finansal kıymetler --tahvil ve değerlemesi

1

Bankalar Birliği Seminer Programları için Dr. Halit Gönenç Tarafından Hazırlanan Power Point Prezentasyonu

Finansal KıymetlerFinansal Kıymetler--Tahvil ve Değerlemesi--Tahvil ve Değerlemesi Halit GönençHalit Gönenç

2TahvillerTahvillerBorç Bulma AracıBorç Bulma Aracı

Tahvil sahipleri (tahvili satınalanlar) belirlenmiş bir zaman boyunca şirketlere (tahvili ihraç edenler) borç verirler. Tahvil sahibi, tahvili çıkaran kuruluşun uzun vadeli alacaklısıdır. Tahvil sahibi, şirketin aktifi üzerinde alacağından başka hiçbir hakka sahip değildir. Şirketin yönetimine katılamaz. Buna karşılık şirketin brüt karından, önce tahvil sahiplerinin faizleri ödenir. Tahvil sahipleri alacaklarını aldıktan sonra şirketin malvarlığı üzerinde hiçbir hak iddia edemezler.

Likit VarlıkLikit VarlıkŞirket tahvilleri ikincil bir piyasada (borsa) alınıp satılabilirler.Borsada işlem gören bir tahvilin fiyatı piyasa koşulları ve tahvilin dönemine göre belirlenir.

3Tahvil ÖzellikleriTahvil ÖzellikleriYazılı Değer: Yazılı Değer: Nominal Değer.Nominal Değer.Kupon Faiz OranıKupon Faiz Oranı

Tahviller sabit getirili menkul kıymetlerdir. Borç alanlar (firmalar) tahvil sahiplerine tipik olarak dönemlik faiz ödemeleri yaparlar. Buna göre tahvil sahibi tahvili çıkaran şirketin kar-zarar riskine katılmaz; şirket zarar etse de günü gelince belli miktardaki anaparayı ve faizleri alırlar. Şirketin iflası ve tasfiyesi halinde de, tasfiyeden önce borçlar ödeneceği için, tahvil sahipleri hisse senedi sahiplerinden önce alacaklarını tahsil ederler.

VadeVadeTahvilin üzerinde yazılı değerin tahvil sahibine geri ödeneceği zaman. Tahvil sahibi ile şirket arasındaki

hukuki ilişki vade sonunda sona erer.Yazılı AnlaşmaYazılı Anlaşma

Şirketin tahvil sahiplerine karşı üstlendiği yasal yükümlülüklerini belirleyen döküman.

4Genel Olarak Tahvil DeğerlemesiGenel Olarak Tahvil DeğerlemesiDefter DeğeriDefter Değeri

Firmanın Bilançosunda gösterilen değerPazar DeğeriPazar Değeri

Bir varlık için herhangi bir zamanda piyasada arz ve talebe göre belirlenen fiyattır. İlgili varlık bu fiyattan alınıp satılabilir.

Değerleme DeğeriDeğerleme DeğeriBir varlıktan beklenen nakit akımlarının bugünkü değeri

Yatırımcı nakit akımlarını tahmin eder,Yatırımcı beklediği getiriyi varlığın riski ve piyasa koşullarını temel alarak belirler.

Tüm yatırımcıların aynı beklentiye ve riskten kaçınma derecesine sahip olduğu bir piyasada:Tüm yatırımcıların aynı beklentiye ve riskten kaçınma derecesine sahip olduğu bir piyasada:Pazar Değeri = Değerleme Değeri

5TahvillerTahvillerHalka açık anonim ortaklıklarda tahvil ihraç tavanıHalka açık anonim ortaklıklarda tahvil ihraç tavanı

Halka açık anonim şirketlerin tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senetlerinin toplam tutarı, Kurula gönderilen bağımsız denetimden geçmiş son mali tabloda yer alan çıkarılmış sermaye veya ödenmiş sermaye ile genel Kurulca onaylanan son mali tabloda görülen yedek akçeler ve yeniden değerleme değer artış fonu toplamından varsa zararların indirilmesinden sonra kalan miktarı geçemez.

TİT= Çıkarılmış veya Ödenmiş Sermaye+Yedek Akçe+YDDAF)-ZararlarTİT= Çıkarılmış veya Ödenmiş Sermaye+Yedek Akçe+YDDAF)-Zararlar

6Tahvil TürleriTahvil TürleriDevlet tahvilleri-Özel sektör tahvilleriDevlet tahvilleri-Özel sektör tahvilleri

Devlet tahvili-Tasarruf Bonosu (orta ve uzun vade)Hazine bonoları (kısa vede ve kuponsuz)

Primli veya İskontolu - Başabaş tahviller.Primli veya İskontolu - Başabaş tahviller. ((İhraç edilen bir tahvil üzerinde yazılı değerle satışa çıkarılıyorsa bu tahvil başabaş, yazılı değerinden daha aşağı bedelle satışa çıkarılıyorsa butahvilprimli tahvildir. Yüksek bir İhraç edilen bir tahvil üzerinde yazılı değerle satışa çıkarılıyorsa bu tahvil başabaş, yazılı değerinden daha aşağı bedelle satışa çıkarılıyorsa butahvilprimli tahvildir. Yüksek bir

bedel tahvili iskontolu yapar.bedel tahvili iskontolu yapar.

İkramiyeli tahvillerİkramiyeli tahvillerNama ve Hamiline yazılı tahvillerNama ve Hamiline yazılı tahvillerParaya çevrilme kolaylığı olan tahviller Paraya çevrilme kolaylığı olan tahviller (tahvillerin vadesi 2 yıldan az olmamak üzere serbestçe belirlenir. Vade sonunda (tahvillerin vadesi 2 yıldan az olmamak üzere serbestçe belirlenir. Vade sonunda

halka ödenmesi genelde bir defada olmaz)halka ödenmesi genelde bir defada olmaz)Garantili ve Garantisiz TahvillerGarantili ve Garantisiz TahvillerSabit ve Değişken faizli tahvillerSabit ve Değişken faizli tahvillerEndeksli tahviller (dövize yada altına indeksli tahviler)Endeksli tahviller (dövize yada altına indeksli tahviler)

7Tahvil TürevleriTahvil Türevleri

Rüçhan Haklı TahvillerBazı şirketlerin, çıkardıkları tahvillerin satışını kolaylaştırmak için, tahvillerin tümüne ya da kura ile

belirlenecek bir bölümüne, belli bir yüzdesine ya da belli bir limitin üstünde kalan kısmına ileride yapılacak ilk sermaye arttırımından rüçhan hakkı tanıdıkları görülür

Kara İştirakli tahviller1. Faiz artı kar2. Hangisi yüksek isefaiz belirlenmeksizin kar payı yüzdesinin belirlenmesi

Hisse Senetleriyle Değiştirilebilir tahvillerVadesi 2 yıldan az 7 yıldan çok olamaz.

8Tahvil Değerleme ModeliTahvil Değerleme Modeli

Tahvil değerlemesi bir bugünkü değerinin Tahvil değerlemesi bir bugünkü değerinin bulunması uygulamasıdır.bulunması uygulamasıdır.

Bir tahvilin değeri yatırımcısının tahvili elinde Bir tahvilin değeri yatırımcısının tahvili elinde tutması sonucunda elde edeceği tüm nakit tutması sonucunda elde edeceği tüm nakit akımlarının bugünkü değeridir.akımlarının bugünkü değeridir.

3 Çeşit Nakit Akımı3 Çeşit Nakit AkımıTahvili satın almak için ödenen miktar (BD).Tahvil sahiplerine verilen Dönemlik Faiz

Ödemeleri (PMT).Tahvilin ömrü sonunda (vade bitimi) üzerinde

yazılı değerinin geri ödenmesi.Tahvil Değerlemesinde Kullanılan Diğer FaktörlerTahvil Değerlemesinde Kullanılan Diğer Faktörler

Nakit akımlarının elde edileceği süre (N) = VadeNakit akımlarının bugüne indirgenmesinde

kullanılacak faiz oranı.


Tahvilin Değerinin HesaplanmasıTahvilin Değerinin Hesaplanması

0 1 2 3 4

2003 2004(6) 2004 2005(6) 2005(12)

15.000 15.000 15.000 15.000100.000

Yatırımınızdan yıllık bazda %28’lik bir getiri elde etmeyi gerekli görmeniz halinde tahvilinin değerini hesaplayınız



Vadesi 2 Yıl 6 Ayda Bir Faiz Ödeyen Bir Vadesi 2 Yıl 6 Ayda Bir Faiz Ödeyen Bir Tahvilin Değerinin HesaplanmasıTahvilin Değerinin Hesaplanması

0 1 2 3 4

2003 2004(6) 2004 2005(6) 2005(12)

15.000 15.000 15.000 15.000100.000

13.158

11.542

10.125

68.089

102.913,71





0 1 2 3 4

2003 2004(6) 2004 2005(6) 2005(12)

15.000 15.000 15.000 15.000 15.000100.000

15.000= 4 Dönem için Anuite15.000= 4 Dönem için Anuite

TL100.000=4. Dönemdeki Nakit Akımı (Anapara)

TL100.000=4. Dönemdeki Nakit Akımı (Anapara)

Vb = I(Anuitenin BD’i) + Yazılı Değerin BD’i

Vk k k

Par

kb

b b bn

bn

1 1

1 1 ( ) ( )

I = Dönemlik Faiz Ödemesikb= Yatırımcının Gerekli Getiri Oranı


0 1 2 3 4

2003 2004 2005 2006 2007

30.000 30.000 30.000 30.000100.000

23.438

18.311

14.305

48.429

104.481,94



Vadesi 2 Yıl ve Yılda Bir Faiz Ödeyen Bir Vadesi 2 Yıl ve Yılda Bir Faiz Ödeyen Bir Tahvilin Değerinin HesaplanmasıTahvilin Değerinin Hesaplanması

13Vadeye Kadar GetiriVadeye Kadar GetiriTahvil Sahiplerinin Beklediği Getiri Oranı.Tahvil Sahiplerinin Beklediği Getiri Oranı.

Eğer bir yatırımcı bugünkü fiyattan bir tahvil satın alır ve onu vadesine kadar elinde tutarsa, kazanacağı yıllık getiri oranı nedir?



Formülde piyasa fiyatını (P0) Vb yerine koy ve kb için çözüm yap, kb = Yıllık getiri oranı (YGO)


Pk k k

Par

kb b bn

bn0

1 1

1 1

( ) ( )



Pk k k

Par

kb b bn

bn0

1 1

1 1

( ) ( )



Direk olarak çözülemez

Direk olarak çözülemez

16Vadeye Kadar GetiriVadeye Kadar Getiri

Direk olarak çözülemez, bir finansal hesap makinası ya da deneme yanılma yolu kullanılmalıdır.

Direk olarak çözülemez, bir finansal hesap makinası ya da deneme yanılma yolu kullanılmalıdır.

44 )1(

100000

)1(

111500071,102913

bbb kkk



0 1 2 3 4

2003 2004(6) 2004 2005(6) 2005(12)

15.000 15.000 15.000 15.000100.000

1414%%

N I/YR PV PMT FV

4 ? -102.914 15.000 100.000

102.913,71

• Eğer YGO > Kupon Faiz Oranı, tahvil indirimli olarak satılır

• If YGO < Kupon Faiz Oranı, tahvil pirim yapar.

18Faiz Oranı RiskiFaiz Oranı RiskiTahvil Fiyatları Zaman İçinde DalgalanırTahvil Fiyatları Zaman İçinde Dalgalanır

Ekonomideki faiz oranları değiştiğinde, tahvillerden elde edilmesi gerekli getirirler de değişecek ve sonuç olarak yatırımcının tahvili değerleme değeri ve piyasa fiyatı değişecektir.

Faiz Faiz OranlarıOranları VVbb

19Faiz Oranı RiskiFaiz Oranı RiskiTahvil Fiyatlari Zaman İçinde DalgalanırTahvil Fiyatlari Zaman İçinde Dalgalanır

Ekonomideki faiz oranları değiştiğinde, tahvillerden elde edilmesi gerekli getirirler de değişecek ve sonuç olarak yatırımcının tahvili değerleme değeri ve piyasa fiyatı değişecektir.



20Faiz Oranı RiskiFaiz Oranı RiskiTahvil Fiyatları Zaman İçinde DalgalanırTahvil Fiyatları Zaman İçinde Dalgalanır


Tahviller ilk olarak ihraç edildikleri zaman, kupon faiz oranı piyasadaki güncel faiz oranlarına göre belirlenir.



Zaman geçtikçe, piyasa faiz oranları değişebilir, fakat kupon faiz oranı sabit kalır.



Zaman geçtikçe, piyasa faiz oranları değişebilir, fakat kupon faiz oranı sabit kalır.

Sonuç olarak, tahvilin gerçek fiyatı değişir.

finansal kıymetler --tahvil ve değerlemesi

Documents