კვება და...
TRANSCRIPT
![Page 1: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/1.jpg)
კვებადა
ჯანმრთელობაპროფ. ნინა კულიკოვა
![Page 2: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/2.jpg)
ამ ლექციაში:
კვების გენეტიკა
კვების გენომიკა
ბიოაქტიური საკვები
კვება და მიკრობიომი
დღე-ღამური ციკლი და მეტაბოლიზმი
საკვები და დამოკიდებულება
![Page 3: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/3.jpg)
გენეტიკა, კვება, კვებითი დაავადებები
• მეტაბოლურიდაავადებები
• კიბო• დიაბეტი• გულ-სისხლძარღვთა
დაავადებები• ანთება• ალცჰაიმერის დაავადება
ჯანმრთელობისმდგომარეობა
კვებითი რაციონიგენეტიკური ფაქტორები
![Page 4: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/4.jpg)
კვების გენეტიკა და კვების გენომიკა
ნუტრიგენეტიკა: სწავლობს გენების გავლენასმეტაბოლიზმზე
ნუტრიგენომიკა: სწავლობს საკვების გავლენას ინდივიდისგენების ექსპრესიაზე
![Page 5: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/5.jpg)
კვების გენეტიკა (ნუტრიგენეტიკა)
![Page 6: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/6.jpg)
"დაე, საკვები იყოს შენი წამალი და წამალი – შენი საკვები."
ჰიპოკრატე ჯანსაღი დაბალანსირებული კვებააუცილებელიაჯანმრთელობისთვის,
მაგრამ...
რას ნიშნავს „ჯანსაღი“? ისრაც ერთისთვის„ჯანსაღია“ მეორესთვისაცაუცილებლად“ჟანსაღი“
იქნება?
ოპტიმალური რაციონისშედგენისას აუცილებელიამეტაბოლურიინდივიდუალურობისგათვალისწინება
![Page 7: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/7.jpg)
გენეტიკა და კვება
ევოლუციურად ამა თუ იმ საკვებ პროდუქტზე წვდომამ გავლენა იქონია ჩვენი წინაპრების გენეტიკაზე, რაც განაპირობა მეტაბოლიზმის რეგიონალური თავისებურებების არსებობა
![Page 8: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/8.jpg)
გენეტიკა და კვებაჩრდილოეთ ევროპაში, მონადირ-შემგროვებელთატომებისთვის უფრო დამახასიათებელი იყო სიჭარბითხორცის პროდუქტების მოხმარება, შესაბამისად ამანგანაპირობა, რომ გენეტიკურად ამ რეგიონში მეტაბოლიზმიუფრო მოერგო რაციონში ცილების და ცხიმების მაღალშემცველობას
![Page 9: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/9.jpg)
გენეტიკა და კვება
აღმოსავლეთ აზიაში კი, სადაც უფრო გავრცელებული იყო სოფლისმეურნეობა, რაციონი მეტ მარცვლეულს შეიცავდა , შესაბამისად, აქ გენეტიკურად ჩამოყალიბდა ამდაგვარ რაციონზე მორგებული მეტაბოლიზმი
![Page 10: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/10.jpg)
დნმ-ის შემადგენელი მონომერები - ნუკლეოტიდები
ნუკლეოტიდი = აზოტოვანი ფუძე + შაქარი + ფოსფატი
• ადენინი (A)
• გუანინი (G)
• ციტოზინი (C)
• თიმინი (T)
კომპლემენტარობა: A – TG - C
![Page 11: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/11.jpg)
გენური პოლიმორფიზმი
ცალკეული ნუკლეოტიდების პოლიმორფიზმი -single nucleotide polymorphism(SNP)
![Page 12: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/12.jpg)
გენეტიკა და კვება
FADS1 გენი მონაწილეობს მოკლეჯაჭვიანი პოლიუჯერიცხიმოვანი მჟავებიდან გრძელჯაჭვიანი ცხიმოვანიმჟავების ბიოსინთეზის პროცესში
![Page 13: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/13.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
გრძელჯაჭვიანი პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავები -წინამორბედებია გარკვეული სასიგნალო მოლეკულების, რომლებიც სხეულის ბევრ ფიზიოლოგიურ პროცესს აკონტროლებენ
![Page 14: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/14.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
გრძელჯაჭვიანი პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავების მიღება მზა სახით, შესაძლებელია ცხოველური წარმოშობის საკვებიდან, ან შესაძლებელია მათი ბიოსინთეზი მცენარეული წარმოშობის საკვებ პროდუქტებიდან
![Page 15: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/15.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
მცენარეული წარმოშობის საკვებ პროდუქტებიდან
გრძელჯაჭვიანი უჯერი ცხიმოვანი მჟავების ბიოსინთეზის პროცესში მონაწილეობს ფერმენტი ცხიმოვანი მჟავეების დესატურაზა 1, რომელსაც აკოდირებს FADS1 გენი
![Page 16: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/16.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
FADS1 გენის C ალელის შემთხვევაში ნაკლებად ეფექტურად ხდება გრძელჯაჭვიანი უჯერი ცხიმოვანი მჟავების ბიოსინთეზი მცენარეული წარმოშობის წინამორბედებისგან
![Page 17: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/17.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
![Page 18: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/18.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
მეტაბოლურიდაავადებების,
დიაბეტისგანვითარებისრისკი
![Page 19: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/19.jpg)
გენეტიკა და კვება: NUTRIGENETICS
გულ-სისხლძარღვთადაავადებების რისკი
![Page 20: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/20.jpg)
კვების გენომიკა (ნუტრიგენომიკა)
![Page 21: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/21.jpg)
კვების გენომიკა
ნუტრიგენომიკა: სწავლობს საკვების გავლენას ინდივიდისგენების ექსპრესიაზე
დნმ
რნმ
ცილა
![Page 22: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/22.jpg)
გენომი და ეპიგენომი
პირველადი„ტექსტი“
ეპიგენომი
ინსტრუქციაროგორ„წავიკითხოთ“
ეს „ტექსტი“
გენომი
„ეპი“ - „ზემოთ“ , გენომის „თავზე“
![Page 23: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/23.jpg)
ეპიგენეტიკა...ბავშვები დილით სწავლობდნენ, ხოლო საღამოსერთობოდნენ, სეირნობდნენ პარკში...
...ბავშვები დილით ერთობოდნენ
...ბავშვები სწავლობდნენ საღამოს
...ბავშვებისეირნობდნენ პარკში...
![Page 24: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/24.jpg)
ეპიგენეტიკა
ეპიგენეტიკა სწავლობს იმ მემკვიდრულ ცვლილებებს დნმ-
ში, რომლებიც აკონტროლებენ გენების ექსპრესიას, მაგრამ არგულისხმობენ ცვლილებას დნმ-ის თანმიმდევრობებში
![Page 25: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/25.jpg)
ეპიგენეტიკა
იდენტური (მონოზიგოტური)
ტყუპების წყვილები:
რა განაპირობებს განსხვავებებს იდენტური ტყუპებსშორის?!
ქრონიკული დაავადების99% პროცენტშიცვლილებები შეინიშნებაეპიგენეტიკურ დონეზე
![Page 26: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/26.jpg)
ეპიგენეტიკა
კვება
გარემო
ცხოვრებისსტილი
![Page 27: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/27.jpg)
საკვები და ეპიგენეტიკა:
გენების „ჩართვა“ – „გათიშვა“: ქრომატინის მდგომარეობისრეგულაციის გზით („ღია“ და „დახურული“ ქრომატინი)
ეპიგენეტიკური მოდიფიკაციები:
• დნმ-ის მეთილირება• ჰისტონების მოდიფიცირება
![Page 28: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/28.jpg)
საკვები და ეპიგენეტიკა:
ჰისტონები
დნმ
დნმ-ის მეთილირება
ჰისტონებისმოდიფიკაციები
არე-
მაკოდირებელიმიკრო რნმ
მრნმ
ცილა
![Page 29: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/29.jpg)
საკვები და ეპიგენეტიკა:
ფუტკრის რძე„სამეფო ჟელე“
მეთილირებული დნმ არა -მეთილირებული დნმ
![Page 30: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/30.jpg)
ეპიგენეტიკა
შთამომავლობის უმრავლესობა -
ჯანმრთელია, გენიმეთილირებულია
შთამომავლობის უმრავლესობა -
ავადმყოფია, გენი არ არისმეთილირებული
ორსულობისას თაგვს არუმატებდნენ ფოლიუმისმჟავას
ორსულობისას თაგვსუმატებდნენფოლიუმის მჟავას
![Page 31: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/32.jpg)
ბიოაქტიური საკვები
![Page 33: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/34.jpg)
ბიოაქტიური საკვები
თავი
სუფ
ალი
უნი
ვერსი
ტეტ
იბ
უნები
სმეტყველ
ება, ლექც
ია
12
• ფლავონოიდები - ხილი, წითელი ღვინო
• გლუკოზინოლატები - კომბოსტოსსახეობები
• ფოლიუმის მჟავა - ბოსტნეული,
ღვიძლი, ციტრუსები, ლობიო...
• PUFAs - ცხიმიანი თევზი, ხორცი,
კვერცხი, ზეითუნის ზეთი, ნიგოზი, დაა.შ.
![Page 35: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/35.jpg)
ბიოაქტიური საკვები
მწვანე ჩაი სოიო ყურძენი კაკაო კურკუმა
![Page 36: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/36.jpg)
ბიოაქტიური საკვები
• რეზვერატროლიააქტიურებსჰისტონებისდეაცეტილაზებს
• არეგულირებსლიპიდებისმეტაბოლიზმშიჩართულ გენებს
![Page 37: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/37.jpg)
ბიოაქტიური საკვების მოქმედება:
ბიოაქტიურისაკვებისკომპონენტები
ჰორმონებისრეგულაცია
უჯრედებისდიფერენცირება
დნმ-ისრეპარაცია
აპოპტოზისრეგულაცია
უჯრედულიციკლი
ანთებითირეაქციები
კანცეროგენების მეტაბოლიზმი
![Page 38: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/38.jpg)
გენ
ოტ
იპი
ფენო
ტი
პი
გენეტიკა და კვება
![Page 39: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/39.jpg)
კვება , ჯანმრთელობა და
ადამიანის მიკრობიომი
![Page 40: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/40.jpg)
ადამიანის მიკრობიომი
ჩვენ მიჩვეულნი ვართ ვიფიქროთ ჩვენ თავზეროგორც ერთ ორგანიზმზე...
მაგრამ...
ზრდასრული ადამიანის ორგანიზმთანასოციირებულია 10 14 (100 ტრილიონი!)მიკროორგანიზმი, რაც 10-ჯერ აღემატება ადამიანისსაკუთარი უჯრედების რიცხვს...
მიკრობიოტას საერთო მასა 1.2 კგ-ს შეადგენს...
მათი გენების საერთო რაოდენობა 100-ჯერ
აღემატება ადამიანის გენების რაოდენობას...
![Page 41: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/41.jpg)
ადამიანის მიკრობიომი
ასე რომ ჩვენ უნდა ვისწავლოთ ჩვენ თავზე ვიფიქროთ, როგორც მოხეტიალე ეკოსისტემაზე ...ჩვენ მარტო არასდროს არ ვრჩებით... პატარა „მეგობრების“ 100 ტრილიონი -ყოველთვის ჩვენთან არის ...
![Page 42: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/42.jpg)
ადამიანის ნაწლავური მიკრობიოტასფუნქციები
• მონელება და ენერგიის მიღება
• დეტოქსიკაცია/ბიოტრანსფორმაცია (ჰორმონები,
ტოქსინები)
• ქიმიური სინთეზი:
მოკლეჯაჭვიანი ცხიმოვანი მჟავები ამინომჟავები ვიტამინები ნეირომედიატორები
• სისტემური იმუნური მოდულაცია
• პათოგენების მიმართ კოლონიზაციის რეზისტენტობა(სასარგებლო მიკრობიოტა ქმნის ე.წ. ბიოაპკს, რომელიც ფარავსზედაპირს და ხელს უშლის პათ. მიკრობების გამრავლებას)
![Page 43: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/43.jpg)
ნაწლავური მიკრობიოტას დარღვევებთანდაკავშირებული დაავადებები:
გასტროენტერალური დაავადებები
ნაწლავის კიბო
დიაბეტი I და II ტიპის
ალერგია და ასთმა
ცელიაკის დაავადება
აუტიზმი
ცხიმოვანი ღვიძლის დაავადება
ჭარბწონიანობა
![Page 44: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/44.jpg)
ადამიანის ბაქტერიული მიკრობიოტა
საკვები - ფაქტორია, რომელიც განაპირობებს გარემოპირობებს ნაწლავური მიკრობიოტასთვის
საკვების გავლენით შეიძლება მოხდეს ნაწლავურიმიკროფლორის მოდულაცია
![Page 45: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/45.jpg)
ადამიანის ბაქტერიული მიკრობიოტა
მაგ. საკვები განაპირობებს pH-ის დონეს, რასაც უდიდესიგავლენა აქვს მიკრობული ორგანიზმებზე
pH-ის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს პათოგენურიმიკროორგანიზმების გამრავლება, ნორმალურინაწლავური მიკროფლორის კი პირიქით განადგურება...
![Page 46: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/46.jpg)
პრობიოტიკები და პრებიოტიკები
პრობიოტიკები წარმოადგენენ ცოცხალმიკროორგანიზმებს, რომლებიც სასარგებლოა მასპინძლისორგანიზმისთვის
პრობიოტიკებს შეიცავენ ფერმენტაციის პროდუქტები,
როგორიცაა, მაგალითად სხვადასხვა სახის მწნილები, ასევერძის ფერმენტაციის შედეგად მიღებული პროდუქტები(იოგურტი, მაწონი, კეფირი და ა.შ.)
![Page 47: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/47.jpg)
პრობიოტიკები და პრებიოტიკებიპრებიოტიკები - კვებითი ფაქტორები სასარგებლომიკროფლორასთვის, გარკვეულწილად ხელს უწყობენნაწლავური მიკრობიოტას მოდულაციას, რადგანაცგანაპირობებენ სასარგებლო მიკროფლორის ზრდას.
პრობიოტიკებადითვლება მხოლოდისეთინივთიერებები,
რომელთა შეწოვა დამონელება არ ხდებასაჭმლისმომნელებელიტრაქტის ზედანაწილში
![Page 48: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/48.jpg)
მიკრობიოტას მრავალფეროვნების შემცირებისგამომწვევი ფაქტორები:
• გადამეტებულად სტერილური გარემო
• ანტიბიოტიკების გამოყენება,
• რაციონი, რომელიც მცირერაოდენობით შეიცავს მცენარეულ ბოჭკოებს
• დაბერება
ადამიანის ინდივიდუალური მიკრობიომი
![Page 49: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/49.jpg)
ადამიანის მიკრობიოტა და ცენტრალურინერვული სისტემა
დადგინდა, რომ მიკრობიოტა ასინთეზირებს ისეთნეირომედიატორებს, როგორც:
• სეროტონინი(„ბედნიერების“ ჰორმონი)
• დოფამინი(„სიამოვნების“ ჰორმონი)
„ბედნიერი“ მიკრობიომი -
ბედნიერი მასპინძელი !
![Page 50: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/50.jpg)
„ბედნიერი“ მიკრობიომი -
ბედნიერი მასპინძელი !
სწორი კვებითი არჩევანის გარდა რაარის საჭირო ჩვენი მიკრობიომის„ბედნიერებისთვის“ ?
დროის ფაქტორი...
![Page 51: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/51.jpg)
დღე-ღამური რითმი და მეტაბოლიზმი
![Page 52: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/52.jpg)
დღე-ღამური რითმი: 24 საათი...
ტრიალებს, ბრუნავს ...
ყველა ცოცხალ ორგანიზმს აქვსსაკუთარი, შინაგანი საათი, რომლისრითმი დაახლოებით 24 საათია(ცირკადული რითმი)
ადამიანს აქვს „ცენტრალური“
საათი, რომელიც თავის ტვინშიაგანლაგებული და რომლისმთავარი „გამშვები“ სტიმული -
შუქია
შინაგანი „მოლეკულური“ საათიარსებობს პერიფერიულიორგანოების უჯრედებში
![Page 53: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/53.jpg)
დღე-ღამური რითმის დარღვევა
მასპინძლის ორგანიზმი: „გამართული“
ცირკადული საათი, კვებითი რითმინორმალური
ნორმალურიმეტაბოლიზმი
მიკრობიომიფუნქციონირებსრითმულად
მასპინძლის ორგანიზმი:
დესინქრონიზირბული ცირკადულისაათი, დარღვეული კვებითი რითმი
ჭარბი წონა,
მიდრეკილება დიაბეტისმიმართ
მიკრობიომისრითმის დარღვევა
![Page 54: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/54.jpg)
დღე-ღამური რითმის დარღვევა
ჰომეოსტაზი ორგანოსდაზიანება,
მეტაბოლურიპროცესებისდარღვევა
![Page 55: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/55.jpg)
დღე-ღამური რითმის დარღვევამეტაბოლური სინდრომი
მაღალკალორიულდიეტაზე, ცირკდულირითმის დარღვევის გარეშე
მაღალკალორიულდიეტაზე, ცირკდულირითმის დარღვევით
სხეუ
ლი
სმა
სა
თვეები მაღალკალორიულდიეტაზე
![Page 56: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/56.jpg)
საკვები დადამოკიდებულება (ადიქცია)
![Page 57: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/57.jpg)
საკვები და დამოკიდებულება (ადიქცია)
საკვები ასტიმულირებს დოფამინის სეკრეციასდა „დაჯილდოვების“ („სიამოვნების“ ) წრედისჩართვა
![Page 58: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/58.jpg)
საკვები და ადიქცია
ლეპტინი - „მაძღრობის“ ჰორმონი
ლეპტინი დოფამინის წარმოქნას თრგუნავს
გრელინი - „შიმშილის“ ჰორმონი
ჭამამდე ჭამის შემდეგ
![Page 59: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/59.jpg)
საკვები და ადიქცია
დამოკიდებულების გამომწვევი
ნივთიერებები
• ნიკოტინი• მეტამფეტამინი• კოკაინი• ოპიატები (ჰეროინი და
ა.შ)• ალკოჰოლი
• შაქრები (გლუკოვა, ფრუქტოზა და ა.შ.)
• სხვა დამატკბილებელი ნივთიერება (მაგ. ასპარტამი, სუკრალოზა)
• მარილი• ცხიმი; ცხიმოვანი
მჟავები?სხვა?
![Page 60: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/60.jpg)
საკვები და ადიქცია
დამოკიდებულების გამომწვევი
ნივთიერებები
• ნიკოტინი• მეტამფეტამინი• კოკაინი• ოპიატები (ჰეროინი
და ა.შ)• ალკოჰოლი
• შაქრები (გლუკოვა, ფრუქტოზა და ა.შ.)?
• სხვა დამატკბილებელი ნივთიერება (მაგ. ასპარტამი, სუკრალოზა)?
• მარილი?• ცხიმი; ცხიმოვანი
მჟავები?• სხვა?
„დაჯილდოვების“ („სიამოვნების“
წრედის ჩართვა - დოფამინისგამოყოფა
I ეტაპი - ენაზე განლაგებული გემოვნების რეცეპტორებიდანსიგნალი მიდის დოფამინის წარმომქნელ ნეირონებთან
II ეტაპი - საკვების მონელების და შეწოვის საპასუხოდჰორმონალური სიგნალების გავლენა „დაჯილდოვების“ წრედებზე
![Page 61: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/61.jpg)
საკვები და ადიქცია
ბუნებრივი:
• ხორცი
• ბრინჯი
დამუშავებული:
• ყველი
• მარილიანისასუსნაოები
• შოკოლადი
• ნაყინი
• პიცა
![Page 62: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/62.jpg)
საკვები და ადიქცია
საკვების მწარმოებელიკომპანიებიცდილობენ გამოიწვიონმაქსიმალური გამოყოფადოფამინის ზუსტად I
ეტაპზე, ანუ ენაზეგანლაგებული გემოვნებისრეცეპტორებისსტიმულაციით: ძლიერი დახანმოკლე სიგნალიგვიბიძგებს ავიღოთშემდეგი ნაჭერიც ...
![Page 63: კვება და ჯანმრთელობაrustaveli.org.ge/images/Files/gonisdziebebi/prezentaciebi/ninaKulikova.pdf · გენეტიკა, კვება, კვებითი](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e166e3530da0b3fa346b84b/html5/thumbnails/63.jpg)
გმადლობთყურადღებისთვის!