fiziologjia humane 3

8/12/2019 Fiziologjia Humane 3

1/20

FIZIOLOGJIA HUMANE

(leksioni 3)

Dr. Adanela Musaraj

2012-03-27 1Dr.Adanela Musaraj Fiziologjia e

levizjes


2/20

Muskujt- Objektivat e leksionit

Tw shpjegohen ndryshimet midis muskujveskeletore, kardiake dhe muskujve te lemuar, dukeju referuar pamjes, proteinave tkurrese,proteinave qe lidhen me Ca 2+ dhe me impulsin

nervor Te shpjegohet sesi sarkolema dhe retikulisarkoplazmatik prfshihen ne tkurrjen e muskulit

T shpjegohet burimi i energjise s tkurrjes

T shpjegohet roli i proteinave: aktin, miozin,receptoreve t dihidropiridins, t rianodins,kalmomodulins dhe troponins

2012-03-27 2Dr.Adanela Musaraj Fiziologjia e levizjes


3/20

Muskujt- Fjalor Muskul- grup fibrash muskulore te lidhura me njera tjetren me ind konjuktiv

Fiber muskulore- qeliz muskulore =10-100 m

Tendin- fiber kolagjeni ne trajte fashash, q lidh ekstremitetet e muskujve me

kockn

Miofibrile- struktura citoskeleti me filamente te trasha dhe te holla

Sarkomer- njsi q prmban t prsritur strukturn e filamenteve t trasha dhe

t holla Miozina- proteina tkurrse, q ndrton filamentet e trasha

Aktina- proteina tkurrse, q ndrton filamentet e holla

Troponin, tropomiozin- prteina ta citoskeletit pjesmarrse n sakromer

Shiritat A- shirita t formuar nga drita, kur kalon prmes filamenteve t trasha,

vendosur paralel me njra-tjetrn

Linja Z- rrjet proteinike, ku fiksohen filamentet e holla

Shiritat I- shirita t qart, q formohen kur drita kalon prmes fialmenteve t

holla



4/20


5/20

Muskujt-Klasifikimi Muskujt klasifikohen bazuar n tiparet morfologjike, rrugn e primit t

sinjalit, mekanizmin e rregullimit t aktivitetit muskulor, mnyrs s tkurrjes (tkurrje rrethore ose gjatsore) si dhe n strukturn e tyre.

Muskujt klasifikohen ne muskuj skeletik, muskuj kardiak dhe muskuj tlmuar

Muskujt skeletik MS- fiksohen n kocka, ndihmojn n mbajtjen dhe lvizjene skeletit, nxitet prej SNQ, me ann e motoneuroneve

Muskujt e lemuar ML- vendosen ne organe kavitare ( stomak, zorr, mitr,s i zn urinare, rruget ajrore pu monare)

Qeliza t izoluara t muskulaturs s lmuar gjenden n qimen e lkursdhe irisin e syrit

Muskujt e lmuar drejtohen dhe ndikohen nga SNV, hormonet, agjenttparakrin dhe mesazher t ndryshm lokal. Mund t tkurren dhe nmunges t ktyre sinjaleve

Muskujt kardiak MK- hedhin gjakun n SQGJ; veprimtaria e tyrerregullohet nga sistemi nervor autonom dhe nga hormonet. Disa pjes t MKtkurren spontanisht



6/20

Periudha e tkurrjes muskulore

Periudha e tkurrjes muskulore eshte e ndryshmeper te tre tipet e muskujve. Tkurrja e MS ndodhbrenda disa milisekondave,tkurrja e MK ndodhbrenda disa qindra milisekondave, ndersa ML

er o ne e sa m nu a e urren. y ashpjegohet me shpejtesine e hidrolizimit te ATP nekokat e miozines, me ndihmen e Mizozine ATP-azs. Nga ana tjeter, rruget qe ndjek sinjali ne

rritjen e kaliumit brenda qelizs ndikojn nevonesn n koh midis sinjalit dhe tkurrjes



7/20

Ndryshimet mes klasave te ndryshme muskulore

MK dhe MS jane te dy te strijuar, per shkak te vendosjes se rregullt

te aktines dhe miozines.Ne ML keto dy prteina nuk jane vendosur nemenyre te rregullt

MS eshte i vetmi muskul i vullnetshem;MK eshte i pavullnetshem,aitkurret vetvetiu. Nje zemer mund te transplatohet nga nje pacient nenje tjeter, dhe ajo vazhdon rrahjet edhe pse nuk eshte lidhur me SN.Nderkqa nr.i rrahjeve modulohet nga SNA: sistemi nervor simpatik,pjese perberese e SNAutonom,i rrit rrahjet e zemres, ndersa

, ML eshte e pavullnetshme, tkurret nga stimuj me natyra te ndryshme.

ML nuk leshohet me1x plotesisht pas tkurrjes, si ndodh me MS dheMK, por ul ose rrit amplituden e tkurrjes. P.sh nese te gjithe ML, qeperbejne enet e gjakut, do leshoheshin 1kohesisht, pacienti dokalonte ne shock, presioni i gjakut do binte ne nivele te rrezikshme.Kjo ndodh ne demtime te renda te trurit, qe shkaktojne shockneurogjenik.

Tek ML, amplituda e tkurrjes ndikohet nga shume faktore, ne varwsinga pozicioni dhe funksioni i muskulit



8/20

Muskuli skeletik



9/20

Muskuli skeletik



10/20

Muskuli skeletikNe nje zmadhim te mostres histologjike, behen te dukshme komponente te

ndryshem te bandave transversale : linjat Z, te pozicionuara ne qender te

bandave te elta dhe te errta. Fm- filamenti muskulor, N-nukleus (berthama)



11/20

Struktura e muskulit skeletik Muskulatura e vijezuar e ekeletit ndertohet nga fibra muskulore me shume

berthama, me forme te zgjatur, dhe vete fibrat lidhen mes tyre me indlidhor elastik, qe perfaqeson komponentin e tendines . Citoplazma e ketyrefibrave eshte plotesisht e zene nga fashikujt e miofibrileve, te cilat tkurrendhe lirohen se bashku me muskulin. Ne nje vezhgim mikroskopik dallohenfibrat e bandave te ndryshme , te errta dhe me te elta, tecilet perseritenvazhdimisht. Ket banda kufizohen nga dy linja elegante , te quajtura linja Z,te ndertuara nga proteina ankoruese.

Sakromeret ndertohen nga fashikuj te filamenteve paralele, kombinim i dy

filamente te holla, te ndertuara nga AKTINA, nje proteine me alfa helike, tesistemuara rreth nje proteine rregulluese, TROPOMIOZINES.

Filamentet e trashe ndertohen kryesisht nga nje proteine globulare, MIOZINA.Kjo proteine ndertohen nga zinxhire polpeptidike, nga te cilet dy jane te gjatedhe kane koke globulare.

Kur nje mskul eshte ne faze qetesie, filamentet e holla dhe te trashe janeafer mes tyre, por jane te lidhur , ndersa gjate fazes se tkurrjes nuk jane telidhur mes tyre



12/20

Struktura e muskulit kardiak Miokardi formohet nga fibra muskulore te vijezuar , te ngjashme me

fibrat e muskulatures skeletike, por nuk kane ndryshime domethenesemes tyre. Keto fibra kardiake i kane berthamat e pozicionuar nemes, jane me te vogla, nuk jane te izoluara nga njera-tjetra.

Disa qeliza vendosen ne nje poizicion te till qe te favorizoje lidhjene nje qelize me dy te tjera. Zona e kontaktit te qelizave quhet DISKINTERKALAT. Ne pjesen citoplazmatike te disqeve interkalatendodhet linja Z.

Bashkimi i fibrave eshte si mekanik, ashtu dhe elektrik. Bashkimimekanik kryhet kryesisht me ndihmen e desmozomeve, bashkimielektrik kryhet kryesisht me gap junction, te cilat mundesojne kalimine joneve dhe molekulave te vogla midis qelizave.

Gap junction formojne nje sinaps elekrik qe mundeson kalimin e njepotenciali veprimi nga nje fiber muskulore ne tjetren. Kur gjenerohet

nje potencial veprimi, ky i fundit perhapet ne tere miokardin:miokarditet nga ky kendveshtrim jane te nderlidhur ne menyreanaloge, si qelizat e muskulatures se lemuar



13/20

Muskuli kardiak

Ne preparat shihet nje zone e muskulit te vijezuar kardiak. Te vihet r qe

organizimi i kardiomiocieteve eshte i ndryshem nga fibrat muskulore

skeletike



14/20

All'interno delle singole cellule, il nucleo (N) si trova in posizione centrale.

Al confine tra le cellule sono presenti i disci intercalari (Di).



15/20

Nel preparato visibile una sezione di tessuto muscoare striato cardiaco. E' da

notare come l'organizzazione dei cardimiociti sia differente rispetto alle fibremuscolari dello scheletrico. All'interno delle singole cellule, il nucleo (N) si trovain posizione centrale. Al confine tra le cellule sono presenti i disci intercalari (Di).A maggiore ingrandimento la bandeggiatura trasversale delle cellule non benevidente come nelle fibre muscolari scheletriche.



16/20

Struktura e indit muskulor te lemuar Indi muskulor i lemuar eshte pergjegjes kryesisht per

muskulaturen e organeve te brendeshme: qelizat jane

fuziforme, me berthame ne qender, por miofilamentet jane teorganizuara ne menyre te rregullt dhe per kete motiv nukjane te dallueshme vijezimet e muskulatures skeletike. Per sai takon aktivitetit te muskulit te vijezuar, ndryshimet mes tijdhe muskujve te diskutuar me pare po i rendisim si meposhte:

tkurrje e ngadalshme, e fuqishme por me e zgjatur ne

kohe tkurrje e pavullnetshme: muskuli mund te tkurret nga

inervimi i sistemit nervor autonom ose nene ndikimin esistemit hormonal

tkurrja muskulore qe ndodh pergjate gjithe muskulitnjekohesisht: kjo eshte karakteristika me erendesishme e muskulit te lemuar. Muskuli sillet si te

behej fjale per nje fiber te vetme, edhe pse ne fakt janedisa te tilla te organizuara njera pas tjeters. Ne keterast thuhet qe indi sillet si nje sincitium funskional



17/20

Fiziologjia e tkurrjes muskulore Mund ta ndajme tkurrjen muskulore ne tre faza kryesore:

tkurrje

leshim

faza latenteTkurrja e fibres muskulore:

Tkurrja muskulore ne nje muskul skeletik i ka fillesat kur sinjali elektrik, me origjine nga motoneuroni iSNQ ( berthamat e nervave te kraniumit me perberese motorike, ose neurone motere te kokes senyjes se perparme te palces se kurrizit) mberrin ne hapsirat PREsinaptike. Nga keto hapsirat lirohenne citoplazmen e qelizes muskulore molekula te acetilkolines, e cila vepron me receptoret ( receptorekolinergjike ose musakarinike) te pranishem ne pllaken neuromuskulore duke shkaktuar potencialin eveprimit. Ky potencial qe perhapet gjate sarkolemes ( membrana e qelizes muskulore) godet kanaletvoltazh vartese (kanalet e dihidropiridines), te cilet komunikojne me anen citoplazmike me njekompleks proteinik, receptorin e rianodines, qe percakon hapjen e kanaleve te joneve Ca+2 ne rrjetin

sarkoplazmatik, duke shkaktuar shperndarjen e tyre ne citosol. Acetilkolina vepron dhe nemembranat e fashikujve te miofibrileve, duke rritur pershkrueshmerine e tyre ndaj Ca+2 : ketomembrana jane katalizues shume te rendesishem per reaksionet kimike. lirimi i Ca+2 indukton njefidbek pozitiv me amplifikimin e perqendrimit citoplazmatik te Ca+2. Keto jone ndikojne neshperndarjen e joneve te tjera te Ca+2

Nga mitokondrite e fibres muskulore, lirohet ATP dhe nga organelet lirohet troponina. Kjo substancedo veproje me filamentet e holla, dhe do zhvillohet ne vijim nje reaksion i katalizuar nga jonet ekaliumit, reaksion qe do te mundesoje lidhjen e troponines me tropomiozinen, ku kjo e fundit do telere te lire vendin e lidhjes me miozinen. ATP do te veproje tek filamentet e trasha : me ndihmen e njereaksioni fosforilimi qe liron energji, ATPshnderrohet ne ADP, liron nje grup fosfati, shume energji,lidhet me miozinen, lirohet nga vendet lidhese me miozinene dhe lidhet me filamentet e aktines menje kend 45 grade. Keto procese ndryshojne kendin e aktines nga 15 ne 60



18/20

lirimi i fibres muskulore

Gjate kesaj faze zhvillohen te gjitha reaksionet

e siperpermendura ne kah te kundert. Me sa

duket, ne kete proes perfshihet dhe

P.s. Pyetjes Shpjegoni lirimin e fibres muskulore

do i pergjigjeni hollesisht, duke ju referuar procesit

te tkurrjes. Pra a b c d (proesi i tkurrjes se

fibres) shnderrohet ne d c b a (gjate proesitte lirimit te fibres muskulore)



19/20

Faza latente

Eshte faza qe ndjek fazen e stimulit, por gjatekesaj faze nuk ka pergjigje muskulore. Kanalet evoltazhit te cilet kane mundesuar hyrjen e jonevete natriumit qe shkaktojne potencialin e veprimit,

ane ne faze inaktive, dhe er kete ares e nukjane me te ndjeshem ndaj shkarkesave elektirke.Kjo periudhe quhet periudha refraktare absolute.Fill pas saj vijon nje periudhe refraktare relative,per shkak te hiperpolarizimit te qelizes. Qelizamund te ngacmohet tanim, por kerkohet njeshkarkese elektrike shume e madhe per te arriturpotencialin e veprimit.



20/20

FALEMINDERIT!


fiziologjia humane 3

Documents