FELAKET KURBANLARINI KİMLİKLENDİRME ORGANİZASYONU

Zehtiye Füsun Yaşar

16 Kasım 2015 zehtiye2004@gmail.com

Felaket, doğal veya insan kaynaklı nedenlerle;

toplumsal, çevresel ve ekonomik yıkıma neden

olan çok sayıda insanın can kaybı ve yaralanması ile

sonuçlanan olaylardır.

• Nedir ?

FELAKET

• Felaket

NEDİR ?

http://www.resimcim.net/afet-resimleri/

Felaketlerin türüne göre sınıflandırılması

2010-haiti-depremi.jpgwww.biliste.com576 × 325

Doğal felaket

www.ulasimhaberleri.com

Teknolojik felaketler

Savaş ve terör saldırıları

www.mihraphaber.com

Felaketlerin kurbanlar açısından sınıflandırılması

www.duzceresimleri.com

Açık felaket

http://www.haberjournal.at/images/album/uy1.jpg

Kapalı felaket

Felaketlerde çalışmaların bütünlüğünden kolluk kuvvetleri

sorumludur. Ülkelerin yasal düzenlemelerine göre farklılık

göstermekle birlikte kitlesel felaketlerde genellikle

sorumlu ve yetkili merci savcılık makamıdır.

Deprem gibi felaketlerde sorumlu bölgesel veya merkezi

düzeyde kriz masasının şefi olacaktır.

Felaketlerde üç sorumluluk alanı mevcuttur

1. İletişim Sorumlusu: Medya ve halkla ilişkilerden sorumludur.

2. Kurtarma Çalışmaları Sorumlusu: Olay yeri koordinatörü

3. Otopsi ve Kimliklendirme Sorumlusu:

Ceset ve ceset parçaları toplama koordinatörü,

Morg koordinatörü,

Ölüm sonrası kimliklendirme verileri koordinatörü,

Ölüm öncesi kimliklendirme verileri koordinatörü,

DVI Timi Arama Kurtarma Operasyonları Birimi’nin yapılanması ve görevleri

http://www.interpol.int/Public /DisasterVictimGuide

Adlî Tıp Kurumu Kanunu Uygulama Yönetmeliği, Dördüncü

Bölüm Madde 10 şöyle demektedir: i) İlgili Cumhuriyet

savcılığının talebi üzerine il içi ve dışında, tekil veya kitlesel

ölümlerde olay yeri incelemesi, cesetlerin kimliklendirme ve

otopsilerini yapmak üzere bir adlî tıp uzmanı

sorumluluğunda yeteri kadar adlî tıp uzmanı, adlî odontolog,

adlî entomolog, adlî toksikolog ve adlî biyologtan oluşan en az

bir ekip hazır bulundurulur (Adli Tıp Kurumu Kanunu http://www.atk.gov.tr/atk.swf).

Kimliklendirme;

1. Hukuksal

2. Sosyolojik nedenlerle yapılır.

Güvenli bir kimliklendirme yönteminin gereksinimleri

%100 güvenli

Bilimsel dayanağı

olan

Saha koşullarında uygulanabilir

Gerçekçi zaman

gereksinimi

26 Aralık 2004 Tayland tsunami felaketi Morgan O. Management of Dead Bodies after Disasters: A Field Manual for First Responders, Pan American Health Organization/World Health Organization, Washington D.C., 2006, pp:10.

FELAKET KURBANLARI

KİMLİKLENDİRME ORGANİZASYONU

İletişim merkezi

Kurban arama

kurtarma

Kimliklendrime

AM

PM

RAPORLAMA

Sonuç bildirim

Laboratuvar analizleri

Kalıntıları taşıma ve depolama

12 Ekim 2002 BALİ

http://www.mja.com.au/public/issues/179_07_061003/lai10499_fm.html (Nisan 2006)

16.11.2015 17

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

•Görsel kimliklendirme

•Kişisel eşyalar

•Dış Muayene

•a) Genel Fiziksel Özellikler

•b) Spesifik Özellikler

•c) Parmak İzi

•İç Muayene

•Ağız İçi Muayenesi

•Genetik Kimliklendirme

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

1. Görsel kimliklendirme

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

2. Kişisel Eşyalar

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

3. Fiziksel muayene Dış Muayene a) Genel Fiziksel Özellikler: Cinsiyet, tahmin edilen yaş, vücut yapısı, vücut ağırlığı, cilt rengi vs.

c) Parmak izi

b) Spesifik Özellikler

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ 3. Fiziksel muayene İç Muayene

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

3. Fiziksel muayene Ağız muayenesi

KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

•3. Fiziksel muayene

•Genetik Kimliklendirme

Genetik kimliklendirme,

•Kişinin genetik bilgilerinin tüm hücrelerinde aynı olması,

•Zaman içinde değişmemesi

•Ölümden sonrada sabit olarak kalması nedenleriyle felaket kurbanlarının kimliklendirilmesinde

kullanılabilmektedir.

Özellikle ciddi bir biçimde parçalanmış cesetlerde DNA ile kimliklendirme hem kimliğin belirlenmesi,

hem de parçaların birbiri ile eşleştirilmesi amacına hizmet etmektedir. Biyolojik analiz için

kullanılacak karşılaştırma materyali doğrudan kişinin kendisine ait antemortem örnekler olabileceği

gibi, anne-baba ve çocuklarından alınan örnekler de olabilir.

DVI ORGANİZASYONU

DVI (Disaster Victim Identification), felaket kurbanlarının

kimliklendirilmesi için kullanılan uluslararası bir kısaltmadır.

DVI organizasyonunda iki temel kaynağa gereksinim vardır.

1. Teknolojik kaynaklar

2. İnsan kaynakları

•

Teknolojik kaynaklar:

1. Morg olacak binaların tespiti veya konteyner temini, ceset muhafazası için soğuk hava

depoları

2. Ceset torbaları, etiketleri, özel eşya torbaları, olay yeri şeritleri, sedye, özel ekip giysisi,

fotoğraf ekipmanı

3. Otopsi masası, otopsi seti, ceset saklama dolabı, X-ray cihazı, örnek saklama kavanozları,

fotoğraf ve parmak izi alma donanımı, çöp konteyneri

4. Felaketzede ve ekip üyelerinin ulaşımı için araç

5. İdari işlemler için ofis ve gerekli donanım

6. İletişim için radyo, telefon, faks makinesi, bilgisayar, fotokopi makinesi

7. Olay yeri, morg ve dinlenme alanlarında kullanılmak üzere güç kaynakları

8. Personel için dinlenme- yıkanma olanağı, giysi, danışma ve rehberlik hizmetleri

DVI ORGANİZASYONU

DVI ORGANİZASYONU

İnsan kaynakları:

1. Adli tıp uzmanları,

2. Adli diş hekimleri,

3. Parmak izi uzmanları,

4. Fotoğrafçılar,

5. Otopsi teknisyenleri,

6. Diş hekimi yardımcıları,

7. İdari hizmet personeli,

8. Psikolog,

9. Din görevlisi

DVI ORGANİZASYONU

Felaket kurbanlarını kimliklendirmek amacıyla iki tür veri

toplanmaktadır:

1. Kayıp kişilere ait veriler

2. Olay yerinden çıkarılan cesetlere ait veriler.

DVI ORGANİZASYONU

Kayıp kişilere ait veriler İnterpol tarafından hazırlanmış olan sarı AM formlara, olay

yerinden çıkarılan cesetlerden elde edilen veriler pembe formlara kaydedilir.

Amaç:

1. Ülkeler arasında bilgi alışverişini kolaylaştırmak;

2. Veri toplama sürecini standardize etmektir.

DVI ORGANİZASYONU

1. Antemortem veri toplama birimi

2. Postmortem veri toplama birimi

3. Karşılaştırma birimi

ANTEMORTEM VERİLER

•Felaketzede ile ilgili her türlü bilgi

•Felaketzedenin hekim ve diş hekiminden elde edilebilecek tıbbi kayıtları,

ailesinin diş yapısı hakkındaki bilgileri;

•Giysileri, şahsi eşyaları ve fiziksel yapısı ile ilgili bilgiler ;

•Önceden alınmışsa parmak izi, DNA profili, röntgen filmleri gibi kayıtlar

antemortem verileri oluşturur.

•Bu görevi kolluk kuvvetleri yerine getirir. Ancak verilerin AM formlara

doğru kaydedilmesi için konuyla ilgili eğitim almaları gereklidir.

AO SAYFASI Yakınları veya doktoru tarafından

verilen tıbbi ve fiziksel veriler

A1 ve A2 SAYFALARI Kayıp veya ölmüş kişiye ait antemortem verileri

C1- C3 SAYFALARI Giysi, kişisel eşya ve ziynet eşyasına ait bilgiler

D1- D2 SAYFALARI Kimliklendirilecek kişinin fiziksel özellikleriyle ilgili

bilgiler,

D3-D4 SAYFASI Dövme, ameliyat izi gibi ayırt edici özellikler

D1 ve D2’YE YARDIMCI SAYFALAR

D5 SAYFASI Parmak izi bilgileri

E1- E2 SAYFALARI Kişinin tıbbi geçmişi ile ilgili bilgiler

F1- F2 SAYFALARI Kişinin dental geçmişi ile ilgili bilgiler

G SAYFASI İlave verilerin kaydedileceği sayfadır

İMZA SAYFASI

POSTMORTEM VERİLER,

PEMBE RENKLİ DVI

FORMLARINA İŞLENİR

Günçe E. Felaket Kurbanlarının Kimliklendirilmesi: DVI Organizasyonu ve Adli Diş Hekiminin Yeri (Tez). İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü Doktora Tezi;2007

WC

Ceset kayıt

Ve

numaralandırma

Diş hekimi

masası

Parmak

İzi

masası

Soyunma

ve dinlenme

odası

Ceset girişi

Otopsi

masası

Otopsi

masası

Otopsi

masası

su su su

16.11.2015 47

Kimliği bilinmeyen

cesetlerden kriminal ve

tıbbi tüm verilerin

toplanması ve

değerlendirilmesi

(PM veri toplama)

POSTMORTEM BİLGİLER •Ceset üzerinde yapılan dış görünüm incelemeleri,

•Otopsi inceleme sonuçları,

•Adli diş hekimleri tarafından yapılan diş incelemeleri,

•Bulunan giysilerin ve diğer kişisel eşyaların tanımlanması

postmortem verileri oluşturur.

BO SAYFALARI

B SAYFASI (KURTARMAYA AİT BİLGİLER)

Kurtarma ekibi

tarafından

doldurulur

C1 ve C3 SAYFALARI Giysi, kişisel eşya ve ziynet eşyası

Adli emanet memuru tarafından doldurulur

D1 ve D2 SAYFALARI

Ceset dış muayenesine ilişkin bilgiler

D3 ve D4 SAYFALARI

Ceset dış muayenesine ilişkin bilgiler

E1 ve E2 SAYFALARI Ceset iç muayenesi ve DNA’ya ilişkin bilgiler

E3 ve E4 SAYFALARI Ceset iç muayenesi ve DNA’ya ilişkin bilgiler

F1 ve F2 SAYFALARI Dişler ile ilgili veriler

G SAYFALARI

İlave gözlem ve verilerin kaydedileceği sayfadır

B0 SAYFASI (YAPILAN İNCELEMELER)

Tüm aşamalar

belgelendirilir.

Fotoğrafçı,

parmak izi uzmanı,

adli tıp uzmanı ,

diş hekimi

tarafından imzalanır!

B0 D1-D4 E1-E2

G + C1-C3 F1-F2

+

CESET DIŞ VE İÇ MUAYENESİ

EMANETTEKİ DELİLLER

DİŞ VE ÇENE BULGULARI

Günçe E. Felaket Kurbanlarının Kimliklendirilmesi: DVI Organizasyonu ve Adli Diş Hekiminin Yeri (Tez). İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü Doktora Tezi;2007

KARŞILAŞTIRMA

* Karşılaştırma ekibinde AM verileri ile PM bulguların karşılaştırmasını ve

eşleştirmesini yapan bir adli diş hekimi, adli tıp uzmanı, parmak izi

uzmanları, DNA uzmanları ve idari personel yer aır.

* Pozitif olarak kimliklendirilmesi yapılmış tüm cesetler için bir

kimliklendirme formu doldurulur. Bu formda kişinin kimlik bilgileri yanı

sıra her uzmanın kimliklendirme verileri yer alır.

* Kimlik tespiti yapılan kişi için defin belgesi düzenlenerek, ailesine teslim

edilir.

Kimliklendirme Süreci

Kayıp kişiler

Kimliği bilinmeyen

cesetler

Post Mortem veriler

Ante Mortem veriler

Veri toplama Bulgu toplama

16.11.2015 64

TIBBİ

FELAKETLERDE KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ

PARMAK İZİ

DNA

DİŞ

RÖNTGEN

KİŞİSEL

ÖZELLİKLER

BİRİNCİL İKİNCİL

İSVİÇRE

• Asıl ekip 16 kişiden oluşur.

• Gönüllü personel 120 kişiden oluşur.

İSVİÇRE

•Asıl Ekip;

•Stratejik lider,

•Operasyon amiri,

•Kriz yönetiminden sorumlu personel,

•Adli tıp uzmanı,

•Polis memuru,

•Federal polis temsilcisi.

İSVİÇRE

Gönüllü personel (30 kişi);

Gönüllü personel (90 kişi);

• Adli tıp uzmanı,

• Adli diş hekimi,

• Patolog ,

• Otopsi teknisyeni.

• Polis memurları,

• Adli bilimler uzmanları,

• Fotoğrafçılar,

• Kopyalama uzmanları,

• Veri yöneticileri,

• Psikologlar.

ALMANYA

•IDKO (Identifi kationskommission),

•Daimi ve tam zamanlı olarak görev yapan memurlardan oluşan bir

merkez,

•Gönüllü polis memurları,

•Operasyon esnasında bir araya gelme,

•Üniversitelerin adli tıp bölümlerinde görevli adli patologlar, adli tıp

uzmanları ve adli diş hekimleri ekipte görev alır.

FİNLANDİYA

•25 kişilik ekip, Polis Şefi’nin komutasındadır.

•Ekibinin yönetim kadrosunda polis memurlarının yanı sıra Helsinki

Üniversitesi’nin adli patoloji Profesörü, adli diş hekimi, otopsi teknisyeni ve bir

adli patolog bulunmaktadır.

FRANSA

•Fransa ‘da Polis ve Jandarmanın oluşan iki kolluk kuveti vardır ve DVI

yapılanmasında her iki kuvvet rol alır.

•Polisin teşkilatında içerisinde adli tıp uzmanları ve adli

•Dişhekimleri olmadığından, dışarıdan destek almaktadır.

•Jandarma teşkilatı bünyesi içinde ise adli tıp ve adli dişhekimliği

bölümleri bulunmaktadır.

AVUSTRALYA

•Avustralya’da insan kalıntılarından sorumlu merci “coroner” ( kısmen

savcı, kısmen adli tabip )adındadır.

•DVI ekipleri coroner’in altında görev yapar.

•DVI ekipleri, olay yeri inceleme ekipleri, adli patologlar ve adli diş

hekimleri, kurban destek ekipleri, teknik araştırma ekipleri, diğer destek

birimlerinden (kızıl haç, cenaze levazımatçıları vs.) oluşmaktadır.

`DVI` ekibi kurulacak

Avrupa ülkelerinde felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi

işini gerçekleştiren ve `DVI` olarak adlandırılan ekibin bir

benzeri, Adli Tıp ve Emniyet Genel Müdürlüğü`nün

girişimiyle Türkiye`de

2003-11-20 Yeni Şafak

Felaket kurbanlarının kimliklerini tespit için ekip kuruldu

Emniyet Genel Müdürlüğü deprem ve sel gibi afetlerin

yanı sıra terörist saldırılar, kazalar ve büyük yangınlarda

meydana gelebilecek kitlesel ölümlerde felaket

kurbanlarının kimliklerinin beli

2004-04-20 Zaman

`Felaketlere hazırlıklı olalım`

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı

Başkanı Prof. Dr. Hamit Hancı, doğal felaketler, terör

saldırıları, uçak kazaları veya toplu mezarlar gibi olayların

ardından kurbanlar

2005-01-01 Yeni Asya

Tsunami felaketinde kaybolan 5 Türk`ü Interpol arayacak

1. Güney Asya`yı vuran tsunami felaketinde kaybolan 5 Türk

vatandaşından 41 gündür haber alınamıyor. Kayıp Türklerin

ölenler arasında olup olmadığını saptamak için Interpol devreye

girdi. Buluntu

2005-02-05 Zaman

Afganistan`daki uçak kazasında ölen 9 Türk`ün cenazesi

için özel ekip ...

Afganistan`da düşen yolcu uçağında hayatlarını kaybeden

9 Türk vatandaşının cesedini tespit etmek amacıyla

oluşturulan 5 kişilik DVİ (Felaket Kurbanları

Kimliklendirme) timi bu ülkeye gitti.DV

2005-03-06 Zaman

Uçak kazasının ortaya çıkardığı gerçek: Otopsi heyetimiz

yok

Hollanda`da düşen Türk Hava Yolları`nın (THY) Tekirdağ

adlı uçağı, büyük bir ihmali gözler önüne serdi. Türkiye,

`Felaket Kurbanlarını Kimliklendirme Timi` olmadığı için

uçakta hayatını kaybed

2009-03-06 Zaman

http://www.tumgazeteler.com/haberleri/felaket-kurbanlarinin-kimliklendirilmesi/?gun=7000&sira=Rank&start=0