fen edebiyat fakultesi turk dili ve edebiyati ...docs.neu.edu.tr/library/6309281157.pdf1 resat...
TRANSCRIPT
YAKIN ooGu iJNiVERSiTESi FEN EDEBiYAT FAKULTESi
TURK DiLi VE EDEBiYATI BOLUMU
TUR413 MEZUNiYET PROJESi
FAiKAKKAR 4A
950088
LEFKOSA
ONSOZ
Konusma dilinin biitiin sadelik ve a~1khgm1 eselerinde yansrtan Giintekin, hikaye,
roman, tiyatro ve am tiirlerinde basarth ornekler vermistir. Yaznns oldugu romanlai ve
hikayeleri ile genis balk kitlelerine ulasan yazar hakh bir ~ohret kazannusnr, 0 yurdun
~e~itli bolgelerinde gtizel-eirkin goriinii~leri, toreden gelen dogru-yanhs inanelari, aci
tath kisisel duygularla birlestirerek goz oniine sermeyi basarnusnr,
Resat N uri' nin iizerinde inceleme yapt1g1m bu romanm ana temi medrese ile yeni
mektep kavgasma dayanmaktadu-, Ben once esei biiyiik bir zevkle okudum ve maddi
unsurlarr ~1kard1ktan sonra gerekli arasnrmalari yaptnn, Daha sonra yazar hakkmda,
eser hakkmda bilgi topladun, Biitiin bu cahsmalarr yaparken bana yardrmci olan,
kiitiiphanesini acan sevgili arkadasrm Hiiseyin'e minnetdarhgnm bildirmek istiyorum.
Yine Re~at Nuri Giintekin'in bu romamm incelemem i~in beni gorevlendiren degerli
boliim baskannnz, sevgili hocam Biilent Yorulmaz'a sonsuz sevgi ve saygilarmn
sunuyorum.
Elimde bulunan bu roman inkilap Kitabevi tarafmdan Resat Nuri'nin Biitiin
Eserleri 6 adr altmda yaymlanan 23. baskidrr,
I
if;iNDEKiLER
Resat Nori Giintekin'in
Hayatt •....••.......................••....•.................•.......•......•.•.•....••.....•...•...•..•..
Eserleri ....•................•..••..•....•......•.•.......•.•.•..•..................••.•.••.....•....•...
Romanlarr ..•....•••..•.....•.......•.....••.....•...•..•..•....•.•.....................•.•..........•
Y esil Gece Hakkmda K1sa Bilgi ............••......•......•.....•..................•................
Romandaki Maddi U nsurlar ve A~Iklamalar1 •.•...•••.•.....................•..•.•..•....•.
Kaynakca ..................••..........•...........................................................................
Gene) Indeks •.......•.•..•...............................•..................•.............•.•....................
2
• RESAT NURi GUNTEKiN
(1889-1956)
HAYATI:
Resat Nori Giintekin, istanbul'da dogdu(25.ll.1889}1. Askeri doktor Nori Beyin
ogludur. Ilk ogrenimini Canakkale mekteb-i ibtidaisinde gordii; sonra bir bucuk yd
Canakkale Idadisinde, bir siire de Izmir Frere'ler okulunda okudu; orayr bitirmeden
tasdikname ile ayrildr; yarisma ile girdigi istanbul Dariilitinunu(U niversitesi) edebiyat
fakiiltesini bitirdi(1912). Memur olarak ilkin Bursa Sultanisi orta kisnn Fransizca
ogretmenligine atand1(1913), daha sonra istanbul' da eesitli okullarda miidiirliik
yapt1(1916-1919). Birinci Diinya Savasr'nm sonlarma rastlayan bu ddnemde yaz1
hayatma ilkin Zaman (1918-1919) gazetesinde tiyatro elestirileri yazarak baslayan, daha
sonra birkac da oyun yazrp Dariilbedayi'de oynatan iHancer, 1920; Eski Rilya, 1921;
TO§ Parcast 1923, vb.); ayrica $air (1918-1919). Nedim (1919), Buyilk Mecmua (1919),
Inci (1919), vb. Dergileriyle Diken (1918-1919) mizah dergisinde ve Dersaadet (1920)
gazetesinde kendi adiyla ve "Hayrettin Rii~tii" takma adsyla hikayeler; bunlardan
baska, Zaman gazetesinde "Cemil Nimet" takma adiyla, Dersaadet gazetesinde de kendi
adiyla birer roman yayunlayan Resat Nori, Kurtulus Savasr sonlarmda Vakit
' gazetesinde tefrika edilen (1922) f;al1ku1u romamyla eok genis bir iine ulasn, Mizah
dergileriyle magazinlerde "Yddizbocegi", "Ate~bocegi", "Agustosbocegi" takma adlarun
kullandi, Cumhuriyetin ilk ydlarmda, Mahmut Y esari ile birlikte Kelebek adh bir mizah
1 Resat Nuri'nin degum tarihi, baskih kaynaklarda son zamanlara kadar hep 1892 olarak gosterilmis; kendisi de, bir "millakat"ta, "1893'te istanbul'da, Uskudar'm Selimiye semtinde diinyaya geldigini", soylemis (U. Deniz: "Cocukluk Hairalan", Milli yet 16.1.1955) ise de, "Milli Egitim Bakanligmdaki kayitlarda dogumu 1305- 1307(1889) olarak gecmektedir" (T. Poyraz-M. Alpbek: "Resat Nuri Giintekin", Yeni Yaytnlan, 1957, c. II, sayi 3, s. 53); Resat Nuri'nin olnmunden sonra, yegeni Rusen Esref'Unaydm, sanatcmm kizr Ela'ya seslenir yolda yazdigr amlarda, Resat Nuri ile birlikte cekilmis bir cocukluk resminden soz ederken ~oyle der:
Her ikimizin de resminin arkasinda, dogdugumuz tarihler yaztlt. Bu tarihler, benim amcam, babamn da enistesi Tevfik Pasamn/;). Bu kayda gore baban "Resat Bey bin Nuri, tarih-I veladet 13 Tesrinisani 305". Yani bugunku anlamda 26 Kastm 1889. (R.E. Unaydin: "Resat Nuri Icin", Vatan, 18.2.1957).
Unaydm, rumi tarihi miladi'ye cevirirken kucuk bir yanhshk yapnus, rumi gune 13 degil 12 gun eklemek gerekir; bu baknndan Resat Nuri'nin degum gununun 25 Kasim 1889 oldugu anlasilmaktadir.
3
• dergisi ~1kard1 (1923-1924). Vefa, Kabatas, Galatasaray ve istanbul Erkek liseleriyle,
Camhca ve Erenkdy Kiz liselerinde Tiirkee, edebiyat, felsefe, fenn-i terbiye(egitbilim)
dersleri okuttu (1919-1931), Milli Egitim mufettis! oldu (1931-1939), bir ara Canakkale
milletvekilligine seeildi (1939-1943), daha sonra yine Milli Egitim basmiifettisi oldu
(1947), bu gorevde iken Paris kiiltiir ate~eliginde bulundu, altnns bes yasnu doldurunca
emekliye ayrildr (1954). Akciger kanserine yakalandi, sag1t1m i~in gittigi Londra' da old ii
(7.12.1956). istanbul'da Karacaahmet mezarhgma gomiildii.
ESERLEJU:
Roman:
L-Harabelerin <;iregi (Zaman gazetesinde tefrikasr 1922 "Cemil Nimet" takma
adiyla; kitap halinde bas. 1953, "Eski Ahbap ve Boyundurluk hikayeleriyle bir
arada" ,1968).
2-Gizli El (Dersaadet gazetesinde tefrikas! 1336 "1920"; kitap halinde bas.
1924).
3-<;alikuiu (1338"1922", yeni bir bicimde 1939).
4-Damga (1924).
5-Dudaktan Kalbe (1923).
7-Bir Katlin Duimam (1927).
8-Ye~l Gece (1928).
9-Acimak (1928).
10-Yaprak Diikilmil (1930).
12-Gokyuzu (1935).
13-Eski Hastalik (1938).
14-Atei Gecesi (1942).
4
•
15-Degirmen (1944).
16-Miskinler Tekkesi (1946).
17-Kan Davasi (1960).
18-Kavak Yel/eri (1961).
19-Son Sigmak (1961).
Uzun Hikaye:
20-Boyundurluk (1960 "Harabelerin (:ifegi romam ve Eski Ahbap hikayesiyle bir arada" 1968)
Hikaye:
21-Recm (1335 "1919" "tek hikaye").
22-Rofild Bey (1335 "1919" "tek hikaye")
23-Eski Ahbap (1335 "1919" "tek hikaye"); "Harabelerin <;ifegi romam ve
Boyunduruk hikayesiyle bir arada" 1968).
24-Sonmii§ Y1/dizlar (1927).
25-Tanr, Misafiri (1927).
26- Leyla ile Mecnun (1928).
27-0/agan i1ler (1930) "yeli ve ceviri hikayeler".
Biitiin eserleri, oliimiinden sonra, Resa: Nuri Giintekin Kiilliyat, ba~hg1 altmda
yayimlanm1~tJr (1957'den bu yana).
ROMANLAR:
1-Rqat Nori Giintekin'in romanlari da, ragda~lar1 Halide Edip'in ve Yakup Kadri'nin
manlar1 gibi, sanat anlay1~1 bak1mmdan iki kiimeye ayrdabilir:
a.Duygusa/ Romanlar: Yazar, hayatmm ilk doneminde yazd1g1 eserlerde
lerin duygusal ili~kileri iizerinde durmus ( <;al,ku§u, Dudaktan Ka/be, Ak1am
5
• Giine§i, vb.), toplumsal ili$kilere ya deginmemi$, ya da bu iliskileri uzak bir fon olarak
alnusnr ((:al1ku1u). Ilk biiyiik eseri olan (:al1ku1u'nun gordiigii genis ilgi, yazarm uzun
bir siire o yola bagh kalmasma, aym duygusal havayi siirdiirmesine, hatta aym tipi bir
baska cevre icinde tekrarlanmasma ((:aliku1u'nun hasan "Feride"sine karsshk Aksam
Giine1i'nin hasari "Jiilide"si gibi) yol acnusnr, Resat Nuri'nin iiniinii kuran ve
siirdiiren; yukarida adlarun verdigimiz ilk biiyiik eserlerindeki asm duygusalbk, bir
siire sonra kimi sanat cevrelerinde onun "gen~ kiz romancrsr" diye amhp hafifsenmesine
yol acnnssa da, bu, sanateuun daha sonraki tutumunu izlememekten dogan hafif bir
davramsnr, ((:al1ku1u'nu incelerken bu konuya yine donecegiz.)
b. Toplumsal Romanlar: Sanat hayatmm ikinci ddneminde (1928' den sonra),
eserlerinde toplumsal olaylarr on plana alnus (Ye1il Gece, Yaprak Dokiimii, Miskin/er
Tekkesi, vb.), hatta kimi eserlerinde daha da ileriye giderek "sav"h (tezli) roman
denemesine giri$mi$, roman arac1bg1yla belli bir goriinii$iin savunuculugunu
yapm1$tir(Yefil Gece). Yazarm, Zola'dan Hakikat romamm ~evirdigi siralarda (1929) bu
yola giri$i dikkati eekmektedir,
2-Sanat~mm eserlerini kalm bir ~izgi ile iki kiimeye ay1r1$1miz, incelemeye kolayhk
saglamak icindir, Yoksa bu ayrihs, bicakla kesilmis gibi, kesin bir bolilnme degildir.
Onun ilk eserlerinde gordiigiimiiz birtaknn ozellikler, daha sonraki eserlerinde de, bazi
bieim degi$iklikleri ieinde, birtaknn keskinlikler, sivrilikler kazanarak ve daha belirgin
bir hal alarak, siiriip gitmistir, Soz gelimi cocuk sevgisi ( Calikusu, Actmak, Miskin/er
• .1. 1 Tekkesi vb.), kusaklar arasmdaki anlasmazhk ((:al,ku§u, Yaprak Dokiimii), kurtulus iein
egitimin onemi ((:alikufu, Ye1il Gece) gibi temalar, baska baska ydntemlerle de olsa, her
iki donemdeki eserlerinde ssk sik ele ahnnustrr,
3-Genel tutumuyla Batt ekinine (kiiltiiriine) ve edebiyatma bagb olan yazar, kendi
roman gelenegimize de ilgisiz kalmanns; sozgelimi, Tanzimat'tan bu yana cesitli roman
6
• ve hikayelerimizde ikide bir ele alman "Banhlasmayr yanhs anlama" tema'smi bir
romanma temel olarak alnus (Yaprak Dokumu), bir baska romanmm (Damga) temelini
de Ahmet Mithat'm Hasan Mellah romanmdaki bir olaym-kadmm evine giren asikm,
yakalamnca, sevgilisinin namusunu kurtarmak icin kendisini hazirnns gibi gdsrermesl
olaymm-iizerine kurmustur.
4-Romanlarmm bashca ozelliklerinden biri de, kisilerin ~ogu zaman tek yonlii
oluslaruhr, Y azarm, insan yarauhsma uzaktan bakmayismm-ya da bakmak
lstemeyisinin-sonucu olarak, eserlerinde "iyilik" ile "kdtiiliik" ~ogu zaman kiside
birlesmez; bunlar ayri ayri kisilerle temsil edilir. Yiiregi derin bir acima ve insan sevgisi
ile earpan yazar icin sakmcah sayilabilecek bu tutumdan ayrild1g1, yani kisilerini gozden
~1karabildigi zaman (Yaprak Dokumu, Tann Misafiri) sanat alanmda iistiin basariya
5-Ahmet Hamdi Tanpmar'm deyisiyle "temiz ve musaffa bir insanhgm pesinde" olan
("Re~at Nuri ve Eserleri", Cumhuriyet, 24.1.1957), okuyucuyu buna yoneltmek iein de
eserlerini "acnna" ve "sevme" temelleri iizerine kuran-hele ilk romanlarmda bunu
duygusalhga kadar gotiiren-yazarm bu tutumunu, "acnna" ve "korku" yoluyla insanlari
diizeltme amaci giiden eski Yunan tragedya sairlerinin tutumuna benzetebiliriz.
6-Re~at Nuri, genel tutumuyla, realist bir yazardir, Eserlerindeki bas kisiler ~ogu zaman
filkfllestirilmis insanlar (Feride, Sahin.vb.) olmakla birlikte, bunlarm eevrelerindeki
kisiler, hirer gozlem sonunda, hayattan almnus kimselerdir. Kendisiyle yapilan kimi
konusmalarda, "detaylarm ve tiplerin gereek" oldugunu, onlarm "pek ~ogunu yakmdan
gormii~ oldugu kimseler" arasmdan se~tigini soylemi~tir (S.S. Uysal:"Hadiye Giintekin
Resat Nuri'yi Anlatiyor", Cumhuriyet, 30.5.1954 M. Baydar: Edebiyatr1lanm1z Ne
Diyorlar, 1960, s. 89). Bir konusmasmda da, bir romancmm en iyi eserini, ya~• ilerleyip
7
• ", 1 hayatta gorgiisii ~ogald1ktan sonra yazabilecegini soyleyerek, konua baska bir acrdan
deginmi~tir:
••. Bir romanci, ~air gibi degildir. Sairin en kuvvetli zamani genrlik
zamanidir: 0, y~landikra hizin: kaybeder. Halbuki romanct bilakis en iyi
yazisim yazmak icin rok gormege, insan ve sosyete hakktndaki goru~lerini
genisletmege, okumaga ve teknigini ilerletmege muhtactir. r;unku romanci,
insantn i07uzunu gormege, hayaun i07uzunu anlamaga mecburdur. Buna da
tabii senelerin tecrilbesi lazimdir. (N. Sadullah. "Resat N uri Anlanyor",
Yedigun, 1935, c. V, say1126).
Yazar, bu gorii$te, Halide Edip ve Yakup Kadri ile birlesmektedir,
7-Me~rutiyet'e kadar istanbul snurlari icinde kapab duran, Mesrutiyet devrinde ise
ancak kii~iik hikayelerde istanbul dismdaki hayati ele alabilen Tiirk Edebiyan, roman
alanmda ilk kez Resat Nuri'nin eserleriyle Anadelu'nuncesitli bolge ve insanlarma sere
serpe a~alabilmi$tir.
8-Biitiin eserlerini giinliik konusma diliyle ve siissiiz, yapmacsksiz bir uslupla yazan
Resat Nuri, Nurullah Atac'm deyisiyle, "kcnusma dilimizle uzun uzun yazalar, oykiiler
yazslabilecegini gdstermis" ("Atafm Giincesi", Ulus, 23.12.1956); Yakup Kadri'nin
deyisiyle de, "Tfirkce tahkiye dilini bugiinkii sadelige dogru ydneltmisnr."
("Edebiyat1m1zm Biiyiik Kaybi", Tercuman, 14.12.1956).
Sanatemm geniJ balk topluluklarma seslenebilmesinin bashca nedenlerinden biri
de, dilinin bu durulugudur,
8
• YE$iL GECE HAKKINDA
Ye~il Gece, Resat Nuri'nin toplumsal sorunlarr ele alan eserlerinden birisidir. Bir
siire medresede okudugu icin sarikhlam i~yiiziinii ogrenen ve memleketi yalmz yeni
mektebin kurtaracagma inanan ogretmen Sahin'in kendi istegiyle gittigi en geri
kasabalardan birinde medreselilere giri~tigi sava~1 anlatan bu eser, <;ahku~u'nun bir
baska aeidan benzeri saydabilir. Feride gibi Sahin de, Tiirkiye'nin egitim savasmda
tiirlii gii~liiklere ve slkmtllara gogiis geren idealist bir ki~idir. Denilebilir ki, Sahin
Feride'nin bu aeidaa erkek kardesidir,
Atatiirk Devrimi'nin o coskulu havasi ieinde, cok gii~lii sezgi ve gozlemlerle
kaleme ahnnns bu kitapta, toplumumuzun o giinkii biitiin biiyiik sorunlan, yiirekli bir
bieimde tarnsihyor. Romanm en dnemli kahramam Sahin Hoca'mn ki~iligini olusturan
nitelikler, miicadelesi ve ugrad1g1 yenilgilerin oykiisii saydabilir.
Eserde, ele alman tez, olaylarm ieinde eritilememis, ~ogu yerde, olay dismda
brrakdarak makale yazan gibi anlanlnusnr, Bu ise, roman sanan bakmnndan onemli bir
kusurdur.
9
• YE$iL GECE ROMANINDA MADDi UNSURLAR
YiYECEK VE i~ECEKLER
A
Alillk: Sekerin kaynatilip koyulastmlmasmdan sonra kesilerek yapdan degi~ik renkli,
kokulu bir tiir seker,
Armut:
Ayran:
B
!!!!!!Ii:
Bugday:
~
Corba:
D Dolma:
Dom~
E Ekmek:
Elma:
Et:
H
He_lva:
IO
• K
Kabak:
Kahve:
Kaymak:
Kaymakh Ekmek Kadaylf1:
Koyun Kebab1:
Kuru Fasulye:
L
Limon:
Lokma: Mayah hamuru kii~iik kiirecikler halinde kesip sonra da yagda klzartarak serbete koymak ~ekliyle yapdan bir tath,
M
Maydanoz:
Meyve:
Meze: i~ki ile yenilen cerez,
MISlr:
p
Paca Corbas1: Kasaphk hayvanlarm kesilip temizlenmis ayag1 ve bu ayaktan yapilan yemek.
Palamut: Otuz kirk santim boyunda eti esmer, pulu olmayan bir tiirlii babk.
Pathcan:
Pathcan D0lmas1:
Peynir:
R
11
E
Elbise:
Enfiye Mendili: Keyif icm buruna eekilen ~iiriitiilmii~ ve ieine bazi kokulu maddeler karistmlnns tiitiin tozu, burun otu. Bu tozu buruna eektikten sonra kullamlan mendil.
F
Ferace: Eskiden Tiirk kadmlarmm sokakta giydigi, bol ve yakasmm arka kisnu ~ogu kez eteklere kadar uzanan bir eesit iistliik. Genellikle koyu renkte euha, sof ve fantezi kumaslardan yapihrdr, Bazslarram cep ve yakalari i~lemeli olurdu. Giiniimiizde yerini daha eok carsafa birakan ferace Anadolu kbylerinde hala giyilmektedir.
Fes: Eskiden yurdumuzda da kullamlan, silindir seklinde, tepesinin ortasmda siyah piiskiilii sallanan, kirnnzr, visne ~iiriigii renginde bir cesit bashk,
Fitilli Mintan:
G
Gecelik Entarisi:
Gomlek:
H
Hamam Havlusu:
i ipek Cevre:
K
Kasket:
Kavuk: Sank sarilan biiyiik bashk
Kolah Gomlek:
Kundura:
Kiilah: Eskiden basa giyilen ucu sivri yiiksek bashk,
16
"
T
Tashk: Eskiden evlerin oniinde tasla di:i~eli olarak bulunan ve orada oturulan k1S1m. Oda.
Tavan Aras1:
y
Y atak Odas1:
Yaz1hane: Yaz1 i~lerinin yapthp yiiriitiildiigii yer. Oda. Biiro.
GiYiM KU$AM VE AKSESUAR
A
Aha: Kahn kumastan yapilnns bir cins biiyiik~e ceket, veya bu ceketin yapdd1g1 kumas.
Amele Gi:imlegi:
A vc1 Elbisesi:
B
Baston:
C
Canta:
Carlk:
D
Dokuma Carsaf:
Diigme:
15
• Su tesnsi;
Siirahi:
T
Tabak:
Tahta kastk;
IA!:.
Tencere:
y
Yiyecek sepeii;
Yumurta sepeti:
i(MEKANLAR
B
Balk.on:
Bod rum:
E
Esik: Giri~ kapr bo~lugunun alt bolomiinde bulunan basamak.
K
Kalem odas1: Resmi dairelerde yazi islerinin goriildiigii yer.
Koridor:
s Sofa: Genellikle eski evlerde oda kapdarmm a~dd1g1 genisee yer. Hol. Eskiden buralar d6$eli olurdu ve ev halkmm giiniiniin biiyiik bir kismr sofada gecerdi,
14
•
YiYECEK VE i9ECEKLERE tiatu E$YALAR
B
Bardak:
B1cak:
) Bohca
~anak:
G
Gaz ocag1:
Giimiis tepsi:
H
Hnbe: . I
Iskemle:
K
Kaidc:
Kt.lW:: _
M
Mas a
s - Sandall'..,e:
13
• s
Sigara:
Sim it:
Su:
Siit:
Siidii Kahve:
Sarap:
Seker:
Serbet: Meyve iizii, su ve seker karistmlarak yapdan icecek,
T
Tarhana:
Tiitiin:
u Uskumru dolmas1: lhk denizlerde yasayan orta biiyilkliikte, tekir ~izgili bir bahk, Bu
bahktan yapdan dolma.
y
Yag:
Yemis:
Yumurta:
z Zemzem suyu: Kabe yakmlarmda miisliimanlarca kutsal sayilan bir kuyu ve bu
kuyunun kutsal saydan suyu.
12
ipe:
"irk:
.irk Yaka:
M
vi Atlas Gomlek:
_._don Sapka: Yuvarlak ve bombeli erkek sapkasi,
_._endil:
~ •• gin asker kunduras1:
_._evlevi sikkesi: Mevlevi dervislerinin baslarma giydikleri kiilah veya sapka.
_._usamba: 1. su geeirmez duruma getirilmi, bez 2. su geeirmeyen bezden yapslnns • agmurluk.
_._iicevher:
p Pabuc:
Pardesii:
Parlak cezme:
Patiska entari: Pamuk ipliginden dokunmus ince diizgiin beyaz bez. Bu bezden yapdm1, dbise.
~ Yiiz ortiisii.
Peskir: Pamuk ipligmden dounmus havlu.
'estemal: 1. Hamamlarda ortiinme ve kurulanmak icin kullamlan ince ortii. 2. Bazi • irelerde basa ortiilen dokuma. 3. Bir i, yaparken bele baglanan genis ortii.
R Redingut: Resim bir erkek ceketi. Arkasr yrrtmaeh, uzun ve ~ift sira diigmeleri bulunur.
17
s Sar• mesin potin: Kullamlacak duruma getirilmi$ koyun derisinden yapdm•$ ayakkabi.
Sank: Miisliiman din adamlannm bashk iizerine sard1klar1 uzun tiilbent.
Sedef: Deniz hayvanlarmm bazilarmm kabugunda bulunan sert beyaz pmlnh madde.
S1rma islemeli ipek ortii:
S1rmah sar1k:
Siyah carsaf:
Siyah till:
Sal:
Salvar:
Sal yelek:
Sapka:
Sayak elbise: Kaba bir sekilde ~aprazlama dokunmus yiin kumas ve bu kumastan
yapdan elbise.
T
Takunya: Nalm iistii tasmah, tahtadan yapslnus aln yiiksekce, bir eesit ayakbk.
Tente: Bir yeri gunesten, yagmurdan korumak iein o yerin iistiine gerilen bez. Ortii.
Terlik:
Tozluk: Tozdan korunmak icin giyilen, dizden a$ag1ya uzanan ayakkabdarm iistiinii i
iirten dar pacahk. Getir.
Tiilbent: Pamuk ipliginden ince ve seyrek olarak dokunmus, yumusak hafif bez.
Tiiylii pazen: Dokumasr sik, kalm ve yumu$ak bir ~e$it pamuklu, tiiylii bez.
18
•
y
Yemeni: KadmJann baslanna bagladtklan tiilbent. Eskiden ba~ortiiniin altma
bag.lamrd1. Bask1 kahplari ile iistiine ~ekiller desenler bas1hr.
Y esll min tan: Y akas1 olmayan erkek gomlegi.
Yiiziik:
YERADLARJ
Mrika: A
tam:
B ar:
C
e:
• E
Edirne:
Emir Dede:
F
Fransa:
Fr.ink;_
G
Galata:
Gala.ta_sarn:
H
Hicaz:
Hindistan:
i ingiltere:
Istanbul;
italya:
izmir:
K
Kadiri Tekkesi:
Kafkma:
Kanbca:
Kelami Baba Tiirbesi:
20
• M
MahmutPasa:
Makedonya:
N
N ur!lsmaniye:
0
Okyanusya:
R
Ro_lllJ!.:.
Rumeli:
s ~va:
Sirbistan:
Sll!ahizad~dresesi:
Somuncuzade Medresesi:
T
Tikve.s.:
0
Uskiim
y
Yenima_halk:
Y unanistan:
21
• KAYNAKCA
- Banarh, Nihad Sarni, Resimli Tiirk Edebiyatl Tarihi, Cilt II, Milli
Egitim Basnnevi, Istanbul 1998.
- Biiyiik Larousse Sozliik ve Ansiklopedisi, Milliyet, istanbul 1992.
- Devellioglu, Ferit, Osmanbca-Tiirk~e Ansiklopedik Lugat, Aydm Kitabevi
Y aymlan, 13. Baski, 1996.
Kudret, Cevdet, Tiirk Edebiyatmda Bikaye ve Roman, Cilt I, inkilap Kitabevi, 5.
Basks, 1998.
22
iNDEKS
Aha: 201-219
Afrika: 56-60
Akide: 140
Alaeam: 189-196
Amele Gomlegi: 80
Anadolu: 28-187-190-218
Armut: 93
Asya: 56-60
A vcr Elbisesi: 55- 72-94
Avrupa: 56-77-93-95-148-184-203
Ayran: 43-188
Bal: 123
Balik: 5-7
Balkanlar: 56-93-96-185-192
Balkon: 65-66
Bardak: 50-131
Baston: 148-197
Bayram Cavus Cesmesi: 161
Beykoz: 32-35
Break: 5
Bodrum: 70
Bohea: 188-217-220-223
•
Bulgaristan: 66
Cava: 94
Cep: 148
Ciippe: 12-20-80-92-217
Canak: 196
Canakkale; 184
Canta: 148
Carik. 145
Cay: 71
Cin: 94
Corba: 85
Dokuma <;ar~af: 135-144
Dolma: 116
Domates: 24-154-155
Diigme: 6-8
Edirne: 119
Ekmek: 13-140-147-194-195-210
Elbise: 41-92-147
Elma: 9
Emir Dede: 50-62-67-220-221-222 !'
Enfiye Mendili: 34
24
E~ik: 75-135
Et: 50-147
Etek: 8-23-80
Ferace: 20
Fes: 6-14-41-58-65-89-116-197
Fitilli Mintan: 80
Fransa: 95
Frenk: 96
Galata: 12
Galatasaray: 50-52-54-95
Gazocag1: 20-71
Gecelik Entarisi: 33-69-120-138-143
Gomlek: 26
Giimii~ Tepsi: 182
Hamam Havlusu: 187
Belva: 81-85
Heybe: 12-13-188-189-217
Hicaz: 108
Hindistan: 94
ingiltere: 191
Ipek Cevre: 55
25
&
,. Iskemle: 7-15
istanbul: 131-135-184-218
italya: 218
izmir: 11
Kabak: 5-7-87
Kadiri Tekkesi: 66
Kafkasya: 174-185
Kahve: 120-139-141
Kalem Odasn 6
Kanbca: 33
Kasket: 221
Ka~1k: 53-167-195
Kavuk: 199
Kaymak: 26
Kaymakh Ekmek Kadayifu 25
Kelami Baba Tiirbesi: 142-144-145-148-152-153-155-161-162-165-173-178-184
Kepee: 81
Kolah Gomlek: 12
Koridor: 6-15-16-149
Koyun Kebabu 56
Kundura: 194
Kuru Fasulye: 24
Kiilah: 154-184
Kiipe: 210
26
Kiirk: 55
Kiirk Yaka: 72
Limon: 99
Lokma: 101
Mahmutpasa: 12
Makedonya:66
Masa: 6-163-214
Mavi Atlas Gomlek: 6
Maydanoz:85
Melon Sapka: 221
Mendil: 104-158-223
Me~in Asker Kundurasn 133
Mevlevi Sikkesi: 33
Meyve: 146
Meze: 147
M1sir: 26
Musamba: 197
Milcevher:62-144
Nurosmaniye: 14
Okyanusya: 60
'{ ,_,
27
• Pabu~:41
Pa~a Corbasu 35
Palamut: 32
Palto: 138-147-153
Pardesii: 69-148-223
Parlak Cizme: 55- 72
Patiska Entari: 211
Patbcan: 121
Patbcan Dolmasu 53
Pe~e: 115-130-131-134
Peskir: 187
Pestemal: 34-46
Peynir: 195
Pilav: 20
Raku 120-123-147-154-160
Redingot: 6-8
Roma: 56
Rumeli: 28-210
Sandalye: 104-131-214
Sari Mesin Potin: 6 '
Sank: 11-14-16-l 7-37-41-49-58-89-94-217
Saieva: 10-45-47-60-82-86-196-124-127-163-181-187-195-219-222-223
Sedef: 144-184
28 t
Srrbistan: 66
Sirma i~lemeli Ipek Ortii: 100-144
Sirmah Sarsk: 96-100-106
Sigara: 158-188
Simit: 15-25
Sipahizade Medresesi: 86
Siyah Car~af: 114-175
Siyah Sayaktan Elbise: 12
Siyah Tiil: 131
Sofa: 39-49
Somuncuzade Medresesi: 14-15-24-29-39
Su: 50-75-131
Su Testisi: 201-217-220-223
Siirahi: 131
Siit: 43-147-172
Siitlii Kahve: 121
Sal: 100
Salvar: 80-94-141-185
Sal Y elek: 50
Sapka: 14-219
Sarap: 14
Sayak Elbise: 39
Seker:26
Serbet: 63-75-105
29
Tabak: 50-51
Tahta Ka~1k: 81
Takunya:201
Tarhana:26
Tas: 172-206
Tashk: 49-72-139-205
Tavanarasu 208
Tencere: 24
Tente: 190
Terlik: 211
Tikve~: 51-87
Tozluk: 189
Tiilbent: 89
Tiitiin: 158
Tiiylii Pazen: 69
U skumru Dolmasu 5
Uskiip: 94-95
Yag: 26
Y atak Odasu 22
Y azthane: 5-6
Yemeni: 219
Yemis: 75
30~
Y enimahalle: 216
Y e~il Mintan: 76
Yiyecek Sepeti: 188
Yumurta: 48-129-154-155
Yumurta Sepeti: 129
Yunanistan: 187-191-195-197-201-218
Y iiziik: 210
Zemzem Suyu: 181
31