file[1]
TRANSCRIPT
ชี�วิ�ตกั�บระบบนิ�เวิศสิ่��งแวิดล้�อม แล้ะทร�พยากัรธรรมชีาต�
วิ 33101วิ�ทยาศาสิ่ตร� ชี��นิม�ธยมศ�กัษา
ชี��นิ ปี"ท�� 3
ระบบนิ�เวิศ หมายถึ�ง ระบบควิามสิ่�มพ�นิธ�ระหวิ&างกัล้'&มสิ่��งม�ชี�วิ�ตท��อาศ�ยอย(&ร&วิมกั�นิในิแหล้&งท��อย(&เด�ยวิกั�นิ แล้ะม�ควิามสิ่�มพ�นิธ�กั�บสิ่��งม�ชี�วิ�ตในิแหล้&งท��อย(&เด�ยวิกั�นิแล้ะม�ควิามสิ่�มพ�นิธ�กั�บสิ่��งไม&ม�ชี�วิ�ต ในิแหล้&งท��อย(&นิ��นิๆม� กัารหม'นิเวิ�ยนิสิ่ารแล้ะพล้�งงานิเปี,นิ วิ�ฏจั�กัร
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ภายในิระบบนิ�เวิศ
ความสั�มพั�นธ์ สั� งม�ชี�ว�ตและสั� งไม�ม�ชี�ว�ตในโลก เริ่� มต�นมาจาก
1 .อะตอม(atom)หลาย ๆ อะตอม2. โมเลก"ลของสัาริ่ (molecule)3. สัาริ่ชี�วโมเลก"ลเซลล หริ่%อออริ่แกเนลล(organelle) 4. เซลล(cell) 5. เน%&อเย% อ(tissue6. อว�ยวะ(organ) 7. ริ่ะบบอว�ยวะ 8. สั� งม�ชี�ว�ต(organism) 9. คริ่อบคริ่�ว (family) ปริ่ะชีากริ่(population)การิ่ดำ*าริ่งชี�ว�ตของสั� งม�ชี�ว�ตการิ่
ดำ*าริ่งชี�ว�ตชีน�ดำเดำ�ยวก�น จะต�อง ในแหล�งที่� อย,�เดำ�ยวก�นม�ความสั�มพั�นธ์ก�บสั� งม�ชี�ว�ตชีน�ดำอ% น เชี�น ต�องม�อาหาริ่ ม�ที่� อย,�อาศั�ย
จ.งต�องเก�ดำกล"�มสั� งม�ชี�ว�ต(community) ข.&นเม% อริ่วมกล"�มสั� งม�ชี�ว�ตก�บสั� งแวดำล�อมที่� ไม�ม�ชี�ว�ตในบริ่�เวณน�&น เข�าดำ�วยก�นหลายเป0น ริ่ะบบน�เวศั (ecosystem)
สิ่��งแวิดล้�อมในิธรรมชีาต�ปีระกัอบด�วิย สิ่��งแวิดล้�อมในิธรรมชีาต�ปีระกัอบด�วิย • สิ่��งม�ชี�วิ�ต ได�แกั& คนิ สิ่�ตวิ� พ0ชีสิ่��งม�ชี�วิ�ต ได�แกั& คนิ สิ่�ตวิ� พ0ชี• สิ่��งไม&ม�ชี�วิ�ต ได�แกั& แสิ่งสิ่วิ&าง อากัาศ นิ1�า สิ่��งไม&ม�ชี�วิ�ต ได�แกั& แสิ่งสิ่วิ&าง อากัาศ นิ1�า
แล้ะด�นิแล้ะด�นิในิระบบนิ�เวิศจัะม�ควิามเกั��ยวิข้�องสิ่�มพ�นิธ� ในิระบบนิ�เวิศจัะม�ควิามเกั��ยวิข้�องสิ่�มพ�นิธ� อ�นิกั&อให�เกั�ดสิ่มด'ล้ในิระบบนิ�เวิศนิ��นิๆ ซึ่��งอ�นิกั&อให�เกั�ดสิ่มด'ล้ในิระบบนิ�เวิศนิ��นิๆ ซึ่��งเกั��ยวิข้�องกั�บเกั��ยวิข้�องกั�บห&วิงโซึ่อาหาร ห&วิงโซึ่อาหาร ปีระกัอบด�วิย ปีระกัอบด�วิย ผู้(�ผู้ล้�ต ผู้(�บร�โภคแล้ะผู้(�ย&อยสิ่ล้ายสิ่ารผู้(�ผู้ล้�ต ผู้(�บร�โภคแล้ะผู้(�ย&อยสิ่ล้ายสิ่ารอ�นิทร�ย�อ�นิทร�ย�
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ภายในิควิามสิ่�มพ�นิธ�ภายในิระบบนิ�เวิศระบบนิ�เวิศ
• กัล้'&มสิ่��งม�ชี�วิ�ต ( community ) กล"�มของสั� งม�ชี�ว�ตต�าง ๆ ที่� อาศั�ยอย,�ภายในริ่ะบบน�เวศั อาจม�หน. งชีน�ดำ หริ่%อมากกว�าหน. งชีน�ดำก2ไดำ�
• แหล้&งท��อย(& ( habitat ) บริ่�เวณที่� อย,�อาศั�ยของสั� งม�ชี�ว�ต จ*าแนกไดำ�เป0น แหล�งที่� อย,�ในน*&า แหล�งที่� อย,�บนบก
• สิ่��งแวิดล้�อม องคปริ่ะกอบที่� ไม�ม�ชี�ว�ต ซ. งม�ความสั�มพั�นธ์และเก� ยวข�องก�บริ่ะบบน�เวศั เชี�น พัล�งงานจากดำวงอาที่�ตย ลม อน�นที่ริ่�ยสัาริ่ เชี�น คาริ่บอน ออกซ�เจน น*&า อ�นที่ริ่�ยสัาริ่ เชี�น โปริ่ต�น คาริ่โบไฮเดำริ่ต ไขม�น ริ่วมที่�&งอ"ณหภ,ม� อากาศั แสังสัว�าง ความชี%&น ดำ�น แริ่�ธ์าต"
โครงสิ่ร�างระบบนิ�เวิศ
• ระด�บปีระชีากัร หมายถึ�ง ระบบสิ่��งม�ชี�วิ�ตชีนิ�ดเด�ยวิกั�นิต��งแต& สิ่องชีนิ�ดข้��นิไปีรวิมกั�นิในิบร�เวิณหนิ��ง เชี&นิผู้��งในิร�ง ปีล้าหางนิกัย(งในิข้วิด สิ่ามต�วิ
• ระด�บชี'มนิ'มสิ่��งม�ชี�วิ�ต หมายถึ�ง ระบบท��ม�สิ่��งม�ชี�วิ�ตต��งแต& สิ่องชีนิ�ดข้��นิไปีอาศ�ยอย(&ในิบร�เวิณเด�ยวิกั�นิ เชี&นิ มดแล้ะแมล้งกัระชีอนิท��อย(&ใต�ข้อนิไม� กั'�งแล้ะปีล้าในิคล้อง นิกัเอ��ยงเกัาะบนิหล้�งควิาย
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ภายในิควิามสิ่�มพ�นิธ�ภายในิระบบนิ�เวิศระบบนิ�เวิศ
สิ่��งม�ชี�วิ�ต จั1าเปี,นิต�องกั�นิอาหาร เพ0�อกัารด1าเนิ�นิกั�จักัรรมต&างๆ รวิมท��งใชี�ในิกัารเจัร�ญเต�บโต เม0�อตายไปีร&างกัายกั8ผู้'พ�งถึ(กัย&อยสิ่ล้ายเปี,นิแร&ธาต'หม'นิเวิ�ยนิต&อไปี บทบาทข้องสิ่��งม�ชี�วิ�ตในิระบบนิ�เวิศ ได�แกั&
1 .ผู้(�ผู้ล้�ต (Producer) สิ่��งม�ชี�วิ�ตท��สิ่ร�างสิ่ามารถึสิ่ร�างอาหารเองได�ด�วิยกัารสิ่�งเคราะห�ด�วิยแสิ่ง สิ่&วินิใหญ&หมายถึ�งพ0ชี ท��ม�สิ่�เข้�ยวิ ค0อคล้อโล้ฟี"ล้ล้�
6CO6CO22+12H+12H22O CO C66HH1212OO66+6O+6O22+6H+6H22OO
แสิ่ง
คล้อโรฟี"ล้ล้�
กัล้(โคสิ่
บที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบบที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบน�เวศัน�เวศั
2. ผู้(�บร�โภค (Consumer) สิ่��งม�ชี�วิ�ตจั1าพวิกัสิ่�ตวิ� ไม&สิ่ามารถึสิ่ร�างอาหารเองได� ม� 4 ปีระเภท
1 .ผู้(�บร�โภคพ0ชี ได�แกั& ชี�าง ม�า วิ�วิ ควิาย แพะ แกัะ ต�:กัแตนิ ฯล้ฯ
2. ผู้(�บร�โภคสิ่�ตวิ� ได�แกั& เสิ่0อ จัระเข้� สิ่�งโต กับ ฯล้ฯ3. ผู้(�บร�โภคท��งพ0ชีแล้ะสิ่�ตวิ� ได�แกั& คนิ นิกั ไกั& ค�างคาวิ
ฯล้ฯ4. ผู้(�บร�โภคซึ่ากัพ0ชีแล้ะซึ่ากัสิ่�ตวิ� ได�แกั& นิกัแร�ง ไสิ่�เด0อนิ
กั��งกั0อ ปีล้วิกั ฯล้ฯ
บที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบบที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบน�เวศัน�เวศั
3. ผู้(�ย&อยสิ่ล้ายอ�นิทร�ย� (Decomposer) สิ่��งม�ชี�วิ�ตท��ไม&สิ่ามารถึสิ่ร�างอาหารเองได�แล้ะด1ารงชี�พด�วิยกัารย&อยซึ่ากัสิ่��งม�ชี�วิ�ตท��ม�โมเล้กั'ล้เล้8กั ได�แกั& แบคท�เร�ย เห8ดรา เปี,นิต�นิ
บที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบบที่บาที่ของสั� งม�ชี�ว�ตในริ่ะบบน�เวศัน�เวศั
ปีระเภทข้องระบบนิ�เวิศระบบนิ�เวิศแบ&งได�เปี,นิ 2 ระบบใหญ& ๆ ค0อ
1. ระบบนิ�เวิศตามธรรมชีาต� ได�แกั& ระบบนิ�เวิศบนิบกั เชี&นิ ปี<าไม� ท'&งหญ�า ทะเล้ทราย ระบบนิ�เวิศแหล้&งนิ1�า แบ&งเปี,นิระบบนิ�เวิศนิ1�าจั0ด เชี&นิ แม&นิ1�า ล้1าคล้อง หนิอง บ�ง
ระบบนิ�เวิศนิ1�าเค8ม เชี&นิ ทะเล้ มหาสิ่ม'ทร ระบบนิ�เวิศนิ1�ากัร&อย เชี&นิ บร�เวิณปีากัแม&นิ1�า
2. ระบบนิ�เวิศท��มนิ'ษย�สิ่ร�างข้��นิ เชี&นิ ระบบนิ�เวิศชี'มชีนิเม0อง แหล้&งเกัษตรกัรรม นิ�คมอ'ตสิ่าหกัรรม หร0อแม�กัระท��ง ต(�ปีล้า อ&างเล้��ยงปีล้า กั8จั�ดเปี,นิระบบนิ�เวิศท��มนิ'ษย�สิ่ร�างข้��นิ
1.ริ่ะบบน�เวศัแหล�งน*&าจ%ดำ 2.ริ่ะบบน�เวศัที่ะเล
ชีนิ�ดข้องระบบนิ�เวิศ
3.ริ่ะบบน�เวศัป5าชีายเลน4.ริ่ะบบน�เวศัป5าไม�
5.ริ่ะบบน�เวศัชี"มชีนเม%อง
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ระหวิ&างสิ่��งม�ชี�วิ�ต
1. ความสั�มพั�นธ์ริ่ะหว�างสั� งม�ชี�ว�ตชีน�ดำเดำ�ยวก�น ซ. งก�อให�เก�ดำผลดำ� ค%อ สัริ่�างความเข�มแข2งและความปลอดำภ�ยในกล"�มผลเสั�ย ค%อ แก�งแย�งอาหาริ่ แย�งชี�งการิ่เป0นจ�าฝู,ง
2. ความสั�มพั�นธ์ริ่ะหว�างสั� งม�ชี�ว�ตต�างชีน�ดำก�น การิ่อย,�ริ่ �วมก�น ของสั� งม�ชี�ว�ตต�&งแต� 2 ชีน�ดำข.&นไป ในแหล�งที่� อย,�เดำ�ยวก�น ม� ความสั�มพั�นธ์หลายริ่,ปแบบ ไดำ�แก�
ภาวิะกัารล้&าเหย0�อ
1 .ภาวิะกัารล้&าเหย0�อ (Predation +/-)2. ภาวิะปีรสิ่�ต (Paratism +/-)
3. ภาวิะอ�งอาศ�ย หร0อภาวิะม�กัารเกั0�อกั(ล้ 4.ภาวิะกัารได�ปีระโยชีนิ�ร&วิมกั�นิ (Protocooperation +/+)
5. ภาวิะกัารแข้&งข้�นิ (Competition -/-)
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ระหวิ&างสิ่��งม�ชี�วิ�ตภาวิะได�ปีระโยชีนิ�ร&วิมกั�นิ ( protocoopera ) สิ่��งม�ชี�วิ�ตท��ง2 ฝ่<าย ต&างได�ปีระโยชีนิ�ด�วิยกั�นิท��งค(& เชี&นิ ผู้��งกั�บดอกัไม� เพล้��ยกั�บมดด1า นิกัเอ��ยงกั�บควิาย
ภาวิะพ��งพากั�นิ ( mutualism ) สิ่��งม�ชี�วิ�ตท��ง 2 ฝ่<ายได�ปีระโยชีนิร&วิมกั�นิ แต&ต�องอย(&ร&วิมกั�นิตล้อดเวิล้า หากัแยกักั�นิอย(&จัะท1าให�อ�กัฝ่<าย ไม&สิ่ามารถึด1ารงชี�วิ�ตอย(&ได� เชี&นิ ไล้เคนิ โพรโทซึ่�วิล้1าไสิ่�ปีล้วิกั แบคท�เร�ยในิปีมรากัพ0ชีตระกั(ล้ถึ��วิ
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ระหวิ&างสิ่��งม�ชี�วิ�ต
ภาวิะอ�งอาศ�ย ( commensalism ) สิ่��งม�ชี�วิ�ตฝ่<ายหนิ��งได�ปีระโยชีนิ�อ�กัฝ่<ายหนิ��งไม&ได� แล้ะไม&เสิ่�ยปีระโยชีนิ� แยกักั�นิอย(&ได� เชี&นิ เถึาวิ�ล้ย�เกัาะบนิต�นิไม�ใหญ& กัล้�วิยไม�กั�บต�นิสิ่�กั นิกัท1าร�งบนิต�นิไม� เหาฉล้ามกั�บปีล้าฉล้าม เพร�ยงท��เกัาะบนิต�วิข้องสิ่�ตวิ�ทะเล้
ควิามสิ่�มพ�นิธ�ระหวิ&างสิ่��งม�ชี�วิ�ต
ห&วิงโซึ่&อาหาร (food chain)
พ0ชีจั�งเปี,นิผู้(�ผู้ล้�ต แล้ะเปี,นิสิ่��งม�ชี�วิ�ตอ�นิด�บแรกัในิกัารถึ&ายทอดพล้�งงานิแบบห&วิงโซึ่&อาหาร สิ่1าหร�บสิ่�ตวิ�เปี,นิสิ่��งม�ชี�วิ�ต ท��ไม&สิ่ามารถึสิ่ร�าง อาหารเองได� จั1าเปี,นิต�องได�ร�บพล้�งงานิจัากักัารบร�โภค สิ่��งม�ชี�วิ�ตอ0�นิเปี,นิอาหาร สิ่�ตวิ�จั�งถึ0อวิ&าเปี,นิ ผู้(�บร�โภค ซึ่��งแบ&งออกัได�เปี,นิต�นิผู้(�บร�โภคล้1าด�บท��หนิ��ง หมายถึ�ง สิ่�ตวิ�ท��กั�นิผู้(�ผู้ล้�ต ผู้(�บร�โภคล้1าด�บท��สิ่อง หมายถึ�ง สิ่�ตวิ�ท��กั�นิผู้(�บร�โภคล้1าด�บท��หนิ��ง ผู้(�บร�โภคล้1าด�บสิ่(งสิ่'ด หมายถึ�ง สิ่�ตวิ�ท��อย(&ปีรายสิ่'ดข้องห&วิงโซึ่&อาหาร ซึ่��งไม&ม�สิ่��งม�ชี�วิ�ตใด มากั�นิต&อ อาจัเร�ยกัวิ&า ผู้(�บร�โภคล้1าด�บสิ่'ดท�าย
ห�วงโซ�ที่� ม�ความสั�มพั�นธ์เก� ยวข�องก�นอย�างสัล�บซ�บซ�อนว�า สัายใยอาหาริ่ (food web)
สิ่ายใยอาหาร ( food web)
พ�ระม�ดกัารถึ&ายทอดพล้�งงานิ พ�ระม�ดกัารถึ&ายทอดพล้�งงานิ ( ( food food pyramid )pyramid )
1. พ�ระม�ดจั1านิวินิ2. พ�ระม�ดมวิล้
ชี�วิภาพ3. พ�ระม�ด
พล้�งงานิ
วิ�ฏจั�กัรข้องสิ่าร (Biogeochemical cycle)
วิ�ฏจั�กัรคาร�บอนิ (Carbon cycle)
วิ�ฏจั�กัรไนิโตรเจันิ (Nitrogen cycle)
กัารเปีล้��ยนิแปีล้งแทนิท��ในิสิ่ภาพแวิดล้�อมธรรมชีาต�
กัารเปีล้��ยนิแปีล้งแทนิท��ในิสิ่ภาพแวิดล้�อมธรรมชีาต� ม� 2 ล้�กัษณะ
1. กัารเปีล้��ยนิแปีล้งแทนิท��แบบปีฐมภ(ม� ( primary succession ) 2. กัารเปีล้��ยนิแปีล้งแทนิท��แบบท'ต�ยภ(ม� (seccondary succession)
กัารปีร�บต�วิข้องสิ่��งม�ชี�วิ�ตกัารปีร�บต�วิข้องสิ่��งม�ชี�วิ�ต
1.กัารปีร�บต�วิข้องสิ่��งม�ชี�วิ�ต2.กัารปีร�บต�วิทางด�านิสิ่ร�ระ
3.กัารปีร�บต�วิทางด�านิพฤต�กัรรม
กั�จักัรรมกั�จักัรรม1.ให�นิ�กัเร�ยนิบอกัสิ่าเหต'ข้องปีBญหาสิ่��งแวิดล้�อม
ท��งทางบกั ทางนิ1�า แล้ะทางอากัาศ คนิล้ะ 10ข้�อ2.บอกัวิ�ธ�แกั�ปีBญหาข้องข้�อ 1.
มนิ'ษย�กั�บสิ่��งแวิดล้�อมมนิ'ษย�กั�บสิ่��งแวิดล้�อมสิ่าเหต'ข้องปีBญหาสิ่��งแวิดล้�อม
1.กัารเพ��มข้องปีระชีากัร2.กัารข้ยายต�วิทางเศรษฐกั�จัแล้ะควิามกั�าวิหนิ�าทางเทคโนิโล้ย�3.ข้องเสิ่�ยจัากักั�จักัรรมข้องมนิ'ษย�ท1าให�นิ1�าเนิ&าเสิ่�ย4.แกัCสิ่พ�ษแล้ะฝ่'<นิล้ะอองจัากัโรงงานิอ'ตสิ่าหกัรรม แล้ะฝ่'<นิควิ�นิจัากัารจัราจัร5.ด�นิเสิ่0�อมสิ่ภาพจัากักัารท1าเกัษตรกัรรม 6.กัารใชี�สิ่ารเคม� จั�บสิ่�ตวิ�นิ1�า กัารเกัษตรกัรรม 7.กัารกั&อสิ่ร�าง8.กั�จักัรรมจัากักัารปีระกัอบอาชี�พ
การิ่ป8องก�นและแก�ไขการิ่ที่*าลายสั� งแวดำล�อม
1 .ม�ความเคาริ่พัและปฏิ�บ�ต�กฎหมายที่� เก� ยวข�องก�บการิ่ริ่�กษาสั� งแวดำล�อม
2. ให�การิ่ศั.กษาเก� ยวก�บค"ณค�าของสั� งแวดำล�อม3. ใชี�ภ,ม�ป<ญญาพั%&นบ�านให�มากกว�าการิ่ใชี�จากอ"ตสัาหกริ่ริ่ม4. เม% อม�ขยะควริ่แยกก*าจ�ดำอย�างถู,กว�ธ์�5. ไม�ปล�อยสั� งปฏิ�ก,ล ขยะ น*&าเสั�ยที่� ไม�ผ�านการิ่บ*าบ�ดำสั,�สัภาพัแวดำล�อม6. หล�กเล� ยงการิ่ใชี�สัาริ่เคม�ที่� ม�ผลตกค�างในการิ่สั� งแวดำล�อมที่� ริ่ �าย
แริ่ง7. ปล,กป5าที่ดำแที่นไม�ที่� ต�ดำไปใชี�ปริ่ะโยชีน8. สัริ่�างจ�ตสั*าน.ก