ΓλώσσαΓλώσσα ΑΑ

Διδασκαλία Διδασκαλία της πρώτης ανάγνωσης και γραφής: της πρώτης ανάγνωσης και γραφής: ένα συνδυαστικό μοντέλο ένα συνδυαστικό μοντέλο

αναλυτικοσυνθετικήαναλυτικοσυνθετική προσέγγιση προσέγγιση έμφαση στην έμφαση στην αντιστοίχησηαντιστοίχηση φθόγγων φθόγγων –– γραμμάτωνγραμμάτων

Η γλώσσα ως όλοΗ γλώσσα ως όλο (whole language approach)(whole language approach)έμφαση στη γλώσσα ως έμφαση στη γλώσσα ως αδιαίρετη ενότητααδιαίρετη ενότητα-- η ανάγνωση και η γραφή είναι πράξεις με νόημα, η ανάγνωση και η γραφή είναι πράξεις με νόημα, έκθεση σε γραπτά κείμεναέκθεση σε γραπτά κείμενα

αναδυόμενος αναδυόμενος γραμματισμόςγραμματισμός ((emerging literacy)emerging literacy)–– προγενέστερες γνώσειςπρογενέστερες γνώσεις και εμπειρίες, σημασία και εμπειρίες, σημασία περιβάλλοντος χώρου, έμφαση στην κατασκευή περιβάλλοντος χώρου, έμφαση στην κατασκευή νοήματοςνοήματος

ΤιΤι σημαίνει σημαίνει διαβάζωδιαβάζω;;

Ο αναγνώστης αποκωδικοποιεί το κείμενο γράμμα προς γράμμα,Ο αναγνώστης αποκωδικοποιεί το κείμενο γράμμα προς γράμμα,

λέξη προς λέξη.λέξη προς λέξη.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο αναγνώστης προσεγγίζει τα κείμενα με την Ο αναγνώστης προσεγγίζει τα κείμενα με την

προσδοκία ότι έχουν νόημα, χρησιμοποιώντας προσδοκία ότι έχουν νόημα, χρησιμοποιώντας

προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες του, καθώς προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες του, καθώς

και βοηθητικές ενδείξεις. και βοηθητικές ενδείξεις.

–– Ανάγνωση: Δίνω νόημα σε κάτι που είναι γραμμένοΑνάγνωση: Δίνω νόημα σε κάτι που είναι γραμμένο-- Ο εκπαιδευτικός πρότυπο αναγνώστηΟ εκπαιδευτικός πρότυπο αναγνώστη

ΤιΤι σημαίνει σημαίνει γράφωγράφω;;

ΑποτυπώνωΑποτυπώνω τον προφορικό λόγο στο «χαρτί», χάρη σε ένα τον προφορικό λόγο στο «χαρτί», χάρη σε ένα

μηχανισμό αντιστοίχισης μηχανισμό αντιστοίχισης

(κωδικοποίηση(κωδικοποίηση--αποκωδικοποίηση).αποκωδικοποίηση).

------------------------------------------------------------------------------------------------

Κατασκευάζω νόημα, χρησιμοποιώντας Κατασκευάζω νόημα, χρησιμοποιώντας

έναν συγκεκριμένο σημειωτικό τρόπο έναν συγκεκριμένο σημειωτικό τρόπο

(γραπτό λόγο).(γραπτό λόγο).

-- Συντάσσω πραγματικά κείμενα με επικοινωνιακό Συντάσσω πραγματικά κείμενα με επικοινωνιακό

και λειτουργικό χαρακτήρακαι λειτουργικό χαρακτήρα

ΤιΤι σημαίνει σημαίνει διδάσκω γραφήδιδάσκω γραφή;;

ΈμφασηΈμφαση σε σε τεχνικές εκμάθησης του μηχανισμούτεχνικές εκμάθησης του μηχανισμού κωδικοποίησης κωδικοποίησης

και αποκωδικοποίησης.και αποκωδικοποίησης.

αναλυτικοσυνθετικήαναλυτικοσυνθετική προσέγγισηπροσέγγιση

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Έμφαση στους Έμφαση στους τρόπουςτρόπους με τους οποίουςμε τους οποίους

οι φυσικές γλώσσες κατασκευάζουν τα νοήματα.οι φυσικές γλώσσες κατασκευάζουν τα νοήματα.

η γλώσσαη γλώσσα--ωςως--όλο / αναδυόμενος όλο / αναδυόμενος γραμματισμόςγραμματισμός--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-- Παραγωγή κειμένων με λειτουργικό και επικοινωνιακό χαρακτήραΠαραγωγή κειμένων με λειτουργικό και επικοινωνιακό χαρακτήρα

-- Ο δάσκαλος λειτουργεί ως γραμματέαςΟ δάσκαλος λειτουργεί ως γραμματέας

•• Κείμενα με πλήρες νόημα, σε καθημερινό λόγοΚείμενα με πλήρες νόημα, σε καθημερινό λόγο

Μικρές ιστορίες και περιπέτειες μιας παρέας παιδιών με Μικρές ιστορίες και περιπέτειες μιας παρέας παιδιών με νοηματική ενότητα.νοηματική ενότητα.

Στοχεύουν στο να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των Στοχεύουν στο να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των

μαθητών/τριών για την εξέλιξη της πλοκής.μαθητών/τριών για την εξέλιξη της πλοκής.

Οι απρόβλεπτες καταστάσεις Οι απρόβλεπτες καταστάσεις –– μικρά μυστήρια που προκύπτουν μικρά μυστήρια που προκύπτουν

λύνονται στην εικονογράφηση ή την πλοκή ή τις ασκήσεις λύνονται στην εικονογράφηση ή την πλοκή ή τις ασκήσεις

επομένων επεισοδίων, ώστε το παιδί να έχει κίνητρο να διαβάσει επομένων επεισοδίων, ώστε το παιδί να έχει κίνητρο να διαβάσει

για να επιβεβαιώσει τις υποθέσεις του. για να επιβεβαιώσει τις υποθέσεις του.

•• Ασκήσεις με πλοκήΑσκήσεις με πλοκήΔιαφοροποιημένες, αυξανόμενης δυσκολίας Διαφοροποιημένες, αυξανόμενης δυσκολίας και και συνθετότηταςσυνθετότητας..

Από τη λύση των ασκήσεων παράγεται νόημα Από τη λύση των ασκήσεων παράγεται νόημα

που συμπληρώνει την πλοκή της κεντρικής ιστορίας. που συμπληρώνει την πλοκή της κεντρικής ιστορίας.

Τα παιδιά, αναζητώντας την απάντηση των ασκήσεων, Τα παιδιά, αναζητώντας την απάντηση των ασκήσεων, προσπαθούν να κατανοήσουν το νόημα του κειμένου προσπαθούν να κατανοήσουν το νόημα του κειμένου κάθε άσκησης. κάθε άσκησης.

(Αποφυγή της μηχανιστικής συμπλήρωσης)(Αποφυγή της μηχανιστικής συμπλήρωσης)

ΟργάνωσηΟργάνωση του βιβλίουτου βιβλίου

ΑΑ.. Εξοικείωση με γλωσσικά στοιχείαΕξοικείωση με γλωσσικά στοιχείαΣεπτέμβριοςΣεπτέμβριος--Οκτώβριος Οκτώβριος

(Φωνήεντα (Φωνήεντα α,ε,η,ι,οα,ε,η,ι,ο & & σύμφσύμφ. . π,τ,λ,ν,μπ,τ,λ,ν,μ))

Β.Β. Ενσυνείδητη επεξεργασία γραμμάτωνΕνσυνείδητη επεξεργασία γραμμάτωνΟκτώβριοςΟκτώβριος--ΜάρτιοςΜάρτιος

Γ.Γ. Εισαγωγή σε είδη κειμένωνΕισαγωγή σε είδη κειμένωνΜάρτιοςΜάρτιος--ΙούνιοςΙούνιος

1. Εξοικείωση με γλωσσικά τεμάχια1. Εξοικείωση με γλωσσικά τεμάχια

2. 2. Ενσυνείδητη επεξεργασία Ενσυνείδητη επεξεργασία γραμμάτων γραμμάτων -- διγράφωνδιγράφων

((ΟκτώβριοςΟκτώβριος--Μάρτιος)Μάρτιος)

•• Επεξεργασία της κεντρικής εικόνας Επεξεργασία της κεντρικής εικόνας του κυρίως κειμένου του κυρίως κειμένου του δευτερεύοντος κειμένου του δευτερεύοντος κειμένου (στιχάκια με (στιχάκια με ρίμεςρίμες, , λαχνίσματαλαχνίσματα κ.λπκ.λπ))

•• Άσκηση εμπέδωσηςΆσκηση εμπέδωσης

•• Παρουσίαση ποικίλων μορφών τουΠαρουσίαση ποικίλων μορφών του γράμματοςγράμματος

Κεντρικήεικόνα Άσκησηεμπέδωσης

Κυρίωςκείμενο ∆ευτερεύονκείμενο

Μορφές του Γράμματος

(Ανάγνωση από το δάσκαλο)

3. Εξοικείωση με διαφορετικούς 3. Εξοικείωση με διαφορετικούς τύπους κειμένων τύπους κειμένων

(Μάρτιος (Μάρτιος -- Ιούνιος)Ιούνιος)

•• αναφορικά κείμενα (περιγραφή, αφήγηση, αναφορικά κείμενα (περιγραφή, αφήγηση, ανακοίνωση, περιγραφικοί ορισμοί, ανακοίνωση, περιγραφικοί ορισμοί, πληροφοριακά κείμενα, επιστολή)πληροφοριακά κείμενα, επιστολή)

•• κατευθυντικάκατευθυντικά κείμενα (οδηγίες, πρόσκληση, κείμενα (οδηγίες, πρόσκληση, χάρτης, πίνακας δρομολογίων, κανόνες χάρτης, πίνακας δρομολογίων, κανόνες παιχνιδιού)παιχνιδιού)

ΠαραγωγήΠαραγωγή νέων λέξεων μέσα από την ανάλυση σύνθεση νέων λέξεων μέσα από την ανάλυση σύνθεση γνωστών γραμμάτωνγνωστών γραμμάτων--συλλαβώνσυλλαβών

Διαισθητική εξοικείωση με τύπους της ορθογραφίας

Ασκήσεις κατανόησης

Ασκήσεις αλφαβητικής ενημερότητας

Εξοικείωση με γλωσσικούς τύπους

Ασκήσεις παραγωγής λόγου