FEJA PROTESTANTE

Objektivat:

Te mesojme sa me shume per besimin protestant.

Te sjellim shembuj te figurave te shquara historike dhe letrare,qe kane kontribuar.

Te mesojme si dhe ku u perhape besimi protestant.

BESIMI PROTESTANT

Në fillim të shek. XVI çdo njeri deshironte ndryshimin dhe reformimin e kishes katolike. Shkaqet kryesore ishin:

1. Indulgjencat , ishin bërë burim i rregullt i të ardhurave.

2. Blerja e pozitave kishtare. Në qoftë se dikush donte të merrte një pozitë të lartë në kishë, ai detyrohej t'i paguante papës.

Të gjitha këto para dërgoheshin vazhdimisht nga vendet e ndryshme për në Vatikan. Atje përdoreshin për mbajtjen e oborrit papnor, madje edhe për të financuar luftërat e papës. Kjo shkaktoi shumë pakënaqësi. Ne shekullin XV filloi nje levizje e madhe fetare qe kerkonte reformimin e kishes katolike.Kjo levizje u quajt reformacion.Vendet ku ky problem ndihej më ashpërsisht ishin Anglia dhe Gjermania dhe kjo shpjegon pse pikërisht në këto vende reformacioni kishte ndikim më të madh.Perkrahesit e reformacionit u quajten protestant.

Martin Luteri

Martin Lutheri ishte nje prift gjerman qe kerkonte ndryshime te thella te kishes katolike.Ai ishte themeluesi i reformacionit.Ne 1517 Luteri paraqiti 95 tezat e tij,gjithashtu perktheu biblen ne gjuhen gjermane per tu ardhur ne ndihme besimtareve.Luteri krijoj keshtu kishen luterjane e cila me vone mori emrin kisha protestante.Ajo u perkrah nga princat dhe shtresa e varfer.

KISHA ANGLIKANE

Kisha Anglikane  është emërtim për kishën shtetërore të krishterë të Anglisë, "kisha amë" e Bashkësisë Anglikane dhe në mbarë botën dhe më e vjetra ndër dyzet kishat e pavarura kombëtare. Kisha Anglikane lindi si rrjedhojë e ndarjes së saj nga Kisha katolike romake në qindvjeçarin e XVI nën mbretërimin e Henrit të VIII. Doktrina e Kishës Anglikane bazohet në 39 nenet e fesë.

Kisha e Anglisë ka rreth 25.000.000 besimtarë dhe është kisha më e madhe.

Kryesisht këto kisha shtrihen në territorin e ish-perandorisë Britanike dhe paria (peshkopët) e këtyre kishave mblidhet çdo dhjetë vjet në tubimin e quajtur Konferenca Lambeth.

Struktura

Papa Kryepeshkopet Peshkopet Ndihmes Peshkopet Prifterit Freterit,murgj

Simboli fetar

Parimet e fese protestante

Parimet kryesore te fese protestante: Parapercaktimi i fatit.Fati i njeriut eshte percaktuar

nga Zoti, para lindjes se njeriut.Njeriu nuk e di nese shpirti i tij do te shpetoje apo do te denohet.Kete e di vetem Zoti.Njeriu,gjate jetes se tij mund te fitoje dashamirsine e Zotit.

Familja e puna jane te shenjta.Ato duhet t’i nderoje cdo njeri,sepse keshtu fitone dashurine e Zotit.

Kurse per te investuar.Nese njeriu ve pasuri,ai kurre nuk duhet ta shperdoroje ate me jete luksi e kenaqesi te tjera.Kursimet ai duhet t’i perdor per te rritur e zgjeruar aktivitetin e tij tregtar apo industrial.

Ndoshta per fene protestante nuk gjenden poezi ose vjersha te shquara por shume protestant ka mbetur te shkruar ne histori me veprat e tyre si:

Parasqevi dhe Qerazim Qerjazi te cilet kane grumbulluar ne ate strehe te dallandyshes te gjithe femijet pa dallim rrace ose feje.

Onufri,nje artist qe nuk ka folur me gjuhen e shkrimit por kryeveprat e tij qe kane bere buj ne te gjithe boten flasin me shume se mijera fjale.

Parasqevi Qiriazi

Parashqevi Qiriazi (1880-1970), e njohur edhe me emrin Paraskevi D. Kirias, studioi në Robert College në Konstantinopojë dhe u kthye në Shqipëri për të punuar si mësuese. Më 1909 ajo botoi një abetare për shkollat fillore. Më pas organizoi arsimin për të vegjël, shkolla mbrëmjeje në Shqipërinë jugore dhe ndihmoi për të vënë bazat e një sistemi bibliotekar. Më 1908 mori pjesë në Kongresin e Manastirit. Ajo ndihmoi për themelimin e shoqatës "Yll' i mëngjesit" më 1909 dhe në Shtetet e Bashkuara botoi periodikun e ilustruar me të njëjtin emër, që doli në Boston nga 1917 deri më 1920. E përdyjavëshmja "Yll' i mëngjesit", kushtuar ndriçimit dhe përparimit të popullit shqiptar, përfshinte artikuj mbi politikën, shoqërinë, historinë, filologjinë, letërsinë, arsimin dhe folklorin. Parashqevi Qiriazi mori pjesë edhe në Konferencën e Paqes në Paris më 1919 si përfaqësuese e bashkësisë shqiptaro-amerikane.

Veprat e saj

Armiqëtë o shqipëtarë,Po perpiqenëShkronjat turçe dhe greqishte,të na apënë;Le t'i mbajnë ata per vetëhe;Kemi tonatë.

Onufri

Onufri ka lindur në shekullin e XVI në Shqipërinë e Mesme. Ka hamendësira për në Berat, sipas asaj që ai ka thënë, por edhe në Shpat, ku në kishën e vogël të Valshit, që ai e ka pikturuar vete. Mendohet se ka lindur me 12 Qershor sepse është Dita e Shën Onufrit. Ky i fundit ka qenë një shenjt asket në fillimet e Kristianizmit. Në fakt ka lindur në një periudhë shumë aktive. Një nga kryeveprat e Onufrit është Deisis.

Petro Nini Luarasi

Petro Nini Luarasi lindi në 22 prill të vitit 1865në Luaras të Kolonjës dhe vdiq më 17 gusht të vitit 1911, ishte i biri i Nini Petro Kostallarit, veprimtar i Rilindjes Kombëtare, publicist e pedagog, Mësues i Popullit. Lindi në Luaras të Kolonjës në një familje muratori. Ishte nxënës në shkollën e Qestoratit drejtuar nga Koto Hoxhi. Punoi si mësues në fshatrat e Kolonjës, ku u mësonte fëmijëve fshehurazi gjuhën shqipe dhe përgatiti një grup shokësh si mësues. Më 1882 hapi Shkollën e Parë Shqipe në fshatin Bezhan të Kolonjës, kurse më 1887 hapi shkollën shqipe në Ersekë dhe pak më vonë (1892-1893) shkollat shqipe në krahinën e Kolonjës e të Vakëfeve, punoi si drejtor dhe mësues i Mësonjëtores së parë shqipe të Korçës dhe më vonë i shkollës së Negovanit (1909-1911)

Mallkimi i shkronjave shqipe

Si Shqiptare qe jemi S’me vjen rend nga prifterinjt

Shqip ne duhet te mesojme Qe s’dine c’bejne e c’punojne

Dhe Zotit,te drejte kemi, I urdherojne te zinjte

Ne gjuhen shqipe ta levdojme. Qe gjuhen shqipe ta mallkojne.

Epo ju gjuhen tone Te mallkojne njerezine

Doni ta humbisni fare Te nemosin gjuhen tone

Dhe me mallkim e me neme Te percajne Shqiperine

Shprehni ta shtini ne varre. Zoti mos e paste thene.

Thone s’ditka Krishti shqip S’kane frike as turperohen

The shqip-fjale spret prej nesh Qe percmojne Perendine,

Vetem ne gjuhe greqisht Po mburren dhe levdohen

Te degjon e te mban vesh! Sepse sherbejne Greqine!

Keto e shume te tjera, Gjuhen e kemi tone

Qe degjon ne kishe brenda Te vjeter dhe te vyer,

Dhe na mallkojne per hera Nga Perendia ish thene

Gjuhen tone qe s’ua k’enda. Qe ta ruajme te ckelqyer.

Mos shikoni kisha e xhamia Feja e Shqiptarit eshte Shqiptaria