fİzİksel rİsk etmenlerİ (toz)

83
FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

Upload: nellie

Post on 11-Jan-2016

149 views

Category:

Documents


8 download

DESCRIPTION

FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ). KONUNUN GENEL AMACI. Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk etmenleri ( TOZ ) hakkında bilgi sahibi olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini öğrenmelerini sağlamaktır. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ(TOZ)

Page 2: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KONUNUN GENEL AMACI

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve

güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk

etmenleri (TOZ) hakkında bilgi sahibi

olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması

gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini

öğrenmelerini sağlamaktır.

Page 3: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ÖĞRENME HEDEFLERİ

1

•Tozun insan vücudu üzerindeki etkileri

2

•İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olurlar.

Bu dersin sonunda katılımcılar;

Page 4: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

•Toz İnsan sağlığı Üzerindeki Etkileri

2•T

oz ve Toz Kaynakları

1

KONUNUN ALT BAŞLIKLARI

•Tozdan Korunma

3

•İlgili Mevzuat

4

Page 5: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZ

Page 7: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TozTozGenellikle 300 mikronun altında,daimi

hava veya başka gazlar içinde karışım halinde bulunurlar.

Solunan toz, genellikle 60 mikronun altındadır.

Meslek hastalığı (Ponömokonyoz) yapan tozlar 0.5-5 mikron arasındadır.

Genellikle 300 mikronun altında,daimi hava veya başka gazlar içinde karışım halinde bulunurlar.

Solunan toz, genellikle 60 mikronun altındadır.

Meslek hastalığı (Ponömokonyoz) yapan tozlar 0.5-5 mikron arasındadır.

TOZ

Page 8: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TozTozÇapları 50 mikrondan büyük olan toz

tanecikleri çıplak gözle görülebilir;

Daha küçük taneciklerin çıplak gözle görülebilmesi için güneş ışığı gerekir.

Çapı 10 mikrondan küçük olan; yani solunabilir nitelikteki tanecikler ise yalnızca mikroskop yardımı ile gözlenebilir.

Çapları 50 mikrondan büyük olan toz tanecikleri çıplak gözle görülebilir;

Daha küçük taneciklerin çıplak gözle görülebilmesi için güneş ışığı gerekir.

Çapı 10 mikrondan küçük olan; yani solunabilir nitelikteki tanecikler ise yalnızca mikroskop yardımı ile gözlenebilir.

TOZ

Page 9: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLARIN OLUŞUMUTOZLARIN OLUŞUMU

Üretim sırasında: Kazma, delme, kırma, kesme, aşındırma, parçalama gibi işlemlerin sürdürülmesinde ortaya çıkar.

Üretim sırasında: Kazma, delme, kırma, kesme, aşındırma, parçalama gibi işlemlerin sürdürülmesinde ortaya çıkar.

TOZ

Page 10: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLARIN OLUŞUMUTOZLARIN OLUŞUMU

Toz haldeki ya da tozlu ham veya yarı işlenmiş maddelerin

-Boşaltılması,

-Depolanması,

-Üretimde kullanılması,

-Taşınması işlemleri

Toz haldeki ya da tozlu ham veya yarı işlenmiş maddelerin

-Boşaltılması,

-Depolanması,

-Üretimde kullanılması,

-Taşınması işlemleri

TOZ

Page 11: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLARIN OLUŞUMUTOZLARIN OLUŞUMU

Ayrıca;

Üretim veya diğer faaliyetler sonrasında oluşan ve belli bir süre havada asılı kaldıktan sonra çöken tozların, bakım veya onarım işlemleri sırasında temizlenmesi tozdan etkilenmenin bir başka şeklidir.

Ayrıca;

Üretim veya diğer faaliyetler sonrasında oluşan ve belli bir süre havada asılı kaldıktan sonra çöken tozların, bakım veya onarım işlemleri sırasında temizlenmesi tozdan etkilenmenin bir başka şeklidir.

TOZ

Page 12: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

VÜCUDA GİRİŞ YOLLARIVÜCUDA GİRİŞ YOLLARIGenellikle solunum yolları ile girerler.

Alveoller; işyeri ortamındaki zararlı maddelerin organizma ile etkileştiği en geniş yüzeydir.

(55-75 metrekare)

Genellikle solunum yolları ile girerler.

Alveoller; işyeri ortamındaki zararlı maddelerin organizma ile etkileştiği en geniş yüzeydir.

(55-75 metrekare)

TOZ

Page 13: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

HASTALIK OLUŞTURMA RİSKİHASTALIK OLUŞTURMA RİSKİ

Çapı küçük olduğu için gözle görülemeyen, havada

asılı kalma süresi en uzun olan tozlar en solunabilir

tozlardır.

O halde bu nitelikteki tozlar akciğerlerde hastalık

oluşturma ihtimali en yüksek olan tozlardır.

Çapı küçük olduğu için gözle görülemeyen, havada

asılı kalma süresi en uzun olan tozlar en solunabilir

tozlardır.

O halde bu nitelikteki tozlar akciğerlerde hastalık

oluşturma ihtimali en yüksek olan tozlardır.

TOZ

Page 14: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZ ÇEŞİTLERİTOZ ÇEŞİTLERİ

TOZ

KİMYASAL YAPILARINA

GÖRE

BİYOLOJİK ETKİLERİ

AÇISINDAN

Page 15: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KİMYASAL YAPILARINA GÖREKİMYASAL YAPILARINA GÖRE1-ORGANİK TOZLAR Bitkisel Kökenli Tozlar (Pamuk, tahta, un, saman,

bitki tohumları vb.) Hayvansal Kökenli Tozlar (Tüy, saç. Deri vb.) Sentetik Bileşenlerin Tozları (DDT, plastik, reçine,

lastik vs.)

2- İNORGANİK TOZLAR Metalik Tozlar (Demir, Cu, Al, Zn. Pb. vb) Metalik Olmayan Tozlar (Kükürt vb.)

1-ORGANİK TOZLAR Bitkisel Kökenli Tozlar (Pamuk, tahta, un, saman,

bitki tohumları vb.) Hayvansal Kökenli Tozlar (Tüy, saç. Deri vb.) Sentetik Bileşenlerin Tozları (DDT, plastik, reçine,

lastik vs.)

2- İNORGANİK TOZLAR Metalik Tozlar (Demir, Cu, Al, Zn. Pb. vb) Metalik Olmayan Tozlar (Kükürt vb.)

TOZ

Page 16: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KİMYASAL YAPILARINA GÖREKİMYASAL YAPILARINA GÖRE3-KİMYASAL BİLEŞENLERİN TOZLARI: (Çinkooksit, manganezoksit, cam. Vb.)

4-DOĞAL BİLEŞENLERİN TOZLARI: (Mineraller, killer, maden cevheri vb. )

3-KİMYASAL BİLEŞENLERİN TOZLARI: (Çinkooksit, manganezoksit, cam. Vb.)

4-DOĞAL BİLEŞENLERİN TOZLARI: (Mineraller, killer, maden cevheri vb. )

TOZ

Page 17: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN TOZLARBİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN TOZLAR

1-Fibrojenik Tozlar,

2-Toksik Tozlar,

3-Kanserojen Tozlar,

4-Radyoaktif Tozlar,

5-Allerji Yapan Tozlar,

6-İnert Tozlar

1-Fibrojenik Tozlar,

2-Toksik Tozlar,

3-Kanserojen Tozlar,

4-Radyoaktif Tozlar,

5-Allerji Yapan Tozlar,

6-İnert Tozlar

TOZ

Page 18: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDANBİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN

1-Fibrojenik Tozlar:

Akciğerlerde fibrotik şişler yapar . Tabiatta en çok bulunan kuvars olup, diğerlerine göre çok daha az ve belli sıcaklıklarda rastlanır. Silikoz gibi pnömokonyozların oluşmasına sebep olabilirler.

Tozların yapısında ne kadar fazla silis varsa o kadar tehlikelidir. Bir diğer önemli özelliği 20 yıl gibi bir etkilenme sonucu ortaya

çıkmasıdır. Asbestoz ise asbest tozlarının sebep olduğu pnömokonyozdur.

Asbest tozlarının solunması sonucu akciğerlerde fibroz denilen yapısal değişiklikler ortaya çıkar.

1-Fibrojenik Tozlar:

Akciğerlerde fibrotik şişler yapar . Tabiatta en çok bulunan kuvars olup, diğerlerine göre çok daha az ve belli sıcaklıklarda rastlanır. Silikoz gibi pnömokonyozların oluşmasına sebep olabilirler.

Tozların yapısında ne kadar fazla silis varsa o kadar tehlikelidir. Bir diğer önemli özelliği 20 yıl gibi bir etkilenme sonucu ortaya

çıkmasıdır. Asbestoz ise asbest tozlarının sebep olduğu pnömokonyozdur.

Asbest tozlarının solunması sonucu akciğerlerde fibroz denilen yapısal değişiklikler ortaya çıkar.

TOZ

Page 19: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDANBİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN

2-Toksik Tozlar :

İÇ ORGANLARDA (sinir sistemi,karaciğer,böbrekler,mide,bağırsaklar, solunum sistemi,kan yapıcı organlar) KRONİK VEYA AKUT ZEHİRLENME ETKİLERİ YAPAR (Pb, Cr,Cd, Vanadyum gibi ağır metal tozları)

3-Kanserojen Tozlar:

İNSANLARDA KANSERE YOL AÇAN TOZLARDIR. ASBEST, ARSENİK VE BİLEŞİKLERİ, BERİLYUM, KROMATLAR (kalsiyum-potasyum-sodyum), NİKEL VE BİLEŞİKLERİ (nikel oksit,nikel sülfit)

2-Toksik Tozlar :

İÇ ORGANLARDA (sinir sistemi,karaciğer,böbrekler,mide,bağırsaklar, solunum sistemi,kan yapıcı organlar) KRONİK VEYA AKUT ZEHİRLENME ETKİLERİ YAPAR (Pb, Cr,Cd, Vanadyum gibi ağır metal tozları)

3-Kanserojen Tozlar:

İNSANLARDA KANSERE YOL AÇAN TOZLARDIR. ASBEST, ARSENİK VE BİLEŞİKLERİ, BERİLYUM, KROMATLAR (kalsiyum-potasyum-sodyum), NİKEL VE BİLEŞİKLERİ (nikel oksit,nikel sülfit)

TOZ

Page 20: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDANBİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN

4-Radyoaktif Tozlar: Fazla olmamakla birlikte en önemlileri, uranyum, toryum, seryum, trityum ve radyum bileşenleridir. 5-Allerjik Tozlar:Bazı insanlar üzerinde allerji yapabilen, astım ve egzema gibi hastalıkların oluşmasına sebep olan tozlardır. (Hayvan yemleri, ot, tahıl, pamuk, keten, kenevir,un)

6-İnert Tozlar: Bu tozlar insan vücudunda birikebilen fakat fibrojenik ve toksik etkileri olmayan ayrıca belli bir hastalığı oluşturmayan tozlardır. (Demiroksit, titandioksit, kömürtozu, baryum bileşenleri, kireçtaşı, mermer, alçı tozları, tütün)

4-Radyoaktif Tozlar: Fazla olmamakla birlikte en önemlileri, uranyum, toryum, seryum, trityum ve radyum bileşenleridir. 5-Allerjik Tozlar:Bazı insanlar üzerinde allerji yapabilen, astım ve egzema gibi hastalıkların oluşmasına sebep olan tozlardır. (Hayvan yemleri, ot, tahıl, pamuk, keten, kenevir,un)

6-İnert Tozlar: Bu tozlar insan vücudunda birikebilen fakat fibrojenik ve toksik etkileri olmayan ayrıca belli bir hastalığı oluşturmayan tozlardır. (Demiroksit, titandioksit, kömürtozu, baryum bileşenleri, kireçtaşı, mermer, alçı tozları, tütün)

TOZ

Page 21: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZUN ETKİLERİTOZUN ETKİLERİ

En büyük tehlikesi akciğerlere gitmesidir. Solunum sırasında büyük toz parçacıkları genellikle burundaki kıllar ile mukoza tarafından yakalanır yani üst solunum yollarında tutulur, öksürükle ve balgam olarak dışarı atılır. Ancak küçük parçacıklar akciğerlerde alveollere kadar ulaşarak tahrip edebilir ya da kana karışarak ve vücudun diğer bölgelerine taşınarak buralarda tahribat yapar.

Gözleri zedeleyebilir,

Bazı durumlarda toz patlamaları olabilir,

Çoğu zaman da yoğun bulundukları ortamda görüntüyü etkileyebilmektedir.

Hassas cihazları etkilemektedir.

En büyük tehlikesi akciğerlere gitmesidir. Solunum sırasında büyük toz parçacıkları genellikle burundaki kıllar ile mukoza tarafından yakalanır yani üst solunum yollarında tutulur, öksürükle ve balgam olarak dışarı atılır. Ancak küçük parçacıklar akciğerlerde alveollere kadar ulaşarak tahrip edebilir ya da kana karışarak ve vücudun diğer bölgelerine taşınarak buralarda tahribat yapar.

Gözleri zedeleyebilir,

Bazı durumlarda toz patlamaları olabilir,

Çoğu zaman da yoğun bulundukları ortamda görüntüyü etkileyebilmektedir.

Hassas cihazları etkilemektedir.

TOZ

Page 22: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

Bazı Meslek Hastalıkları ve etmenleriBazı Meslek Hastalıkları ve etmenleri

Antrako-silikoz :Kömür tozu pönomokonyozuSideroz :Silis “ “Asbestoz :Asbest “ “Bisinoz :Pamuk “ “Alümina :Alüminyum “ “Talkoz :Talk “ “

Antrako-silikoz :Kömür tozu pönomokonyozuSideroz :Silis “ “Asbestoz :Asbest “ “Bisinoz :Pamuk “ “Alümina :Alüminyum “ “Talkoz :Talk “ “

TOZ

Page 23: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

Astım krizinde bronş kaslarının kasılmasıAstım krizinde bronş kaslarının kasılması

TOZ

Page 24: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KORUMAKORUMA

TOZ

TEKNİK KORUMA

TIBBİ KORUMA

Page 25: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TEKNİK KORUMATEKNİK KORUMA

En önemli olan metod, ortamda bulunan toz miktarını azaltmaktır. Bunun için ortamda bulunan tozun sayısı, yapısı ve çapı ölçülmelidir.

Elde edilecek sonuca göre;1- tozun meydana gelip çevreye yayılmasını önlemek.2- meydana gelen tozu ortamdan uzaklaştırmaktır.

Temel ilkeler Teknolojik metodlar, Havalandırma, Tozsuzlaştırma (toz toplama), Kişisel koruyucular

En önemli olan metod, ortamda bulunan toz miktarını azaltmaktır. Bunun için ortamda bulunan tozun sayısı, yapısı ve çapı ölçülmelidir.

Elde edilecek sonuca göre;1- tozun meydana gelip çevreye yayılmasını önlemek.2- meydana gelen tozu ortamdan uzaklaştırmaktır.

Temel ilkeler Teknolojik metodlar, Havalandırma, Tozsuzlaştırma (toz toplama), Kişisel koruyucular

TOZ

Page 26: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TIBBİ KORUMATIBBİ KORUMA

İşe giriş ve periyodik kontrol muayeneleridir.

Genel sağlık muayenesinin yanı sıra göğüs radyografilerin alınması, solunum ve dolaşım sistemi ile cilt hastalığı olanlar, göğüs yapısında bozukluk olanlar bu işlere alınmamalıdır.

İşe giriş ve periyodik kontrol muayeneleridir.

Genel sağlık muayenesinin yanı sıra göğüs radyografilerin alınması, solunum ve dolaşım sistemi ile cilt hastalığı olanlar, göğüs yapısında bozukluk olanlar bu işlere alınmamalıdır.

TOZ

Page 27: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZ DEĞERLENDİRMESİTOZ DEĞERLENDİRMESİ

Öncelikle toz türleri ve kaynakları belirlenmelidir.

Toz oluşumuna katkı yapan tüm madde ve işlemler,

Katkı düzeyleri,

Toz analizleri ve solunabilir toz ölçümleri,

Eşik sınır değeri aşıp aşmadıkları sorularına cevap aranır.

Öncelikle toz türleri ve kaynakları belirlenmelidir.

Toz oluşumuna katkı yapan tüm madde ve işlemler,

Katkı düzeyleri,

Toz analizleri ve solunabilir toz ölçümleri,

Eşik sınır değeri aşıp aşmadıkları sorularına cevap aranır.

TOZ

Page 28: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

Koruyucu politikanın gelişimi; kişisel korumayı temel alan politikalardan toplu korumayı öngören politikalara, buradan da bütüne yönelik korumayı temel alan ve riskin önlenmesine öncelik veren politikalara doğru olmuştur.

Koruyucu politikanın gelişimi; kişisel korumayı temel alan politikalardan toplu korumayı öngören politikalara, buradan da bütüne yönelik korumayı temel alan ve riskin önlenmesine öncelik veren politikalara doğru olmuştur.

TOZ

Page 29: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

ETKİLİLİK SIRALAMASI

1. Seçme

2. Kişisel koruma

3. Toplu koruma

4. Tam önleme

ETKİLİLİK SIRALAMASI

1. Seçme

2. Kişisel koruma

3. Toplu koruma

4. Tam önleme

TOZETK

İSİZ

DEN

ETK

İLİY

E

Page 30: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

1-Seçme:

Duyarlı Kişilerin Riskle Karşılaşmasının Önlenmesidir.

-Yasal Düzenlemelere Uygunluk (Çocuk-kadın Çalışanlar)

-Tıbbi Seçme: Sağlığı Uygun Olmayanların Ya Da Çalıştığı Süre İçinde Uygun Olmaktan Uzaklaşmanın Tespit Edilmesi

-Mesleki Seçme:İşe Ve/Veya Riske Uygun Eğitimi Olmayanların İşe Alınmamaları

-Doğal Seçme: İşin Gereklerini Kişisel Özellikleri Sebebiyle Yerine Getiremeyecekler Seçmeye Katılmazlar

1-Seçme:

Duyarlı Kişilerin Riskle Karşılaşmasının Önlenmesidir.

-Yasal Düzenlemelere Uygunluk (Çocuk-kadın Çalışanlar)

-Tıbbi Seçme: Sağlığı Uygun Olmayanların Ya Da Çalıştığı Süre İçinde Uygun Olmaktan Uzaklaşmanın Tespit Edilmesi

-Mesleki Seçme:İşe Ve/Veya Riske Uygun Eğitimi Olmayanların İşe Alınmamaları

-Doğal Seçme: İşin Gereklerini Kişisel Özellikleri Sebebiyle Yerine Getiremeyecekler Seçmeye Katılmazlar

TOZ

Page 31: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

2-Kişisel Korunma:

Toz vardır ve tozlu işlem sürmektedir, çalışan toza ve tozlu işleme karşı korunur.

-Kişisel korunma araçları: uygun toz maskesi, iş elbisesi, eldiven

-Tıbbi korunma: işe giriş ve periyodik muayeneler ile iş sağlığı eğitimi

-kişisel hijyen: sağlıklı içme ve kullanma suyu/yeterli beslenme imkanları/temizlenme ve dinlenme imkanları

2-Kişisel Korunma:

Toz vardır ve tozlu işlem sürmektedir, çalışan toza ve tozlu işleme karşı korunur.

-Kişisel korunma araçları: uygun toz maskesi, iş elbisesi, eldiven

-Tıbbi korunma: işe giriş ve periyodik muayeneler ile iş sağlığı eğitimi

-kişisel hijyen: sağlıklı içme ve kullanma suyu/yeterli beslenme imkanları/temizlenme ve dinlenme imkanları

TOZ

Page 32: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KİŞİSEL KORUNMAKİŞİSEL KORUNMA

Toz maskesinin etkin bir şekilde kullanımı önemlidir.Toz maskesinin etkin bir şekilde kullanımı önemlidir.

TOZ

Page 33: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KİŞİSEL KORUNMAKİŞİSEL KORUNMA

TOZ MASKESİ:Tozlu ortamda yüze takılarak solunum vasıtasıyla zararlı tozların akciğerlere girmesini önlemeye yarayan kişisel koruyucu malzemedir.

TOZ MASKESİ:Tozlu ortamda yüze takılarak solunum vasıtasıyla zararlı tozların akciğerlere girmesini önlemeye yarayan kişisel koruyucu malzemedir.

TOZ

Page 34: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

KİŞİSEL KORUNMAKİŞİSEL KORUNMA

Toz Maskesinin Kullanımı:Toz Maskesinin Kullanımı:

TOZ

Page 35: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

3-Toplu Koruma:

Risk ek yöntemlerle izole edilir

Tozun yerel havalandırma ile ortamdan uzaklaştırılması,

-Islak çalışma yapılarak tozuma sınırlanır,

-işyeri ortamının nemlendirilmesi ile tozun çökmesi hızlandırılır,

-Genel havalandırma ile ortamdaki toz yoğunluğu azaltılır,

-Tozlu işlemlerin işçi sayısının az olduğu zaman dilimlerinde (saat veya gün) yapılması sağlanır,

-Tozlu işte çalışma süresi azaltılır.

3-Toplu Koruma:

Risk ek yöntemlerle izole edilir

Tozun yerel havalandırma ile ortamdan uzaklaştırılması,

-Islak çalışma yapılarak tozuma sınırlanır,

-işyeri ortamının nemlendirilmesi ile tozun çökmesi hızlandırılır,

-Genel havalandırma ile ortamdaki toz yoğunluğu azaltılır,

-Tozlu işlemlerin işçi sayısının az olduğu zaman dilimlerinde (saat veya gün) yapılması sağlanır,

-Tozlu işte çalışma süresi azaltılır.

TOZ

Page 36: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZDAN KORUNMA POLİTİKALARITOZDAN KORUNMA POLİTİKALARI

4-Tam Önleme:

En etkili ve kalıcı yöntemdir.(Kaynağında önleme)

-Yer Değiştirme: tozlu olanın tozsuz olanla, zararlı olan maddenin zararsız ya da az zararlı olanla değiştirilmesi,

-Makinalaştırma: tozlu işlemin çalışana değil, makineye yaptırılması veya kapalı sistemde yapılması, -Otomasyon: tozlu işlemin çalışana değil, makineye yaptırılması veya işyeri ortamından soyutlanmış bölmede yapılması, -Uygunlaştırma: işletme binalarının çalışmaya ve tozlu üretime uygun hale getirilmesi veya üretimin ve iş organizasyonun toza uygun hale getirilmesi

4-Tam Önleme:

En etkili ve kalıcı yöntemdir.(Kaynağında önleme)

-Yer Değiştirme: tozlu olanın tozsuz olanla, zararlı olan maddenin zararsız ya da az zararlı olanla değiştirilmesi,

-Makinalaştırma: tozlu işlemin çalışana değil, makineye yaptırılması veya kapalı sistemde yapılması, -Otomasyon: tozlu işlemin çalışana değil, makineye yaptırılması veya işyeri ortamından soyutlanmış bölmede yapılması, -Uygunlaştırma: işletme binalarının çalışmaya ve tozlu üretime uygun hale getirilmesi veya üretimin ve iş organizasyonun toza uygun hale getirilmesi

TOZ

Page 37: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZUN ETKİSİTOZUN ETKİSİ

-Tozun Yapısına,

-Tozun Yoğunluğuna,

-Maruziyet Suresine

göre sağlık açısından sakıncalıdır.

Kişisel Faktörler Olarak İse

-Kişinin Genel Yapısı,

-Sağlık Durumu,

-Kişisel Direnç-duyarlılık,

-Alışkanlıklar (sigara Vb.) hastalık Oluşumunda pay sahibidirler

-Tozun Yapısına,

-Tozun Yoğunluğuna,

-Maruziyet Suresine

göre sağlık açısından sakıncalıdır.

Kişisel Faktörler Olarak İse

-Kişinin Genel Yapısı,

-Sağlık Durumu,

-Kişisel Direnç-duyarlılık,

-Alışkanlıklar (sigara Vb.) hastalık Oluşumunda pay sahibidirler

TOZ

Page 38: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLERPNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLER

Tozların Çapları,

Tozların Tekibi,

Tozların Miktarı,

Kişisel Özellikler

Tozların Çapları,

Tozların Tekibi,

Tozların Miktarı,

Kişisel Özellikler

TOZ

Page 39: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLERPNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLER

1-Tozların Çapları :

Ortamda bulunan tozların çapları 5 mikrondan küçükse akciğerlere girme ve yığılma ihtimali artar.

2-Tozların Terkibi:

Hastalığın ortaya çıkmasında önemli olan ikinci faktördür. Örneğin slikoz olabilmesi için tozun yapısında kristal halinde silis bulunmalıdır.

1-Tozların Çapları :

Ortamda bulunan tozların çapları 5 mikrondan küçükse akciğerlere girme ve yığılma ihtimali artar.

2-Tozların Terkibi:

Hastalığın ortaya çıkmasında önemli olan ikinci faktördür. Örneğin slikoz olabilmesi için tozun yapısında kristal halinde silis bulunmalıdır.

TOZ

Page 40: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLERPNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLER

3-Tozların Miktarı :

Hastalığın meydana gelmesinde üçüncü faktör alınan “doz” dur. Alınan “doz” tozlu ortamda bulunma süresine bağlıdır. Ne kadar fazla kalınırsa akciğerlere giren tozun miktarı o kadar artar

3-Tozların Miktarı :

Hastalığın meydana gelmesinde üçüncü faktör alınan “doz” dur. Alınan “doz” tozlu ortamda bulunma süresine bağlıdır. Ne kadar fazla kalınırsa akciğerlere giren tozun miktarı o kadar artar

TOZ

Page 41: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLERPNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLER

4-Kişisel Özellikler :

İnsanların kendini koruma mekanizması vardır. Bu mekanizma solunum sistemini bozan bazı nedenler sonucu iyi işlemez.

Örneğin; çok sigara içenler veya başka zehirli gazlarla daha önce karşılaşmış olanlarda, koruma sistemi zedelenmiştir. Pnömokonyoz olma ihtimali fazladır.

4-Kişisel Özellikler :

İnsanların kendini koruma mekanizması vardır. Bu mekanizma solunum sistemini bozan bazı nedenler sonucu iyi işlemez.

Örneğin; çok sigara içenler veya başka zehirli gazlarla daha önce karşılaşmış olanlarda, koruma sistemi zedelenmiştir. Pnömokonyoz olma ihtimali fazladır.

TOZ

Page 42: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZLARPNÖMOKONYOZLAR

Silikoz:

Yaygın ve tehlikeli bir toz hastalığıdır. Silica tozunun solunmasıyla oluşur.İnce toz zerrecikleri akciğerin ince hava keseciklerine kadar taşınır.Özel koruyucu hücreler tozu kapar ve sindirmeye çalışır. Buna rağmen tozlar lenf nodüllerine gerer ve burada damarları tıkarlar. Akciğerlerde fibroz denen ve lif demetine benzeyen anormal ölü kabuk oluştururlar.

Silikoz:

Yaygın ve tehlikeli bir toz hastalığıdır. Silica tozunun solunmasıyla oluşur.İnce toz zerrecikleri akciğerin ince hava keseciklerine kadar taşınır.Özel koruyucu hücreler tozu kapar ve sindirmeye çalışır. Buna rağmen tozlar lenf nodüllerine gerer ve burada damarları tıkarlar. Akciğerlerde fibroz denen ve lif demetine benzeyen anormal ölü kabuk oluştururlar.

TOZ

Page 43: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZLARPNÖMOKONYOZLAR

Silikozun Sebep Olduğu Diğer Hastalıklar;Silikoz, başka hastalığa sebep olmaz, ancak, silikozla birlikte başka hastalıklar da olabilir. Bu ise silikozun şiddetini artırır. Ayrıca durumu daha komplike hale sokacak her türlü durumdan sıkınmalıdır. Sigara.... Sigara, solunum yolunda bulunan ve tüye benzeyen tozlarla yabancı maddelerin boğaz ve tükürük yoluyla atılmasını sağlayan kılımsı hücrelere zarar verir. Bu hücreler görev yapamayınca silikalar birikir.

Silikozun Sebep Olduğu Diğer Hastalıklar;Silikoz, başka hastalığa sebep olmaz, ancak, silikozla birlikte başka hastalıklar da olabilir. Bu ise silikozun şiddetini artırır. Ayrıca durumu daha komplike hale sokacak her türlü durumdan sıkınmalıdır. Sigara.... Sigara, solunum yolunda bulunan ve tüye benzeyen tozlarla yabancı maddelerin boğaz ve tükürük yoluyla atılmasını sağlayan kılımsı hücrelere zarar verir. Bu hücreler görev yapamayınca silikalar birikir.

TOZ

Page 44: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

SİLİKOZ TÜRLERİSİLİKOZ TÜRLERİ

1-Kronik Silikoz: Genellikle aşırı temastan 10 yıl sonra ortaya çıkar. En çok görülenidir. Erken dönemde farkedilmeyebilir. Vücudun enfeksiyonla mücadele yeteneği silika tozlarından etkilenebilir. Çalışanlarda fiziksel uğraşıdan sonra solunumda kesilme, nefes darlığı, şiddetli öksürük, yorgunluk, iştah kaybı, göğüs ağrıları, yüksek ateş, morarma-siyanoz)

2- Hızlanmış Slikoz: Yüksek temas sonucu oluşur ve 5-10 yılda gelişir.

3-Akut Silikoz: En yüksek derecede maruz kalınan ve birkaç haftadan 5 yıla kadar süre içerisinde semptomları görülen tiptir.

1-Kronik Silikoz: Genellikle aşırı temastan 10 yıl sonra ortaya çıkar. En çok görülenidir. Erken dönemde farkedilmeyebilir. Vücudun enfeksiyonla mücadele yeteneği silika tozlarından etkilenebilir. Çalışanlarda fiziksel uğraşıdan sonra solunumda kesilme, nefes darlığı, şiddetli öksürük, yorgunluk, iştah kaybı, göğüs ağrıları, yüksek ateş, morarma-siyanoz)

2- Hızlanmış Slikoz: Yüksek temas sonucu oluşur ve 5-10 yılda gelişir.

3-Akut Silikoz: En yüksek derecede maruz kalınan ve birkaç haftadan 5 yıla kadar süre içerisinde semptomları görülen tiptir.

TOZ

Page 45: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

SİLİKOZUN TANISI VE KORUNMASİLİKOZUN TANISI VE KORUNMA

Tıbbi muayene ile çalışanın tüm çalışma hikayesi ve göğüs röntgeni ile ikisinin silica tozu taşıdığının tek göstergesi olan akciğer tahlillerini içerir.

Korunma genel tedbirler ile yapılır.

Erken zamanda tanısı önemlidir. İş değiştirerek ve tozlu ortamdan uzaklaştırılarak silikanın vücuttan atılması sağlanabilir.

Tıbbi muayene ile çalışanın tüm çalışma hikayesi ve göğüs röntgeni ile ikisinin silica tozu taşıdığının tek göstergesi olan akciğer tahlillerini içerir.

Korunma genel tedbirler ile yapılır.

Erken zamanda tanısı önemlidir. İş değiştirerek ve tozlu ortamdan uzaklaştırılarak silikanın vücuttan atılması sağlanabilir.

TOZ

Page 46: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

PNÖMOKONYOZLARPNÖMOKONYOZLAR

BİSSİNOS :

(Keten, kendir ve pamuk tozlarından meydana gelir).Bu hastalık üç devre gösterir. 1’nci devre: Tipik belirtisi “Pazartesi Ateşidir” 2’nci devre: Nefes darlığı, öksürük vb. belirtiler pazartesiyi takip eden günlerde de devam eder, 3’cü devre: İşe devam edildiğinde şikayetler yerleşir, iyileşmeyen bir duruma gelir.

BİSSİNOS :

(Keten, kendir ve pamuk tozlarından meydana gelir).Bu hastalık üç devre gösterir. 1’nci devre: Tipik belirtisi “Pazartesi Ateşidir” 2’nci devre: Nefes darlığı, öksürük vb. belirtiler pazartesiyi takip eden günlerde de devam eder, 3’cü devre: İşe devam edildiğinde şikayetler yerleşir, iyileşmeyen bir duruma gelir.

TOZ

Page 47: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

Asbest; Temelde bazı kaya oluşumlarının damarlarında doğal olarak bulunan ve doğada sıkça rastlanan bir mineral silikatıdır.

Minerolojik özelliklerine göre Amfibol ve Serpantin grubu olmak üzere iki farklı asbest grubu bulunmaktadır.

Serpantin grubu asbest KRİZOTİL (Beyaz Asbest) olarak adlandırılmakta ve dünya asbest üretiminin %95 ‘ni oluşturmaktadır.

Asbest; Temelde bazı kaya oluşumlarının damarlarında doğal olarak bulunan ve doğada sıkça rastlanan bir mineral silikatıdır.

Minerolojik özelliklerine göre Amfibol ve Serpantin grubu olmak üzere iki farklı asbest grubu bulunmaktadır.

Serpantin grubu asbest KRİZOTİL (Beyaz Asbest) olarak adlandırılmakta ve dünya asbest üretiminin %95 ‘ni oluşturmaktadır.

TOZ

Page 48: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

Serpantin türü asbest lifleri esnek, dayanıklı olup amfibol grubu asbestlere göre nemi daha çok emerler.

Amfibol grubu asbestler ise ;

AMOZİT (Kahve Rengi),

TREMOTİL ,

ANTOFİLLİT ,

KROKİDOLİT (Mavi),

AKTİNOLİT diye adlandırılırlar

Serpantin türü asbest lifleri esnek, dayanıklı olup amfibol grubu asbestlere göre nemi daha çok emerler.

Amfibol grubu asbestler ise ;

AMOZİT (Kahve Rengi),

TREMOTİL ,

ANTOFİLLİT ,

KROKİDOLİT (Mavi),

AKTİNOLİT diye adlandırılırlar

TOZ

Page 49: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

Amfibol grubu asbestlerin lifleri daha kısa ve serttir.iğnemsi yapıda olan bu lifler oldukça kırılgandır. Kimyasallara karşı daha fazla dirençlidir.

Genel olarak asbest lifleri;

esnektir,

yanmaz,

kuvvetlidir,

kimyasallara dayanıklıdır,

termal iletkenliği düşüktür.

Amfibol grubu asbestlerin lifleri daha kısa ve serttir.iğnemsi yapıda olan bu lifler oldukça kırılgandır. Kimyasallara karşı daha fazla dirençlidir.

Genel olarak asbest lifleri;

esnektir,

yanmaz,

kuvvetlidir,

kimyasallara dayanıklıdır,

termal iletkenliği düşüktür.

TOZ

Page 50: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

KULLANIM ALANLARI:

• Çimentolu boru ve çatı levhası• Balata ve Conta İmalatı,• Yer Döşemesi,• İzolasyon Malzemesi,• Tekstil Sanayi

İKAME MALZEMELER

Silisyumdioksit, cam elyaf-cam yünü, kaya yünü, suni elyaflar

KULLANIM ALANLARI:

• Çimentolu boru ve çatı levhası• Balata ve Conta İmalatı,• Yer Döşemesi,• İzolasyon Malzemesi,• Tekstil Sanayi

İKAME MALZEMELER

Silisyumdioksit, cam elyaf-cam yünü, kaya yünü, suni elyaflar

TOZ

Page 51: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

Asbest vücudumuza 2 yoldan girer.• Solunum,• Sindirim.

Solunum yoluyla giren liflerin boyunun 5 mikrondan uzun,çapının 3 mikrondan ince ve boy-çap oranı 3/1 den fazla olanları en tehlikelidir.

Asbest vücudumuza 2 yoldan girer.• Solunum,• Sindirim.

Solunum yoluyla giren liflerin boyunun 5 mikrondan uzun,çapının 3 mikrondan ince ve boy-çap oranı 3/1 den fazla olanları en tehlikelidir.

TOZ

Page 52: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTASBEST

Asbestozis,Akciğer Kanseri,Mesotlioma,Plevra Lezyonları,/(İyi-huylu).Özellikle akciğer kanserinin oluşması için ilk maruziyetten sonra 10- 15 yıl ve daha fazla bir sürenin geçmesi gerekmektedir.

Asbestozis,Akciğer Kanseri,Mesotlioma,Plevra Lezyonları,/(İyi-huylu).Özellikle akciğer kanserinin oluşması için ilk maruziyetten sonra 10- 15 yıl ve daha fazla bir sürenin geçmesi gerekmektedir.

TOZ

Page 53: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTİN TÜRKİYEDEKİ DURUMUASBESTİN TÜRKİYEDEKİ DURUMU

1993 Yılına kadar herhangi bir kısıtlama yok.

11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ZARARLI KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ GEREĞİNCE AMFİBOL TİPİ ASBEST TÜRLERİNİN her çeşit malzeme üretiminde kullanılması 01.01.1996 tarihinden itibaren yasaklanmıştır.

1993 Yılına kadar herhangi bir kısıtlama yok.

11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ZARARLI KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ GEREĞİNCE AMFİBOL TİPİ ASBEST TÜRLERİNİN her çeşit malzeme üretiminde kullanılması 01.01.1996 tarihinden itibaren yasaklanmıştır.

TOZ

Page 54: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ASBESTİN TÜRKİYEDEKİ DURUMUASBESTİN TÜRKİYEDEKİ DURUMU

ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİKÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK(Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013 Sayı : 28539)İle asbest kullanımı tamamen yasaklanmıştır.Kullanım yasağıMADDE 5 – (1) Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatındaki hükümler saklı kalmak kaydı ile asbest konusunda aşağıdaki hükümlere uyulur.a) Asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı,b) Asbest içeren her türlü ürünün ithalatı ve satılması,c) Asbest ürünlerinin veya asbest ilave edilmiş ürünlerin üretimi ve işlenmesi yasaktır.

ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİKÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK(Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013 Sayı : 28539)İle asbest kullanımı tamamen yasaklanmıştır.Kullanım yasağıMADDE 5 – (1) Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatındaki hükümler saklı kalmak kaydı ile asbest konusunda aşağıdaki hükümlere uyulur.a) Asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı,b) Asbest içeren her türlü ürünün ithalatı ve satılması,c) Asbest ürünlerinin veya asbest ilave edilmiş ürünlerin üretimi ve işlenmesi yasaktır.

TOZ

Page 55: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLU İŞLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİTOZLU İŞLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ

Çapı 5-10 mikron arasında olan tozlar akciğerimize nadiren ulaşabildiği halde,

Alveollere ulaşan toz tanecikleri çapı 5 mikrondan küçük olanlardır.

İpliksi tozlarda ise durum farklıdır.

Bu defa çapı 3 mikrondan küçük, boyu da çapının en az üç katı olan tozlar solunabilir tozlardır.

Çapı 5-10 mikron arasında olan tozlar akciğerimize nadiren ulaşabildiği halde,

Alveollere ulaşan toz tanecikleri çapı 5 mikrondan küçük olanlardır.

İpliksi tozlarda ise durum farklıdır.

Bu defa çapı 3 mikrondan küçük, boyu da çapının en az üç katı olan tozlar solunabilir tozlardır.

TOZ

Page 56: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLU İŞLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİTOZLU İŞLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ

• Eğitim,• Kapalı Sistemle Çalışma,• İşyeri ortam temizliği-Çalışanların temizliği,• Aspirasyon Sistemleri,• İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri,• Sosyal tesisler,(Banyo,soyunma yeri,elbise dol.)• Asbest depoları,• Atıkların kontrolü,• Kişisel koruyucular,• İşyeri ortam ölçümleri,• Çalışma Süresi.

• Eğitim,• Kapalı Sistemle Çalışma,• İşyeri ortam temizliği-Çalışanların temizliği,• Aspirasyon Sistemleri,• İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri,• Sosyal tesisler,(Banyo,soyunma yeri,elbise dol.)• Asbest depoları,• Atıkların kontrolü,• Kişisel koruyucular,• İşyeri ortam ölçümleri,• Çalışma Süresi.

TOZ

Page 57: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

Mevzuat

Page 58: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

MEVZUATMEVZUAT

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİYayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.11.2013/28812

ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİKÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013 Sayı : 28539

ASBEST SÖKÜMÜ İLE İLGİLİ EĞİTİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 29.06.2013/28692

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİYayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.11.2013/28812

ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİKÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013 Sayı : 28539

ASBEST SÖKÜMÜ İLE İLGİLİ EĞİTİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 29.06.2013/28692

MEVZUAT

Page 59: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

MEVZUATMEVZUAT

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDENKORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

 Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 Sayısı: 28633

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK

ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 17.07.2013/28710

MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 19.09.2013/28770

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDENKORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

 Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 Sayısı: 28633

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK

ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 17.07.2013/28710

MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 19.09.2013/28770

MEVZUAT

Page 60: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

MEVZUATMEVZUAT

Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

RG : 07.10.2004/25606

Çevre ve Orman Bakanlığından:HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ

YÖNETMELİĞİRG : 06.06.2008/26898

Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

RG : 07.10.2004/25606

Çevre ve Orman Bakanlığından:HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ

YÖNETMELİĞİRG : 06.06.2008/26898

MEVZUAT

Page 61: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.11.2013/28812

AmaçMADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerlerinde tozdan kaynaklıortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları belirlemektir.KapsamMADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren işyerlerinde; çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceği işyerlerinde uygulanır.DayanakMADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.11.2013/28812

AmaçMADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerlerinde tozdan kaynaklıortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları belirlemektir.KapsamMADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren işyerlerinde; çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceği işyerlerinde uygulanır.DayanakMADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.

MEVZUAT

Page 62: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;a) Asbest :1) Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4,2) Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5,3) Grünerit Asbest (Amosit) CAS No 12172-73-5,4) Krizotil, CAS No 12001-29-5, CAS No132207-32-0,5) Krosidolit, CAS No 12001-28-4,6) Tremolit Asbest, CAS No 77536-68-6,lifli silikatlarını,

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;a) Asbest :1) Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4,2) Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5,3) Grünerit Asbest (Amosit) CAS No 12172-73-5,4) Krizotil, CAS No 12001-29-5, CAS No132207-32-0,5) Krosidolit, CAS No 12001-28-4,6) Tremolit Asbest, CAS No 77536-68-6,lifli silikatlarını,

MEVZUAT

Page 63: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,c) Genel Müdürlük (İSGGM): İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü,ç) ILO: Uluslararası Çalışma Örgütünü,d) İnert toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları,e) İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğünü,f) Kristal yapıda SiO2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti,g) Lifsi tozlar: Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıkları,ğ) Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması konusunda eğitim almış hekimi,

b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,c) Genel Müdürlük (İSGGM): İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü,ç) ILO: Uluslararası Çalışma Örgütünü,d) İnert toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları,e) İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğünü,f) Kristal yapıda SiO2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti,g) Lifsi tozlar: Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıkları,ğ) Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması konusunda eğitim almış hekimi,

MEVZUAT

Page 64: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

h) Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalığı,ı) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,i) Solunabilir toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapıüç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozları,j) Standart akciğer radyografisi: En az 35x35 cm ebatında ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması kriterlerine göre değerlendirilebilir akciğer radyografisini veya dijital akciğer radyografisini,

h) Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalığı,ı) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,i) Solunabilir toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapıüç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozları,j) Standart akciğer radyografisi: En az 35x35 cm ebatında ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması kriterlerine göre değerlendirilebilir akciğer radyografisini veya dijital akciğer radyografisini,

MEVZUAT

Page 65: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

k) Toz: Bu Yönetmeliğe göre işyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıkları,l) Toz ölçümü: İşyeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesini,m) Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Bu Yönetmelik çerçevesinde çalışma hayatında tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve tıbbi açıdan görüş ve öneri hazırlamak amacıyla Bakanlıkça oluşturulan komisyonu,n) Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri, ifade eder.

k) Toz: Bu Yönetmeliğe göre işyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıkları,l) Toz ölçümü: İşyeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesini,m) Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Bu Yönetmelik çerçevesinde çalışma hayatında tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve tıbbi açıdan görüş ve öneri hazırlamak amacıyla Bakanlıkça oluşturulan komisyonu,n) Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri, ifade eder.

MEVZUAT

Page 66: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

İşverenin yükümlülükleriMADDE 5 – (1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek veçalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.(2) İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde;a) İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını,b) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını,

İşverenin yükümlülükleriMADDE 5 – (1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek veçalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.(2) İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde;a) İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını,b) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını,

MEVZUAT

Page 67: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

c) Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını,ç) İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını,d) Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımların verilmesini ve kullanılmasını,e) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılmasını,f) İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini,sağlar.

c) Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını,ç) İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını,d) Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımların verilmesini ve kullanılmasını,e) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılmasını,f) İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini,sağlar.

MEVZUAT

Page 68: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Risk değerlendirmesiMADDE 6 – (1) İşveren, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini tehlikeye atacak, işyerinde bulunan tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananİş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.(2) Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır.

Risk değerlendirmesiMADDE 6 – (1) İşveren, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini tehlikeye atacak, işyerinde bulunan tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananİş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.(2) Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır.

MEVZUAT

Page 69: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Risk değerlendirmesia) Ortamda bulunan tozun çeşidi,b) Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları,c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı,ç) Bu Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan mesleki maruziyet sınır değerleri,d) Toz ölçüm sonuçları,e) Alınması gereken önleyici tedbirleri,f) Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları.

Risk değerlendirmesia) Ortamda bulunan tozun çeşidi,b) Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları,c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı,ç) Bu Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan mesleki maruziyet sınır değerleri,d) Toz ölçüm sonuçları,e) Alınması gereken önleyici tedbirleri,f) Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları.

MEVZUAT

Page 70: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Tozla mücadele komisyonuMADDE 7 – (1) İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK’den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.

Tozla mücadele komisyonuMADDE 7 – (1) İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK’den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.

MEVZUAT

Page 71: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

(2) Bu komisyon yılda iki defa toplanır. Komisyon, Bakanlığın ve komisyon üyelerinin isteği üzerine olağanüstütoplanarak gelen görüş ve önerileri değerlendirir. Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazırlanması gerektiğine karar verir ve bu rehberlerin hazırlanmasında hangi kurum ve/veya kuruluşların görev alacağını belirler.(3) Komisyonun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.

(2) Bu komisyon yılda iki defa toplanır. Komisyon, Bakanlığın ve komisyon üyelerinin isteği üzerine olağanüstütoplanarak gelen görüş ve önerileri değerlendirir. Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazırlanması gerektiğine karar verir ve bu rehberlerin hazırlanmasında hangi kurum ve/veya kuruluşların görev alacağını belirler.(3) Komisyonun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.

MEVZUAT

Page 72: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Toz ölçümleriMADDE 8 – (1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde 20/8/2013 tarihli ve 28741 sayılı ResmîGazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan LaboratuvarlarHakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla;a) Risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümlerinin yapılmasını,b) İşyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümlerin tekrarlanmasını,c) Ölçüm sonuçlarının, Ek-1’de belirtilen mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilmesini,ç) İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlar.

Toz ölçümleriMADDE 8 – (1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde 20/8/2013 tarihli ve 28741 sayılı ResmîGazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan LaboratuvarlarHakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla;a) Risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümlerinin yapılmasını,b) İşyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümlerin tekrarlanmasını,c) Ölçüm sonuçlarının, Ek-1’de belirtilen mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilmesini,ç) İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlar.

MEVZUAT

Page 73: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Maruziyet sınır değerleriMADDE 9 – (1) Tozlar için mesleki maruziyet sınır değerleri, Ek-1'de yer alan tabloda belirtilen değerlerinüstünde olamaz.(2) Tozlu işyerlerinde toz oluşumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diğer yöntemler ile toz yoğunluğunun Ek-1'deki değerlerin altına düşürülmesi içinçalışmalar yapılır. Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoğunluğunun uyulması gereken değerde olduğu veya altına düştüğü tespit edildiğinde çalışma izni verilir.

Maruziyet sınır değerleriMADDE 9 – (1) Tozlar için mesleki maruziyet sınır değerleri, Ek-1'de yer alan tabloda belirtilen değerlerinüstünde olamaz.(2) Tozlu işyerlerinde toz oluşumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diğer yöntemler ile toz yoğunluğunun Ek-1'deki değerlerin altına düşürülmesi içinçalışmalar yapılır. Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoğunluğunun uyulması gereken değerde olduğu veya altına düştüğü tespit edildiğinde çalışma izni verilir.

MEVZUAT

Page 74: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Sağlık gözetimiMADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan ve çalışacak kişilerin yapılacak sağlık gözetiminde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.a) 20/7/2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan İşe Giriş / Periyodik Muayene Formuörneğine göre yapılır.b) Çalışanların sağlık gözetimi; risk değerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak işyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanır ve her çalışan için sağlık kaydı tutulur.

Sağlık gözetimiMADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan ve çalışacak kişilerin yapılacak sağlık gözetiminde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.a) 20/7/2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan İşe Giriş / Periyodik Muayene Formuörneğine göre yapılır.b) Çalışanların sağlık gözetimi; risk değerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak işyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanır ve her çalışan için sağlık kaydı tutulur.

MEVZUAT

Page 75: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

c) Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik sağlık muayenelerinde Ek-2’de verilen “Pnömokonyoz TanıŞeması” dikkate alınır.ç) Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde bulunur.d) İşyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.e) Çalışan veya işveren sağlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir.

c) Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik sağlık muayenelerinde Ek-2’de verilen “Pnömokonyoz TanıŞeması” dikkate alınır.ç) Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde bulunur.d) İşyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.e) Çalışan veya işveren sağlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir.

MEVZUAT

Page 76: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Akciğer radyografilerinin değerlendirilmesiMADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 15 inci maddesinde belirtilen durumlarda ve işyeri hekimince belirlenen sıklıkta ILO Uluslararası PnömokonyozRadyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografileri çekilir.(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde; risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların sağlık durumları dikkate alınarak hangi sıklıkta standart akciğer radyografilerinin çekileceği işyeri hekimince belirlenir.

Akciğer radyografilerinin değerlendirilmesiMADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 15 inci maddesinde belirtilen durumlarda ve işyeri hekimince belirlenen sıklıkta ILO Uluslararası PnömokonyozRadyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografileri çekilir.(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde; risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların sağlık durumları dikkate alınarak hangi sıklıkta standart akciğer radyografilerinin çekileceği işyeri hekimince belirlenir.

MEVZUAT

Page 77: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

(3) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası PnömokonyozRadyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilir. Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları, okuyucular tarafından birlikte değerlendirilerek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilir.(4) Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM’ün internet sayfasından temin edilebilir.(5) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diğer tozların bulunduğu işyerlerinde çalışanların ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografisi işyeri hekimi tarafından maruz kalınan tozun özellikleri de dikkate alınarak değerlendirilir.  İhtiyaç duyulması halinde ileri tetkik ve değerlendirme için, okuyucuya gönderilebilir.

(3) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası PnömokonyozRadyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilir. Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları, okuyucular tarafından birlikte değerlendirilerek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilir.(4) Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM’ün internet sayfasından temin edilebilir.(5) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diğer tozların bulunduğu işyerlerinde çalışanların ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografisi işyeri hekimi tarafından maruz kalınan tozun özellikleri de dikkate alınarak değerlendirilir.  İhtiyaç duyulması halinde ileri tetkik ve değerlendirme için, okuyucuya gönderilebilir.

MEVZUAT

Page 78: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Pnömokonyoz olgularının belirlenmesiMADDE 12 – (1) Ek-3’te verilen ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren;a) Kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibinin yapılmasını,b) Kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevkini sağlar.(2) Meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderir.

Pnömokonyoz olgularının belirlenmesiMADDE 12 – (1) Ek-3’te verilen ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren;a) Kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibinin yapılmasını,b) Kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevkini sağlar.(2) Meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderir.

MEVZUAT

Page 79: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Pnömokonyoz tanısı alan çalışanların çalışma durumuMADDE 13 – (1) İşveren, meslek hastalıkları tanısında yetkili sağlık kuruluşunun çalışanla ilgili düzenlediği raporda belirtilen çalışma koşullarını sağlamakla yükümlüdür.

Pnömokonyoz tanısı alan çalışanların çalışma durumuMADDE 13 – (1) İşveren, meslek hastalıkları tanısında yetkili sağlık kuruluşunun çalışanla ilgili düzenlediği raporda belirtilen çalışma koşullarını sağlamakla yükümlüdür.

MEVZUAT

Page 80: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Kayıtların saklanmasıMADDE 14 – (1) İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş,çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren on beşyıl süreyle saklar. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzar. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerindeçalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları ister, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderir.(2) Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.

Kayıtların saklanmasıMADDE 14 – (1) İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş,çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren on beşyıl süreyle saklar. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzar. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerindeçalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları ister, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderir.(2) Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.

MEVZUAT

Page 81: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

Çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesiMADDE 15 – (1) İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 16 ve 17 nci maddelerinde ve15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla çalışanların ve temsilcilerinin eğitim ve bilgilendirilmelerini sağlar. Bu eğitim ve bilgilendirilmelerözellikle aşağıdaki hususları içerir.a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler,b) İşyerinde bulunan tozun çeşidinin tanınması, tozdan kaynaklanan sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler,c) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacakönlemler,ç) Kişisel koruyucu donanımların doğru kullanımı ve bakımı.

Çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesiMADDE 15 – (1) İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 16 ve 17 nci maddelerinde ve15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla çalışanların ve temsilcilerinin eğitim ve bilgilendirilmelerini sağlar. Bu eğitim ve bilgilendirilmelerözellikle aşağıdaki hususları içerir.a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler,b) İşyerinde bulunan tozun çeşidinin tanınması, tozdan kaynaklanan sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler,c) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacakönlemler,ç) Kişisel koruyucu donanımların doğru kullanımı ve bakımı.

MEVZUAT

Page 82: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİTOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

MADDE 16 – (1) ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılması Okuyucu eğitimi İSGÜM tarafından düzenlenir. Eğitimi başarılı ile bitiren hekimlere Ek-4’teki örneğine uygun sertifika düzenlenir.

MADDE 16 – (1) ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılması Okuyucu eğitimi İSGÜM tarafından düzenlenir. Eğitimi başarılı ile bitiren hekimlere Ek-4’teki örneğine uygun sertifika düzenlenir.

MEVZUAT

Page 83: FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ (TOZ)

ŞİMDİ ÇAY SAATİ