Flet – instrument dęty drewniany z grupy aerofonów wargowych. Zazwyczaj ma postać cienkiej,

pustej w środku rurki (istnieją również flety o innych kształtach, np. okaryna).

Najbardziej znanymi odmianami fletów są flet poprzeczny (mniejszy – flet piccolo), popularny

instrument muzyki poważnej, oraz flet prosty, powszechnie wykorzystywany jako pomoc

dydaktyczna na zajęciach wychowania muzycznego w szkołach podstawowych.

Spis treści

  [ukryj] 

1Historia 2Popularność 3Zobacz też 4Przypisy

Historia[edytuj | edytuj kod]

Flet jest instrumentem używanym w wielu formach, miejscach i kulturach na świecie, od czasów

prehistorycznych.

Flet o długości 18,7 cm, z trzema otworami, zrobiony z kła mamuta (odnaleziony w 2004 w

jaskini Geißenklösterle, w pobliżu Ulm), datowany na 30–37 tys. lat.[1] Dwa flety zrobione z

łabędzich kości zostały odkopane w tej samej jaskini dekadę wcześniej i są datowane na około

36 tys. lat. Zalicza się je do najstarszych znanych instrumentów.

Biblia (Genesis 4,21) pisze o Jubalu jako ojcu tych wszystkich, którzy grają

na ugab i kinnor (ugab to termin hebrajski oznaczający instrument dęty, a kinor – strunowy). Tak

więc Jubal jest tradycyjnie uważany za wynalazcę fletu.

Pierwszy flet znaleziony w Chinach (w prowincji Henan) szacuje się na ok. 9 000 p.n.e.[2][3]

Najstarszy flet poprzeczny, typu chi (篪), znaleziono w grobie markiza Yi z Zeng w miejscowości

Suizhou, w chińskiej prowincji Hubei. Jest on datowany na 433 p.n.e. (późna dynastia dynastia

Zhou). Jest zrobiony z lakierowanego bambusa z zamkniętymi końcami. Flety chi są również

wzmiankowane przez wcześniejszych autorów (Księga Pieśni w edycji Konfucjusza).

Flet poprzeczny był popularnym instrumentem w średniowieczu. W XI-wiecznej kopii z

modlitewnika św. Grzegorza z Nazjanzu, którego oryginał pochodzi z IX wieku, znajduje się

rysunek pasterza grającego na flecie poprzecznym. W następnych wiekach flet pojawia się

często w ikonografii świeckiej i kościelnej. Flet staje się częstym atrybutem anioła,

prawdopodobnie ze względu na "niebiańskie" brzmienie. Występuje także w ikonografii militarnej,

obok bębnów i trąb. Analiza obrazów o charakterze świeckim pokazuje, że flet poprzeczny oraz

flet prosty był często wykorzystywanym instrumentem dworskim obok lutni, harfy i rebec.

Pierwszy zbiór muzyczny, w którym znalazły się utwory również na flet, pochodzi z około 1330

roku. Śpiewnik Johannesa Hadlauba zawiera 54 pieśni przeznaczone na głos przy

akompaniamencie skrzypiec i fletu. Około 1360 poeta Guillaume de Machaut w jednym ze swych

pism wyjaśnia różnice pomiędzy fletem prostym a poprzecznym. W tym samym czasie Eustache

Deschamps w swych pismach sugeruje, że flet jednakowo nadaje się do wykonywania muzyki

dworskiej jak i militarnej.

W 1533 Pierre Attaingnant w Paryżu publikuje dwie kolekcje 58 pieśni. Większość z nich

przeznaczona jest na flet poprzeczny, inne na flet prosty lub na oba instrumenty. W 1600 Aurelio

Virgiliano w swym Il Dolcimelo zawiera Ricercare na flet. Jest to pierwsza znana solowa

kompozycja na flet. W 1702 Michel de Labarre's komponuje Pieces pour la flûte traversière avec

la basse-continue. Pierwsza barokowa kompozycja na flet. W 1707 Jacques Martin Hotteterre,

publikuje pierwszy podręcznik gry na flecie Principes de la flûte traversière. W roku

1740 Fryderyk Wielki, zamiłowany flecista amator, zostaje królem Prus. W 1779 zaczyna swą

karierę jako cudowne dziecko niewidomy Friedrich Ludwig Dülon, pierwszy wirtuoz fletu. W tym

samym czasie powstaje wiele solowych utworów na flet pisanych przez kompozytorów

klasycystycznych. Pod koniec XVIII wieku w Paryskim konserwatorium naucza pięciu profesorów

gry i kompozycji na flet. W wieku XIX popularność fletu zaczyna nabierać rozmiaru manii, co

współczesnym może przypominać tę związaną z gitarą w latach sześćdziesiątych XX wieku. Flet

staje się ważnym instrumentem amatorskim, zajmuje też stałe miejsce w orkiestrze i jako

instrument solowy. Występuje wielu wirtuozów instrumentu: Ludwig Dülon, Charles

Nicholson, Theobald Böhm, Caspar Fürstenau, Joseph Richardson, Adolphe Hennebains i inni.

Popularność[edytuj | edytuj kod]

W XX i XXI wieku flet utrzymuje swoją popularność w muzyce poważnej. Szczególnie wraz z

odkrywaniem muzyki baroku, staje się ważnym instrumentem.

Zostaje także, choć w dość ograniczonym zakresie, zaadaptowany jako instrument jazzowy.

Pierwszym znanym jazzowym flecistą był Wayman Carver z orkiestry Chicka Webba. Inni znani

jazzowi fleciści to: Tony Scott, Herbie Mann, Hubert Laws i Jerome Richardson.

Także w rocku, szczególnie w progresywnym, flet stał się popularnym i ważnym instrumentem. W

stałym składzie instrumentalnym posiadają go takie grupy i soliści jak Genesis(Peter

Gabriel), Jethro Tull (Ian Anderson), Focus (Thijs Van Leer), Gryphon, Gong, Renaissance, Mike

Oldfield i inne.