エスペラントの位置測定 - 明治大学...kie situas esperanto lingvoj koncerne...
TRANSCRIPT
エスペラントの位置測定 クロード.・
Kie Situas Esperanto
Lingvoj
koncerne
ピロンの説をめぐって
Inter
de
de la teorio’de
ia Mondo?
Claude Piron ’
e
Yoshiaki Mizuno
(La sek・a・t…t・・b・・it・・k・・k・rekt・j k・j・ld…j,・u・ih’ 垂窒?P,g。, ki。。
mi d・n三・ant・U l・K・・gre・a U・i・er・it・t・,・k・・e・de 1・68-a K。ngre、。 d。
Japanaj Esperantistoj, en Tokio,1a 9-an de atigusto,1981.)’
1.Enkonduko
Pasis jam preskaif 100 jaroj ekde la unua apero en mondo de la Lingvo
’1・・ern・・i・-E・pera・…L・1・・g・・e・・・・・・…丘・・k。n。・a al h。m。j, k、。j
havas intereson en aferoj lingvaj, senkonsidere, eu ili subtenu la ideon
de E・perant・・“unu・・1・・1i・g…p・r i・terp・P・1・k・m・・ik。d。・,。面。.
工aむla nombro de aδetitaj vortaroj, oni povus d三ri, ke jam lernis Eもperan.
ton entute pli ol 3 milionoj de popolo el aiversaj nacioj de la terglobo.
Centoj kaj miloj de organizoj ekzistas, enlande kaj eks℃erIande, por dis-
vastigi 1・id…k・j 1・t・k・ik・・d・1・L三・g・・1・ter・aci・i・ter 1。・9。 p。P。1.
amas・・J・m d・1・ng・ap・・bi・UNESCO(U・it・d N・ti…Educati。。。1, S。i。h・
tific, and Cultural Organization)Esperantoh kiel tinu「de含iaj oficialaj ling・
サoj.』Multaj landoj en恥ropo akceptas Esperanton en eleihenta kaj meza’
edukadoj. Ne皿ankas Iandoj, inkluzive ee℃inion pere de..Radio Pekinoゴ
1duj havas regulan brodkaston en tiu Iingvo, ktp., ktp.
-27一
Ver§ajne, Esperanto almena貢meritas la lokon de lingvoj de malplimultaj
しnacioj de la mondo,1aU la nombro de giaj parolantoj. La百’la∀asteco de
regiono, kie.§i ko血pr6n遠as, t.e. laU la spaca utileco,禽.i okupas la saman
lokon kiel tiun de la tie1-nomataj grandaj lingvoj, angla, rusa, franca,
hispana, ktp,, ear gi kovras preska血tUtah distrikton de 1註 civilizita mondo:、
kie ajn oni estas, tie oni certe trovas esperantistojn a亡l esperantajn or-
ganizojn. Do,§ajnas, ke. Esperanto efektive ludas la rolon de interpopola,
komunikilo, kiu superus, ekzemple, ee anglan, pro lingva ne血traleco.
Sekve, estus nemirinde, ke, en lastaj jaroj, aperis en Ia esperantologia、
mondo tiuj verkoj, kiuj celas trakti Esperanton kiel unu el la vivantaj Iingvo∫
de homaro. Alivorte, temas pri la egalrajteco de Esperanto inter la diversaj:
1ingvoj sur nia terglobo. Se la esenco de lingvo trovigas ep“sistemeco.
de signoj”, kaj samtempe se la funkcio de li皿gvo konsis重as en‘‘komuni-
kado de voloj de homoj unu kun alia”, tiam estus malracie ekskluzivi
Esperanton el la kategorio de lingvoj, nuf ak¢entante gian‘‘artefaritecon”
en origino kaj strukturo・ 、. . . r
Koncerne de tiu 6i problemo, ni povas mencii..duρsplorojn recente pub-
likigitajn., nome“Lingvistikaj Aspektoj de Esperanto 1’de John C. Wells,
(1)
angla lingvisto, kaj‘‘Esperanto}6u eUropa a血azia lingvo?” de Claude
(2)
Piron, belga verkisto. Amba並ne vidas esencan diferencon inter llatura,
1三ngvoj kaj tie1・nomata artefarita lingvo, kaj.rigardas Esperanton kie1
‘‘ 浮獅普@el la lingvoj de homaro”. La並mia opinio, tia m琴ni母ro de studo
karakterizas EsperaptologiQn nuntempan, tiel malfermante tute nova且
prospekton, precipe por ne・e貢ropanoj, en konsidero de Lingyo Inte!nacia・
En tiu ei rilato, mi intencas prezenti jene la teorion de Claude Piron町
1dun enhavas lia’suprecitita verko, kune.kun rimarkoj・kaj notoj, kiuj,
mialopinie, tltilus por pli bone kompreni tiun pioriiran kontでibuon en la
kampo de Interlingvistiko.
-28一
II. Kiel klaSifiki li皿gVOj皿
Oni diras, ke nuntempe ekz1stas entute eirka並3,0006pecoj de lingvoj
sur nia terglobo. Ilin oni dividas lai iliaj strukturoj en kelkajn grupojn・
Do, esprimoj ofte a通ditaj,琴iel‘, e血ropaj,塗ziaj, aU afrikaj lingvoj’, ne estus
L り
precizaj,6ar en la kontinentoj de la mondo mikse trovigas lingvoj de
multe diversaj tipoj.、 一 ・. .・
Nu, kiel oni scias,1a 1藍ngvoj de la mondo,1ath tradicia klasi丘kado, kon・
sistas・el 3 kategorioi:nome,.∬eksia, aglutina, kaj. izola. Kio. estas.1a
normo de tiu klasi且ko~ La亡Piron,君i devas esti la gradoj de variado
(a貢,simかle,§qngado)de‘morfembj∴en Iingvoj...fMorfemo”nomas li‘1a
plej etan unuon kun lingva signifo.’. Ekzemple, ni povas dividi la vortojn,
‘Iaboras’kaj.‘knabojn.’res.pekti》e en 2 kaj 4 morfemojn;しkiel Iabor-as,
kaj knab-o・」・n. Tamen, el ili, donas konkretan informon nur. du morfemoj.,
1abor・kaj knab・, dum aliaj aldonas nenion krom akcesorajn signifojn・
La unuaj kutime nomigas・radikoj’, a亡‘fadikaloj’,1a duaj.‘且najoj・Sed,
Piron uzas.1a terminojn,‘semantemQ’kaj‘gramatika m6rfemo’. Al (3)
semantemo anka並apartenas‘a丘ksoj’.
Do, el tiu vidpunkto, proponas Piron llova∫n difinojn de la 3 1ingvo-
kategorioj.
1-e,Fleksia estas la lingvo, kies morfemoj, aiuj, varias, inkluzive seman-
temOJn・
2-e,Aglutina estas la lingvo, kies morfemoj varias nur en rilato de
gralnatikaj morfemoj kaj afiksol.
3-e,Izola estas Ia lingvo, kies morfemoj neマarias entute・
EI la supre-menciita, ni povus rekoni grandan kontribuon de Piron en
-29一
tio, ke li re-ekzamenis Ia gisnunan normon de klasifiko, malkovrante
gravan rolon, kiun ludaS‘’ 撃獅盾窒??高盾梶@en lingvo. J6hn C. Wells kaj anka血
Plena Ilustrita Vortaro difinas Esperanton kiel‘aglutina,. Tio.estus
Iniskonduka esprimoジmi timas.’ }
III. Fleksieco, Aglutineco, Izol6co レ
Bazite sur tiuj difinoj, Piron detale esploras trajtojnrde lin’gvokategorioj.
.Li mem tre bone scipovas multajn lingvojn, do estus tute nature, ke lia
klarigo abundas de ek年emploj el divサrsaj lingvoj. Sed, en tiu ei artikolo,
mi volas montri ekzemplojn fare de mi mem, por eviti malfacilon・
1--e,Fleksia lingvo Ciuj eefaj lingvoj de E血opo estas 且eksiaj. Inter
ili, angla estas konata pro愈ia malrieeco de且eksio. Tamen, ee angla
lingvo havas jenajn ekzemplojn de variado de semantemoj.:man-men (4)
(viro-viroj), foot-feet(piedo-piedOj), ktp. EI fleksiaj lingvoj nehindeU-
ropaj, citas Piron araban, kiu eble estus inter la plej malfacilζj lingvoj
(5)
pro sia malsimpleco de fleksio. ” 2-e,Aglutina lingvo Por ekzemplo, jen estas.frazo el japana lingvo・
ムIkimasendesitaka ? (Cu vi ne iris ?).
Ni povus analizi’tiun frazon kiel jene:
ik-imas-endes-ita ka
ik-i←-ik-u(iri)-i==finajo de konjunktiva formo
mas-e←-mas-u(verbo de喜entileco)-e・=fina〕o de probableca formo
n .←-na-i(helpa verbo de neado)-n・=antaUsubstantiva formo
des-i-des-u(verbo de gentileco)-i=finajo de konjunktiva formo
ta (helpa verbσ de pasinteco)
ka (partikulo de demando)
一30一
Nun, oni komprenas, ke en japana lingvo, varias hur gramatikaj mor。
femoj, neniam semantemoj, kaj tial, japanan oni nomas aglutina lingvo・
Aldone, Piron montras unu alian karakteron de aglutina lingvo,‘vokala
harmonio,, kiu jam delonge tnalaperis el japana lingvo・Li citaS ekzem-
(6)
Plojn el turka. 隔 ’ ㌧
3-e,Izola lingvo En izola lingvo, onidire, ddゴelemdntoj povas esti
uzataj・memstare. Sed, tio ne estas,vero・En Cina lingvoジekzemple・tro-
vi倉as multe da elementoj, kiuj ne scias memstaran uzadon. Do, grave
estas, ke‘neniU・variado okazas’en morfemoj.
Nun, permesu min kompari, per simplaj ekzemploj,6inan kaj‘anglan
lingvojn kun Esperanto. .
(1)wo wo-de wo一皿en
Ml ml-a nl
I’ my we
,(2) pengyou.. pengyou-de
amiko de amiko
(a) friend (a) friend’s
,Plue, en la okazo de.kunmetitaj
lingvo.pli videbla:§ajnas esti preska血
(7)
farado.
Nun, post ekzameno de 6efaj trajtoj de la 3 katerorioj,
oni povas konjekti la lokon de Esperanto inter la lingvoj.
wo-men-de
ni-a
our
pengyou-men
amiko-j
friends
vortOJ, aperas
senlima
pengyo-men-de
de amiko-j
friends’
t孟u karaktero de
gia kapab正eco de
1
㌔
izola
vort・
mi kredas, ke
IV.‘Eltrovo’de EsPeranto
A Ci tie, Piron rakontas interesan fabelon, koncerne de‘eltrovo,de karak・
tero de Esperanto. . . ・
‘~Ni,Supozu,”diras Piron,‘‘ke jarcentojn post katastrofo ruiniginta nian
civilizon, arkeologoj el nova kulturo iom post iom retrovas d6kumentojh
-31一
redaktitajn ell Ia hodia亡aj Iingvoj, intertemPe malaperintaj. Unu el la
arkeologoj malkovras esperantlingvajn tekstojn kaj sin demandas, kiel
situas tiu lingvo rilate al la aliaj.,,
Eble Ii renkontos la frazon jenan: 1、i legis multajn serioZaj皿Iibrojn.
Kelkaj trajtoj frapas lin: (1)akordigo de adjektivoj kun substantivo,
(2)variado 1舶kazo kaj nombro, kaj,(3)tempesprimo de verbo. Tiuj
estas ja traltoj de hinde丘ropaj lingvoj. Krome, duj vortoj de∀enas de
latino.
Alinanke,1i obtenos fragmenton de vortaro, en kiu trovi倉as variado de
radikoj, t.e. semantemoj, kiel‘redakc-io-redakt-i’,‘frag-mento-frak-cio’,
kaj aliaj. Tio estas nenio alia ol‘fieksio’. Sekve,1i konkludos, ke
‘‘ dsperanto estas lingvo fleksia, hindeむropa, kaj latina.”
Tamen, kun Ia progreso de lia studo,1a arkeologo komprenos, ke tiaj
fenomenoj estas esceptoj, kaj ke Esperanta vortfarado principe dependas
de‘adicio de a五ksoj al nevarieblaj、 radikoj’. Ekzemple,1a vorto,‘re・
skribeblis’tuj rememorigos al li Ia japanan strukturon supre-menciitan.
Do, li supozeble pensos, ke Esperanto devas esti aglUtina;.
Sed lia esploro ne haltos tie, kaj la arkeologo trovos, ke Esperanto
havas‘afiksojn’, kiuj povas esti memstaraj, t.e. uzataj a丘solaj a血kune
(8)
kun aliaj morfemoj. Aglutina lingvo ne havas a五ksojn de tia speco. Lian
atenton ankaU tiros la Esperanta vortfarado tute simila al tiu de’izola
(9)
1ingvo.
V. L・ingvoni▽610j ・・
Anta丘01 respondi al ei tiu demando, estas necese, ke ni konSideru gin
el alia vidpunkto, nome‘Iingvoniveloj’. Lingvo tute ne kOnsiStas el unu
sameca, homogena strukturo. Lingvo havas en si kelkajn nivelojn. La亘
Piron, ekzistas jenaj 3 niveloj.
-32一
(1) Supraja. nivelo, kiu rilatas a正sonoj kaj vortformoj,
(2) Meza nivelo, kiu rHatas al vortordo, sintakso, kaj stilo, kaj
(3)Kerna(a血profunda)nivelo, kiu rilatas al bazoj de gramatiko, kaj
vortfarado.
Pri la interrilato de tiuj niveloj, klarigas Piron per jenaj ekzemploj.
Modelo:Por ke la juna homo respektu la maljunajn homojn, necesas
ke li ko卑prenu. ilin.
Varioj:
、
Jen estas la komentoj
fremdan impreson, ankoraU restas
Ia kernan nivelon.
ear estas rompitaj la principoj de Esperanto en pli profunda nivelo, nQme
en gramatiko. KontraUe,1a tria vario estas tute alia ol Esperanto, spite
de la fakto, ke愈i havas preskaU eiujn radikojn komune.{}i倉uste mina-
cas principojn de E『peranto, en la kerna nivelo. Mallonge,1a unua estas
‘tolerebla Esperanto,, la dua‘malbona Esperanto’, kaj la lasta‘ne-Esper-
anto,.
EI tio, kion oni,us vidis, estas facile supo2eble, ke P三ron ne celas al mono・
kolora, unuforma karakterizo de Lingvo Internacia. Li rigardas Esper-
anton k呈el organika卑upuecon, kiu enhavas en si variecon kaj diversecon.
(1) Por ke homo la ]una homojn la maljunajn respektu,
necesas ke komprenu li ilin.
② Por ke juna homo respektas je la maljunaj, necesas ke li
komprenas ilin.
(3)Por ke juno homo maljunos homines respektet, necesat
lim komPrendere ellos.
de Piron: Ia unua vario, kvankam gi donas
‘Esperanto’,6ar Ia variado ne atingas
La dua vario, dume, estas malpli aUtentika ol la unua,
VI. Kie si加as Esperanto? 馳
,
Jam ni sufiee scias pri la du normoj de Piron, t.e. grado de variado de
-33一
morfemoj, kaj nivelol en lingvo. Nun, ni plue iru por vidi, kiel li res・
pondos al la demando,‘‘Kie situas Esperanto inter Ia lingvoj de la
mondo?”. Li diskutas tiujn tri nivelojn aparte..
(1)Kema nivelo ‘‘Kerne kaj fundamente, Esperanto estas izola lingvo,
diras Piron. Jenaj estas la bazoj de lia argumento.
工2345。α
Estus erare, se
a亡【identa al izola(ei tie
malsimilecojn inter amba並lingvoj.
Piron ne lasas japanan lingvon ekster konsidero.
havas komunecon kun Esperanto en tio,
‘‘ 高盾窒??高盾
Alifianke,
lingvoj, nome 1
②
estas la similecoj, kiujn Piron montras
1.
2.
3.
.4.
maniero, ktp.
(3)Supraja nivelo Supra,a nivelo rilatas al sonoj kaj vortformoj.
Koncerne sonojn, Piron diras, ke“Esperanto tre prok島imas al la latinidaj
-34_
Memstareco de a丘ksoj,
Rilato inter posed-adjektivoj kaj personaj.pronomoj, ’
Foresto de verba konjugacio,
AntaUpozicio de nea vorto,
Anta亡substantiva pozicio de rilatvortoj, inkluzive prepoziciojn, kaj
Vortfarado per kunmetado de senvariaj elementoj・
ni komprenus, ke Piron rigardas Esperanton tute egala
,eina)1ingvo. Kompreneble li rimarkas gravajn
り ゜ (Hazarde, mi volas atentigi vin, ke
La血lia opinio,1a japana
ke gi scias neniun variadon de
”,krom konjugacio de verboj kaj adjektivoj.)
Piron molltras similecon inter Esperanto kaj hinde並ropaj
aakordi§on de substantivoj kun vortoj, kiuj ilin kvalifikas.
Meza nivelo En la meza nivelo, Esperanto estas siavlingva. Jenaj
,inter ambaU Iingvoj.
Vortordo kaj stilo,
Sintakso,
Ekzisto de‘aspektoj’en verba konjugacio, kaj
Aliaj detaloj, kiel signifo de radikoj, formo de pruntvortoj, skrib一
lingvoj,6efe al Ia itala,”kun kelkaj orientet1ropaj trajtoj. ‘‘La akcento
sekvas polan modelon.” Rilate al vortoj,1a plimuto de Esperantaj radikoj
(10)
devenas de latinidaj(precize de franca)kaj germanaj lingvoj.
Do, ni povus diri, ke, en la supra3a nivelo, Esperanto estas ‘okcident一
リ リ ,
eu「opa・
Hazarde, Piron proponas interesan‘legon’, kiu aplikas al la interrilat(》
(11)
inter Esperanto kaj latinidaj, germanaj, kaj Slavaj trajtoj.
VII. ‘Izola正ing▽o・kaj‘Intern註stre60’
En sumo, Piron asertas, ke Esperanto estas izola(a並eina)en Ia kerna.
nivelo, slava en la meza nivelo, kaj latin-germana en la supra3a nivelo.
Kaj, interalie, lia konkludo, ke‘‘Esperanto estas fundamente lingvo izola”,
ムmeritas nian seriozan konsideron. Ci tie, mi volas vastigi la signifan
enhavon de la vorto,‘izola lingvo’, tie1, ke 含i reprezentu ne sole kon-
kretajn izolajn lingvojn, kiel einan a血vjetnaman, sed anka丘1a idean konく
cepton de‘izola lingvo’, kiu naskigas kiel ne-evitebla rezulto de la interマ.
komunikado de diヤersaj kulturoj.
Por ekzemplo, ni prenu la historion de angla lingvo. Tiu 6i lingvo iam
havis riean neksion, ear含i apartenas al la lingvofamilio hinde亡ropa. Sed,
en la procezo de longa historio, gi kontaktis diverstipajn・1ingvojn kaj
kulturojn, kiel keltan, roman, skandinavian, francan,1atin-grekan, ktp.,
kaj finfine, gi perdis preska貢6iujn fleksiojn, kaj, kiel ni vidas gin hodia血ド
obtenis la karakteron izolan, similan a16ina lingvo. Estas konate, ke
vaste utili含as la metodo de adicia arango de‘bazaj elemelltoj’en la in-
terkomunikado inter fremdaj lingvoj.
En tiu rilato, se Esperanto estas izola, tio sim』bolas la kulminoh de dis-
volvigon de naturaj lingvoj, kal samtempe,1a komencon de internacia
◎ ■
1ingvo, en Ia vera senco de la vorto, .’.. .: . ・』
” _35_..
Laste, Piron anka丘rimarkas, ke Esperanto ne estas jam perfektigita,
senmova sistemo, kaj ke倉i estas lingvo jus en gia disvolvi窪o, enhavanta
en si mem multe da‘internaj streeoj’. Inter la stre60j, jenaj estas ri-
markindaj:(1)izoleco de Esperanto kontra並且eksieco de okcidente血ropal
Iingvoj(tiel-nomataj‘substrato’de Esperanto),(2)naturismo kontra並
skemismo(a並esperanta purismo), kaj(3}konservemo kontra血progresemo・
La並Piron,‘‘En tiuj streeigoj grandparte radikas la vivanteco de Esper-
anto.” Ni povus antatividi, ke el tiuj streeoj, a並 kontraむdiroj, naskigos
pli alt-nivela situacio, kiu vere meritus la nomon de Lingvo Internacia.
VIII. Fi皿vortoj
Tia estas la konturo de la teorio de Claude Piron, kiel disvolvita en
ム‘‘ dsperanto: eu e血ropa a亡1 azia Iingvo P’,. Car ne sufi6as la spaco al
mi asignita, mi devis forlasi multajn detalojn gravajn. Tamen, mi kredas,
ke almena丘oni komprenis, ke ekzistas neniu absoluta bariero inter Lingvo
Internacia kaj naturaj a血naciaj lihgvoj. Espera耳to ne estas iu sistemo
バde sig血aloj, kiu trovigas ekstere de konkretaj lingvoj. Gi estas lingvo,
kiu unuigas en si elementojn kaj trajtojn de eefaj lingvoj,6kcidentaj kaj
orientaj, kaj aktuale servas kiel rimedo por interpopola komunikado de
homaro.
Piron donis al Esperanto plenan rajton kiel civitano de la lingvo・sOCio
de nia terglobo. 「 ..
(1a 1-an de decembro,1981)
〈NOTOJ>
(1) ‘‘Esperanto:eu e丘ropa a並azia lingvo?,,, Esperanto・DQドumentoj,且ova
・e・i…um…斗OE;.・U・iversa1・E・p・・ant・・A・・ci・・R・tt・・d・甲・N・de「:
1ando,1977.
(Japane tradukis MIZUNO Yoshiaki,“Esuperanto・go且o Iti・sokutei”,
-36一
‘
.
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
Nagoja Esperanto・Centro,198L)
Cla町de Piron(1931- )Naski含is en Belgio. Studis ekGnom量on,1ingvis.
tiko11, kaj psikologion. Laboris k丑el tradukisto en sekretariejo de Un・
uigintaj Nacioj(1956-1961). Ekde 1973, instruis en genevaj ulliversitatoj,
Membro de Lingva Akadetnio de Espera且to. A旗oro de“La r6sistence
arid6e de langue internationale”, La Chaux-de-Fond$,1981, kaj ‘‘KieI
personeco sin strりkturas”, Li6ge,].978,
Kro皿e, sub la psetidonimo de Johan Valano, verkis poemaron kaj
novelojn.
Klasi血ko de morfemoj, de piro取
morfemojsem・…m・∫{瑠゜j’「ad’k°j
gramatikaj morfemoj{partikuloj)
Aldonaj ekzemploj de∬eksio el a皿91a lingvo
sing kanti, kanta§ rise levi倉i, Ievi含aS, levi奮o
sang kantis rQse levi奮is
sung kanti(n)ta risen leviginta
SQpg kantO raiSe IeVi
Ekzemp真oj de fleksio el araba lingvo
konsonanta bazo:
KaTaBa
KuTiBa
jaKTuBu
juKTaBu
maKTifB
KTB(ideo de
li skribis
estis skribite
ユiskribos
estos skribite
skribita
Ekzemploj de aglutineco e真turka
ev domo
eve al domQ
evim mia domQ
evime al mia domo・ .・
Ekzemploj de vortokunmetado el eiua lingvo
工並
industrio
工並化
industri・igO
工並化汁画
projekto de industri-igo
二[二』とイヒうト画検1寸
za 37一
‘skribi,)
aKTaBa li skribigis
KiTtiB verkajo,1ibro
KuTuB verkajoj,1ibroj
KaTiB verkisto
KaTB skribo
lingVO
at eevalo
ata al eβv31Q
atlm mia eevalo
atlma al享皿ia CevalO
ekzameno de.垂窒盾鰍?汲狽潤@de industri・igo
工並化汁画検封委員会 ’ ekomitato por ekzameno de projekto de industri-igo
才二次工並化汁画検封委員会答申要綱
la resumo de la raporto de la dua komitato por ekzameno de projekto
de industri-go
(8)
(9)
(10)
(11)
・-
Ekzemploj de memstareco de afiksoj e1 Esperanto
an・o, ec-o, er・o, et・a, ind・a, in-a, eg.e,
jes・i, ne・i, kun・i倉一i, sen・ig-i, per-ant・o, ktp.
Esperanta vortofarado en kornparo kun eina li皿gvo
筒単 筒単化可能
simpl・a simpl・ig-ebla
筒単化 ・ 筒単化可能性
simpl・ig・i simpl・ig・ebl-ec・o
I)e▼eno de Esperantaj radikoj(lati D.B, Gregor,《La
anto>, Nederlando,1956)
E12,612 radikoj en Universala Vortaro, r!
1) pure slavdevenaj 29, 2)
3) pure latindevenaj 861, 4)
2)十3)十4)t1850 (66%)
“Le倉oゴ’
aliaj lingvoj
1) Se Iingva trajto estas komuna al la lingvoj
gi retrovigas en Esperanto.
2) Se lingva trajto estas komuna al Ia Iingvoj
anka丘愈i retrovigas en Esperanto.
3)
grupoj(inkluzive la slavan), Esperanto sekvas la
kiam temas pri mezprofunda nivelo(sintakso,
dume, jen la germanan, jen Ia latinidan,. se
nivelo(fonetiko, vortformo).
re°e,
Fontoj de Esper・
pure germandevenaj 326,
germandevenaj tra latino 663
proponitaj de Piron koncer皿e interrilaton inter Eもperanto kaj
germanaj kaj slavaj,
latinidaj kaj slavaj,
Se maniero solyi lingvan problemon ne estas komuna al du el tiuj
slavan modelon,
stilo, parolturno),
temas pri supraja
〈要 旨〉 ’
この小論の目的は,以下の小冊子に述べられているエスペラン.ト論の紹介と ・ . ▼ L 冒
解説である。 、 ・
Claude Piron,〈Esperanto:6u eUropa aU azia lingvo ?〉(「;ス1ペラント:
-38一
…ヨーロッパ語か, アジア語か」),Universala Esperanto-Asocio, Rotterdam,
NederIand,1977. (「エズペラント語の位置測定一ヨーuッ六語か アジア
語か?」水野義明訳,名古屋エスペラントセンター,1981年)
(著者クロード・ピロン(1931~ )はベルギー生れのスイス人で,国連本
部などで翻訳官として動務し,現在はジュネーブの大学で心理学を講じてい
る。エスペラント言語アカデミー会員で,エスペラントによる詩や小説の著作
も多い。)
国際語エスペラントを世界の諸言語の中でどのように位置づけるかという問
題に,近年研究者の関心が高まっているが,上述のピロンの小著は,この問題
に明解な回答を与えている。彼はまず言語分類の基準として「形態素の変異の
度合」を提案し,次に言語の中に「表層,中間,核心」という3つのレベルを
設定し,これら2つの観点からエスペラントの性格を規定しようとする。ピロ
ンの結論は,エスペラントは「本質的には(核心レベルにおいては)」孤立語
的であり,「中間レベル(文体,統語法)においては」スラブ語的であり,「表
層レベル(語形,音声)においては」西欧語的である,ということである。ピ
ロンの研究は,エスペランFを単に「西欧語の亜流」とする皮相な見解に再検
討を促すものである。
一39一