Fizyka - wzory

Rafał Cieślak

12 marca 2009 r.

1 Elektrostatyka

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?wartość siły wzajemnego od-działywania dwóch małychnaelektryzowanych kulek

F = k · q1·q2r2 F – wartość siły; k – współczynnikproporcjonalności zależny od ośrod-ka; q1, q2 – ładunki zgromadzone nakulkach; r – odległość między środ-kami kulek

napięcie elektryczne międzydwoma punktami A i B polaelektrostatycznego

UAB =WA→B

q WA→B– praca wykonana przez siły

pola elektrostatycznego przy prze-suwaniu ładunku q między punkta-mi A i B; UAB – napięcie elektryczne

2 Prąd elektryczny

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?natężenie prądu w przewodni-ku

I = qt I – natężenie prądu; q – ładunek

przepływający przez przekrój po-przeczny przewodnika; t – czas prze-pływu ładunku

prawo Ohma I = UR I – natężenie prądu; U – napię-

cie między końcami przewodnika;R – opór przewodnika

opór odbiornika zastępczegoodbiorników połączonych sze-regowo

Rz = R1 +R2 + . . . Rz – opór odbiornika zastępczego;R1, R2, . . . – opory poszczególnychodbiorników

opór odbiornika zastępcze-go odbiorników połączonychrównolegle

1Rz

= 1R1

+ 1R2

+ . . . Rz – opór odbiornika zastępczego;R1, R2, . . . – opory poszczególnychodbiorników

1

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?I prawo Kirchoffa (dotyczyrównoległego połączenia od-biorników)

I = I1 + I2 + . . . In I – natężenie prądu dopływającegodo rozgałęzienia; I1, I2, . . . In – natę-żenia prądów w poszczególnych od-gałęzieniach (odbiornikach połączo-nych równolegle)

praca prądu elektrycznego W = U · I · t W – praca prądu; U – napięcie mię-dzy końcami odbiornika; I – natęże-nie prądu; t – czas wykonania pracy

moc odbiornika P = Wt = U · I P – moc odbiornika; W – praca prą-

du; U – napięcie między końcamiodbiornika; I – natężenie prądu; t– czas, w którym została wykonanapraca W

3 Praca, moc, energia mechaniczna

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?praca W = F · s W – praca; F – wartość siły zwró-

conej zgodnie z przemieszczeniem;s – wartość przemieszczenia

moc P = Wt P – moc; W – praca; t – czas wyko-

nania pracyenergia potencjalna grawitacji Ep = m · g · h Ep – energia potencjalna grawitacji;

m – masa ciała; g – wartość przy-spieszenia ziemskiego; h – wysokośćciała ponad poziom zerowy

energia kinetyczna Ek = 12m · v2 Ek – energia kinetyczna; m – masa

ciała; v – szybkość ciała

4 Świat materii

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?temperatura T = t+ 273 t – temperatura w skali Celsjusza;

t = T − 273 T – temperatura w skali Kelvinagęstość substancji ρ = m

V ρ – gęstość substancji;m – masa ciała; V – objętość ciała

2

5 Przemiany energii w zjawiskach cieplnych

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?I zasada termodynamiki ∆Ew = W +Q ∆Ew – zmiana energii wewnętrz-

nejciała; W – wykonana praca;Q – wymienione ciepło

ciepło potrzebne do ogrzaniaciała o ∆T

Q = c ·m ·∆T Q – ilość ciepła; c – ciepło właściwe;∆T – różnica temperatur;m – masa ciała

ciepło potrzebne do stopieniaciała (bez zmiany temperatu-ry)

Qt = ct ·m Qt – ilość ciepła;ct – ciepło topnienia;m – masa ciała

ciepło oddane przez ciałokrzepnące (bez zmiany tempe-ratury)

Qk = ck ·m Qk – ilość ciepła;ck – ciepło krzepnięcia;m – masa ciała; (ck = ct)

ciepło potrzebne do zmianycieczy w parę (bez zmianytemperatury)

Qp = cp ·m Qp – ilość ciepła;cp – ciepło parowania;m – masa cieczy

ciepło oddane przez parę pod-czas skraplania (bez zmianytemperatury)

Qs = cs ·m Qs – ilość ciepła;cs – ciepło skraplania;m – masa pary; (cs = cp)

6 Drgania i fale mechaniczne

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?częstotliwość drgań f = 1

T f – częstotliwość drgań;T – okres drgań

okres drgań wahadła T ∼ √l T – okres drgań;l – długość wahadła

długość fali λ = v · T = vf λ – długość fali; v – szybkość fali;

T – okres fali; f – częstotliwość fali

3

7 Zjawiska magnetyczne

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?związek między napięciami:pierwotnym i wtórnym oraz

U2U1

= z2z1

= I1I2

U1 – napięcie pierwotne;U2 – napięcie wtórne;

natężeniami prądów w trans-formatorze

z2z1

=przekładnia I1 – natężenie prądu w uzwojeniupierwotnym;I2 – natężenie prądu w uzwojeniuwtórnym;z1 – liczba zwojów uzwojeniapierwotnego;z2 – liczba zwojów uzwojeniawtórnego

długość fali elektromagne-tycznej

λ = cf λ – długość fali;

c – szybkość rozchodzenia się fali wpróżni; f – częstotliwość

8 Optyka

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?ogniskowa zwierciadła wklę-słego

f = r2 f – ogniskowa;

r – promień krzywiznyzdolność skupiająca soczewki Z = 1

f Z – zdolność skupiająca;f – ogniskowa

9 Ruch jednostajny, zmienny, po okręgu, jedno-stajnie przyspieszony

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?droga w ruchu jednostajnym s = v · t s – droga; v – prędkość; t – czas;prędkość w ruchu jednostajnieprzyspieszonym

v = a · t v – prędkość; a – przyspieszenie;t – czas

droga w ruchu jednostajnieprzyspieszonym

s = at2

2 s – droga; a – przyspieszenie; t – czas

prędkość w ruchu po okręgu v = 2πrt v – prędkość; r – promień okręgu;

t – czas

4

10 Dynamika

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?pęd ciała p = m · v p – pęd;

m – masa ciała;v – prędkość ciała

siła, siła ciężkości F = m · a F – siła;F = m · g m – masa;

a (g) – przyspieszenie (ziemskie)

11 Grawitacja

Jakiej wielkości dotyczy wzór? Wzór Co oznaczają symbole literowe?prawo powszechnego ciążenia F = Gm1·m2

r2 F – siła, z jaką przyciągają się dwaciała;G – stała grawitacji;m1,m2 – masy ciał;r – odległość między ciałami

5