პროფესიულ კვალიფიკაციათა...

პროფესიულ კვალიფიკაციათა განვითარების ხელშეწყობის პროგრამა

საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის გიდის მოდულური პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამა

მოდულები: ექსკურსიის მომზადება

ექსკურსიის ჩატარება

მასწავლებლის გზამკვლევი

2014

გზანკვლევის შესახებ

მასწავლებლის გზამკვლევი თან ერთვის საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ტურისტული გიდის მოდულური პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის მოდულს ,,გიდის ხელოვნება“. ამ მოდულის შესწავლის შემდეგ პროფესიული სტუდენტები შეძლებენ გაუძღვნენ ტურისტულ ჯგუფებს, მართონ კრიტიკული სიტუაციები, მოაგვარონ კვებასთან, ღამისთევასა და ტრანსპორტთან დაკავშირებული საკითხები, გაითვალისწინონ გარემოს დაცვისა და უსაფრთხოების ნორმები და დაახასიათონ საქართველოს ცალკეული რეგიონები თანამედროვე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის შესაბამისად.

მასწავლებლის გზამკვლევი ,,გიდის ხელოვნება“ მოდულის განმახორციელებელ მასწავლებლებს სთავაზობს რჩევებსა და რეკომენდაციებს მოდულის სწავლებისათვის. გზამკვლევი ეფუძნება პროფესიული განათლების შესაბამის მეთოდოლოგიურ მიდგომებს და მასში რეკომენდებული სწავლების მეთოდები ხელს შეუწყობს პროფესიული სტუდენტების როგორც პრაქტიკული, ასევე, კოგნიტური და სოციალური უნარების განვითარებას.

გზამკვლევი ეფუძნება სტუდენტზე ორიენტირებული სწავლების მეთოდოლოგიას, რაც გულისხმობს სტუდენტის აქტიურ ჩართვას სასწავლო პროცესის განვითარებაში, მის შინაარსსა და შეფასებაში. სტუდენტზე ორიენტირებული სწავლება მასწავლებელსა და სტუდენტს ანიჭებს განსხვავებულ ფუნქციებს. ფოკუსი გადადის ,,სწავლებიდან“ ,,სწავლაზე“ და მასწავლებლის ცოდნიდან სტუდენტის გამოცდილებაზე.

აქტიური სწავლების სტილი პირველ რიგში უნდა აისახოს სწავლების, შეფასების მეთოდებსა და მასწავლებლის მიერ შემუშავებულ სასწავლო მასალებზე. მოდულური სწავლების პირობებში სასწავლო მასალების განვითარებას ენიჭება ახალი მნიშვნელობა – მასალებმა ხელი უნდა შეუწყოს სტუდენტების მაქსიმალურად დამოუკიდებელ მუშაობას სასწავლო ოთახის გარეთ. მეცადინეობაზე კი, სასწავლო მასალებმა განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიანიჭოს ჯგუფებს, წყვილებს და ჯგუფს შორის ურთიერთობის საშუალებით სწავლაში სტუდენტების აქტიურ ჩართულობას.

სტუდენტზე ორიენტირებული სწავლება ხელს უწყობს და აღიარებს სტუდენტის ინიციატივას, ახალისებს შეკითხვებს სტუდენტების მხრიდან, აღიარებს გამოცდილების გადამწყვეტ როლს სწავლაში, ხელს უწყობს სტუდენტის ბუნებრივ ცნობისმოყვარეობას, ითვალისწინებს სტუდენტის გონებრივ მოდელს, შეფასების პროცესში ხაზს უსვამს შესრულებას და გაცნობიერებას, ხელს უწყობს ერთობლივ სწავლას, რთავს სტუდენტებს რეალურ სიტუაციებში, ავთენტურ გამოცდილებებზე დაყრდნობით აძლევს სტუდენტებს ახალი ცოდნის განვითარების და გააზრების საშუალებას.

წინამდებარე გზამკვლევს სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს. მასწავლებელს შეუძლია გზამკვლევს დაამატოს მასალები, რომლებიც მოდულზე მუშაობის პერიოდში პროფესიულ სტუდენტებს დაეხმარება მოდულის ძირითადი მისაღწევი შედეგების დაძლევაში. მოდულს თან ახლავს თითოეული სწავლის შედეგისათვის შეფასების ინსტრუმენტები რომლებსაც, ასევე, სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს. შესაბამისად, მასწავლებელს შეუძლია სწავლის შედეგების (შესრულების კრიტერიუმების) გათვალისწინებით, თავად შეიმუშაოს შეფასების ადექვატური ინსტრუმენტები.

გზამკვლევში დანართების სახით წარმოდგენილია რეკომენდებული დროითი ჩარჩო ), რაც მასწავლებელს სამუშაოს სქემის მომზადებაში დაეხმარება. ასევე, სქემატური ჩანართები, რომლებიც მასწავლებელს სწავლების მეთოდებისა და სასწავლო მასალის შერჩევაში დაეხმარება.

გზამკვლევში გამოყენებულია სიმბოლოები, რომლებიც სხვადასხვა ტიპის მასალის, აქტივობის განსასხვავებლად (1, 2) გამოიყენება. საკონტროლო (წინასწარი შეფასების, სააზროვნო) კითხვები (3) მასწავლებელს მასალის ახსნის, განმტკიცებისა თუ პროფესიული სტუდენტის მიერ მასალის ათვისების ხარისხის დადგენაში დაეხმარება. სიმბოლო (4) მასწავლებელს შეახსენებს თითოეული სწავლის შედეგისათვის აუცილებელ სასწავლო რესურსს, რომელიც მას მეცადინეობის დაწყების წინ მომზადებული/მოწესრიგებული/გამართულ მდგომარეობაში უნდა ჰქონდეს.

დამხმარე მასალა (ჰენდაუთი) პროფესიულისტუდენტისათვის

აქტივობა

საკონტროლო კითხვები

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

შედეგი 1.

ტურისტული ჯგუფის გაძღოლა.

შესრულების კრიტერიუმები:

1. ჩამოთვლის ტურისტული ღონისძიებების დროს ეკოლოგიური ზიანის მომტან ქმედებებს;

2. ჯგუფის სპეციფიკის გათვალიწინებითგანმარტავს ტურისტულ ჯგუფთან ურთიერთობის თავისებურებებს;

3. ტურის წარმართვისას ითვალისწინებს ტურისტული ჯგუფის წევრების შესახებ ინფორმაციას;

4. სწორად გათვლის დროს ტურის სპეციფიკიდან გამომდინარე;

5. ლოგიკურად ასაბუთებს ტურის ქრონომეტრაჟში ცვლილებების შეტანის აუცილებლობას;

6. სწორად განსაზღვრავს ტურის განმავლობაში საჭირო აღჭურვილობას;

თემატიკა

საექსკურსიო საქმიანობის განვითარების ისტორია მსოფლიოში და მათ შორის საქართველოში.; ექსკურსიის ტიპები; ექსკურსიის არსი და ფუნქციები; ექსკურსია, როგორც პედაგოგიური მეთოდი; საქართველოს გიდის ეთიკის კოდექსი, ნორმები და ვალდებულებები; ექსკურსიის ჩატარების მეთოდიკა - ექსკურსიის ტექნოლოგიური რუკა; ჩვენების მეთოდური ხერხები; თხრობის ხერხები; ექსკურსიამძღოლის მეტყველება; ექსკურსიამძღოლის პიროვნება და ოსტატობა;

დროის მენეჯმენტის ცოდნა და გამოყენება; მხედველობითი კონტაქტი და ჟესტების ენა და მისი მნიშვნელობა ექსკურსიის მსვლელობისა დროს; გიდის ჩაცმულობა; გიდის ჰიგიენა; გიდისა და მძღოლის თანამშრომლობა ექსკურსიის დროს

თემა -1. საექსკურსიო საქმიანობის სგანვითარების ისტორია მსოფლიოში და

მათ შორის საქართველოში სწავლის მეთოდები: ლექცია, პრაქტიკული სავარჯიშო და სხვა ძირითადი საკითხები: ტურიზმის ცნების განმარტება მოგზაურობის მიზნები ძველ დროში, შუა საუკუნეებსა და ახალ დროში მასობრივი ტურიზმის ჩასახვა და განვითარება მასობრივი ტურიზმის განვითარება საქართველოში

დამხმარე მასალა (ჰენდაუთი სტუდენტისთვის ) პედაგოგი პირველ ლექციას მისალმებისა და ურთიერთწარდგენის შემდეგ იწყებს გონებრივი ერიშით ტურიზმის ცნების განმარტებას. იგი სთხოვს მსმენელებს, დაასახელონ ადამიანის ის მოქმედებები , რომლებიც მათი შეხედულებით წარმოადგენს ტურსტულ აქტივობებს. ასევე მიუთითონ ამ აქტივობებისთვის საჭირო დროის ხაგრძლივობა. ჩამონათვალს პედაგოგი წერს დაფაზე. შემდეგ კი კომენტარს უკეთებს ჩამონათვალის ყველა პუნქტს. საერთო ან მსგავს აქტივობებს აერთიანებს ერთ ტერმინად , ხოლო მცდარ მოსაზრებებს გადახაზავს. ამრიგად დაფაზე გაჩნდება ერთგვარი ჩანაწერი ტურიზმის რაობის და მისი სახეების შესახებ. ტურიზმი ეს არის ადამიანის თავისუფალი ნებაყოფლობითი გადაადგილება თავისი საცხოვრებელი ადგილიდან დასვენების, გაჯანსაღების, კულტურული

და ისტორიული ძეგლების დათვალიერების ან/და სხვა მიზნით. (საქართველოს კანონი ტურიზმისა და კურორტების შესახებ. მუხლი 2.1) მასობრივი ტურიზმი მსოფლიოში, ისევე როგორც საქართველოში, შედარებით ახალი ფენომენია, იგი ბოლო 60-70 წლის განმავლობაში აქტიურდ ვითარდება. საერთაშორისო ტურისტების რიცხვი 1950 წლიდან 2000 წლამდე 25 მლნ-დან 100 მლნ-მდე გაიზარდა. XII-მდე ტურიზმის განვითარება მოიცავს შემდეგ ეტაპებს: ანტიკური ტურიზმი - როცა მოგზაურობის ძირითადი მოტივი იყო განათლება, ვაჭრობა, მომლოცველობა, მკურნალობა, სპორტული შეჯიბრებები; შუა საუკუნეების ტურიზმის ძირითადი მოტივები მნიშვნელოვნად არ განსხვავდებოდა ძველი დროისაგან: მისი მოტივი იყო განათლება, ვაჭრობა, მომლოცველობა, არისტოკრატიული ურთიერთობები; ახალი დროის ტურისტულ ტენდენციებს განსაზღვრავს სამრეწველო რევოლულია. მიღებულია მოსაზრება, რომ ტურისტული მოგზაურობები დაიწყო მაშინ, როცა მოგზაურობამ დაკარგა სავაჭრო მნიშვნელობა. ამ ტიპის პირველ მიგრაციას მიეკუთვნება რელიგიური ხასიათის მოგზაურობანი, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა ძვ.წ.აღ. IV ათასწლეულში. მოგზარობის შემდეგი ეტაპი დაკავშირებული იყო მოგზაურობებთან ქალაქებში, ხელოვნურ ტბებთან, მშენებარე სასხლეებთან, თუმცა გზების, ღამისთევისა და კვების ობიექტების მცირე რაოდენობა აფერხებდა ტურიზმის განვითარებას. ძველ დროში ტურიზმი არ წარმოადგენდა შემოსავლის წყაროს. ყველაფერი რადიკალურად შეცვალეს სპარსეთში. იქ მთელი ქვეყნის მასშტაბით განავითარეს სამეფო გზათა სისტემა, რომლიც რომაულ გზებსაც კი ჯობდა და მათზე გავლა ფასიანი იყო. ანტიკური ხანის ტურიზმის განვთარება დაკავშირებულია რომსა და საბერძნეთთან. ბერძნები და რომაელები მნიშველოვნად იყენებდნენ მოგზურობის ეკონომიკურ მხარეს. ხოლო ნაკლებად განვითრებული გზათა სისტემის გამო, სამოგზაუროდ ხშირად იყენებდნენ ზღვას. შუა საუკუნეების საწყის ეტაპზე აღინიშნებოდა ტურისტული მოძრაობის შემცირება, რაც განპირობებული იყო რომის იმპერიის დაცემით, ხალხთა დიდი გადასახლებითა და არაერთი ახალი პოლიტიკური ერთეულის შექმნით. ამ პროცესმა V ს-ის ბოლოდან VIII ს-მდე გასტანა. ამ რთული პერიოდის დასრულების შემდეგ ევროპაში იწყება პილიგრიმული ტურიზმის აღორძინება. მდიდარი ევროპელებმა XVI-VVII სს. საკუთარ კონტინენტზე დაიწყეს ე.წ. “ გრანდიოზული ტურნეების“ განხორციელება, რასაც ხშირად ერთ წელზე მეტი სჭირდებოდა. საერთაშორისო ტურიზმთან დაკავშირებული მიგრაცია საწყისს იღებს XIX ს-ის შუა ხანებში, როდესაც მსოფლიოს განვითარებულ ქვეყნებში საბოლოოდ

განმტკიცდა კაპიტალისტური ურთიერთობები. საეთაშორისო ტურიზმი ვითარდება ცხოვრების სხვა მხარეებთან მჭიდრო კავშირში და რეაგირებას ახდენს არა მხოლოდ მსოფლიოს საერთო ეკონომიკურ და პოლიტიკურ მდგომარეობაზე, არამედ ცალკეული ქვეყნებისა ეკონომიკურ და პოლიტიკურ მდგომარეობაზეც. ტურიზმის განვითარების ეტაპები ემთხვევა საერთაშორისო ბაზრის ფორმირების, საერთაშორისო ვაჭრობის ზრდის და სატრანსპორტო საშუალებების გამოჩენის პერიოდს. ვინაიდან ყოველი ტურისტული რაიონისათვის აუცილებელი იყო მგზავრი-ტურისტების მიღება, მათი განთავსება და კვება წარმოიშვა ტურისტული ობიექტების მშენებლობის მოთხოვნილება, რომელსაც ახორციელებდნენ რკინიგზის სამმართველოები. მათ საკუთარ თავზე აიღეს მომსახურე ფირმების შექმნა, დაფინანსება და რეკლამირება. XX ს-ში მოგზაურობასა და ტურიზმში უამრავი ცვლილება განხორციელდა. მთავარი სამრეწველო ქალაქების ზრდამ მდიდართა და საშუალო კლასი ჩამოაყალიბა. მივლინენები ჩვეულებრივ მოვლენად იქცა, ხოლო სატრანსპორტო საშუალებები გადაადგილებას უზრუნველყოფდა. პირველი ტურისტული ორგანიზაციები ინგლისში აღმოცენდა. მათ განავითარეს თავიანთი საქმიანობა, ჯერ ქვეყნის შიგნით, შემდეგ კი მის ფარგლებს გარეთაც. პირველი ცნობილი ტურისტული აგენტი იყო თომას კუკი (1808-1892). მან 1841 წლის ივნისში შეღავათიან ფასებში შეისყიდა 570 ცალი ბილეთი ფხიზელთა საზოგადოებისათვის ლეისტერიდან ლაფბორომდე მატარებლით სამოგზაუროდ. თ. კუკმა 1851 წელს პირველ საერთაშორისო სამრეწველო გამოფენაზე ლონდონში მხოლოდ იორკშირიდან ჩაიყვანა 165 000 კაცი. 1854 წელს ინგლისში გამოცა ცნობარი სასტუმროების შესახებ, რომელშიც მითითებული იყო 8000 სასტუმრო. თ. კუკმა საზღვარგარეთ პირველი მოგზაურობა განახორციელა პარიზში 1855 წელს. მან ლეისტერიდან პარიზამდე ოთხდღიანი ექსკურსია მოაწყო, რომლის ბილეთის ფასი იყო 1 გირვანქა სტერლინგი იყო. 1864 წლისათვის 1 მლნ-ზე მეტი მგზავრი იყენებდა მის სამოგზაურო მომსახურებას. ჩამოყალიბდა თანამედროვე სამოგზაურო ბიზნესი. 1866 წელს კუკმა ტურისტების პირველი ჯგუფი გაამგზავრა აშშ-ში. 1867 წელს იწყება იწყება კუკის საზღვაო ტურისტული მოგზაურობები. თ. კუკი არ იფარგლებოდა ხელშეკრულებებით სატრანსპორტო საშუალებებთან, სასტუმროებტან და რესორნებთან, იგი გულდასმით სწავლობდა მოთოვნილებებს, ადგენდა მოგზაურობის მარშრუტებს და პროგრამებს. ახალმა ბიზნესმა დააინტერესა სხვა მეწარმეებიც და თრეიმზის და ჰენრი ლანას ტურისტული ორგანიზაციები. უფრო გვიან ტურისტული ფირმები და სააგენტოები წარმოიშვა საფრანგეთში,

იტალიასა, შვეიცარიასა და ევროპის სხვა ქვეყნებში. საექსკურსიო საქმიანობის განვითარებას ევროპაში საფუძველი ჩაუყარა ცნობილი ჩეხი პედაგოგის ი.ა. კომენსკის ნაშრომებმა. იგი დიდ მნისვნელობას ანიჭებდა აღზრდისა და სწავლების სისტემაში ობიექტების მონახულებას. დროთა განმავლობაში ექსკურსიის სწავლების მოწინავე მეთოდად გამოყენება დაიწყეს კომერციულმა და უმაღლესმა სასწავლო დაწესებულებებმა. ამგვარად, საექსკურსიო საქმიანობისათვის თავისი განვითარების საწყის პერიოდში საბაზისო იყო სასკოლო პედაგოგიკის საფუძვლები. სასწავლო ექსკურსიებთან ერთად გაჩნდა პირველი არასასწავლო ექსკურსიები. თუმცა ასეთი ექსკურსიები იყო მცირერიცხოვანი, შემთხვევითი და ატარებდა გართობით ხასიათს. თანამედროვე ტურიზმის განვითარებაზე რამდენიმე ფაქტორმა მოახდინა ზეგავლება. პირველი, ეს გახლავთ შვებულების ხანგრძლივობის ზრდა, რის ხარჯზეც ადამიანს შეეძლო ემოგზაურა ან დაესვენა კურორტზე. თუ 1960 წლისთვის რიგითი ბრიტანელის შვებულება სამკვირიანი იყო, დღეს ყველა დსაქმებულ მუშაკს ოთხკვირიანი შვებულება მაინც ეკუთვნის. ტურისზმის განვითარებაზე დიდი გავლენა მოახდინა ჯერ ავტომობილის, ხოლო შემდეგ თვითმფრინავის გამოჩენამ, ეს უკანასკნელი დროის მოკლე მონაკვეთში დიდი მანძილის დაფარვის საშუალებას იძლეოდა. საბჭოთა კავშირში ტურიზმი ძირითადად წარმოადგენდა იდეოლოგიური მანქანის ნაწილს. ტურისტული საქმიანობის განვითარებამ გამოიწვია მისი პრობლემების მეცნიერული გადაწყვეტა. ამ მიზნით სოხუმში 1969-1975 წლებში სოხუმში მუშაობდა ტურიზმისა და ექსკურსიების ცენტრალური სამეცნიერო-კვლევითი ლაბორატორია. უნდა აღინიშნოს, რომ 70-80-იან წლებში სსრკ-ში შეიმჩნეოდა ტურისტული საქმიანობის აღმავლობის პიკი. 1992 წლიდან იწყება სფეროს ღრმა კრიზისი, რაც გამოწვეული იყო რამდენიმე მიზეზით: 1)პროფკავშირული ტურისტული სისტემის დაშლით, 2) ექსკურიისთვის იდეოლოგიურ-პროპაგანდისტული ფუნქციის ჩამოშორებით 3) ტურისტთა კონტინგენტის შეცვლით 3) აღარ ხდებოდა დარგისთვის საჭირო კადრების მომზადება. საქართველოში ტურიზმი განვითარების გზას ხელახლა დაადგა ვარდების რევოლუციის შემდეგ, ხოლო 2008 წელი გამოცხადდა ტურიზმის წლად.

სავარჯიშო პრაქტიკული

სტუდენტებს პედაგოგი ყოფს ჯგუფებად თითო ჯგუფს ეძლევა თითო ისტორიული წყარო. წაკითხვის შემდეგ სტუდენტემმა უნდა დაადგინონ წყაროში აღწერილი მოგზაურობის მიზანი ან მოტივი. პედაგოგს შეუძლია უხვად მოიძიოს მსგავსი ტიპის წყაროები და სტუდენტებს შესთავაზოს როგორც ჯგუფში, ასევე მუშაობა წყვილებში და ინდივიდუალურად. 1. ჯვაროსანი რაინდი დე ბუას წერილი მიწერილი ბიზანსონის არქიეპისკოპოსისადმი „ ახლა მოისმინეთ გასაოცარი და მნიშვნელოვანი ცნობები იბერიელი ქრისტიანებისა, რომლებიც გეორგენებად იწოდებიან. დიდძალმა ცხენოსანმა და ქვეითმა ჯარმა ღვთის შემწეობით აღფთოვანებულმა და ძალზე კარგად შეიარაღებულმა გამოილაშქრა უმწეო წარმართთა წინააღმდეგ. სწრაფად დაჰკრა მათ და აიღო სამასი ციხე და ცხრა დიდი ქალაქი, რომელთაგან ძლიერნი დაიპყრო, როლო სუსტნი ნაცარტუტად აქცია. ეს ჯარი მიეშურება, რათა გაათავისუფლეს იერუსალიმის წმინდა მიწა-წყალი და დაიპყროს წარმართთა მთელი სამყარო. მათი წარჩინებული მეფე 16 წლის ჭაბუკია, იგი ალექსანდრე მაკედონელს ჰგავს ვაჟკაცობითა და სათნოებით, მაგრამ არა სარწმუნოებით. ამ ჭაბუკს თან მოაქვს ძვლები თავისი დედის, უძლიერესი მეფის თამარისა, რომელსაც თავის დროზე იერუსალიმს წამოსვლის აღთქმა დაუდვია და უთხოვია შვილისთვის, თუ აღთმის ასრულება არ დამცალდეს, ჩემი ძვლები ქრისტეს საფლავზე წაიღეო. შვილს არ დავიწყებია და ... გადაუწყვეტია წმინდა ქალაქში გადმოიტანოს დედის ნეშტი“

2. იტალიელი მისიონერები საქართველოში არქანჯელო ლამბერტი, იტალიელი მისიონერი, თეატინელთა ორდენის ბერი, ქ. ნეაპოლის მკვიდრი. 1630-1649 წლებში რომის კათოლიკური სარწმუნოების პროპაგანდის კონგრეგაციის დავალებით ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა საქართველოში, ოდიშის სამთავროში: “ოდიშის პატრიარქს თავის საბრძანებელში ისეთი ძალა აქვს, ისეთი სიმდიდრე და სასახლეები, იმდენი ყმები ჰყავს, რომ არამცთუ ეთანასწორება მთავარს, რომელიც მას ირჩევს, არამედ აღემატება კიდეც. პატრიარქი თავისი საპატრიარქოს დასახედად მუდამ დადის. მაგრამ მას საგნად თავისი სამწყსოს ზნის გასწორება როდი აქვს, არამედ მათი ქისების დაცარიელება. თავის სამწყსოს მხოლოდ იმისთვის ჩამოივლის, რომ ტყავი გააძროს და სისხლი გამოსწოვოს და ამიტომაც მას მტაცებელი მგლის სახელი უფრო შეჰფერის, ვიდრე კეთილის მწყემსისა. იგი თან წაიყვანს ხოლმე ამალას, რომელიც შედგება სამასი კაცისგან და მეტისგანაც. საწყალი მისი ქვეშემრდომი ხალხი იღუპება

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/1630

http://ka.wikipedia.org/wiki/1649

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%9D

ამით: ვითარცა ჭალაში გაშვებული პირუტყვი შესჭამს მთელ ბალახს, რაც იქ არის, და მერე სხვაგან გადავა საძოვრად, ისე ეს მხლებლებიც. რაკი შესჭამენ, რაც მოიძებნება ერთ ადგილას, გადავლენ მეორე ადგილას.”

3. ჰეროდოტე „ფინიკიელების მეწამულად წოდებული ზღვიდან რომ მოვიდნენ აი ამ ზღვასთან და დასახლდნენ იმ ადგილას, სადაც დღესაც სახლობენ, მაშინვე შორეული ნაოსნობა მოაწყვეს, წაიღეს ეგვიპტური და ასირიული საქონელი სხვადასხვა ქვეყნებში და მივიდნენ არგოსშიც. ხოლო არგოსი იმ დროისათვის აღემატბოდა ელადად წოდებულ ქვეყანაში შემავალ ყველა მხრეს. მოვიდნენ ფინიკიელები ამ არგოსში და გამოაფინეს თავისი საქონელი. მათი ჩამოსვლის მეხუთე თუ მეექვსე დღეს, როდესაც თითქმის ყველაფერი გაყიდული ჰქონდათ, მოვიდა ზღვასთან სხვა ბევრი ქალიცა და მათ შორის მეფის ასულიც, მისი სახელი, იმის მიხედვით, როგორც მას ელინები უწოდებენ, არის იო ინაქოსის ასული. ქალები გაჩერდნენ ხომალდის ცხვირთან და ყიდულობდნენ იმ საქონელს, რაც მათ მეტად მოსწონდათ, ფინიკიელებმა კი წააქეზეს ერთმანეთი და დაესხნენ მათ თავს. ქალთაგან მეტი წილი გაიქცა, ხოლო იო სხვებთან ერთად მოიტაცეს. ფინიკიელებმა ჩაჰყარეს ქალები ხომალდებში და გასცურეს ეგვიპტისაკენ.“ 4. არაბი გეოგრაფი და მოგზაური იბნ-ჰაუქალი თბილისს შემოვლებული აქვს ალიზის ორი კედელი, რომელსიც დატანებულია სამი კარი. ეს არის გამაგრებული, სურსათ-სანოვაგით მდიდარი, ფასების თვალსაზრისით იაფი. თავისი კეთილდრეობით იგი აღემატება ნაყოფიერ ქვეყნებსა და ქალაქებს. ქალაქი მდებარეობს მდინარე მტკვარზე. თბილისში მცურავი წისქვლებია, რომლებიც ფქვავენ ხორბალს. თბილისის მცხოვრებლებს შორის უცხოელი უშუშრად გრძნობს თავს და მათი გულუხვობით სარგებლობს. ისინი მეგობრულად არიან განწყობილი მათ მიმართ, ვინ მათთან შემთხვევით მოხვდება და ვისაც რაიმე თუნდაც მცირე გულისხმიერება აქვს მეცნიერებისა“

დავალება: სტუდენტებმა ჯგუფში უნდა წაიკითხონ წყარო. არგუმენტირებულად იმსჯელონ თუ რა პერიოდს ასახავს მოცემული ცნობა? რა მიზნით მოგზაუობაა აღწერილი მოცემულ წყაროში? შეფასება: ზეპირი ან წერითი გამოკითხვა № კრიტერიუმი შეფასება

დიახ არა 1. სწორად განმარტავს ტურიზმის ცნებას

2. სწორად მსჯელობს მოგზაურობის მიზნებზე ისტორიის სხვადასხვა პერიოდში

3. სწორად ჩამოთვლის ტურიზმის განვითარების ეტაპებს

4. მისი მსჯელობა გამყარებულია არგუმეტებით

ლექცია - ექსკურსიის ტიპები

სწავლის მეთოდები: ლექცია, პრაქტიკული სავარჯიშო და სხვა

ძირითადი საკითხები:

ექსკურსიის კლასიფიკაციის განმარტება

ექსკურსიის კლასიფიკაცია

დავალება

პედაგოგი სტუდენტებს სთხოვს ჩამოთვალონ დასვენების ან მათთვის მოგზაურობის ცნობილი ტიპები ჩამონათვალს პედაგოგი წერს დაფაზე. სტუდენტების დახმარებით ხდება ჩამონათვალის კორექტირება. რის შემდეგაც პედაგოგი იწყებს ლექციის თეორიულ ნაწილს.

ექსკურსიის კლასიფიკაცია ნიშნავს მოვლენების, საგნებისა და ცნებების დაჯგუფებას მათი საერთო ნიშნების მიხედვით. საექსკურსიო მომსახურება, მომსახურების დამოუკიდებელი

სახეობა (სკოლები, კლუბები), ასევე ტურისტული მომსახურების ნაწილი. დღეისათვის არსებობს ექსკურსიათა შემდეგი კლასიფიკაცია: ა)შინაარსის მიხედვით ბ) მონაწილეთა შემადგენლობისა და რაოდენობის მიხედვით გ) ექსკურსიის ჩატარების ადგილის მიხედვით დ) გადაადგილების საშუალებების მიხედვით ე) ხანგრძლივობის მიხედვით ვ) ექსკურსიის ჩატარების ფორმის მიხედვით ( ყოველ ჯგუფს აქვს თავისი სპეციფიკა დათავისებურებანი) ა)შინაარსის მიხედვით ექსკურსიებს ყოფენ ორ ნაწილად: მიმოხილვითი და ტემატური . მიმოხილვითი ექსკურსიები, როგორც წესი, მრავალი თემისგან შედგება. ასეთი ექსკურსიის დროს ხდება მრავალი სხვადასხვაგვარი ობიექტის ჩვენება. ამ ტიპის ექსკურსიების დროს ფაქტების გადმოცემა ხდება არა დეტალურად, ზოგადი ფორმით, არ არის შესაძლებელი ქრონოლოგიური ჩარჩოს დაცვა. სირთულეს წარმოადგენს ექსკურსიის თემის განსაზღვრაც. თემატური ექსკურსიები გამოიყენება ერთი კონკრეტული თემის გახსნისთვის. თუ ექსკურსიის თემას არქიტექტურა წარმოადგენს, მაშინ ექსკურსიის ობიექტი უნდა გახდეს ხუროთმოძღვრების განსაკუთრებული ნიმუშები.

თემატური ექსკურსიები იყოფა ისტორიული, ეკოლოგიური, ლიტერატურული, არქიტექტურული, ხელოვებათმცოდნეობითი თავის მხრივ ისტორიული ექსკურსიები იყოფა: ისტორიულ-მხარეთმცოდნეობითი, არქეოლოგიური, ეთნოგრაფიული, სამხედრო-ისტორიული, ისტორიულ-ბიოგრაფიული, საწარმოო-ტექნიკური, პროფესიული ორიენტაციისთვის, ისტორიულ-მუსიკალური, ისტორიულ თეატრალური, საგამოფენო დარბაზებსა და გალერეებში. ბ) ექსკურსიებს ჯგუფის შემადგენლობისა და რაოდენობის მიხედვით ყოფენ: ინდივიდუალური და ჯგუფური, ადგილობრივი მოსახლეობისათვის და ჩამოსული სტუმრებისათვის, უფროსებისა და მოსწავლეებისათვის და სხვა. ჯგუფის შემადგენლობისა და რაოდენობის გათვალისწინებით საჭიროა ექსკურსიის ჩარატების მეთოდისა და ტექნიკის შერჩევა.

გ) ექსკურსიის ჩატარების ადგილის მიხედვით განასხვავებენ: ქალაქის, ქალაქგარე, სამუზეუმო, საწარმოო, კომპლექსური დ) გადაადგილების საშუალებების მიხედვით: საფეხმავლო და სატრანსპორტო. საფეხმავლო ექსკურსიის უპირატესობა მდგომარეობს იმაში, რომ იგი იძლევა მეტ საშუალებას თხრობისა და ჩვენებისათვის ე) ხანგრძლივობის მიხედვით ვ) ექსკურსიის ჩატარების ფორმის მიხედვით ( ყოველ ჯგუფს აქვს თავისი სპეციფიკა დათავისებურებანი) სატრანსპორტო ექსკურსიები შედგება ორი ნაწილისგან: გაჩერებების დროს საექსკურსიო ობიექტების ანალიზი და თხრობა ობიქტიდან ობიექტამდე მიმავალ გზაზე. ზოგიერთი ტურისტული ფირმა სატრანსპორტო საშუალებად იყენებს ტროლეიბუსს, ტრამვაის, მდინარისა და ზღვის თბომავლებს, ვერტმფრენების და სხვ. ე) ექსკურსიის ხანგრძლივობა შეიძლება იყოს 1 აკად. საათიდან (45 წთ) 24 სთ-მდე. ხანმოკლე ტურები (1დან 3-4 დღემდე) შეიცავს ხოლმე რამდენიმე ექსკურსიას. ვ) ექსკურსიის ჩატარების ფორმის მიხედვით განასხვავებენ: მასობრივ ექსკურსიას. მისი მონაწილეები მარშრუტზე გადაადგილებიან 10-20 ავტობუსით. ყოველ მათგანში მუშაობს გიდი. ასეთი ექსკურსიები შესაძლოა შეიცავდეს თეატრალიზებულ წარმოდგენებს, ფოლკლორულ დღესასწაულებს და სხვ. ექსკურსია-გასეირნებას, რომელიც შეიცავს დასვენებისა და შემეცნების ელემენტებს ერთდროულად ექსკურსია-ლექცია, სადაც თხრობა ჭარბობს ჩვენებას

ექსკურსია-კონცერტი, სადაც ავტობუსით გადაადგილების დროს ხდება მუსიკალური ნაწარმოებების მიზანმიმართული მოსმენა. ექსკურსია-სპექტაკლი, ეს არის წინასწრ მომზადებული ექსკურსია კონკრეტული ლიტერატურულ-მხატვრული ნაწარმოების საფუძველზე. იგი შეიძლება განხილულ იქნას როგორც სასწავლო ექსკურსიის ფორმა. სარეკლამო ექსკურსია

უპასუხეთ შეკითხვებს 1. ჩამოთვალეთ ის ძირითადი მახასიათებლები, რომელთა მიხედვითაც ხდება ექსკურსიის კლასიფიკაცია? 2. როგორ ხდება ექსკურსიათა კლასიფიცირება შინაარსის მიხედვით? 3. ჩამოთვალეთ მიმოხილვითი ექსკურსიის ნიშნები ? რაში მდგომარეობს მისი თავისებურებანი? 4. რა არის თემატური ექსკურსია? რა გუფებად ყოფენ თემატურ ექსკურსიებს? 5. რას გულისხმობს ხელოვნებათმცოდნეობით ექსკურსია? 6. რას ნიშნავს ლიტერატურული ექსკურსია?? 7.ისაუბრეთ საქალაქო-არქიტექტურული ექსკურსიის თაობაზე 8. დააჯგუფეთ ექსკურსიები მისი მონაწილეთა შემადგენლობის მიხედვით 9. დააჯგუფეთ ექსკურსიები მათი ჩატარები მეთოდისა და ადგილის მიხედვით ? 10. რატომ არის საჭირო ექსკურსიის კლასიფიკაცია ?

პრაქტიკული სამუშაო პედაგოგი სთავაზობს სხვადასხვა ტიპის ტურის ზოგად აღწერილობას. დავალების მიზანია, სტუდენტმა განსაზღვროს რა ტიპის ტურისტულ პაკეტს უნდა ერთვოდეს ეს აღწერილობა და ჩასვას გამოტოვებული სიტყვები წყარო 1. ............................... (სათავგადასავლო) ტური მთა-თუშეთში წარუშლელ შთაბეჭდილებებს გპირდებათ! განა შეიძლება ერთხელ მაინც არ ეზიარო ამ მშვენიერ ბუნებას?! საკუთარ თავზე არ გამოსცადო მრავალი უჩვეულო განცდა,

როცა უფსკრულის პირას მდგარს ნისლი გეალერსება ან, როცა ზაფხულის ცხელი დღით გათანგული ყინულის გვირაბს შეაფარებ თავს, ან როცა ალაზანი ხმაურით მოგითხრობს ამ უმშვენიერესი ხალხის სიმამაცის ამბავს. ყოველდღიურობით გადაღლილს, ცივილიზაციის არსებობა აქ გავიწყდება!!! მაშ, რაღას უცდი? შეკარი ბარგი! მთა გელოდება! წყარო 2. ბორჯომი–ხარაგაულის ტყე–პარკში მოგზაურობისას შეხვდებით ტურისტებისთვის მოწყობილ გამოცანა–გზამევლევებს, რომლებიც თქვენს მოგზაურობას საინტერესო ელფერს შეჰმატნბენ. გაგრილდებით წყლებსა და ჩანჩქერებთან. მდინარეები, მთა, ტყე და ცხენი – აი, რა უნდა ნამდვილ მოგზაურს. ეს ყველაფერი კი აქ არის! ეს ............................ (სათავგადასავლო) ტური არ დაგავმწყდებათ. საქართველოს უმშვენიერესი ბუნება და ისტორია ნამდვილ .................................. (თავგადასავალს) გპირდებათ. წყარო 3. იბერიის ისტორია ბაგინეთის მთიდან იწყება! ერთდღიანი ............................... (ლაშქრობა) არმაზისხევში ! ეს მარშრუტი არმაზისხევის ხეობის მონახულების გარდა, მოგცემთ საშუალებას ქედიდან გადახედოთ ქალაქ მცხეთას. აღმოსავლეთით, თითქმის თქვენს სიმაღლეზე ჯვრის მონასტერი გამოჩნდება. ხოლო ქედის ქიმზე სიარულისას, თქვენს წინაშე გადაიშლება ულამაზესი მტკვრის ხეობა. მარშრუტი საშუალო სირთულისაა. წყარო 4 გიწვევთ ერთდღიან ....................... (კულტურულ) ტურში "ფიროსმანის სამშობლოში". ამ ტურში თქვენ ნახავთ V ს-ის ძეგლს ნინოწმინდას, ფიროსმანის სახლ-მუზეუმს, ასურელი მამის სტეფანე ხირსელის მიერ დაარსებულ ხირსის მონასტერს, ბოდბის მონასტერს, სადაც წმ. ნინო განისვენებს და ქ. სიღნაღს! შემოგვიერთდი ამ ტურში და იგძენი ქართული კულტურის სიდიადე! წყარო 5 ყოფილხართ სამცხე-ჯავახეთში? აქ ყველა ქვა საქართველოს გმირული წარსულის ამბავს ყვება.

შემოგვიერთდი დაუვიწყარ ............................... (ისტორიულ) ტურში! საკუთარი ხელით ფრთხილად შეეხე საქართველოს წარსულს! იგრძენი წინაპრების გმირული სული! საქართველოს ოქროს ხანა, არქიტექტურისა და მხატვრობის ბრწყინვალე ნიმუში, ვარძია, ქართველთაგან მივიწყებული კუმურდო, ჩვენი სიამაყე – ხერთვისი და აბასთუმნის ობსერვატორია! აქ მიღებული შთაბეჭდილება არასოდეს გაგინელდება! *წყაროები აღებულია ტურისტული კომპანია m&n travel-ის რესურსებიდან.

პრაქტიკული სამუშაო პედაგოგი სტუდენტებს ყოფს 2-3 კაციან ჯგუფად. სთვავაზობს მათ ერთსა და იმავე მიმართულებას და სთხოვს შეადგინონ მარშრუტი სხვადასხვა ტიპის ტურისთვის. სტუდენტს ხელი უნდა მიუწვდებოდეს საქართველოს და შეთავაზებული რეგიონის რამდენიმე ტიპის (ფიზიკური, კულტურული ძეგლების, კურორტების) რუკაზე. მაგალითი: ბორჯომის მიმართულებით რა ტიპის ტურების განხორციელება არის შესაძლებელი. რუკის გამოყენებით შეადგინეთ მარშრუტი. მოსალოდნელი პასუხებია 1. ისტორიულ-კულტურული ტური: მწვანე მონასტერი - დაბა -ტიმოთესუბანი 2. სათავგდასავლო ტური: ბორჯომი-ხარაგაულის ტყე-პარკი (ბორჯომი - ლომის მთა - მარელისი) 3. საცხენოსნო ტური: ბორჯომი - სადგერი - ცემი - ბაკურიანი 4. სამკურნალო გამაჯანსაღებელი ბორჯომის მინერალური წყლები - ლიკანი 5. საფეხმავლო : წაღვერი - ტიმოთესუბანი - მზეთამზე 6. აგროტური: მზეთამზე 7.სამთო-სათხილამური: ბაკურიანი

№ კკ

შეფასება

1 სტუდენტმა სწორად იარჩია რეგიონის რუკა დიახ არა

2 დაადგინა მასშტაბი

3 გათვალა გასავლელი მარშრუტის სიგრძე

4 მოძებნა მარშრუტზე მდებარე საექსკურსიო ობიექტები

დიახ - 1 ქულა არა - 0 ქულა

დასკვნა დავალება: შევადგინოთ მარშრუტი ერთდღიანი საფეხმავლო,

კულტურულ-ისტორიული და ღვინის ტურისთვის. გამოკითხვა № კრიტერიუმი შეფასება 1 სტუდენტმა სწორად აირჩია რეგიონის რუკა დიახ არა 2 დაადგინა მასშტაბი 3 გათვალა გასავლელი მარშრუტის სიგრძე 4 მოძებნა მარსრუტზე მდებარე საექსკურსიო ობიექტები დიახ - 1 ქულა არა - 0 ქულა

შეფასება: ზეპირი ან წერითი გამოკითხვა № კრიტერიუმი შეფასება

დიახ არა 1. სწორად განმარტავს ექსკურსიის კლასიფიკაციის ცნებას

2. სწორად ჩამოთვლის ექსკურსიის ტიპებს

3. სწორად ახასიათებს ექსკურსიის ტიპებს

4. მისი მსჯელობა გამყარებულია არგუმეტებით

თემა - ექსკურსიის არსი და ფუნქციები

ძირითადი საკითხები: ექსკურსიათმცოდნეობის თეორიის საკითხები

ექსკურსიის არსი ექსკურსიის ფუნქციები

საექსკურსიო სქმიანობის ისტორიის განხილვისას ჩანს, რომ ჩვენს ქვეყანაში ძირითადი ყურადრება ეთმობოდა საექსკურსიო თეორიას, ექსკურსიის ჩატარების ტექნიკას, საექსკურიო მომსახურებას და ექსკურსიის შინაარსობრივ მხარეს.

ამავდროულად ნაკლები ყურადღება ეთმობოდა ექსკურისიათმცოდნეობის თეორიულ საკითხებს. „თეორია“ ბერძნული სიტყვაა და ქართულად ითარგმნება, როგორც დაკვირვება, გამოკლვლევა, განხილვა. საექსკურსიო თეორიის საკითხების განხილვისას: ა) ვაგებთ მოდელს, თუ როგორი უნდა იყოს ექსკურსია ბ) ვითვალისწინებთ ადამიანის გონებაზე ზემოქმედების საშუალებებს

გ) ვითვალისწინებთ შემეცნების ძირითად კანონზომიერებებს დ) განვსაზღვრავთ ექსკურსიის ხარისხობრივ კრიტერიუმებს, მისი ეფექტურობის ამაღლების საშუალებებს ე) ვაყალიბებთ საექსკურსიო საქმიანობის თეორიულ საფუძვლებს ტურისტული-საექსკურსიო დარგის მუშაკთათვის საექსკურსიო თეორია არის თეორიული მოცემულობების ერთობლიობა, რაც საექსკურსიო საქმიანობის ძირითადი საფუძველია და განსაზღვრავს მისი განვითარებისა და გაუმჯობესების მთავარ მიმართულებებს. ესენია: ჩვენებისა და თხრობის თავისებურებები, საექსკურსიო მეთოდი, ექსკურსიათა კლასიფიკაცია, საექსკურსიო მომახურებებისადმი დიფერენციალური მიდგონმა, მეთოდოლოგია და მეთოდიკა, საექსკურდიო პედაგიგიკისა და ლოგიკის ელემენტები, ექსკურსიამძღოლის პროფესიული ოსტატობის საფუძვლები. გასული საუკუნის 20-იან წლებში დაწყებული საექსკურსიო თეორიის გაგრძელება დღემდე გრძელდება. საწყის ეტაპზე მისი განვითარება ეყრდნობოდა სასკოლო პედაგოგიკის საფუძვლებს. საექსკურსიო თეორიის ინტენსიური განვითარება დაიწყო 20 ს-ის 70-იან წლებში. ის მდგომარეობდა საექსკურსიო საქმიანობის განვითარებამ , საექსკურსიო მომსახურების გაფართოებასთან და ტურიზმის მუშაკთა საკვალიფიკაციო ცენტრების ორგანიზებაში. საექსკურსიო თეორია თავის გავითარებას აგრძელებს დღესაც. ამრიგად, საექსკურსიო თეორია შეხედულებათა, იდეათა და დებულებათა კომპლექსია, რაც ქვეყანაში საექსკურსიო საქმის საფუძველს წარმოადგენს. საექსკურსიო თეორია მთელი სისავსით წარმოჩენილია ისეტ სასწავლო დისციპლინაში, როგორიცაა ექსკურსიათმცოდნეობა. იგი ხსინის საექსკურსიო მოღვაწეობის თეორიას, მეთოდიკასა ა მეთოდოლოგიას, განაზოგადებს ტურისტულ-საექსკურსიო დაწესებულებების პრაქტიკულ საქმიანობას და მიმოიხილავს ექსკურსიის ფუნქციებსა და პროცესს. სიტყვა „ექსკურსია“ ნაწარმოებია ლათინურიდან ექსკურსიო. რაც თავიდენ საომარ თარეშს, გამოხდომას, მოგზაურობას აღნიშნავდა. მოგვიანებით კი მან მიიღო ექსკურსიის ფორმა და შინაარსი. ცნება „ექსკურსიის არსის“ განხილვისას უნდა გავითვალისწინოთ, რომ თითოეული ექსკურსია მოქმედების განსაკუთრებული პროცესია, რომლის არსი გარმტკიცებულია კონკრეტული კანონზომიერებით: თემატურობა, თვალსაჩინოება, მიზანმიმართულობა, ემოციურობა და სხვა. საექსკურსიო პრცესი და ამოცანები, რომლებიც ექსკურსიის წინაშე დგას, შეიძლება გამოვხატოთ შემდეგი სქემით:

ექსკურისამძღოლი ექსკურსანტი ჩვევების დაუფლება

დანახვა მოსმენა შეგრძნება

ექსკურსიის მსვლელობისას ექსკურსიამძღოლი ეხმარება ექსკურსანტს დაანახოს ობიექტი, რომლის საფუძველზე გაიხსნება თემა, მოისმინონ ამ ობიექტის შესახებ საჭირო ინფორმაცია, შეიგრძნონ ისტორიული მოვლენის მნიშვნელობა, შეიძინონ დამოუკიდებელი კვლევის უნარი. ზოგიერთი ექსკურსიათმცოდნე განიხილავს რა ექსკურსიის არსს, მასში ათავსებს ფაბულის, სიუჟეტისა და კომპოზიციის ცნებას. ექსკურსია დღეს აღიქმება, როგორც ერთი მთლიანი დამთავრებული პროცესი, რომელსაც გააჩნია სპეციალური ფუნქციები, ნიშნები და ინდივიდუალური მეთოდიკა.

გამოკითხვა

№ კრიტერიუმი შეფასება დიახ არა

1 სტუდენტი ამომწურავად საუბრობს ექსკურსის არსის შესახებ

2 სტუდენტი ჩამოთვლის ექსკურსიის ფუნქციებს

3 სტუდენტის მსჯელობა გამყარებულია არგუმენტებით

4 სტუდენტი თხრობისას იშველიებს მაგალითებს

თემა - ექსკურსია, როგორც პედაგოგიური მეთოდი


ექსკურსია-განათლების შემადგენელი ნაწილი თემატური ექსკურსიები ექსკურსიამღოლის საქმიანობაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს პედაგოგიკას, როგორც მეცნიერებას ახალგაზრდა თაობის

აღზრდის, განათლებისა და სწავლების შესახებ. ნებისმიერი ექსკურდია არის განათლების პროცესის შემადგენელი ნაწილი, რადგან ადამიანს აძლევს ცოდნის ახალ მარაგს ბუნების, საზოგადოების, ისტორიული და კულტურული მოვლენების შესახებ. ექსკურსიამძღოლთან ურთიერთობა, მისი რეკომენდაციები და შენიშვნები აღმზრდელობით გავლენას ახდენს ტურისტზე. აღმზრდელობითი ფუნქციის მატარებელია თვით ექსკურსიის სასაუბრო მასალა, რომელიც სულიერად და ესთეტიურად ამდიდრებს მსმენელს. საექსკურსიო-პედაგოგიური პროცესი ეფუძნება დიდაქტუკურ პრინციპებს - ექსკურსიის მონაწილეთა სწავლების მეთოდიკას, შინაარსსა და ორგანიზაციას. ეს პრინციპებია: მეცნიერულობა, იდეურობა, ცხოვრებასთან კავშირი, სისტემურობა, მისაწვდომობა და დარწმუნება. პედაგოგიური ხერხების ცოდნა ექსკურსიამძღოლს ეხმარება ტურისტული ჯგუფის მართვაში.

ექსკურსიამძღოლს შეუძლია საექსკურსიო ჯგუფს შეუქმნას აზრის სიცხადისა და საჭირო განცდის ატმოსფერო. ეს ნიშნავს ადამიანთა ჯგუფიდან საერთო ინტერესებისა და ურთიერთობებით გაერთიანებული კოლექტივის ჩამოყალიბება. ექსკუარსიამძღლმა დიდი ყურადრება უნდა დაუთმონ ექსკურსიის აღმზრდელობით ასპექტს და შეუხამონ საგამნანათლებლო ასპექტს.

თემატური ექსკურსიის ყოველ ჯგუფს თავისი ამოცანა აქვს: საბუნებისმეტყველო ექსკურსია ასწვლის ექსკურსანტს ბუნებისადმი პატივისცემას, ხელოვნებათმცოდნეობითი ექსკურსიები, მიმრთულია ადამიანის ესთეტიკური აღზრდისკენ, საწარმოო ექსკურსიები ასწავლიან შრომისადმი სიყვარულს ან აცნობენ სტუმარს მრეწველობის ამა თუ იმ დარგს, უცხო ქვეყანაში მოგზაურობისას ტურისტი ეცნობა სხვა ერებს და მათ კულტურას.

ექსკურსიის დროს აუცილებელია ყურადღების და განცდათა ერთობლიობა, რაც ობიექტის სწორად აღქმის საშუალებას იძლევა.

პედაგოგიური ტექნიკა ეს ადამიანებთან ურთიერთობის ხელოვნებაა. დიდი ცოდნაა საჭირო ტონისა და სტილის ასარჩევად, ადამიანის ყურადღების სამართავად. ამ უნარის საშუალებით, გარეგანი ნიშნების საფუძველზე შესაძლებელია ადამიანის სულიერი მდგომარეობის ამოცნობა და პედაგოგიური ზემოქმედების ტემპის დადგენა, საკუთარი გრძნობების დემონსტრირების ხერხების ფლობის ხელოვნება.

მთოდურად გამართული ექსკურსია უნდა ემსგავსებოდეს სპექტაკლს, რომელშიც აქტიურად მონაწილეობს პედაგოგიური პროცესი. როგორც პედაგოგის, ისე გიდის საქმიანობა აერთიანებს სამ ეტაპს 1. ჯგუფისა და გიდის მომზადება ექსკურსიისთვის 2. საკუთრივ ექსკურსიის ჩატარება 3. ექსკურსიამძღოლის შემდგომი მუშაობა, რაც საექსკურსიო მასალის გამტკიცებას გულისხმობს.

დავალება ჯგუფში:

პედაგოგის მიერ შეთავაზებული ექსკურსიისთვის დავწეროთ გიდის შესავალი სიტყვა. იგი ორიენტაციას უნდა აძლევდეს ექსკურსანტებს, თუ როგორია ექსკურსიის თანამიმდევრობა, რა თემებს განიხილავენ ექსკურსიის მარშრუტის დროს, რა (როდის ან სად)იქნება ექსკურსიის კულმინაცია და როგორი იქნება ექსკურსიის ფინალი. დავალების განხილვა ხდება ჯგუფშივე. ანალოგიური დავალება სტუდენტმა უნდა მოამზადოს დამოუკიდებლადაც (ანუ სახლში)

გამოკითხვა- შეფასება


1 სტუდენტი ამომწურავად საუბრობს ექსკურსის აღმზრდელობითი ფუნქციის შესახებ

2 სტუდენტი ჩამოთვლის თემატურ ექსკურსიებს შინაარსის მიხედვით

3 სტუდენტი ახასიათებს თემატურ ექსკურსიებს


თემა- საქართველოს გიდის ეთიკის კოდექსი, ნორმები და ვალდებულებები

ძირითადი საკითხები: საქართველოს გიდის ეთიკის კოდექსი, ნორმები და ვალდებულებები - დოკუმენტის გაცნობა

განიხილეთ სქართველოს გიდების ასოციაციის მიერ 2011 წ. მიღებული დოკუმენტი; „საქართველოს გიდის ეთიკის კოდექსი, ნორმები და ვალდებულებები“

პრეამბულა

საქართველოში ტურისტული სერვისების უწყვეტი და ინტენსიური გაუმჯობესებისთვის, გიდის პროგესიული ფუნქციებიდან და როლიდან გამომდინარე საქართველოს გიდების ასოცაიციის წევრი პროფესიონალი/პრაქტიკოსი გიდები თანხმდებიან, რომ საქართველოს გიდი:

• ემსახურება ტურისტული ჯგუფის ინფორმირებას ტურში ჩასმული ობიექტებისა და ტურის პროგრამის შესახებ, აგრეთვე მათ კოორდინაციას, ჯგუფის მართვას და უსაფრთხო

გადაადგილებას ტურის მსვლელობის მთელი პროცესის განმავლობაში; • აქვს რა უშუალო შეხება ტურისტთან / ვიზიტორთან, ტურისტული ჯგუფის თითოეულ

წევრთან – ზრუნავს ტურის ხარისხიან ჩატარებაზე და ამისთვის მუდმივად იღწვის საკუთარი ცოდნის, გამოცდილებისა და უნარების გაუმჯობესებისკენ;

• ახდენს საკუთარი თავის სრულ მობილიზაციას, რათა მოახერხოს სიტუაციის, სტრესისა და კონფლიქტების მართვა, იყოს მზად მოაგვაროს ტურის მსვლელობისას წარმოშობილი სირთულეები;

• ხელს უწყობს სამართლიანი ურთიერთობის დამკვიდრებას ტურიზმის სფეროში, რისთვისაც ზედმიწევნით იცავს ქვეყნის კანონს და საზოგადოდ აღიარებულ ეთიკურ ნორმებს;

• აქტიურად თანამშრომლობს თავის კოლეგებთან, ცვლის ინფორმაციას და გამოცდილებას ქვეყანაში გიდის პროფესიის საუკეთესო პრაქტიკის დამკვიდრების ხელშეწყობისთვის;

• თავიდან ირიდებს დაპირისპირებას და წინააღმდეგობას კოლეგებთან, ზრუნავს მათ

ინტერესებზე და იგივეს იღებს მათგან; • ატარებს ტურს პოზიტიური განწყობით, თავიდან ირიდებს პირადი მოსაზრებების ან

გრძნობების გამოხატვას; • ტურისტებთან ურთიერთობაში ყოველთვის ინარჩუნებს პოლიტიკურ, საზოგადოებრივ,

რელიგიურ თუ სხვა სახის ნეიტრალობას; • საკუთარი საუბრიდან გამორიცხავს და თავიდან ირიდებს ცინიზმს, ირონიას, მტრულ თუ

ნეგატიურ დამოკიდებულებას; • არ ახვევს ტურისტს ვაჭრობის თუ თვითდაფინანსებული საქმიანობის სხვა ფორმის

გამოყენებას; • ტურისტული კომპანიების ტურების ჩატარებისას ემორჩილება და ზედმიწევნით იცავს იმ

კომპანიის წესებსა და მოთხოვნებს; • კატეგორიულად იკავებს თავს ტურის იმ ენაზე წაყვანისგან რომელსაც არ ფლობს.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საქართველოს გიდების ასოციაციის წევრები ერთსულოვნად (კონსენსუსის საფუძველზე) იღებენ და საქვეყნოდ აცხადებენ საქართველოს გიდის ეთიკის კოდექსის შემდეგ ტექსტს, აღიარებენ მას როგორც სახელმძღვანელოს, ერTგულებას უცხადებენ მასში მოყვანილ პროფესიულ პრინციპებს და სავალდებულოდ მიიჩნევენ მისი პირობების ზედმიწევნით შესრულებას ასოციაციის ყველა წევრისთვის, ხოლო საქართველოს ყველა გიდს დაჟინებულ რეკომენდაციას უწევენ გაითვალისწინონ და ცხოვრებაში გაატარონ წინამდებარე კოდექსი.

1. კოდექსის მიზანი

კოდექსის მიზნად ისახავს შემდეგი ამოცანების შესრულებას:

• მოაწესრიგოს გიდის ურთიერთობა მომხმარებელთან • მოაწესრიგოს გიდის ურთიერთობა დამსაქმებელ კომპანიასთან • მოაწესრიგოს გიდებს შორის ურთიერთობა • ხელი შეუწყოს ტურის ხარისხიანად წაყვანას • ხელი შეუწყოს ტურის შესახებ ინფორმაციის მოკრებას ტურის ხარისხის გაუმჯობესების

მიზნით

• წაახალისოს გიდი მუდმივად იზრუნოს საკუარი ცოდნის, გამოცდილების და უნარების ამაღლებაზე.

3. კოდექსის პრინციპები

კოდექსის ძირითად პრინციპებს წარმოადგენს ძირითადი ღირებულებები, მორალური ნორმები და კანონმორჩილება, რაც საქართველოს გიდის პროფესიულ საქმიანობას უნდა ედებოდეს საფუძვლად.

3.1. ღირებულებები – კოდექსის უმაღლესი ღირებულებაა თანამშრომლობის სულისკვეთების განვითარება გიდებსა და ტურისტული ინდუსტრიის წარმომადგენლებს შორის, გიდის პროფესიასთან დაკავშირებული ტურისტული საქმიანობის გამართულობა, გიდის პროფესიული ეთიკის საფუძველების შექმნა და გიდის მომსახურებiს საუკეთესო ხარისხის მიღწევა და შენარჩუნება.

3.2. მორალი– კოდექსი ეფუძნება და აღიარებს საქართველოსა და საერთაშორისო საზოგადოების ზოგად საყოველთაო მორალურ ნორმებს და სავალდებულოდ მიიჩნევს საქართველოს ყველა გიდისთვის მათ აღიარებას და პატივისცემას პროფესიული მოვალეობების განხორციელებისას.

3.3. კანონმორჩილება – გიდები ზედმიწევნით უნდა იცავდნენ ქვეყნის კანონებს, ასევე სხვა ადგილობრივ წესებს საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად.

4. საქართვეოს გიდის პროფესიული ეთიკის სახელმძღვანელო ნორმები და ვალდებულებები

გიდის პროფესიული ეთიკის ნორმების დაცვისTვის საქართველოს გიდმა უნდა:

4.1. უზრუნველყოს უმაღლესი სტანდარტის მომსახურების მიწოდება, რისთვისაც უნდა დაეყრდნოს ახალი ევროპული სტანდარტით 15565 განსაზღვრული პროფესიული ნორმებს.

4.2. ყოველთვის შეინარჩუნოს კეთილგანწყობა კოლეგებთან, ტურისტული ინდუსტრიის ყველა სხვა მხარესთან და მომხმარებელთან. გიდი მუდმივად უნდა ზრუნავდეს და წაახალისებდეს თანამშრომლობის სულისკვეთებას მთელ სამუშაო პროცესში.

4.3. იყოს კანონმორჩილი და ყოველთვის იმყოფებოდეს კანონთან და პროფესიული ეთიკის ნორმებთან შესაბამისობაში.

4.4. ყოველთვის მიაქციოს ყურადღება საკუთარ ჩაცმულობას და გაითვალისწინოს საყოველთაოდ

აღიარებული გამოცდილება, ქვეყანაში არსებული პრაქტიკა, ტურის სპეციფიკა და დამსაქმებელი კომპანიის მოთხოვნები. საქართველოს გიდს უნდა ეცვას მოწესრიგებულად, სუფთად და თავის პროფესიულ იმიჯთან შესაბამისად. გიდის მოვალეობის შესრულებისად მას მკერდზე უნდა ეკეთოს გიდის ბარათი.

4.5. ყოველთვის იყოს ორიენტირებული ადგილობრივი ტურისტული ინდუსტრიის პოპულარიზაციაზე, რისთვისაც საქართველოს გიდებმა უნდა უზრუნველყონ ქვეყნის ტურიზმის სექტორის განვითარების სათანადო მხარდაჭერა, რისთვისაც გიდმა ყოველთვის წინ დააყენოს ქვეყნის რეპუტაცია და იმიჯი ტურისტებთან ურთიერთობისას ნებისმიერ დროს; წაახალისოს ტურისტები ფრთხილად მოეპყრან საქართველოს კულტურული და ბუნებრივი ძეგლებისა და ღირსშესანიშნაობების ობიექტებს; იმოქმედოს როგორც საქართველოს ტურიზმის სექტორის ელჩებმა და წაიყვანონ ტური ისე, რომ ადგილობრივმა მრეწველობამ და ეკონომიკამ სარგებელი ნახოს.

4.6. ანაზღაურება და ‘საჩუქარი თანხის’ მიღება მოახდინოს მხოლოდ მომხმარებელის სურვილიდან გამომდინარე და მისი თანხმობით, დამსაქმებელი კომპანიის წესებისა და პოლიტიკის მიხედვით. გიდის მიერ თანხის მიღება უნდა მოხდეს მხოლოდ კანონით გათვალისწინებული ფორმებით. გიდმა თავი უნდა აირიდოს ისეთი ფინანსური ურთიერთობისგან, რომელიც ზემოთხსენებულ ნორმებში არ ჯდება. ტურისტული კომპანიის მიერ დაქირავებული გიდი ემორჩილება კომპანიის წესებს, პირობებს და შინაგანაწესს, რაც არ ეწინააღმდება მოქმედ

კანონმდებლობას და საყოველთაოდ აღიარებულ ეთიკურ ნორმებს. გიდი ვალდებულია

დაემორჩილოს დამქირავებელი ტუროპერატორი კომპანიის წესებს პროგრამის წარმართვის დროს ტურისტისთვის ‘საჩუქარი თანხის’ გამორთმევისას. გიდმა თავი უნდა აარიდოს ტურისტების მიერ ასეთი თანხების მიღებას, თუკი ეს დამქირავებელი კომპანიის წესებით

იკრძალება; გიდი ასევე ვალდებულია ტურისტის მიერ თვითდაფინანსებადი საქმიანობის ორგანიზებამდე შეათანხმოს დამქირავებელ ტუროპერატორ კომპანიასთან; გიდმა არ უნდა წაახალისოს ტურისტული ჯგუფები თვითდაფინანსებადი საქმიანობისკენ, მით უფრო ყოვლად

დაუშვებელია ზეწოლის ნებისმიერი ფორმა ტურისტზე ასეთი საქმიანობის მოწოდების მიზნით;

გიდი, მუშაობის დასრულების შემდეგ არ უნდა ჩაერთოს ასეთ საქმიანობაში.

4.7. ყოველთვის შეუსაბამოს ქცევის ნორმები დამსაქმებელი კომპანიის პოლიტიკასა და ქვეყნის კანონმდებლობას ტურის განმავლობაში განხორციელებული შოპინგისას.

4.8. გაითვალისწინოს და ზედმიწევნით შეასრულოს ყოველი კონკრეტული ჯგუფის დახვედრისა და გაცილების წესები და ნორმები ჯგუფის წარმოშობის, შემადგელობის და სხვა მნიშნველოვანი სპეციფიკის გათვალისწინებით

4.9. დაიცვას ტურისტის უსაფრთხოება მთელი ტურის განმავლობაში, რისთვისაც მუდმივად

მიაწოდოს ინფორმაცია არსებული საფრთხეების, ქვეყნის რეგულაციებისა და ასგილისა თუ

სიტუაციის სპეციფიკის შესახებ, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ტურისტის უსაფრთხოების პირობების მოშლა ან დაქვეითება.

4.10. გიდმა უნდა შეინარჩუნოს ქვეყნის ტურიზმის სექტორის იმიჯი, რისთვისაც ტური უნდა წაიყვანოს მხოლოდ იმ ენაზე, რომელსაც პროფესიულ დონეზე ფლობს, ასევე არ უნდა გამოაჩინოს უკმაყოფილება ტურისტებთან, მაქსიმალურად თავი შეიკავოს უკმაყოფილებისა და დაპირისპირებისგან.

პრაქტიკული სამუშაო

დაყავით დოკუმენტი იმდენ ნაწილად რამდენი წყვილიც იქნება ჯგუფში. გამოიყენეთ სწავლის მეთოდი „ურთიერთსწავლება“ წყვილში სამუშაოდ.

უპასუხეთ კითხვებს:

რას ემყარება გიდის პროფესიული საქმიანობა? ვალდებულია თუ არა გიდი დაიცვას მომხმარებლის ინტერესები, თუ ის საქართველოს მოქალაქეა? დააზუსტეთ, რას ნიშნავს: „გიდი უნდა იყოს ორიენტირებული ადგილობრივი ტურისტული ინდუსტრიის პოპულარიზაციაზე“? რა შემთხვევაშია ვალდებული გიდი დაემორჩილოს მომხმარებლის (მათ შორის დამსაქმებელი კომპანიის) წესებსა და შინაგანაწესს?

რა ფორმით უნდა მოხდეს საქართველოს გიდის მიერ თანხის მიღება?

სქართველოს გიდების ასოციაციის მიერ 2011 წ. მიღებული დოკუმენტის მიხედვით, რა მოიაზრება გიდის ზოგადი უნარებში?

სქართველოს გიდების ასოციაციის მიერ 2011 წ. მიღებული დოკუმენტის მიხედვით, რა მოიაზრება გიდის კონკრეტულ უნარებში?

სქართველოს გიდების ასოციაციის მიერ 2011 წ. მიღებული დოკუმენტის მიხედვით, რა მოიაზრება გიდის მიერ ცოდნის მიწოდებაში?

მეორე ეტაპზე გამარტეთ დისკუსია: გადაულახავი სირთულეები გიდის პროფესიაში;

თემა - ექსკურსიის ტექნოლოგიური რუკა

ძირითადი საკითხები: ტექნოლოგიური რუკის რაობა

ტექნოლოგიური რულის მნიშვნელობა ექსკურსიის მსვლელობისას ტექნოლოგიური რუკის შედგენა

ტექნოლოგიური რუკა არის კომპანიის ოფიციალური დოკუმენტი, რომელიც განსაზღვრავს, თუ როგორ უნდა ჩატარდეს კონკრეტული ექსკურსია, როგორ უნდა მოხდეს საჩვენებელი ობიექტის სანიმუშო ჩვენება. რა ტექნიკა და მეთოდიკა უნდა გამოიყენოს ექსკურსიამძღოლმა. ტექნოლოგიურ რუკაში მოცემულია

საექსკურსიო მეთოდიკის მოთხოვნები საჩვენებელი ობიექტის თავისებურებებისა და მათ შესახებ გადმოსაცემი ზეპირი მასალის შინაარსისი გათვალისწინებით. ტექნოლოგიური რუკა ხელს უწყობს ექსკურსიამძღოლის ორგანიზებულობას და არ აძლევს მას ექსკურსიიდან გადახრის საშუალებას. იგი ეხმარება ექსკურსიამძროლს ერთ მთლიანობაში მოაქციოს თხრობა და ჩვენება. ტექნოლოგიური რუკა უნდა ითვალისწინებდეს ექსკურსანტთა ასაკს, პროფესიას, ინტერესებსა და სხვა თავისებურებებსა.

ტექნოლოგიური რუკის გაფორმება უნდა მოხდეს შემდეგი პრინციპების გათვალისწინებით:

ტექნოლოგიური რუკის ტიტულზე უნდა აისახოს შემდეგი მონაცემები: ტურისტული კომპანიის დასახელება, ექსკურსიის სახე, საექსკურსიო თემის დასახელება, მარშრუტის სიგრძე, ხანგრძლივობა, შემადგენლობა, შემდგენლის გვარი და სახელი.შემდგომ გვერდზე უნდა აისახოს: ექსკურიის მიზანი და ამოცანები, მარშრუტის სქემა, რომელზეც აღნიშნული იქნება გაჩერებები.

ტექნოლოგიური რუკა სამი ძირითადი ნაწილისაგან შედგება: შესავალი, ექსკურსიის ძირითადი ნაწილი და დასკვნა.

შესავალში, რომელიც ორი ძირითადი ნაწილისაგან შედგება: გიდისა და მძღოლის წარდგენა და ექსკურსიის პროგრამის გაცნობა.

გრაფაში „გაჩერება“ აღნიშნული უნდა იყოს ექსკურსიის ადგილები, სადაც სატრანსპორტო ექსკურსიის დროს ავტობუსი

გაჩერდება და ობიექტის დასათვალიერებლად, ტურისტები გადმოგვყავს ავტობუსიდან ან ავტობუსიდან გადმოუსვლელად ვაჩვენებთ ღირსშესანიშნაობებს, ან კიდევ ქვეითი ექსკურსიის დროს მიგვყავს ექსკურსანტები ობიექტის დასათვალიერებლად.

დაუშვებელია დაუკონკრეტებელი ჩანაწერის გაკეთება, მაგ: გაჩერება მტკვრის პირას და სხვა.

გრაფაში „საჩვენებელი ობიექტი“ საჭიროა, ჩამოითვალოს ექსკურსიის ამ მონაკვეთზე საჩვენებელი ყველა საექსკურსიო ობიექტი. ეს ეხება იმ ობიექტებს, რომლებსაც აჩვენებენ როგორც გაჩერებებზე, ისე ავტობუსის მსვლელობისას. აგრეთვე ჩამოთვლიან ძირითად და მეორეხარისხოვან საჩვენებელ ობიექტებს. განსხვავებულია ობიექტები საქალაქო და ქალაქგარე ექსკურსიებში, ვინაიდან ქალაქგარე ექსკურსიებში ეს შეიძლება იყოს მთელი სოფელი, ან დასახლებული პუნქტი , ხოლო საქალაქო საქალაქო ექსკურსიაში კი ქუჩა, ან ნაგებობა.

გრაფაში „დრო“ უნდა აღინიშნოს ექსკურსიის ერთი მონაკვეთის მსვლელობის დრო. ასეთი დრო არის ჯამი შემდეგი კომპონენტებისა: ექსკურსიამძღოლის თხრობა + თავისუფალი დრო + დრო ობიექტიდან ობიექტზე გადასასვლელად.

გრაფაში „თემა“ “ქვეთემა“ საჭიროა ჩამოითვალოს ექსკურსიის ამ მონაკვეთზე განსახილველი თემები და ის საკითხები, რომლებიც დასახელებულია მეორე გრაფაში, ხოლო მათი მოცულობა განსაზღვრულია მესამე გრაფაში. პირველ რიგში უნდა დასახელდეს თემა, შემდეგ ქვეთემა და ის საკითხები, რომელთა განხილვაც აუცილებელია თემის განსავრცობად.

გრაფაში „ორგანიზაციული მითითებანი“ უნდა აღინიშნოს მონაცემები ექსკურსიის ერთ მონაკვეთზე ექსკურსანტების გადაადგილების მიმდინარეობის შესახებ. აქ იგულისხმება ისიც, თუ სად იმყოფებიან ტურისტები ავტობუსში თუ მის გარეთ, როგორ და სად დგანან ისინი, სად უნდა იმყოფებოდეს ექსკურსიამძღოლი, როგორ უნდა შესრულდეს რიტუალი, თუ ასეთი რამ ექსკურსიაში გათვალისწინებულია. ეკოლოგიურ ექსკურსიაში მითითებები შეეხება პარკის ტერიტორიაზე ტურისტთა ქცევის წესებს, ქალაქგარე ექსკურსიებში სანიტარულ-ტექნიკურ გაჩერებეს და ა.შ.

გრაფაში „მეთოდური მითითებანი“ უნდა აღინიშნოს ექსკურსიის ერთ მონაკვეთზე გამოსაყენებელი მეთოდური ხერხების გამოყენების შესახებ. ასეთი ხერხები ნებისმიერ ექსკურსიაში მრავლადაა, ამიტომ შემდგენლებმა ზუსტად უნდა მიუთითონ, თუ რა ხერხი გამოიყენონ ექსკურსიაში და რა საშუალება არსებობს თემის გავრცობისათვის. ზოგჯერ ეს შეიძლება იყოს ექსკურსანტებისათვის ნაცნობი მწერლის ან პოეტის ციტატა, ფრთოსანი სიტყვა და გამონათქვამი.

გრაფაში „საჩვენებელი ობიექტი“ საჭიროა, ჩამოითვალოს ექსკურსიის ამ მონაკვეთზე საჩვენებელი ყველა საექსკურსიო ობიექტი. ეს ეხება იმ ობიექტებს, რომლებსაც აჩვენებენ როგორც გაჩერებებზე, ისე ავტობუსის მსვლელობისას. აგრეთვე ძირითად და მეორეხარისხოვან საჩვენებელ ობიექტებს. განსხვავებულია ობიექტები საქალაქო და ქალაქგარე ექსკურსიებში, რადგან ქალაქგარე ექსკურსიებში ეს შეიძლება იყოს მთელი სოფელი, ან დასახლებული პუნქტი, ხოლო საქალაქო საქალაქო ექსკურსიაში კი ქუჩა, ან ნაგებობა.

გრაფაში „დრო“ უნდა აღინიშნოს ექსკურსიის ერთი მონაკვეთის მსვლელობის დრო. ასეთი დრო არის ჯამი შემდეგი კომპონენტებისა: ექსკურსიამძღოლის თხრობა + თავისუფალი დრო + დრო ობიექტიდან ობიექტზე გადასასვლელად.

გრაფაში „თემა“ “ქვეთემა“ საჭიროა ჩამოითვალოს ექსკურსიის ამ მონაკვეთზე განსახილველი თემები და ის საკითხები, რომლებიც დასახელებულია მეორე გრაფაში, ხოლო მათი მოცულობა განსაზღვრულია მესამე გრაფაში. პირველ რიგში უნდა დასახელდეს თემა, შემდეგ ქვეთემა და ის საკითხები, რომელთა განხილვაც აუცილებელია თემის განსავრცობად.

მარშრუტი

გაჩერება

საჩვენებელი

ობიექტი

დრო

თემა ორგანიზაციული მითითებანი

მეთოდური მითითებანი

№ 1 შესავალი 1: საკუთარი თავისა და მძღოლის წარდგენა. შესავალი 2: მარშრუტისშესახებ

შესავალი სიტყვა წარმოითქმება ავტობუსში, ჯგუფის შეკრების შემდეგ

შესავლის შემდეგ უნდა დავსვათკითხვა, დამატენით ხომ არაფერი აინტერესებთ ტურისტებს.

აირჩიეთ თქვენს საცხოვრებელ პუნქტში ყველაზე ახლო მდებარე ან საყოველთაოდ ცნობილი ობიექტი. სთხოვეთ სტუდენტებს ამ ობიექტის შესახებ გადმოსცენ ინფორმაცია. თხრობის დროს უნდა მოხდეს საათის მეშვეობით ზუსტი

დროის განსაზღვრა. ამას ემატება ფეხით გასავლელი მანძილისთვის საჭირო დრო. დროის მიღებული ხანგრძლივობა სტუდენტს დაეხმარება უფრო ზუსტად განსაზღვროს დრო დავალების შესრულებისას.

წაიკითხეთ: ნ კვარაცხელია. „გიდის ხელოვნება“ ექსკურსიის ტექნოლოგიური რუკა

გამოკითხვა-შეფასება


1 სტუდენტი ამომწურავად ტექნოლოგიური რუკის მნიშვნელობაზე

2 სტუდენტი თანმიმდევრულად ჩამოთვლის ტექნოლოგიური რუკის შემადგენელ ნაწილებს

3 სტუდენტის მსჯელობა გამყარებულია არგუმენტებით


ლექცია - ექსკურსიის ტექნოლოგიური რუკა

პრაქტიკული მეცადინეობა

ლექციის მსვლელობისას პედაგოგი გამოყოფს 20-25 წუთს. წინასწარ შერჩეულ რუკასა და მარშრუტზე სტუდენტები ადგენენ ტექნოლოგიურ რუკას. სტუდენტმა ტექნოლოგიური რუკის შედგენისას უნდა გაითვალისწინოს რელიეფი, სადაც ტური

ხორციელდება, გადაადგილების საშუალება და ტურისტების რაოდებობა. ეს უკანასკნელი სხვა ფაქტორებთან ერთად წარმოადგენს „გაჩერების“ ხანგრძლივობის განმსაზღვრელს.

ვარიანტი 1

მარშრუტი: თბილისი - ანანური - მლეთა - ლომისის წმ გიორგი

გასვლა თბილისიდან ავტობუსით, მლეთიდან ფეხით

პილიგრიმული ტური

20 ტურისტი


მარშრუტი: თბილისი - ანანური - ჩარგალი - თბილისი

სკოლის მოწავლეების ექსკურსია

40 ექსკურსანტი


მარშრუტი: თბილისი - ანანური - სტეფანწმინდა - გერგეტის სამება - თბილისი

გასვლა თბილისიდან მიკროავტობუსით

ისტორიულ-კულტურული ტური



მარშრუტი: სენაკი - ნოქალაქევი - სენაკი

გასვლა სენაკიდან მიკროავრტობუსით

ისტორიული ტური


შემოთავაზებული დავალებების შინაარსის გაზიარება სავალდებულო არ არის, პედაგოგს შეუძლია სტუდენტებს შესთავაზოს მარშრუტები იმ რეგიონიდან

გამომდინარე, სადაც ისინი იმყოფებიან. ყოველი ჯგუფი თავის ნამუშევარს წარუდგენს აუდიტორიას.



1 სტუდენტმა სწორად აირჩია რუკა

2 სტუდენტმა სწორად განსაზღვრა მარშრუტი

3 სტუდენტმა სწორად განსაზღვრა დრო:

3.1 ობიექტიდან ობიექტამდე

3.2 ობიეტზე ყოფნის დრო

3.3 ქრონომეტრაჟის დადგენისას გაითვალისწინა ტურისტების რაოდენობაა

პედაგოგთან წინაწარ შეთანხმებულ მარშრუტზე შევადგინოთ ექსკურსიის სრულფასოვანი ტექნოლოგიური რუკა.

თემა - ჩვენების მეთოდური ხერხები

ძირითადი საკითხები: ჩვენების მეთოდები ჩვენების პირობები

ჩვენება არის ექსკურსიის ის ძირითადი ელემენტი, რომლის საშუალებითაც ხდება საექსკურსიო ობიექტზე მიზანმიმართული დაკვირვება და ექსკურსანტებისათვის ობიექტების გაცნობის

ძირითადი საშუალება ჩვენება ასევე უნდა განვიხილოთ, როგორც ექსკურსიამძღოლის ქმედება, ან ქმედებების ჯამი, რომელიც მიმართულია ობიქტის არსის გადმოსაცემად.

ობიექტის ჩვენება არის ექსკურსიამძღოლის მიერ ჩატარებული მიზანმიმართული მოქმედება, მისი ხელმძღვანელობით ობიექტზე დაკვირვება. ვაჩვენოთ ობიექტი ექსკურსანტს, ნიშნავს, მოვახდინოთ ობიექტის დემონსტრირება, გავხადოთ იგი მისაწვდომი ტურისტისათვის, მისკენ მივმართო ექსკურსანტთა ყურადღება. ჩვენების თავისებურებაა ობიექტის ახალი თვისების, უნარის აღმოჩენა. ყოველ შემთხვევაში ისეთი თვისების დანახვა, რომელიც ზედაპირზე არ დევს და ყველასთვის საცნაური არ არის.

დათვალიერება ჩვენებისაგან განსხვავებით უნდა განვიხილოთ, როგორც ზედაპირული, სასხვათაშორისო გაცნობა ძეგლისა. თითოეულ ადამიანს სხვისი დახმარების გარეშე შეუძლია დაათვალიეროს შენობის ფასადი, ან გარეგნული იერი. განსხვავება ჩვენებასა და დათვალიერებას შორის მდგომარეობს იმაში, რომ დათვალიერებისას ტურისტი აღიქვამს მხოლოდ გარეგნულ ფორმებს, ჩვენებისას კი ექსკურსიამძღოლის დახმარებით აკეთეთებსანალიზს. ჩვენების დროს არის სამი ელემენტის ჯამი:

1. ექსკურსანტების მიერ ღირსშესანიშნაობებზე დამოუკიდებელი დაკვირვება

2. ექსკურსანტების მიერ ღირსშესანიშნაობის გაცნობა „ექსკურსიამძღოლის ჩანთის“ მეშვეობით

3. ექსკურსიამძღოლის მიერ საჩვენებელი ობიექტის გაცნობა მეთოდური ხერხების გამოყენებთ

ჩვენების ვარიანტები და ამოცანები:

1. ჩვენება იმ ობიექტების, რომელსაც ტურისტები ათვალიერებენ;

2. ჩვენება იმ ობიექტების, რომლებიც უკვე აღარ არსებობს (შემორჩენილია ფოტოზე, ან ნახატზე);

3. ჩვენება ისტორიული მოვლენების, რომელიც მოცემულ ადგილას მოხდა, მოვლენის გამომსახველობითი რეკონსტრუქციის მიზნით;

4. ცნობილი ისტორიული პიროვნების (მწერალი, მხატვარი, პოლიტიკოსი, მხედარმთავარი), რომელიც დაკავშირებულია საჩვენებელ ობიექტთან;

5. ობიექტის იმ სახით ჩვენება, რომელ პერიოდსაც ექსკურსია ეხება.

ჩვენების პირობები:

1. საექსკურსიო ობიექტების ეფექტური ჩვენება მოითხოვს გარკვეულ პირობებს:

ა) სწორად შერჩეული ჩვენების ადგილი;

ბ) ჩვენების დრო, რომელიც წინასწარ უნდა შეირჩეს;

გ) ექსკურსანტების ყურადებას არ უნდა იპყრობდეს ობიექტებიდაგან განსხვავებული თემები;

დ) ექსკურსანტების მოძრაობის გამოყენება, როგორც მეთოდური ხერხისა ობიექტის საჩვენებლად;

ე) ექსკურსიამძღოლისათვის აუცილებელი უნარჩვევები

ვ) ექსკურსანტების მზადყოფნა ობექტებზე დასაკვირვებლად.

ჩვენების ხერხების თეორიული შესწავლისთვის შესაძლებელია გამოვიყენოთ ორმხრივ ჩანაწერთა დღიური.

პედაგოგი ურიგებს მის მიერ წინასწარ მომზადებულ ტექსტს ჩევნებისა და დათვალიერების შესახებ. სტუდენტი

ცაკლე აღებულ ფურცელს შუაზე ყოფს ხაზით, მარცხენა ნაწილში ამოიწერს თავისთვის განსაკუთრებით

საინტერესო ეპიზოდები, ხოლო ხაზის მარჯვენა ნაწილში ურთავს კომენტარებს იმის თაობაზე, თუ რატომ

მიიჩნაია განსაკუთრებულად მნიშვნელოვნად ტექსტის ეს მონაკვეთი.

https://www.youtube.com/watch?v=hLTYAC_Rh6o

ნახეთ ვიდეო. იმსჯელეთ, რა შეცდომებს უშვებს გიდი?

ნ. კვარაცხელიას „გიდის ხელოვნება“ ჩვენების ტექნოლოგური ხერხები

თემა - ჩვენების საფეხურები


ჩვენების ხერხები

ჩვენების საფეხურების საშუალებით ხდება შთაბეჭდილებების გაღრმავება, ობიექტის სესახებ ექსკურსანტის დასკვნებამდე მისვლა. მაგრამ არ შეიძლება ნებისმიერ ექსკურსიაში ჩვენების ისე ორგანიზება, რომ დავიცვათ ზემოთ აღნიშნული საფეხურები. თუ ობიექტი ექსკურსანტებიდან შორს, მაგალითად ჰორიზონტზე ჩანს, ცხდია მისი ჩვენება ვერ იქნება სრულყოფილი. ყველაზე სრულყოფილი ჩვენება გამოდის საქალაქო ექსკურსიების დროს, როცა ობიექტი არის არქიტექტურის მნიშვნელოვქნი ძეგლი და მისი აღქმა შესაძლებელია როგორც შორიდან, ისე სიახლოვეს. მაშინ ექსკურსიამძღოლს უჩნდება შანსი გამოიყენოს მეთოდური ხერხები და ექსკურსიის მსვლელობისას გააკეთოს არქიტექტურული ანალიზი. ჩვენების ეფექტურობა დამოკიდებულია არა მხოლოდ ექსკურსიამძღოლის ცოდნაზე, არამედ მის უნარ-ჩვევებზე, თუ როგორ ფლობს ჩვენების ტექნიკას და როგორ ეხმარება ექსკურსანტებს შენობის აღქმაში.

პრაქტიკაში საყოველთაოდ ცნობილია ჩვენების 9 ხერხი:

წინასწარი დათვალიერება; ობიექტის დემონსტრაცია; ანალიზი ექსკურსიაში; ლოკალიზაციის ხერხი; გამომსახველობითი

რეკონსტრუქციის ხერხი; შედარება; თვალსაჩინოების ჩვენება; პანორამული ჩვენება; ჩვენება მოძრაობაში.

1. წინასწარი დათვალიერება არის ჩვენების ისეთი ხერხი, რომლის საშუალებით ხდება ექსკურსანტების ორიენტაცია მოცემულ სივრცეში და მათთვის გამომსახველობითი

https://www.youtube.com/watch?v=hLTYAC_Rh6o

შთაბეჭდილებების ობიექტისაგან განზოგადება. ეს ხერხი საჭიროა იმისთვის, რომ გამოვრიცხოთ ჩვენებიდან ობიექტების ის ნაწილი, რომელიც ექსკურსიის თემაში არ შედის.

მაგალითად, ხელოვნების მუზეუმში რომელიმე ცნობილი ნიმუშის ჩვენებისას, მან უნდა აღწეროს ნიმუში და შემდეგ უნდა გადავიდეს დეტალურ ხელოვნებამცოდნეობით ანალიზზე, ან კიდევ ლიტერატურულ ექსკურსიაში (მთაწმინდის პანთეონი) თბილისის პანორანის ჩვენებისას ექსკურსიამძღოლი ამახვილებს ყირადღებას მხოლოდ იმ ობიექტზე რომლებიც დაკავშირებულია ქართულ კულტურასთან. ეს ხერხი ასევე გამოიყენება მცხეთის ჯვრის ტაძრისა და მცხეთის პანორამის ჩვენებისას.

2. ობიექტის დემონსტრაცია არის ჩვენების ხერხი, რომლის მეშვეობითაც ხდება ობიექტის გარეგნული სახის ან მისი ზოგიერთი დეტალის დახასიათება. ექსკურსიის მიზნების და ამოცანების შესაბამისად ობიექტის დემონსტრაციის ხერხი ეხმარება ექსკურსიამძღოლს გააერთიანოს საექსკურსიო მასალა და დააკავშიროს ისინი ერთიანი ქვეთემით. ამ ხერხის საშუალებით ხდება ქსკურსიის მხედველობითი შთაბეჭდილებების დაგროვება, რაც აუცილებელია თხრობის თემის გახსნისათვის. მაგალითად, არქიტექტურულ ექსკურსიაში, რომელიც ეძღვნება არქიტექტურულ სტილებს, ექსკურსიამძღოლი იყენებს თითოეული მათგანისათვის დამახასითებელ დეტალებს. თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი და ქალაქის საკრებულოს შენობა ორივე მავრიტანული სტილითაა ნაგები. მათ აქვთ საერთო დეტალები, ორი ფერის ქვის მონაცვლეობა, მდიდრულად მორთული პორტალები და ა.შ.

3. ანალიზი ექსკურსიაში. საექსკურსიო ანალიზი არის ჩვენების ხერხი, რომლის მეშვეობითაც ხდება საექსკურსიო ობიექტის დეტალური დაკვირვება და შესწავლა, მისი არსის და თვისებების გადმოცემა. პრაქტიკში ცნობილია ხელოვნებათმცოდნეობითი, ისტორიული და საბუნებისმეტველო ანალიზი. ხელოვნებათმცოდნეობითი ანალიზი გვეხმარება ობიექტის მხატვრული დონის დახასიათებაში, მისი ხერხები დამოკიდებულია ხელოვნების ამა თუ იმ სახეობაზე, მაგალითად არქიტექტურული, ლიტერატურული, მუსიკალური და ა.შ. ისტორიული ანალიზი გვეხმარება დავადგინოთ ისტორიის გარკვეული მონაკვეთის ან ეპოქის დამახასიათებელი თვისებები ან საექსკურსიო ობიექტის კავშირი ისტორიასთან. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებაში მიღებული ცოდნის საფუძველზე საბუნებისმეტყველო ანალიზი გვეხმარება დავადგინოთ ობიექტთან დაკავშირებული კანონზომიერებანი.

4. ლოკალიზაციის ხერხი არის ჩვენების ხერხი, რომლის საშუალებითაც ხდება მოვლენის ან ობიექტის ლოკალიზება, ანუ კონკრეტულ ადგილთან დაკავშირება.

ლოკალიზაციის ხერხის მეშვეობით ექსკურსიამძღოლი აკავშირებს ყველასათვის ცნობილ მომხდარ ფაქტს კონკრეტულ საჩვენებელ ობიექტთნ. ამისათვის შეიძლება გამოიყენოს ჟესტი და სიტყვა „აქ“, „ამ ადგილას“, „აქედან“, „ამ მიმართულებით“ და ა.შ. შესაძლებელია, ეს ხერხი წინ უძღოდეს ობიექტის დახასიათებას ან მის შესახებ თხრობას.

5. გამომსახველობითი რეკონსტრუქციის ხერხი გამოიყენება შთაბეჭდილების მოხდენის მიზნით ადრე მომხდარი ფაქტის, მოვლენის, ან ობიექტის პირვანდელი სახის აღსადგენად. ექსკურსიამძღოლმა ისეთი გამომსახველობითი ფორმებით უნდა აღწეროს ობიექტი, მოვლენა, ფაქტი, რომ ექსკურსანტებს თვალწინ წარმოუდგეს მისი პირვანდელი სახე, ან საკუთარიარსით გახდნენ მოვლენის ფაქტის თანამონაწილენი, მაგალითად: დიდგორის ან კრწანისის ბრძოლა, თავისუფლების მოედანზე ქარვასლის შენობა, ძველი თბილისის ქუჩების აღწერა და ა. შ. ამ ხერხის გამოყენებისას სასურველია ექსკურსიამძღოლმა მიმართოს თვალსაჩინოების, ე.წ.” ექსკურსიამძღოლის ჩანთის” ჩვენებას.

6. შედარება არის საყოველთაოდ გავრცელებული ხერხი, რომლის დროსაც ხდება მსგავსი ან სრულიად განსხვავებული ობიექტის მოვლენის ფაქტების შედარება. შესადარებელი ობიექტები უნდა იყვნენ სრულიად მსგავსნი, ან განსხვავებულნი. სრულიად განსხვავებულთან საქმე გვაქვს კონტრასტთან, რათა დავანახოთ საპირისპირო თვისება, ხოლო ერთნაირი მოვლენის ჩვენებისას ვამტკიცებთ, რომ ამ მოვლენას, ფაქტის ობიექტის ჩვენებაშიც გააჩნია ანალოგი.

7. თვალსაჩინოების ჩვენება. თითოეულ ექსკურსიამძღოლს აქვს თვალსაჩინოების ნაკრები, რომელსაც „ექსკურსიამძღოლის ჩანთას“ უწოდებს. ეს შეიძლება იყოს დოკუმენტები, ფოტომასალა, პროექტები, მაკეტები, და ა.შ, რომელთა გამოყენება გვეხმარება ეპოქის, მოვლენის დახასიათებაში.

8. პანორამული ჩვენება გამოიყენება დიდი მოცულობის სივრცის საჩვენებლად და ეს ხერხი ექსკურსიამძღოლმა ეფექტურად უნდა გამოიყენოს ტურისტებზე განსაკუთრებული შთაბეჭდილების მოსახდენად.

9. ჩვენება მოძრაობაში გამოიყენება მიზანდასახული, თანმიმდევრული, წინასწარ გამიზნული თვისებებით, ვინაიდან ტრანსპორტის მოძრაობისას ტურისტებს ძალიან ცოტა დრო რჩებათ ობიექტის აღსაქმელად. საწიროა ობიექტის რომელიმე დამახასიათებელი თვისების წინ წამოწევა, რათა ობიექტი ადვილად გასარჩევი გახდეს სხვებისგან, მაგალითად: შენობა შპილით ან წითელი ფერის, თუ კი მის გვერდით სხვა ფორმისაა, სამშენებლო მასალის მაგ. შუშის ჩვენება უნდა შეესაბამებოდეს მოძრაობის ტემპს.

დავალება ჯგუფში:

1. https://www.youtube.com/watch?v=G7AductlAdQ - მოცემულ ვიდეოზე განსაზღვრეთ რა ხერხებს იყენებს გიდი.

2. მოიფიქრეთ თითო მაგალითი თითოეული ხერხის გამოყენებით.

თემა - ჩვენების ხერხები

ძირითადი საკითხები: პრაქტიკული: ჩვენება და დათვალიერება

ამ საკითხის პრაქტიკული შესწავლისთვის აუცილებელი არ არის სხვა ქალაქში ან რეგიონში ექსკურსიაზე წასვლა. თქვენს ქალაქში შეარჩიეთ ობიექტი, რომლელთან მისვლამდეც გზად შეგხვდებათ რამდენიმე ნაგებობა (მაგ. ავტობუსის მოსაცდელი, საცხოვრებელი კორპუსი, სკვერი, სკოლის შენობა, პოლიკლინიკა და სხვა). სტუდენტი წინასწარ მომზადებული ტექსტის გამოყენებით ათვალიერებინებს სხვა სტუდენტებს ობიექტს, ხოლო მისკენ მიმავალ გზაზე აჩვენებს ყველა იმ „ღირსშესანიშნაობას“, რაც ხვდება გზად. ამრიგად, სტუდენტი პრაქტიკულად აცნობიერებს განსხვავებას ჩვენებასა და დათვალიერებას შორის. დაავალეთ სტუდენტს, რომ მოიფიქროს სამოტივაციო შესავალი „ექსკურსანტებისათვის“, რათა მოხდეს საექსკურსიო ადგილის ეფექტური ჩვენება.

გასვლით ლექციაზე გადაიღეთ ფოტო და ვიდეო მასალა. მომდევნო ლექციაზე განიხილეთ ისინი.

თემა- თხრობის ხერხები

თხრობა, ისევე როგორც ჩვენება ექსკურსიის ძირითადი ელემენტებია. მისი მეშვეობით გადმოიცემა ობიექტთან დაკავშირებულიფაქტები და მოვლენები. თხრობა სრულყოფილია მხოლოდ მეტყველების შესაბამისი კულტურის შემთხვევაში. ექსკურსიათმცოდნეობაში

გამოყოფენ თხრობის შემდეგ ხერხებს: 1. აღწერა 2. დახასიათება 3.ახსნა-განმარტება 4.კომენტარი 5. ცნობა 6. საუბარი 7.ლიტერატურული მონტაჟი 8.ციტირება 9.ლოგიკური გადასვლა.

1. აღწერა თხრობის ისეთი ხერხია, რომლის მეშვეობითაც გადმოიცემა ობიექტის გარეგნული თავისებურებანი. დახასიათება. ექსკურსიის თემიდან და მიზნებიდან გამომდინარე იყენებენ აღწერის სხვადასხვა ფორმებს.

2. დახასიათება თხრობის ისეთი ხერხია, რომლის მეშვეობითაც ხდება ობიექტის ჩვენებისას მისი ყველაზე არსებითიმხარეების ჩვენება, ასევე ობიექტთან დაკავშირებული სხვა ობიექტთა ჯგუფის პროცესების, მოვლენების, ფაქტების, არსებითი მხარეების გამოვლენა.

3. ახსნა-განმატრება თხრობის ისეთი ხერხია, რომლის მეშვეობითაც გადმოიცემა ობიექტის შინაგანი კავშირები. მათი მიზეზ-შედეგობრივი ურთიერთობები მოვლენასთან, ფაქტი. ყველაზე ხშირად ახსნა-განმარტების ხერხი გამოიყენება ბუნებათმცოდნეობით, არქიტექტურულ და ხელოვნებათმცოდნეობით ექსკურსიებში.

4. კომენტირება არის თხრობის ისეთი ხერხი, რომლის მეშვეობით ობიექტის დემონსტრაცია ხდება მოძრაობის ან გავითარების პროცესში.

5. ცნობა არის თხრობის ისეთი ხერხი, რომლის მეშვეობით ხდება ობიექტისა და მასთან დაკავშირებული მოვლენების შესახებ ფაქტობრივი მასალის მოკლედ გადმოცემა. ექსკურსიებში ობიექტის შესახებ ცნობები მიეწოდებათ იმ

შემთხვევაში თუ ეს ობიექტი არ არის ჩართული მარშრუტში, მაგრამ დაკავშირებულია თემასთან.

6. საუბარი არის თხრობის ისეთი ხერხი, რომლის მეშვეობით ხდება მოვლენის მონაწილეებთან შეხვედრა. საუბარი იშვიათი ხერხია და ექსურსიებში იშვიათად

გამოიყენება. მასში შეიძლება ჩავრთოთ ტურისტები და ობიექტთან დაკავშირებული ის პირები, რომლებიც შეიძლება შემთხვევით შეგვხვდნენ.

7. ლიტერატურული მონტაჟი თხრობის ისეთი ხერხია, რომლის მეშვეობითაც მხატვრული ხერხებით ხდება საექსკურსიო თემის გადმოცემა. ნაწარმოების ციტატების მეშვეობით ხდება პეიზაჟის დახასიათება და ა. შ. ლიტერატურული მონტაჟი წინასწარ უნდა დამუშავდეს ექსკურსიამძღოლის მიერ.

8. ციტირება თხრობის ისეთი ხერხი, რომლის მეშვეობითაც ექსკურსია ხდება უფრო სარწმუნო. ციტატა უნდა ეკუთვნოდეს გამოჩენილ ადამიანს, ანგარიშგასაწევ ავტორიტეტს.

9. ლოგიკური გადასვლა თხრობის ისეთი ხერხი, რომლის მეშვეობითაც ხდება ორი განსხვავებული ან მსგავსი ობიექტის ერთმანეთთან დაკავშირება. ამისთვის საჭიროა მოვძებნოთ ის საერთო, რომელიც ამ ობიექტებს აკავშირებთ.

დაწერეთ მცირე ზომის საექსკურსიო ტექსტის გეგმა, სადაც გამოყენებული იქნება შესწავლილი ხერხების დიდი ნაწილი.

დავალების შეფასება:


1 სტუდენტმა სწორად აირჩია თხრობის ხერხები

2 სტუდენტმა გამოიყენა თხრობის ხერხების დიდი ნაწილი

3 თხრობის ერთი ხერხიდან მეორეზე გადასვლა არის ლოგიკური

ნ. კვარაცხელი „გიდის ხელოვნება“ თხრობის ხერხები

თემა- მეტყველების კულტურა

ძირითადი საკითხები: მიკროფონის გამოყენება სუნთქვა მეტყველების დროს ხმის სიძლიერე მეტყველების დროს გამართული მეტყველების ტექნიკის დახვეწა

გიდის პროფესიონალიზმი დამოკიდებულია მეტყველების კულტურაზე. მას უნდა შეეძლოს გამართულად მეტყველება, როგორც მშობლიურ ისე უცხო ენაზე. მას უნადა შეეძლოს თითოეული ბგერის სწორად წარმოთქმა. იგი უნდა ფლობდეს ენის, სუნთქვის და სმენითი მახსოვრობის ტექნიკას. ამის მიღწევა შესაძლებელია ენის გასატეხებით,

რომ სამეტყველო აპარატი ფორმაში მოვიდეს.

გიდი ასევე უნდა მუშაობდეს მიკროფონის მეშვეობით საუბრის გაუმჯობესებაზე.

1. მიკროფონი გიდის და მძღოლის შორის არის დამაგრებული. გიდმა ის უმჯობესია მარცხენა ხელში დაიჭიროს. შესამოწმებელია მიკროფონის კაბელის სიგრძე, რომ განსაზღვროს დგომის პოზიცია. საუბრისას ყურადღება უნდა მიექცეს იმას, რომ ხელმა არ დაფაროს მიკროფონი.

2. როცა მიკროფონი არ გჭირდებათ, დადეთ მისთვის განკუთვნილ ადგილას.

3. მიკროფონი დაიჭირეთ პირიდან 2-15 სმ მანძილძე მუდმივად. თუ ავტობუსი მოძრაობს მარცხენა ხელის ცერა თითი ნიკაპის ქვეშ გაიჩერეთ. ამით ადგილზე დააფიქსირებთ მიკროფონს. ხმის ისძლიერე საუბრის დაწყებამდე გაასწორეთ, შეეკითხეთ ტურისტებს ესმის თუ არა ყველა მათგანს. მუდმივად ისაუბრეთ ხმის ერთი ტემბრით. ისუნთქეთ ცხვირით, მოერიდეთ დახველებას.

4. თუ ხალხმრავალ, ხმაურიან ადგილებსი გიწევთ ექსკურსიის ჩატარება, უმჯობესია ყურსასმენის გამოყენება.

5. თხრობის ტემპი უნდა იყოს წყნარი, მოზომილი. იგი ნაკარნახევი უნდა იყოს მოსათხრომი მასალის შინაარსით.

ენის გასატეხები პრაქტიკული სავრჯიშოსთვის:

1. ერთსა კაცსა ბლისკინელსა, ბლის კალათით ბლის ხიდზედა ბალი გააქვს და გამოაქვს

2. მიდის კაცი შაცპაიჭნაბადიანი, მეც დავეწიე გავშავპიჭნაბადიანდი

3. თეთრი თრითინა თეთრ თრთვილზე თრთოდა

4. ეზოშია თეთრი მთრედი ფრთათეთრი და ფრთაფარფატი

5. ესე ლორი რა ლორია, ლორზე გადანამორია

6. ჩემი ეზოს მწვანილია: პრასი, ბოლოკი, პიტნა, ტარხუნა. მე თუ არა მეპრასმებოლოკმეპიტნატარხუნება, შენ რატომ გეპრასგეპიტნატარხუნება?

7. ბერიკას ხარები შეუბამს, შეუსახნისსახვნელაპიპაპეურებია, როგორც შეუსახნისსახვნელ კაპიპაპეურებია, ისე ამოუსახნისსახვნელკაპიპაპეურებია.

8. გამნაღმელმა გაღმა ველი განაღმა

9. უზარმაზარმა ზარმა ზანზარით, ზარმაც ზაზუნას დასცა თავზარი

10. ჭია ჭიჭინაძე ჭიშკართან ჭრიჭინას ჭრილობას ჭინჭრით უხვედა

11. წვიმის წვეთი წუწუნებდა: წკაპ, წკუპ, წკაპ, წკუპ! წვიმა წუწუნს უწუნებდა: წკაპ, წკუპ, წკაპ, წკუპ!

რბილი „ლ“-ს აღმოსაფხვრელად სტუდენტებს შესთავაზეთ შემდეგი სავარჯიშო:

ყოველ დღე 10 წუთის განმავლობაში წარმოთქვით:

ლმნი, ლმნე, ლმნა, ლმნო, ლმნუ, მნლი, მნლე, მნლა, მნლო, მნლუ

12. სავარჯიშო: საუბრის დროს სუნთვის რეგულირებისთვის

სტუდენტი ღრმად ჩაისუნთქავს ჰაერს და აჩერებს მას ფილტვებში. იქყებს დათვლას და თან ნელ-ნელა გამოისუნთქავს

ჰაერს. მისი მიზანია, რაც შეიძლება მეტ რიცვამდე ავიდეს თვლის დროს, ამასთანავე შეკავებული ჰაერი გაანაწილოს

დროში თანაბრად. კარგი მაჩვენებელია 43-44, საუკეთესო 50-52.

სავარჯიშოს 2 პრაქტიკული ლექციის გარდა, მომდევნო ლექციებზეც ეთმობა 5-10 წუთი.

სავარჯიშოს შესრულება ხდება შემდეგნაირად: სტუდენტი ნელა წარმოთქვამს ენის გასატეხს და პედაგოგის დახმარებით

აუმჯობესებს პრობლემური ბგერების წარმოთქმას. შედეგის მიღწევის შემთხვევაში სტუდენტი აჩქარებს ენის გასატეხის

წარმოთქმის ტემპს.

სტუდენტს ეძლევა რეკომენდაცია, მოიძიოს მსგავსი სავარჯიშოები იმ უცხო ენაზე, რომელსაც ფლობს. სავარჯიშოების

შესრულება რეკომენდებულია არა მხოლოდ სწავლის პროცესში, არამედ მისი დასრულების შემდეგაც.



1 სტუდენტი სწორად გამოთქვამს ბგერებს

2 სტუდენტს შეუძლია სავარჯიშო წარმოთქვას სწრაფად

3 სტუდენტი სავარჯიშოს შესრულებისას სწორად წარმოთქვამს ტექსტს

4 სტუდენტის ხმის სიმძლავრე არის აუდიტორიის პროპორციული

თემა - ექსკურსიამძღოლის პიროვნება და ოსტატობა

ძირითადი საკითხები: ექსკურსიამძღოლის ცოდნა ექსკურსიამძღოლის უნარი

პედაგოგი იწყებს ლექციას გონებრივი იერიშით: ის სტუდენტებს სთხოვს გაიხსენონ თავისი ნეგატიური გამოცდილება, როდესაც იღებდნენ რაიმე ტიპის მომსახურებას (შევიდნენ მაღაზიაში, აფთიაქში, ბანკში და ა.შ). პედაგოგი სთხოვს ამ გამოცდილების გადმოცემას ისტორიის სახით მოკლედ, და დაფაზე ვწერთ გამოვლენილი ქცევის სახელს. მაგ. უყურადღებო, უხეში, მოდუნებული, აგრესიული და ა.შ

მას შემდეგ რაც შემუშავდება სია, პედაგოგი სვამს კითხვას, თუ რა კავშირი შეიძლება იყოს უკვე ნახსენებ მომსახურებასა და გიდის მიერ გაწეულ მომსახურებას შორის. დისკუსიის შედეგად ჯგუფი აცნობიერებს რომ მომსახურება მეტწილად საერთო მახასიათებლების მატარებელია და ერთნაირად ფასდება მომხმარებლისა თუ ტურისტის მიერ.

დისკუსიის დასრულების შემდეგ მასწავლებელი სთხოვს სტუდენტებს გაიყონ ორ ჯგუფად და შექმნან გიდის ეფექტური მომსახურების ანბანი: ა-აქტიური, ბ - ბუნებრივი; გ - გონიერი და ა. შ

ამ სავარჯიშოს დასრულების შემდეგ ლექტორი თეორიულად ავსებს მათ პრეზენტაციებს. ექსკურსიამძღოლის პროფესიული ოსტატობა ხელოვნების განსაკუთრებული სახეობაა, რომელიც აგებული ჩვენებისა და თხრობის ურთიერთშეთანხმებაზე.

ექსკურსიამძღოლის ოსტატობა შეიძლება გავყოთ ორ ჯგუფად: ცოდნა და უნარი. ცოდნა იყოფა ორ ნაწილად: საერთო ერუდიცია და სპეციალობის მიხედვით საექსკურსიო თეორიის, ექსკურსიის ჩატარების მეთოდიკის, ფსიქოლოგიის, პედაგოგიკის, ლოგიკის და

ეთიკის ერთობლიობას წარმოადგენს.

უნარი: ცოდნის ჩამოყალიბების, ექსკურსიის ჩატარებამდე თავისი აზრის გადმოცემის უნარი, თხრობით და კულტურული მეტყველებით ადამიანის თვალსაწიერის გაფართოების უნარი. ექსკურსიამძღოლის პროფესიაში აუცილებელია შემდეგი უნარების ფლობა: კონსტრუქციული უნარი თავის გამოხატულებას პოულობს საექსკურსიო მასალის შერჩევასა და სწორი გაფორმების, მისი დამაჯერებლად გადმოცემისთვის, საექსკურსიო გეგმის და მეთოდური ხერხების სქემის გარდაქმნის უნარში. უნარის ეს სახეობა საფუძველია გიდის საზრიანი საქმიანობისთვის.

ორგანიზატორული უნარი გამოიხატება საექსკურსიო ჯგუფის ხელმძღვანელობის განხორციელების, ექსკურსანტთა ყურადღების ობიექტისკენ მიპყრობაში. კომუნიკაციის უნარი გამოიხატება ჯგუფთნ საქმიანი ურთიერთობის დამყარებით და მთელი ექსკურსიის განმავლობაში მისი შენარჩუნებით, ავტობუსის მძღოლთან, მუზეუმის თანამშრომლებთან და ექსკურსიის სხვა ორგანიზატორებთან სწორი ურთიერთობის აგებით.

ანალიტიკურ უნარში იგულისხმება მის მიერ შესრულებული სამუშაოს თვითკრიტიკული ანალიზი: ჩატარებული სამუშაოს ანალიზი, მეთოდური ხერხების ეფექტუად გამოყენება.

ექსკურსიამძღოლის ინტუიცია. გიდს თავისი საქმიანობისას საქმე აქვს ხვადასხვა მოთხოვნილების, ინტერესის, განწყობის ჯგუფებთან. გამოცდილ გიდს ტურისტების წინასწარი გამოკითხვის გარეშე შეუძლია განსაზღვროს, მათი ინტერესები და ამის საფუძველზე შეამციროს წინასწარ მომზადებული საექსკურსიო ტექსტი, გაამარტივოს ან გაართულოს იგი.

ექსკურსიამძღოლის მუშაობის პროცესში, მნიშვნელოვანია მას ჰქონდეს საკუთარი საქმიანობით მიღებული მორალური კმაყოფილება, სიხარული შესასრულებელი სამუშაოს მიმართ.

ექსკურსიის ჩატარებისას მნიშვნელოვანია ექსკურსიამძღოლის ინდივიდუალობა და ავტორიტეტი.

მოიფიქრეთ და იმსჯელეთ, რა განსაზღვრავს ექსკურსიამძღოლის ავტორიტეტს?

ნ .კვარაცხელია. ე. არჩვაძე „გიდის ხელოვნება“ ექსკურსიამღოლის პიროვნება და ოსტატობა


1 სტუდენტმა სწორად ჩამოთვალა გიდის უნარები

2 სტუდენტმა სწორად განსაზღვრა გიდის ცოდნის შემაფასებელი კრიტერიუმები

3 სტუდენტმა მოიტანა მაგალითები

4 სტუდენტის მსჯელობა გმყარებულია არგუმენტებით

თემა- მხედველობითი კონტაქტი და ჟესტების ენა, სივრცითი განლაგება და მითი მნიშვნელობა ექსკურსიის მსვლელობის დროს

ძირითადი საკითხები: მხედველობითი კონტაქტი ჯესტები სივრცითი განლაგება

ექსკურსიამძღოლის სქმიანობაში ვერბალური კომუნიკაციის პრლელურად, მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს არავერბალურ კომუნიკაციას. ნიშანთა ოპტიურ-კინეტტიკურ სისტემას მიეკუთვნება ჟესტები, მიმიკა, პანტომიმიკა. ეს ზოგადი მოტორიკა, ადამინის ბუნებრივ რეაქციებს ასახავს. თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ ერთი და იგივე ჟესტები სხვადასხვაგვარდ აღიქმება სავადასხვე კულტურაში. ვერბალური კომუნიკაციის გარკვეულ დამატებას წარმოადგენს ვოკალიზაციის სისტემა, ანუ ხმის ხარისხი, მისი დიაპაზონი, ტონალობა, მეტყველებაში პაუზების, სიცილის, ტირილის, დახველების და ა.შ. ჩართვა, აგრეთვე თვითონ მეტყველების ტემპიც.

სავარჯიშო:

მონაწილეებს ლექტორი სთხოვს გამოვიდნენ და სათითაოდ თქვან რაიმე ფრაზა საპირისპირო ინტონაციით, მაგ. „ძალიან გახარებული ვარ!“- სევდიანი ინტონაციით. „გამოცდაში ჩავიჭერი“ - მხიარული ინტონაციით - სავარჯიშოს შედეგად მონაწილეები გააცნობიერებენ, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ინტონაცია საუბრისას და ადამიანები მას მეტად ენდობიან ვიდრე სიტყვების შინაარსს.

არავერბალური კომუნიკაციის ცალკე საგნად განიხილავენკომუნიკაციის წევრების სივრცეში განლაგებას. ექსპერიმენტების მეშვეობით გამოვლენილი იქნა სივრცეში

განლაგების რამდენიმე სფერო: ინტიმური - 60 სმ-მდე (დედა-შვილი, შეყვარებულები და სხვა) პიროვნული - 60 სმ-დან -1,5 მ-მდე (მეგობრებს შორის ურთიერთობა) ოფიციალური - 1,5 -დან 3 მ-დე (მაგ. ურთიერთობა უფროსთან); საჯარო - 3 მ-ის ზევით (საჯარო გამოსვლა, ლექცია) დადგენილია აგრეთვე ე.წ პირადი სივრცის არსებობა (50 სმ), რომლის დარღვევამ შესაძლოა გამოიწვიოს დისკომფორტი, დაძაბულობა და კონფლიქტიც კი. სივრცითი განლაგება მნიშვნელოვან როლს ასრულებს კომუნიკაციის ეფექტურიბაში. პედაგოგი სთხოვს სტუდენტებს, ჩამოთვალონ საყოველთაოდ ცნობილი ჯესტები და ემოციის ან აზრის მიმკური გამოხატულებანი. სრუდენტები ჩამოთვლიან: ხელის ჩამორთმევა, ხელის აწევა მისალმების ნიშნად, თითის დაქნევა მუქარის ნიშნად, მუშტის მოღერება აგრესიის გამოხატვის ნიშნად, თვალების დახრა დამორცხვების ნიშნად და სხვა. ექსკურსიის მსვლელობისას ტურისტსა და გიდს შორის მყარდება როგორც ვერბალური, ისე არავერბალური ურთიერთობა, რაც გამოხატულია ჟესტებითა და მიმიკით. ეს უკანასკნელნი განუყოფლად არის დაკავშირებული ორატორის აზრობრივ ცვლილებასთან.

სავარჯიშო:

სტუდენტები იყოფიან წყვილებად, ერთი მათგანი ამბობს რაიმე ფრაზას ან სიტყვას, მისმა მეწყვილემ საჭიროა უსიტყვიდ, არავერბალურად გამოხატოს თავისი დამოკიდებულება აღნიშნული ფრაზის თუ სიტყვის მიმართ, აუდიტორიამ უნდა გამოიცნოს მის დამოკიდებულება.

ესქკურსანტებთან შეხვედრისას გიდის სახეზე უნდა ჩანდეს კეთილგანწყობილი და გულწრფელი ღიმილი. ექსკურსიამძღოლმა მზერა უნდა გაუსწოროს ტურისტებს. მისგან უნდა მოდიოდეს გზავნილი „მე მიხარია თვენთან შეხვედრა“ „შეგიძლიათ მენდოთ“.

თხრობის დროს, როდესაც გიდი უამბობს ტურისტებს ტრაგედიის ან არასასიამოვნო მოვლენის შესახდებ, ღიმილი უადგილოა.

ხეულის ენით ურთიერთობისას დიდ როლს ასრულებს ხელები. გაშლილი ხელისგული კეთილგანწყობის ნიშანია. გიდმა არ უნდა გამოიყენოს შეკრული ხელისგული ანუ მუშტი, რადგან იგი მუქარას ნიშნავს. ექსკურსიის დროს უნდა მოვერიდოთ მკვეთრ, აგრესიულ მოძრაობას. გიდის (ან ტურისტის) გადაჯვარედინებული ხელები და დამალული ხელის მტევნები მიუთითებს მის ჩაკეტილობაზე და უნდობლობაზე გარემოს მიმართ. ხელის მოძრაობა თხრობის დროს უნდა იყოს მთხრობელისგან აუდიტორიისკენ მიმართული. ხელების მოძრაობა სასურველია ხდებოდეს მკერდის გასწვრივ და ემთხვეოდეს თხრობის ტემპს და რიტმს.

დავალება: ინტერნეტის მეშვეობით მოიძიეთ ინფორმაცია სხვადასხვა ხალხებისთვის დამახასიათებელი ჟესტიკულაციის შესახებ. შეადარეთ ისინი ერთმანეთს. მოკლედ დაწერეთ დასკვნა იმის შესახებ, თუ როგორ გამოიყენებთ მიღებულ ინფორმაციას ტურისტებთან ურთიერთობაში?

დავალების შეფასება


1 სტუდენტმა სწორად მოიძია ინფორმაცია

2 სტუდენტმა მრავლად მოიძია ინფორმაცია

3 არგუმენტირებულად იმსჯელა, თუ როგორ გამოიყენებს მიღებულ ინფორმაციას ტურისტებთან ურთიერთობაში

4 მისი მსჯელობა გამყარებულია მაგალითებით

თემა - მზერითი კონტაქტი

ლექცია - პრაქტიკული

სავარჯიშო 1

გაყავით ჯგუფი წყვილებად. ასევე ჯგუფიდან შეარჩიეთ ორი ან სამი დამკვირვებელი. ერთ ნაწილს დაავალეთ, სთხოვოს თავის მეწყვილეს, რომელიც ამ დროს მის მეზობელს ასახიერებს, დაიტოვოს მისი ძაღლი. მეორე ნაწილის მიზანი უნდა იყოს დაარწმუნოს ძაღლის პატრონი, რომ ვერ შეძლებს დახმარებას. პროცესს აკვირდება ე.წ. ჟიური, რომელმაც უნდა შეაფასოს სავარჯიშოს მონაწილეები სხვადასხვა კრიტერიუმით: შეხვედრა (კარზე კაკუნი, მისალმება), თხოვნის თავაზიანი ფორმა, არგუმენტირებული თხოვნა, პოზოტიური (ან/და ადექვატური) მიმიკა, ღია და კეთილგანწყობის ჟესტები. შედეგი: ვინ მიაღწია მიზანს? (ძაღლი დაიტოვა მეზობელმა თუ არა?)

ჟიური პედაგოგთან ერთად განიხილავს თითეული წყვილის ნამუშევარს ცალკ-ცალკე, მიუთითებს კომუნიკაციის პრინციპების დარღვევასა თუ შესრულებაზე.მნიშვნელოვანია, რომ სავარჯიშო შესრულდეს მშვიდ გარემოში და მას არ ესწრებოდნენ ის სტუდენტები, რომლებსაც ჯერ არ მიუღიათ მონაწილეობა ტრეინინგში.

სავარჯისო ტარდება აუდიტორიაში

სავარჯიშო 2.

სტუდენტებიდან გამოვყოფთ სამკაციან „ჟიურის“. თითეულ მათგანს ეძლევა სტუდენტების სია, სადაც

დაიწერება მომავალი ორატორების შეფასება. სტუდენტებს წინასწარ ვთხოვთ, მოამზადონ ნებისმიერი ტექსტი, რომელსაც მოყვებიან სავარჯიშოს მსვლელობისას. ტრეინინგის მონაწილეა ჯგუფი, როგორც აუდიტორია და პედაგოგი.

დასვით ჟიური ჯგუფისგან განცაკევებულად, სასურველია, ჯგუფის საწინააღმდეგო მხარეს. გამომსვლეს მოახსენეთ, რომ ჟიური შეაფასებს მათ! პედაგოგი აცხადებს „ჩათვალეთ, მე აქ არ ვარ!“ როდესაც ორატორი იწყებს თხრობას, პედაგოგი ცდილობს მოხვდეს მისი მხედველობის არეში, ყურადღება (თვალის კონტაქტი) გადაიტანოს თავისზე თავის დაქნევით დასტურის ნიშნად, ჩართულობის გამომხატველი მიმიკით და სხვა. სავარჯიშოს მიზანია, სტუდენტი მიხვდეს, რომ მისი შემფასებელი არის ჟიური და ურადღება არ მოაკლოს მას. ჟიურის წევრები + და - ნიშნებით აფასებენ ორატორს იმის მიხედვით, თუ ვისთან დაამყარა თვალის კონტაქტი სტუდენტმა 1. პედაგოგთან, 2. ჯგუფელებთან, 3. ჟიურისთან.

შესაძლებელია მივიღოთ ასეთი საბოლოო ჩანაწერი:

N გვარი, სახელი უყურებდა

N გვარი, სახელი უყურებდა პედაგოგს

უყურებდა ჯგუფელებს

უყურებდა ჟიურის

1 მაისურაძე თეა + - + 2 თავართქილაძე კახა - + + 3 ლაბაძე ვალერი - - - 4 ჯიბლაძე გიორგი + - -

ექსკურსიის მსვლელობის დროსაც გიდის სამიზნე აუდიტორია (შემფასებელი) არის ტურისტი და არა ტურისტული ფირმის წარმომადგენელი, შემთხვევითი გამვლელი და სხვა.

სავარჯიშო ტარდება აუდიტორიაში.

თემა- მზერითი კონტაქტი

ლექცია - პრაქტიკული

1. გიდმა ტურისტებთან უნდა იქონიოს მზერითი კონტაქტი, თუმცა დაჟინებულად არ უნდა მიაცქერდეს ჯგუფის წევრებს, რადგან ეს აღიქმება როგორც აგრესია, პროვოცირება.

2. თვალი მოავლეთ ყველა ტურისტს - ეს იწვევს დამატებით ინტერესს მათი მხრიდან

3. ტურისტთან საუბრისას გიდმა მზერა უნდა შეაჩეროს: ტურისტის სახეზე (გვალებში მიჩერების გარეშე), სხეულის ზედა ნაწილზე, ტურისტის სხეულზე მთლიანობაში

4. თავიდან აიცილეთ ტურისტთან საუბრისას თვალებში ღრმად ჩახედვა, რადგან, ეს შეიძლება აღქმული იყოს როგორც აგრესია, შეტევა, სიმპათია, ხვეწნა, ალერსის მოთხოვნა და სხვა.

5. მეგობრული ან ბუნებრივი ღიმილი ტურისტებზე სასიამოვნო ზეგავლენას ახდენს პედაგოგი აწყობს ფოტოჩვენებას „ხელოვნური და ბუნებრივი ღიმილი“

წასაკითხად: ნ. კვარაცხელია. ე არჩვაძე „გიდის ხელოვნება“ გიდის ქცევა, გარეგნობა, მხედველობითი კონტაქტი და ჟესტების ენა.



1. სტუდენტმა დაამყარა მზერითი კონტაქტი

2. თხრობისას თვალი მოავლო ყველას

3. მზერა შეაჩერა სხეულის ზედა ნაწილზე

4. მისი ღიმილი არის ბუნებრივი

თემა - გიდის ჰიგიენა და ჩაცმულობა

ძირითადი საკითხები: გიდის ჩაცმულობა გიდის ჰიგიენა

გიდის ამოცნობა შესაძლებელი უნდა იყოს მისი ჩაცმულობით. ტურისტებს სურთ, გიდის ჩაცმულობა ადვილად შესამჩნევი იყოს. გიდმა თავი უნდა აარიდოს ძალიან ესქტრავაგანტულ, სპორტულ,

ჭუჭყიან და როგორც ზედმეტად მოდურ ტანსაცმელს, ისე ძველმოდურ, კარგად შენახულ ძველ ტანსაცმელს. გიდის სამოსი ტურისტებში უნდა იწვევდეს ნდობას. გიდის სამოსის შემადგენელი ნაწილებია ტურისტული ფირმის ემბლემა და ბარათი, რომელიც მიმაგრებულია ტანსაცმელზე და გარკვევით წერია გიდის სახელი და გვარი. გიდის ჩაცმულობა უნდა გამომდინარეობდეს ექსკურსიის შინაარსიდან, მისი განხორციელების ადგილიდან, სტუმრების ვინაობიდან. ცალკე აღნიშვნას მოითხოვს გიდის ჩაცმულობა ლაშქრობისას, განსაკუთრებით კი მთიან რეგიონში. აქ გიდს უნდა ეცვას სქელძირიანი ფეხსაცმელი, სასურველია შალის წინდები და კეპი. დაუშვებელია ლაშქრობაში სიარული ღია ფეხსაცმლით. ზოგიერთი კომპანია გიდისაგან მოითხოვს უნიფორმის ჩაცმას, რაც, ხშირ შემთხვევაში, ზღუდავს გიდის შინაგან თავისუფლებას.

გიდის ჰიგიენა

გიდის ჰიგიენა მნიშვნელოვანი საკითხის ყველა ადამიანის, განსაკუთრებით გიდის ცხოვრებაში. მამაკაცი გიდი ყოველ დილით უნდა გამოცხადდეს ახალი წვერგაპარსულიგაპარსული. ასევე აუცილებელია გიდმა ტურის მსლელობისას ჰიგიენა დაიცვას შხაპის მიღებითა და

დეოდორანტის გამოყენებით. თუკი გიდი ემსახურება საფეხმავლო ტურის ტურისტებს, და ღამისთევა ხრციელდება კარავში, საჭიროა მან თავის ზურგჩანთაში იქონიოს ჰიგიენური საშუალებები: სველი ხელსაწმენდი, საპონი, შამპუნი და სხვა საშუალებები, რითიც შეძლებს საკუთარი სხეულის მოვლას. ასევე მნიშვნელოვანია საკმარისი რაოდენობის წინდების, მაისურის თუ სხვა ტანსაცმლის წაღება ტურში, რათა გიდი ყოველ დღე სუფთა ტანსაცმლით გაუძღვეს სტუმრებს.


1. სტუდენტი სწორად მსჯელობს გიდის გიგიენის

მნიშვნელობის შესახებ

2. სტუდენტი ჩამოთვლის გიდის ჩაცმულობის განმსაზღვრელ ფაქტორებს

3. ტანსაცმლის კონკრეტულ ტიპს უკავშირებს ექსკურსიის ტიპს

4. საუბრობს ხანგრძლივი ლაშქრობის პირობებში გიგიენისა და თავის მოვლის ხერხებზე

თემა - სალაშქრო აღჭურვილობა და მისი გამოყენება

ძირითადი საკითხები: სალაშქრო ტანსაცმელი ზურგჩანთის ჩალაგება კარვის გაშლა

გიდს, ისევე როგორც ტურისტს, სათავგადასავლო ტურში განსხვავებული ჩაცმა სჭრიდება, ვიდრე სხვა ტიპის ექსკურსიებზე. ზოგ შემთხვევაში სირთულეს წარმოადგენს კარვის გაშლა. მნიშვნელოვანია იმის ცოდნაც, თუ რა უნდა იქონიოს გიდმა (ასევე ტურისტმა) ლაშქრობაში.

თავგადასავლების მაძიებელ მოგზაურს ბუნებაში ყოფნის დროს დასჭირდება:

• ზურგჩანთა • კარავი • საძილე ტომარა • საძილე ტომრის ქვეშ დასაფენი პარალონის „ხაჩალი“ • საწვიმარი • თხელი ქურთუკი (ზაფხულში) • კემპინგისთვის განკუთვნილი სქელძირიანი ფეხსაცმელი

როგორ დავდგათ კარავი

დღეისათვის ძირითადად გამოიყენებენ სამი ტიპის კარავი : ორფერდა (სახლის ფორმის), ნახევარსფეროსებრი ( ე.წ. კარკასი)და გვირაბის ფორმის (ე.წ. კასრი).

http://www.7ways.com.ua/images/articles/palatka-domik-raritet.jpg

1. ორფერდა (სახლის ფორმის) კარვის დასადგმელად ჯერ უნდა გამართოთ სახურავი, შემდეგ კი ძირი. სახურავს აწყობენ ორ ვერტიკალურ სადგამზე, რომლებიც შეიძლება მოთავსებული იყოს როგორც შიდა, ისე გარეთა მხრიდან. ვერტიკალური საყრდენის აწყობის შემდეგ გაჭიმეთ კარვის ძირი და გადახურეთ ტენტით.

2. ნახევარსფეროსებრი ( ე.წ. კარკასი) კარავი

მისი აწყობა და დაშლა საკმაოდ ადვილია. იგი კარგად უძლებს ქარს და საკმაოდ მტკიცეა. მისი გამართვა ხდება ორი რკალის მეშვეობით: მიწაზე დააფინეთ კარვის შიდა ფენა. ამის შემდეგ ააწყეთ კარკასი რკალებისაგან (ჩასვით ისინი ერთმანეთში) და ჯვარედინად დადგით ძირს დაფენილ კარვის შიდა ფენაზე. მიამაგრეთ კარკასი და კარვის შიდა ფენა ერთმანეთს კაუჭებით და გადააკარით ტენტი. ამ დროს არ უნდა დაგვავიწყდეს ერთმანეთს დავამთხვიოთ კარავში შესასვლელი „კარი“, რომელიც განთავსბულია როგორც შიდა ისე გარეთა ფენებზე. ტენტი მიწაზე დაამაგრეთ სპეციალური სამაგრებით. არ დაგავიწყდეთ კარგად გაჭიმოთ როგორც ტენტი, ისე შესასვლელი.

3. გვირაბის ფორმის კარავი (ე.წ. კასრი)

ამ ტიპის კარვის გაშლა შედარებით რთულია, თუმცა მასში დიდი თავისუფალი ადგილია და ოფიციალურად მითითებულზე მეტი ადამიანი ეტევა შიგ. გვირაბის ფორმის კარავს აქვს რამდენიმე პარალელური რკალი. თავდაპირველად გადაჭიმეთ ტენტი, შემდეგ კი მიამაგრეთ შიდა მხარე. ამის შემდეგ მიამაგრეთ კარავის მიწაზე სამაგრებით.

შეუსაბამეთ სწორი პასუხი

ჰალსტუხი, პიჯაკი, სრულად შეკრული პერანგი ლაშქრობა

სქელძირიანი ფეხსაცმელი, მოსახერხებელი შარვალი, კეპი ექსკურსია ოფიციალურ დელეგაციასთან

კლასიკური, თუმცა არა საზეიმო ჩაცმულობა (კაბა, შარვალი) ქალაქის ტური

გამოკითხვა


1. სტუდენტი საუბრობს ზურგჩანთის ჩალაგების მტავრ

პრინციპებზე

2. განასხვავებს კარვის ტიპებს

3. საუბრობს კარვის გაშლის სხვადასხვა მეთოდებზე

4. რეგიონის, წელიწადის დროისა და ტურის შინაარსის მიხედვით განსაზღვრავს ტანსაცმლის ტიპს

თემა - დროის მენეჯმენტი ექსკურსიის მსვლელობისას

(პრაქტიკული)

პედაგოგი სთხოვს სტუდენტებს გაიხსენონ შემთხვევა მათი პრაქტიკიდან, როდესაც რაიმე დაგეგმეს (მაგ. მომზადება გამოცდისთვის), გაწერეს დროში, თუმცა გეგმა აერიათ რაიმე ფაქტორის გამო. მას შემდეგ რაც სტუდენტები გაიხსენებენ შემთხვევებს, ლექტორი დაფაზე ჩამოწერს დროის „ხაფანგებს“.

დისკუსია: უკვე ჩამოწერილი „ხაფანგები“ შეიძლება თუ არა შეგვხვდეს გიდის საქმიანობაში - ხდება უკვე მიღებული ჩამონათვლის შევსება და სრულყოფა ლექტორის მიერ.

პრაქტიკული სავარჯიშო:

ჯგუფი იყოფა 2 ნაწილად, მათი მიზანია „ ხაფანგებს“ (facebook, საქმის ბოლო წუთამდე მიყვანა, ქუჩების დატვირთულობის არ გათვალისწინება და სხვა..) მოუძებნონ თავიდან არიდების საუკეთესო გზები; მას შემდეგ რაც დასრულდება ჯგუფური მუშაობა, ჯგუფები აკეთებენ პრეზენტაციებს, აქვე პედაგოგი თავისი უკუკავშირით ახდენს ინფორმაციის შევსებას. (20 წუთი)

პედაგოგი ავალებს სტუდენტებს გაწერონ კონკრეტული ექსკურსია დროში, ჩამოწერონ შესაძლო „დროის ხაფანგები“ და მათი თავიდან არიდების გზები.

თემა- დროის მენეჯმენტის ცოდნა და გამოყენება

გიდს ტურის მიმდინარეობისას სჭირდება დროის გასნაკუთრებული კონტროლი სჭრდება. ექსკურსიის მსვლელობისას გიდის უმნიშვნელოვანესი მოვალეობაა დაიცვას ტექნოლოგიურ რუკში მითითებული დრო. ტურის მსვლელობისას ქრონომეტრაჟის დაუცველობის ან უბრალოდ, გიდის არაპუნქტუალურობის გამო შესაძლოა, მთლიანად ტურის განხორციელება დადგეს საფრთხის წინაშე.

განიხილეთ რამდენიმე მაგალითი, იმსჯელეთ შესაძლო შედეგებზე:

1. გათენდა. ტურისტული ჯგუფი, რომელსაც ლალი უძღვებოდა სათავგადასავლო ტურში ბორჯომი-ხარაგაულის ტყე-პარკში, მატარებლის სადგურზე ნელ-ნელა იკრიბებოდა. ლალის ჯერ დასძინებოდა, შემდეგ კარგად უსუზმია და გამხნევებული იმ აზრით, რომ 3-4 წუთით დაგვინება დიდი არაფერია, მშვიდად მივიდა სადგურზე 09.03 -სთ-ზე. მატარებელი ბაქნიდან 9.00-ზე გასულიყო. სავარაუდო პასუხები პედაგოგისთვის: ა) ჯუფმი გაემგზავრა ავტობუსით, თანხა

კი ლალიმ გადაიხადა ბ) ჯგუფი ბორჯომში გაემგზავრა, ლალი მხოლოდ მეორე დრეს დაეწია ჯგუფს, რის გამოც სასტიკი საყვედური და არასრული ხელფასი მიიღო გ)ჯგუფმა მოითხოვა გიდის შეცვლა დ) ლალიმ და ჯგუფმა ერთად განახორციელეს ეს ტური, თუმცა გიდს ტურისტები ვერღარ ენდობოდნენ და სხვა..

2. შოთა ახალბედა გიდია. მან კარგად იცის საქართველოს ისტორია და უყვარს მის შესახებ საუბარი. კახეთში ექსკურსიის დროს იგი საკუთარმა ნაამბობმა გატაცა და ტექნოლოგიურ რუკაში მითითებულ დროს თხობისას ორჯერ გადააჭარბა დროს. შოთა ტურისტბისგან მადლიერაბას გრძნობდა საინტერესო ნაამბობის გამო, თუმცა მალე მადლიერება ბრაზმა შეცვალა. რატომ? სავარაუდო პასუხები პედაგოგისთვის: ა) ტურისტები დაიღალნენ ბევრი თარიღისა და სახელის მოსმენით ბ)ჯგუფმა ვერ მოასწრო გეგმით გათვალისწინებული ყველა ობიექტის ნახვა გ)ჯგუფს დააგვიანდა სადილზე, სადაც კიდევ უფრო დიდ ხანს მოუწიათ დალოდება, რადგან მათი დრო რესტორანში გასულიყო და სხვა ჯგუფი სადილობდა დ)სატრანსპორტო საშუალების მძღლმა პროტესტი გამოთქვა არასამუშაო საათებში მუშაობის გამო და სხვა.

გამოცდილი ტურისტული ფირმები საათობრივ და წუთობრივ დეტალიზაციას მიმართავენ. ამ ემთხვევაში გიდმა უნდა იმოქმედოს გაწერილი გეგმის მიხედვით. რიგ შემთხვევებში კი (მაგ. სათავგადასავლო ტურებში) ხდება მხოლოდ დღის გეგმის გაწერა. ამ შეთხვევაში გიდმა თვითონ უნდა გაწეროს საექსკურსიო დრო. რას უნდა დაეყრდნოს გიდი ექსკურსიის ქრონმეტრაჟის განსაზღვრისას?

ჩამოთვალეთ ის მახასიათებლები, რომელებიც, თქვენი აზრით, უნდა გაითვალისწინოს გადმა ქრონომეტრაჟის შედგენისას?

სტუდენტების ჩამონათვალს ლექციის გაგრძელებისას შეავსებს პედაგოგი: 1. ერგონომიულობის პრინციპი

2. დასაბუთებულობა

3. საიმედოობა

4.ეფექტიანობა

5.მთლიანობა

6.სიცხადე

7.უბრალოება

8.სარგებლიანობა

9.მოქნილობა

თემა- გიდისა და მძღოლის თანამშრომლობა

გიდისა და მძღოლის შეთანხმებულ მოქმედებას ექსკურსიის დროს უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება. განიხილეთ ყველა ჩამოთვლილი შემთხვევა. ტურისტებმა ჯვრის მონასტრის დათვალიერებისას მოისმინეს სვეტიცხოვლის დაარსების ამბავი, რამაც მათზე ძლიერი შთაბეჭდილება მოახდინა. კითხვებზე პასუხის მიღების მიუხედავად მათი ინტერესი ძეგლის მიმართ მხოლოდ გაძლიერდა. ისინი გთხოვენ, ოდნავ გადაუხვიოთ მარშრუტიდან და სულ რაღაც 20 წუთი გამოყოთ ამ შესანიშნავი ძეგლის მონახულებისთვის. როგორ მოიქცევით?

(პასუხი) გზიდან გადახვევა პროგრამით გათვალისწინებული არ არის. იგი უნდა შუეთანხმოთ სააგენტოს. საჭიროა მძღოლის თანხმობაც)

როლური თამაში:

შეარჩიეთ ორი სტუდენტი. შესთვაზეთ როლები, ერთს -გიდის, მეორეს კი მძღოლის.

მათ გადაეცით ფურცელზე დაწერილი ფრაზა: გიდის და მძღოლის დახმარება ურთიერთსურვილზეა დამოკიდებული თუმცა ისინი ერთმანეთს უნდა ექცეოდნენ პატივისცემით!

სიტუაცია: ღვინის დეგუსტაციიდან გამოსულ ჯგუფს გამოჰყვა ოდნავ შეზარხოშებული გიდი. მან ავტობუსში მძღოლს დახმარება სთხოვა ტურისტების გადათვლაში.

მძღოლი: -

გიდი: -

პედაგოგს ქვემოთ ჩამოთვლილი ნომებიდან ნებისმიერი შეუძლია გამოიყენოს როლური თამაშის ან დისკუსიისთვის.

1.ტურისტების გადათვლა ევალება გიდს, თუმცა სასურველია მძღოლიც დაეხმაროს მას.

2.ალკოჰოლის მიღება ტურში დაუშვებელია, როგორც გიდის, ისე მძღოლის მხრიდან.

3.სასტუმროში მძღოლი დილით უნდა მივიდეს 20 წთ ადრე.

4.მძღოლი გადმოიღებს ბარგს, ვიდრე გიდი სასტუმროსთან აგვარებს დაბინავების საკითხს.

5.მძღოლი ვალდებულია ტურის დაწყებამდე შეამოწმოს, ხომ არ არის დაზიანებული ავტობუსი.

6.მგზავრობის ყველა მონაწილე ვალდებულია არ იქონიოს თან სახიფათო ნივთები

გააცანით მძღოლის მოვალეოეობები სტუდენტებს

• ავტობუსის მართვა • ორიენტაცია (რუკის კითხვა) • მოძრაობის წესების დაცვა • ავტობუსუს მოვლა • მიკროფონის გამართულ მუშაობაზე პასუხისმგებელია მძღოლი

გიდს არ უნდა ჰქონდეს მძღოლის დახმარების პრეტენზია.

გიდი წყვეტს ჩართოს მუსიკა თუ არა და როგორი

ტურისტების კასეტების ან დიკების გამოყენება არ შეიძლება

მძღოლის ან გიდის მხრიდან დაუშვებელია ტურისტების გამორჩევა.

!!! გიდის და მძღოლის დახმარება ურთიერთსურვილზეა დამოკიდებული თუმცა ისინი ერთმანეთს უნდა ექცეოდნენ პატივისცემით!

ქეისი: ექსკურსია დილით ადრე დაიწყო. მძღოლი და გიდი პირველები გმოცხდდნენ დანიშნულების ადგილზე. ყველა კარგ განწყობაზე იყო გარდა მძღოლისა, რომელსაც ძალიან უნდოდა სიგარეტის მოწევა. მით უმეტეს, რომ ნაბახუსევს ბრძნდებოდა.

- ფანჯარას გავაღებ და ერთ ღერს მოვწევ! - სთხოვა მან გიდს, რაზეც უარი მიიღო. მეტის მოთმენა შეუძლებელი იყო: მძღოლმა მიკროფონი გამოსტაცა ექსკურსიამძღოლს და ხალისიანდა შესძახა ტურისტებს: ეს კაცი, სიგარეტის მოწევის ნებას არ მაძლევს, დამეხმარეთ, უთხარით რამე, განა თქვენ არ ყოფილხართ ჩემს მდგომარეობაში?

ავტობუსში სიცილი გაისმა.

- მოწიე, რაკი ასეა!

-მადლობა, გაგებისთვის! -შესძახა გახარებულმა მძღოლმა, გამარჯვებულის იერით გადახედა გიდს მძღოლმა და სიგარეტს

მოუკიდა.

დღემ ექსცესების გარეშე ჩაიარა. ექსკურსია დასასრულს უახლოვდებოდა. გიდმა ავტობუსის ბოლოს თავჩაღუნყლ ახალგაზრდას მიაქცია ყურადღება. თურმე იგი, სკმის საზურგეზე ბასრი ნივთით სხვადასხვა სიმბოლოებს ჭრიდა.

მძღოლი დაიბნა, არ იცოდა რა ექნა, ავტობუსზე პასუხისმგებელი ის იყო!

გიდმა დაადგინა დამნაშავე შეადგინა დოკუმენტი დაზიანების შესახებ ორ ეგზემპლარად. ხელი მოაწერინა დამნაშავეს. ერთი ეგზემპლარი მისცა მძღოლს, ოფისში წარსადგენად, მეორე დამნაშავეს.

დაადგინეთ, საექსკურსიო დღის განმავლობაში ვინ რა შეცდომა ან გადაცდომა დაუშვა? ვინ იქცეოდა ინსტრუქციის შესაბამისად?


1. ყურადღებით განიხილა ქეისი

2. არგუმენტირებულად იმსჯელა მონაწილეთა მოქმედების შესახებ

3. სწორად ჩამოთვალა დაშვებული შეცდომები

4. გამოავლინა ქეისის მონაწილე, რომელიც მოქმედებდა ინსტრუქციის შესაბამისად

!!! გიდის და მძღოლის დახმარება ურთიერთსურვილზეა დამოკიდებული თუმცა ისინი ერთმანეთს უნდა ექცეოდნენ პატივისცემით!

წასაკითხად ნ. კვარაცხელია. ე არჩვაძე „გიდის ხელოვნება“ გიდისა და მძღოლის თანამშრომლობა ექსკურსიის მსვლელობისას.

სასწავლო ექსკურსია

პრაქტიკული სამუშაო

ჯგუფთან ერთად შეარჩიეთ მარშრუტი. სასურველი იგი შედგებოდეს რამდენიმე ტურისტული ობიექტისგან.

ობიექტებს შორის გზა კი იყოს საინტერესო, თუმცა არც ზედმეტად გადატვირთული.

ჯგუფის ყველა წევრმა წინაწარ უნდა მოამზადოს საექსკურსიო ტექსტი, როგორც ობიექტების ისტორიითა და

აღწერილობით, ისე გზად მოსათხრობი მასალით. მათ უნდა შეადგინონ ტექნოლოგიური რუკა შესწავლილი

კატეგორიების გათვალისწინებით. სასურველია, მთელი ექსკურსიის მოყოლა ერთხელ მაინც მოხდეს

აუდიტორიაში (ეზოში, დერეფანში). ექსკურსიის დღეს დააკვირდით პროცესს:

სტუდენტს მიეცა პრაქტიკული სავარჯიშო - თხრობა ექსკურსიის მსვლელობისას

პირველი შედეგის შეფასება

შესრულებაზე დაკვირვება

დანართი

შემფასებელი აკვირდება შესაფასებელ პირის მუშაობას პროფესიული სტანდარტით(პროგრამით / მოდულით ) განსაზღვრული ამოცანების შესრულების პროცესში. დაკვირვებახორციელდება სამუშაო ადგილზე ან სამუშაო საველე პირობებში, სადაც შესაფასებელი პირიპრაქტიკულ საქმიანობას ეწევა. შემფასებელმა წინასწარ უნდა დაგეგმოს დაკვირვებისპროცესი, იმის დასადგენად, თუ რამდენად სწორად იყენებს შესაფასებელი პირი ცოდნას, უნარებსა და ყველა რესურსს შედეგის მისაღწევად.

სტუდენტს მიეცა პრაქტიკული სავარჯიშო - თხრობა ექსკურსიის მსვლელობისას

დაკვირვების ცხრილი

შეფასება: 0 -1 ქულა

დიახ - 1

არა - 0 ქულა

სწავლის შედეგი

დასახელება შეფასება დიახ არა

ტურისტული ჯგუფის გაძღოლა

მისი თხრობა არის თემატური

მისი თხრობა არის ლოგიკური

მისი თხრობა არის კავშირში ჩვენებასთან

მისი თხრობა არის მეცნიერული

კომენტარს უკეთებს დანახულს, ხსნის და ავსებს მას

აკეთებს იმის რეკონსტრუქციას, რასაც ექსკურსანტი აჟამად ვერ ხედავს

დაამყარა არავერბალური კავშირი ექსკურსანტებთან

მისი ჯესტიკულაცია არის თხრობის ადეკვატური

კომეტარი გაუკეთა ექსკურსანტის ყველა რეპლიკას მომოლოგი აქცია დიალოგად

უპასუხა დასმულ შეკითხვებს

ხმის სიძლიერე შეესაბამება ექსკურსანტების რაოდენობასა და ექსკურსიის ადგილს

დანართი

პირველი შედგეგით გათვალისწინებულ საკითხების დიდი ნაწილი შეიძლება სტუდენტის მიერ წარმოდგენილი იყოს პრეზენტაციის სახით. გთავაზობთ პრეზენტაციის შეფასების კრიტერიუმებს.

Power Poınt პრეზენტაციის შეფასება


კრიტერიუმი შეფასება დიახ

1 ქულა არა

0 ქულა საკითხი წარმოდგენილია სრულად (ამომწურავად) საკითხი წარმოდგენილია ნათელად და გასაგებად (ლოგიკურად) მსჯელობა გამყარებულია არგუმენტებით იყენებს დიაგრამებსა და ცხრილებს

იყენებს ახალ ტერმინებს ლოგიკურად აყალიპებს დასკვნას საუბრობს დამაჯერებლად

ამყარებს კონტაქტს აუდიტორიასთან

პრეზენტაციის შესაფასებლი მაქსიმალური ქულა - 8 ქულა

შენიშვნა პედაგოგისთვით: გზამკვლევში მოცემულია ბევრი პრაქტიკული სავარჯიშო. გიდის ხელოვნების გზამკვლევი ეხება თითქმის ყველა იმ კრიტერიუმს, რომელსაც უნდა აკმაყოფილებდეს გიდი, თუმცა შესაძლოა, ერთი სავარჯიშოს ერთხელ ჩატარება არასაკმარისი იყოს. დაავალეთ სტუდენტებს, მოამზადონ საექსკურსიო ტექსტი, შეადგინონ რუკა და ივარჯიშონ ყველა კიტერიუმის დახვეწაზე.

ტესტური დავალება.

ღია ტესტი

1. ტურისტთა ძირითადი მოთხოვნებია:

_______________________

2.ჩამოთვალეთ ჩვენების მეთოდოლოგიური ხერხები

__________________

მრავალარჩევნიანი ტესტი

3.ჩვენების ვარიანტებია:

ა) იმ ობიექტის ჩვენება, რომელსაც ტურისტები ათვალიერებენ

ბ) იმ ობიექტის ჩვენება, რომელიც აღარ არსებობს

გ)ცნობილი ისტორიული პიროვნების, რომელიც დაკავშირებულია საჩვენებელ ობიექტთან

დ) ყველა პასუხი სწორია1. ჩამოთვლილთაგან რა არ არის ტურიზმის ინდუსტრიის ამოცანა?

ა) ადამიანის კულტურული დონის ამაღლება

ბ) ფასეულობათა სისტემაზე დადებითი ზეგავლენის მოხდენა

გ) სულიერი მოთხოვნილების უფრო სრულად დაკმაყოფილება

დ) ყველა პასუხი სწორია

2. კულტურულ-საგანმანათლებლო ტურიზმის რესურსებსმოიხმარება

ა) ფოტო მასალის დათვალიერების პროცესში

ბ) კინო მასალის გაცნობის პროცესში

გ) გადაადგილების პროცესში


3. ტურისტულ-საექსკურსიო დარგის მუშაკთათვის საექსკურსიო თეორია ეს არის: ა) თეორიული მოცემულობების ერთობლიობა, რაც განსაზღვრავს საექსკურსიო საქმის გაუმჯობესებასა და განვითარებს

ბ) იდეათა სისტემა გ)ექსკურსიის ქრონომეტრაჟი

დ) არცერთი პასუხი არ არის სწორი

4. გასული საუკუნის 20-იან წლებში დაწყებული საექსკურსიო თეორიის განვითარება დღემდე გრძელდება. საწყის ეტაპზე მისი განვითარება ეყრდნობოდა: ა) დიდ გეოგრაფიულ აღმოჩენებს

ბ) გეოლოგიურ კვლევა-ძიებებს

გ) სასკოლო პედაგოგიკის საფუძვლებს


5. საექსკურსიო თეორიის ინტენსიური განვითარება დაიწყო

ა) XX ს. 20-იან წლებში

ბ) XX ს. 40-იან წლებში

გ)XX ს. 70-იან წლებში

დ)XX ს. 90-იან წლებში

6. ექსკურსიის მსვლელობისას ექსკურსიამძღოლი ექსკურსნტებს ეხმარება

ა) დაინახონობიექტი

ბ)მოისმინონ საჭირო ინფორმაცია

გ) შეიგრძნონ ისტორიული მოვლების მნიშვნელობა


7. ექსკურსიის ფუნქციებს შორის არის

ა) მეცნიერული პროპაგანდის ფუნქცია

ბ) ინტერესთა ფორმირების ფუნქცია

ბ) ინფორმაციის ფუნქცია

გ) კულტურული დასვენების ფუნქცია


8 .მცდარია თუ ჭეშმარიტი?

№ მოსაზრება

დიახ არა

1. ექსკურსიის არსი მოიცავს ფაბულის, სიუჟეტისა და კომპოზიციის მცნებებს

2. მცირე პედაგოგიურ ლექსიკონში ექსკურსია განსაზღვრულია, როგორც თვალსაჩინო სწავლება

3. მცირე პედაგოგიურ ლექსიკონში ექსკურსია განსაზღვრულია, როგორც სასწავლო-აღმზრდელობითი ფორმა

4. ექსკურსია დღეს ღქმება, როგორც ერთი მთლიანი და დამთავრებული პროცესი, რომელსაც გააჩნიასპეციალური ფუნქციები, ნიშნები და სპეციალური მეთოდიკა

5. მკვლევართა აზრით ექსკურსიის მეთოდების განვითარებამ სრულყოფილი სახე მიიღო და მათში ცვლილებების შეტანა უადგილოა

6. ექსკურსია არ არის ურთიერთობის ფორმა

დაწერეთ 100 სიტყვიანი ესსე: გიდი - კულტურის პოპულარიზტორი

სიტუაციური ამოცანები

1. სიღნაღში ყოფნისას ტურისტებმა შეიტყვეს, რომ აქედან 20 წუთის სავალ გზაზე, მირზაანში მდებარეობს ფიროსმანის სახლმუზეუმი. ისინი გთხოვენ, აჩვენოთ დიდი მხატვრის დაბადების ადგილი და ის ორიგინალები, რომლებიც ამ მუზეუმშია დაცული. თქვენ

ა) თანხმდებით ტურისტების თხოვნას: ამხელა გზა გამოუვლიათ და რატომაც არა?!

ბ) სთხოვთ თანხის დამტებას საწვავისთვის

გ) რეკავთ კომპანიაში და თანხმობის მიღების შემდეგ უთანხმდებით მძღოლს

დ) არცერთი პასუხი არ არის სწორი.

2. ექსკურსიის მსვლელობისას ერთი ტურისტი გამუდმებით საუბრობს. თქვენ

ა) ექსკურსიის დასრულებისთანავე გამოკითხავთ აბეზარ ტურისტს, თუ რა გაიგო

ბ) ეტყვით საყვედურს: განა თქვენთვის არ ვყვები? მე ბევრჯერ მაქვს ნანახი!

დ)შეეცდებით მზერითი კონტაქტითა და ჟესტების მიიპყროთ მისი ყურადღება

ე) ყველა პასუხი სწორია

3. როგორ იმოქმედებთ, რატომ?

ტურისტებმა ჯვრის მონასტრის დათვალიერებისას მოისმინეს სვეტიცხოვლის დაარსების ამბავი, რამაც მათზე ძლიერი შთაბეჭდილება მოახდინა. კითხვებზე პასუხის მიღების მიუხედავად მათი ინტერესი ძეგლის მიმართ მხოლოდ გაძლიერდა. ისინი გთხოვენ, ოდნავ გადაუხვიოთ მარშრუტიდან და სულ რაღაც 15 წუთი გამოყოთ ამ შესანიშნავი ძეგლის მონახულებისთვის. პასუხი: ________________________________________________________ ________________________________________ ____________________________________________________________ ___________________________________________ _____________________________________________________________________ __________________________________

4. ექსკურსიის მსვლელობისას ტურისტი ცდილობს თქვენი ყურადღების ზედმეტად მიყცევას. იგი, თქვენს ნაამბობს ურთავს არც თუ ისე სასურველ კომენტარებს, კითხვებს, იცინის. თქვენ ა) სამი გაფრთხილების შემდეგ დაატოვებინებთ ავტობუსს ბ) პირველივე უტაქტობის შემდეგ მკაცრ გაფრთხილებას მისცემთ გ) ძეგლის დათვალიერების შემდეგ შეკითხვებით შეამოწმებთ, რა გაიგო თავნება ტურისტმა

შედეგი 2

კრიტიკული სიტუაციების მართვა

შესრულების კრიტერიუმები:

1. სწორად აღწერს არასტანდარტულ შემთხვევებში განსახორციელებელ მოქმედებებს; 2. სწორად აღწერს კონფლიქტურ სიტუაციის განმუხტვის გზებს; 3. სწორად აღწერს გიდის ქმედებას ტურისტის მხრიდან საყვედურის ან რჩევის

მიცემის შემთხვევაში.

თეორიული 5 სთ. პრაქტიკული 6 სთ.

დამოუკიდებელი 3 სთ.

საგზაო შემთხვევები საგზაო შემთხვევები სტიქიური მოვლენები კონფლიქტის თავიდან აცილება და კრიზისის გადალახვა:

თემა - საგზაო შემთხვევები

საგზაო უსაფრთხოება ტურიზმის მუშაკთა უმნიშვნელოვანესი საზრუნავია. მომხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევებს შს სამინისტროს მონაცემებით დაჯუფებულია რეგიონების მიხედვით, მიზეზებისა და დამდგარი შედეგების მიხედვით. დავალება 1.

დაყავით აუდიტორია ჯგუფებად.

ჯგუფი 1. შეისწავლის რეგინონების მიხედვით მომხდარი საგზაო შემთხვევების რაოდენობას და ადარებს ერთმანეთს. ჯგუფში უნდა გამოითქვას რამდენიმე ვარაუდი

იმის თაობაზე, თუ რატომ არის ასეთი მაჩვენებელი და არა სხვაგვარი.

ჯგუფი 2. შეისწავლის მოხდარ საავარიო შემთხვევებს სეზონურობის მიედვით.

ჯგუფი 3. შეისწავლის ავტოავარიის გამომწვევ ოფიციალურ მიზეზებს. მათ შორის იქნება გზის გაუმართაობა, არაფხიზელ მდგომარეობაში მანქანის მაეთვა, სიჩქარის გადაჭარბება, უამინდობა, უბედური შემთხვევა (ცხოველების ან რაიმე სხვა ობიექტური მიზეხების გამო), ტრანსპორტის გაუმართაობა. ჩამოთვლის მიზეზებს შორის

ოფიციალური მონაცემების გათვალისწინეით, ჯგუფები აკეთებენ დასკვნებს.

თემა - გიდის სამედიცინო აფთიაქი

ძირითადი საკითხი: გიდის სამედიცინო აფთიაქის შემდგენელი ნივთები

გდის ისამედიცინო აფთიაქის შემადგენელი პრეპარატბი

გიდის მიერ ტურის წარმატებით გაძღოლა მის მიერ, საჭიროების შემთხვევაში, ტურისტისთვის სამედიცინო დახმარების აღმოჩენასაც ითვალისწინებს. სამედიცინო დახმარების აღმოსაჩენად შესაძლოა, საჭირო იყოს სხვადასხვა სამედიცინო ნივთები თუ პრეპარატები. თუმცა მას თან უნდა ჰქონდეს: სტერილური ბინტი, ელასტიური ბინტი, რეზინის მომჭერი, სამედიცინო ბამბა, ლეიკოპლასტირი, თერმომეტრი, მაკრატელი, იოდი, ბრილიანტის მწვანე, ბორის მჟავა, ნიშადურის სპირტი, ენტელოლი, ნო-შპა,

ანტიბიოტიკი, ერთჯერადი შპრიცები, ანალგინი ამპულაში, კოფეინი ამბულაში, წნევის საზომი აპარატი.

განიხილეთ შემთხვევა:

1. მოგზაურობის დროს, განსაკუთრებით სიმაღლის ცვალებადობის შემდეგ ტურისტები უჩივიან თავის ტკივილს კისრის არეში. ივარაუდეთ ამ ტკივილის გამომწვევი მიზეზი და დაგეგმეთ მოქმედების ტაქტიკა.

2. მოგზაურობის დროს ტურისტმა შემთხვევით გაიჭრა თითი. ჩამოთვლილთაგან რომელი პრეპარატი ან ხელსაწყო დაგჭირდებათ სისხლის შესაჭერებლად?

3. ტურისტმა სიმაღლის შიშის გამო გონება დაკარგა. აღმოუჩინეთ დახმარება.

პედგაოგმა ხაზი უნდა გაუსვას იმას, რომ გიდს ტურისტისთვის შეუძლია მხოლოდ პირველადი დახმარების აღმოჩენა. მისი მომდევნო მოქმედება უნდა იყოს 112-ზე დარეკვა და სასწრაფო დახმარების გამოძახება.

პირველადი სამედიცინო დანმარება ექსკურსიის დროს, მდგომარეობა არტაშანის დადებაში. არტაშანის დადების პრინციპი

მდგომარეობს შემდეგში. ვიღებთ ნებისმიერ მყარ სხეულს (მუყაო, ფიცარი, ჯოხი...) და მიტეხილ კიდურს ვაფიქსირებთ ბინთის ან სხვა საშუალებით. იმ შემთხვევაში, თუ დასაფიქსირებელი საშუალება არ გაქვთ, დააფიქსირეთ მოტეხილი ხელი სხეულზე, ხოლო ფეხი ჯანმრთელ ფეხზე. დარეკეთ 112-ზე. შენიშვნა: საჭიროა ყველა სტუდენტმა ერთხელ მაინც შეასრულოს არტაშანის დადების პრაქტიკული სავარჯიშო.

თემა - სტიქიური მოვლენები

სთხოვეთ ჯგუფს, ჩამოთვალონ მათთვის ნაცნობი სტიქიური მოვლენები. ჩამონათვალს შორის იქნება: მიწისძვრა, ცუნამი, მეწყერი, ზვავი, ტორნადო, ღვარცოფი, წყალდიდობა, დიდთოვლობა, ვულკანი. ჩამონათვალს პედაგოგი ანაწილებს სტუდენტებს შორის და სთხოვს დაწერონ მათთვის ცნომილი ინფორმაცია ამა თუ იმ სტიქიური მოვლენის შესახებ.

დავალების შესრულების შემდეგ პედაგოგი ურიგებს სტუდენტებს ჩანაწერს, სადაც განსაზღვრულია ამ მოვლენების არსი (რაობა), გავრცელების არეალი, ადამიანისთვის უბედურების მოტანის ხარისხი: სად რა რაოდენობის ადამიანი დაიღუპა, დარჩა უსახლკაროდ, მიიღო ეკონომიკური ხასიათის ზიანი ამ მოვლენების გამო.

დავალება:

მოვიძიოთ ინფორმაცია სტიქიური მოვლენების წარმოშობი სიხშირისა და მიზეზების შესახებ. სტუდენტები ავსებენ ინფორმაციას და მესამე გრაფაში წერენ წარმოშობილ კითხვებს! ლექცია გრძელდება საქათველოს ტერიტორიზე არსებული ან მოსალოდნელი სტუქიური მოვლენების განხილვით რეგიონებისა და სეზონების მიხედვით. ლექციის მთავარი ამოცანაა, სტუდენტმა პედაგოგის დახმარებით დაადგინოს, თუ როგორ უნდა გამოიყენოს გიდმა ინფორმაცია საქართველოს ბუნებრივი მოვლენების შესახებ ტურის დაგეგმვაში, უსაფრთხოების პრევენციაში, ტურისტთა ფსიქოლოგიურ შემზადებაში და სხვა.

დავალება: მოვიძიოთ ინფორმაცია სტიქიური მოვლენების წარმოშობი სიხშირისა და მიზეზების შესახებ.

დავალება: დაწერეთ ესსე: „ავდარი სათავგადასავლო ტურში“

თემა - კონფლიქტის თავიდან აცილება და კრიზისის გადალახვა

თეორია: კონფლიქტური ტურისტების ტიპოლოგია - 20 წუთი

ისაუბრეთ ადამიანების კატეგორიაზე, რომლებსაც სხვადასხვა მიზეზის გამო ძნელია ურთიერთობა, მით უმეტეს ძნელია მათი მომსახურება ტურში (უინტერესო, ყოვლისმცოდნე, აგრესიული, სულსწრაფი, ყურადღების ცენტრში ყოფნის მოთხოვნილების მქონე და სხვა)

თეორია: კონფლიქტის განვითარების დინამიკის მოდელის გაცნობა (ქარბორბალა) – 25 წუთი

პიროვნებათშორისი კონფლიქტი, შეუძლებელია წარმოვიდგინოთ ურთიერთობის პროცესები, რომლებიც ყოველთვის და ყველა ვითარებაში მშვიდად და

შინაგანი წინააღმდეგობების გარეშე მიმდინარეობდეს. ზოგიერთ სიტუაციაში თავს იჩენს პოზიციათა ანტაგონიზმი, რომელიც ურთიერთგამომრიცხავ ღირებულებათა, ამოცანათა და მიზანთა არსებობას ასახავს, რაც ზოგჯერ ურთიერთმტრობით მთავრდება - წარმოიშობა პიროვნებათშორისი კონფლიქტი. კონფლიქტის სოციალური მნიშვნელობა განსხვავებულია და იმ ღირებულებებზეა დამოკიდებული, რომლებსაც პიროვნებათშორის ურთიერთობები ეყრდნობა. კონფლიქტური შეიძლება გახდეს ორი უფროსკლასელი გოგონას ურთიერთობა, რომლებიც მეტოქენი არიან, რამდენადაც ცდილობენ ერთი და იგივე ყმაწვილის ყურადღების მიპყრობას. კონფლიქტის ხასიათს იძენს ორი ამხანაგის შეჯახებას, რომელთაგანაც ერთ-ერთმა უპატიოსნო საქციელი ჩაიდინა. ცხადია, ამ კომფლიქტთა მიზეზებისა და ხასიათოს საზოგადოებრივი შეფასება სრულიად სხვადასხვაგვარი იქნება.

კონფლიქტს თვალსაჩინოებისათვის `ქარბორბალას” ადარებენ. კონფლიქტის განვითარების დროს მხარეთა ქმედების თანმიმდევრულობა შეიძლება შემდეგი ტიპის ქცევებში გამოიხატოს:

1. საწყისი შენიშვნა ან ქმედება–ერთი ანორივე მხარე აძლევს შენიშვნას ან იწყებს ქმედებას, რომლებიც მეორე მხარეში აღძრავს შიშს და იწვევს დაცვითი მექანიზმების ამოქმედებას.

2. პრობლემის განვრცობა –ერთი ან ორივე მხარე საკითხის განხილვის შემდეგ იწყებს ახალ-ახალი პრობლემების წარმოჩენას, რომელსაც ავრცობენ არგუმენტირებით.

3. მტრული ალიანსების ჩამოყალიბება – ერთი ან ორთავე მხარე მხარდაჭერის მიზნით კონფლიქტში დამატებით სხვათა ჩართვას იწყებს. აქ შესაძლებელია ჩამოყალიბდეს ალიანსები.

4. კომუნიკაციის დამახინჯება– ერთი ან ორივე მხარე ურთიერთობას წარმართავს საკუთარი პოზიციების დადებითად წარმოსადგენად, რისთვისაც არ იცავს ურთიერთობის ელემენტარულ ნორმებს, საუბრობს, მსჯელობს განზოგადებულად, არ იზიარებს და არ უსმენს ოპონენტის აზრებს.

5. უხეში და უკიდურესი პოზიციები – დაპირისპირების სიძლიერე განსაზღვრავს დაცვის სიძლიერეს. ერთი ან ორივე მონაწილე ერთმანეთის მიმართ მკაცრ, უხეშ და უკიდურეს პოზიციებს ირჩევს, ახდენენ ერთმანეთის იგნორირებას და მოქმედების პრინციპად არჩეული აქვთ `ნაბიჯსაც არ მოვიცვლით ამ პოზიციიდან”

6. შეჯახება – მხარეთა მთავარი მიზანია შეტევა, რათა მეორე მხარეს საკუთარი ძლიერება დაუმტკიცოს

SSeejjaaxxeebbaa

uuxxeeSSii ddaa uukkiidduurreessii

kkoommuunniikkaacciiiiss ddaammaaxxiinnjjeebbaa

mmttrruullii aalliiaannsseebbii

pprroobblleemmiiss ggaannvvrrccoobbaa

ssaawwyyiissii SSeenniiSSvvnnaa aannqqmmeeddeebbaa

სტუდენტებს ურიგდებათ შემდეგი ქეისი ინდივიდუალურად, და მათ უნდა დაყონ შემთხვევა კონფლიქტის განვითარების დინამიკის მიხედვით. შემდეგ ისაუბრონ იმაზე, თუ რომელ მხარეს რა შეეძლო გაეკეთებინა კონფლიქტის თავიდან ასარიდებლად. 20 წუთი:

ქეისი: სამარშუტო ტაქსის მძღოლი, რომელიც მოძრაობს თბილისიდან რუსთავის მიმართულებით, საკმაოდ უხეშ მანევრს აკეთებს. ერთ-ერთი მგზავრი უკმაყოფილო სახით აძლევს შენიშნვას:

- ხალხი მიგყვას თუ კარტოფილი?!

მძღოლი უკმაყოფილო სახით იხედება, თუმცა არაფერს ამბობს.

მგზავრის აღშფოთება მატულობს: - იქნებ პასუხის ღირსი მაინც გამხადოთ?!

მძღოლი: ქალბატონო თუ შეიძლება რაა... ისედაც დაწყვეტილი მაქვს ნერვები

მგზავრი: ვაიმე, ამ ქვეყანაში ყველას დაწყვეტილილი გვაქვს ნერვები, და ზუსტად მაგიტომ! სადაც არ უნდა მიხვიდე, ყველგან უზრდელი და თავხედი ხალხი გხვდება!

მგზავრი N1: მართალი ხართ! ისედაც 1.20-ს ვიხდით მგზავრობაში და ნორმალურადაც არ უნდა ატაროს?!

მგზავრი N2: დანებეთ ამ კაცს თავი, სადმე არ გადაგვყაროს, საჭესთანაა.

მგზავრი: გადაგვყაროს კი არა, ეგ არის თვითონ გადასაგდები. ასეთი იდიოტების ხელში ვართ, ტარება მაინც იცოდეს წესიერად!

მძღოლი: ქალბატონო რას გეტყვით იცით? იდიოტები თქვენკენ მოიკითხეთ, თუ რამე არ მოგწონთ ადექით და ტაქსით იარეთ!

მგზავრი; დიახაც, გააჩერე ახლავე!

მძღოლი აჩერებს, მგზავრი ჩამოდის და ხმაურით იკეტავს კარს.

თეორიული ნაწილი:

როგორ ავირიდოთ თავიდან კონფლიქტური სიტუაციის გამწვავება.

ნ. კვარაცხელია „გიდის ხელოვნება“

შედეგი 2. ტესტი : 1. რა შეიძლება გახდეს საავტომობილო ავარიის მიზეზი? ა)გზის გაუმართაობა ბ) არაფხიზელ მდგომარეობაში მანქანის მართვა გ) სიჩქარის გადაჭარბება დ) ყველა პასუხი სწორია 2. გიდის სამედიცინო აფთიაქში არ უნდა იყოს: ა) ელასტიური ბინტი ბ) რეზინის მომჭერი გ) მაკრატელი დ) ლანცეტი 3. გაიხსენეთ ლექციაზე შესწავლილი კონფლიქტის განვითარების „ქარბორბალა“ . მოიფიქრეთ თქვენეული ვარიანტი. რომელი ეტაპიდან ხდება შეუძლებელი კონფლიქტის შეჩერება და ურთიერთობის საწყის ფაზაში დაბრუნება? _____________________________________ _________________________ ___ ________________________________________ __________________________ 4. იმსჯელეთ, რა ღონისძიებებს უნდა მიმართოს გიდმა სათავგადასავლო ტურში (კარავში ღამისთევის დროს), თუ მოულოდნელად დაიჭყო ძლიერი წვიმა, რომელსაც მოჰყვა ღვარი. _______________________________________ ______________________________________ ________________________________________ _____________________________________ 5. წაიკითხეთ სტიქიური მოვლენების ჩამონათვალი. გახაზეთ ის სტიქიური მოვლენები, რომლებსაც ადგილი აქვთ ხოლმე საქართველოში: მიწისძვრა, ცუნამი, მეწყერი, ზვავი, ტორნადო, ღვარცოფი, წყალდიდობა, დიდთოვლობა, ვულკანი.

სტუდენტს მიეცა პრაქტიკული სავარჯიშო - კონფლიქტის თავიდან აცილება და კრიზისის

გადალახვა

სიტუაციური ამოცანა: ტურისტი უსამართლოდ უყენებს პრეტენზიას გიდს, რომ მას ავტობუსის ხორკლიანმა სკამმა ტანსაცმელი დაუზიანა. აჩვენებს დაზიანებულ ტანსაცმელს და მოითხოვს

კომპანიისგან მატერიალური და მორალური ზარალის ანაზრაურებას.

პროცესზე დაკვირვება

შემფასებელი აკვირდება შესაფასებელი პირის მუშაობას პროფესიული სტანდარტით(პროგრამით / მოდულით ) განსაზღვრული ამოცანების შესრულების პროცესში. დაკვირვებახორციელდება სამუშაო ადგილზე ან სამუშაო საველე პირობებში, სადაც შესაფასებელი პირიპრაქტიკულ საქმიანობას ეწევა. შემფასებელმა წინასწარ უნდა დაგეგმოს დაკვირვებისპროცესი, იმის დასადგენად, თუ რამდენად სწორად იყენებს შესაფასებელი პირი ცოდნას, უნარებსა და ყველა რესურსს შედეგის მისაღწევად.



დასახელება

შეფასება დიახ არა

კრიტიკული სიტუაციების

მართვა

თავაზიანად მოუსმინა ტურისტს

შეკითხვებით დააზუსტა მისი პრეტენზიის შინაარსი

თანაუგრძნო ტურისტს

დაათვალიერა ავტობუსის სკამი

არ ჩართო შექმნილ სიტუაციაში სხვა ტურისტები ან მძღოლი

ტურისტის უცენზურო სიტყვებს კონსტრუქციულობით უპასუხა

ტურისტისგან მიიღო საყვედური (არ იმართლა თავი)

აღუთქვა დახმარება

მისი მიმიკა იყო სიტუციის ადექვატურის

მისი ჟესტიკულაცია იყო სიტუაციის ადექვატური


კვებასთან, ღამისთევასა და ტრანსპორტთან დაკავშირებული საკითხების მოგვარება 1. სწორად არჩევს კვების ობიექტებს დროისა და სტუმართა კვების თავისებურებების გათვალისწინებით (საინფორმაციო ბაზის გამოყენებით)

3. სწორად აჯგუფებს კვების ობიექტებს სამზარეულოს სპეციფიკის მიხედვით 4. სწორად აჯგუფებს კვების ობიექტებს მომსახურების კლასის მიხედვით 5. სწორად განსაზღვრავს ღამისთევის ობიექტის კატეგორიას მათი მონაცემების

გათვალისწინებით. 6. სწორად ჩამოთვლის სამგზავრო ტრანსპორტის გამართულობის მახასიათებლებს.

თეორიული 7 სთ პრაქტიკული 8 სთ დამოუკიდებელი 4 სთ

თემაიკა

განთავსების ადგილების კლასიფიკაცია, მომსახურების კლასისა და ფასის მიხედვით; განთავსების ადგილები, ქსელური სასტუმროები, სასტუმრო სახლები, ჰოსტელები, კვების ობიექტები, მათი კლასიფიკაცია სხვადასხვა ნიშნით; სატრანსპორტო საშუალებები, მათი კლასიფიკაცია და თავისებურებები.

თემა - განთავსების ადგილების კლასიფიკაცია მომსახურების კლასისა და ფასის მიხედვით განთავსების საშუალებათა კლასიფიკაცია

ლექცია, შესაძლოა, დაიწყოს გონებრივი იერიშით. დასვით შეკითხვა, რას ფიქრობენ ტურისტები სასტუმროს შესახებ: რა არის სასტუმრო? რას ნიშნავს კარგი სასტუმრო? რა ტიპის მომსახურების მიღება შეიძლება

სასტურმროში? განთავსების (ღამისთევის) ყველა ობიექტს სასტუმრო ჰქვია? განთავსების რა ტიპის ობიექტებს იცნობთ? გონებრივი შტურმის შემდეგ პედაგოგი ფლობს საკმაო ინფორმაციას

ლექციის დასაწყებად. ის სტუდენტიც კი, რომელსაც განთავსების ობიექტების კლასიფიკაციის შესახებ არფერი სმენოდა, მოტივირებულია ჩაერთოს სწავლის პროცესში. სასტუმრო - ეს არის რთული სამეურნეო და ქონებრივი კომპლექსი (შენობა ან შენობის ნაწილი, მოწყობილობა და სხვა ქონება), რომელიც სასტუმრო მომსახურების პროდუქტს აწარმოებს. სასტუმროს დახასიათება შეიძლება შემდეგი ნიშან-თვისებებით:

• ნომრების რაოდენობა • შეთავაზებული სასტუმრო მომსახურეობების სახეობები • კატეგორია და კლასი (შეთავაზებული სასტუმრო მომსახურეობების

სახეობებისა მიხედვით ქვეყანაში მიღებული სტანდარტების სისტემის შესაბამისად)

• სასტუმროები განსხვავდება ტევადობის ნომრების რაოდენობის და საცხოვრებლად გათვალისწინებული ადგილების რაოდენობის მიხედვით.

განასხვავებენ სასტუმროთა ორ ძირითად ჯგუფს: მუდმივი და დროებითი ცხოვრებისთვის განკუთვნილი სასტუმროები. რომლებიც თავის მხრივ იყოფიან ტრანზიტულ სასტუმროებად (სადაც შესაძლებელია ხანმოკლე გაჩერებები) და დასასვენებელი/ტურისტული, საკურორტო სასტუმროებად.

საერთაშორისო პრაქტიკაში მიღებულია განთავსების საშუალებათა სტანდართული კლასიფიკაცია, რომლის თანახმადაც ისინი ინდივიდუალურ და კოლექტიურ განთავსების საშუალებად იყოფიან. განთავსების კოლექტიური საშუალებები იყოფიან სასტუმროს ტიპის საწარმოებად და სპეციალიზებულ საწარმოებად.

სასტუმროს ტიპის საწარმოებია: სასტუმროები, ოტელები, მოტელები,ბინის ტიპის სასტუმროები, ოტელი - კლუბები, საპლაჟო და საკურორტო პანსიონატები და სხვა)

სასტუმროს ტიპის საწარმოები განსხვავდება: • მოცულობის მიხედვით (100 ნომერზე ნაკლება, 300 ნომრამდე და 300-ზე მეტი) • მომსახურების დონის, ხარისხისა და კომფორტის მიხედვით (ლუქსის კლასის,

პირველი კლასის, ეკონომკლასის)

განთავსების კოლექტიური საშუალებებს მიეკუთვნება ასევე ტურისტული საცხოვრებლები.

განთავსების სპეციალიზებული საშუალებები ეწევიან არა მხოლოდ განთავსების მომსახურებას, არამედ რაიმე სხვა სპეციალიზებულ მოთხოვნასაც ასრულებენ. ასეთ საშუალებებს განეკუთვნებიან:

• გამაჯანსარებელი დაწესებულებეი • დასასვენებელი სახლები, ბანაკები • ტურისტული თავშესაფრები, სადგომები • კონგრეს-ცენტრები, საზოგადოებრივ-სატრანსპორტო საშუალებები

(მატარებლები, საკრუიზო გემები, იახტები და სხვა) • მისისზედა და წყლის ტრანსპორტი, მოწყობილი ღამის განსთავსებლად • კემპინგები

განთავსების ინდივიდულური საშუალებებია: გასაქირავებელი ბინა, ოთახები ბინებში, სახლები, კოტეჯები განთავსების კოლექტიური საშუალებებად მოაიაზრება ნებისმიერი ერთიანმმართველობას დაქვემდებარებული საწარმო, რომელშიც რეგულარულად სთავაზობენ განთავსებას, ამასთან ნომრების რაოდენობა ათზე ნაკლები არ არის. ასეთი დაწესებულების ფასადი უნდა იყოს დროულად განახლებული, ტერიტორია მოვლილი და განათებული,უნდა ჰქონდეს მოედანი პარკირებისთვის. შენობაზე უნდა იყოს აბრა, რომელზეც განთავსებული იქნება სასტუმროს დასახელება და ემბლემა. განთავსების კოლექტიური საშუალებების მუშაობის რეჟიმი სადრეღამისოა. განთავსების კოლექტიური საშუალებებას შეუძლია წერილობითი ან ზეოირი ფორმით ხელშეკრულება დადოს თავისუფალი ადგილების დაჯავშნის შესახებ. დაგვიანების შემთხვევაში პირი იხდის ერთი დღე-ღამის საფასურს, ერთი დღე-ღამის დაგვიანების შემთხვევაში ჯავშანი უქმდება. განთავსების კოლექტიური საშუალებებში ცხოვრების საფასურის გადახდა ხორციელდება ნომერში ერთი ღამის გატარებისთვის დადგენილი ფასის მიხედვით, სასტუმროში მცხოვრები ყველა სტუმარი ერთიანი უფლებებით სარგებლობს და მოვალეა დაიცვას სასტუმროში მოქმედი წესები.

სასტუმროს ტიპოლოგია

გამოიყენეთ მეთოდი ვიცოდი-ვისწავლე-მინდა ვიცოდე: სასტუმროს ტიპების ჩამონათვალს სტუდენტებმა უნდა მიუწერონ, თუ რა იციან ამა თუ იმ ტიპის სასტუმროს შესახებ. შემდეგ ეტაპზე პედაგოგი ურიგებს ბეჭდვით რესურსს სასტუმროს ტიპების შესახებ. მომდევნო ეტაპზე სტუდენტი სვამს ამ საკითხზე გაჩენილ შეკითხვებს;

• ოტელი • ოტელ-ლუქსი • სასტუმრო (საშუალო კლასის • სასტუმრო აპარტამენტი • ეკონომიური კლასის სასტუმრო • ოტელი კურორტი • მოტელი • ოტელი -განრი • აპატრ-ოტელი • პანსიონი • ქარვასლა • ბუნგალო • კემპინგი • როტელი • ფლაიტელი • ბოტელი • აკვატელი

თემა - სასტუმროთა კლასიფიკაცია

სასტუმრო საწარმოთა კლასიფიკაცია კომფორტის დონის მიხედვით, დიდ როლს

ასრულებს სასტუმრო მომსახურების ხარისხის მართვის საკითხში. კომფორტის დონე - ეს არის კომპლექსური კრიტერიუმი, რომლის შემადგენელი ნაწილებია:

• ნომერთა ფონდის მდგომარეობა - ფართობი, კომუნალური საშუალებების არსებობა

• ავეჯის, ინტერიერის, სანიტარულ-ჰიგიენური დანიშნულების საგნების მდგომარეობა

• კვების დაწესებულებების არსებობა და მდგომარეობა • შენობის, მისასვლელი გზების მდგომარეობა, მიმდებარე ტერიტორიის

კეთილმოწყობა • საინფორმაციო უზრუნველყოფა დ ტექნიკური აღჭურვა (საკაბელო ტელევიზია,

ინტერნეტი და სხვა) • სხვა დამატებითი მომსახურებების შეთავაზება

ყველზე გავრცელებულია სასტუმროს კლასიფიკაციის შემდეგი სისტემები:

• ვრსკვლავთა სისტემა - ეს კლასიფიკაციის ევროპული, კერძოდ კი ფრანგული წესია იტალიაში, ხუთვარსკვლავიან, მაგრამ უფრო ძვირფას სატუმროებს წინ ურთავენ „Luxery”

• ასოების სისტემა (საბეძნეთში ) • გვირგვინებისა და გასაღებების სისტემა (ბრიტანეთში) • ქულების სისტემა (ინდოთში) • მზეების სისტემა (საქართველოში)

ნომრების ფონდის მიხედვით სასტუმროები იყოფა ოთხ კატეგორიად:

• მცირე (100-150 ნომრმდე) • საშუალო (150 -400 ნომრამდე) • დიდი (400-დან 1000 ნომრამდე) • გიგანტები (1000 ნომერზე მეტი)

სასტუმრო საწარმოთა კლასიფიკაცია ფუნქციური დანიშნულების მიხედვით 1) მიზნობრივი სასტუმროები

• საქმიანი დანიშნულების სასტუმროები • დასასვენებელი სასტუმროები

2) ტრანზიტული სასტუმროები სასტუმროები მუდმივი ცხოვრებისთვის

• ქალაქის ფარგლებში • ზღვის სანაპიროზე • მთებში განლაგებული სასტუმროები

სასტუმროს კვალიფიკაცია მუშაობის ხანგრძლივობის მიხედვით • მთელი წლის განმავლობაში მომუშავე • ორი სეზონის განმავლობაში მომუშავე • ერთი სეზონის განმავლობაში მომუშავე

სასტუმროების კასიფიკაცია კვებითი უზრუნველყოფის შესაბამისად • უზრუნველყოფენ სრულ პანსიონს (სამჯერადი კვებით) • სტუმრებს სთავაზობენ მხოლოდ საუზმეს

სასტუმროს კლასიფიკაცია ნომრების ფასების მიხედვით • საბიუჯეტო • ეკონომიური • საშუალო • პირველი კლასის • აპარტამენტული • ფეშენებელური

სასტუმრო ნომრების კლასიფიკაცია

• ადგილების რაოდენობის მიხედვით • ოთახების რაოდენობის მიხედვით • დანიშნულების მიხედვით (ბიზნეს-კლასი, ეკონომკლასი და სხვა) • აპარტამენტები • ლუქსი-აპარტამენტები

ნომრების კლასიფიკაციის ევროპული სტანდარტი • Doubl twin • King size • Junior suite • De luxe • Suite • Bisiness / smart • Family studio • President

საუკეთესო სასტუმროები მსოფლიოში

სასტუმროს დასახელება ადგილმდებარეობა ნომერთა რაოდენობა MGM Crand მალაიზია 6118 Ambassador Sıty Jomtlen ლას ვეგასი 5690 Lusor ტაილნდი 4631 Mandalay Bay ლს ვეგასი 4408 The Venetııan ლას ვეგასი 4341 Excalıbur ლას ვეგასი 4027

უდუდესი სასტუმრო ქსელები

სასტუმრო ქსელები ნომრების რაოდენობა სასტუმრთა რაოდენობა Hospitality Franchise Sistems 411170 4152 Holliday Inn Worldwide 352483 1871 Choice Hotels International 352010 3213 Best Western International 276769 3430 Marriot corporatiaon 174052 806 Hilton Hotels Corporation 94718 229 IBL. Limited. Inc 80736 532 ITT Sheraton corp. 128225 397 Carison hospitality group 76828 346

სასტუმრო სახლი (ე.წ. გესთ ჰაუსი)

სასტუმრო სახლი — საკმაოდ ფართე ცნებაა, რომელიც აქტიურად გამოიყენება ტურიზმში. სასტუმროსაგან განსხვავებით მას გააჩნია ისეთი პარაეტრები, რომლებიც მას სახლის პირობებთან მიახლოებულს ხდის.

სასტუმრო სახლი არის კერძო საკუთრება, რომელსაც მეპარტონე ააქირავებს მთლიანად ან ოთახებად. ამასთა, სახლის მეპატრონე დამისი ოჯახი ცხოვრობენ იქვე, თუმცა ცალკე სართულზე ან ცალკე გამოყოფილ ნაწილში.

ოთახების რაოდენობა, სართულების როდენობა და ფართობი არ რეგუირდება კანონის მიერ. თუმცა უმეტეს შემთხვევაში ეს არის ორ ან ამსართულიანი ნაგებობა, დაახლოებით 400 კვ.მ. 10-20 ოთახით.

ჰოსტელი ინგლისური სიტყვაა და საერთო საცხოვრებელს ნიშნავს. იგი წარმოადგენს განთავსების ევროპულ სისტემას, სადაც სტუმარს სთვაზობენ ღამის გასათევს, დამატებითი კომფორტის გარეშე. საშხაპე, აბაზანა და სამზარეული საერთო სარგებლობისაა. ერთ ოთახში შესაძლოა ცხოვრობდეს რამდენიმე ერთმანეთისთვის

უცხო ადამიანი. ჰოსტელებით სარგებლობენ იაფი მოგზაურობის მოყვარულები, ძირიტადად ახალგაზრდები, სპორტული ჯგუფები, მომლოცველები.

დავალება: დასწრეთ ესსე - ჩემი პირველი სასტუმრო (გესტჰაუსი, ჰოსტელი) დავალება: სტუმრების განსათავსებლად თქვენ გჭირდებათ სასტუმროს შერჩევა. ჩმოწერეთ ის შეკითხვები, რომელსაც დაუსვამთ სასტუმროს ადმინისტრატორს ამომწურავი ინფორმაციის მისაღებად. შეკითხვების მინიმალური არაოდენობაა 30.

რესტორანში ადგილების დაჯავშნა

ტურისტებისთვის რესტორანის დასაჯავშნად ცოტა დრო გაქვთ. შეგიძლიათ მხოლოდ ტელეფონის მეშვეობით დაჯავშნოთ ის. დარეკეთ და დაუსვით რესტორნის მენეჯერს შეკითხვები, რომელთა მეშვეობითაც დაადგენთ, მისაღებია ეს დაწესებულება თქვენთვის თუ არა.

რესტორანში ადგილების დაჯავშნამდე დარწმუნდით, რომ მზად ხართ უპასუხოთ შემდეგ კითხვებს:

• როგორ სამზარეულოს გთავაზობთ შერჩეული რესტორანი? (ქართულს, აზიურს, ფრანგულს)

• შესძლებელი თუ არა გადახდა საკრედიტო ბარათით? რომლით? ჩეკით? • აქვს თუ არა რესტორანს ლიცენზია სპირტიანი სასმელების გაყიდვა თუ

სტტუმრებს მაქვთ სასმელი თან? • რესტორნის მუსაობის საათები: შემიძლია შევულვეთო საუზემ, სამხარი, სადილი

თუ მხოლოდ ვახშამი? • არის თუ არა კონდიცირება? • ემსახურებიან თუ არა შშმ პირებს? • მაგიდების განლაგება ხომ არ ზღუდავს სტუმრების გადაადგილებას? • არის თუ არა ადგილები არამწეველთვის? • არის თუ არა პარკირების ადგილილი? • ემსახურებიან თუ არა მასობრივ ღონისძიებებს? • რა ტიპის მუსიკა ჟღერს?

მოიძიეთ ინფორმაცია: კაფე, ბარი, რესტორანი, სწრაფი კვების ობიექტები, ფაბი ?

თემა - სატრანსპორტო საშუალებები მათი კლასიფიკაცია და თავისებურებები

ძირითადი საკითხები: საჰაერო ტრანსპორტი

გემი ავტოტრანსპორტი

ტურისტული ინდუსტრია ტრანსპორტით იწყება , რადგან ყველა ტურისტი მოგზაურობას იწყებს და ამთავრებს ტრანსპორტით. გამოიყენება სხვადასხვა სახის ტრანსპორტი: საჰაერო, საავტომობილო, წყლის და სარკინიგზო.

საჰაერო ტრანსპორტს წარმოადგენს საჰაერო ხომალდი - თვითმფრინავი, რომელიც უზრუნველყოფს მგზავრების გადაყვანას ან ტვირთის გადაზიდვას. არსებობს მგზავრთა გადაყვანის ორი ფორმა რეგულარული და ჩარტერული.

თვითმფრინავის სალონი გაყოფილი ორ ნაეილად: ბიზნეს და ეკონიმ კლასი. მათშორის მთავარი განმასხვავებელი ნიშნებია: სავარძლის კომფორტულობა, საკვების ხარისხი და უფასოდ გადასატანი ტვირთის ზომა.

ფრენის დროს მგზავრებს ემსახურება ეკიპაჟი, რომელიც შედგება მფრინავებისა და ბორტგამცილებლებისგან.

გემი წყლის სატრანსპორტო საშუალებაა, რომელსაც მგზავრების გადაყვანა შეუძლია როგორც ოკეანეებისა და ზღვების ასევე დიდი მდინარეების მეშვეობითაც.

იმსჯელეთ, რა არის საკრუიზო გემების მიზანი მგზავრების გადაყვანის გარდა?

ტურიზმში განსაკუთრებულად პოპულარულია საავტომობილო საშუალებები.

იმსჯელეთ: რა განსაზღვრავს საავტომობილო ტრანსპორტის პოპულარობას?

დავალება სახლში: მოიძიეთ ინფორმაცია სატრანსპორტო საშუალებების შესახებ

ა)ავტობუსიბი - წვა 100 კმ.-ზე

ადგილების რაოდენობა, კომფორტი,

ბ) მიკროავტობუსი წვა 100 კმ.-ზე ადგილების რაოდენობა კომფორტი

გ) მაღალი გამავლობის ავტომანქანები

წვა 100 კმ.-ზე ადგილების რაოდენობა კომფორტი

დ) მსუბუქი ავტომანქანა

წვა 100 კმ.-ზე ადგილების რაოდენობა კომფორტი


ტესტი

1. სამვარსკვლავიან სასტუმროში ერთადგილიანი ნომრის ფართობი უნდა იყოს:

ა) 8 კვ.მ

ბ)14 კდ.მ

გ) 20 კდ.მ

დ) არცერთი პასუცი არ არის სწორი

2. სასტუმრო სახლი არის განთავსების ადგილი სადაც:

ა) ირთად ცხოვრება უწევს ერთმანეთისთვის უცხო ადამიანებს

ბ) სადაც არ არის შხაპი და სამზარეულო

ბ) კერძო სახლი, რომელსაც აქირავებს მეპატრონე მთლიანად ან ოთახებად


3. სასტუმროს ქსელი შეიძლება განლაგებული იყოს:

ა) ერთსა და იმავე ქალაქში

ბ) ერთსა და იმავე ქვეყანაში

გ) ერტსა და იმავე კონტინენტზე

დ) მთელ მსოფლიოში

4. სამვარსკვლავიან სასტუმროში ადმინისტრაცია დღის განმავლობაში მუშაობს:

ა) 24 საათი

ბ) 12 საათი, თუმცა დაკავშირება შესაძლებელია 24 საათის განმავლობაში

გ) 8 საათი, თუმცა დაკავშირება შესაძლებელია 24 საათის განმავლობაში

დ)არცერთი პასუხი არ არის სწორი

5. ისაუბრეთ ჩართერული და რეგულარული რეისების განმასხვავებელ მახასიათებლებზე

______________________________________________________________________________

6. ბეზნეს კლასის სალონით მგზავრობისას ტურისტს შეუძლია:

ა) გადაიტანოს ბარგი შეუზღუდავად

ბ) სავარძელი გაშალოს და იფრინოს წამოწოლილმა

გ) დატკბეს ხედით პილოტის კაბინიდან


7. თქვენი საჰაერო ფრენის ხანგრძლივობა შეადგენს 9 საათს. რამდენჯერ გეკუთვით კვება თვითმფრინავში?

ა) ერთხელ

ბ) ორჯერ

გ) სამჯერ

დ)არცერთხელ

8. სარკინიგზო ტრანსპორტში შესაძლოა იყოს:

ა) საზილე ვაგონი

ბ)დასაჯდომი ვაგონი

გ)ვაგონი ინდივიდუალური კუპეებით


9. რა განსაზღვრავს საავტომობილო ტრანსპორტის პოპულარობას?

ა)კომფორტი

ბ)ეკონომიურობა

გ)ორგანიზების სიმარტივე (შევკარი ბარგი და ჩემი ავტომობილით გავუდექი გზას)

დ) ყველა პასუხის სწორია

10. დაწერეთ, რა უნდა გაითვალისწინოს გიდმა რესტორნის დაჯავშნისას?

_____________________________________________________ _______________ ________________________________ ___________________________ __________ __________________________ ___________________________________

დავალება: მოიძიეთ ინფორმაცია თქვენს ქალაქში ან დასახლებულ პუნქტში ავტომობილების გაქირავების შესახებ. შეარჩიეთ ავტომობილი. დაადგინეთ გამოსაყენებელი საწვავის სახეობა და რაოდენობა 100 კმ-ზე. დათვალეთ ერთდღიან ტურში (მანძილი 120-150 კმ) ავტომობილისთვის გასაწევი ხარჯი.

დავალება: ტრანსპორტის განსაკუთრებულ სახეს განეკუთვნება: მოტოციკლი, ველოსიპედი, ცხენი. ისინი გამოიყენება სათავგადასავლო ან ექსტრემალურ ტურებში. შეადგინეთ ორდღიანი მარშრუტი ისე, რომ გამოიყენოთ სამი სახის ტრანსპორტი.

პროცესზე დაკვირვება სტუდენტს მიეცა დავალება შეარჩიოს განთავსებისა და კვების ადგილი პილიგრიმი

ტურისტებისთვის, რომელთა ასაკი აღემატება 65 წელს.

სწავლის შედეგი დასახელება

შეფასება დიახ არა

კვებასთან,

ღამისთევასა და ტრანსპორტთან დაკავშირებული საკითხების

მოგვარება (1)

ინტერნეტის მეშვეობით მოიძია კვების ობიექტები

მარშრუტის მიხედვით შეარჩია რამდენიმე მათგანი

დააზუსტა ობიექტის ადგილ მდებარეობა

დააზუსტა ფართობი და ადგილების რაოდენობა

დააზუსტა თუ როგორ სამზარეულოს სთავაზობს რესტორანი

გაარკვია მენიუს ტიპი

გაარკვია, აქვს თუ არა რესტორანს სპირტიანი სასმელების გაყიდვის ლიცენზია

დააზუსტა რესტორნის მუშაობის საათები გაარკვია, არის თუ არა ადგილები არამწეველთვის

არის თუ არა პარკირების ადგილილი რა ტიპის მუსიკა ჟღერს

გაარკვია კერძების ფასები


გარემოს დაცვისა და უსაფრთხოების ნორმების გათვალისწინება

შესრულების კრიტერიუმები: 1. ჩამოთვლის ტურისტული ღონისძიებების დროს ეკოლოგიური ზიანის მომტან

ქმედებებს 2. მოიპოვებს სანდო ინფორმაციას წითელ ნუსხაში შესულ ფლორასა და ფაუნაზე. 3. მოსალოდნელი რისკების ანალიზის საფუძველზე სწორად გეგმავს პრევენციულ

აქტივობებს.

თეორიული 5 სთ

პრაქტიკული 5 სთ

დამოუკიდებელი სთ. 3 სთ

წითელი ნუსხა; შხამიანი მცენარეებისა და ცხოველების ინტენსიური გავრცელების არეალი; მოყინვის პრევევენცია, მზის დაკვრისა პრევენცია, ექსკურსიის დროს გარემოს (წყლის რესურსების, ჰაერის, ტყის, ნიადაგის) დაცვა დაბინძურებისაგან;

დააზუსტა გადახდის ფორმები

იკითხა, შესაძლებელია ფასდაკლება თუ არა

დააზუსტა გადახდის ვადები (წინსწრებით, ინვოისის მიღების შემდეგ თუ სხვა)

თემა - წითელი ნუსხა ძირითადი საკითხები:

გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფ სახეობების დაცვა

საქართველოში გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფ სახეობებს იცავს სახელმწიფო, შესაბამისი კანონმდებლობით. 2003 წელს მიღებულ იქნა საქართველოს კანონი ''საქართველოს ''წითელი ნუსხის'' და ''წითელი

წიგნის'' შესახებ'' (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე N19 1.07 2003წ.) კანონის ძირითადი მიზანია, საქართველოს ''წითელი ნუსხისა'' და ''წითელი წიგნის'' შედგენა, გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფი სახეობების დაცვის და გამოყენების სამართლებრივი რეგულირება. დღევანდელი და მომავალი თაობების ინტერესების გათვალისწინებით, უზრუნველყოს საქართველოს ტერიტორიაზე გავრცელებული, გადაშენების საფთხის წინაშე მყოფი სახეობების დაცვა და აღდგენა, სახეობრივი მრავალფეროვნებისა და გენეტიკური რესურსების შენარჩუნება.

წითელი წიგნი არის იშვიათ და გადაშენების პირას მისულ მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების სია, მათი თანამედროვე მდგომაორების მოკლე დახასიათებით. არსებობს წითელი წიგნის საერთაშორისო, ნაციონალური და ადგილობრივი ვარიანტი.

წიგნის შექმნის იდეა მე-20 საუკუნის I ნახევარში გაჩნდა. მისი ინიციატორი იყო ბუნების დაცვის საერთაშორისო კავშირი, რომელიც 1949 წელს შეუდგა ინფორმაციის მოპოვებას მცენარეთა და ცხოველთა იშვიათ სახეობათა შესახებ. 1966 წელს უკვე მომზადდა პირველი გამოცემები ძუძუმწოვრებისა და ფრინველების იშვიათი სახეობების შესახებ.

წითელი წიგნი, ისევე როგორც წითელი სიები არ წარმოადგენენ იურიდიულ დოკუმენტებს და ატარებენ მხოლოდ რეკომენდაციულ ხასიათშ. ის მოიცავს გლობალურ მაშტაბებს და მიმართულია რეკომენდაცია გაუწიოს იმ ქვეყნებს, რომელთა ტერიტორიაზეც ცხოველთა სცოცოცხლეს საფრთხე ემუქრება. აღნიშნული რეკომენდაციების მნიშვნელობა უზარმაზარია მსოფლიო მასშტაბით.

საქართველოში წითელი წიგნი 1982 წელს გამოიცა. მისი I ნაწილი მოიცავს იშვიათ ცხოველებს, II ნაწილი - მცენარეებს, III ნაწილი - არაორგანული ბუნების ძეგლებს.

გააცანით სტუდენტებს!

წითელი ნუსხა - ცხოველები

ამფიბიები:სირიული მყვარი,კავკასიური სალამანდრა

თევზები: ფორონჯი, ატლანტური ზუთხი, კალმახი, კოლხური ზუთხი,სვია,ფორეჯი, ტარაღანა, რუსული ზუთხი, შავი ზღვის ქაშაყი, მდინარის კალმახი, მორევის ნაფოტა, კოლხური ხრამული, წინააზიური გველანა, მექვიშია ღორჯო

ფრინველები: ბექობის არწივი, რუხი წერო, ქოჩორა ვარხვი, კავკასიური როჭო, ბატკანძერი (კრავიჭამია), მურტალა, ვარდისფერი ვარხვი, ლაკლაკი, ყარყატი, პატარა ღერღეტი, წითელი იხვი, მარმარილოსებრი, გარიელი, თეთრთვალა იხვი,თეთრკუდა ფსოვი,ქორცქვიტა,ველის კაკაჩა,დიდი მყივანი არწივი,მთის არწივი,ფასკუნჯი, ორბი,გავაზი, თვალშავი, წითელთავა შავარდენი, მცირე კირკიტა, ჭოტი,ბუხრინწა, სარსარაკი, თვალჭყეტია, ულვაშა წივწივა, წითელმუცელა ბოლოცეცხლა, დიდი კოჭობა,ჭრელგულა ჭვინტაკა.

ძუძუმწოვრები: აფთარი,დასავლეთ კავკასიური ჯიხვი,მურა დათვი,ფოცხვერი,არჩვი,ნიამორი,ჯიქი,მეჰელის ცხვირნალა,სამხრეთული ცხვირნალა,გრძელყურა მღამიობი,ევროპული მაჩქათელა,კავკასიური ციყვი,თახვიკავკასიური თაგვანა,ქლუხორის თაგვანა,ყაზბეგის თაგვანა,ბრუცა,ნაცრისფერი ზაზუნელა,ამიერკავკასიური ზაზუნა,პრომეთეს მემინდვრია,წითური მემინდვრია,მცირეაზიური მექვიშია,პაწია თაგვი,ლელიანის კატა,ვეფხვი,წავი,ჭრელტყავა,თეთრმუცელა,აფალინა,ქურციკი,დაღესტნური ჯიხვი წითელი ნუსხის შესახებ ამჟამად დედამიწაზე გამოყოფენ ბიოლოგიური მრავალფეროვნების 25 "ცხელ წერტილს". მათ შორის ერთ-ერთი კავკასია, კერძოდ, საქართველოა. კავკასია ასევე 200 გლობალურ ეკორეგიონს შორისაა, რომელიც ბუნების დაცვის მსოფლიო ფონდის (WWF) მიერაა გამოყოფილი ისეთ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, როგორიცაა: სახეობრივი მრავალფეროვნება, ენდემიზმის დონე, ტაქსონომიური უნიკალურობა, ევოლუციური პროცესები და ფლორისა და ფაუნის ისტორიული განვითარების თავისებურებები, მცენარეულობის ტიპების მრავალფეროვნება და ბიომების იშვიათობა გლობალურ დონეზე. ძალიან სამწუხაროდ, საქართველოს, ისევე როგორც მთლიანად კავკასიის, ბიომრავალფეროვნება უკიდურესი საფრთხის წინაშე იმყოფება. ტყეების უმეტესი ნაწილი სახეცვლილია ადამიანის ზემოქმედების შედეგად. მაღალ მთაში გადაჭარბებული ძოვების გამო, თითქმის განადგურებულია ბუნებრივი მცენარეული საფარი და მიმდინარეობს ეროზიის პროცესი. ბუნებრივი მცენარეული საფარი შემორჩენილია თავისი ისტორიული არეალის მხოლოდ მცირეოდენ ნაწილში. საქართველოში ბიომრავალფეროვნებაზე მოქმედი საფრთხეებიდან აღსანიშნავია: ბრაკონიერობა, ტყის მასივების გაჩეხვა, გადაჭარბებული ძოვება, მცენარეთა და ცხოველთა სახეობებით უკანონო ვაჭრობა, თევზის რესურსების გადამეტებული მოპოვება, მდინარეებისა და წყალჭარბი სავარგულების დაბინძურება. შედეგად, ადგილი აქვს ცოცხალი ორგანიზმების საცხოვრებელი გარემოს დეგრადირებას, სახეობათა რიცხოვნობის კლებასა და ეკოლოგიური პროცესების რღვევას - ყველაფერს ერთად კი მივყავართ ბიომრავალფეროვნების განადგურებისკენ. ამ სავალალო მდგომარეობის შედეგია, რომ საქართველოს ფაუნიდან 141 სახეობა შეტანილია წითელ ნუსხაში. აქედან:

- 11 სახეობას მინიჭებული აქვს კრიტიკულ საფრთხეში მყოფის სტატუსი (CR) - 32 სახეობას - საფრთხეში მყოფი სტატუსი (EN) - 5 სახეობას - ეროვნულ დონეზე გადაშენებულის სტატუსი (RE), ხოლო - 93 სახეობას მინიჭებული აქვს მოწყვლადის კატეგორია (VU). საქართველოს ფლორიდან 56 სახეობაა შეტანილი წითელ ნუსხაში, საიდანაც: - 36 სახეობას მინიჭებული აქვს მოწყვლადის (VU) სტატუსი - 18 სახეობას საფრთხეში მყოფის (EN) სტატუსი, ხოლო - 2 სახეობას კი კრიტიკულ საფრთხეში მყოფის სტატუსი (CR)

თემა - ნადირობა და თევზობა

ძირითადი საკითხები: ნადირობისა და თევზაობის აკრძალვის პირობები

ნადირობა აკრძალულია: დაცული ტერიტორიების გარშემო 500 მეტრიან ზონაში. აკრძალულია ნადირობა საქართველოს ქალაქების

ადმინისტრაციულ საზღვრებში და ყოფილი ბორჯომისა და ბაკურიანის სატყეო მეურნეობის მთელ ტერიტორიაზე. ნადირობის აკრძალული მეთოდები: ა) მცენარეული საფარის დაწვა; ბ) გარეულ ფრინველთა კვერცხის შეგროვება და გაყიდვა; გ) ცხოველთა ბუდეების, ბუნაგების, საცხოვრებელი ადგილების მოშლა, ან განადგურება; დ) ცხოველთა მასობრივი მოპოვების საშუალებების – ყოველგვარი კუსტარული ან ფაბრიკული წესით დამზადებული ბადეების, ხაფანგების, მარყუჟების, აგრეთვე ორმოების, სარეგვავების (სარეჯგველების), საწამლავის, სანადირო იარაღზე დამონტაჟებული რეფლექტორების, ასაფეთქებელი საშუალებების გამოყენება, თოფებისა და სხვა თვითმსროლელი იარაღების დაგუშაგება; ე) ნადირობა და/ან ცხოველთა მოპოვება (დაჭერა) თვითმფრინავიდან, ვერტმფრენიდან, ავტომობილიდან, მოტოციკლეტიდან, კატარღებიდან, ძრავიანი ნავებიდან და სხვა მოტორიანი სატრანსპორტო საშუალებებიდან, მათ შორის ღამით განათებული ფარებისა და პროჟექტორების მეშვეობით, ცხოველთა დევნა სატრანსპორტო საშუალებებით, წყალმცურავ ფრინველებზე ნადირობა ძრავაგამოურთველი მოტორიანი ნავებიდან და

კატერებიდან (მოპოვება დევნით), ასევე ნადირობა ღამის ცეცხლის დანთებით“. ვ) სტიქიური უბედურებების (წყალდიდობა, ხანძარი, დიდი თოვლი და სხვა) დროს დაუძლურებული ცხოველების მოპოვება, აგრეთვე მათზე ნადირობა წყალში გადასვლისას ან სხვა დაბრკოლებების გადალახვისას, მათ შორის სტიქიური უბედურებისაგან თავის დაღწევის დროს; ნადირობისათვის დაშვებული იარაღები: სანადირო იარაღის სახეებია: სანადირო ხრახნივლულიანი და გლუვლულიანი ცეცხლსასროლი იარაღი, სანადირო ცივი და ცივი სასროლი იარაღი, სანადირო პნევმატური იარაღი. აკრძალულია სანადირო იარაღის ზემოთ ჩამოთვლილი სახეების გარდა სხვა იარაღით ნადირობა. ნადირობა, გადამფრენი ფრინველების მოპოვებაზე დაწესებული მოსაკრებლის (10 ლარის ოდენობით) გადახდის დამადასტურებელი ქვითარის (დედანის) და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გაცემული შესაბამისი სანადირო თოფის შენახვისა და ტარების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის გარეშე, აგრეთვე აკრძალულ ვადებში, აკრძალულ ადგილებში მეთოდებითა და მოწყობილობებით, ითვლება ნადირობის წესების დარღვევად და ისჯება კანონით.

სიტუაციური ამოცანა: სათავგადასავლო ტურიში, რომელსაც თქვენ უძღვებით, შედის ანკესით თევზაობა მდინარე ალგეთში. ბინდდება. ტურისტებს თევზის დაჭერა ძალიან უნდათ, მაგრამ მოახლოებული ღამე საფრთხეს უქმნის მათ სურვილს. ტურისტები გთხოვენ, ანკესის ნაცვლად ასაფეთქებელი ნივთიერბის გამოყენებით დროულად დაჭწირონ თევზი. დავალება: დაასაბუთეთ თქვენი თანხმობა ან უარი.

დავალება: შეადგინე ორდღიანი სანადირო ტურის მოქმედი ყველა კანონის დაცვით.

თემა - შხამიანი მცენარეებისა და ცხოველების ინტენსიური გავრცელების არეალი;


შხამიანი მცენარეები მათ მიერ გამოწვეული რეაქციები სირველადი დახმარების აღმოჩენა

შხამიანი მცენარით მოწამლვა შეიძლება მოხდეს კონტაქტური და ალიმენტური გზით (ანუ საკვებად გამოყენებით). კონტაქტური გზით მიღებული მოწამლვა იწვევს რაქციებს კანზე. ასევე არსებობს მოწამლვის გენერალიზებული და ლოკალური ფორმები.

შხამიანი მცენარეების მიერ კონტაქტური გზით მიღებული მოწამლვა იწვევს:

• კანზე გამონაყარს • შეშუპებას • სიწითლეს • ქავილს • ბრონქოსპაზმს • არტერიული წნევის მკვეთრი ცვალებადობს • კოლაფსს

დახმარება: • მივცეთ ბევრი სითხე • მოვაცილოთ ალერგენი • მივცეთ ანტიჰისტმინური საშუალება • დავუკავშირდეთ 112-ს

ალიმენტური გზით მოწამლვის სიმპტომებია

• გულისრევა • ღებინება • დიარეა • ტკივილი მუცლის არეში

თემა - შხამიანი სოკოები

რცხილისძირა, მუხისძირა, ღვინიო, მტრედიო, ირმის რქა, შავჩოხა, ჯგუფურა, ირმისტუჩა, დედაბერა, ხარისფაშვა, მანჭკვალა, მიქლიო - ეს საქართველოში გავრცელებული სოკოების სახელწოდებებია. ამ სოკოებს

მრავლად შეხვდებით საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში. სოკოებს ძირითადად საკვებად იყენებენ. მიკოლოგია სოკოების შემსწავლელი მეცნიერებაა.

სოკოები სამ ძირითად ჯგუფად იყოფა: საკვებად ვარგის, პირობითად ვარგის (რომელთაც სჭირდებათ სპეციალური კულინარული დამუშავება საკვებში გამოყენებამდე) და შხამანად, რომლებიც შეიცავენ სპეციფიკურ ტოქსინებს (შხამებს). მოშხამვებს ძირითადად შხამიანი ან პირობითად შხამიანი სომოები იწვევს, იშვიათად საკვებად ვარგისი სოკოებიც, განსაკუთრებით ცხელი ამინდების შემდეგ.

პირობითად ვარგისი სოკოებიც იწვევს სასიკვდილო მოშხამვას. ასეთ სოკოებს უვნებელს ხდის 10-20 წუთი ხარშვა (ნახარში უნდა გადაიღვაროს) ან 2-3 კვირა შრობა. დუღილის დროს შხამი ნახარშში გადადის, ხოლო შრობისას იშლება. სოკოების ზოგი სახეობის დამუშავება კი ხდება მათი დამარილებით, დამწნილებით, დამუჟუჟებით. ამგვარი დამუშავების დროსაც შხამი იშლება.

სოკოს გამოყენებას საკვებად დიდი ხიფათი ახლავს. საჭიროა გამოვიჩინოთ განსაკუთრებული სიფრთხილე და დავიცვათ შემდეგი წესები:

შეაგროვეთ ტყეში მხოლოდ ის სოკო, რომელთა შესახებ ზუსტად იცით, რომ ის ვარგისია საჭმელად; სოკოს რომელსაც არ იცნობთ ან ეჭვს იწვევს, ნუ გამოიყენებთ საკვებად და ნუ გაუსინჯავთ გემოს; არასდროს შეაგროვოთ და გამოიყენოთ საკვებად სოკო, რომელსაც ფეხის ძირში აქვს ბოლქვის მსგავსი გასქელება (როგორიცაა, მაგ: თეთრი შხამა სოკო და წითელი შხამა სოკო); სოკოს, განსაკუთრებით ხრაშუნას მოგროვებისას, ამოიღეთ იგი მთელი ფეხით; თუ ტყეში აპირებთ ქამა სოკის მოგროვებას, ყურადღება მიაქციეთ ქუდის გარსის ფერს. არასდროს შეაგროვოთ და ჭამოთ ქამა სოკო, რომელსაც აქვს თეთრი ფერის გარსი. საკვებად ვარგისი ქამა სოკოს გარსი სწრაფად იღებს ვარდისფერს, შემდეგ კი მუქდება. შხამიან თეთრ შხამა სოკოს, რომელიც გარეგნულად ქამა სოკოს ჰგავს, გარსი ყოველთვის თეთრი ფერის აქვს; თუ მარინადის დასამადებლად აგროვებთ ნაბადას, სოინჯს, სნშიოს, არყას, პაჭიჭას ან სხვა სოკოს, რომელიც შეიცავს რძისებრ წვენს, აუცილებელია წინასწარ მოხარშოთ ან დაალბოთ, რათა მათგან გამოიყოს მწარე, კუჭისთვის გამღიზიანებელი ნივთიერებები;

არასდროს შეაგროვოთ და გამოიყენოთ საკვებად გადამწიფებული, ჭიანი და გაფუჭებული სოკო; ნუ გამოიყენებთ საკვებად უმ სოკოს; მცდარია წარმოდგენა, იმის შესახებ, რომ შხამიან სოკოსთან ხარშვისას ხახვი და მოვერცხლილი საგნები მუქდება; საკვებად ვარგის სოკოს ნუ შეაგროვებთ ქალაქის პარკებში, სკვერებში, ეზოებში, აგრეთვე საავტომობილო და სარკინიგზო მაგისტრალების გასწვრივ. აღნიშნულ ადგილებში სოკოები შთანთქავენ მომწამლავ ნივთიერებებს და საკვებად უვარგისია.

თემა - შხამიანი გველები

ძირითადი საკითხები

შხამიანი გველები

უსაფრთხოების ზომები

გველით დაკბენის სიმპტომები

პირველადი დახმარების აღმოჩენა

როგორია სტატისტიკური მონაცემები? მსოფლიოში გავრცელებული გველების რიცხვი 2500ზე მეტია, მათგან 410 სახეობა შხამიანია ანუ 16% შხამიანია. საქართველოში აღწერილია 21 სახეობა,

რომელთაგან 4 შხამიანია, 2 კი მიეკუთვნება საეჭვოს. ამ 4 შხამიანი გველიდან კი ყველაზე შხამი8ანი გიურზაა. მას მოსდევენ კავკასიური გველგესლა და კატისთვალა გველგესლა. გვხვდება ამიერკავკასიაში, დაღესტანში, შუა აზიის რესპუბლიკების სამხრეთ ნაწილში; საქართველოში – შირაქში, გარეჯის უდაბნოში, თბილისის მიდამოებში. ბინადრობს ქსეროფიტულ ბიოტოპებში.

დაგესვლის თავიდან ასაცილებლად, საჭიროა: ადამიანმა ჩაიცვას მაღალი ჩექმა ან მაღალყელიანი ფეხსაცმელი და დამცავი შარვალი. თან იქონიოს გრძელი ჯოხი. ადამიანმა თავი უნდა მოარიდოს თივის ზვინებთან, მინდორში, ტყეში და ქვიან ადგილებში ყოფნას.

სიმპტომები კბენის ადგილას: მომენტალური ძლიერი ტკივილი. კიდურის ჰემორაგიული შეშუპება, რომელიც რამდენიმე წუთში მთელ სხეულზეც გადადის. კიდურისა და სხეულის კანი მოლურჯო ან რუხი ფერის ჩირქგროვა ან ჩირქიანი მუწუკი (რომელიც შემდეგ დაწყლულდება და ძალიან ძნელად ხორცდება). თუ კბენით დაზიანდა ვენის ან ვარიკოზული გაგანიერების ადგილი (შხამი დიდი რაოდენობით მოხვდა პირდაპირ სისხლში) ზოგადი მოვლენები ისე სწრაფად ვრცელდება, რომ ადამიანი ადგილობრივი მოვლენების განვითარებამდე კვდება.

გველით დაკბენის სიმპტომებია: ძილიანობა, სისუსტე, თავბრუსხვევა, გულის წასვლა. ზოგჯერ ცენტრალური ნერვული სისტემის აგზნების სიმპტომები.: გულისრევა, ღებინება, თავის ტკივილი, ცხელება, შემდეგ კი შემცივნება, ცივი ოფლი, ტაქიკარდია, ქოშინი, ციანოზი, პირის სიმშრალე და სიმწარის შეგრძნება, იშვიათად – ქუთუთოების ფტოზი, მხედველობის შესუსტება ან სიბრმავე, სისხლდენა ლორწოვანი გარსებიდან, თვალების “ჭრა”. კოლაპტოიდური მდგომარეობა, სუნთქვის დათრგუნვა, გულის უკმარისობა მძიმე შემთხვევებში-სიკვდილი.

გართულების შემთხვევაში ადამიანს უვიტარდება სეფსისი, რბილი ქსოვილების ნეკროზი ან კიდურის განგრენა. გველისგან დაკბენის შერმთხვევაში ადამიანმა არ უნდა გაკეთოს: კანის გრძელი “ლამპასისებური” განაკვეთები, ჯვარედინი განაკვეთი, ცირკულარული განაკვეთი, არ ამოწოვოს შხამი ჭრილობიდან პირით, არ დაიდოს ლახტი, არ დალიოს ალკოჰოლიანი სასმელები, კბენის ადგილი არ ამოიშანთოს. არ შეიყვანოს ნაკბენის ირგვლივ კალიუმის პერმანგანატის ხსნარი.

დაგესვლის შემთხვევაში პაციენტი უნდა დაწვეს ჰორიზონტალურად. ნაკბენის ადგილზე ხელით აიღეთ კანი ფართოდ, ნაოჭებით და ხელის მოძრობით “გამოწველეთ” კანი. ჭრილობა “პირს დააღებს” და დაიწყებს გამოსვლას სისხლნარევი სითხე – ლიმფა დაამუშავეთ კბენის ადგილი იოდით. დაიწყეთ კიდურის იმობილიზაცია: დააფიქსირეთ ნაკბენი კიდური არტაშანის მსგავსი სახელდახელო

საშუალებით (ხის ტოტი, ღობის ფიცარი და სხვ) ორი სახსარის დონეზე. ავადმყოფი სასწრაფოდ მიიყვანეთ უახლოეს საავადმყოფოში

გიურზა გაზაფხულზე და ზაფხულში დღის ცხოვრებას ეწევა. ცხელი ზაფხულის დღეებში მხოლოდ მზის ჩასვლის შემდეგ გამოდის, ხოლო დღის ცხელ დროს თავშესაფარში ატარებს. ზანტი გველია, მაგრამ საფრთხის შემთხვევაში საკმაოდ დიდი სიჩქარის განვითარება შეუძლია. კარგად დაცოცავს ხეებზე, სადაც ფრინველებს უდარაჯებს, ან თავს აფარებს. უყვარს წყალში ჩასვლაც. გაღიზიანებული გიურზა კისერს ბერავს, სისინს იწყებს (როგორც ყველა გველგესლა) და დასარტყმელად ემზადება. ამისათვის სხეულის წინა ნაწილსა და თავს უკან გადასწევს, რათა შემდეგ მომენტში ელვისებური სისწრაფით ზამბარასავით გასწორდეს. იგივეს აკეთებენ სხვა გველგესლებიც, მაგრამ გიურზის ამგვარი მოქმედება მისი დიდი ზომის გამო უფრო შთამბეჭდავია. თუ გიურზამ რაიმე საგანს (მაგ: ჯოხს) თავი რამდენჯერმე დაარტყა მერე აღარ აქცევს ყურადღებას გამაღიზიანებელ საგანს.

გიურზა ნადირობს ძირითადად მღრღნელებსა და ფრინველებზე. მას ერთ ჯერზე რამდენიმე მემინდვრიის ან ბეღურასნაირი ჩიტის გადაყლაპვა შეუძლია. დიდი გიურზა კურდღლის ბაჭიებსაც თავისუფლად ყლაპავს. თაგვებს იჭერს სოროში, ფრინველებს უდარაჯებს ხეზე ან მიწაზე, ფრინველს კბენის შემდეგ კი აღარ უშვებს პირიდან. გიურზა, ისე როგორც ყველა ქვეწარმავალი მრავლდება კვერცხის დებით. პატარა გიურზები აგვისტო-სექტემბერში იჩეკებიან. კვერცხიდან თავის გამოყოფის შემდეგ წიწილა კვერცხში ზის და ყვითრით იკვებება, უკვე კბენას ცდილობს, თუმცა მცირე ზომისაა და სულ 215 მმ-ს აღწევს.

ზემოთ ხსენებული სიფრთხილის მიუხედავად, ცნობილია მისი შხამით ადამიანთა დაღუპვის შემთხევები. დაკბენილმა ადამიანმა საწრაფოდ უნდა მიმართოს სამედიცინო პუნქტს, ან ადგილზე გაიკეთესოს „ ანტიგიურზინი“

დაიმახსოვრეთ, გიურზა შეტანილია საქართველოს წითელ წიგნში, რადგან შეიცავს ძვირფასი თვისებების მქონე შხამს. ეს კი უდაოდ გვაფიქრებინებს, რომ იგი დაცვას საჭიროებს.

სიტუაციური ამოცანა: ლშქრობაში ტურისტს უკბინა გველმა. როგორი იქნება მოქმედების სტრატეგია? (სწორი პასუხია: ვრეკავ 112-ზე, ნაკბენიდან ხელის

მსუბქრი მოძრაობით გამოვდევნი შხამს, ჭრილობას ვბან წყლით. ველოდები დახმარებას)

დავალება: ინტერნეტის მეშვეობით მოიძიეთ შხამიანი გველების გამოსახულება. ფოტოების ან ვიდეომასალის გამოყენებით აღწერეთ ისინი (სიგრძე შეფერილობა თავის ზომა და სხვა)

თემა - მოყინვის პრევევენცია

ძირითადი საკითხები: მოყინვის ფორმები პირველადი სამედიცინო დახმარება მოყინვის დროს

მოყინვა ცივ სეზინზე ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური დაავადებაა, რომელიც დაბალი ტემპერატურის გავლენით სხეულის რომელიმე ნაწილის დაზიანებას იწვევს. სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით, მძიმე მოყინვა, რომლის გამოც საჭირო ხდება კიდურის

ამპუტაცია,უმეტესწილად ალკოჰოლური თრობის პერიოდში ვითარდება. როგორ წარმოიქმნება მოყინვა და რა ხერხებით ვუმკურნალოთ მას?

მოყინვა, უპირველესად, ზამთრის ცივ დღეებში ხდება, როდესაც ჰაერის ტემპერატურა -10,-20 გრადუსზე დაბალია. თუმცა აღსანიშნავია, რომ მოყინვისთვის ძალიან დაბალი ტემპერატურა აუცილებელი არ არის. ისიც კი საკმარისია, ადამიანმა დიდი რაოდენობით სითბო დაკარგოს დროის გარკვეულ მონაკვეთში. სიცივეში დიდხანს ყოფნისას შეიძლება განვითარდეს როგორც ადგილობრივი მოყინვა, ასევე ზოგადი გადაციება. ამ უკანასკნელს იწვევს სხეულის ტემპერატურის 30 გრადუსზე ქვემოთ დაცემა.

რა ცვლილებებს იწვევს დაბალი ტემპერატურის გავლენა ქსოვილებში. სიცივისას იწყება წვრილი სისხლძარღვების სპაზმი,რის შედეგადაც სუსტდება სისხლის მიმოქცევა და შესაბამისად, წყდება ქსოვილოვანი ფერმენტების მოქმედება,მცირდება ნივთიერებათა ცვლა და ჟანგბადის მოხმარება. ამის შედეგად ვითარდება ჰიპოქსია და საბოლოოდ – ქსოვილთა ნეკროზი (კვდომა)”.

გიდი ვალდებულია გააფრთხილოს ტურისტი დაბალი ტემპერატურისა და მოყინვის მოსალოდნელი საფრთხის შესახებ.

მოყინვის ფორმები I ხარისხი: (მსუბუქი) ვითარდება დაბალი ტემპერატურის ხანმოკლე ზემოქმედებით.

ზიანდება მხოლოდ კანი. შეინიშნება სიწითლე და შეშუპება, კანის უჯრედები არ კვდება. ავადმყოფი აღნიშნავს წვის შეგრძნებას, დაზიანებული ადგილი დაწითლებული და დაბუჟებულია. ამის შემდეგ იწყება ქავილი და ზოგჯერ სხვადასხვა ხასიათის ტკივილი. სრულ გამოჯანმრთელებას ერთი კვირა სჭირდება.

პირველი – მსუბუქი ფორმა,როდესაც სხეულის ტემპერატურა -34,-36 გრადუსია. კანი მოლურჯოა, ბატის კანივით იხორკლება, მეტყველება ოდნავ გაძნელებულია, პულსი – 60-65, არტერიული წნევა ნორმალურია, სუნთქვა დარღვეული არ არის. ამ მდგომარეობაში შეიძლება განვითარდეს I და II ხარისხის მოყინულობა.

II ხარისხის დროს მოყინვა სიცივის უფრო ხანგრძლივი ზემოქმედებისას ვითარდება, შესაბამისად, სისხლძარღვთა სპაზმი უფრო გამოხატულია. სპეციფიკურ ნიშნად მიჩნეულია პირველსავე დღეებში მოყინულ უბნებზე გამჭვირვალე სითხით სავსე ბუშტუკების გაჩენა. ტკივილი უფრო ინტენსიური და ხანგრძლივია. კანის სრულფასოვან აღდგენას ორ კვირამდე სჭირდება. III ხარისხის მოყინულობა სიცივის კიდევ უფრო ხანგრძლივი ზემოქმედების შედეგია. მოყინულ ადგილზე აღინიშნება მგრძნობელობის დაკარგვა,მოყინული კანის ყველა ელემენტი კვდება. თავდაპირველად ჩნდება სისხლის შემცველი ბუშტუკები, რომელსაც მოლურჯო-მოწითალო ძირი აქვს. ტკივილის ინტენსივობა უფრო ხანგრძლივი და მეტია. მკვდარი ქსოვილების მოშორების პროცესი 2-3 კვირაში სრულდება,შემდეგი 1-თვე დანაწიბურება მიმდინარეობს.

მეორე – საშუალო ფორმის დროს სხეულის ტემპერატურა -30,-34 გრადუსია. ავადმყოფს აღენიშნება გონების დაბინდვა, უაზრო გამოხედვა. კანი მოლურჯო -მარმარილოსფერია, პულსი – 50-60 დარტყმა წუთში, არტერიული წნევა უმნიშვნელოდ დაცემულია, სუნთქვა – იშვიათი.შესაძლოა ამ მდგომარეობაში განვითარდეს I,II,III,IV ხარისხის სახისა და კიდურების მოყინულობა.

IV ხარისხის მოყინულობის დროს რბილი ქსოვილის ყველა შრე კვდება, შეიძლება დაზიანდეს ძვლები და სახსრებიც. დაზიანებული უბნები მკვეთრად ლურჯდება, ან მარმარილოსფერ შეფერილობას იღებს.კანის გათბობისთანავე ვითარდება შეშუპება, რომელიც სწრაფად პროგრესირებს.დაზიანებულ ადგილას კანის ტემპერატურა გაცილებით დაბალია, ვიდრე დაუზიანებელ უბნებზე.მგრძნობელობა სრულად დაკარგულია. რაც შეეხება ზოგად გადაციებას, ავადმყოფის მდგომარეობის მიხედვით გამოიყოფა სამი ფორმა:

მესამე – მძიმე ფორმა, როდესაც სხეულის ტემპერატურა -30 გრადუსზე დაბალია. ამ დროს ავადმყოფი გონებას კარგავს, ეწყება კრუნჩხვა და აღებინებს. კანი მოთეთრო-მოლურჯოა, პულსი 36 დარტყმამდე ეცემა წუთში, აგრეთვე, მკვეთრად ეცემა არტერიული წნევა, სუნთქვა იშვიათდება (წუთში 3-4). ამ მდგომარეობაში აღინიშნება მძიმე და გავრცელებული მოყინულობა.

რა პირველადი დახმარება შეიძლება აღმოვუჩინოთ დაზარალებულს? აუცილებელია პაციენტს აღმოვუჩინოთ პირველადი დახმარება, რომელიც დამოკიდებულია მოყინულობის ხარისხზე და ზოგადად გულისხმობს კიდურების გათბობას, დაზიანებულ ქსოვილებში სისხლის მიმოქცევის აღდგენასა და ინფექციის თავიდან აცილებას.

უპირველესად უნდა მოხდეს დაზარალებულის თბილ შენობაში გადაყვანა, გაციებული და სველი ტანსაცმლის მოცილება. უმჯობესია, თუ დროულად გამოიძახებთ სასწრაფო დახმარებას.

I ხარისხის მოყინულობის დროს დაზიანებული უბნის გათბობა უნდა მოხდეს თბილი ხელებით მსუბუქი მასაჟით, ან შალის ქსოვილით დაზელვით, ამის შემდეგ კი ბამბის, ან თბილი ქსოვილის ნახვევის დადება უნდა მოხდეს დაზიანებულ უბანზე.

II, III და IV ხარისხის მოყინვის დროს სწრაფად გათბობა, მასაჟი ან დაზელა არ შეიძლება.დაზიანებულ ადგილზე მხოლოდ თბილ ქსოვილს, ან ბამბის სქელ ნახვევს ვადებთ,რომელსაც ზემოდან შეიძლება შემოვახვიოთ ცელოფანი, ან რეზინი სითბოს შესანარჩუნებლად. აგრეთვე, შეიძლება დაზიანებული კიდურის ოთახის ტემპერატურის წყალში ჩადება და წყლის ნელ-ნელა გათბობა. დაზარალებულს უნდა მიეცეს თბილი სასმელი და საჭმელი, მაგალითად: რძე, ალკოჰოლგამოცლილი წითელი ღვინო, წვნიანები.

ტკივილისა და სპაზმის მოსახსნელად შეიძლება მივცეთ 2 ტაბ. ნო-შპა, ან პაპავერინი,ან რომელიმე ტკივილგამაყუჩებელი.

თუ კანზე მოხდა ლითონის მიწებება, არ შეიძლება მისი აგლეჯა,რომ კანი არ დაზიანდეს. ზედ უნდა დაესხას თბილი წყალი და ფრთხილად მოსცილდეს კანს.

დაუშვებელია დაზიანებული ადგილის დაზელვა თოვლით, ან ცეცხლზე მიფიცხება, ცხიმის ან სპირტის შეზელა. აგრეთვე, არ შეიძლება ჩაის, ყავისა და სპირტიანი სასმელების მიღება. ზოგადი გადაციებისას დაზარალებულს იგივე ტაქტიკით ვუდგებით,როგორც მოყინვის დროს: პაციენტის თბილ შენობაში გადაყვანა, სველი ტანსაცმლის გახდა, თუ გონზეა, თბილი სითხეების მიღება. ძალიან ეფექტურია თბილი ორთქლის შესუნთქვა, აგრეთვე,

მაგისტრალურ სისხლძარღვებზე (კისრის,საზარდულისა და იღლიის მიდამოში) თბილი საფენების დადება.

აქვე მოგაწვდით შემადგენლობას,რომელიც ძალიან კარგი იქნება, მივცეთ დაზარალებულს ზოგადი გადაციების დროს: შავი ღვინო გავაცხელოთ ადუღებამდე ისე, რომ ალკოჰოლი ამოვიდეს ორთქლით, დავატკბოთ შაქრით, ან თაფლით, ჩავაწუროთ ლიმონი. ცოტა მიხაკი და დარიჩინი.ეს ძალიან არომატული და ეფექტური საშუალებაა.

აგრეთვე, პირველადი დახმარება ესაჭიროება უგონო მდგომარეობაში მყოფ დაზარალებულს.

ამ შემთხვევაში ყურადღება უნდა გავამახვილოთ შემდეგ ფაქტზე: შეიძლება დაზარალებული უგონო მდგომარეობაში იყოს დიდი ხანი, მიუხედავად ამისა, ის მკვდარი არ უნდა გვეგონოს, რადგან დაბალი ტემპერატურის გამო ორგანიზმს შენარჩუნებული აქვს სიცოცხლისუნარიანობა და შესაძლებელია მისი გადარჩენა გათბობისა და გულ-ფილტვის სწორი რეანიმაციის შედეგად. ამიტომ აუცილებელია ავადმყოფის სწრაფი ჰოსპიტალიზაცია.

გასათვალისწინებელია ის, რომ გულ-ფილტვის რეანიმაციას აზრი არ ექნება, თუ ჯერ არ მოხდა დაზარალებულის გათბობა 35 გრადუსამდე.

ტოტალური გაყინვა მაშინ გვხვდება, როცა პირი ამოვსებულია ყინულით და გულის მასაჟის დროს მკერდის ძვალი არ ჩადის. ამ დროს რეანიმაცია უშედეგოა.

მოყინვისა და გადაციებისგან თავის დასაცავად გაითვალისწინეთ შემდეგი რჩევები: ცივ ამინდში გასვლის დროს არ დალიოთ სპირტიანი სასმელები. ამ დროს იქმნება სითბოს ილუზია, მაგრამ ორგანიზმი სწრაფად კარგავს ტემპერატურას.

უნდა გახვიდეთ თავისუფალი ტანსაცმლით, რომელიც მჭიდროდ არ ეკვრის სხეულს და არ აფერხებს სისხლის მიმოქცევას. სასურველია ზედა ტანსაცმელი წყალგაუმტარი იყოს.

ვიწრო ფეხსაცმელი, ჭუჭყიანი და ნესტიანი წინდები მოყინვას უწყობს ხელს. ბამბის წინდების ნაცვლად სასურველია შალის წინდებით ყინვაში გასვლა.

ნუ გაიკეთებთ ლითონის სამკაულებს, რადგან სწრაფად ცივდება და შესაძლოა კანზე მიგეკრათ, მით უმეტეს, თუ დასველდა.

თუ ფეხი, ან ტანსაცმელი დაგისველდათ, ის ძალიან სწრაფად უნდა გაიხადოთ, ოღონდ არა გარეთ,ყინვაში.

ყინვაში დიდხანს სიარულის დროს სახლში დაბრუნებისას უნდა შეამოწმოთ, ხომ არ გაქვთ მოყინვა კიდურებზე, სახეზე, ან ზურგზე. უყურადღებობით შეიძლება განგრენაც კი განვითარდეს.

ერიდეთ ადრე მოყინული უბნების ხელახლა მოყინვას, ეს კანის უფრო მეტ დაზიანებას გამოიწვევს.

რაც შეეხება ბავშვებსა და მოხუცებს, მათ თერმორეგულაცია არასრულყოფილი აქვთ, ამიტომ უფრო მეტად არიან მოყინვისკენ მიდრეკილნი. მათთვის უმჯობესია 15-20 წუთში ერთხელ თბილ შენობაში თავის შეფარება.

თემა - მზის დაკვრისა პრევენცია

მზის დაკვრა – მწვავე მდგომარეობა, რომელიც ვითარდება თავის

გადახურებისას, მასზე მზის სხივების უშუალო მოქმედების გამო: ფართოვდება თავის ტვინის სისხლძარღვები, ძლიერდება სისხლის მიდინება, შეიძლება ამას მცირე კალიბრის სისხლძარღვების გასკდომაც მოჰყვეს; შედეგად ირღვევა თავის ტვინის სისხლის

მიმოქცევა და ცენტრალური და პერიფეიული ნერვული სისტემის ფუნქციები.

მიზეზი ძირითადად ხდება მზეზე, ცხელ ამინდში დიდ ხანს გაჩერება შიშველი თავით და/ან სხეულით, მაგალითად გარუჯვისას ჩაძინება, ალკოჰოლური სასმელებით, აგრეთვე საკვებით დატვირთვა პლაჟზე.

როგორ გამოვიცნოთ მზის დაკვრა?

თავის ძლიერი ტკივილი, სახის გაწითლება, თავბრუსხვევა_მზის დაკვრის პირველი ნიშნებია, რასაც შემდეგ მოჰყვება გულისრევა და ზოგჯერ ღებინებაც, მხედველობის დაბინდვა, ხანდახან ცხვირიდან სისხლდენა, მოგვიანებით გონების კარგვა, სუნთქვის გაძნელება, გახშირებული პულსი. მზის დაკვრას პარალელურად თან შეიძლება ახლდეს მზისგან დამწვრობის ნიშნებიც: დახეთქილი და დაწითლებული კანი, ბუშტუკები სხეულზე.

დავალება: თქვენი ტურისტი ვერ დაარწმუნეთ, რომ სათავგადასავლო ტურში აუცილებელია კეპის ან სხვა ტიპის თავსაბურავის ტარება. საღამოს ურჩი ტურისტი შეაწუხა მუცლის არეში დისკომფორტმა, დაეწყო ღებინება. თურისტი ამ მდგომარეობას უკავშირებს საკვების მიღებას. ა) დაუსვით შეკითხვები ტურისტს ავად ყოფნის მიზეზების გამოსავლენად.

ბ) დაგეგმეთ მოქმედების ტაქტიკა.

ლექცია - სითბური დაკვრა

სითბური დაკვრა ასევე მწვავედ განვითარებული დგომარეობაა, რომელიც სხეულის გადახურების გამო ვითარდება. მაღალი ტენპერატურის გავლენით ძლიერდება სხეულის თბოწარმოების

პროცესი, სითბოს გაცემა კი გაძნელებულია, რაც ორგანიზმის სასიცოცხლო ფუნქციებს უქმნის საფრთხეს.

მიზეზად შეიძლება იქცეს ყველაფერი, რაც ხელს შეუშლის ოფლის გამოყოფას და მის აორთქლებას: გარემოს მაღალი ტემპერატურა და ტენიანობა, ფიზიკური აქტივობა ტყავის ან სინთეტიკურ სამოსში, გადაღლა, გაუწყლოება, ცხელ ამინდში დიდხანს სიარული. სითბური დაკვრის მიღება უფრო ადვილია, ვიდრე მზის დაკვრის, რადგან მზიანი ამინდი არცაა აუცილებელი, სითბური დაკვრა თავისუფლად შეიძლება დაგემართოს დახუთულ შენობაშიც.

სითბუს დაკვრას ახასიათებს საერთო სისუსტე და ძილიანობა, თავის ტკივილი, თავბრუსხვევა, სხეულის ტემპერატურის მომატება ზოგჯერ 40 გრადუსამდეც, შეიძლება ღებინება და ფაღარათიც, თუ გადახურების მიზეზები არ იქნა მოცილებული, იწყება ბოდვები, ჰალუცინაციები, გონების კარგვა. მანამდე შეწითლებული სახე ახლა უკვე ფერმკრთალი ხდება, ან მოლურჯო ელფერს იძენს, კანი გადახურებული, ზოგჯერ კი პირიქით, ცივია და ოფლიანი, პულსი ხშირი და სუსტი.

დროული დახმარების აღმოჩენის გარეშე, ორივე შემთხვევაში ადამიანის სიცოცხლეს სერიოზული საფრთხე ემუქრება.

დავალება: ა) ჩამოთვალეთ მზის დაკვრისა და სითბური დაკვრის განმასხვავებელი ნიშნები

ბ) დაგეგმეთ მოქმედების ტაქტიკა

ექსკურსიის დროს გარემოს (წყლის რესურსების, ჰაერის, ტყის, ნიადაგის) დაცვა დაბინძურებისაგან. საქართველოში ერთ-ერთ გარემოსდაცვით პრობლემას წარმოადგენს გარემოს დაბინძურება ნარჩენებითა და ქიმიური ნივთიერებებით. პრობლემა კომპლექსურია და მოიცავს გარემოს დაბინძურებას საყოფაცხოვრებო ნარჩენებით, მოუწესრიგებელი ნაგავსაყრელებიდან, ასევე სახიფათო და აკუმულირებული ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებულ საკითხებს. უკონტროლოდ

დაყრილი საყოფაცხოვრებო ნარჩენებით გარემოს დაბინძურების ძირითად მიზეზს ნარჩენების შეგროვების სისტემის მოშლა წარმოადგენს. ამჟამად საყოფაცხოვრებო ნარჩენების რეგულარული შეგროვება, ძირითადად, მხოლოდ მსხვილ ქალაქებსა და რაიონულ ცენტრებში ხორციელდება. სოფლებში მოსახლეობა, როგორც წესი, ნარჩენებს უახლოეს ხევში, გზისპირას ან მდინარის ნაპირებზე ყრის. ეს ტერიტორიები არ სუფთავდება და შესაბამისად, მცირე ზომის უკონტროლო „ნაგავსაყრელები“ წარმოიქმნება.

წინასწარ დაგეგმეთ და გამართეთ დისკუსია ეკოლოგიურ საკითხებზე:

მაგ.

„ხუდონჰესის მშენებლობა“

დისკუსიისას უნდა გამოჩნდეს:

1. მიზანი

2.განხორციელების გზები

3. მოსალოდნელი შედეგი დავალება: ჩამოწერეთ გიდის მოქმედების სტრატეგია ექსკურსიის დროს გამართული

პიკნიკის შემდეგ.


ტესტი

1. „წითელი წიგნი“ არის გადაშენების პირას მყოფი მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების

სია. „წითელი წიგნი“ არის: ა) ადგილობრივი ბ) ნაციონალური გ)საერთაშორისო დ)ყველა პასუხი სწორია

2. ნადირობის აკრძალული მეთოდები:

ა) მცენარეული საფარის დაწვა; ბ) გარეულ ფრინველთა კვერცხის შეგროვება და გაყიდვა; გ) ცხოველთა ბუდეების მოშლა

დ)ყველა პასუხი სწორია

3. ჩამოთვალეთ რას იწვევს შხამიანი მცენარეების მიერ კონტაქტური გზით მიღებული მოწამლვა? __________________ _______________________________________ _______ _______ ____________________ ___________________________________________________

4. ჩამოთვალეთ ალიმენტური გზით მოწამლვის სიმპტომები: ________________________________________________________________________ _______________________________________________ _________________________

5. დაგესვლის თავიდან ასაცილებლად, საჭიროა ა) ადამიანმა ჩაიცვას მაღალი ჩექმა ან მაღალყელიანი ფეხსაცმელი და დამცავი შარვალი ბ) წაიცვას სპეციალური სუნის მქონე საცხი გ) იაროს ხმაურით დ) არცერთი პასუხი არ არის სწორი

6. მოყინვა, როგორც წესი ხდება ა) -2 გრადუსზე ბ) -7 გრადუსზე გ) -10გრადუსზე დ) +2 გრადუსზეც კი

7. დახასითეთ ის სიმპტომები, რომლებიც შესაძლოა აღენიშნებოდეს ადამიანს მზის დაკვრის შედეგად. ____________________________________ _________________________________ ____________________________________ ________________________________

8. ჩამოთვალეთ მზის დაკვრისა და სითბური დაკვრის განმასხვავებელი ნიშნები ___________________________________ _________________________________ _____________________ __________________________________ __________________________________ _____________________


საქართველოს ცალკეული რეგიონების თანამედროვე სოციალურ-ეკონომიკური დახასიათება

1. შესრულების კრიტერიუმები: აღწერს საქართველოს სავალი გზების სპეციფიკას

2. გზის სპეციფიკის გათვალისწინებით აღწერს სატრანსპორტო საშუალებებს; 3. სწორად მონიშნავს კოორდინატებს რუკაზე; 4. სანდო წყაროდან მოიძიებს ძირითად ინფორმაციას ქვეყნისა და რეგიონის

თანამედროვე სოციალურ- ეკონომიკური მდგომარეობის შესახებ

თეორიული 7 პრაქტიკული 7

საქართველოს საზღვრები; დამაკავშირებელი გზები: რკინიგზა, აეროპორტები, ავტოსადგურები, ნავსადგურები; გზები: საერთაშორისო და ადგიობრივი მნიშვნელობის გზები, რთული ან სახიფათო საგზაო მონაკვეთები; გვირაბები; ხიდები; საქართველოს საზღვრები

საქართველოს საერთაშორისო საზღვრები

ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს კ ო ნ ს ტ ი ტ უ ც ი ა

ჩვენ, საქართველოს მოქალაქენი, რომელთა ურყევი ნებაა, დავამკვიდროთ დემოკრატიული საზოგადოებრივი წესწყობილება, ეკონომიკური თავისუფლება,

სოციალური და სამართლებრივი სახელმწიფო, უზრუნველვყოთ ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებანი და თავისუფლებანი, განვამტკიცოთ

სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობა და სხვა ხალხებთან მშვიდობიანი ურთიერთობა, ქართველი ერის მრავალსაუკუნოვანი სახელმწიფოებრიობის

ტრადიციებსა და საქართველოს 1921 წლის კონსტიტუციის ისტორიულ-სამართლებრივ მემკვიდრეობაზე დაყრდნობით ღვთისა და ქვეყნის წინაშე ვაცხადებთ ამ კონსტიტუციას.(15.10.2010. N3710 ამოქმედდეს 2011 წლის 1 იანვრიდან)

თავი პირველი

ზოგადი დებულებები

მუხლი 1

1. საქართველო არის დამოუკიდებელი, ერთიანი და განუყოფელი სახელმწიფო, რაც დადასტურებულია 1991 წლის 31 მარტს ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე, მათ შორის აფხაზეთის ასსრ-ში და ყოფილ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში ჩატარებული რეფერენდუმით და 1991 წლის 9 აპრილის საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტით.

2. საქართველოს სახელმწიფოს პოლიტიკური წყობილების ფორმა არის დემოკრატიული რესპუბლიკა.

3. საქართველოს სახელმწიფოს სახელწოდებაა ,,საქართველო".

მუხლი 2

1. საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორია განსაზღვრულია 1991 წლის 21 დეკემბრის მდგომარეობით. საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობა და სახელმწიფო საზღვრის ხელშეუხებლობა დადასტურებულია საქართველოს კონსტიტუციითა და კანონებით, აღიარებულია სახელმწიფოთა მსოფლიო თანამეგობრობისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ.

2. საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიის გასხვისება აკრძალულია. სახელმწიფო საზღვრების შეცვლა შეიძლება მხოლოდ მეზობელ სახელმწიფოსთან დადებული ორმხრივი შეთანხმებით.

საქართველო ევროპისა და აზიის გასაყარზე, კერძოდ, კავკასიაში მდებარეობს. დასავლეთიდან მას ესაზღვრება შავი ზღვა, ჩრდილოეთით — რუსეთის ფედერაცია, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — აზერბაიჯანი, სამხრეთით — სომხეთი დათურქეთი.

საქართველო იმ უძველეს სატრანსპორტო გზაჯვარედინზე მდებარეობს, რომელიც აკავშირებდა და აკავშირებს ჩრდილოეთისა და სამხრეთის, დასავლეთისა და აღმოასვლეთის ქვეყნებს. სწორედ მასზე გადიოდა ევროპა -აზიის დამაკავშირებელი სატრანსპორტო მაგისტრალი - ძველი აბრეშუმის გზა.

საქართველო შავი ზღვით უკავშირდება შავიზღვისპირეთის ქვეყნებს, ხოლო ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეებით -ხმელთაშუა ზღვის აუზის ქვეყნებს; გიბრალტარის სრუტით შესაძლებელია კავშირი მთელს მსოფლიოსთან, მდინარე დუნაის მეშვეობით კი - აღმოსავლეთ და ცენტრალურ ევროპის ქვეყნებთან.

საქართველო ჩ.გ. 41o071 და 43o351 და ა.გ. 40o041 და 46o441-ს შორის მდებარეობს.

დავალება: მსოფლიოს პოლიტიკურსა და ფიზიკურ რეკებზე მოიძიეთ საქართველო დავალება სახლში: კონტურულ რუკაზე აღნიშნეთ საქართველოს საერთაშორისო საზღვრები

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%92%E1%83%96%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%90_%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%98

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gg-map.png?uselang=ka

ლექცია - საქართველოს რეგიონები პედაგოდი განიხილავს რეგიონის ცნებას და ეხმარება სტუდენტებს საქართველოს რეგიონების ჩამოთვლაში.

ფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა - თვითმმართველი ქალაქი ბათუმი;

გურიის მხარე თვითმმართველი ქალაქი ოზურგეთი;

იმერეთის მხარე - თვითმმართველი ქალაქი ქუთაისი;

კახეთის მხარე - თვითმმართველი ქალაქი თელავი;

მცხეთა-მთიანეთის მხარე - თვითმმართველი ქალაქი მცხეთა;

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე თვითმმართველი ქალაქი ამბროლაური;

სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე თვითმმართველი ქალაქი ზუგდიდი თვითმმართველი ქალაქი ფოთი;

სამცხე-ჯავახეთის მხარე - თვითმმართველი ქალაქი ახალციხე;

ქვემო ქართლის მხარე - თვითმართველი ქალაქი რუსთავი;

http://georgia-racha.ge/ge/

http://georgia-racha.ge/ge/

http://www.szs.gov.ge/cgi-bin/admin/index.pl

შიდა ქართლის მხარე - თვითმართველი ქალაქი გორი;

დავალება: ფიზიკური რუკის დახმარებით კონტურულ რუკაზე დაიტანეთ საქართველოს რეგიონების აღმნიშვნელი საზღვრები.

თემა - საქართველოს დამაკავშირებელი გზები

საავტომობილო გზები

საქართველოს ტერიტორიაზე არის:

• საერთაშორისო მნიშვნელობის საავტომობილო გზა - 1455 კმ. • შიდა სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილოგზა - 5446 კმ. • ადგილობრივი მნიშვნელობის გზა - 15415კმ.

ოთხზოლიანი ჩქაროსნული ავტომაგისტრალი - 80კმ. ამასთან, საქართველოს ტერიტორიაზე არის:

• ხიდები - 4632 ერ. (საერთო სიგრძე 85კმ.) • გვირაბები - 16 ერ. (საერთო სიგრძე 9,9კმ.) • თოვლდამცავი გალერეები - საერთო სიგრძე - 3 კმ

ს-1 თბილისი - სენაკი-ლესელიძე

ს -2 სენაკი-ფოთი სარფი

ს-3 მცხეთა-სტეფანწმინდა ლარსი

ს-10 გორი -ცხინვალი - გუფთა -ჯავა -როკი შ-7 ზუგდიდი - ჯვარი - მესტია -ლასდილი

შ-10 მაჭარა -სამხრეთ თავშა - საფარი

შ-11 ბზიფი - რიწის ტბა - ავადხარა

შ-16 ქუთაისი -ალპანა -მამისონის უღელტეხილი

შ-18 მამისონის უღელტეხილი

შ-20 ბორჯომი -ბაკურიანი - ახალქალაქი

დავალება: რუკის მეშვეობით დაადგინეთ, რა როლი აკისრია E-60 ავტომაგისტრალს (E-70-თან ერთად) ქვეყნის ცხოვრებაში?

დავალება: წაიკითხეთ „საქართველოს კანონი საავტომობილო გზების შესახებ“ გაარკვიეთ რა არის ა) საერთაშორისო მნიშვნელობის საავტომობილო გზები ბ) შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზები

გ) ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზები

წასაკითხად: საავტომობილო გზებით სარგებლობა („საქართველოს კანონი საავტომობილო გზების შესახებ“)

გამართეთ დისკუსია თემაზე : დაღესტან-საქართველოს დამაკავშირებელი გზის აღდგენა - საფრთხე თუ სარგებელი?

დისკუსიაში მონაწილე სუდენტის შეფასება

1. სტუდენტი აქტიურად არის ჩარტული დისკუსიაში 2. მოაქვს მყარი არგუმენტები 3. მისი მსჯელობა დამაჯერებელია 4. მისი მსჯელობა გამყარებულია მაგალითებით

დავალება: საქართველოს ფიზიკურ რუკაზე მოიძიეთ ჩამოთვლილი საგზაო მონაკვეთები, დაახასიათეთ ისინი შემდეგი პარამეტრებით: სიგრძე, წლის რომელ სეზონზეა შესაძლებელი ამ გზებით სარგებლობა, კლიმატური პირობები, სტიქიური მოვლენები, ტრანსპორტის რა სახეობაა საჭირო გადაადგილებისთვის, საფრთხეები, მათი მნიშვნელობა. ა) გუდაური-კობი

ბ) ლენტეხი-უშგული

გ) ალვანი - ომალო

დ) ხულო - ზარზმა

რკინიგზა

ლიანდაგის სიგანე 1520 მმ

მაქს. ქანობი 37 %

მინ. რადიუსი 160 მ

გვირაბები 45

ხიდები 1714

გაშლილი სიგრძე 1879 კმ

საექსპლ. სიგრძე 1575 კმ

ორლიანდაგიანი ხაზები 290 კმ

ერთლიანდაგიანი ხაზები 1285 კმ

ვიწროლიანდაგიანი 37 კმ

წევის სახეობა მუდმივი დენი 3300 V

# დასახელება მფლობელი ექსპლუატანტი ICAO-ს კოდი

IATA-ს კოდი

სერტიფიკატის ნომერი

კოდური აღნიშვნა

1 თბილისის საერთაშორისო აეროპორტი

შპს „საქართველოს აეროპორტების გაერთიანება’’

შპს „ტავ ურბან საქართველო’’

UGTB

TBS

290208

4D

2 ბათუმის საერთაშორისო აეროპორტი

შპს „ბათუმის აეროპორტი’’

შპს „ბათუმის აეროპორტი’’

UGSB BUS 290208 4D

3 ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტი

შპს „საქართველოს აეროპორტების გაერთიანება’’

შპს „საქართველოს აეროპორტების გაერთიანება“

UGKO KUT 301112 4D

4 მესტიის აეროპორტი შპს „საქართველოს შპს „საქართველოს

http://www.gcaa.ge/geo/tbilisisaeroporti.php



http://www.gcaa.ge/geo/batumisaeroporti.php



http://www.gcaa.ge/geo/kutaisiaerport.php



http://www.gcaa.ge/geo/mestiisaeroporti.php

დავალება: სპეციალურ რუკაზე მოიძიეთ და აღნიშნეთ ყველა სარკინიგზო სადგური შემდეგი მიმართულებებით: 1) თბილისი - მახინჯაური ბ) ფოთი -თბილისი

გ) ზუგდიდი - გორი

დ)სენაკი - ხაშური

აეროპორტების გაერთიანება’’

აეროპორტების გაერთიანება’’

UGMS _ 230611 1B

5 აეროდრომი ნატახტარი

შპს "სერვისეირი" შპს "სერვისეირი" - - 070714 1B

6 აეროდრომი მიმინო შპს "საქართველოს საავიაციო უნივერსიტეტი"

შპს "საქართველოს საავიაციო უნივერსიტეტი"

- - 200814 2B

7 ვერტოდრომი „სოლოლაკი“

შპს „ფინსერვისიXXI” შპს „ავიასერვისი’’ _

_

130308

_

http://www.gcaa.ge/geo/natakhtariaerodrome.php

http://www.gcaa.ge/geo/natakhtariaerodrome.php

http://www.gcaa.ge/geo/aeroportimimino.php

http://www.gcaa.ge/geo/vertodromisololaki.php

http://www.gcaa.ge/geo/vertodromisololaki.php

აეროპორტები

პროცესზე დაკვირვება

კითხულობს რუკას და საჭიროების შემთხვევაში იყენებს მას ეფექტურად


დასახელება


დიახ არა

საქართველოს ცალკეული რეგიონების

თანამედროვე სოციალურ-

ეკონომიკური დახასიათება

(1,2,3)

ლეგენდიდან გამომდინარე შეარჩია რუკის ტიპი

განსაზღვრა მასშტაბი

განსაზღვრა გეოგრაფიული კოორდინატები

მოძებნა საწყისი და საბოლოო წერტილი ან ობიექტი

განსაზღვრა სიმაღლე ზღვის დონიდან

გაითვაისწინა ობიექტამდე გასავლელი გზის თავისებურებები

ლეგენდიდან გამომდინარე შეარჩია სასურველი გზა (უსაფრთხო, ექსტრემალური)

მოძებნა სასმელი წყლის ბუნებრივი რესურსბი

შეარჩია უსაფრთხო ადგილი კემპინგისთვის

ნავსადგურები;

ბათუმის საზღვაო ნავსადგური www.batumiport.com ფოთის საზღვაო ნავსადგური http://forbes.ge/news/188/saqarTvelos-portebi

www.apmterminals.com ყულევის საზღვაო ნავსადგურიhttp://www.potifreezone.ge/index.php?a=sitemap&lang=eng

www.kulevioilterminal.com

http://www.batumiport.com/

http://forbes.ge/news/188/saqarTvelos-portebi

http://www.kulevioilterminal.com/

დავალება: მოიძიეთ ინფორმაცია საქართველოს ნავსაგგურბის, მათი ისტორიის შესახებ. დაწერეთ ესსე ერთ-ერთ თემაზე:

ბათუმის საზღვაო ნავსადგურის პოლიტიკურ-ეკონომიკური მნიშვნელობა საქართველოსთვის;

ფოთის საზღვაო ნავსადგურის პოლიტიკურ-ეკონომიკური მნიშვნელობა საქართველოსთვის;

ყულევის საზღვაო ნავსადგურის პოლიტიკურ-ეკონომიკური მნიშვნელობა საქართველოსთვის;

ესსეს შეფსება

1. სტუდენტი ამომწურავად საუბრობს პორტის ბუნებრივი თავისებურებების შესახებ

2. სტუდენტი ამომწურავად საუბრობს პოლიტიკურ-ეკონომიკური თავისებურებების შესახებ

3. სტუდენტი მსჯელობს არგუმენტირებულად 4. სტუდდენტი მსჯელობისას იშველიებს ისტორიულ მაგალითებს 5.

გვირაბები

როკის გვირაბი

„სატრანსპორტო გვირაბი დიდი კავკასიონის მთებში, რომელიც აკავშირებს ჩრდილოეთ ოსეთ-ალანიას (რუსეთის ფედერაცია) ცხინვალის რეგიონთან.

გვირაბი საბჭოთა ხელისუფლებამ ააგო (მშენებლობა დასრულდა 1984 წელს). მისი სიგრძე 3 730 მეტრია და ზღვის დონიდან დაახ. 3000 მეტრზე მდებარეობს. რუსეთ-საქართველოს დამაკავშირებელ სხვა გზებს შორისაა ყაზბეგი-ზემო ლარსის საბაჟოსთან, რომელიც 2006 წლის ივნისში დაიხურა, და განთიადი-ადლერის მონაკვეთი აფხაზეთის საზღვართან, რომელიც არალეგალურად ფუნქციონირებს.

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98&action=edit&redlink=1

გვირაბი დიდ როლს თამაშობს ქართულ-ოსურ კონფლიქტში. სამხრეთ ოსეთის ე.წ. ხელმძღვანელობა გვირაბს აკონტროლებს და მასზე საკუთარ ბაჟს აწესებს, რაც რეგიონის ძირითადი შემოსავალია. საქართველოს მთავრობა კონფლიქტის პერიოდში მოუწოდებდა გვირაბზე საერთაშორისო ზედამხედველობის დაწესებას. რუსების მიერ ყაზბეგი-ზემო-ლარსის საბაჟოს ჩაკეტვის შემდეგ, ეს გვირაბი ერთადერთი დამაკავშირებელი გზაა რუსეთსა და საქართველოს შორის (განთიადის გარდა)“

წიფის გვირაბი

საქართველოს ისტორიის თითქმის ყველა ეტაპზე გადამწყვეტი როლი ენიჭებოდა შორაპნისა და სურამის ციხეებს. ლეგენდა სურამის ციხის აგების შესახებ, ამ თავდაცვითი ნაგებობის მნიშვნელობაზე მიუთითებს. ა) რუკაზე მოიძიეთ ეს ციხე-სიმაგრეები.

ბ) იმსჯელეთ მათი მნიშვნელობის შესახებ

გ) რა შეიცვლებიდა XVII ს-ში რომ ყოფილიყო აღმ. და დას. საქართველოს დამაკავშირებელი გვირაბი?

დავალება: დაგეგმეთ ორდღიანი ტურის მარშრუტი ორგვარად: ერთ შემთხვევაში

ტურისტები გადაიყვანეთ რიკოთის უღელტეხილით, მეორე შემთხვევაში იგივე გზა გაიარეთ წიფის გვირაბით. ტური გაწერეთ დროში.

შეფასება:


1. სტუდენტმა რუკის მეშვეობით სწორად დაგეგმა მარშრუტი რიკოთის უღელტეხისლის გავლით

2. სტუდენტმა რუკის მეშვეობით სწორად დაგეგმა მარშრუტი წიფის გვირაბის გავლით

3. ორივე მარშრუტი სწორად გაწერა დროში

4. იმსჯელა, გზებს უპირატესობაზე ერთმანეთის წინაშე

ხიდები

საქართველოში სხვადასხვა პერიოდის, ზომისა და დანიშნულების მქონე 1600 ხიდია.

მოიძიეთ ინფორმაცია პომპეუსის, რკონის, ბესლეთის, დანდალოს ხიდების, წითელი ხიდის შესახებ. ისაუბრეთ მათ მნიშვნელობაზე.

იმდჯელეთ: ტურისტრბი როდესაც იგებენ, რომ მდ. მტკვარი არასოდეს ყოფილა სანაოსნო, გაკვირვებას გამოთქვამს მასზე აგებული ზოგიერთი ხიდის სიმაღლის გამო. მაგ. ვახუშტის ხიდი თბილისში. იმსჯელეთ, რითი შეიძლება იყოს განაპირობებული ხიდის სიმაღლე?


ტესტი

1. საქართველოს სახელმწიფოს სახელწოდებაა: ა) “საქართველო“ ბ) საქართველოს რესპუბლიკა გ) საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა დ) საქართველოს ფედერაციული რესპუბლიკა

2. საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიის გასხვისება შესაძლებელია ა) ჯეროვანი საფასურის გადახდის შემთხვევაში ბ) თუ სამაგიეროდ გვთავაზობენ უკეთეს ტერიტორიებს გ) საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიის გასხვისება შეუძლებელია დ) არცერთი პასუხი არ არის სწორი

3. სად მდებარეობს საქართველო? ა) ევროპისა და აზიის გასაყარზე ბ) კავკასიაში გ) ჩ.გ. 41o071 და 43o351 და ა.გ. 40o041 და 46o441-ს შორის დ) ყველა პასუხი სწორია

4. დაასახელეთ საქართველოს მეზობელი სახელმწიფოები: აღმ. - დას. - ჩრდ. - სამხ. –

5. ჩამოთვალეთ საქართველოს რეგიონები: _________________________________ _____________________________ _________________________________ _____________________________

6. განმარტეთ, რას ნისნავს „თვითმმართველი ქალაქები“ ________________________________ _______________________________ _____________________________________ ___________________________ ________________________________ ________________________________ _____________________________________ ___________________________

7. საქართველოს ტერიტორიაზე გზებისა და გვირაბების მშენებლობას კურირებს: ა) საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი ბ) გარემოს დაცვის სამინისტრო

გ) სატყეო დეპარტამენტი მოიფიქრე: ტურისტები, როდესაც იგებენ, რომ მდ. მტკვარი არასოდეს გამოიყენებოდა სანაოსნოდ, გაკვირვებით კითხულობენ, რატომ არის მასზე გადებული ზოგიერთი ხიდი საკმაოდ მაღალი (მაგ. ვახუშტის ხიდი თბილისში). უპასუხეთ შეკითხვას _________________________________ ________________ ________________ __________________ _________ _______________________________________ საათების განაწილების სარეკომენდაციო სქემა


თეორიული მეცადინეობა (საკონტაქტო)

პრაქტიკული მეცადინეობა (საკონტაქტო)

დამოუკიდებელი

სამუშაოებისთვის

შეფასება სულ

შედეგი 1 11 12 4 2 29 შედეგი 2 5 6 3 2 16 შედეგი 3 7 8 4 2 21 შედეგი 4 5 5 3 2 15 შედეგი 5 7 7 3 2 19

სულ 35 38 17 10 100

პროფესიულ კვალიფიკაციათა...

Documents