fi˝˙ˆˇ˛˘˝ › downloads › interactiefwerkenmet... · • lees het boek voor. • laat de...

Interactief werken met prentenboeken

Digibordles Interactief werken met prentenboeken © Tekst: Rian Visser, www.rianvisser.nl Pag 1Deze lessen – en stukken hieruit – mogen worden gebruikt in de klas, maar alleen met uitdrukkelijke bronvermelding.

InhoudVerhalen zijn onderdeel van onze cultuur 2Belang van verhalen 3Hoe worden verhalen verteld? 4Wat is een prentenboek? 5Waar vind je een prentenboek? 6Voordelen digitale prentenboeken 7Voordelen papieren prentenboeken 8Educatieve waarde van prentenboeken 9Stap uit een prentenboek 13Werkblad 16Sites met digitale prentenboeken 18Nog meer digibordlessen 19

Stap uit een prentenboekDoel: Met de komst van digiborden, iPad en iPhone veranderen prentenboeken.

Er wordt beweging, geluid en interactiviteit aan toegevoegd. Dat biedt allerlei

interactieve mogelijkheden in de klas en thuis. Maar ook met een gewoon papieren

prentenboek is van alles te doen om te zorgen dat het verhaal gaat leven. Deze

presentatie informeert over de educatieve mogelijkheden van prentenboeken.

Doelgroep: voor leerkrachten PO, werknemers kinderopvang en peuterspeelzalen.

Nippertje

papieren boek

animatie op www.wepboek.nl

iPad app

http://www.rianvisser.nl/

http://www.wepboek.nl/nl/site/media/item/95/nippertje

https://itunes.apple.com/nl/app/nippertje/id459442443?mt=8



Verhalen zijn onderdeel van de cultuur

Iedereen groeit op met verhalen. Deze vormen een belangrijk

onderdeel van onze opvoeding en cultuur.

Denk aan:

• Sprookjes

• Religieuze verhalen

• Sagen, legenden,

mythen

• Romans

• Kinderboeken

Roodkapje uit het sprookje van de gebroeders

Grimm

Atlas uit de Griekse mythologie




Belang van verhalen

Het belang dat we aan verhalen hechten kan verschillend zijn.

Verhalen kunnen inzicht geven in:

• geloof, opvatting, wereldbeeld, ethiek, moreel besef, boodschap, wijsheid

• emoties

• hoe zit de wereld in elkaar

• taal, woordenschat, uitdrukkingsvaardigheid

En natuurlijk kun je er gewoon plezier aan beleven.

Bijbels verhaal, geloof, wereldbeeld Kennis van natuur, emoties, wijsheid,

plezier

Kennis van natuur, emoties, wijsheid, plezier

Wat iemand in een verhaal beleeft is persoonlijk. Een goed verhaal heeft vaak meerdere lagen en kan verschillende lezers op een andere manier aanspreken.




Hoe worden verhalen verteld?

Verhalen worden mondeling overgedragen, voorgelezen of zelf gelezen. Ook via televisie,

theater en film maken we kennis met verhalen. Ook de beelden vertellen een verhaal.

• Mondeling doorverteld

• Voorgelezen

• Zelf gelezen

• Film en video

Bij sommige verhalen (film,

prentenboek, theater) horen

beelden. Altijd maken we ook

beelden in ons eigen hoofd.




Wat is een prentenboek?

In een prentenboek worden woorden (taal) verrijkt met beelden (illustraties).

Een prentenboek kan verschillende vormen hebben: van papier of digitaal.

Papieren boek• Kaft: voorkant, rug, achterkant,

binnenin bladzijden van papier

• Tekeningen en tekst

• Zelf bladeren

• Zelf lezen

Digitaal boek• Er is een apparaat nodig om het te kunnen lezen

• Tekeningen en tekst

• Soms zelf bladeren, soms filmpje

• Soms beweging

• Soms geluid

• Soms kun je zelf iets doen

Timo en het toverboek als papieren prentenboek (alleen in de bibliotheek) Timo en het toverboek als digitaal prentenboek op iPad



Waar vind je een prentenboek?

Digibordles Timo en het toverboek – Het maken van een app © Tekst: Rian Visser © Illustraties: Klaas Verplancke Pag 6Deze lessen – en stukken hieruit – mogen worden gebruikt in de klas, maar alleen met uitdrukkelijke bronvermelding.

Papieren boek• Boekwinkel

• Internetboekwinkel

• Openbare bibliotheek, schoolbibliotheek

• Lenen van anderen

Digitaal boek• App Store (Apple)

• iBook Store (Apple)

• Google Play (Android)

• www.wepboek.nl

• Bereslim

• Boekpakket

• YouTube

TipOp mijn website kun je heel veel informatie downloaden over digitale prentenboeken.

Bijvoorbeeld:• 125 leerzame apps en websites voor op de basisschool (pdf)• 104 Leerzame apps en sites (pdf)• Websites met en over Digitale Kinderboeken (pdf)• Tiplijst apps en e-boeken (hoe moet je zoeken?) (pdf)

http://app.wepboek.nl/

http://web.bereslim.nl/

http://boekpakket.nl/digitale-prentenboeken/

https://nl.sitestat.com/kennisnet/s14/s?events.downloads.kennisnet.nl.publicatie.125_leerzame_apps_en_websites.pdf&ns__t=1465319655730&ns_type=clickin&ns_url=https%3A//www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/125_leerzame_apps_en_websites.pdf

http://bit.ly/104-leerzame-apps-sites

http://bit.ly/2hi6v1a

http://bit.ly/2hhWQaT



Voordelen digitale prentenboeken

Wat zijn de voordelen van een digitaal prentenboek t.o.v. een papieren prentenboek?

Timo en het toverboek is een interactief digitaal prentenboek op de iPad. Deze app is betaald en de meest interactieve app die er is.

Timo en het toverstokje is een gratis prentenboek app. Hij wordt je aangeboden door het Nederlands Jeugdinstituut.

Pad

Android

• Vertonen op groot scherm: handig om aan grote

groep de illustraties te laten zien.

• Extra toevoegingen mogelijk, zoals geluid,

interactiviteit en beweging.

• Verhaal wordt door extra toevoegingen beter

begrepen. Dat is goed voor kinderen met een

taalachterstand en voor NT2 onderwijs.

• Als kinderen een digitaal prentenboek zelfstandig

kunnen kijken op de computer is herhaling mogelijk.

Uit onderzoek is gebleken dat herhaling goed is voor

de woordenschat.

• Interactiviteit maakt dat drukke kinderen zich beter

kunnen concentreren op digitale kinderboeken.

© F

oto

Hes

van

Hu

izen

AVI boeken met geluid: Kijk eens in iBook Store naar de AVI boeken met voorleesstem! De woorden die voorgelezen worden lichten op. Ideaal voor NT2 onderwijs. Zie een voorbeeld op YouTube.


http://www.youtube.com/watch?v=TSOP7T48paY

https://itunes.apple.com/nl/app/timo-en-het-toverboek-pocket/id439991778?mt=8

https://itunes.apple.com/nl/app/timo-en-het-toverstokje-*/id621567580?mt=8

https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.books2download.toverstokje

https://itunes.apple.com/nl/artist/rian-visser/id557877014?mt=11

https://www.youtube.com/watch?v=CDh3wdoLepY



Voordelen papieren prentenboeken

Wat zijn de voordelen van een papieren prentenboek t.o.v. een digitaal prentenboek?

• Kinderen krijgen besef hoe een boek werkt.

Een boek heeft een voorkant, een achterkant,

je kunt erin bladeren. Dit heet boekoriëntatie.

• Het is gemakkelijk omdat er geen apparaat

nodig is bij het lezen.

• Het is knusser dan digitaal.

• Er is een groter aanbod.

• Je kunt soms meer zelf bepalen; bijvoorbeeld

dingen aanvullen of weglaten, lezen in eigen

tempo, zelf voorlezen.




Educatieve waarde van prentenboeken

Gebruik als het mogelijk is een papieren en digitaal boek naast elkaar.

De volgende aspecten zijn belangrijk:

Boekoriëntatie • Begrijpen wat een boek is. Bladeren in papieren boek of digitaal ‘swipen’.

• Begrijpen wat een tekst en verhaal is.

• Goede voorbereiding voor zelf leren lezen.

Kleuter bladert in boekje op de iPad.

Zie filmpje op YouTube.Een ‘gewoon’ leesboekje.

Koffertje met papieren boekjes erin

en iPad met digitaal boekje.


http://www.youtube.com/watch?v=JEkm0ZQpDY4

http://www.youtube.com/watch?v=JEkm0ZQpDY4



Verhaalbegrip• Bekijk de voorkant van het boek en stel de vraag: waar zou dit boek over gaan?

• Lees het boek voor.

• Laat de kinderen het verhaal naspelen of navertellen.

• Bekijk de plaatjes en laat de kinderen het verhaal erbij vertellen

• Stel open vragen

• Kopieer een aantal pagina’s uit het boek en laat de kinderen deze in de juiste volgorde leggen.

Voorkant en aantal

pagina’s. Wat komt eerst?




WoordenschatIn prentenboeken worden vaak andere woorden gebruikt dan in spreektaal.

De zinnen zijn krachtiger en er worden vaak beeldende uitdrukkingen gebruikt.

Kinderen leren nieuwe woorden door herhaling. Sommige kleuters kennen een

prentenboekverhaal uit hun hoofd en gaan zogenaamd zelf voorlezen. Veel

voorlezen en ook vaak hetzelfde boek is goed voor de woordenschat.

Het taalgebruik in prentenboeken

• Beeldend

• Veel uitdrukkingen

• Veel herhaling

• Context zorgt voor begrip

Zo versterk je de woordenschat

• Herhaal moeilijke woorden.

• Stel vragen over de betekenis van woorden.

• Noem een woord dat te zien is op de

tekening en laat kinderen dit aanwijzen.

Kleuter: ‘Mama wat is het

hier zompig!’Bladzijde uit Stap maar op mijn bezemsteel, vertaald

door Bette Westra




Sociaal emotionele ontwikkeling

In prentenboeken maken kinderen op een veilige manier kennis met soms angstige dingen.

Er komen heksen, wolven of draken voorbij. Kinderen verdwalen, dieren raken hun huis kwijt,

uiltjes zijn bang in het donker, een slak heeft geen vriendjes... Prentenboekverhalen kunnen

kinderen helpen om hun gevoelens onder woorden te brengen en een plek te geven.

Verschillende soorten

prentenboekverhalen

• Sprookjes, fantasiefiguren

• Verhalen met een boodschap

• Herkenbare, realistische verhalen

• Opvoedkundige, leerzame verhalen

• Levenslessen

Zoek je een boek met een

bepaald thema? Kijk eens op

www.leesplein.nl.

Enkele van mijn prentenboeken


http://www.leesplein.nl



Stap uit een prentenboek

Van sommige prentenboeken zijn animaties gemaakt en er zijn vragen en spelletjes bij

bedacht. Het aanbod van dit soort boeken is echter nog beperkt. Het is goed mogelijk

om zelf interactief met een gewoon papieren prentenboek te werken.

Digitaal

U kunt een boek scannen of fotograferen om het zelf op het digibord te gebruiken.

Houdt er wel rekening mee dat u zo’n zelfgemaakte digitale versie niet verder mag

verspreiden.

Zelf een boekje maken

Kinderen vinden het altijd leuk

om zelf een boekje te maken. Dat

kan al heel simpel door een paar

blaadjes te vouwen en samen te

nieten.

Zelf een boekje maken




GeluidenDikwijls staan in prentenboeken

zinnen of delen van zinnen die

zich herhalen. Kinderen kunnen

deze hardop mee spreken.

Daarnaast kunnen er soms (dier-)

geluiden bij gemaakt worden.

Of laat de kinderen met

muziekinstrumenten geluiden,

zoals regen, wind e.d. maken.

Knutselen Omdat prentenboeken erg visueel zijn bieden ze tal

van aanknopingspunten om creatief mee te werken.

Bijvoorbeeld:

• Tekenen

• Collage maken

• Kleien

• Handpoppen

maken van de

hoofdpersonen

BewegingIn sommige prentenboeken komen veel

bewegingen voor. Fiet wil rennen is zo’n

boek. Het is ook digitaal als animatie

te bekijken. Gebruik het boek in een

gymnastiekles en laat de kinderen bij het

verhaal kruipen, huppelen, hinkelen, etc.

Knutselen met telboekje De groeijurk




VerteltasIn de tas zitten de boeken, attributen

die van belang zijn in het verhaal. Deze

tassen worden vaak door enthousiaste

ouders gemaakt. Zo raken zij ook

betrokken bij het voorlezen.

PratenPrentenboeken met een emotioneel

verhaal bieden goede aanleiding om over

door te praten. Stel open vragen:

• Heb je zoiets ook wel eens

meegemaakt?

• Begrijp je waarom...?

• Wat zou je zelf doen als...?

• Etc.

FantasieSommige prentenboekverhalen prikkelen

de fantasie. In een verhaal kan immers

vanalles gebeuren. Bedenk met de kinderen

zelf een verhaal, geïnspireerd op hun eigen

fantasie.

Verteltas Rupsje Nooitgenoeg




KamishibaiMinitheater met vertelplaten. Op de voorkant

van de vertelplaten staat de illustratie en op

de achterkant is voor de verteller de tekst

zichtbaar.

VerteltafelVerzamel voorwerpen uit het boek en bouw

een decor na. De verteltafel is een erg leuke

manier om een prentenboek levend te

maken.




Een filmpje over stripverhaal maken

Ik geef vaak lezingen (voor ouders, leerkrachten en bibliothecarissen) over apps

waarmee kinderen een tekenfilmpje bij een prentenboek kunnen maken. Of

waarmee ze een (foto-)stripverhaal kunnen maken.

Puppet Pals HDHeeft u een iPad en een digibord? Met de app Puppet Pals HD kunnen kinderen het prentenboekverhaal naspelen of een kinderboekfiguur in de klas laten verschijnen. Laat de kinderen zelf de teksten bedenken en inspreken. Daarna kunt u het fimpje afspelen op het digibord! Deze opdracht is goed voor de taalontwikkeling en het verhaalbegrip.

WorkshopJe kunt contact opnemen met www.sss.nl om te vragen naar de beschikbaarheid en kosten. De inhoud gaat in overleg en wordt afgestemd op de doelgroep.Meer informatie.

‘Hoe heet die app?’ vragen kinderen vaak na een schoolbezoek. Thuis gaan ze aan de slag met het bedenken van verhalen. Nieuwe media en taalonderwijs komen zo goed samen.


http://www.sss.nl

http://www.rianvisser.nl/schoolbezoeken/



Werkblad

Om ideeën te krijgen voor het werken met een prentenboek kan het

helpen een werkblad in te vullen. Hierop staan vragen over het thema, de

hoofdpersonen, emoties, gebeurtenissen en dergelijke en tips om het verhaal

meer levend te maken.

Enkele tips

• Gebruik knuffeldieren, poppenkastpoppen of

handpoppen om het verhaal na te spelen. Of laat

kinderen zelf een dier knutselen.

• Laat kinderen moeilijke woorden hardop

meezeggen of bewegingen maken die de betekenis

verduidelijken.

• Vraag kinderen of ze de emoties in het verhaal

begrijpen en herkennen. Wat zouden zij doen als zij

de hoofdpersoon waren?

• Denk aan veel voorkomende zinnen, toverspreuken,

bewegingen die gemaakt kunnen worden.

• Leer de kinderen een liedje dat bij het thema past

Meld je aan voor de

Tips leesbevordering.

Je krijgt dan gratis een

downloadlink voor het

werkblad.


http://www.rianvisser.nl/nieuwsbrief-2/


Nog meer digibordlessen van Rian Visser

Op rianvisser.yurls.net staan nog veel meer gratis digibordlessen voor het onderwijs: over kinderboeken, creatief schrijven, illustreren, geschiedenis, apps maken, animaties, etc.

De boeken en een blog van Rian Visser vind je op www.rianvisser.nl.

Je kunt Rian uitnodigen voor een lezing, schoolbezoek of workshop. Neem dan contact op met stichting School Schrijver Samenleving, www.sss.nl.

Waar vind je digitale prentenboeken?Welke prentenboeken en apps zijn er?

Op mijn website kun je heel veel informatie downloaden over digitale prentenboeken.

Bijvoorbeeld:• 125 leerzame apps en websites voor op de

basisschool (pdf)• 104 Leerzame apps en sites (pdf)• Websites met en over Digitale Kinderboeken (pdf)• Tiplijst apps en e-boeken (hoe moet je zoeken?)

(pdf)

De bestanden kun je ontvangen door je aan te melden voor de Tips leesbevordering. Je krijgt dan automatisch een downloadlink voor het gratis werkblad.


http://rianvisser.yurls.net

http://www.rianvisser.nl

http://www.sss.nl

http://www.rianvisser.nl/bestanden-downloaden/



http://bit.ly/104-leerzame-apps-sites

http://bit.ly/2hi6v1a

http://bit.ly/2hhWQaT



fi˝˙ˆˇ˛˘˝ › downloads › interactiefwerkenmet... · • lees het boek voor. • laat de...

Documents