Financieelmanagement

Serienummer:

Licentie:

Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 8 van dit boek.

Te activeren tot:

ColofonUitgeverij: Edu’Actief b.v. MeppelAuteurs: E. Lockefeer, R. van Midde, A. SchoutenRedactie: Edu’Actief b.v. MeppelInhoudelijke redactie: J. Benneker, R. van MiddeVormgeving: Edu’Actief b.v. MeppelIllustraties: Edu’Actief b.v. MeppelDrukwerk: Bariet, Steenwijk

E. LockefeerFinancieel management

ISBN: 978 90 3721 381 2NUR: 164Trefwoord: leermiddelen; mbo; internationale handel en groothandel

Copyright © 2014

Edu'Actief b.v. MeppelPostbus 10567940 KB MeppelTel.: 0522-235235Fax: 0522-235222E-mail: info@edu-actief.nlInternet: www.edu-actief.nl

Eerste druk/eerste oplage

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middelvan druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaandeschriftelijke toestemming van de uitgever.No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm orany other means, without written permission from the publisher.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men dedaarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht teHoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor hettreffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijkebepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden,kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Inhoud7Voorwoord

9Omzet, inkoopwaarde van de omzet enbrutowinst

1.

9Inleiding1.19Inkopen1.2

12Omzet1.314Btw1.416Factuur1.517Inkoopwaarde van de omzet (IWO)1.621Brutowinstpercentages berekenen1.723Begrippen1.8

25Exploitatiekosten2.25Inleiding2.125Exploitatiekosten2.226Afschrijvingskosten2.332Rentekosten2.434Complementaire kosten2.539Terugrekenen naar de aanschafwaarde2.644Begrippen2.7

47Exploitatieoverzicht3.47Inleiding3.147Belangrijke begrippen3.251Een exploitatiebegroting maken3.364Begrippen3.4

67Budgetcontrole4.67Inleiding4.167Controle van het exploitatiebudget4.272Managementinformatiesysteem (MIS)4.380Begrippen4.4

81Kostprijs5.81Inleiding5.181Kosten5.282Integrale kostprijscalculatie5.384Differentiële kostprijs5.486Begrippen5.5

87Kosten van het vreemd vermogen6.87Inleiding6.187Rekening-courantkrediet6.290Leverancierskrediet6.392Afbetalingskrediet6.493Kritische termijn en kapitaaloptimum6.599Leasing6.6

103Begrippen6.7

105Liquiditeitsbalans7.105Inleiding7.1105De balans7.2110Begrippen7.3

111Financiële kengetallen8.111Inleiding8.1112Liquiditeit8.2115Solvabiliteit8.3117Rentabiliteit8.4122Het hefboomeffect8.5125Cash flow8.6127Du Pont-schema8.7129Off-balance financiering8.8132Begrippen8.9

135Btw, liquiditeitsbegroting en privébudget9.135Inleiding9.1136Btw berekenen9.2137Btw-budget9.3140Aangifte doen9.4141Liquiditeitsbegroting9.5142Verschillen exploitatiebegroting en

liquiditeitsbegroting9.6

148Privébudget9.7154Begrippen9.8

157Van begin- tot eindbalans10.157Inleiding10.1157Stap voor stap10.2168Begrippen10.3

169Statistiek11.169Inleiding11.1170Frequentietabel11.2172Soorten frequenties11.3175Klasse, klassenbreedte en variatiebreedte11.4182Rekenkundig en grafisch interpoleren11.5188Centrale tendentie11.6191Centrummaatstaven berekenen vanuit de

frequentietabel11.7

196Spreiding11.8201Indexcijfers11.9210Begrippen11.10

213Begrippenindex

VoorwoordScoren.infoVoor je ligt een bronnenboek dat hoort bij de methode Scoren.info. Scoren.info is demethode voor commerciële opleidingen op niveau 3 en 4.

De opleidingen zijn:• Commercieel medewerker (niveau 3)• Junior accountmanager (niveau 4)• Vestigingsmanager groothandel (niveau 4)• Assistent-manager internationale handel (niveau 4)

KwalificatiedossierUiteraard worden aan de opleiding eisen gesteld met betrekking tot het uitvoeren vanhet beroep. De eisen die aan jou worden gesteld om in een bepaald beroep aan de slagte kunnen, staan vermeld in een zogenaamd kwalificatiedossier.In dit kwalificatiedossier staan de kerntaken vermeld. Kerntaken zijn de belangrijkstetaken die in een beroep voorkomen. Om deze kerntaken goed onder de knie te krijgenmoet je werkprocessen uitvoeren en competenties ontwikkelen. Werkprocessen zijneigenlijk werkzaamheden die je dagelijks moet uitvoeren. Om dat goed te kunnen doenmoet je allerlei kwaliteiten ontwikkelen, zoals samenwerken, luisteren, initiatief nemen,vakkennis ontwikkelen en omgaan met stress. Dat noem je competenties.De bronnenboeken en de inhoud van de website van de methode Scoren.info zullen jehierbij helpen.

Hoe werkt de methode?De methode bestaat uit bronnenboeken en een website. Voor elke opleiding heb je eenaantal bronnenboeken nodig. In deze bronnenboeken wordt de belangrijke basistheoriebeschreven en worden begrippen uitgelegd.

Op de website vind je in het Opdrachtenmagazijn de opdrachten en extra bronmateriaalonder Bronnen. Deze website kun je bereiken via www.scoren.info.

Het OpdrachtenmagazijnIn het Opdrachtenmagazijn vind je kennisvragen, inzichtopdrachten, opdrachtenwaarvoor je in actie moet komen en casussen.Deze zijn onderverdeeld per opleiding, kerntaak, boek en hoofdstuk.Je kunt op verschillende manieren met het Opdrachtenmagazijn werken. Je kuntbijvoorbeeld eerst een hoofdstuk uit je bronnenboek afronden en daarna in hetOpdrachtenmagazijn de bijbehorende opdrachten gaan maken. Maar je kunt ookbeginnen met de opdrachten en het bronnenboek erbij pakken als je extra informatienodig hebt.

Door middel van de zoekoptie aan de linkerkant van het scherm kun je de juisteopdrachten gemakkelijk terugvinden – het zoeken, selecteren en filteren van opdrachten.De opdracht kun je van de website downloaden en in Word maken. Daarna kun je deopdracht uitprinten of opslaan.Voordat je begint met het maken van de opdrachten, moet je dit even overleggen metje docent. Hij zal je vertellen hoe je precies met de opdrachten aan de slag moet.

TipLees in de Helpfunctie op de website goed na hoe alles precies werkt.

BronnenBij sommige opdrachten of activiteiten uit het Opdrachtenmagazijn heb je hulpmiddelennodig. Dit kan een filmpje zijn, een geluidsfragment of een link naar een website. Dezehulpmiddelen staan onder het kopje ‘Bronnen’. Deze kun je door middel van de zoekoptieaan de linkerkant ook weer makkelijk terugvinden.Daarnaast staan er ook per opleiding en kerntaak hyperlinks naar de websites en linksnaar leuke ondersteunende filmpjes op YouTube. Deze staan soms niet direct in verbandmet een opdracht, maar zijn wel leuk en interessant om te bekijken op het moment datje met een bepaald hoofdstuk bezig bent.Ook wordt er vanuit de bronnenboeken naar filmpjes en hyperlinks verwezen.

InloggenBij Scoren.info hoort een licentie die toegang geeft tot de website www.scoren.info.Op deze website vind je opdrachten, filmpjes en hyperlinks. De licentie moet je eerstactiveren.

Het activeren gaat als volgt:• Ga naar licentie.edu-actief.nl.• Op deze pagina staan vier lege vakken. Vul hier de licentie in die je bij dit product

hebt gekregen. De licentie bestaat uit 4 maal 6 tekens en is niet hoofdlettergevoelig.• Klik op de knop ‘Activeren’ en volg de verdere instructies op de website.

Met behulp van je gebruikersnaam en wachtwoord kun je inloggen op www.scoren.info.Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. Vervolgens krijgje toegang tot het Opdrachtenmagazijn en de Bronnen.

Je gebruikersnaam en wachtwoord zijn na het activeren van de licentie twaalfmaanden geldig op www.scoren.info.

Veel succes!

1. Omzet, inkoopwaardevan de omzet enbrutowinst

1.1 Inleiding

In een onderneming krijg je met geld te maken. Een van de doelen die je hebt, is hetmaken van winst. Dat werkt heel simpel:• Je koopt goederen in.• Je verkoopt die goederen tegen een hogere prijs dan je inkoopprijs.• Je verrekent de kosten die je maakt.

Goederen moet je eerst inkopen en opslaan.

1.2 Inkopen

Om te kunnen verkopen, moet je eerst de goederen inkopen. Alle goederen die je vanje leveranciers ontvangt, noem je de inkopen. Alle goederen die je verkoopt, vormenjouw afzet. Het totaalbedrag van de verkopen tegen verkoopprijs is je omzet.

Afzet x Verkoopprijs = Omzet

9

Omzet, inkoopwaarde van de omzet en brutowinst

VoorbeeldIn de afgelopen maand heeft groothandel De Koffiemolen 500 SenseoSarista-koffiemachines verkocht à € 200,- per stuk (exclusief btw).

Gevraagda. Wat is de afzet?b. Hoeveel is de omzet?

Uitwerking a.De afzet is 500 stuks.

Uitwerking b.De omzet is dan 500 x € 200,- = € 100.000,-.

Van de verkopen die je doet in een bepaalde periode, weet je hoeveel je daar zelf voorhebt betaald bij de inkoop. Dit bedrag is je inkoopwaarde van de omzet (IWO).

Als je de IWO afhaalt van de omzet, heb je de brutowinst.

Omzet - IWO = Brutowinst

VoorbeeldDe Koffiemolen kocht de Senseo Sarista in voor € 120,- per stuk.

Gevraagda. Bereken de IWO.b. Bereken de brutowinst.

Uitwerking a.De IWO is 500 x € 120,- = € 60.000,-.

Uitwerking b.De Koffiemolen heeft op de verkoop van de Senseo Sarista in de afgelopen maanddus € 100.000,- - € 60.000,- = € 40.000,- brutowinst gemaakt.

De inkopen en de IWO hoeven niet aan elkaar gelijk te zijn. Je verkoopt misschien nietalle ingekochte goederen. Door het verschil tussen de inkopen en de IWO wordt jevoorraad groter of kleiner. Als de inkopen groter waren dan de IWO, groeit je voorraad.Als de inkopen kleiner waren dan de IWO, daalt je voorraad.

Als de goederen van je leverancier binnen zijn, krijg je daarna de factuur (rekening).Op deze factuur staat een omschrijving van de gekochte goederen, het verschuldigdebtw-tarief, het btw-bedrag en het totaalbedrag dat je aan de leverancier moet betalen,de inkoopfactuurprijs.

Inkoopfactuurprijs = inkoopprijs van de goederen + btw

De btw die de organisatie aan de leverancier betaalt, vordert hij terug bij deBelastingdienst. Het bedrag dat hierna overblijft, is het bedrag van de inkopen van dieperiode. Dit is het bedrag dat je werkelijk hebt uitgegeven aan jouw inkopen.

10

VoorbeeldHandelsonderneming Van Tol krijgt van zijn leverancier een partij goederen binnenmet een inkoopfactuurprijs van € 907,50. Over deze goederen is 21% btw berekend.

GevraagdBereken voor Van Tol de inkoopprijs (dus exclusief btw).

UitwerkingJe kunt dit het best op de volgende wijze oplossen. Je maakt het volgende overzicht:

%€Inkoopfactuurprijs

%-Btw

%€Inkoopprijs

Je vult de gegevens die je kent in het overzicht in:

%907,50€Inkoopfactuurprijs

21%-Btw

%€Inkoopprijs

De btw bereken je altijd over de inkoopprijs, die is dus 100%.Deze waarde vul je in het schema in:

%907,50€Inkoopfactuurprijs

21%-Btw

100%€Inkoopprijs

De inkoopfactuurprijs bestaat uit de inkoopprijs met daarbij opgeteld de btw en isdus 100% + 21% = 121%. Deze waarde vul je in het schema in:

121%907,50€Inkoopfactuurprijs

21%-Btw

100%€Inkoopprijs

Deel nu de inkoopfactuurprijs door 121, dan krijg je 1%. Dit is € 907,50 : 121 = € 7,50.Om de btw te berekenen, moet je 21% hebben.Dat is dus 21 x € 7,50 = € 157,50. Deinkoopprijs exclusief btw is 100 x € 7,50 = € 750,-.

Volledig ingevuld ziet het schema er als volgt uit:

121%907,50€Inkoopfactuurprijs

21%157,50-Btw

100%750,00€Inkoopprijs

11

Omzet, inkoopwaarde van de omzet en brutowinst

1.3 Omzet

Omzet Nestlé groeit vier procent t.o.v. vorigjaar

Nestlé heeft in de eerste negen maanden van dit jaar vierprocent meer omgezet dan in dezelfde periode vorig jaar.De Zwitserse voedsel- en drankenfabrikant verkocht in deeerste drie kwartalen voor ruim 68 miljard franc (55 miljardeuro) aan producten.

De omzetgroei vond vooral plaats in Noord-Amerika en deopkomende markten. Zo steeg de omzet in Azië, Afrika enOceanië met 5,6 procent. In Noord- en Latijns Amerika nam

de omzet met ruim vijf procent toe, terwijl de Europese omzet met 0,7 procent groeide.Voor het hele jaar rekent de fabrikant van onder meer Nescafé en Kitkat op een omzetgroeivan vijf procent op jaarbasis.

Bron: http://www.nrc.nl.

In een handelsonderneming worden goederen verkocht. Dit gebeurt tegenverkoopprijzen. Als je het aantal verkochte artikelen vermenigvuldigt met deverkoopprijs, krijg je de omzet exclusief btw (omzetbelasting).Elke onderneming is verplicht om over de verkopen omzetbelasting (btw) te berekenen.Tel je de btw bij de omzet op, dan is dat de omzet inclusief btw.

Samengevat:

€Omzet inclusief btwAantal verkochte stuks x verkoopprijs incl. btw =

--BtwBtw

€Omzet exclusief btwAantal verkochte stuks x verkoopprijs =

VoorbeeldVestigingsmanager Klim verkoopt 40 geschenkverpakkingen Leau voor eenverkoopprijs van € 70,-.Het btw-tarief bedraagt 21%.

Gevraagda. Bereken de omzet.b. Bereken de omzet inclusief btw.

Uitwerking a.Aantal verkochte stuks x verkoopprijs = omzet.40 x € 70,- = € 2.800,-.

12

Uitwerking b.Als je de omzet inclusief btw berekent, doe je dat als volgt. Vul de gegevens die jeweet in:

%€Omzet inclusief btw

21%-Btw

%2.800,00€Omzet

De btw bereken je altijd over de omzet, dus is de omzet 100%. De omzet inclusiefbtw is dan 100% + 21% = 121%.

121%€Omzet inclusief btw

21%-Btw

100%2.800,00€Omzet

Deel de omzet door 100, je krijgt dan 1%. Dit is € 28,-. De btw is 21% : 21 x € 28,- =€ 588,-. De omzet is dus € 3.388,-.

Volledig ingevuld ziet het schema er als volgt uit:

121%3.388,00€Omzet inclusief btw

21%588,00-Btw

100%2.800,00€Omzet

Je kunt de berekeningen natuurlijk ook maken als de omzet inclusief btw bekend is.Je doet dat als volgt:

VoorbeeldKlim verkoopt 75 artikelen voor een verkoopprijs inclusief btw van € 302,50. Hetbtw-tarief bedraagt 21%.

Gevraagda. Bereken de omzet inclusief btw.b. Bereken de omzet.

Uitwerking a.De omzet inclusief btw bedraagt 75 x € 302,50 = € 22.687,50.

Uitwerking b.Als je de omzet berekent, doe je dat als volgt. Vul de gegevens die je weet in:

%22.687,50€Omzet inclusief btw

21%-Btw

%€Omzet

13

Omzet, inkoopwaarde van de omzet en brutowinst

De btw bereken je altijd over de omzet, dus is de omzet 100%. De omzet inclusiefbtw is dan 100% + 21% = 121%.

121%22.687,50€Omzet inclusief btw

21%-Btw

100%€Omzet

Deel de omzet inclusief btw door 121, je krijgt dan 1%. Dit is € 187,50,-. De btw is21% : 21 x € 187,50,- = € 3.937,50,-. De omzet is dus € 18.750,00.

Volledig ingevuld ziet het schema er als volgt uit:

121%22.687,50€Omzet inclusief btw

21%3.937,50-Btw

100%18.750,00€Omzet

1.4 Btw

In Nederland is de Wet op de omzetbelasting van kracht. In plaats van omzetbelastingspreek je ook wel van btw. De letters btw staan voor belasting over de toegevoegdewaarde.In Nederland zijn er drie btw-tarieven:• 0% wanneer je aan het buitenland levert• 6% op eerste levensbehoeften• 21% op alle goederen die niet onder het 0%- of 6%-tarief vallen.

De btw is een indirecte belasting. Dit houdt in dat de belastingbetaler de btw nietrechtstreeks aan de Belastingdienst betaalt. De consument betaalt uiteindelijk de btw.

Hoe werkt de verrekening van de btw met de Belastingdienst?Je koopt goederen in voordat je deze verkoopt. Bij de inkoop van de goederen betaalje btw. Deze btw mag je terugvragen. De ‘te vorderen btw’, de btw die je aan jeleveranciers betaald hebt, wordt de voorbelasting genoemd.

In ruil voor je producten ontvang je geld van je afnemers. Voor een deel bestaat dit uitbtw. Deze btw betaal je aan de Belastingdienst en noem je ‘te betalen btw’.Aan het einde van het kwartaal bereken je hoeveel btw je per saldo mag betalen ofterugkrijgt van de Belastingdienst. Dit heet te verrekenen btw.De btw is voor het bedrijf geen kosten- en geen opbrengstenpost. Als je de betekenisvan de letters btw goed leest, zie je dat de te verrekenen btw gelijk is aan het btw-tariefover de toegevoegde waarde.

14

VoorbeeldHandelshuis Guhl koopt wereldbollen in voor € 12.100,- inclusief btw. De hele partijwordt verkocht voor € 18.150,- inclusief btw.

Gevraagda. Bereken de voorbelasting.b. Bereken de te betalen omzetbelasting.c. Bereken het bedrag te verrekenen btw.d. Toon met een berekening aan dat Guhl over de toegevoegde waarde btw

betaalt.

Uitwerking a.De voorbelasting is de btw die je aan de leverancier betaalt.

Je vult de gegevens die je kent in het overzicht in:

121%12.100,00€Inkoopfactuurprijs

21%-Btw

100%€Inkoopprijs

Deel nu de inkoopfactuurprijs door 121, dan krijg je 1%.Dit is € 12.100,- : 121 = € 100,-. Om de btw te berekenen, moet je 21% hebben.Dat is dus 21 x € 100,- = € 2.100,-. De voorbelasting is dus € 2.100,-.

Uitwerking b.De verschuldigde belasting is de btw die je ontvangt van de klant bij de verkoop.

Je vult de gegevens die je kent in het overzicht in:

121%18.150,00€Verkoopprijs inclusief btw

21%-Btw

100%€Verkoopprijs

Deel nu de verkoopprijs inclusief btw door 121, dan krijg je 1%.Dit is € 18.150,- : 121 = € 150,-. Om de btw te berekenen, moet je 21% hebben.Dat is dus 21 x € 150,- = € 3.150,-. De te betalen btw is dus € 3.150,-.

Uitwerking c.Het bedrag van te berekenen btw is het saldo dat je terugkrijgt van de Belastingdienstof moet betalen. Je krijgt over de inkoop € 2.100,- terug van de Belastingdienst. Debtw die je ontvangt bij de verkoop, was € 3.150,-.

Je vult de gegevens die je kent in het overzicht in:

3.150,00€Te betalen btw

2.100,00-Te vorderen btw (voorbelasting)

1.050,00€Te verrekenen btw

15

Omzet, inkoopwaarde van de omzet en brutowinst