FEROMON TUZAKLARINI KULLANMA PRENSİPLERİ

1-Feromon tuzakları;Kabuk Böcekleri populasyonundan etkilenen rekreasyon alanları,orman içi dinlenme yerleri,ibreli emval istiflenen depolar ve rampalar civarı ile kabuk böceklerinin kitle üremesi yapmış olduğu ibreli ormanlık sahalarda asılacaktır.

2-Feromonla mücadele yapılacak böceğin biyolojisi iyi tespit edilip,feromon tabletleri uçma zamanından 2 hafta önce tuzaklara asılmış olmalıdır.

3-Tuzaklar iki ağaç arasına geniş yüzeyleri hakim rüzgar yönünde olmak kaydıyla dört taraftan sicimlerle sallanmayacak şekilde asılacaktır. Yükseklik 130-150 cm olacaktır.. Çevresi az ağaçlı veya bir yönü orman içi açıklık olmalıdır.

4-Feromon tabletleri tuzak içine delinmeden,naylonu içinde iple, cihazın ortasına gelecek şekilde asılacaktır. Önceden asılı tablet çıkarılmayacak yeni asılan hemen yanına asılacaktır.

5-Tablet asılan cihazlar 7-15 gün içinde kontrol edilecek ve tuzaklara giren zararlılar tuzak numaralarına göre miktarı kayıt defterine not alınarak kavanozlara toplanacaktır.

Diğer taraftan tuzaklara giren ortalama böcek adedi her ay görevli Orman İşletme Şefi ve Orman Muhafaza Memuru imzalı olarak Orman Zararlıları ile Mücadele Şube Müdürlüğüne istatistiki bilgi olarak bildirilecektir.

6-Tuzaklara yerleştirilemeyen feromon tabletleri –15 ile +15 C de muhafaza edilecektir.

7-Feromon tuzakları böceklerin uçma zamanının sonu olan Eylül ayı sonunda toplanarak temizlikleri yapılıp depolarda ilkbaharda asılmak üzere muhafaza edilmelidir.

8-Cihazlara asılan feromon tabletleri tabiata atılmayacak,cihazların en son toplanmasında imha edilecektir.

BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜMÜZDE GÖRÜLEN BAZI BÖCEK TÜRLERİNE AİT UÇMA ZAMANLARI

Böceğin adı Generasyonu Uçma zamanıBlastophagus minör 1 Mart (Küçük Orman Bahçıvanı)Blastophagus piniperda 1 Mart (Büyük Orman Bahçıvanı)Ips sexdentatus 2 Nisan-Haziran(Oniki Dişli Çam Kabuk Böceği)Orthotomicus erosus 3 Nisan-Haziran-Temmuz(Akdeniz Çam Kabuk Böceği)

Pissodes notatus 1 Mayıs(Çam Kültür Hortumlu Böceği)Pityokteines curvidens 2 Mart-Temmuz(Göknar Büyük Kabuk Böceği)

ORMANLARIMIZDA ZARAR YAPAN BÖCEKLERİN UÇMA ZAMANI-MÜCADELE DÖNEMLERİ VE MÜCADELE METODLARI :

Orman ve ağaçlandırma sahalarında görülen böceklerle mücadelede esas ;Ekonomik ve çevresel etkenlerin uyumunu bozmayacak mücadele yöntemini seçmektir. Mücadele yöntemleri şunlardır;

1-Kimyasal Mücadele2-Mekanik Mücadele3-Biyoteknik Mücadele4-Biyolojik Mücadele5-Biyolojik İnsektisid ile Mücadele6-Entegre Mücadele

1- Kimyasal Mücadele: Zararlı böceklerin zehir etkisi yapan maddeler kullanılarak yok edilmesidir.Ancak bu kimyasal ilaçlar eko sisteme olumsuz etkileri nedeniyle kullanılmamaktadır.Bunun yerine organik insektisid tercih edilmektedir.Kitin önleyici organik ilaçlar ,tırtılın 1. ve 2. gömlek safhalarında başarılı sonuç vermektedir . 2- Mekanik Mücadele : Zararlı böceklerin bulunduğu materyalin ormandan uzaklaştırılması şeklinde yapılmaktadır.Yumurta paketlerinin toplanması,keselerin dal makası yardımıyla alınması böcekli dal veya gövdenin kesilmesi gibi.

3- Biyoteknik Mücadele : Zararlı böceğin eşeysel koku salgılayan Feromon tuzakları ile toplanmasıdır. Tuzaklar yerden 150 cm yüksekliğe asılmalıdır.Tuzaklar arası mesafe 50 metre olmalıdır.Tuzak toplama kavanozunda 1 cm küplük bir hacimde 600 böcek bulunuyorsa; böcek populasyonu zarar sınırının üstündedir.Toplama kavanozu kontrol edilerek sayım yapılmalıdır.

4- Biyolojik Mücadele : Zararlı böcek populasyonunu azaltmak için canlı organizmalardan yararlanmak suretiyle yapılan mücadeledir.Böcekçil kuşlar biyolojik mücadelede önemli yer tutmaktadır.

Çam keseböceğinin parazitlerinin çoğalmalarını amaçlayan adacık yöntemi de biyolojik Mücadele çeşididir.Adacık yöntemi ile keselerin içinde bulunan parazit sineklerinin uçarak çam kese tırtıllarının üzerine yumurta bırakması sağlanır.Böylece tırtıllar parazitlenir.Adacığın tesisi tırtıllar toprağa inmeden 4-5 hafta önce tamamlanmalıdır.Ada üzerine 250-300 kese atılabilir. Bu keseler her gün karıştırılmalıdır.

Zararlı böcekleri parçalayarak yiyen yırtıcı böcekler suni yollarla çoğaltılarak ormana bırakılır, bu böcekler diğer mücadele yöntemlerinin uygulanması sırasında da korunurlar. Çam keseböceği ile biyolojik mücadele kapsamında Calosoma sycophanta yırtıcı böceği üretilerek, zararlının yoğun olduğu ibreli orman alanlarına bırakılmaktadır.

5- Biyolojik İnsektisid ile mücadele: Patojen mikroorganizmalar kullanılarak yapılan mücadeledir.Örneğin Bacillus thuringiensis kurstaki bakterisinin sporlarını ihtiva eden preparatlardan yararlanılır. Bacillus thuringiensis bakterisi ile ilaçlanmış ibreleri yiyen tırtılların iç organlarında hastalık oluştuğundan gelişimi durmaktadır.

6- Entegre Mücadele : Tüm mücadele yöntemlerini birlikte ya da birini diğeriyle kombine etmek suretiyle uygulanmasıdır.Entegre mücadelede hedef ; zararlıların doğal düşmanlarının çoğalmasına yardım etmektir.

Orman Zaralıları ile Mücadelede Başarılı Olmanın Şartları :

1- İyi bir gözetleme ve değerlendirmedir.2- Zararlı böceğin biyolojisine uygun , en ekonomik ve biyolojik dengeyi bozmayacak metodun kullanılmasıdır.3- Zararlı böceklerle yapılacak mücadele zaman ile sınırlıdır.O nedenle mücadeleye zamanında başlanılmalıdır.4- Koruyucu ve önleyici önlemler zamanında alınmalıdır.

Zararlı Adı Mücadele Zamanı Mücadele Yöntemi

Thaumetopoea pityocampa Ağustos - Mayıs Entegre Mücadele(Çam keseböceği)

Diprion pini Mayıs ve Eylül Organik insektisid (Çam çalı antenli yaprak arısı) ile Mücadele

Neodiprion sertifer Nisan Organik insektisid (Kırmızımtrak çalı antenli yaprakarısı) ile Mücadele.

KUŞ YUVALARININ ORMANDA KULLANILMASI KURALLARI

Ormanlarımızın sağlığa ve doğal dengenin muhafazası için zararlı böcek populasyonunu normal zararsız seviyede tutulmasında etkili böcekçil kuşların korunması,günümüzde zaruret haline gelmiştir.

Zararlı böcek populasyonunu azaltmak için ; canlı organizmadan faydalanmak suretiyle yapılan mücadeleye “ BİYOLOJİK MÜCADELE “ denilmektedir. Biyolojik Mücadelede

Zararlı böceklerle beslenen “Böcekçil Kuşlar “ en önemli yeri işgal etmektedirler.Araştırmalar bir kuşun bilhassa yavrulama döneminde bir günde kendi ağırlığının birkaç misli kadar böcek tükettiğini ortaya koymuştur.Ormanlarda gördüğümüz kuşların hemen hepsi böcekçildir.Kabuk böcekleriyle, tırtıllar ile beslenirler.Yavrularını da böcekle büyütürler.Zararlı böcekleri tüketmekte çok etkin olan kuşların üremelerini kolaylaştırmak için suni kuş yuvaları asılmalıdır.Biyolojik Mücadele amacıyla asılan suni kuş yuvalarının asılması ve korunmasında gerekli titizlik gösterilmelidir.

Bu konuda dikkat edilmesi gereken hususlar maddeler halinde belirtilmiştir.

1- Kuş yuvaları bir sırık yardımı ile asma kancalarından ağaçların dış tarafındaki 5 cm – 10 cm çapındaki yan dallara asılmalıdır. Ağaç gövdelerine tutturulmamalıdır.2- Asma kancası kötü hava koşullarında dahi yuvayı taşıyacak yapıda olmalıdır.3- Bir ağaca bir yuva asılmalıdır.4- Yuvalar sonbaharda asılmalıdır.5- Yuva asılan ağaçların gövdesine kolaylıkla görülebilecek biçimde işaretler yapılmalıdır. 6- Zararlı böcek yoğunluğu göz önüne alınarak hektara bir yuva yerleştirilmelidir. . 7- Yuvaların yerden yüksekliği en az 3 m olmalıdır. Yol kenarlarına 10 m den daha yakın yerlere yuva asılmamalıdır.8- Yuva yerleştirilen orman içinde veya 5 km ye kadar uzaklıkta su kaynakları yoksa suluklar yapılmalıdır.9- Dış tesirler , kemirgenler veya diğer hayvanlar tarafından bozulan veya tahrip edilen yuvalar onarılmalı veya sağlamları ile değiştirilmelidir. 10- Böcekçil kuşların yuvalanma oranını belirlemek amacıyla kuş yuvalarının kontrolü yapılmalıdır. 11- Kuşların yuvalara girişini sağlayan giriş deliklerinin güney tarafa bakmasına dikkat edilmelidir.12- Yuva asılmış sahalar en geç Şubat ayı sonuna kadar kontrol edilerek herhangi bir nedenle yere düşmüş olan yuvalar tekrar uygun dallara asılmalı,kaybolanların yerlerine yenileri asılmalıdır

ORMAN ZARARLILARI İLE MÜCADELE TAKVİMİ YAPILMASI GEREKEN İŞLER AYLAR: OCAK

İbreli ormanlarda kabuk böcekleri zararlılarına karşı kış kesimlerine devam edilmesi,Çam keseböceği ile mekanik ve biyolojik mücadele faaliyetlerinin sürdürülmesiÇam keseböceğine karşı biyolojik mücadele kapsamında parazit ve yırtıcılarının ormandaki varlıklarının artırma yoluna gidilmesi için adacık yönteminden azami ölçüde yararlanılması,Geçen yıla ait faaliyet ve gerçekleşme cetvellerinin bilanço sonucuna göre hazırlanarak merkeze gönderilmesi,Tarama Raporlarının düzenlenerek merkeze gönderilmesi.

ŞUBAT

İbreli ormanlarda kış kesimlerine devam edilmesi,Çam keseböceği ile Mekanik ve Biyolojik mücadele faaliyetlerinin sürdürülmesi,Erken uçan kabuk böceklerinden Pityokteines curvidens(Göknar büyük kabuk böceği),Blastophagus minor (Küçük orman bahçıvanı) ve Blastophagus piniperda (Büyük orman bahçıvanı) zararlılarına

karşı mücadele hazırlıklarına başlanılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze

gönderilmesi,

MART

Erken uçan kabuk böceklerinin populasyon kontrolleri ile mücadele projelerinin düzenlenerek çalışmalara başlanılması, Rhyocionia buollana (Çam sürgün bükücüsü ) zararlının mücadele projesi yapılarak çalışmalarabaşlanılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

NİSAN

Kabuk böceklerinden Ips sexdentatus ( On iki dişli Çam kabuk böceği ), Pissodes notatus ( Çam hortumlu böceği ), Orthotomicus erosus (Akdeniz çam kabuk böceği), ile kelebek ve yaprak arılarından Neodiprion sertifer (Yaprak arısı), Diprion pini (çam yaprak arısı), Dioryctria splendidela (Reçine kelebeği ) zararlılarının populasyon kontrollerinin yapılarak mücadele projelerinin düzenlenmesi ile çalışmalara başlanılması, Hizmet içi eğitim hazırlıklarının yapılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

MAYIS

Acleris undulana (sedir yaprak kelebeği), Fare zararlıları ve çeşitli mantar hastalıklarının populasyon kontrollerinin yapılarak mücadele projelerinin düzenlenmesi ile çalışmalara başlanılması, Kabuk böcekleri ile kelebek ve yaprak arılarına karşı mücadelenin sürdürülmesi, Hizmet içi eğitim programının gerçekleştirilmesi, Yatırım bütçesi (3003 hesap ) hazırlıklarının yapılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

HAZİRAN

Kabuk böcekleri ile kelebek ve yaprak arılarına karşı mücadelenin sürdürülmesi, Cari Bütçe (3002 hesap) hazırlıklarının yapılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

TEMMUZ

Kabuk böcekleri ile kelebek ve yaprak arılarına karşı mücadelenin sürdürülmesi, Mücadelesi tamamlanan projelerin uygulama sonuç raporlarının merkeze gönderilmesi, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama raporlarının merkeze gönderilmesi,

AĞUSTOS

Başta O.erosus olmak üzere diğer kabuk böcekleri ile mücadeleye devam edilmesi, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

EYLÜL

D.pini yaprak arısı ile mücadeleye başlanılması (2. Generasyon), O. erosus ile mücadeleye devam edilmesi,Thaumetopoea pityocampa (Çamkese böceği) genç tırtıllarının populasyon kontrollerinin yapılması,Kelebek ve yaprak arıları ile kabuk böceklerinin yoğun olarak görüldüğü alanlara kuş yuvalarının asılmaya başlanılması, Önceki yıllarda asılan kuş yuvalarının temizlenmesi,Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

EKİM

İbreli ormanlarda kabuk böceği zararlılarına karşı kış kesimlerine başlanılması,Çam kese tırtılına karşı Mekanik (Yumurta koçanı ve keselerin toplanması) Biyolojik ve Kimyasal(Tırtıllara karşı insektisit kullanımı) mücadelenin başlatılması,Kuş yuvalarının asılması ve temizlenmesi,Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

KASIM

Çam kese tırtılına karşı Mekanik, Biyolojik ve Kimyasal mücadeleye devam edilmesi,İbreli ormanlarda kış kesimlerinin sürdürülmesi,Kuş yuvalarının asılması ve temizlenmesi,Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama Raporlarının merkeze gönderilmesi,

ARALIK

Çam kese tırtılına karşı Aralık ayının ortasına kadar Kimyasal mücadelenin bitirilmesi (AralıkAyı ortasından sonra çam kese tırtılının parazit ve yırtıcıları bol olarak görüleceğinden kesinlikle bu zararlıya karşı ilaç kullanılmaması), İbreli ormanlarda kış kesimlerine devam edilmesi,

Çamkese böceği ile Mekanik mücadelenin yanında Biyolojik mücadele kapsamında “ Adacık Yöntemi “ni kullanarak mücadeleye başlanılması, Faaliyet ve Gerçekleşme ile Tarama raporlarının merkeze gönderilmesi,

ADACIK YÖNTEMi

Çamkese böceğinin tırtıl parazitlerinin Phryx caudata ile yırtıcılarından olan Calosoma sycophanta doğada sıkça rastlanmaktadır.Bu faydalı böcekler vasıtasıyla yapılacak biyolojik mücadelede esas,yürütülecek mekanik mücadele çalışmalarında faydalı tırtıl parazitleri ve yırtıcıların biyolojine uygun bir zamanlama yaparak çam keseböceğine karşı bu gibi faydalılara üstünlük sağlamak metodun ana gayesidir.

Adacık tesisi oluştururken; Ağaçlandırma sahalarına bitişik boylu meşçereler tercih edilmeli,Güneş alan, düz ve kolayca bulunabilen yerlere kurulmalıdır.Çam kese tırtılları toprağa inişlerinden 4-5 hafta önce tesis tamamlanmalı ve mekanik olarak toplanan keseler önceden hazırlanmış adacıklara konmalıdır.

Adacıklar,piyasadan temin edilecek sera naylonlarının ölçülerine göre standardize edilerek 1.40 x 4.00 metre ebadında 6-8 metre karelik bir alanın etrafına 30 santimetre genişliğinde ve 30 santimetre derinliğinde hendek açılıp,bu hendekten çıkan toprağın bir kısmı adanın içine atılarak hafif bombe yapacak şekilde tasfiye edilir.Bundan maksat ,yağacak yağmurlar nedeniyle adacıkta su birikintisini önlemek ve suların hendeğe akmasını sağlamaktır.Tesviye işlemi bittikten sonra ,adacık ve hendeklerin yüzeyi,çift katlı sağlam deliksiz sera naylonları ile dışarı taşacak bir şekilde örtülür.Naylon sermedeki amaç,tırtılların toprağa girmesini engellemek ve hendekteki suyun toprak tarafından emilmesine mani olmaktır.Naylon serme işinden sonra hendekler 20-21 cm derinliğinde su ile doldurulur.Toplanan keselerin hendeğe yuvarlanmasını engellemek için adacığın kısa kenarına birer maden direği konarak maden direklerinin ucuna da naylona değmeyecek şekilde 15-20 cm. eninde tahta çakılmak suretiyle adacık tesisi tamamlanmış olur.Adacığı dış etkilerden korumak için etrafının 3 sıralı tel çit ile çevrilmesi uygun olacaktır.Keselerde toplanan parazit sinek krizalitlerinin çabuk erginleşmesini sağlamak için adacıktaki keseler gün boyu alt üst edilerek havalandırılmalıdır.Adacıklarda toplanan keseler,parazit ve yırtıcı uçuşundan bitiminden sonra adacık üzerindeki materyal dışarıya çıkarılarak tamamen yakılmalıdır. (Zira toprağa giremeyen ergin çam kese tırtılları kese yığıntıları içinde krizalit olabilmekte ve sonbaharda kelebek olarak tabiata intikal etmektedirler.)

Bu yöntemle çam keseböceği tırtıl paraziti ve yırtıcılarının ormandaki sayısını artırarak daha çok çam keseböceği tırtılının ölmesi amaçlanmaktadır.