VISOKA ZDRAVSTVENA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJ

U BEOGRADU

SEMINARSKI RAD

PREDMET: FIZIOLOGIJA

ТЕМА:

UNUTRAŠNJE UVO - LABIRINT

MENTOR: STUDENT:

PROF. DR MILKA BOGDANOVIĆ SLAVICA PAVLOVIĆ

BROJ INDEKSA 21/2010

САДРЖАЈ:

1. GRAĐA UNUTRAŠNJEG UVA..................................................................................3

2. FUNKCIJA UNUTRAŠNJEG UVA………………………………………………………....7

3. VASKULARIZACIJA UNUTRAŠNJEG UVA………………………………………………9

4. LITERATURA…………………………………………………………………………………10

2

GRAĐA UNUTRAŠNJEG UVA

Unutrašnje uho se zbog svog izgleda naziva i labirint. Sastoji se od koštanoga i

membranskoga dela.

Koštani labirint čine tri dela: puž (cochlea), predvorje (vestibulum) i polukružni kanalići

(canales semicirculares). Puž ima oblik puževe kućice i savijena je dva i po puta. Uzduž

pužnice ide spiralna (koštana) pločica koja njen koštani kanal nepotpuno deli na dva kanala.

Donji kanal (scala tympani) na donjem kraju, kroz okrugli prozorčić, u dodiru je s

bubnjištem. Kanali su međusobno spojeni na gornjemu kraju, na vrhu puža otvorom

helikotrema.

Vestibulum, leži iza puža, a ispred polukružnih kanala.To je središnja šupljina

koštanog unutrašnjeg uva, smeštena između porusa acusticusa internusa (tj. zadnje,

vestibularne polovine dna unutrašnjeg slušnog kanala) i medijalnog zida kavuma, u istoj

ravni sa spoljašnjim i unutrašnjim slušnim meatusom. Prostor između koštanih zidova trema

i delova opnastog labirinta ispunjen perilimfom, je tremna cisterna.

Membranozni labirint se prema funkciji deli na :

1.vestibularni odnosno statički i

2.kohlearni odnosno akustični deo.

U vestibularni deo ulaze:

- utriculus, (torbica) je oblika izduženog jajeta ili otvorene školjke i

smeštena je u tremu koštanog labirinta, pričvršćena svojim spoljašnjim zidom uz koštano

udubljenje uz medijalni zid vestibuluma. Sa unutrašnje strane je vodoravna bazalna

hijalina opna (lamina basalis) sastavljena od vezivnog tkiva - elastičnih vlakana i

hromocita. U njoj se, na gornjem i zadnjem zidu, otvaraju 5 polukružnih kanala,

koje možemo da zamislimo kao ručke od torbice odakle i potiče naziv. U prednjem delu

utrikulusa nalazi se malo izbočenje odvojeno od utrikulusa plitkim zarezom - recessus

utriculi gde završava horizontalno postavljena statička mrlja (macula statica utriculi), kao

završetak ili senzitivni okrajak vestibularnog živca (n. utriculus - grana n.utricoampullarisa).

3

- opnasti polukržni kanali su 4-5 puta manji od koštanih kanala, u kojima su

ekscentrično pričvršćeni vezivnim tkivom. Odgovarajuća proširenja koštanih kanala vide

se i na membranoznim kanalima - ampularno proširenje u kome se nalazi završetak

živca u obliku organa koji zovemo crista ampullaris ili ampularni greben.

Neuroepitelne ćelije smeštene u utrikulusu i sakulusu, zajedno sa membranoznim

polukružnim kanalima i njihovim proširenjima sačinjavaju senzorni organ ravnoteže

(organon vestibulare) unutrašnjeg uva. Nervni ogranci vestibularnog živca završavaju u

utrikulusu i sakulusu kao makule statike, a kao kriste statike u ampulama polukružnih

kanala.,

- sacculus.(kesica) sa odgovarajućim spojničkim kanalima i ductus endolymphaticus-je

gotovo za polovinu manja od utrikulusa i leži ispred i malo ispod utriculusa, priljubljena uz

unutrašnji zid trema, a pričvršćena je vezivnim tkivom u recessus sacculi vestibuluma.

Završetak živca nalazi se sa medijalne i prednje strane u obliku vertikalno postavljene

maculae staticae sacculi, a u vezi sa n. saccularisom, delomvestibularnog živca. Sakulus je

vezan direktno za kohleu duktusom reuniensom Henseni. Oblik obrnutog "L". Spojni

kanal sa tremnim špagom čini prednje-donji kraj kesice. Zadnje-donji kraj kesice - duktus

utrikosakularis.

Utrikulus i sakulus su otokonijalni organi zbog prisutnih istoimenih membrana.

U kohlearni deo ulazi:

- ductus cochlearis koji je smešten u koštanom kohlearnom kanalu i prati njegova 2.5

navoja (praktično je smešten, odnosno predstavlja donji deo skale vestibuli). Njegovih

prvih prednjih pet šestina su spiralno zavijene i smeštene u koštanom pužu, dok je

njegova zadnja šestina prava i smeštena u vestibulumu. U šupljini koštane spiralne pločice

on ispunjava prazninu izme|u njenog spoljnjeg

zida i slobodne ivice koštane spiralne pločice, gradeći s tom pločicom potpunu

koštanoopnastu

pregradu, koja deli ovu šupljinu na tremno stepenište (scala vestibuli) i bubno

stepenište (scala tympani).

Sa komparativno-anatomskog i embriološkog gledišta deli se membranozni labirint

na pars superior I pars inferior.

4

PARS SUPERIO . tri polukružna kanala i utrikulus.

PARS INFERIOR saccus endolymphaticus, sacculus i ductus cochlearis.

Gornji i donji deo membranoznog labirinta spaja međusobno canalis

utricosaccularis. Čitav sistem kanala iz kojih se sastoji membranozni labirint, prema spolja

je potpuno zatvoren.

U šupljinama koštanog labirinta visi, lebdi membranozni labirint koji uglavnom sledi njegov

oblik (izuzetak utrikulus i sakulus). Njegov je lumen mnogo manji od preformiranih šupljina u

koštanom labirintu, tako da je od koštanih zidova odvojen negde užim, a negde širim

perilimfatičnim prostorom (spatium perilymphaticum), koji u pužu zauzima scalu vestibuli i

scalu tympani i ispunjen je perilimfom. U toj tečnosti on slobodno lebdi podržavan rastresitim

vezivnim tkivom - mrežicom; čvršće je vezan za endost (venski sudovi periosta) šupljih

prostora labirintne kapsule samo na mestima gde u njega ulaze nervna vlakna, odnosno stria

vascularis puža.

Prostor unutar membranoznog labirinta nazivamo endolimfatičnim prostorom

(spatium endolymphaticum), koji je ispunjen endolimfom. Obe tečnosti nazivamo još i

labirintna voda (liquor labyrinthi). Kako su svi delovi opnastog labirinta međusobno

povezani i čine zatvoreni sistem, procesi u jednom lako utiču i na drugi njegov deo.

Zidovi opnastog labirinta su tanki i izgra|eni od vezivnog tkiva. Sa unutrašnje strane

prema endolimfi, na vezivo naleže jedan sloj ljuspastog epitela, koji je različit u raznim

delovima sistema, a na pojedinim mestima i visoko izdiferenciran u receptore sčula sluha i

ravnoteže.

5

Slika 1: građa unutrašnjeg uva

6

FUNKCIJA UNUTRAŠNJEG UVA

Iako čini anatomsku celinu, unutrašnje uvo predstavlja poseban spoj dvaju perifernih

analizatora - organa sluha i organa ravnoteže. Prvi organ je nastao diferencijacijom iz

drugog, pa nije čudo da su im mnoge morfološke, fiziološke i patološke osobine ostale

zajedničke. Zbog ograničenog prostora u piramidi temporalne kosti, kao i zbog potreba

funkcije, ove strukture imaju komplikovan sistem kanala i proširenja, koji je po tome dobio

naziv labirint. Radi što bezbednije funkcije senzorni elementi oba organa su smešteni u

membranoznom labirintu (labyrinthus membranaceus) koji se nalazi u koštanom labirintu

(labyrinthus osseus). Zadnje-gornji deo labirinta, ili labirint u užem smislu, pripada

vestibularnom aparatu dok se u njegovom prednje-donjem delu, ili pužu, nalazi periferni

receptor organa sluha - Kortijev organ. Unutrašnjem uvu pripada i unutrašnji slušni hodnik

(meatus acusticus internus) kojim prolazi zajednički živac navedena dva organa (nervus

statoacusticus),zatim nervi facialis et intermedius i arteria labyrinthi.

Vlakna statičkog i akustičkog dela osmog živca prolaze zajedno kroz meatus acusticus

internus, dug oko 10 a prečnika oko 5 mm, koji se otvara u zadnju moždanu jamu. Po izlasku iz

unutrašnjeg slušnog hodnika vlakna statičkog i akustičnog dela se

razdvajaju i dolaze do odgovarajućih sinapsi u produženoj moždini. Ona odatle preko brojnih

jedara u moždanom stablu dosežu do odgovarajućih kortikalnih centara.

Svaki polukružni kanal blizujednog od svojih ušća u vestibulum ima vretenasto proširenje

(ampulu) gde je smešten odgovarajući senzorni aparat. U vestibulumu su smeštene dve kesice

membranoznog labirinta (utriculus i sacculus), kanal koji ih spaja (ductus utriculo-saccularis),

zatim kanal koji void prema endolimfatičnoj kesici (ductus endolymphaticus), a na prednjem zidu

je otvor koji void prema pužu (apertura vestibuli cochleae).

Bazilarna membrana gradi vezivnu ploču duž spoljnje ivice 2/3 donjeg zida

opnastog puža. Ona produžava upolje ravan koštane spiralne pločice pa se zbog toga

još naziva i fibrozna spiralna pločica (lamina spiralis membranacea). Svojom unutrašnjom

ivicom se pričvršćuje na bubnoj usni, a svojim spoljnjim krajem na donjem grebenu

spiralne veze.

Na unutrašnjoj polovini bazalne opne, koja zapravo predstavlja trećinu celokupne

dužine donjeg zida opnastog puža,nalazi se Kortijev organ, a ispod njega, donjom stranom

7

bazalne opne prolazi unutrašnji spiralni krvni sud puža (vas spirale internum), koji štrči

prema šupljini bubnog stepeništa.

-Bazilarna membrana ima tri sloja:

1. Donji sloj prema skali timpani je endotelni.

2. Srednji sloj je najdeblji i sastoji se od vezivnog tkiva i fibrila. Najveći broj je

postavljen radijarno u 4 podzone. Ova vlakna nisu sasvim pravilno postavljena

da bi izgledala kao zategnute niti i nisu nezavisna po funkciji. Više su zategnuta pri bazi

i daju bazilarnoj membrani krutost, koja je pri bazi 100x veća nego na vrhu.

3. Treći, gornji sloj je epitelni i od njega se prelaznom transformacijom ćelija

formira Kortijev organ. Celom dužinom bazilarne membrane pored ovog organa prolazi i

mala arterija - v a s s p i r a l e .

S obzirom na raspored vezivnog tkiva u bazalnoj opni i njen spoljašnji izgled, na

njoj se razlikuju dva pojasa ili zone:

1. unutrašnja (zona tecta, arcuata)

2. spoljašnja (zona pectinata)

-Unutrašnjom zonom se naziva deo ispod bazalne opne, ispod Kortijevog tunela

(arcus spiralis), od labiuma tympanicuma do spoljašnjeg stuba Kortijevog organa

(baccillus acusticus externus). Ovaj deo opne je sastavljen od radijalnih, veoma tankih

fibroznih vlakanaca.

-Spoljašnja zona se proteže od spoljašnjeg stuba Kortijevog organa do spiralne

veze, i nosi deblja fibrozna vlakna - Helmholzove slušne žice.

8

VASKULARIZACIJA UNUTRAŠNJEG UVA

Glavna vaskularizacija je poreklom a. basilaris, preko a. cerebelli anterior inferior

i njene grane a. labyrinthi, koja se grana na:

• a. propria cochlearis (puž)

• a. vestibularis anterior (vestibulum)

• a. vestibulocochlearis

U unutrašnjem slušnom kanalu: kohlearna arterija ide spiralno oko slušnog živca

kao art. modiolus spiralis. Ona se deli u dve grane: a. radiata i grane za limbus. Kortijev

organ je snabdeven krvnim sudovima timpaniške usne i krvnim sudovima spiralnog

tunela.

Vene prate arterije i dreniraju se u v. spiralis modioli, zatim v. duktusa

cochlearisa i konačno prazni u bulbus v. jugularis. Preko v. labyrinthi prazne se u gornji

petrozni sinus, odnosno preko v. aqueductus vestibuli u sigmoidni sinus.

9

LITERATURA :

1.Medicinska fiziologija,Gajton A.,Savremena administracija,Beograd,1996

2.Anatomija čoveka,Dr Marijan S. Bošković,Naučna KMD,Beograd,2003

3.internet stranica

-http://cune3.tripod.com/ent/materials/anatuva.pdf

10