feiten, financiering, kosten en opbrengsten · belangrijkste feiten, de financiering en de kosten...
TRANSCRIPT
De verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg, kraamzorg en Jeugdgezondheidszorg in kaart
Feiten, financiering, kosten en opbrengsten
2
Voorwoord
partijen werken aan een toekomstbestendige zorg, waarbij cliënten zoveel mogelijk de eigen regie over hun leven en gezondheid kunnen blijven houden en zorgondernemers kunnen blijven voldoen aan de zorgvraag.
Discussies over zorg gaan vaak over geld. Daar zijn ook veel gegevens over. Discussies over zorg gaan veel te weinig over de opbrengsten. Om de waarde van iets bepalen is het echter wel nodig om de kosten te vergelijken met de baten. Over de baten van de zorg zijn maar weinig data beschikbaar. De baten zijn bijvoorbeeld gezondheidswinst en het voorkomen van ziekte. Daarnaast hebben de baten van de zorg een economisch aspect: de zorg levert banen en opdrachten. Systematisch onderzoek naar de baten van zorg en hoe deze baten te laten groeien, staat nog in de kinderschoenen en verdient meer aandacht.
ActiZ heeft De Argumentenfabriek gevraagd om de cijfers en feiten over de VVT, de Jeugdgezondheidszorg en de kraamzorg in kaart te brengen. Voor alle drie deelsectoren worden achtereenvolgens de belangrijkste feiten, de financiering en de kosten en opbrengsten in kaart gebracht.
De kaarten zijn gemaakt om beter inzicht te geven in de feiten van de VVT, kraamzorg en JGZ en op die manier een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke debat over de toekomst van deze zorg.
Aad Koster
Directeur ActiZ
Gezondheid is een groot goed en daar hangt een prijskaartje aan. De betaalbaarheid van de zorg staat meer dan ooit ter discussie. We betalen de zorg deels individueel, maar vooral ook collectief. Het raakt iedereen, gezond en ziek, oud en jong, rijk en arm. Het is dan ook niet verwonderlijk dat discussies over de toekomst van de zorg zoveel los maken bij mensen. ActiZ wil een bijdrage leveren aan deze publieke discussie door inzicht te geven in de kerngegevens van de zorg. Want om tot goede ideeën te komen over betaalbaarheid en kwaliteit van zorg is een goed inzicht in de feiten nodig.
ActiZ is de brancheorganisatie van ondernemers in de verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg (VVT), Jeugdgezondheids- en kraamzorg en behartigt de gemeenschappelijke belangen van haar 415 leden. De leden leveren producten en diensten aan ongeveer twee miljoen cliënten. Daarmee is het een belangrijke speler in het zorgveld en bovendien een van de grootste werkgeversorganisaties in Nederland. Bij de leden werken ruim 420.000 medewerkers. De branche heeft een grote maatschappelijke waarde en heeft een belangrijke rol in de discussie over betaalbaarheid van de langdurige zorg.
De discussie wordt steeds urgenter doordat het beroep op deze zorg toeneemt en enerzijds de kosten oplopen en anderzijds een groeiend tekort op de arbeidsmarkt kan ontstaan. Om de kwaliteit van zorg te bewaken voor het groeiend aantal cliënten, met relatief minder collectief geld en zorgmedewerkers is een omslag nodig. Het besef dat die verandering nodig is, bestaat bij zorgorganisaties, overheid, burgers, cliënten en hun vertegenwoordigers. ActiZ wil samen met al deze
3Voorwoord
Inleiding
Wat zijn feiten rond verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg (VVT), kraamzorg en Jeugdgezondheidszorg (JGZ)? Hoe worden de sectoren gefinancierd? Wat kosten de VVT, de kraamzorg en de JGZ en wat leveren ze op? Dit kaartenboek geeft antwoord op deze vragen en biedt daarmee inzicht en overzicht in de VVT, kraamzorg en de JGZ. De feiten en cijfers in dit kaartenboek bieden houvast bij discussies over de toekomst van de zorg en geven antwoord op veelgestelde vragen van journalisten, zorgaanbieders, beleidsmakers, politici en niet in de laatste plaats van burgers.
In dit kaartenboek hebben de VVT, de kraamzorg en de JGZ elk een eigen hoofdstuk met daarin een Definitie-, een Feiten-, een Financierings- en een Kosten & opbrengstenkaart. Dit alles biedt de lezer over elke sector een vergelijkbare set informatie. De informatie in dit boek betreft de volledige sectoren en niet enkel de leden van ActiZ, met uitzondering van de gegegevens die zijn gehaald uit de Benchmark in de Zorg (ActiZ, 2011).
Wat staat er op de kaarten?
De Feitenkaarten bieden voor elke sector inzicht in kengetallen rond cliënten, zorgaanbieders en werknemers. De Financieringskaarten laten zien hoe de sectoren worden gefinancierd vanuit collectieve middelen en voor een beperkt deel uit individuele betalingen. De Kosten & opbrengstenkaarten maken inzichtelijk wat zorg kost en wat het oplevert in termen van gezondheid, geluk en geld.
Waar mogelijk laten de feiten en cijfers op de kaarten een ontwikkeling in de tijd en internationale vergelijkingen zien.
Hoe is dit boek tot stand gekomen?
In opdracht van ActiZ heeft De Argumentenfabriek dit kaartenboek ontwikkeld. De gegevens in dit kaartenboek zijn verzameld door ActiZ en De Argumentenfabriek, met hulp van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het College voor zorgverzekeringen (CVZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en PwC. Voorafgaand aan de data-verzameling heeft De Argumentenfabriek interviews gehouden met deskundigen van ActiZ. De concept-kaarten zijn in vier denksessies voorgelegd aan deskundigen van ActiZ, Brancheorganisaties Zorg (BoZ), het CAK, het CVZ, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), de NZa, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en een aantal leden van ActiZ. Dank aan allen voor hulp bij het verzamelen en interpreteren van gegevens en het denkwerk.
De Argumentenfabriek, mei 2012Maaike de Vries, Daniël Coenen, Shaun Lednor,
Bas Ebskamp, Maaike Molenkamp, Leonie Lous en
Frank Kalshoven.
44 Inleiding
1.
2.
3.
Inhoud
Verpleeg- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg 6Definitiekaart 7Feitenkaart 8Financieringskaart 9Kosten & opbrengstenkaart 10Literatuurlijst 11
Kraamzorg 12Definitiekaart 13Feitenkaart 14Financieringskaart 15Kosten & opbrengstenkaart 16Literatuurlijst 17
Jeugdgezondheidszorg 18Definitiekaart 19Feitenkaart 20Financieringskaart 21Kosten & opbrengstenkaart 22Literatuurlijst 23
5Inhoud
1. Verpleeg- en VerzorgIngsHuIszorg en tHuIszorg
6
Wat is verpleeg- en
verzorgingshuiszorg en thuiszorg?
Welke vormen kent thuiszorg?
Thuiszorg kent de volgende vormen: Begeleiding Persoonlijke verzorging Verpleging Huishoudelijke verzorging
Welke zzp’s en tarieven kent de intramurale verpleeg- en verzorgingshuiszorg?
Welke afkortingen kent de VVt?
Wat is verpleeg- en verzorgingshuiszorg?
Verpleeg- en verzorgingshuiszorg is langdurige zorg die binnen een zorginstelling wordt geleverd, zoals een verpleeg- of verzorgingshuis (intramurale zorg).
Definitie
* bron: NZa, Beleidsregel CA-300-510, 2011
Afkortingen
zzp 1 Beschut wonen met enige begeleiding € 64,08
zzp 2 Beschut wonen met begeleiding en verzorging € 81,70
zzp 3 Beschut wonen met begeleiding en intensieve verzorging € 123,86
zzp 4 Beschut wonen met intensieve begeleiding en uitgebreide verzorging € 137,51
zzp 5 Beschermd wonen met intensieve dementiezorg € 180,74
zzp 6 Beschermd wonen met intensieve verzorging en verpleging € 181,03
zzp 7 Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, nadruk op begeleiding € 215,66
zzp 8 Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, nadruk op verzorging en verpleging € 246,03
zzp 9 Verblijf met herstelgerichte verpleging en verzorging € 214,65
zzp 10 Verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg € 266,05
Tarieven
Wat is t huiszorg?
Thuiszorg is langdurige zorg die niet in een instelling wordt geleverd maar in de thuissituatie (extramurale zorg).
AWBz Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning
zvw Zorgverzekeringswet
zzp Zorgzwaartepakket
AFBz Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten
CIz Centrum Indicatiestelling Zorg
pgb Persoonsgebonden budget
Vpt Volledig Pakket Thuis
nHC Normatieve Huisvestingscomponent
7Definitiekaart
maximum dagtarieven in 2012*
Werknemers
Zorgaanbieders
0
50
100
150
200
>85 jaar80-84 jaar75-79 jaar70-74 jaar< 70 jaar
ontw
ikke
ling
van
aand
eel (
2009
= 1
00)
0
50
100
150
200VerzorgplaatsenVerpleegplaatsen
20092006
aant
al x
1.0
00
0
1,5
1,6
1,7
2009200820072006
aant
al
0
5
10
15
20
25
30
>95 jaar 90 tot 95 jaar
85 tot 90 jaar
80 tot 85 jaar
75 tot 80 jaar
70 tot 75 jaar
65 tot 70 jaar
<65
proc
ente
n
Zorg met verblijf Zorg zonder verblijf
0 5 10 15 20
ZZP 7
ZZP 6
ZZP 5
ZZP 4
ZZP 3
ZZP 2
ZZP 1
procenten
2007 2010
0
200
400
600
800
1.000
20082004
aant
al x
1.0
00
Verpleeg- of verzorgingshuiszorg
Thuiszorg
0
200
400
600
800
1000
1200 Thuiszorgaanbieders
Aanbieders van verzorgingshuiszorg
Aanbieders van verpleeghuiszorg
aant
al x
1.0
00
2006 2008 20010
vrouwen
mannen
70,8%
29,2%29,4%
70,6%
vrouwen
mannen
Zorg met verblijf Zorg zonder verblijf
0
20
40
60
80
100
20102004
proc
ente
n
Alleen huishoudelijke verzorging
Alleen persoonlijke verzorging
Alleen verpleging
0
60
80
100
2040203020202011
proc
ente
n
0 10 20 30 40 50
Spanje
Duitsland
Nederland
Zweden
België
procenten
0 20 40 60 80 100
Spanje
België
Duitsland
Nederland
Zweden
procenten
0
350
400
450
20102009200820072006
aant
al x
1.0
00
0 500 1.000 1.500 2.000 2.500
> 8 uur per week
> 3 maanden
> 3 maanden
> 8 uur per week
aantal x 1.000
2001 2008
92% 87%
Verpleeg- en verzorgingshuizen
vrouwen (gemiddeld 41 jaar)
mannen
autochtoon
allochtoon
94%
vrouwen (gemiddeld 43 jaar)
87%
autochtoon
Thuiszorg
mannen allochtoon
60
40
vrouwen
mannen
0
20
40
60
80
100 > 75 jaar
65-74 jaar
55-64 jaar
45-54 jaar
35-44 jaar
18-34 jaar
proc
ente
n
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: S
CP, M
ante
lzor
g ui
t de
doek
en, 2
010
bron
: AZW
Info
, 201
2
bron
: SCP
, Man
telz
org
uit d
e do
eken
, 201
0
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: C
BS, S
tatli
ne, 2
012
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: SCP
, VeV
era-
IV, 2
012
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: O
ECD,
Hel
p w
ante
d?, 2
011
bron
: OEC
D, H
elp
wan
ted?
, 201
1
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: C
IZ, I
ndica
tiebe
slui
ten
ZZP
BB 2
007-
11, 2
012
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
* als gevolg van fusies
Cliënten
Mantelzorg
Het aantal cliënten in de VVT neemt toe
Er zijn steeds minder aanbieders van zware zorg
De typische cliënt is een vrouw van hoge leeftijd met een zware zorgbehoefte
…en de doelgroep stijgt de komende jaren fors.
Aandeel ouderen in 2030 ten opzichte van 2009
De capaciteit van de instellingen verschuift richting zware zorg*…
Aantal plaatsen in AWBZ- en Zvw-gefinancierde ouderen- en thuiszorginstellingen
…en cliënten verblijven steeds korter in een instelling.
Gemiddeld aantal cliënten in een verpleeg- en verzorgingshuis per beschikbare verpleeg- en verzorgplaats
…met een leeftijd van ruim boven de tachtig jaar.
Verdeling in percentages van AWBZ- en Wmo-gefinancierde VVT-gebruikers (18 jaar en ouder) naar leeftijd (2009)
…tegelijkertijd neemt de zorgzwaarte in verpleeg- en verzorgingshuizen toe.
Indicaties bij 75-plussers naar ZZP
Het aantal cliënten in de VVT is de afgelopen jaren gestegen…
Totaal aantal mensen dat AWBZ- of Wmo-gefinancierde VVT-zorg met en zonder verblijf heeft ontvangen
Het aantal aanbieders van thuiszorg stijgt, het aantal aanbieders van verpleeg- en verzorgingshuiszorg daalt.*
Aantal aanbieders van verpleeghuis- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg
Gebruikers van VVT-zorg zijn veel vaker vrouwen dan mannen…
Aantal gebruikers in percentages van AWBZ-en Wmo-gefinancierde zorg (18 jaar en ouder) naar geslacht (2009)
In de thuiszorg wordt minder vaak alleen verpleging ingezet…
Percentage cliënten dat één vorm van AWBZ- of Wmo-gefinancierde thuiszorg afneemt, van het totaal aantal afnemers
In de sector dreigt personeelsschaarste
Mantelzorgers nemen de sector werk uit handen
…en terwijl de arbeidsmarkt de komende jaren krapper wordt…
Prognose van de beroepsbevolking als percentage van alle 20-plussers in Nederland
…en is internationaal vergeleken hoog.
Percentage mantelzorgers per land van 50 jaar en ouder dat aangeeft te helpen bij (instrumentele) algemene levensverrichtingen* (2004-2006)
…en de helft combineert deze zorg met een baan.
Percentage mantelzorgers per land tussen de 50 en 65 jaar dat een baan heeft (2004-2006)
Wat zijn feiten
rond verpleeg- en
verzorgingshuiszorg en
thuiszorg?
Het aantal werknemers in de VVT stijgt…
Totaal aantal werknemers in AWBZ- en Zvw-gefinancierde ouderen- en thuiszorginstellingen
Het aantal mantelzorgers neemt toe…
Aantal mantelzorgers van 18 jaar of ouder naar duur en intensiteit (2001 en 2008)
…leunt de sector zwaar op één type werknemer.
Kenmerken van werknemers in verpleeg- en verzorgingshuizen en in de thuiszorg (2008)
Mantelzorgers zijn mannen en vrouwen van alle leeftijden…
Leeftijdsverdeling en geslacht van mantelzorgers die langdurig en/of intensief hulp geven (2008)
* Verzorgingshuizen worden omgebouwd naar verpleeghuizen * Niet bekend: het CBS beschouwt 2007 als een overgangsjaar vanwege wijzigingen in de registratie
*algemene levensverrichtingen zijn basisvaardigheden in het dagelijks leven, zoals wassen en aankleden. Instrumentele algemene levensverrichtingen zijn vaardigheden
om een huishouden te kunnen voeren, zoals de fi nanciën en vervoer
8 Feitenkaart
De AWBZ financiert aanspraken die samenhangen met verblijf in een instelling.
Het CIZ geeft burgers een indicatie in de vorm van ZZP’s die recht geven op zorg.
Zorgaanbieders ontvangen een vergoeding voor loon- en materiële kosten plus een vergoeding uit het
AFBZ voor de huisvesting (NHC).
De Nederlandse Zorgautoriteit stelt maximale dag tarieven vast die zorgaanbieders mogen rekenen.
Burgers kunnen kiezen voor zorg die thuis wordt geleverd (VPT).
Volwassenen die in een instelling verblijven, betalen een eigen AWBZ-bijdrage.
De eigen AWBZ-bijdrage is maximaal € 2.136,40 per maand, afhankelijk van inkomen en verblijfsduur.
€9 miljard * 204.115 indicaties0
2
4
6
8
10
0
50
100
150
200
250
ZZP 2 ZZP 2
ZZP 1 ZZP 1
ZZP 3 ZZP 3
ZZP 4 ZZP 4
ZZP 5
ZZP 5
ZZP 6
ZZP 6
ZZP 7
ZZP 7
ZZP 9
ZZP 9
ZZP 8
ZZP 8
ZZP 10
ZZP 10
euro
’s in
milj
arde
n
aant
al x
1.0
00
euro
’s in
milj
arde
n
bron
: SCP
, Adv
ies
Wm
o bu
dget
, 201
0
Wmo
Eigen betalingen
AWBZ: Thuiszorg
AWBZ: verpleeg- en ver-zorgingshuiszorg
13, 5 miljard13,7 miljard(2010)
3,4
1,3?
9
€ 3,4 miljard *
€ 1,3 miljard
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Begeleiding
Verpleging
Persoonlijke verzorging
Thuiszorg:
De Wmo financiert huishoudelijke verzorging in de thuissituatie
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
De AWBZ vergoedt begeleiding in de thuissituatie op het vlak van zelfregie over het dagelijks leven.
De AWBZ vergoedt persoonlijke verzorging in de thuissituatie, zoals hulp bij douchen.
De AWBZ vergoedt verpleging thuis door een verpleegkundige.
Vergoeding van deze vormen van thuiszorg is mogelijk op indicatie van het CIZ.
Tot 1 januari 2012 konden burgers met een indicatie voor extramurale zorg kiezen voor een pgb.
Vanaf 1 januari 2012 geldt het pgb alleen voor intramurale zorg.
Volwassenen betalen een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor AWBZ gefinancierde thuiszorg.
Huishoudelijke verzorging
euro
’s in
milj
arde
n
bron
: NZa
, int
erne
doc
umen
ten,
201
2
bron
: NZa
, int
erne
doc
umen
ten,
201
2
bron
: CIZ
, Ind
icat
iebe
slui
ten
ZZP
BB 2
007-
11, 2
012
Cliënten betalen zelf aanvullende diensten zoals waskosten en pluspakketten.
Cliënten met een VPT betalen hun eigen woonlasten, zoals huur en energiekosten.
Cliënten betalen zelf voor zaken die niet vergoed worden vanuit de AWBZ of Wmo
De AWBZ financiert intramurale zorg
De Wmo vergoedt huishoudelijke verzorging, zoals schoonmaken.
Vergoeding van huishoudelijke verzorging is mogelijk op indicatie van de gemeente.
Volwassenen betalen een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor Wmo-gefinancierde thuiszorg.
Hoe worden verpleeg- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg gefinancierd?
De AWBZ vergoedt drie vormen van thuiszorg
Uitgaven vanuit de AWBZ voor verpleeg- en verzorgingshuiszorg (2010)
Aantal positieve indicatiebesluiten (2010)
* Inclusief Normatieve Huisvestingscomponent
Uitgaven vanuit de AWBZ voor thuiszorg (2010)
Uitgaven vanuit de Wmo voor thuiszorg (2010)
*exclusief pgb
9Financieringskaart
Opbrengsten0
7
8
9
10
euro
’s in
milj
arde
n
2006 2008 2010
0
2
4
6
8
10
20082001
proc
ente
n
0 2 4 6 8 10
Luxemburg
Duitsland
Frankrijk
België
Denemarken
Zweden
Nederland
procenten
0
10
20
30
40
50 Totaal uitgaven volksgezondheid
Zorg thuis en dagactiviteiten
Verpleeg- en verzorgingshuizen
euro
’s in
milj
arde
n
2007 2008 2009 2010
0 20 40 60 80 100
Zweden
Spanje
OECD- gemiddelde
België
Duitsland
Nederland
procenten
mantelzorg
geenmantelzorg
Faciliterende kosten om zorg
te kunnen verlenen
Kapitaallasten
Overhead
Kosten voor het verlenen van zorg
64%
9%
12%
15%Faciliterende
kosten om zorg te kunnen verlenen
OnbekendOverheadKosten voor het verlenen van zorg
73%
3%
9%
15%
OnbekendOverhead
83%
5%
11%
1%Faciliterende
kosten om zorg te kunnen verlenen
Kosten voor het verlenen van zorg
0 1 2 3 4
Spanje
Duitsland
OECD- gemiddelde
België
Nederland
Zweden
procenten
Publiek
Privaat
0
10
20
30
40
50
60
Verpleegdagen (verblijf met behandeling)
20092006
dage
n in
milj
oene
n
57,7 58,6
Verzorgingsdagen (verblijf zonder behandeling)
Kortdurend verblijf (zonder behandeling)
0
20
40
60
80
100
201020062002
CQ in
dex
Verzorgingshuizen Verpleeghuizen
Huisartsenzorg Geestelijke gezondheidszorg
Thuiszorg (alle vormen)
meer dan 20 uur
10-19 uur
0-9 uur 61,5%13,8%
24,7%
0 5 10 15 20
Spanje
Duitsland
OECD- gemiddelde
Zweden
Nederland
België
procenten
instelling
thuis
0
2
4
6
8
10
thuiszorgcliëntenpsychogeriatrische cliënten in
een instelling
somatische patiënten in een instelling
scor
e
Lichamelijke verzorging
Professionali-teit en veiligheid zorgverlening
Bejegening Beschikbaarheid van personeel
0
20
40
60
80
100
120
20092006
milj
oene
n
Huishoudelijke verzorging
Persoonlijke verzorging
Begeleiding (exclusief dagactiviteiten)
Verpleging
Behandeling97
105
-10
0
10
20
30
40
50
Jeugd-gezondheidszorg
KraamzorgHulp thuis (Wmo)
Zorg thuis (AWBZ)
Verpleeg- en verzorgings-
huizen
Net
Pro
mot
or S
core
(NPS
)
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2 br
on: O
ECD,
Hel
p w
ante
d?, 2
011
bron
: OEC
D, H
ealth
dat
a 20
11, 2
011
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1br
on: C
BS, S
tatli
ne, 2
012
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: SCP
, VeV
eRa-
IV, 2
012
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1br
on: E
urop
ean
Com
mis
sion
, Sus
tain
abili
ty
repo
rt 2
009,
200
9
bron
: OEC
D, H
elp
wan
ted?
, 201
1
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: S
CP, M
ante
lzor
g ui
t de
doek
en, 2
010
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: N
IVEL
, Bar
omet
er v
ertr
ouw
en in
de
gezo
ndhe
idsz
org,
201
2br
on: O
ECD,
Hea
lth d
ata
2011
, 201
1
* aan een toegenomen aantal cliënten, zie de Feitenkaart VVT
Kosten
De kosten van de sector stijgen
Mantelzorgers betalen met loonverlies en stress
De kostenstijging komt vooral voor rekening van het collectief
… vooral als gevolg van toenemende arbeidskosten ...
Stijging van de arbeidskosten in AWBZ- en Zvw-gefinancierde ouderen- en thuiszorginstellingen
… en voelen zich in toenemende mate ernstig belast.
Percentage ernstige belaste mantelzorgers (2001 en 2008)
… en bouwt deze positie de komende decennia verder uit.
Verwachte publieke uitgaven aan langdurige zorg in westerse landen in percentage van het bruto binnenlands product in 2060
De kosten van de sector stijgen …
Wettelijk budget voor AWBZ- en Zvw-gefinancierde ouderen- en thuiszorg en Wmo-gefinancierde zorg
Mantelzorgers werken vaker in deeltijd …
Percentage mantelzorgers en niet-mantelzorgers dat in deeltijd werkt (2004 -2006)
… die de grootste kostenpost zijn.
Kostenverdeling van aanbieders van verpleeg- en verzorgingshuiszorg en thuiszorg in procenten (2010)
Intramurale zorg Zorg thuis (AWBZ) Hulp thuis (Wmo)
Nederland kent nauwelijks individuele betalingen en is samen met Zweden koploper in kosten …
Aandeel publieke en private bijdragen aan langdurige zorg in landen als percentage van het bruto binnenlands product (2008)
Nederlandse ouderen krijgen veel zorg
Cliënten, burgers en werknemers verschillen in opvatting over de kwaliteit
Zorgaanbieders leveren steeds meer verpleegdagen*…
Productie van verpleeg- en verzorgingshuizen
De gemiddelde burger lijkt wat vertrouwen te herwinnen …
Percentage consumenten dat antwoordt heel veel vertrouwen of veel vertrouwen te hebben in zorg
… en veel mantelzorgers zorgen een halve werkweek.
Percentage mantelzorgers dat een gemiddeld aantal uren zorg verleent per week (2004-2006)
Wat kost
verpleeg- en
verzorgingshuiszorg en
thuiszorg en wat
levert het op?
Een op de vijf Nederlandse 65-plussers krijgt langdurige zorg.
Percentage 65-plussers dat langdurige zorg ontvangt in OECD-landen (2009)
Cliënten, thuis en in een instelling, zijn tevreden, met als aandachtspunt de beschikbaarheid van personeel.
Score op de Consumer Quality (CQ) Index(2010, schaal: 1-10)
… thuiszorg levert steeds meer uren* …
Productie van thuiszorginstellingen in miljoenen uren
… terwijl het personeel van instellingen kritisch is op het werk.
Net Promotor Score (NPS)* onder werknemers in de kraamzorg,Jeugdgezondheidszorg en VVT (2010)**
Mantelzorg vermijdt zorgkosten
Mantelzorg bespaart jaarlijks circa 600 miljoen euro aan zorgkosten.
Benadering van de jaarlijkse besparing aan zorgkosten dankzij mantelzorg (2009)
Aantal gebruikers mantelzorg
Totaal gebruik in uren
Geraamde zorgkosten per uur (normtarief)
Voorkomen kosten voor zorg door mantelzorg
117.000
57.400.000
€ 10,95
€ 628.530.000
* aan een toegenomen aantal cliënten, zie de Feitenkaart VVT
* Stelling: Ik zou gerust mijn familie en vrienden laten verzorgen door mijn organisatie** NPS is berekend als het verschil tussen het percentage ‘helemaal eens’ minus ‘eens’ en ‘oneens’
10 Kosten & opbrengstenkaart
literatuurlijst
• ActiZ, Aandacht loont; Benchmark in de Zorg 2011, 2011.
• AZW-info, Thuiszorg, 2012.
• AZW-info, Verpleeg- en verzorgingshuizen, 2012.
• CBS, Statline, AWBZ-zorg met verblijf; AWBZ/Wmo-zorg zonder verblijf; Bedrijven; naar
economische activiteit, grootte en rechtsvorm; leeftijd, geslacht, herkomstgroepering en
generatie 2011-2060; Overheid; uitgaven naar functies; Zorginstellingen; financiën, personeel,
productie en capaciteit naar SBI, 2012.
• CIZ, Indicatiebesluiten ZZP VV 2007-2011, 2012.
• CVZ, Zorgcijfers AWBZ lasten, 2012.
• European Commission, Sustainability report 2009, 2009.
• NIVEL, Barometer Vertrouwen in de gezondheidszorg, 2012.
• NZa, Beleidsregel CA-300-510, 2011.
• NZa, interne documenten, 2012.
• OECD, Health Data 2011, 2011.
• OECD, Help wanted? Providing and paying for long-term care, 2011.
• Rijksoverheid.nl, Eigen bijdrage AWBZ, 2012.
• SCP, Mantelzorg uit de doeken, 2010.
• SCP, VeVeRa-IV, 2012.
• SCP, Voorlopig advies over het Wmo budget huishoudelijke hulp voor 2011, 2010.
11Literatuurlijst
2. KrAAmzorg
12
Welke afkortingen kent de kraamzorg?
Wat is kraamzorg?
Wat is kraamzorg?
Kraamzorg richt zich op het bieden van zorg, instructies en voorlichting aan moeder, haar partner en kind in de nieuwe gezinssituatie en levert de volgende producten en diensten:
InschrijvingIntake (thuis of telefonisch)Begeleiding en assistentie bij de bevallingKraamzorguren
Afkortingen
Definitie
zvw Zorgverzekeringswet
Tarieven
Welke tarieven kent de kraamzorg?
Inschrijving € 38,22 € 40,27
Intake (thuis/telefonisch) € 57,33 /€ 19,12 € 60,40 /€ 20,14
Begeleiding en assistentie bij de bevalling (eenmalig/per uur) € 76,45/ €41,21 € 80,55/ €43,42
Kraamzorg per uur €41,21 €43,42
* bron: NZa, Tariefbeschikking nr 210-2010-1, 2009
**bron: NZa, Tariefbeschikking nr 210-2012-1, 2011
13Definitiekaart
maximum dagtarieven in 2012**
maximum dagtarieven in 2010*
Zorgaanbieders
0
150
200
250
2040*2030*2020*
aant
al x
1.0
00
0
20
25
30
20092006200320001997
aant
al x
1.0
00
15
20
25
30
2010200520001996
proc
ente
n
0
150
200
250
201020082006200420022000
aant
al x
1.0
00
0
25
30
35
20102000199019801970
leef
tijd
0
50
60
70
80
2008/20102006/20082004/20061998/20001989/1991
proc
ente
n
Huishoudelijke basistaken
Waarborgen hygiëne
Observeren, signaleren
en rapporteren
Voorlichting, instructie en integratie tweede kind in het gezin
Verzorging en controle kraamvrouw en kind
49
512
16
8
8
overig
zelfstandig (ZZP)
tijdelijk dienstverband
bij een (kraam)zorgorganisatie
vast dienstverband bij een (kraam)zorgorganisatie
5%
9%
8%
78%
wel gestopt
niet gestopt
66%
34%
Zelfstandige organisatie
Afdeling of concern van een
organisatie die ook andere
vormen van zorg biedt
98
34%
66%
0
10
20
30
40
0 - 7 uur7 - 14 uur14 - 22 uur22 - 29 uur29 - 36 uur
proc
ente
n
Praktijkleerweg 18 maanden
Praktijkleerweg 9 maanden
Praktijkleerweg3 maanden
15%
9%
76%
486
0
10
20
30
40
> 50 jaar41-50 jaar31-40 jaar21-30 jaar< 21 jaar
proc
ente
n
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: C
BS, S
tatli
ne, 2
012
bron
: Act
iZ b
ewer
king
van
ZiZ
o 20
10, 2
011
bron
: Bew
erki
ng D
igiM
V 20
10, 2
012
bron
: Act
iZ, Q
uick
scan
Kra
amzo
rg, 2
009
bron
: Stic
htin
g FA
OT,
Mon
itorin
g Kr
aam
zorg
III
, 200
8
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2br
on: C
BS, S
tatli
ne, 2
012
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: Act
iZ e
.a.,
Land
elijk
indi
catie
prot
ocol
kr
aam
zorg
, 200
8
bron
: Stic
htin
g FA
OT,
M
onito
ring
Kraa
mzo
rg II
I, 20
08br
on: S
ticht
ing
FAO
T,
Mon
itorin
g Kr
aam
zorg
III,
2008
* zelfstandigen zonder personeel niet meegeteld * Weergegeven is de verdeling van het basistakenpakket in uren, niet het daadwerkelijke aantal geleverde uren
*prognose
Cliënten
Werknemers
Ziekenhuisbevallingen zijn steeds meer in zwang
Culturele diversiteit en leeftijd van pas bevallen vrouwen nemen toe
… en blijft naar verwachting in de toekomst ongeveer gelijk.
Prognose aantal bevallingen
… met behulp van een keizersnede.
Aantal keizersnedes
… en zij hebben steeds vaker een vader en/of moeder die buiten Nederland is geboren.
Percentage pas bevallen vrouwen van allochtone afkomst
Het aantal geboortes daalt licht ...
Aantal bevallingen
Cliënten voor kraamzorg worden ouder…
Gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen
Baby’s worden steeds vaker geboren in het ziekenhuis …
Percentage ziekenhuisbevallingen (1989-2010)
Bijna honderd organisaties bieden kraamzorg
In de kraamzorg werken herintreders in deeltijd met een vaste aanstelling
… die een dikke werkweek zorg kunnen leveren aan moeder en kind.
Samenstelling en omvang basistakenpakket kraamzorg in uren
… op basis van een vast contract.
Type dienstverband van kraamverzorgenden in percentages (2007)
… en zijn herintreders ….
Percentage dat tijdelijk* stopte met werken (2007)
Wat zijn
feiten rond
kraamzorg?
Nederland telt bijna honderd aanbieders van kraamzorg*…
Aantal kraamzorgaanbieders en organisatievorm (2012)
In Nederland werken bijna tienduizend kraamverzorgenden, veelal in deeltijd …
Aantal contracturen van kraamverzorgenden (2010)
Veel leerling-kraamverzorgenden volgen de praktijkleerweg …
Aantal leerlingen vanuit de praktijkleerweg dat inzetbaar is onder Actiz leden (2009)
… van boven de veertig jaar.
De leeftijd van kraamverzorgenden in percentages (2007)
* Gemiddelde duur van de werkonderbreking is elf jaar
14 Feitenkaart
433miljoen
Eigen bijdragen en betalingen
Zorgverzekerings-wet
€ 257 miljoen
bron
: CVZ
zor
gcijf
ers
Kraa
mzo
rg, 2
012
bron
: CVZ
zor
gcijf
ers
Kraa
mzo
rg, 2
012
euro
’s in
milj
oene
n
euro
’s in
milj
oene
n
De Zvw financiert alle vormen van geïndiceerde kraamzorgBurgers betalen mee aan kraamzorg
Hoe wordt kraamzorg gefinancierd?
25
257
0
50
100
150
200
250
300
0
50
100
150
200
250
300
Voor kraamzorg geldt een eigen bijdrage per uur (in 2010: € 3,90 per uur; in 2012: € 4,00 per uur).
Burgers kunnen zich aanvullend verzekeren voor de eigen bijdrage kraamzorg.
Burgers kunnen meer dan het aantal geïndiceerde uren kraamzorg afnemen en betalen hier zelf voor.
Burgers kunnen zich aanvullend verzekeren voor extra, niet-geïndiceerde uren kraamzorg.
De kosten van kraamzorg tellen niet mee voor het eigen risico.
De Zvw vergoedt de kosten voor inschrijving en intake.
De Zvw vergoedt assistentie door kraamverzorgenden bij bevallingen zonder medische indicatie.
Assistentie bij bevallingen door kraamverzorgenden vindt thuis plaats, in een kraamhotel,
geboortecentrum of polikliniek.
De Zvw vergoedt de assistentie bij bevalling en verzorging van moeder en kind, afhankelijk van de indicatie
gedurende 8-10 dagen.
Kraamzorg indiceert het aantal benodigde uren kraamzorg, verloskundigen accorderen.
Moeder en kind hebben afhankelijk van de indicatie recht op minimaal 24 en maximaal 80 uur kraamzorg.
0
50
100
150
200
250
300
€ 25 miljoen** schatting op basis van geleverde uren kraamzorg maal de eigen bijdrage
Uitgaven vanuit de Zvw aan kraamzorg (2010)
Eigen bijdragen voor kraamzorg (2010) (schatting)
283miljoen(2010)
alle vormen vangeïndiceerde kraamzorg
15Financieringskaart
0
100
200
300
400
201120102009200820072006
Begroot
Verschil
euro
’s in
milj
oene
n0
100
200
300
400
201120102009200820072006
euro
’s in
milj
oene
n
0
20
40
60
80
100
proc
ente
n
Directe personeelskosten
Indirecte kosten per uur
Reiskosten per uur
0
10
20
30
40
50
Cliënten in niet-achterstandswijk
Cliënten in achterstandswijk
aant
al u
ren
per dagtotaal
0
2
4
6
8
10
Toekomst-gerichtheid
Aantrekkelijkheid van het werk
Cliënt-gerichtheid
scor
e
0 1 2 3 4 5
Spanje
Zweden
Duitsland
België
Nederland*
-10
0
10
20
30
40
50
Verpleeg- en verzorgings-
huizen
Jeugdgezond-heidszorg
Zorg thuis(AWBZ)
Hulp thuis(Wmo)
Kraamzorg
scor
e
0
25
30
35
40
2010200920082007
aant
al u
ren
0
2
4
6
8
10
Org
anis
atie
van
zorg
Cont
inuï
teit
van
zorg
Clië
nt-
geric
hthe
id
Info
rmat
ieen
com
mun
icat
ie
Effe
ct v
ankr
aam
zorg
Beje
geni
ng
scor
e
0
6
7
8
2010200920082007
ure
n in
milj
oene
n
0
50
100
150
200
250
300
350
Ziekenhuisverblijf gezonde moeder en gezonde baby
1 dag kraamzorg (1/8 deel basistakenpakket)
euro
’s
6 uur x maximum uurtarief €40,30
2 x maximum tarief verpleegdag
bron
: CVZ
, Zor
gcijf
ers
Kraa
mzo
rg, 2
012
bron
: CV
Z, Z
orgc
ijfer
s Kr
aam
zorg
, 201
2
bron
: Act
iz, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: CVZ
, Zor
gcijf
ers
Kraa
mzo
rg, 2
012
bron
: NZa
, Tar
iefb
esch
ikki
ng
num
mer
210
-200
9-1,
200
8,
NZa
, Bijl
age
1 bi
j bel
eids
rege
l CI
-109
4 ve
rsie
2, 2
008
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: Min
iste
rie V
WS,
Kra
amzo
rg
begr
otin
gsci
jfers
, 201
2
bron
: Pw
C, K
raam
zorg
clië
nten
in a
chte
r-st
ands
wijk
en le
idt t
ot m
eerk
oste
n, 2
011
bron
: Ac
tiZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: OEC
D, H
ealth
dat
a 20
11, 2
011
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
* Stelling: Ik zou gerust mijn familie en vrienden laten verzorgen door mijn organisatie** NPS is berekend als het verschil tussen het percentage ‘helemaal eens’ minus ‘eens’ en ‘oneens’
* Verblijfsduur bij poliklinische bevallingen zonder medische indicatie is maximaal een dag
* In 2008 is het aantal uren in het verzekerde pakket verruimd met vijf ** voorlopig cijfer
* In 2008 is het aantal uren in het verzekerde pakket verruimd met vijf
OpbrengstenKosten
De kosten voor de sector stijgen
… waardoor het verschil met de begrote kosten daalt.
Begrote uitgaven voor kraamzorg in euro’s en het verschil met de gerealiseerde uitgaven
De uitgaven voor kraamzorg stijgen*…
Gerealiseerde uitgaven voor kraamzorg in euro’s
Het grote aandeel arbeidskosten maakt jaarlijkse tariefsverhoging noodzakelijk.
Kostenverdeling per uur kraamzorg in procenten (2010)
Kraamzorg biedt moeder en kind zorg thuis na de bevalling
Cliënten en medewerkers zijn tevreden
… cliënten in een achterstandwijk nemen minder af dan anderen.
Gemiddelde aantal uren kraamzorg per cliënt, totaal en per dag (2010)
Kraamverzorgenden geven hun werk een royale voldoende …
Medewerkerstevredenheid in de kraamzorg (2010; schaal: 1-10)
Kraamzorg maakt een kortere verblijfsduur in het ziekenhuis mogelijk…
Verblijfsduur in het ziekenhuis in dagen in meerdere landen na beval-lingen die spontaan op gang zijn gekomen (2007)
… en zijn koploper in het aanbevelen van hun organisatie.
Net Promotor Score (NPS)* onder werknemers in de kraamzorg, Jeugdgezondheidszorg en VVT (2010)**
Wat kost
kraamzorg en
wat levert
het op?
Moeders en baby’s krijgen een werkweek zorg in de kraamperiode …
Gemiddeld aantal uren verleende kraamzorg per cliënt
Cliënten zijn zeer tevreden over kraamzorg maar kritisch over de organisatie en continuïteit van zorg.
Score op de Consumer Quality (CQ) Index (2010; schaal: 1-10)
Sinds 2008* worden in Nederland meer uren kraamzorg verleend.
Totaal aantal uren verleende kraamzorg
… dit levert een besparing op.
Een dag kraamzorg vergeleken met een dag ziekenhuiszorg voor moeder en kind (2009)
16 Kosten & opbrengstenkaart
• ActiZ, Aandacht loont; Benchmark in de Zorg 2011, 2011.
• ActiZ, bewerking DigiMV-gegevens 2010 kraamzorgorganisaties, 2012.
• ActiZ, bewerking ZiZo-gegevens 2010 kraamzorgorganisaties, 2011.
• Actiz, Quickscan Kraamzorg; Rapportage ActiZ ledenpanel onderzoek, 2009.
• ActiZ, KNOV, LVG, Sting, BTN en Zorgverzekeraars Nederland; Landelijk indicatieprotocol
kraamzorg; instrument voor toekenning van kraamzorg: Partusassistentie en kraamzorg
gedurende de kraamperiode, 2008.
• CBS, Statline, Bevalling, lengte en gewicht bij geboorte, borstvoeding; Geboorte naar diverse
kenmerken; Geboorte; herkomstgroepering en leeftijd moeder; Kerncijfers van de bevolkingsprognose
2010-2060; Operaties in het ziekenhuis; soort opname, leeftijd en geslacht, 2012.
• CVZ, Zorgcijfers Kraamzorg, 2012.
• Stichting FAOT / NIVEL, Monitoring Kraamzorg III, 2008.
• Ministerie van VWS, Kraamzorg begrotingscijfers, 2012.
• NZa, Bijlage 1 bij beleidsregel CI-1094 versie 2, 2008.
• NZa, Tariefbeschikking nummer 210-2009-1, 2008.
• NZa, Tariefbeschikking nummer 210-2010-1, 2009.
• NZa, Tariefbeschikking nummer 210-2012-1, 2011.
• OECD, Health data 2011, 2011.
• PwC, Kraamzorg cliënten in achterstandswijken leidt tot meerkosten, 2011.
literatuurlijst
17Literatuurlijst
3. JeugDgezonDHeIDszorg
18
Welke afkortingen kent de Jeugdgezondheidszorg?
Wat is Jeugdgezondheids-
zorg?
AWBz Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
BDu Brede Doeluitkering
ggD Gemeentelijke gezondheidsdienst
rVp Rijksvaccinatieprogramma
Jgz Jeugdgezondheidszorg
Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning
Wat verstaan we onder Jeugdgezondheidszorg?
Onder Jeugdgezondheidszorg (JGZ) wordt op de kaarten de publieke gezondheidszorg voor 0-19 jarigen verstaan, uitgevoerd door private JGZ-uitvoerders en Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD).De Jeugdgezondheidszorg biedt een Basistakenpakket dat bestaat uit een uniform deel dat alle gemeenten op dezelfde wijze moeten aanbieden en uitvoeren, en een maatwerk deel. Gemeenten mogen hiervoor zelf aanvullend beleid maken.
Waaruit bestaat het Basistakenpakket van de Jeugdgezondheidszorg?
Het uniforme deel van het Basistakenpakket omvat het volgende:Monitoring en signalering: systematisch volgen van de ontwikkeling en gezondheidstoestand van kinderen;Inschatten zorgbehoefte: inschatten welke zorg en voorlichting ouders en kind nodig hebben en wat zij zelf kunnen;Screeningen en vaccinaties: hielprik, neonatale gehoorscreening en Rijksvaccinatieprogramma;Voorlichting en advies: voorlichting, begeleiding en advies;Zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking: registratie, overleg en coördinatie.
Het maatwerk deel van het Basistakenpakket omvat het volgende:Inschatten zorgbehoefte: inschatten welke zorg en voorlichting ouders en kind nodig hebben en wat zij zelf kunnen;Voorlichting en advies: voorlichting, begeleiding en advies;Beïnvloeden gezondheidsbedreigingen: onderzoek naar omgevingsfactoren die een bedreiging vormen voor de gezondheid van kinderen, in samenwerking met politie en gemeenten;Zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking: registratie, overleg en coördinatie.
Afkortingen
Definitie
19Definitiekaart
Zorgaanbieders
0
5
10
15
20
4 jaar3 jaar2 jaar
1 jaar
0 jaar
aant
al c
onta
ctm
omen
ten
(opg
etel
d)
0
60
70
80
90
100
200920072005
proc
ente
n
1 jaar0 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar
Volwassenen12.741.980
0-4 jarigen923.106
5-19 jarigen2.990.713
16.655.799
5,5%
18%
76,5%
0
20
40
60
80
100
Meningokokken CZuigelingen Hib
Zuigelingen BMR
Zuigelingen DKTP
proc
ente
n
0
5
10
15
20
25
30
35
0 tot 19 jaar5 tot 19 jaar0 tot 4 jaar
onderdeel van een GGD
onderdeel van een zorgorganisatie
zelfstandige aanbieder Jeugdgezondheidszorg
aant
al
40-50 jaar50-60 jaar
30-40 jaar
34%
33%
20%11%10%
87%
vrouwen
mannenonbekend > 60 jaar
20-30 jaar
Geslacht Leeftijd
0
20
40
60
80
100 overig
diëtist
consultatiebureau-assistent
jeugdarts
jeugd-verpleegkundige
proc
ente
n
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: M
inis
terie
van
VW
S, B
asis
take
npak
ket
Jeug
dgez
ondh
eids
zorg
, 200
2br
on: A
ctiZ
, Ben
chm
ark
in d
e Zo
rg, 2
011
bron
: RIV
M, V
acci
natie
graa
d Ri
jksv
acci
natie
prog
ram
ma
Ned
erla
nd, 2
009
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
bron
: Act
iz, i
nter
ne in
form
atie
, 201
1br
on: C
apac
iteits
orga
an,
Capa
cite
itspl
an 2
007,
200
7
bron
: CBS
, Sta
tline
, 201
2
Cliënten
Werknemers
De Jeugdgezondheidszorg ziet en vaccineert bijna alle jonge kinderen
0- en 1 jarigen komen gemiddeld elke twee maanden bij de Jeugdgezondheidszorg …
Aantal contactmomenten naar leeftijd van het kind (2009)
Worden de kinderen ouder, dan neemt de belangstelling van ouders af.
Percentage 0-4 jarigen dat in een jaar de Jeugdgezondheidszorg bezoekt
De Jeugdgezondheidszorg heeft bijna vier miljoen cliënten tussen 0 en 19 jaar.
Omvang bevolking in absolute aantallen (2011)
… en daardoor worden praktisch alle kinderen ingeënt.
Percentage kinderen dat deelneemt aan het Rijksvaccinatieprogramma (2009)
Eén Jeugdgezondheidszorg met verschillende typen aanbieders
De Jeugdgezondheidszorg kent een beperkt aantal cliënt-gebonden functies
...aanbieders bieden zorg voor verschillende leeftijdsgroepen.
Aantal aanbieders van Jeugdgezondheidszorg naar organisatievorm en doelgroep (2011)
…. waaronder veel vrouwen van boven de veertig.
Geslacht en leeftijd van jeugdartsen in de Jeugdgezondheidszorg voor 0-19 jarigen in percentages (2006)
Wat zijn
feiten rond Jeugd-
gezondheidszorg?
Aanbieders voeren samen het Basistakenpakket uit voor 0-19 jarigen…
Inhoud Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg(uniform en maatwerk deel)
1. Monitoring en signalering
2. Inschatten zorgbehoefte
3. Screening en vaccinaties
4. Voorlichting, advies, instructie en begeleiding
5. Beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen
6. Zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking
Het kernteam van de Jeugdgezondheidszorg bestaat uiteen verpleegkundige, een arts en een assistent …
Aandeel en type functies in de Jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen (2010)
20 Feitenkaart
Wmo
Het Rijk stort geld in het Gemeentefonds voor uitvoering van het Basistakenpakket JGZ voor 0-19 jarigen.
Van 2008-11 werd het Basistakenpakket gefinancierd middels een BDU en het Gemeentefonds.
In totaal bedroegen de uitgaven vanuit het Gemeentefonds aan het Basistakenpakket 323 miljoen euro
in 2011 (exclusief Wmo-uitgaven door gemeenten).
De AWBZ vergoedt de uitvoering van het RVP voor 0-19 jarigen.
De AWBZ vergoedt de uitvoering van de hielprik bij pasgeborenen.
De Wmo financiert het maatwerk deel van het basistakenpakket van de JGZ.
Gemeenten specificeren in hun verantwoording over de Wmo niet de kosten voor het maatwerk deel.
bron
: Ver
donc
k, K
loos
ter &
Ass
ocia
tes,
Kos
tene
ffect
ivite
it va
n de
Je
ugdg
ezon
dhei
dszo
rg, 2
012.
0
50
100
150
200
250
300
350
De AWBZ financiert het Rijksvaccinatieprogramma en de hielprik
De Wmo financiert eveneens het maatwerkdeel van het Basistakenpakket
Het Gemeentefonds financiert het uniforme en maatwerk deel van het Basistakenpakket
Hoe wordt Jeugdgezondheidszorg gefinancierd?
433miljoen(2011)br
on: V
erdo
nck,
Klo
oste
r & A
ssoc
iate
s, K
oste
neffe
ctiv
iteit
van
de
Jeug
dgez
ondh
eids
zorg
, 201
2.
euro
’s in
milj
oene
n
euro
’s in
milj
oene
n
Uitgaven vanuit het gemeentefonds aan het Basistakenpakket(2011)
€323 miljoen
Uitgaven vanuit de AWBZ voor de Jeugdgezondheidszorg(2011)
€ 110 miljoen
GemeentefondsAWBZ
110
323Basistakenpakket JGZ
0
50
100
150
200
250
300
350
Rijksvaccinatieprogramma
Hielprik
?
21Financieringskaart
Opbrengsten
Faciliterende kosten om Jeugdgezondheidszorg te
kunnen verlenen
Kapitaallasten
Overhead
Kosten voor het verlenen van Jeugdgezond-heidszorg
57%
12%
24%
7%
Uitgaven gemeenten
Uitgaven aan Rijksvaccinatie-programma en hielprik
110
323
€433 miljoen
0
20
40
60
80
100
120
Administratieve medewerker
AssistentCoördinerend verpleegkundige
StafartsJeugd-verpleegkundige
Jeugdarts
eur
ozorg-organisatie
GGD
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
VerpleegkundigeConsultatiebureau-arts
Consultatiebureau (algemeen)
Clië
nten
tevr
eden
heid
0
50
100
150
200
Zeldzame behandelbare erfelijke ziekten
Ernstige doofheid
aant
al
155
198
0 5 10 15 20 25 30 35
Duitsland
Nederland
Zweden
OECDgemiddelde
Spanje
procenten
meisjes jongens
Hepatitus B(2009)
Difterie(2009)
Hielprik, (2011)
Gehoorscreening en interventie,
(2009)
€ 401 € 372 €1.900 € 800
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ToekomstgerichtheidAantrekkelijkheid van het werk
Cliënt-gerichtheid
Med
ewer
kers
tevr
eden
heid
-10
0
10
20
30
40
50
Verpleeg- en verzorgingshuizen
Zorg thuis (AWBZ)
Hulp thuis (Wmo)
KraamzorgJeugdgezond-heidszorg
Net
Pro
mot
or S
core
(NPS
)*
bron
: Ver
loov
e-Va
nhor
ick
& R
eine
veld
, 200
7
bron
: Ver
donc
k, K
loos
ter &
Ass
ocia
tes,
Ko
sten
effe
ctiv
iteit
van
de J
GZ, 2
012
bron
: OEC
D, H
ealth
at a
gla
nce,
201
1
bron
: Ver
donc
k, K
loos
ter &
Ass
ocia
tes,
Kos
tene
f-fe
ctiv
iteit
van
de J
GZ, 2
012
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: NZa
, Tar
iefl i
jst A
WBZ
-zor
gaan
bied
ers,
201
2
bron
: Ver
donc
k, K
loos
ter &
Ass
ocia
tes,
Kos
ten-
effe
ctiv
iteit
van
de J
GZ, 2
012
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
bron
: HH
M, E
indr
appo
rtag
e ko
sten
bepa
ling
RVP,
201
1
Leeftijd
0-4 jarigen
9-jarigen
12-jarigen
Maximale vergoeding
10,62
8,71
8,71
-20
-10
0
10
20
30
40
Algemene ziekenhuizen
Academische ziekenhuizen
Jeugd-gezondheidszorg
Gespecialiseerde ziekenhuizen
Net
Pro
mot
or S
core
(NPS
)*
bron
: Act
iZ, B
ench
mar
k in
de
Zorg
, 201
1
Kosten
Jeugdgezondheidszorg kost ruim 100 euro per kind per jaar
… en voordat geld worden kinderen onder andere ingeënt.
De maximale vergoeding die aanbieders krijgen voor het uitvoeren van een vaccinatie, in euro’s (2010)
… en die verschillen tussen de twee soorten aanbieders.
Gemiddeld bruto uurtarief in euro’s in de Jeugdgezondheidszorg voor 0-19 jarigen (2010)
Screening, voorlichting en vaccinaties kosten 433 miljoen voor vier miljoen kinderen...
Geschatte uitgaven aan Jeugdgezondheidszorg voor 0- tot 19-jarigen in miljoenen euro’s (2007)
Arbeidskosten zijn de grootste kostenpost…
Kostenverdeling van aanbieders van Jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen in procenten (2010)
Mensen leven langer en gezonder dankzij de Jeugdgezondheidszorg
De Jeugdgezondheidszorg voorkomt kosten
Cliënten en medewerkers hebben een vergelijkbaar beeld van de Jeugdgezondheidszorg
…met als winst meer gezonde levensjaren.
Jaarlijkse gezondheidswinst in jaren door de Jeugdgezondheidszorg (2009)
Cliënten geven de Jeugdgezondheidszorg een royale voldoende...
Score op de Consumer Quality (CQ) Index (2010; schaal: 1-10); JGZ voor 0-4 jarigen
Wat kost
Jeugdgezondheidszorg
en wat levert
het op?
Jaarlijks worden gehoorproblemen en zeldzame erfelijke aandoeningen opgespoord…
Aantal kinderen per jaar bij wie ziekte wordt opgespoord door gehoorscreening en hielprik (2009)
De Jeugdgezondheidszorg spant zich in voor een gezonde leefstijl van Nederlandse kinderen.
Internationale vergelijking van het aandeel kinderen van 5 tot 17 jaar met overgewicht (inclusief obesitas; 2011)
Screening en vaccinaties voorkomen zorgkosten. Economische winst per jaar als gevolg van screening en vaccinaties
miljoenen euro’s
Medewerkers zijn behoorlijk tevreden met hun werk…
Medewerkerstevredenheid in de Jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen (2010; schaal: 1-10)
… maar bevelen hun organisatie niet warm aan.
Net Promotor Score (NPS)* onder werknemers in de kraamzorg, Jeugdgezondheidszorg en VVT, 2010**
Ziekte
Gehoor-screening
Hielprik
Vaccinatie Difterie
Vaccinatie Hepatitus B
Gewonnen door behandeling
4.156
Niet verloren door ziekte
4.052
3.770
1.3881
Niet verloren door sterfte
4.011
73.813
20.452
* Stelling: Ik zou gerust mijn familie en vrienden laten verzorgen door mijn organisatie** NPS is berekend als het verschil tussen het percentage ‘helemaal eens’ minus ‘eens’ en ‘oneens’
… en bevelen de Jeugdgezondheidszorg warm aan.
Net Promotor Score (NPS)* onder cliënten in verschillende sectoren van de zorg, 2010**
* Stelling: Ik zou de organisatie aan andere aanbevelen** NPS is berekend als het verschil tussen het percentage ‘ja altijd’ minus ‘nee’
22 Kosten & opbrengstenkaart
• ActiZ, Aandacht loont. Benchmark in de Zorg 2011, 2011.
• Bureau HHM, Definitief rapport Kostprijsbepaling Rijksvaccinatieprogramma, 2011.
• Capaciteitsorgaan, Capaciteitsplan 2007, 2007.
• CBS, Statline, Bevolking; kerncijfers 2011; Gebruik medische voorzieningen; t/m 2009, 2012.
• Ministerie van VWS, Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg 0-19, 2002.
• NZa, Beleidsregel CA 300-516, 2012.
• NZa, Tarieflijst AWBZ-zorgaanbieders, 2012.
• OECD, Health at a glance, 2011.
• Verloove-Vanhorick, S.P. & Reinveveld, S.A. Jeugdgezondheidszorg: meer preventie voor
weinig geld. Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 2007: 7: 371-3.
• Verdonck, Klooster & Associates, Kosteneffectiviteit van de Jeugdgezondheidszorg, 2012.
literatuurlijst
23Literatuurlijst
Dit kaartenboek is uitgebracht door De Argumentenfabriek
© Mei 2012
www.argumentenfabriek.nl
In opdracht van
www.actiz.nl
teksten en ontwerp
De Argumentenfabriekresearch
ActiZ en De Argumentenfabriek
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
De Argumentenfabriek.