business unit van Cofely, zijn een

samenwerking aangegaan die is gericht op de zwaardere industrieën, de

waterwereld, de olie- en gassector en energiebedrijven. Volgens beide

organisaties is frequentieregeling van hoogspanningsmotoren de effici-

ency enabler voor deze branches. Denk hierbij aan het realiseren van sub-

stantiële energiebesparingen en het faciliteren van een flexibeler produc-

tieproces. Bij de samenwerking gaat het om de frequentieregelaar Altivar

1200. Schneider Electric en ElectroProject kunnen potentiele gebruikers

voorrekenen hoeveel energiebesparing zij met behulp van deze drive

kunnen realiseren op hoogspanningsmotoren. Beide bedrijven hebben

ervaren dat als organisaties de last op 80 procent van de maximale belas-

ting regelen, de energiebesparing kan oplopen tot 50 procent. Ook zijn

terugverdientijden van zeven maanden geen uitzondering. De Altivar is

inzetbaar in elke toepassing, zowel voor nieuwe applicaties als voor retro-

fittoepassingen.

www.schneider-electric.nl

www.electroproject.nl

OSRAM LIGHTIFY™

OSRAM LIGHTIFY™ brengt de toekomst van het

licht in huis: intelligente netwerkoplossingen die op

elk moment aan individuele wensen en leefstijl zijn

aan te passen. Bij OSRAM LIGHTIFY™ draait het om

persoonlijke wensen. Om dit te bereiken, werken ver-

schillende componenten samen: innovatieve arma-

turen en lampen die kunnen worden gedimd, die het

licht van helder naar warm wit kunnen aanpassen en

dit in verschillende kleuren kunnen verlichten afhan-

kelijk van stemmingen en sferen. Een gateway en plug

worden gebruikt om de lichtbronnen draadloos in een

netwerk te kunnen aansluiten. Alles wordt eenvoudig

gestuurd via een iOS of Android smartphone of tablet.

Met OSRAM LIGHTIFY™ begint het met één afzon-

derlijk te sturen armatuur of lamp. Maar het systeem is

ook uit te breiden tot maximaal 50 lichtbronnen.

www.osrambenelux.com

Fedelec magazine | 41

OSRAM VEGA design led-armatuur voor professionele kantoorverlichting

Rittal - Industrie 4.0De optimalisatie van de productieketen is een continue opgave

in de sturings- en schakelkastenbouw. Rittal toonde samen

met zusterondernemingen EPLAN, Cideon en Kiesling op de

SPS IPC Drives 2014 hoe dit in zijn werk gaat. Onder het motto

“Next level for Industry” presenteerden de ondernemingen van

de Friedhelm Loh Group nieuwe oplossingen voor de reali-

satie van efficiënte productieprocessen volgens Industrie 4.0:

van engineering over systeemtechniek tot automatisatie. De

getoonde productinnovaties in de behuizings-, ventilatie- en

stroomverdelingstechniek behoorden tot de hoogtepunten op

de stand. “De intelligente verbinding van het productaanbod

van EPLAN, Cideon, Rittal en Kiesling tot een naadloze pro-

ductieketen vertaalt zich bij ons in Industrie 4.0 voor de stu-

rings- en schakelkastenbouw,’ verklaart Dr. Thomas Steffen,

directeur R&D bij Rittal. Hij vult aan: “Essentieel is Industrie

4.0 een data-, software- en interfacethema. Door de optimale

afstemming die we binnen de Friedhelm Loh Group hebben

bereikt, kunnen de productiekosten in de schakelkastenbouw

tot 50% worden gereduceerd.”

www.rittal.com

Stabiplan lanceerde tijdens het sectorevent BIM LIVE | SUM 2014 op 25 november 2014 de European MEPcontent Standard (EMCS).

Vijfhonderd MEP-engineers, projectleiders en vertegenwoordigers van fabrikanten, sectorpartners, installatiebedrijven en gebouw-

beheerders waren getuige van de overhandiging van de standaard aan Henk de Bruijn, sales manager bij Nefit. Als representant van

de 150 fabrikanten die hun producten op MEPcontent publiceren, nam hij de EMCS in ontvangst. In combinatie met het platform

mepcontent.eu is de Europese MEPcontent Standaard het antwoord op de vraag van MEP-ingenieurs en fabrikanten naar uniforme

en geclassificeerde content voor de installatiesector in Europa. Stabiplan wil haar kennis van installatie-

techniek en content voor MEP delen, omdat de installatietechniek een specifieke sector is die haar eigen

normen en standaarden verdient. Dit moet gebeuren op Europees niveau: een aanpak per land is te frag-

mentarisch en niet toekomstbestendig. Een Europese aanpak sluit aan bij de praktijk waarin fabrikanten

hun productaanbod niet beperken tot één land.

www.stabiplan.be

Product News

42 | Fedelec magazine

De nieuwe VEGA is een design led-armatuur voor professionele

kantoorverlichting. Het ultramoderne armatuur in aantrekkelijk

design is voorzien van efficiënte led-technologie en een zeer

hoge lichtkwaliteit. De verschillende toepassingsmogelijkheden

zorgen voor veel flexibiliteit. De OSRAM VEGA kan als pendel-

armatuur, als opbouwarmatuur of op een railsysteem worden

geïnstalleerd. Het armatuur beschikt over een lichtgeleidende

plaat met ingedrukte prismatische structuur. Deze speciaal ont-

wikkelde structuren voorkomen verblindend licht, het armatuur

voldoet aan de richtlijnen voor kantoorverlichting en is uiter-

mate geschikt voor beeldschermwerkplekken. Ook op visueel

gebied zet de VEGA accenten met het hoogwaardige en moder-

ne design. Bij het uitschakelen is de lichtgeleidende prismati-

sche plaat met een hoogte van slechts 6 mm bijna transparant.

Uitgerust met zeer efficiënte led-technologie met een lichtren-

dement van 100lm/W, een lumen output van 4.200 lm en een

levensduur van 50.000 uur.

www.osram-benelux.com

European MEPcontent Standard beschikbaar

In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-

systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun

verschillende woningfuncties op afstand kunnen

bedienen – en op die manier heel wat energie

besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf

hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele

jaren lang een referentie is op dat gebied,

besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van

zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om

producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,

persoonlijker en toegankelijker zijn. Resultaat:

de markt van de domotica explodeert en de

behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.

Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-

installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen

is voldoende om volop te profiteren van de groei

van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet

ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50

info@domintell.com - www.domintell.com

1 NIEUWE WONING OP 5WORDT UITGERUST MET DOMOTICALAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN:WORD DOMINTELL INSTALLATEUR w

ww

.avv

isi.c

omar

ch: F

ranç

ois

Mar

tens