1 1

Financial Systems 2012

SEPA in de praktijk 6 juni 2012

Ton Tjepkema

Enigma Consulting

2

Agenda

1

2

3

SEPA achtergrond

SEPA in de praktijk

SEPA impact

4 SEPA migratie Nederland

Introductie Enigma

→ Adviesbureau, opgericht in 1997.

→ Specialist op gebied van betalingsverkeer vraagstukken.

→ 60 consultants en interim professionals.

→ Domeinhouder van www.sepa.nl.

→ Actief bezig met SEPA sinds 2007 bij een 20-tal banken.

→ Samen met PWC initiator van de Payments Barometer.

→ Niet-bancaire SEPA klanten o.a. UWV, ANWB, AgentschapNL, Univé, PGGM, Achmea, Delta Lloyd, Nederlandse Spoorwegen.

3

4

Doelstellingen Single Euro Payments Area (SEPA)

→ Wegnemen landsgrenzen voor betalingsverkeer in de Euro zone.

→ Geen onderscheid bij betalingen tussen en binnen landen.

→ Voor burgers, bedrijven en andere economische spelers.

→ Gelijke voorwaarden, rechten en verplichtingen ongeacht plaats.

Visie achter SEPA:

→ Lissabon akkoord (2000): “in 10 jaar is de EU de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie”;

→ Na chartale Europese eenwording, nu ook één girale uniforme betaalmarkt;

→ Huidige inrichting betalingsverkeer in Europa gefragmenteerd en bepaald door lokale behoefte, gebruiken, standaarden;

→ Harmonisatie verwerkingsafspraken in betalingsverkeer draagt bij aan efficiency en marktwerking;

→ Leidt uiteindelijk tot grotere concurrentiekracht EU.

5

Tijdslijnen SEPA in perspectief

(NL) Banken

SDD-reachability gereed

EU Lissabon

akkoord

04/‘00

SCT &

SDD

Q1 2014 Q1 2013

01/’08

Banken

SCT-gereed

EC Regulering

Bolkestein

Richtlijn Start

EPC

PSD klaar

Start SDD

(Core/B2B) 01/’09

(7/) 11/’10 02/’12

Aanpassingstijd banken/bedrijven

EC Regulering

Akkoord EP

EP = Europees Parlement

EC = Europese Commissie

EPC = European Payments Council (overkoepelend orgaan Europese banken)

12/’10

07/’02 07/’03

SEPA – Situatieschets (1)

o Huidige Nederlandse overboeking en incasso instrumenten

kunnen na 01/02/2014 NIET meer gebruikt worden.

o Iedereen moet overstappen op de nieuwe Europese

standaarden.

o Iedereen in Nederland krijgt een langer rekeningnummer (IBAN).

o SEPA raakt alle bedrijven, groot en klein maar de impact op

bedrijven is zeer divers.

o Het Nederlandse betalingsverkeer is al erg efficiënt. Voor

bedrijven die puur in Nederland actief zijn biedt SEPA weinig

voordelen.

6

SEPA – Situatieschets (2)

7

o SEPA kennis nog niet wijd verspreid, zowel intern als extern.

o Migratie moeilijk te sturen; elk bedrijf bepaalt zelf haar

snelheid.

o Groot aantal stakeholders betrokken in het proces.

o Toekomst van een aantal (land) specifieke instrumenten

onzeker.

o SEPA proposities partners (nog altijd) in ontwikkeling (banken

en systeem/ERP leveranciers).

o Kans op trechterwerking aan einde migratieperiode.

SEPA in de praktijk

8

2

SEPA in de praktijk

→ Twee hoofdproducten

– de Europese overschrijving - SEPA Credit Transfer / SCT

– de Europese Incasso - SEPA Direct Debit / SDD, type Core en B2B

→ Verplicht te migreren voor 1 februari 2014

– IBAN

– XML

– Tijdlijnen & processen

– Business keuzes

→ Grootste uitdaging is de SEPA Direct Debit

→ Voor kaartbetalingen zijn er Europese afspraken gemaakt over te

gebruiken standaarden.

9

IBAN en BIC

→ IBAN staat voor „International Bank Account Number‟. BIC voor

„Bank Identifier Code‟.

→ Het IBAN bestaat voor Nederlandse rekeningen uit 18 tekens.

NL84 VOWA 0425 2965 47

→ Het IBAN in het buitenland is per land anders, zowel qua opzet als

qua lengte; maximale lengte van IBAN 31 tekens (Malta).

→ IBAN staat al (jaren) op rekening afschriften en internet bankieren

en komt op alle betaalpassen te staan.

Land

code

Controle

getal Bank

code

Oud rekeningnummer

opgevuld met nullen

10

SEPA Credit Transfer Karakteristieken - verschillen SEPA en bestaand NL

NL girale overschrijving SEPA Credit Transfer

Rekeningnummer 7, 9 of 10 cijferig IBAN + BIC

Doorlooptijden

(verwerking)

D + 0 / 1 EU minimaal D + 1

NL ook D + 0

Bestandsformaten Betaalopdrachten (Clieop)

Bankrapportages

(Verwinfo, MT940)

Betaal-/incasso opdrachten

(XML ISO 20022)

Bankrapportages aangepast

op SEPA. Ook nu XML

formaten (CAMT).

Reconciliatie

(afletteren)

Betalingskenmerk

Vrije tekst

Structured Creditor Reference

Vrije tekst

End-to-end reference (nieuw)

11

SEPA Direct Debit Karakteristieken - verschillen SEPA en bestaand NL

NL incasso SEPA Direct Debit

Rekeningnummer 7, 9 of 10 cijferig reknr IBAN + BIC

Door-

loop-

tijden

Pre-notificatie Debiteur moet

geïnformeerd zijn

Debiteur moet minimaal 14 dagen vooraf

geïnformeerd zijn1.

Aanlevering

bestanden

Tot D (middaguur,

afhankelijk van bank)

Core Minimal D-5 (eenmalige / eerste) of

D-2 (doorlopend)

B2B Minimaal D-1

Storno Verschillend per

incassovariant

Core 8 weken

B2B Geen storno recht

B2C Geen incassovariant voorzien!

Bestandsformaten Aanlevering (Clieop),

Bankrapportage Verwinfo

Incasso opdrachten (XML ISO 20022). Aanpassen

bankrapportages op SEPA. Ook XML formaat CAMT.

Veiligheid Niets specifieks Additionele functionaliteit tegen ongewenst gebruik

(sommige condities te beheren door consument).

Mandaten

(machtigingen)

Mandaten bij crediteur Idem + referentie naar mandaat toevoegen aan elke

transactie. Huidige zakelijke machtigingen (met

stornorecht) opnieuw registreren.

1 Of korter indien met de klant afgesproken

12

13 13

1. Vooraankondiging van het bedrag en eerst mogelijke aanlever datum (tenzij anders is afgesproken)

2. Laatst mogelijke aanlevering eerste / eenmalige SDD/ vooraankondiging

3. Laatst mogelijke aanlevering doorlopende SDD

4. Laatste mogelijke aanlevering zakelijke SDD

5. Uitvoer datum

6. Laatste mogelijkheid insturen Return (B2B-bankstorno)

7. Laatste mogelijkheid insturen Return (Core-bankstorno)

8. Maximale Refund (klantstorno) periode voor geautoriseerde transacties te storneren (Core SDD)

9. Laatste mogelijkheid insturen Melding Onterechte Incasso

10. Machtiging die 36+ maanden niet is gebruikt, moet door de incassant worden vernietigd

D-14 D-5

Core

D-2

Core

D D+56

Core

1 2 3 5 8 9

D+13

months

D+5

Core

7 10

D+36

months

4

D+2

B2B

6

D-1

B2B

SEPA Direct Debit - overzicht tijdslijnen

Machtigingen

→ Incassanten zijn verplicht om de machtigingen voor de Europese incasso

fysiek te archiveren.

→ Een incassant moet op verzoek van de debiteur een kopie van

de machtiging kunnen verstrekken.

→ Gegevens van elke machtiging

moeten elektronisch worden

opgeslagen.

→ Machtiginggegevens moeten met

elke incasso-opdracht worden

meegestuurd. En …

→ Eenmalig eventuele wijzigingen.

→ Een machtiging kan op debiteur

of product niveau.

→ Toekomst: e-mandates.

Incassant ID (NL:

gebaseerd op KvKnr)

Unieke Mandate ID

IBAN Debiteur

Plaats en datum

ondertekening 14

→ IBAN-Acceptgiro

– Mei 2012: die komt er !

– Nederland moet uiterlijk

1 februari 2013 aangeven

of zij van de „niche‟ status

gebruik willen maken.

– Echter:

– Steeds meer Acceptgirobetalingen worden momenteel via internet-

bankieren gedaan (ruim 70% in 2010).

– Het aantal acceptgirotransacties in Nederland daalt (van 300 miljoen in

1995 tot circa 152 miljoen in 2010).

– Het SEPA SCT product biedt een „betalingskenmerk‟ equivalent

(Structured Creditor Reference) die gebruikt kan worden.

SEPA en de Acceptgiro

15

SEPA impact - zowel intern als extern

Klanten

Leveranciers

Financiële

Partners Medewerkers

Software

leverancier

Bedrijfsimpact:

• Services

• Producten

• Processen

• Systemen

16

SEPA impact – zeer divers

De impact op de organisatie is afhankelijk van meerdere factoren.

→ Wel of geen incassant.

→ Zelfbouw systemen of standaard software pakketten (van externe

leverancier).

→ Aantal externe koppelingen.

→ In één land (Nederland) of in meerdere landen actief.

→ Wel of geen impact op uw business model.

– Stille verpanding

– Non-storno B2C

– Rechtsgeldigheid huidige machtigingen

– Telefonische of internet machtiging

17

Benchmark gerelateerde SEPA projecten

I II III IV V VI

Gestart met

SEPA

vooronderzoek

Dec 2010 Dec 2010 Dec 2008 Sept 2010 Sept 2011 Feb 2011

Aantal geraakte

systemen

20+ 50+ 100+ 230+ 45+ 40+

Aantal BU 10 10 11 12 10 11

Geschatte

projectkosten

Besturing

Type

implementatie

18

19

SEPA marktontwikkelingen Algemene observaties

→ De voortdurende discussies over einddatum en (nieuwe) SEPA producten/varianten heeft voor onrust en besluiteloosheid gezorgd.

→ Nu de einddatum bekend is, worden veel partijen actief.

→ Tijdslijnen voor de invoering van de SEPA Direct Debit worden als erg kort ervaren.

→ Het SEPA „awareness niveau‟ is beperkt maar groeit. Begrip gaat vaak niet verder dan vervanging BBAN door IBAN.

→ De impact op systemen, processen én business modellen na analyse is veel groter dan verwacht. Bij organisaties met meerdere primaire (product) systemen is budgettair hier veelal geen rekening mee gehouden.

→ Niet-bancaire instellingen koppelen in toenemende mate de SEPA ontwikkelingen aan andere actuele thema‟s in het financiële domein (o.a. e-invoicing, huisbankier selectie, SWIFT).

20

SEPA marktontwikkelingen Algemene observaties

→ Er is een duidelijke marktbehoefte voor meer „betrokkenheid‟ en

„duidelijkheid‟ van partners (zowel banken als leveranciers) ten aanzien

van de SEPA discussies.

→ „Migratie campagne‟ over SEPA is begonnen (Over op IBAN).

→ Enkele software leveranciers hebben applicatie aangepast; aanpassingen

beperkt en niet flexibel.

→ Een „Payment Hub‟ kan bijdragen aan oplossingen buiten de bestaande

systemen te realiseren.

→ BIC niet verplicht voor NL verkeer; timing verschillende banken niet

synchroon.

21

SEPA marktontwikkelingen ERP leveranciers (1)

→ 78% van de ERP leveranciers geeft aan dat klanten vragen naar

SEPA compliant systemen.

→ Bij 55% van de klanten van ERP leveranciers heeft SEPA een lage

prioriteit.

→ 66% van de ERP leveranciers is SEPA Credit Transfer compliant,

54% is SEPA Direct Debit compliant.

→ 84% van de ERP leveranciers gaat mandaat management

functionaliteiten aanbieden.

→ In vergelijking met vorig jaar geven twee maal zoveel ERP

leveranciers aan migratie diensten aan te bieden (44% versus 83%).

Bron: SEPA survey ERP leveranciers, Enigma, 1 juni 2012

22

SEPA marktontwikkelingen ERP leveranciers (2)

→ Slechts een beperkt percentage van de ERP leveranciers leveren

een volledige set van mandaat management functionaliteiten.

Bron: SEPA survey ERP leveranciers, Enigma, 1 juni 2012

Toekennen unieke ID

Meegeven MRI 46%

73%

Verzenden van de pre-notificaties

Klant interface voor beheren van mandaten 46%

53%

Mandaat beheer functionaliteit voor de gebruiker

E-mandate mogelijkheden 6%

73%

Verrijking van bestaande mandaten

Vastlegging van mandaten 86%

13%

Wijzigen van mandaten 86%

Percentage Mandaat Management functionaliteiten in ERP systemen

23

SEPA marktontwikkelingen ERP leveranciers (3)

→ Voor de bankverantwoording voor SCT en SDD worden

hoofdzakelijk tijdelijke oplossingen geïmplementeerd.

Bron: SEPA survey ERP leveranciers, Enigma, 1 juni 2012

Payment Status Report (Pain.002)

MT 940 aangepast voor IBAN/BIC 83%

55%

MT 942 aangepast voor IBAN/BIC

GMU aangepast voor IBAN/BIC 38%

27%

Camt.052

Camt.053

22%

Camt.054

Structured Reference (ISO 11649)

Percentage wijze bankverantwoording SCT en SDD SCT

SDD

33%

11%

5%

%

24

SEPA Migratie Nederland

→ Organisatie vanuit het Nationaal Forum SEPA-Migratie (NFS)

→ NFS bestaat uit Nederlandse aanbieders en gebruikers van betalingsverkeer

onder voorzitterschap van DNB. Deelnemende partijen o.a.

– Detailhandel Nederland, MKB-Nederland, Nederlandse Thuiswinkel Organisatie,

Consumentenbond, Verbond van Verzekeraars, VNO-NCW

→ Gezamenlijk product: „Nationaal SEPA-Migratieplan‟ inclusief migratie

diensten zoals „Ibanbicservice.nl‟ en alerts

→ Onderdeel daarvan is een „Campagne voor de overgang naar SEPA‟

– Gestart 01/03/2012. Vanaf 9 mei „massale media campagne‟.

– Focus op IBAN (niet op de term „SEPA‟ dus), campagnesite www.overopiban.nl

– Iedereen in Nederland krijgt een langer

rekeningnummer. Houd er rekening mee.

→ Verder toolkits, stappenplan, nieuwsbrieven,

FAQ‟s voor bedrijven en MKB Monitor

Nationaal SEPA-Migratieplan

25

26

2. Strategie & Business case

3. Uitvoering 1. Awareness & opinie vorming

Hoe benadert Enigma de SEPA uitdaging

• SEPA scan

• SEPA maturity van de organisatie

• Aanbevelingen (kansen/ bedreigingen

door SEPA)

• Wat moet er nog worden gedaan?

• SEPA Awareness workshops

• Wat houdt SEPA in?

• Wat zijn de actuele ontwikkelingen?

• Wat zijn de consequenties?

• (High Level) Business analyse processen

met nadruk op SEPA

• SEPA ‘expertise’ centrum

• Ad hoc ondersteuning voor vragen

over SEPA (strippenkaart)

• Quality assurance op SEPA

activiteiten

• Initiatie SEPA project - ondersteuning

bieden bij het opstarten van een project

• Presentaties aan Management

• Plan van Aanpak

• Governance

• Business Case

• Project Brief/PID

• SEPA Programma/Project management

• SEPA ‘expertise’ centrum

• SEPA Impactanalyse, inclusief

• Detail analyse van de huidige situatie

(systemen/processen)

• SEPA awareness presentaties

• Business requirements definitie

• Questionnaires (business

units/landen, banken, leveranciers)

• Communicatieplan

• Quick wins

• SEPA strategievorming/blauwdruk

• Ontwerp van het Business Model

• Toekomstvaste Architectuur

• Proces & Organisatie optimalisaties

• Sourcing & partnerselectie

• Ontwikkelen van de SEPA roadmap

• Migratie strategie en scenario‟s (land,

bank, systeem, product)

• Uitwerken SEPA Business Case

• Scenario‟s

• Kosten

• Baten

• SEPA Programma ondersteuning

• Programma-/Project management

• Programma office

• Business-/Informatie analisten

• Test ondersteuning

• Quality assurance

• Realisatie Business case en Quick-

wins

• Communicatie (interne/extern)

• Stakeholder management

• SEPA ‘expertise’ centrum (helpdesk)

• (Huis-)Bank- en leverancier selectie

trajecten voor o.a.

• Payment Hub

• Mandaat management

• Huis- en Cash management bank

• Productontwikkeling - Ontwikkeling en

realisatie van nieuwe klantdiensten

• Realiseren Proces- en organisatie

optimalisaties

SEPA proposities Enigma

27

Enigma heeft een aantal producten om haar bancaire & corporate klanten te

ondersteunen bij SEPA:

1. SEPA (Quick) Scan (4 – 6 weken)

• Direct inzicht in consequenties van SEPA

binnen uw organisatie

• „Health check‟ van status SEPA project

(interpretatie/voortgang/oplossingen)

• Awareness vergroting interne organisatie

• Benoeming Kansen, Bedreigingen, Keuzes

3. SEPA Migratie Support

• Ontwikkeling integrale (Klant) Migratie Strategie

• Inrichting Help Desk & Expertise Center

• Inrichting SEPA migratie Tooling, Services &

Partnerships (bijv. Mandaat Management)

• Training interne medewerkers (Sales, Relatie

management, Helpdesk) – Enigma Academy

4. SEPA Implementatie

• Programma- (Office) & Project management

• SEPA Expertise center (helpdesk)

• Architectuur blauwdruk

• Functioneel- & Technisch Ontwerp

• Migratie & Test ondersteuning

• Communcatie ondersteuning

• Aanpassing processen & werkinstructies

2. SEPA Impact Analyse (8 – 12 weken)

• Definitie & impact van SEPA requirements op

processen, IT en organisatie

• Awareness vergroting interne organisatie

• Benoemen en oplossen van SEPA dilemma‟s

• Solution Blueprint & Matchmaking; keuze van

oplossingen & partners (tactisch & strategisch)

• (ook) Toekomstvaste inrichting Betalingsverkeer

Tot slot: SEPA als katalysator voor verbeteringen

→ De noodzaak tot

investeren in SEPA

stimuleert organisaties

ook andere discussies

te voeren.

→ De business case van

een SEPA project kan

hierdoor aanzienlijk

verbeteren.

28

Dank voor uw aandacht

29

Mocht u interesse hebben in de

SEPA survey ERP leveranciers

of de

Payments Barometer

bezoekt u dan onze stand NB.02.

(info@enigmapayments.nl)