1

หลกการบญช

งบการเงน (Financial Statements)

งบการเงน หมายถง รายงานทางการเงนทแสดงฐานะทางการเงน และผลการด าเนนงานของ

กจการ ในระยะเวลาใดเวลาหนง ณ วนสนงวดบญช อาจจะเปนระยะเวลา 3 เดอน 6 เดอน หรอ 1 ป

รายงานทางการเงนหรองบทางการเงนหมายถง รายงานทแสดงขอมลอนเปนผลจากการด าเนน

ธรกจของกจการซงประกบดวยแสดงฐานะการเงน งบก าไรขาดทน งบแสดงการเปลยนแปลงในสวนของ

เจาของ งบกระแสเงนสด หมายเหตประกอบงบการเงน งบยอย และค าอธบายอน ซงระบวาเปนสวนหนง

ของงบการเงน

เพอใหผ ใชประโยชนจากงบการเงนเกดความเชอมนในการน างบการเงนไปใชเปนขอมลประกอบ

ในการพจารณาตดสนใจ งบการเงนดงกลาวอาจมรายงานผสอบบญชดวย โดยผสอบบญชอสระเปนผ ท

ใหบรการดานการสอบบญชและการใหค าปรกษาทางการบญช ผสอบบญชจะท าการตรวจสอบงบการเงน

โดยมวตถประสงคเพอใหผสอบบญชสามารถแสดงความเหนตองบการเงนวางบการเงนนนไดจดท าในสวน

สาระส าคญเปนไปตามแมบทการบญชหรอไม ส าหรบความเหนของผสอบบญชท าใหงบการเงนดงกลาวม

ความนาเชอถอมากขนแตไมไดเปนขอยตแตประการใดเนองจากมขอจ ากดในการตรวจสอบ

งบการเงนฉบบสมบรณ ประกอบดวย

(ตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2552) เรอง การน าเสนองบการเงน (เรมใชป 2554))

1. งบแสดงฐานะการเงน ณ วนสนงวด (Balance Sheet)

2. งบก าไรขาดทนเบดเสรจส าหรบงวด (Profit and Loss Statement)

3. งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของส าหรบงวด (Statement of changes in owner’s

equity)

4. งบกระแสเงนสดส าหรบงวด ( Cash Flow statement)

5. หมายเหตประกอบบการเงน (Note to Financial Statement) ซงประกอบดวยสรปนโยบายการ

บญชทส าคญ ขอมลทใหค าอธบายอน

โครงสรางหมายเหตประกอบงบการเงน ดงน

5.1 หมายเหตประกอบงบการเงนของกจการ ตอง

2

- แสดงขอมลเกยวกบเกณฑการจดท างบการเงน และนโยบายการบญชทเลอกใชกบ

รายการและเหตการณทางบญชทส าคญ

- เปดเผยขอมลตามทมาตรฐานการบญชก าหนด

- ใหขอมลเพมเตมทไมไดแสดงอยในงบการเงนแตเปนขอมลทจ าเปน เพอใหงบ

การเงนนนแสดงโดยถกตองตามทควร

5.2 หมายเหตประกอบงบการเงนตองแสดงอยางเปนระบบ รายการแตละรายการในงบ

ดล งบก าไรขาดทน และงบกระแสเงนสดตองอางองขอมลทเกยวของในหมายเหตประกอบงบ

การเงนได

6. งบแสดงฐานะการเงน ณ วนตนงวดของงวดทน ามาเปรยบเทยบงวดแรกสด เมอกจการไดน า

นโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตยอนหลงหรอการปรบงาบการเงนยอนหลง หรอเมอกจการม

การจดประเภทรายการในงบการเงนใหม

(กจการอาจจะใชชออนส าหรบงบการเงน นอกเหนอจากทระบในมาตรฐานการบญชฉบบน)

ธรกจบางประเภท ไมจ าเปนตองแสดงงบทางการเงนทงหมดกได แตงบแสดงฐานะการเงนและงบ

ก าไรขาดทน เปนงบการเงนททกกจการตองจดท า ซงกจการเจาของคนเดยวสวนใหญมกจะท าเพยงงบ

แสดงฐานะทางการเงน และงบก าไรขาดทน สวนกจการในรปอน เชน หางหนสวน บรษท สหกรณ ฯลฯ

อาจจดท างบการเงนครบทงหมดกได อยางไรกตาม งบกระแสเงนสดเปนงบการเงนทไดรบการยกเวนบงคบ

ใหบรษทมหาชนจ ากดเทานนเปนผจดท า

การน าเสนองบการเงน ม 2 ประเภท

1. งบการเงนประจ าป เปนงบการเงนทจดท าขน ณ วนสนงวดบญช เพอแสดงฐานะการเงน ผล

การด าเนนงาน และกระแสเงนสดในรอบปบญชนนๆ ของกจการ

2. งบการเงนระหวางกาล เปนงบการเงนทจดท าขนระหวางงวดบญชเพอแสดงฐานะทางเงน ผล

การด าเนนงาน และกระแสเงนสด ซงเปนประโยชนตอผบรหาร และผ ใชงบการเงนไดทราบ

ขอมลทางการเงนกอนสนงวดบญช เชน งบการเงนรายเดอน รายไตรมาส รายครงป เปนตน

การจดท างบการเงนเมอกจการไดมการปรบปรงและแกไขขอผดพลาดทางบญชตาง ๆ เปนท

เรยบรอยแลวรปแบบของงบการเงนม 2 แบบคอ แบบบญชและแบบรายงาน ซงถอวาแบบรายงานเปนท

นยมใชในเชงปฏบตมากทสดในปจจบน

3

รปแบบของงบการเงน

ในการจดท างบการเงน กจการจะตองก าหนดงวดบญช (Accounting Period) เพอจะไดก าหนด

ชวงเวลาของการน าเสนองบการเงน ตามพระราชบญญตการบญช ซงกจการจะตองน าเสนองบการเงน

อยางนอยปละครง ในการศกษาในครงน จะศกษาเฉพาะแสดงฐานะการเงนและงบก าไรขาดทนเบดเสรจ

ของกจการเจาของคนเดยว เทานน ส าหรบองคประกอบทส าคญในงบแสดงฐานะการเงน ประกอบดวย

สนทรพย หนสน และสวนของเจาของ งบก าไรขาดทนเบดเสรจ ประกอบดวย รายไดและคาใชจาย

ตอไปนเปนตวอยางงบแสดงฐานะการเงนและงบก าไรขาดทนเบดเสรจของธรกจบรการ เปน

กจการรานบรการรบจดดอกไม ชอ รานบปผา บรการ ของนางบปผา ประจ างวด 1 ป ตงแตวนท 1

มกราคม 25xx ถงวนท 31 ธนวาคม 25xx

4

งบก าไรขาดทน

โดยทวไปงบการเงนทส าคญประกอบดวย งบก าไรขาดทน และงบดล งบก าไรขาดทน แสดงถงผล

การด าเนนงานของกจการวามก าไรหรอขาดทนสทธเทาใดในระหวางงวด บญชทแสดงในงบก าไรขาดทน

ไดแก บญชประเภทรายได และบญชประเภทคาใชจาย เนองจากงวดบญชโดยปกตมกก าหนดระยะเวลา 1

ป จงมกเขาใจผดวากจการจะตองจดท างบการเงนเพยงปละครงเสมอ ซงทจรงแลวกจการสามารถจดท างบ

การเงนไดทกเมอ ขนอยกบความตองการของเจาของกจการ เชน จดท าทกเดอน ทก 3 เดอน หรอทก 6

เดอน กได การทกจการจดท างบการเงนในวนอนทมใชวนสนงวดบญชน เราเรยกวา งบการเงนระหวางการ

หรองบการเงนระหวางงวด (Interim Report) ซงการจดท างบการเงนระหวางกาลกบงบการเงนระหวาง

งวดนมหลกการและวธการจดท าเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไป เชนเดยวกนวธการจดท างบก าไร

ขาดทน

รปแบบของงบก าไรขาดทน ซงแบงออกเปน 2 แบบ คอ

(1) แบบรายงาน (Report Form) รายการแบงออกเปน 3 ตอน คอ ตอนทหนง เปนสวนของ

รายได ตอนทสองเปนสวนของคาใชจาย และตอนทสามคอก าไรสทธหรอขาดทนสทธ

5

การท างบก าไรขาดทนแบบรายงาน

1. สวนหวงบ ม 3 บรรทด คอ

บรรทดท 1 เขยน “ชอกจการ”

บรรทดท 2 เขยนค าวา “งบก าไรขาดทน”

บรรทดท 3 เขยนระยะเวลาทจดท างบก าไรขาดทน

2. เขยนค าวา “รายได” ทางดานซายมอแลวน าบญชรายไดหลกและรายไดอน ๆ ของ

กจการมาลงรายการโดยเขยน เยองไปทางขวามอเลกนอย และเขยนจ านวนเงนทางขวามอแลว

รวมยอดรายไดทงหมด

3. เขยนค าวา “คาใชจาย” ทางซายมอใหตรงกบรายได และน าบญชคาใชจายทเกดขน

ทงหมดเขยนเยองไปทาง ขวามอเลกนอย พรอมเขยนจ านวนเงนทางขวามอแลวรวมยอดคาใชจาย

ทงหมด

4. หาผลตางระหวางยอดรวมรายได และยอดรวมคาใชจาย ถายอดรวมรายไดมากกวา

ยอดรวมคาใชจาย ผลตางคอ ก าไรสทธ ถายอดรวมคาใชจายมากกวายอดรวมรายไดผลตางคอ

ขาดทนสทธ

ตวอยาง งบก าไรขาดทนแบบรายงาน

ชอกจการ............................. งบก าไรขาดทน

ส าหรบระยะเวลา 1 ปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25xx รายได : รายไดคาบรการ

รายไดเบดเตลด xxx xxx

xxxx

คาใชจาย : คาเชาส านกงาน

คาพาหนะ คารบรอง คาสาธารณปโภค เงนเดอน

xxx xxx xxx xxx xxx

xxx

ก าไรสทธ xxx

6

(2) แบบบญช (Account Form) เปนแบบทแสดงรายการแบบตว T ในภาษาองกฤษ โดยแบง

ออกเปนสองดาน คอ ดานซายมอ )เดบต (บนทกรายการเกยวกบคาใชจาย ดานขวามอ )เครดต (บนทก

รายการเกยวกบรายได

การท างบก าไรขาดทนแบบบญช

1. เขยนสวนหวงบ 3 บรรทด

2. ลงรายการเกยวกบคาใชจายทางดานซายมอเรยงลงมาตามล าดบ และลงรายการ

เกยวกบรายไดทางดานขวามอ เรยงลงมาตามล าดบ

3. รวมยอดรายได เขยนก าไรสทธทางดานเดบต สวนขาดทนสทธเขยนทางดานเครดต

ตวอยาง งบก าไรขาดทนแบบบญช

ชอกจการ................... งบก าไรขาดทน

ส าหรบระยะเวลา 1 ปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25xx

คาเชาส านกงาน คาพาหนะ คารบรอง คาสาธารณปโภค เงนเดอน ก าไรสทธ

xxx xxx xxx xxx xxx

- - - - -

รายไดคาบรการ รายไดเบดเตลด

xxx xxx

- -

xxxx - xxxx -

7

ตวอยางท 1

รานเนธชาบรการซกรด งบทดลอง

วนท 31 ธนวาคม 25xx

ชอบญช เลขท

บญช

เดบต เครดต

บาท ส.ต. บาท ส.ต.

เงนสด 101 254,000 -

ลกหน 102 50,000 -

วสดส านกงาน 103 10,000 -

อปกรณส านกงาน 104 54,000 -

เครองตกแตง 105 100,000 -

อาคาร 106 400,000 -

เจาหน 201 60,000 -

เงนก 202 200,000 - ทน- เนธชา 301 500,000 - ถอนใชสวนตว 302 7,000 - รายไดคาบรการ 401 200,000 - คาเชาส านกงาน 501 20,000 - คาโทรศพท 502 5,000 - คาน าคาไฟ 503 20,000 -

เงนเดอน 503 40,000 -

960,000 - 960,000 -

8

งบก าไรขาดทนแบบรายงาน

รานเนธชาบรการซกรด งบก าไรขาดทน

ส าหรบระยะเวลา 1 ปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25xx รายได : รายไดคาบรการ 200,000.- คาใชจาย : คาเชาส านกงาน

คาน า- คาไฟ คาโทรศพท เงนเดอน

20,000.- 5,000.-

20,000.- 40,000.-

85,000.- ก าไรสทธ 115,000.-

งบก าไรขาดทนแบบบญช

รานเนธชาบรการซกรด งบก าไรขาดทน

ส าหรบระยะเวลา 1 ปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25xx

คาเชาส านกงาน คาน า- คาไฟ คาโทรศพท เงนเดอน ก าไรสทธ

20,000 5,000

20,000 40,000

115,000

- - - - -

รายไดคาบรการ

200,000 -

200,000 - 200,000 -

9

สวนประกอบของงบการเงน

1. สวนประกอบของงบแสดงสถานะการเงน

งบแสดงฐานะการเงนหรองบดล (Statement of Financial Position หรอ Balance Sheet)

เปนงบการเงนทแสดงขอมลเกยวกบฐานะการเงนของกจการ ณ วนใดวนหนง รายการในงบแสดงฐานะ

การเงนจงเปนรายการทเกยวของโดยตรงกบการวดฐานะการเงนของกจการ ซงไดแก สนทรพย (Asset)

หนสน (Liability) และสวนของเจาของ (Owner's Equity)

งบแสดงฐานะการเงนหรองบดล คอรายงานทางการเงนทจดท าขนเพอฐานะการเงนของกจการ

ขณะใดขณะหนงโดยทวไปจะแสดงขอมลสนสดวนใดวนหนงโดยจะแสดงถงขอมลตาง ๆ ดงน

1. ทรพยากรตาง ๆ ทกจการเปนเจาของหรอมอยมจ านวนเทาใดประกอบดวยอะไรบาง

2. ภาระผกพนตอบคคลภายนอกมจ านวนเทาใดประกอบดวยอะไรบาง

3. สวนของเจาของกจการมจ านวนเทาใดประกอบดวยอะไรบาง

ซงงบดลจะประกอบไปดวย 1.สนทรพย 2.หนสน 3.สวนของเจาของหรอสวนของผ ถอหน

งบแสดงฐานะการเงนหรองบดลมรปแบบอย 2 แบบคอ

(1) แบบบญช (Account form) จะแสดงรายการบญชหมวดสนทรพยทางดานซายมอ )เดบต (

หนสนและสวนของเจาของ จะแสดงรายการดานขวามอ )เครดต (และผลรวมดาน เดบต จะตองเทากบ

ดานเครดต

การจดท างบดลแบบบญช

1. สวนหวเขยนเหมอนกบแบบรายงาน

2. แบงสนทรพยไวทางซายมอ หนสนและสวนของเจาของไวทางขวามอ

3. ยอดรวมของสนทรพยทางซายมอจะตองเทากบยอดรวมรวมหนสนและสวนของ

เจาของทางขวามอ

10

รปแบบงบดลแบบบญช

ชอกจการ................... งบดล

ณ วนท 31 ธนวาคม 25xx สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ

สนทรพยหมนเวยน เงนสด เงนฝากธนาคาร ลกหน วสดส านกงาน สนทรพยไมหมนเวยน อปกรณส านกงาน เครองใชส านกงาน

xxx xxx xxx xxx

xxx xxx

- - - - - -

หนสนหมนเวยน เจาหน หนสนไมหมนเวยน เงนก สวนของเจาของ ทน xxx บวก ก าไรสทธ xxx xxx หก ถอนใชสวนตว xx

xxx

xxx

xxx

- - -

xxx - xxx -

11

12

ตวอยาง 2

รานเนธชาบรการซกรด งบทดลอง

วนท 31 ธนวาคม 25xx

ชอบญช เลขท

บญช

เดบต เครดต

บาท ส.ต. บาท ส.ต.

เงนสด 101 254,000 -

ลกหน 102 50,000 -

วสดส านกงาน 103 10,000 -

อปกรณส านกงาน 104 54,000 -

เครองตกแตง 105 100,000 -

อาคาร 106 400,000 -

เจาหน 201 60,000 -

เงนก 202 200,000 - ทน- เนธชา 301 500,000 - ถอนใชสวนตว 302 7,000 - รายไดคาบรการ 401 200,000 - คาเชาส านกงาน 501 20,000 - คาโทรศพท 502 5,000 - คาน าคาไฟ 503 20,000 -

เงนเดอน 503 40,000 -

960,000 - 960,000 -

13

งบดลแบบบญช

รานเนธชาบรการซกรด งบดล

ณ วนท 31 ธนวาคม 25xx สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ

สนทรพยหมนเวยน เงนสด ลกหน วสดส านกงาน สนทรพยไมหมนเวยน อปกรณส านกงาน เครองตกแตง อาคาร

254,000

50,000 10,000

54,000

100,000 400,000

- - - - -

หนสนหมนเวยน เจาหน หนสนไมหมนเวยน เงนก สวนของเจาของ ทน- เนธชา 50,000 บวก ก าไรสทธ 115,000 615,000 หก ถอนใชสวนตว 7,000

60,000

200,000

608,000

- - -

868,000 - 868,000 -

ใหสงเกตวางบดลขางตนนจะแสดงชอกจการชอของรายงานและวนทของงบดลโดยแสดงสนทรพย

600,000 ไวดานหนงหนสนและสวนของผ ถอหนไวดานหนงรวม 600 ,00 เทากนไวอกดานหนงงบดลอาจ

เรยกอกชอหนงวางบแสดงฐานะการเงน

(2) แบบรายงาน (Report form) เปนรปแบบทรายงานสนทรพยอยสวนบนส าหรบหนสนและ

สวนของเจาของไวสวนลางของรายงาน จะแสดงรายการเรยงกนตามล าดบของหมวดบญช คอ หมวด

สนทรพย หมวดหนสน และสวนของเจาของ ผลรวมของหมวดสนทรพยจะตองเทากบผลรวมของหมวด

หนสน และสวนของเจาของ

14

การจดท างบดลแบบรายงาน

1. สวนหวงบ 3 บรรทด

บรรทดแรก เขยน “ชอกจการ”

บรรทดทสอง เขยนก าไรขาดทนในและ

บรรทดทสาม เขยนระยะเวลาบญช

2. เขยนค าวา “สนทรพย” ไวกงกลางหนากระดาษ แลวน าบญชหมวดทรพยสนมาลง

รายการทางดานซายมอ และ เขยนจ านวนเงนทางขวามอ

3. เขยนค าวา “หนสนและสวนของเจาของ กลางหนากระดาษ แลวน าบญชหมวดหนสน

มาลงรายการทางซายมอ และเขยนจ านวนเงนทางขวามอแลวรวมยอดหนสน สดทายรวมยอดหนสนและ

สวนของเจาของ ซงตองเทากบยอดรวมของสนทรพย ทงหมด

รปแบบงบดลแบบรายงาน

15

16

ตวอยาง

17

18

ส าหรบหมวดหมในงบดลผท ารายการจะตองรจกความหมายของแตละหมวดหมซงมดงตอไปน

1. สนทรพย (Assets) คอ สทธและทรพยากรทกจการมอยซงเกดจากการประกอบการและสามารถแสดงเปนตวเงนสามารถทจะใหประโยชนในอนาคตซงแบงออกเปน

- สนทรพ ยหมนเวยน (Current Assets) หมายถง เงนสดหรอสนทรพ ย อน ๆ ท สามารถเปลยนแปลงเปนเงนสดไดภายในระยะเวลา 1 ป หรอ 1 รอบระยะเวลาการด าเนนงานตามปกตของกจการ เชน เงนสด เงนฝากธนาคาร ลกหนทสามารถช าระภายในรอบระยะเวลาบญช สนคาคงเหลอ ตวรบเงน รวมไปถงคาใชจายลวงหนาอน ๆ เชน คาเชาจายลวงหนา

- สนทรพยไมหมนเวยน (Non-current Assets) หมายถงสนทรพยทไมสามารถเปลยนเปนเงนสดไดภายใน 1 ป หรอ 1 รอบระยะบญชของกจการ ซงสวนใหญแลวจะเปนสนทรพยทมมลคามากและมความถาวร เชน

ทดน อาคารและอปกรณ (Plan Property and Equipment) หมายถงสทธหรอประโยชนของธรกจทพงมพงได โดยมระยะเวลานานกวา 1 ป เชน ทดน อาคารและอปกรณ เครองจกร และเครองใชส านกงานเปนตน

สนทรพยทไมมตวตน (Intangible Assets) หมายถงสทธหรอประโยชนทธรกจพงมพงไดทมองไมเหนและไมสามารถจบตองได เชน คาความนยม ลขสทธ นมตสทธ และคาใชจายจดตงบรษท เปนตน

การจดเรยงสนทรพยในงบดลหลกการโดยทวไปในการจดล าดบกอนและหลงนพจารณาการจดล าดบของสภาพคลองตวทจะเปลยนเปนเงนสด (Liquid) ไดงายทสดไวเปนอนดบแรกแลวจงตามดวยสนทรพยทมสภาพคลองตวในการเปลยนเปนเงนสดนองกวาไปตามล าดบ

2. หนสน (Liabilities) คอ พนธะผกพนทบคคลภายนอกไดแกเจาหนมตอกจการอนเกดจากรายการทางธรกจการก ยมหรอจากเหตการณอน ๆ ทจะตองช าระคนในภายหนาดวยสนทรพยหรอบรการ ตวอยางของหนสนของหนสน เชน เจาหนการคา เจาหนเงนก ตวเงนจาย ซงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

- หนสนหมนเวยน (Current Liabilities) คอ พนธะผกพนทตองมการจายช าระคนแกเจาหนไมเกน 1 ปหรอในรอบระยะเวลาการปฏบตงานตามปกตของกจการเชนเจาหนทางการคาคาใชจายคางจาย

- หนสนระยะยาว (Long-term Debt) คอ หนสนทมก าหนดช าระมากกวา 1 ปหรอเกนกวาระยะเวลาการปฏบตงานตามปกตของกจการเชนหนก เงนก ระยะยาว+

19

การจดเรยงในงบดลนนใหใชระยะเวลาการช าระคนกอนหลงเปนเกณฑในการตดสนในการแสดงรายการในงบดลหามมใหน าสนทรพยหมนเวยนไปหกลบกบหนสนหมนเวยน

3. สวนของเจาของหรอสวนของผถอหน (Owner’s Equity) คอ สทธเรยกรองหรอสวนไดเสยท

เจาของมอยเหนอสนทรพยหลงจากไดหกสทธเรยกรองทเปนของเจาหนออกไปแลวหรอกลาวไดวาคอ

สนทรพยสทธหรอสวนทสนทรพยมากกวาหนสน (สนทรพย – หนสน = สวนของเจาของ) สวนของเจาของน

ถาธรกจเปนบรษท จ ากดเรยกวาสวนของผ ถอหน ประกอบดวยรายการตาง ๆ ดงน

- ทนเรอนหน หมายถงการระดมเงนทนจากบคคลภายนอกเพอเขามาเปนหนสวนของธรกจโดย

การออกจ าหนายหน ประกอบดวย

1) ทนหนบรมสทธ (Preferred Stock) หมายถง หนทนทเกดหนงเปนเจาหน กงหนงเปนเจาของ

ธรกจ นนคอผ ทถอหนบรมสทธ 50 เปอรเซนต เปนเจาหนของธรกจ อก 50 เปอรเซนต เปนเจาของธรกจ

2) ห นทนสามญ (Common Stock) หมายถง การจดหาแหลงเงนทนของธรกจโดยการออกห น

สามญจ าหนาย โดยผ ถอครองหนสามญมสทธในการเปนเจาของธรกจ 100 เปอรเซนต มสวนไดสวนเสยใน

การบรหารธรกจ และมสทธในการเลอกตงคณะกรรมการเพอเขามาเปนผบรหารธรกจดวย

- ก าไรสะสม (Retained Earning) หมายถงสทธผ ถอหนจะไดรบในอนาคต คอ ผลก าไรสทธจดการ

ด าเนนงานสวนทเหลอหลงจากแบงเงนปนผลใหกบผ ถอหนบรมสทธเรยบรอยแลว

20

งบการเงนและการวเคราะหทางการเงน

งบการเงนและการวเคราะหทางการเงน หมายถงการน าขอมลของงบการเงนซงประกอบดวย

สนทรพย หนสน และสวนของเจาของ รายได และคาใชจายมาวเคราะหผลการด าเนนงาน รายการทางการ

เงนทแสดงในรปของงบการเงนทน ามาวเคราะหคอ งบแสดงสถานะการเงนและงบก าไรขาดทนเบดเสรจ ม

วตถประสงคของการวเคราะหทางการเงนเพอประเมนประสทธภาพในการด าเนนงานของธรกจในรอบปท

ผานมาวา เปนไปตามเปาหมายทไดก าหนดไวหรอไม ขอมลทปรากฏหรอแสดงในงบการเงนจ าเปนตอง

เปนขอมลทถกตอง นาเชอถอ แนนอน และตรวจสอบได

บคคลผใชงบการเงน

บคคลทตองการใชผลการวเคราะหจากงบการเงนแบงเปน 2 ประเภทคอ

1. ผวเคราะหขอมลภายใน

2. ผวเคราะหขอมลภายนอก

ตารางท 1 แสดงบคคลทใชประโยชนจากงบการเงน

บคคลทใชประโยชนจากงบการเงน

1. ผวเคราะหขอมลภายใน หมายถงผบรหารหรอผลงทนทตองการวเคราะหผลการด าเนนงานของ

ธรกจ ผบรหารหรอเจาของธรกจตองการทราบขอมลเพอตดสนใจวาง

แผนการด าเนนธรกจตอไป หรอมขอบกพรองอยางไร จะไดท าการ

แกไขตอไป

2. ผวเคราะหขอมลภายนอก หมายถ งผ ท ม ส วน ได ส วน เส ยกบ การว เค ราะ หทางการเงน

ประกอบดวยเจาหน ผตรวจสอบบญช และหนวยงานภาครฐบาล เปน

ตน

เจาหน ตองการทราบผลการวเคราะหทางการเงนดานหนสนและ

รายจายเรองดอกเบย โดยค านงถงความคมครองดอกเบยจาย ส าหรบ

เจาหนการคาจะสนใจสภาพคลองของธรกจ วาธรกจมสภาพคลอง

เพ ยงพอกบดอกเบ ยจ ายห รอไม ส วน เจาห น ระยะยาวสนใจ

ความสามารถช าระหน รวมถงการตดสนใจใหก ยมในอนาคต

21

บคคลทใชประโยชนจากงบการเงน

ผสอบบญช น าผลการวเคราะหเพอไปสนบสนนเหตผลเมอรบรอง

งบการเงน

กลมอน ๆ เชน หนวยงานภาครฐบาล น าผลการวเคราะหทาง

การเงนไปเพอค านวนหาภาษเงนได เปนตน

ขอมลการอางองกบการวเคราะหทางการเงน

การวเคราะหทางการเงนเปนการประเมนผลการด าเนนงานในอดต วาด าเนนงานตามแผนท

ก าหนดไวหรอไม และบรรลเปาหมายอยางไร บางครงอาจเปนการยากทจะพจารณาวาผลการด าเนนงาน

ประสบความส าเรจหรอไมประสบความส าเรจ จงควรมรายการทน ามาเปรยบเทยบเพอใหเหนเดนชดขน

รายการหรอขอมลทควรน ามาเปรยบเทยบคอ

1. คาเฉลยอตสาหกรรมเดยวกน

2. เปาหมาย และ

3. แนวโนม

การวเคราะหทางการเงน

การวเคราะหทางการเงน หมายถงการประเมนผลการด าเนนงานในรอบปทผานมา ผวเคราะหทาง

การเงนทมประสทธภาพควรเขาใจงบการเงนทส าคญ ซงเปนงบการเงนทน ามาวเคราะหทางการเงนคอ

1. งบแสดงฐานะการเงน

2. งบก าไรขาดทนเบดเสรจ

งบแสดงฐานะการเงน (Statement of Financial Position)

งบแสดงฐานะการเงน หรองบดล (Balance Sheet) หมายถงงบทแสดงฐานะทางการเงนของธรกจ

ณ วนใดวนหนงเพยงวนเดยว วาสนสดวนทในงบแสดงฐานะทางการเงน ธรกจแสดงยอดสนทรพยรวมเปน

จ านวนเทาใด ยอดหนสนรวมและสวนของเจาของรวมเปนจ านวนเทาใด รายการสนทรพยประกอบดวย

สนทรพยหมนเวยน ทดน อาคารและอปกรณ และสนทรพยทไมมตวตน สวนรายการหนสนประกอบดวย

หนสนหมนเวยน หนสนระยะยาว และหนสนอน ๆ สวนของเจาของประกอบดวย ทนเรอนหน สวนเกน

มลคาหน และก าไรสะสม ตวอยางของรายการทแสดงไวในงบแสดงฐานะทางการเงน มดงน

22

ตวอยางงบแสดงฐานะทางการเงน

บรษท ระนองราเรง จ ากด

งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31 ธนวาคม 25xx

(หนวย : บาท)

สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ สนทรพยหมนเวยน ทดน อาคารและอปกรณ หก คาเสอมราคาสะสมอาคารและอปกรณ ทดน อาคารและอปกรณ (สทธ) สนทรพยทไมมตวตน สนทรพยอน ๆ รวมสนทรพย

10,000 20,000 (5,000)

15,000 5,000 4,000

34,000

หนสนหมนเวยน หนสนระยะยาว หนสนอน ๆ รวมหนสน สวนของเจาของ ทนหนบรมสทธ ทนหนสามญ ก าไรสะสม รวมสวนของเจาของ รวมหนสนและสวนของเจาของ

4,000 8,000 2,000

14,000

10,000 8,000 2,000

20,000 34,000

งบแสดงฐานะการเงนเปนงบทแสดงฐานะทางการเงนโดยแสดงรายการสนทรพย หนสน และสวน

ของเจาของ

งบก าไรขาดทนเบดเสรจ (Statement of Comprehensive Income)

งบก าไรขาดทนเบดเสรจ หมายถงงบการเงนทแสดงผลการด าเนนงานในรอบระยะเวลาบญชท

ผานมา แสดงใหเหนถงผลก าไรหรอขาดทน ผลการด าเนนงานของธรกจเกดขนจากการน ารายไดรวม

ทงหมด หกออกดวยคาใชจายทงหมด โดยคาใชจายประกอบดวย ตนทนขาย คาใชจายในการขายและ

บรหาร ดอกเบยจาย และภาษ ดงน

23

ตวอยางงบก าไรขาดทนเบดเสรจ

บรษท ระนองราเรง จ ากด

งบก าไรขาดทนเบดเสรจ

ส าหรบงวดป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25xx

(หนวย : บาท)

ขายสทธ (Net Sales) 100,000 หก ตนทนขาย (Cost of Goods Sold) 60,000 ก าไรขนตน (Gross Profit) 40,000 หก คาใชจายในการขายและบรหาร (Operating Expenses) 15,000 คาเสอมราคา (Depreciation) 5,000 ก าไรจากการด าเนนงาน (Earnings Before Interest and Taxed) 20,000 หก ดอกเบยจาย (Interest) (หรอ ตนทนทางการเงน) 4,000 ก าไรกอนหกภาษเงนไดนตบคคล (Earnings Before Taxed) 16,000 หก ภาษเงนไดนตบคคล (Taxed) 6,400 ก าไรสทธส าหรบงวด (Net Profit) 9,600

หมายเหต :

ยอดขายสทธ = ยอดขายทงหมด – สนคาทรบคน – สวนลดจาย

ตนทนสนคาขาย = สนคาคงเหลอตนงวด + ซอสทธระหวางงวด – สนคาคงเหลอปลายงวด

ซอสทธ = ซอทงหมด + คาขนสงเขา – สงคน – สวนลดรบ

จากรายการในงบก าไรขาดทนเบดเสรจเปนการแสดงถงการน ายอดรายไดรวมหกออกดวยตนทน

ขาย จะไดก าไรขนตน เมอน าก าไรขนตนขบออกดวยคาใชจายในการขายและบรหาร จะไดก าไรจากการ

ด าเนนงาน บางครงอาจจะเรยกวา ก าไรกอนหกดอกเบยและภาษ เมอน าก าไรจากการด าเนนงานหกดวย

ดอกเบยจาย จะไดก าไรกอนหกภาษ เมอน าก าไรกอนหกภาษ มาหกออกดวยภาษ จะไดก าไรสทธ ถาธรกจ

ไมมการจายเงนปนผลและไมมการน าก าไรสทธมาจายรายจายอน ๆ เชน เงนลงทนเพม ก าไรสทธจะโอน

เขาสก าไรสะสม ถอเปนสทธของเจาของในอนาคต แตถาน าก าไรสทธจากการด าเนนงานหารดวยจ านวน

ห นสามญเปนก าไรตอห น (Earning per Share) ตวอยางเชน บรษท กนเพลน จ ากด มยอดก าไรสทธ

24

9,600 บาท มเงนปนผลจายใหกบผ ถอหนบรมสทธ 5,000 บาท และบรษทมจ านวนหนสามญ 1,000 หน

ก าไรสทธตอห นเทากบ 4.60 บาท ค านวณดวยการน าก าไรสทธหกออกดวยเงนปนผลจายผ ถอห น

บรมสทธ แลวหารดวยจ านวนหนสามญดงน

ก าไรสทธส าหรบงวด (Net Profit) 9,600 บาท หก เงนปนผลหนบรมสทธ (Dividend Preferred Stock) 5,000 บาท ก าไรสวนของผ ถอหนสามญ 4,600 บาท จ านวนหนสามญ (N) 1,000 หน ก าไรตอหน (Earning Per Share) 4.60 บาท (ก าไรตอหน = 4,600/1,000)

ขอจ ากดของการวเคราะหทางการเงน

การวเคราะหงบการเงนเปนการประเมนผลการด าเนนงานของธรกจ โดยใชงบการเงนเพอคนหา

ขอบกพรองและแนวทางแกไข การวเคราะหงบการเงนอยางถกตองจะตองมความระมดระวงเรองขอมล

โดยมขอก าหนดส าหรบการวเคราะหงบการเงนดงน

1. งบการเงนทน ามาวเคราะหจ าเปนตองเปนงบการเงนทเชอถอได ตวเลขหรอรายการทแสดงไวใน

งบการเงนทน ามาวเคราะหนนตองเปนตวเลขทถกตอง แนนอน เชอถอได และสามารถตรวจสอบได

2. ขอมลภายนอกทเกยวของกบการวเคราะหงบการเงน จ าเปนตองมาจากแหลงขอมลทนาเชอถอ

เชน คาเฉลยอตสาหกรรม เปนตน

เทคนคการวเคราะหงบการเงน

การวเคราะหงบการเงนเปนการประเมนผลโดยเทคนควธ วเคราะหไดหลายวธคอ

1. การวเคราะหงบการเงนโดยใชอตราสวน (Ratios Analysis) และ

2. การวเคราะหงบการเงนโดยใชงบตวฐานรวม (Common Size Statement)

การวเคราะหงบการเงนโดยใชอตราสวน (Ratios Analysis)

การวเคราะหงบการเงนโดยใชอตราสวน (Ratios Analysis) หมายถงการน ามลคาตาง ๆ ทแสดง

ในงบการเงนมาเปรยบเทยบตวเลขกนเพอหาอตราสวน เชน น าสนทรพยหมนเวยนมาเปรยบเทยบกบ

25

หนสนหมนเวยน เมอหาอตราสวนเงนทนหมนเวยน เปนตน การวเคราะหงบการเงนดวยอตราสวน มการ

วเคราะหเพอประเมนผลการด าเนนงาน 4 ดานดงนคอ

1. อตราสวนวดสภาพคลอง

2. อตราสวนวดสภาพหนสน

3. อตราสวนวดความสามารถในการท าก าไร และ

4. อตราสวนวดความคมครองดอกเบยจาย

การวเคราะหงบการเงนแตละดานนน มการวเคราะหดวยอตราทสวนแตกตางกนตามสภาพความ

ตองการของผบรหารทตองการประเมนผลดานสภาพคลอง สวนมากนยมใชอตราสวนเพอวเคราะหดงน

1. อตราสวนวดสภาพคลอง (Liquidity Ratios) หมายถงอตราสวนใชวดความคลองตวทาง

การเงนธรกจ เมอตองการทราบถงผลการด าเนนงานระยะสน โดยค านงถงสนทรพยหมนเวยนทเพยงพอตอ

การช าระหนสนหมนเวยน ประกอบดวยอตราสวนทส าคญดงน

1) อตราสวนเงนทนหมนเวยน (Current Ratio) หมายถงอตราสวนเพออธบายถงความสามารถ

ในการช าระหนสนหมนเวยนไดทนเวลา ตวอยางเชน อตราสวนเงนทนหมนเวยนเทากบ 2 เทา หมายถง

ธรกจมสนทรพยหมนเวยน 2 บาท มหนสนหมนเวยน 1 บาท เปนตน ถาอตราสวนเงนทนหมนเวยนมาก

แสดงถงมสภาพคลองมาก แตบางครงอาจไมเปนเชนนนเสมอไป เนองจากสนทรพยหมนเวยนมหลาย

รายการ ประกอบดวยเงนสด + ลกหน + สนคาคงเหลอ + คาใชจายจายลวงหนา เปนตน ถาสนทรพย

หมนเวยนของธรกจมมากทจ านวนสนคาคงเหลอ จะเปนตวบงบอกวาธรกจมสภาพคลองนอย เพราะวา

สนคาคงเหลอเปลยนเปนเงนสดไดชา และโอกาสทจะขายสนคาไดไมแนนอน ดงนนการว เคราะหสภาพ

คลองดานเงนสดจงควรใชอตราสวนเงนทนหมนเรวประกอบดวย

อตราสวนเงนทนหมนเวยน = สนทรพยหมนเวยน

(เทา) หนสนหมนเวยน

2. อตราสวนเงนทนหมนเรว (Quick Ratio, Acid Test Ratio) เนองจากอตราสวนเงนทน

หมนเวยนทน าสนทรพยหมนเวยนมาเปรยบเทยบกบหนสนหมนเวยนนน มรายการสนทรพยหมนเวยนบาง

รายการทเปลยนเปนเงนสดไดชาคอ สนคาคงเหลอ ถาสนคาคงเหลอมมาก จะท าใหการวดดวยอตราสวน

เงนทนหมนเวยนไมแนชด จงควรใชอตราสวนเงนทนหมนเรวประกอบดวย อตราสวนเงนทนหมนเรวเปน

26

อตราสวนทใชประเมนสภาพคลองของธรกจไดลกมากกวาอตราสวนเงนทนหมนเวยน เพราะวาอตราสวน

เงนทนหมนเรวไดน ารายการทเปลยนเปนเงนสดไดชามาหกออกจากสนทรพยทงหมดสวนทเหลอจงเปน

รายการทสามารถเปลยนเปนเงนสดไดเรวหรอมสภาพคลองมากนนเอง ตวอยางเชน ธรกจมอตราสวน

เงนทนหมนเวยน 2 เทาคอนขางสง และมอตราสวนเงนทนหมนเรว 0.7 เทาคอนขางต า นนยอมแสดงวา

ธรกจมสนทรพยประเภทสนคาคงเหลอมาก

อตราสวนเงนทนหมนเรว = สนทรพยหมนเวยน - สนคาคงเหลอ - คาใชจายจายลวงหนา

(เทา) หนสนหมนเวยน

3. อตราก ารห ม น เวยน ข องลก ห น (Accounts Receivable Turnover Ratio) หมายถ ง

อตราสวนทใชวดสภาพการหมนเวยนของลกหนภายในรอบปบญช ถาในหนงปมการหมนเวยนของลกหน

มาก ยอมแสดงใหเหนวาธรกจมการบรหารลกหนทด จงท าใหเกดการหมนเวยนของลกหนมาก สงผลท าให

มเงนทนหมนเวยนของธรกจมากขนดวย

อตราการหมนเวยนของลกหน = ขายเชอ

(ครง) ลกหนเฉลย

4. ระยะเวลาในการเกบหน (Average Collection Period Ratio) หมายถง ระยะเวลาทขาย

สนคาเปนเงนเชอจนกระทงลกคาน าเงนมาช าระคาสนคา ซงระยะเวลาในการเกบหนขนอยกบการหมนของ

ลกหนดวย คาการหมนของลกหนมจ านวนมากครง จะมผลท าใหระยะเวลาการจดเกบหนเรวขน ถาการ

หมนของลกหนมจ านวนนอยครง จะท าใหระยะเวลาการจดเกบหนแตละครงนานขน

ระยะเวลาในการเกบหน = จ านวนวนในหนงป

(วน) การหมนของลกหน

5. อตราการหมนของสนคาคงเหลอ (Inventory Turnover Ratio) หมายถง ระยะเวลาการขายสนคา

แตละครงในรอบหนงป หลกเกณฑการพจารณาอตราการหมนของสนคาคงเหลอเชนเดยวกบการพจารณา

27

อตราการหมนของสนคาคงเหลอ = ตนทนขาย

(ครง) สนคาคงเหลอเฉลย

6. ระยะเวลาในการขายสนคา (Average Days Sales Ratio) ขนอยกบการหมนของสนคา ถาม

การหมนของสนคามาก จะมผลท าใหระยะเวลาในการขายสนคาแตละครงเรว ขณะเดยวกน ถาการหมน

ของสนคามนอย จะมผลท าใหระยะเวลาในการขายสนคาแตละครงนานขน สงทท าใหสนคาหมนลาชาอาจ

มาจากสนคาลาสมย และไมสามารถน าออกขายได หรอคณภาพของสนคาไมด เปนตน

ระยะเวลาในการขายสนคา = จ านวนวนในหนงป

(วน) การหมนของสนคาคงเหลอ