ÄÓÍÄÃÎÂÜ ÀÉÌÃÈÉÍ Õ¯ÍÑ ÕªÄªª ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÃÀÇÐÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ

ÑÒÐÀÒÅÃÈ ÒªËªÂ˪êª (2015-2020 îí)

Ìàíäàëãîâü 2015 îí

Àãóóëãà

1. ªìíºõ ¿ã

2. Òºñâèéí øóóä çàõèðàã÷èéí ìýäýãäýë

3. Ñòðàòåãèéí ¿íäñýí çîðèëòóóä

3.1 Àëñûí õàðàà

3.2 Ýðõýì çîðèëãî, ýðõýìëýõ çàð÷èì

3.3 ͺõöºë áàéäëûí øèíæèëãýý

3.3.1 Õóóëü ýðõ ç¿éí õóâüä

3.3.2 Õ¿íèé íººöèéí ÷àäâàõè

3.3.3 ÕÕÀÀÃ-ûí äîòîîä àñóóäàë

3.3.4 Àëáàí õààã÷äûí íèéãìèéí áàéäàë

3.3.5 Àëáàí õààã÷äûí ¸ñ ç¿éã äýýøë¿¿ëýõ òàëààð

3.3.3 Àæëûí áàéðíû íºõöºë

4. Ñòðàòåãè çîðèëò õ¿ðýõ ¿ð ä¿í

5. ¯éë àæèëëàãààíû õàìðàõ õ¿ðýý

6. Áàéãóóëàãûí á¿òýö

7. Õÿíàëò øèíæèëãýý

ªÌÍªÕ ¯Ã

Àéìãèéí Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçàð íü Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí Ãàçðûí 2013 îíû 00 äóãààð òîãòîîë, ¯éëäâýð õºäºº àæ àõóéí ñàéäûí äóãààð òóøààëûí äàãóó Çàõèðãàà óäèðäëàãûí õýëòýñ, ¯éëäâýð ãàçàð òàðèàëàíãèéí õýëòýñ, Ìàë ýìíýëýãèéí õýëòýñ, Ìàë àæ àõóéí õýëòýñ ãýñýí äºðâºí õýëòýñ íèéò 29 àæèëòíû îðîí òîîòîéãîîð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà.

Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíû õýòèéí / ñòðàòåãè / òºëºâëºãººã Òºðèéí àëáàíû ñàëáàð çºâëºëèéí 2014 îíû çºâëºìæèéí 1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1.2 äàõü õýñãèéã ¿íäýñëýí áîëîâñðóóëëàà.

Ýíýõ¿¿ ¿éë àæèëëàãààíû õýòèéí òºëºâëºãººíä äàðààõ àñóóäëóóäûã òóñãàñàí áîëíî. ¯¿íä

• Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçðûã àëñûí õàðàà, ýðõýì çîðèëãî, ýðõýìëýõ ¿íäñýí çàð÷èì

• ͺõöºë áàéäëûí øèíæèëãýý • Ñòðàòåãèéí çîðèëòóóä, õ¿ðýõ ¿ð ä¿í • ¯éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë, õàìðàõ õ¿ðýý • Áàéãóóëëàãûí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò • Òºñâèéí æèëä íèéë¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í • Õÿíàëò øèíæèëãýý

ÒªÑÂÈÉÍ ØÓÓÄ ÇÀÕÈÐÀÃ×ÈÉÍ ÌÝÄÝÃÄÝË

Ñòðàòåãèéí ¿íäñýí çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëîõûí òóëä áàéãóóëëàãûí õàìò îëîí àæèëòàí íýã á¿ðèéí ñàíàëûã òóñãàí àëñûí õàðàà, ýðõýì çîðèëãî, ýðõýìëýõ ¿íäñýí çàð÷ìóóäûã òîäîðõîéëñîí.

̺í áàéãóóëëàãûí ãàäààä äîòîîä îð÷íû øèíæèëãýý õèéæ, äàâóó, ñóë òàë, áîëîìæ ýðñäýëèéã òîîöîí ò¿¿íä òóëãóóðëàí ñòðàòåãèéí çîðèëòóóä, õ¿ðýõ ¿ð ä¿í, ¿éë àæèëëàãààíû õàìðàõ õ¿ðýý, õýëòýñ¿¿äýýñ íýí òýðã¿¿íä íèéë¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë òýäãýýðèéí õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîîã òîäîðõîéëñîí.

Äàðààãèéí õýñýãò áàéãóóëëàãûí á¿òýö , çîõèîí áàéãóóëàëò ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãººã ¿å øàòòàéãààð õýðýãæ¿¿ëýõýä òàâèõ õÿíàëò õÿíàëò øèíæèëãýýíèé àñóóäëûã òóñãàñàí áàéãàà.

Äóíäãîâü àéìàã íü õºäºº àæ àõóéí òýð äóíäàà ìàë àæ àõóéí àéìàã òèéì ó÷ðààñ ýíý áàéãàà íººö áîëîìæèíäîî ò¿øèãëýí õóðäàöòàé õºãæèæ áóé òåõíèê òåõíîëîãè àøèãëàí, ãàäààä äîòîîäûí áàéãóóëëàãà, òºð çàñãèéí õàìòûí àæèëëàãààòàé, ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí õ¿÷íèé òîìîîõîí áàã á¿ðä¿¿ëýí õºäºº àæ àõóéí á¿òýýäãýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýã óëñäàà òýðã¿¿ëýõ õýìæýýíä õ¿ðãýõ çàìààð àéìãèéí ìàë÷èä ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷èä, íèéò õ¿í àìûã ýäèéí çàñãèéí ÷àäàâõòàé áîëãîæ òýäíèé àìüäðàëûí áàòàëãààã õàíãàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ ÿâäàë þì.

Äýýðõ ¿ð ä¿íä õ¿ðýõèéí òóëä àéìàã ñóìäûí óäèðäëàãóóä, ìýðãýæèëòýí àæèë÷èä, óäèðäàõ àëáàí òóøààëòíóóä, õóâèéí õýâøëèéí áàéãóóëëàãóóä èðãýä õàìòðàí àñóóäëàà õýëýëöýæ øèéäâýðëýæ, íÿãò óÿëäàà õîëáîîòîé àæèëëàõ øààðäëàãàòàé òèéìýýñ ìàíàé áàéãóóëëàãààñ øààðäàãäàõ á¿õ àñóóäëûã òîäîðõîé áîëãîí. Õàìòðàí àæèëëàõàä áýëýí áàéíà.

Èðýõ æèë¿¿äýä ýíýõ¿¿ òºëºâëºãººíä òóñãàãäñàí àæèë ¿éë÷èëãýýã òºð çàñãààñ ãàð÷ áóé áîäëîãî øèéäâýðòýé óÿëäóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ òîäîðõîé ¿ð ä¿íä õ¿ðíý ãýäýãò èòãýæ áàéíà.

Äóíäãîâü àéìãèéí

Õ¿íñ պ人 àæ àõóéí ãàçðûí äàðãà Ã.Äàøáàëäàí

ÄÓÍÄÃÎÂÜ ÀÉÌÃÈÉÍ Õ¯ÍÑ ÕªÄªª ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÃÀÇÐÛÍ ÑÒÐÀÒÅÃÈÉÍ ¯ÍÄÑÝÍ ÇÎÐÈËÒÓÓÄ

1. ÀËÑÛÍ ÕÀÐÀÀ

2. ÝÐÕÝÌ ÇÎÐÈËÃÎ:

3. ÝÐÕÝÌËÝÕ ÇÀÐ×ÈÌ /¯ÍÝÒ Ç¯ÉË/

4. 5.

Áàéãóóëëàãûí ýðõýì çîðèëãîî õàíãàõûí òóëä ººðèéí ¿éë àæèëëàãààíäàà äàðààõ ¿íäñýí çàð÷ìóóäûã ýðõýìëýí àæèëëàíà.

Óëàìæëàëò áîëîí ýð÷èìæñýí õºäºº àæ àõóé, îðîí íóòãèéí îíöëîãò òîõèðñîí äýâøèëòýä òåõíîëîãè á¿õèé ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýýã õºãæ¿¿ëýí àéìãèéíõàà ýäèéí çàñãèéí òîãâîðòîé ºñºëòèéã áèé áîëãîõ.

Õóóëü äýýäëýõ çàð÷èì:

¯éëäâýð õºäºº àæ àõóéí ãàçàð ò¿¿íèé àæèë÷èä, àëáàí õààã÷èä íü ººðèéí ¿éë àæèëëàãààíäàà öàã ÿìàãò Ìîíãîë óëñûí òºðèéí æèíõýíý àëáàí õààã÷èéí ¸ñ ç¿éí ä¿ðýì, ¯íäñýí õóóëü áóñàä õóóëèéã ÷àíäëàí áàðèìòàëæ, òºðèéí ¿éë àæèëëàãààã èë òîä ÿâóóëàõ áîëíî

Ìýäëýã, óð ÷àäâàð:

Ãàçðûí àæèëòàí àëáàí õààã÷èä íü àæèë àëáàí òóøààëàà𠺺ðò îíîãäñîí àëáàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ºíäºð ìýäëýã, óð ÷àäâàðòàé áàéõ ìºí öàã ÿìàãò ººðèéí ìýäëýã áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëæ àæèëëàíà.

Íýð òºð, ¸ñ ç¿é:

Áàéãóóëëàãûí àæèëòàí àëáàí õààã÷èä íü õàìò îëîí, áàéãóóëëàãûí íýð õ¿íä, õóâèéí àëäàð íýðèéã ÿìàãò ºíäºð áàéëãàõ, ººð õîîðîíäîî òóðøëàãà ñîëèëöñîí íºõºðñºã óóð àìüñãàëûã á¿ðä¿¿ëýí àæèëëàæ òºðèéí àëáàí õààã÷èéí ¸ñ ç¿éã ÷àíä áàðèìòëàíà.

Çàõ çýýëä ºðñºëäºõ, ýðñäýë äààõ ÷àäâàð á¿õèé õºäºº àæ àõóé, äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ¿éëäâýðèéí ñàëáàðûã àæèë÷äûíõàà ìýäëýã áîëîâñðîëä òóëãóóðëàí òºëºâø¿¿ëñýí õóóëü äýýäýëñýí, ñóðàëöàã÷, áàéãóóóëëàãà áîëîõ

6. ͪÕÖªË ÁÀÉÄËÛÍ ØÈÍÆÈËÃÝÝ

Õóóëü ýðõ ç¿éí õóâüä

Äàâóó òàë Ñóë òàë • ¯ÕÀÀ-í ñàëáàðûí ¿éë àæèëëàãààíû

ýðõ ç¿éí îð÷èí áèé áîëñîí. • Ìîíãîë ìàë ¿íäýñíèé õºòºëáºð çýðýã

7 õºòºëáºð õýðýãæèæ áàéíà • Àéìãèéí ÈÒÕ –ààð ìàë ýìíýëýã

¿ðæëèéí àæèë ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý òàðèôèéã áàòëóóëàí ìºðääºã.

• Çàðèì àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àéìàã ñóìûí Çàñàã äàðãûí çàõèðàìæ ãàðãàí õýðýãæ¿¿ëäýã.

• Áàéãóóëàãà ººðèéí ýðõ õýìæýýíä òóøààë øèéäâýð ãàðãàí õýðýãæ¿¿ëäýã.

• Ñàëáàðûí õóóëèóä åð íü õóóëèéí õýðýãæèëò òààðóó.

• Äîòîîä æóðàì, ¿èéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ òàë äýýð ñàíàà÷èëãàã¿é àæèëëàäàã.

Áîëîìæ Àþóë • Ìàëûí ýð¿¿ë ìýíä òóõàé, Ìàëûí

ãåíåòèêèéí íººöèéí õóóëü áîëîâñðóóëàãäàæ áàéãàà

• Õóóëü ýðõ ç¿éí íºõöºë¿¿ä •

• Òºð çàñàã, õóóëèéí ººð÷ëºëò îðîõ • Õóóëü áàòëàãäàõã¿é öàã àëäàõ

Õ¿íèé íººöèéí ÷àäàâõè.

Äàâóó òàë Ñóë òàë • Ìàëûí ýì÷, ìàë ç¿é÷, ýäèéí çàñàã÷,

èíæåíåð çýðýã îëîí òºðëèéí ìýðãýæèëòýí¿¿äòýé.

• Ìýðãýæèëòýí¿¿ä çàëóó ìºí òóðøëàãàòàé àæèëòàíóóäòàé.

• Õ¿íèé íººö, áîëîâñîí õ¿÷èí õàíãàëòòàé

• Ìýðãýæëèéí ò¿âøèíä àæèëëàõ

• Àãðîíîìè÷ çýðýã çàðèì ìýðãýæèëòýí áàéõã¿é.

• Ìýðãýæèëòýí¿¿äèéí ìýäëýã äýýøë¿¿ëýõ òàëààð àñóóäàë õàíãàëòòã¿é.

• Ìàë ýìíýëýã ¿ðæëèéí òàñàã, ìàë ýìíýëýã ¿ðæëèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæèä ìýðãýæèëòýí¿¿ä äóòàãäàëòàé.

• Ìàë ¿ðæëèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ

Øèíèéã ñàíàà÷ëàã÷ á¿òýýí áàéãóóëàã÷:

ÕÕÀÀà íü áàéãàëüä ýýëòýé øèíý äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãèéã àøèãëàí ¿ðãýëæ øèíèéã íýâòð¿¿ëýã÷ õýðýãæ¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãà áîëæ çàõ çýýëä ºðñºëäºõ¿éö á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýã áèé áîëãîõ

Óäèðäëàãûí ìàíëàéëàë:

Òºðèéí ¿éë àæèëëàãààã õóóëü ä¿ðìèéí äàãóó ýðõëýí ÿâóóëàõ ºíäºð óð ÷àäâàð á¿õèé èäýâõè ñàíàà÷ëàãàòàé ìåíåæåðèéí óäèðäàõ, ìàíëàéëàõ ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõýä îíöãîé àíõààð÷ õ¿÷òýé, á¿òýýë÷ øèíèéã ñàíàà÷ëàã÷ óäèðäëàãûã á¿õ òàëààð õºõ¿¿ëýí äýìæèíý.

÷àäâàðòàé. áàéõã¿é, ìàë ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ öººí.

• Ìàë ýìíýëýã , ìàë ¿ðæëèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ¿¿äèéí ºðñºë人í áàãà àæëûí à÷ààëàë èõ.

Áîëîìæ Àþóë

• Øèíýýð òºãñºæ áàéãàà áàéãàà ìýðãýæèëòí¿¿äèéã àæèëëóóëàõ

• պ人ä àæèëëàæ áàéãàà ìýðãýæèëòýí¿¿äèéí äóíäàæ íàñ 50 õ¿ðñýí.

• Ìàë ç¿é÷, ìàëûí ýì÷ õîâîðäîæ ñóìûí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ¿¿ä ìýðãýæèëòýíã¿é áîëîõ.

Àëáàí õààã÷äûí íèéãìèéí àñóóäàë

Äàâóó òàë Ñóë òàë • Õóóëèéí äàãóó äýìæëýã, õàëàìæèéí

¿éë÷èëãýý àâäàã. • Öàëèí áàãà

Áîëîìæ Àþóë • Öàëèíãèéí ñ¿ëæýýã øèíý÷ëýõ, ÇÃ-ààñ

öàëèí íýìýãä¿¿ëýõ • Áóñàä áàéãóóëëàãà ìýðãýæèëòí¿¿äòýé

õàìòðàí àæèëëàõ • Áóñàä àéìãóóäûí òóðøëàãà ñóäëàõ •

• Öàëèí áàãà

Àëáàí õààã÷äûí ¸ñ ç¿éí àñóóäàë

Äàâóó òàë Ñóë òàë • Áàéãóóëàãûí äîòîîä æóðàìòàé • ¯ð ä¿íãèéí ãýðýý , õºäºëìºðèéí ãýðýý

áàéãóóëæ àæèëëàäàã

• Äîòîîä æóðìàà ìºðäºãã¿é • Äîòîîä æóðàì íü ñàéí áèø • Öàã àøèãëàëò ñàéí áèø • Õàðèóöëàãà òîîöîõ ìåõíèçì

òîäîðõîé áèø • Ìýðãýæèëòí¿¿äèéí ñàíàë áîäëûã

ñîíñäîãã¿é • Ìåíåæìåíò ìóó , óäèðäëàãà õýò

íýã òàëûã áàðüæ àæèëëàäàã, äàðãà, íÿãòëàí õî¸ð áàéãóóëëàãûí àñóóäëûã øèéääýã

• Áîëîìæ Àþóë

• Áàéãóóëàãûí äîòîîä æóðìûã ñàéæðóóëàõ • ¨ñ ç¿éí õîðîî áàéãóóëæ àæèëëàõ

•

Àæëûí áàéðíû íºõöºë

Äàâóó òàë Ñóë òàë • ÐÑ òîíîã òºõººðºìæòýé • Íýã ºðººíä îëîí õ¿í ñóóäàã

• Èíòåðíåò ñ¿ëæýý öàõèì ñèñòåìòýé • Áàéøèí áàðèëãà, óíàà ìàøèíû õàíãàìæ • Ëàáîðàòîðûí ìàòåðèàëëàã áààç ñàéòàé • Àæèëëàõ áàéð, áàðèëãà áàéøèí, óíàà

õàíãàëòòàé • Êîìïüþòåð, òåõíèê òåõíîëîãè ñàéòàé • Ñóì, àéìàã, óëñûí ñèñòåìèéí ñ¿ëæýýòýé

àæëûí áàéðíû áàãòààìæ ìóó • Óóðûí çóóõààð õààëààëòûã

øèéäâýðëýæ áàéãàà õóó÷èðñàí • Çàðèì áàðèëãóóä õóó÷èð÷

ìóóäñàí. •

Áîëîìæ Àþóë • Áàéãóóëàãûí äîòîîä æóðìûã ñàéæðóóëàõ • ¨ñ ç¿éí õîðîî áàéãóóëæ àæèëëàõ

•

ÁÀÉÃÓÓËÀÃÛÍ ÁÎÄËÎÃÛÍ /ÕÕÀÀ ÑÀËÁÀÐÛÍ/ ͪÕÖªË ÁÀÉÄËÛÍ

ØÈÍÆÈËÃÝÝ

Äàâóó òàë Ñóë òàë

• Èðãýä ºðõèéí ¿éëäâýðëýëèéã ýðõýëõýýñ ãàäíà, á¿ëýã íºðõºðëºë áîëæ àæèëëàäàã áîëñîí.

• Äýä á¿òýö çàì, öàõèëãààí, õîëáîî õºãæñºí.

• Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ìàë ñ¿ðãèéí òîî, òîëãîé ºñ÷ áàéãàà

• ªðõèéí ¿éëäâýðëýã÷ îëîí • Ãàçàð ç¿éí áàéðëàë ñàéòàé, óëñûí çàìûí,

áîñîî òýíõëýãéèí äàãóó áàéðøäàã • Ò¿¿õèé ýäèéí íººö áèé. ÌÀÀ çàðèì

ò¿ãýýìýë òàðõàöòàé àøèãò ìàëòìàë. • Èðãýä ¿íäýñíèé ¿éëäâýðëýëýý äýìæèõ

õàíäëàãà ñàéæèðñàí.

• Ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóé ìóó õºãæñºí

• Çîõèîìîë õýýëò¿¿ëýã õèéõ ìàòåðèàëëàã áààç ìóó

• Òåõíèê, òåõíîëîãèéí íýâòðýëò, íèéë¿¿ëýëò áàéõã¿é

• Îðîí íóòàãò õºãæèõ ÷èãëýëèéí ¿éëäâýðèéí ñóäëàãàà, ìýäýýëýë áàéõã¿é

• Îðîí íóòãèéí ò¿âøèíä áîäëîãî áîëîâñðóóëàãäààã¿é

• Íýãäñýí çîðèëãî, çîõèîí áàéãóóëàëòàíä îðæ ÷àäààã¿é

• Çàõ çýýëèéí áàãòààìæ ìóó • Õºðºí㺠ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã

îëääîãã¿é • Çýýëèéí õóãàöàà áîãèíî õ¿¿

ºíäºðòýé áàéäàã • Áàðüöàà õºðºí㺠øààðääàã • ÓÁ ÄÇ ûã õîëáîñîí çàì äàéðàí

ºíãºðäºã õýäèé ÷ àéìãèéí äýä á¿òýö ìóó õºãæñºí.

• ÓÁ õîòîä îéðõîí • Èõýíõäýý ºðõèéí ¿éëäâýðëýë

ÿâóóëäàã • Áîðëóóëàëò ìóó • Á¿òýýãäýõ¿¿í íü ¿íýòýé, ÷àíàðã¿é • Á¿òýýãäýõ¿¿í íü õýðýãëýã÷äýä

òàíèãäààã¿é • Ìýðãýæëèéí áîëîâñîí õ¿÷èí ìóó • ¯éëäâýðëýã÷ öººí, çîõèîí

áàãóóëàëòàíä îðîîã¿é, òºðºë溺ã¿é, ?

• Àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð, öåõ áàéõã¿é

Áîëîìæ Ýðñäýë • Îëîí ¿éëäâýðëýã÷ áàéõã¿é áîëîõîîð • ªðñºëäºã÷ îëîí, õýðýãëýã÷ öººí

òîäîðõîé ÷èãëýëèéí ¿éëäâýðëýëèéã õºãæ¿¿ëýõ

• Íýãäýæ òîì ¿éëäâýð áîëîõ áîëîìæòîé • Ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã, çýýë òóñëàìæ òºñºë

õºòºëáºð • Îðîí íóòãààñ ò¿¿õèé ýäýý áýëòãýõ

áîëîìæòîé • Ãàäààä îðîí áîëîí ººðèé áóñàä

àéìãóóäûí òóðøëàãûã ñóäëàæ, ¿éëäâýðëýëä íýâòð¿¿ëýõ

• Îðîí íóòàãò íýì¿¿ ºðòºã øèíãýñýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîâñðóóëæ çàõ çýýëä íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé

• Çà ààñ ÑÕÑ, ÆįÕÑ, ÕÝÄÑ, çýðýã óðò

õóãàöààòàé áàãà õóâèéí õ¿¿òýé çýýë¿¿äèéã ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýý ýðõýëõýä çîðèóëàí îëãîæ áàéíà. ÇÁÄÑ ã õýðýãæ¿¿ëæ ýõýëñýí, Ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð¿¿ä áàéíà.

• Ìàøèí òåõíèê øèíý÷ëýõ • Òºð çàñãààñ äýìæëýã àâàõ • Ñàéí ¿¿ëäýðèéí õýýëò¿¿ëýã÷èéí ã¿í

õºë人ñºí ¿ðýýð õýëò¿¿ëýã õèéæ ìàëûí òàìèðûí ñàéæðóóëàõ

• Çàõ çýýëä îðîëöîõ áîëîìæ íýýëòòýé • Ñàíõ¿¿æèëò àâàõ • Áàéãóóëëàãàòàé õîëáîãäîõ, õîëáîî

òîãòîîõ • Áóñàä àéìãààñ ñàéí õýýëò¿¿ëýã÷ àâ÷ èðæ

ìàëûí õýýëò¿¿ëýã ñàéæðóóëàõ • ¯ÕÀÀÃ –ñ ãàðñàí ¿ð ä¿íä øèíæèëãýý

õèéõ • Òºðºë á¿ðèéí òºñºë õºòºëáºð¿¿ä

õýðýãæ¿¿ëýõ •

• Áàéãàë öàã àãààðûí ººð÷ëºëò, ãàí çóä

• Çýýë òºñºë õºòºëáºðò õàìðàãäñàí õýäèé ÷ çýýëèéã çîðèóëàëò áóñààð çàðöóóëñàíààð èðãýä ÀÀÍ ýðñäýëä îðíî

• Çàñàã òºð ñîëèãäîõ ýðñäýëòýé • Ãîö õàëäâàðò ºâ÷èí ãàðàõ • Ýðõ ç¿éí îð÷èí ìóó •

Ҫ˪Â˪êªÍÈÉ ¯Å ØÀÒ

Äóíäãîâü àéìãèéí ÕÕÀÀÃ-ûí ýíýõ¿¿ òºëºâëºãºº íü 2014-2020 îíûã õàìðàí õýðýãæèõ áºãººä äàðààõ ¿å øàòóóäòàé áàéíà. ¯¿íä:

1-ð ¿å øàò 2015-2016 îí 2-ð ¿å øàò 2016-2020 îí

Äóíäãîâü àéìãèéí Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçðûí õºãæëèéí ñòðàòåãèéí çîðèëãî, çîðèëòûí íýãäñýí ìàòðèö

ÑÒÐÀÒÅÃÈÉÍ ÇÎÐÈËÃÎ ÑÒÐÀÒÅÃÈÉÍ ÇÎÐÈËÒÓÓÄ

1

Áàéãóóëàãûí óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëò, àæèëëàãñàäûí íèéãìèéí àñóóäàë, àæèëëàõ íºõöºëèéã ñàéæðóóëàõ

1.1 Õóóëèéã äýýäýëæ àéìàã áîëîí áàéãóóëàãûí ýðõ ç¿éí õ¿ðýýíä øààðäëàãòàé øèéäâýð¿¿äèéã ãàðãàõ

1.2 Èë òîä áàéäàë äýýøë¿¿ëæ ñàíõ¿¿ ¿éë àæèëëàãààíû ìýäýýëýëèéã àæèëòàíóóä îëîí íèéòýä òîãìîë õàíãàõ

1.3 Ìåíåæìåíòèéí øèíý÷ëýë õèéõ, óäèðäëàãûí òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ

1.4 Àæëûí öàã àøèãëàëò, õºäºëìºðèéí á¿òýýìæèéã äýýøë¿¿ëýõ

1.5 Õàðèóöëàãà òîîöîæ øóäàðãà àæèëëàõ çàð÷èì áàðèìòëàíà

1.6 Àæèëòàí , àæèëëàãñàäûí íèéãìèéí àñóóäëûã á¿õ òàëààð àíõààð÷ íèéãìèéí õàðèóöëàãûã äýýøë¿¿ëýõ

1.7 Àæëûí áàéðíû òàâ òóõòõé îð÷èí á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàõ íºõöºë áîëîëöîîã óëàì á¿ð äýýøë¿¿ëíý.

2 Ìàë àæ àõóéí ñàëáàðûã òîãòâîðòîé õºãæ¿¿ëæ ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëýõ

2.1 Òºðººñ ìàë÷äûí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî" , "Ìîíãîë ìàë õºòºëáºð" -èéã õýðýãæ¿¿ëæ ìàë àæ àõóéã áàéãàëèéí ãàìøèãò ºðòºõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

2.2 Áýë÷ýýðèéí ìàë ìàëëàãààíû óëàìæëàëò áîëîí äýâøèëòýò àðãà òåõíîëîãèéã ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ ìàë àæ àõóéã ¿ð àøèãòàé õºòëºõ.

2.3 Á¿ñ íóòãèéí îíöëîãò òîõèðñîí õàãàñ áîëîí ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéã ñàíàà÷èëãà ãàðãàñàí èðãýä àæ àõóéí íýãæèéã äýìæèõ çàìààð õºãæ¿¿ëýõ.

2.4 Áýë÷ýýð , óñíû ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõàæëûã çîõèîí áàéãóóëæ áýë÷ýýðèéí äîðîéòîë öºëæèëòººñ ñýðãèéëýõ.

2.5 Ìàëûí á¿ðòãýë, ìýäýýëýëèéí òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîí ìàë ñ¿ðãèéã õàìðóóëàõ

3

Ìàë ýìíýëãèéí ÷àäàâõè, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð , õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ

3.1 Ìàë ýìíýëãèéí ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëæ áîëîâñîí õ¿÷íýýð òàñðàëòã¿é õàíãàí, ìàòåðèàëëàã áààçûã áýõæ¿¿ëýõ

3.2

Ìàëûí ºâ÷ëºëèéã õÿíàõ, õàëäâàðò ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ìàë ñ¿ðãèéã ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã ýïèäåìîëîãèò ñóóðüëàí øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñëýëòýéãýýð çîõèîí áàéãóóëàõ.

3.3

Ìàëûí ºâ÷íèé îíîøèëãîîã øóóðõàé ÷àíàðòàé õèéæ, ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðèéí ÷àäàâõè, ìýðãýæèëòýíèé ìýäëýã ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëæ îëîí óëñûí ò¿âøèíä õ¿ðãýõ.

3.4

Ìàë, àìüòàí òýäãýýðèéí ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿í, ò¿¿õèé ýäýä òàâèõ õÿíàëò áàòàëãààæóóëàëòûã ÷àíäëàí ñàéæðóóëæ õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäëûã äýýøë¿¿ëæ íèéãìèéí ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ.

4 Èðãýäýý ýð¿¿ë áàòàëãààòàé 5.1 Õ¿í àìûã ýð¿¿ë àþëã¿é õ¿íñýýð õàíãàõ

õ¿íñýýð á¿ðýí õàíãàæ çºâ äàäàëä õýâø¿¿ëíý

5.2 Ñòðàòåãèéí õ¿íñíèé íººö á¿ðä¿¿ëýõ àæëûã õýðýãæ¿¿ëýõ

5.3 Ìàë àìüòàí óðãàìàë òýäãýýðèéí ãàðàëòàé õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä պ人 àæ àõóéí áîëîí ýð¿¿ë àõóéí çîõèñòîé äàäëóóäûã íýâòð¿¿ëýõ

5

Íóòãèéíõàà íººö áîëîëöîîíä òîõèðñîí ãàçàð òàðèàëàíã äýâøèëòýò òåõíîëîãèò òóëãóóðëàí õºãæ¿¿ëýõ

6.1 ªðõèéí òàðèàëàíã äýìæèæ òºìñ, õ¿íñíèé íîãîî, æèìñ æèìñãýíýíèé òàðèàëàëòûã ýðñ íýìýãä¿¿ëæ õýðýãöýýíèéõýý 20 õóâèéã õàíãàõ

6.2 Õàìãààëàãäñàí õºðñíèé òàðèëàíã íýìýãää¿¿ëýí õ¿ëýìæèéí àæ àõóé áèé áîëãîõ

6.3 Áýë÷ýýð òýæýýëèéí óðãàìàë òàðèàëàõ ñóäàëãàà, òóðøèëòûí àæèë, ñàíàà÷èëãûã äýìæèæ õàìààãëñàí áýë÷ýýðò òàðèàëàëò õèéõ, óñëàëòûí ñèñòåì áèé áîëãîõ.

6.4 Ãàçàð òàðèàëàíãèéí øèíý òåõíîëîãè äàìæóóëàõ íýâòð¿¿ëýõ

Äóíäãîâü àéìãèéí Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçðûí õºãæëèéí ñòðàòåãèéí çîðèëòóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ õ¿ðýýíä õèéõ àæëóóä

2015 – 2020 ÎÍ

¹ Ñòðàòåãè çîðèëò Õýðýãæ¿¿ëýõ àæèë

Øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò Õóãàöàà Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í

Ñòðàòåãèéí çîðèëãî: Ìàë àæ àõóéí ñàëáàðûã òîãòâîðòîé õºãæ¿¿ëæ ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëýõ õ¿ðýýíä

1

Áýë÷ýýðèéí ìàë ìàëëàãààíû óëàìæëàëò áîëîí äýâøèëòýò àðãà òåõíîëîãèéã ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ ìàë àæ àõóéã ¿ð àøèãòàé õºòëºõ.

Àéìãèéí "Ìàëûí ¿ðæëèéí àæëûí õýòèéí òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ

Ìàëûí óäìûí ñàíã õàìãààëàõ, àøèã øèìèéã ñàéæðóóëàõ ÷èãëýëòýé áîëñîí áàéíà.

2014-2016

Ìàëûí ¿ðæèë ñåëåêöèéí àæèë íýãäñýí òºëºâëºãººíä îðæ ìàëûí ÷àíàð ñàéæèðíà.

2

Áýë÷ýýð , óñíû ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõàæëûã çîõèîí áàéãóóëæ áýë÷ýýðèéí äîðîéòîë öºëæèëòººñ ñýðãèéëýõ.

Àéìãèéí áýë÷ýýðèéí ìåíåæìåíòèéí ñòðàòåãè òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ

Áýë÷ýýðèéã çºâ çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ òîãòîëöîîã áèé áîëñîí áàéíà.

2014-2016

Áýë÷ýýðèéí äîðîéòîëò, òàëõëàãäàëò, öºëæèëòººñ ñýðãèéëæ áýë÷ýýðèéã õóâààðòàé àøèãëàäàã áîëíî.

3

Òºðººñ ìàë÷äûí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî" , "Ìîíãîë ìàë õºòºëáºð" -èéã õýðýãæ¿¿ëæ ìàë àæ àõóéã áàéãàëèéí ãàìøèãò ºðòºõ

Çàëóó ìàë÷äûí òàëààð àéìãèéí õýìæýýíä áàðèìòëàõ áîäëîãî áîëîâñðóóëæ, õýðýãæ¿¿ëýõ

Óëñ, àéìãèéí ñàéí ìàë÷äûí òóðøëàãûã øèíýýð ìàë÷èí áîëæ áóé çàëóó ìàë÷äàä íýâòð¿¿ëæ, àæèëëàæ

2014-2015

Ìàë ìàëëàõ ñîíèðõîëòîé çàëóó ìàë÷èäûí òîî íýìýãäýæ, ìàë àæ àõóéí ¿éëäâýðëýëèéí á¿òýýìæ äýýøëýíý.

ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

àìüäðàõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéíà.

4

Áýë÷ýýðèéí ìàë ìàëëàãààíû óëàìæëàëò áîëîí äýâøèëòýò àðãà òåõíîëîãèéã ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ ìàë àæ àõóéã ¿ð àøèãòàé õºòëºõ.

Áîã ìàëûí õýýëò¿¿ëýã÷èéã ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãûí ýçýìøèëä øèëæ¿¿ëýí ñóìûí ìàëûí ¿ðæèë ñåëåêöèéí àæëûã ÷èãëýëòýéãýýð óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ íºõöºë á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ

Æèøèãò òýíöñýí õýýëò¿¿ëýã÷ýýð õàíãàæ, íóòãèéí ìàëûí àøèã øèì. òýñâýðëýõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ

2014-2016

Ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàñàí õýýëò¿¿ëýã÷ýýð õýýëò¿¿ëñýíýýð òºë ìàëûí æèëáý ñàéæèð÷, àøèã øèì äýýøèëýõ, õýýëòýã÷ ìàëûí ñóâàéðàëò áàãàñàæ ìàëûí òîî òîëãîé íýìýãäýíý.

5

Áýë÷ýýð , óñíû ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõàæëûã çîõèîí áàéãóóëæ áýë÷ýýðèéí äîðîéòîë öºëæèëòººñ ñýðãèéëýõ.

Áýë÷ýýðèéí õîðòîí ìýðýã÷òýé áàéãàëüä õîð õºíººëã¿é àðãààð òýìöýõ

Ñóì, áàãèéí õýìæýýíä ìàë÷äûí îðîëöîîòîéãîîð õîðòîí ìýðãý÷òýé òýìöýæ áýë÷ýýðèéã òàëõëàãäàõààñ ñýðãèéëæ æèëä 30 ãà-ààñ äooøã¿é òàëáàéã õàìðóóëàí çîõèîí áàéãóóëíà.

2015-2016

Áýë÷ýýðèéí òàëõëàãäàëò áóóðíà.

6

Áýë÷ýýð , óñíû ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõàæëûã çîõèîí áàéãóóëæ áýë÷ýýðèéí äîðîéòîë öºëæèëòººñ ñýðãèéëýõ.

Ìàëûí òýæýýëèéí ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷äýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ

Òºñºë õºòºëáºðò õàìðóóëàõ, íººö òýæýýëèéí òîäîðõîé õóâèéã áýëòã¿¿ëýõ ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàñàí áàéíà.

2014-2015

Àæ àõóé ýðõëýã÷èä,ìàë÷èä, èðãýä òýæýýëèéí õýðýãöýýãýý îðîí íóòàãààñàà õàíãàãäñàí áàéíà.

7

Áýë÷ýýð , óñíû ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõàæëûã çîõèîí áàéãóóëæ

Èíæåíåðèéí õèéöòýé õóäàã øèíýýð ãàðãàõ, ýíãèéí óóðõàéí õóäàã ñýðãýýí çàñâàðëàõ, óñò öýãèéí õàéãóóë

Àéìãèéí õýìæýýíä óëñûí òºñâèéí õºðºí㺺ð 15-ààñ äîîøã¿é, Ñóì á¿ð ÎÍÕÑàíãààð 1 äîîøã¿é

2014-2015

Óñíû õàíãàìæ íýìýãäýæ, àøèãëàãäààã¿é íººö áýë÷ýýð àøèãëàõ

áýë÷ýýðèéí äîðîéòîë öºëæèëòººñ ñýðãèéëýõ.

õèéõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

èíæåíåðèéí õèéöòýé õóäàã ãàðãàõ.

áîëîìæòîé áîëñîí áàéíà.

8

Á¿ñ íóòãèéí îíöëîãò òîõèðñîí õàãàñ áîëîí ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéã ñàíàà÷èëãà ãàðãàñàí èðãýä àæ àõóéí íýãæèéã äýìæèõ çàìààð õºãæ¿¿ëýõ.

Õàãàñ áîëîí ýð÷èìñýí àæ àõóéí ýðõëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ /ºíäºð àøèã øèìò ìàõ, ñ¿¿íèé, ÷èãëýëèéí ¿õýð, õîíü, ÿìàà, òýìýý, àäóóíû àæ àõóé /

Òºâ ñóóðèí ãàçðûí îéðîëöîî ýð÷èìæñýí àæ àõóé áàéãóóëàãäàõ

2014-2016

Ýêîëîãèéí öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿íýýð èðãýäèéí ìàõ ñ¿¿íèé õýðýãöýý õàíãàãäñàí áàéíà.

9

Á¿ñ íóòãèéí îíöëîãò òîõèðñîí õàãàñ áîëîí ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéã ñàíàà÷èëãà ãàðãàñàí èðãýä àæ àõóéí íýãæèéã äýìæèõ çàìààð õºãæ¿¿ëýõ.

Òóñëàõ àæ àõóé ýðõëýõ ñîíèðõîëòîé èðãýä, àæ àõóé íýãæèä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ /Ãàõàé, Øóâóóíû àæ àõóé/

Òóñëàõ àæ àõóé ýðõëýã÷äèéí òîî íýìýãäýñýí áàéíà.

2014-2016

Èðãýä ýð¿¿ë àþóëã¿é, ÷àíàðòàé á¿òýýãäýõ¿¿íýýð õàíãàãäñàí áàéíà. /ªíäºã, ãàõàé, òàõèàíû ìàõ/

10

Òºðººñ ìàë÷äûí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî" , "Ìîíãîë ìàë õºòºëáºð" -èéã õýðýãæ¿¿ëæ ìàë àæ àõóéã áàéãàëèéí ãàìøèãò ºðòºõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

Îðîí íóòãèéí ìàëûí àøèã øèì, ò¿¿õèé ýäèéí íººöºä òóëãóóðëàñàí áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð, öåõ áàéãóóëàõ ñàíàà÷ëàãûã äýìæèõ

Ìàë÷äûí õîðøîîíä íîîñ óãààõ, íîîñîí ýäëýë õèéõ, ýñãèéíèé ¿éëäâýð, ìàõ, ñ¿¿ áîëîâñðóóëàõ, àðüñ øèðýýð æèæèã ýäëýë õèéõ, çýðýã ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëñýí áàéíà.

2014-2015

îðîí íóòãèéí îíöëîãò òîõèðñîí ¿éëäâýð¿¿ä áàéãóóëàãäàæ àðä èðãýäèéí àìæèðãàà äýýøèëæ ÷àíàðòàé á¿òýýãäýõ¿¿íýýð àðä èðãýäèéã õàíãàíà.

11

Òºðººñ ìàë÷äûí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî" , "Ìîíãîë ìàë õºòºëáºð" -èéã õýðýãæ¿¿ëæ ìàë àæ àõóéã áàéãàëèéí ãàìøèãò ºðòºõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

ÕÀÀ-í ãàðàëòàé áàðàà ò¿¿õèé ýäèéí áèðæèéí îðîí íóòãèéí ñ¿ëæýýã áèé áîëãîõ

Àéìãèéí õýìæýýíä 1 áðîêåðèéí ¿éë àæèëëàãàà æèãäýðñýí áàéõ

2014-2015

Ìàë÷èä èðãýä ò¿¿õýý ýäèéã ºíäºð ¿íýýð øóóä áîðëóóëäàã áîëñîí áàéíà.

12 Áýë÷ýýðèéí ìàë ìàëëàãààíû óëàìæëàëò áîëîí

Ìîíãîëä ¿ðæ¿¿ëæ áàéãàà áàòàëãààæñàí

Áàòàëãààæñàí

Íóòãèéí ìàëûí ¿¿ëäýð óãñàà

äýâøèëòýò àðãà òåõíîëîãèéã ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ ìàë àæ àõóéã ¿ð àøèãòàé õºòëº

¿¿ëäýð îìãèéí ìàëûí àøèã øèìèéí ò¿âøèíã ñóäëàí òîãòîîæ ººðèéí àéìãèéí ìàë ñ¿ðýãò òîõèðîõ õýâ øèíæèéã ñîíãîæ çîðèëòîä çàõ çýýëèéí õýðýãöýýíä íèéö¿¿ëýí ¿ðæèë-ñåëåêöèéí àæèë çîõèîí áàéãóóëàõ, Öºì ñ¿ðãèéí ¿ðæëèéí àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààã òîãòìîëæóóëàõ

¿¿ëäýð îìãèéí õýýëò¿¿ëýã÷ýý𠺺ðèéí îðîí íóòãèéí ìàë ñ¿ðãèéí ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëíý.

2014-2016

ñàéæèð÷, íýã ìàëààñ àâàõ àøèã øèì, àìüäðàõ ÷àäâàð, õóðäíû ÷èãëýë ñàéæèðíà.

13

Òºðººñ ìàë÷äûí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî" , "Ìîíãîë ìàë õºòºëáºð" -èéã õýðýãæ¿¿ëæ ìàë àæ àõóéã áàéãàëèéí ãàìøèãò ºðòºõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

Àéìãèéí òºâä ìàõ áîëîâñðóóëàõ æèæèã ¿éëäâýð, ñóì á¿ðò íÿäàëãààíû öåõ áàéãóóëæ ò¿¿íä 3-7 ñàðä ìàë íèéë¿¿ëñýí ìàë÷äàä óðàìøóóëàë îëãîõ òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ

ªâºë, õàâðûí óëèðàëä íèéë¿¿ëæ áóé ìàõíû õýìæýý ºññºí áàéíà. Øèíýýð ìàõíû ¿éëäâýð-1 Ìàë íÿäàëãààíû öåõ-10 ààñ äîîøã¿é áàéãóóëàãäñàí áàéíà.

2015-2016

Èðãýä ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàñàí øèíý ìàõ, ìàõàí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð õàíãàãäàíà.

Ìàë ýìíýëãèéí ÷àäàâõè, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð , õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ ñòðàòåãèéí çîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõ

1

Ìàë ýìíýëãèéí ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëæ áîëîâñîí õ¿÷íýýð òàñðàëòã¿é õàíãàí, ìàòåðèàëëàã áààçûã áýõæ¿¿ëýõ

Ìàëûí ýì÷, ìàë ç¿é÷ áîëîí ÕÀÀ-í ñàëáàðûí ìýðãýæèëòýíèé õ¿ðýëöýý õàíãàìæèéã ñàéæðóóëàõ çàìààð ìàë ýìíýëýã, ¿ðæëèéí ¿éë÷èëãýýã

-Ñóìûí ìàë ýìíýëýã ¿ðæëèéí òàñãèéã ìýðãýæèëòýíýýð á¿ðýí õàíãàõ -Ñóì á¿ðò 2 îîñ äîîøã¿é ìàë ýìíýëýã, ¿ðæëèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ áàéãóóëàí àæèëóóëàõ

2014 -2016

Ìàë àæ àõóéí ìýðãýæèëòýíýýð õàíãàãäàæ , ìàë ýìíýëýã, ¿ðæëèéí àæèë ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæ äýýøëýí ºðñºëäºõ ÷àäâàðòàé áîëíî.

ìàë÷äàä øóóðõàé õ¿ðãýõ

2

Ìàë ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæèéí ìàòåðèàëëàã áààçûã ñàéæðóóëàõ, ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãóóëàõ , Æį, ÑÕÑ-èéí çýýë õºòºëáºðò õàìðóóëàõ,

-Ìàë ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ¿¿ä 70.0 äýýø õóâü ñòàíäàðòûí øààðäëàãûã á¿ðýí õàíãàæ 80 äýýø õóâü îðîí íóòãèéí çýýë õºòºëáºðò õàìðàãëàæ àæèëàíà

2014 -2016

Ìîíãîë ìàë ¿íäýñíèé õºòºëáºð

3

ÕÕÀÀÃ-ûí õºäºë㺺íò ëàáîðàòîðèéí õàìãààëàëò, àøèãëàëò, óóðûí çóóõíû àñóóäëûã øèéäâýðëýõ óëìààð òºâëºðñºí õàëààëòàíä õîëáîõ.

-Õºäºë㺺íò ëàáîðàòîðèò ãðàæòàé áîëîõ, -Óóðûí çóóõíû øèíý÷ëýë

2014 -2016

-Ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðèéí îíîøèëãîîíû ÷àäàâõè ñàéæèðíà. -Àæëûí áàéðíû õàëààëàëòûí ñàéæèð÷ á¿òýýìæ äýýøëýíý.

4

Ìàëûí ºâ÷ëºëèéã õÿíàõ, õàëäâàðò ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ìàë ñ¿ðãèéã ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã ýïèäåìîëîãèò ñóóðüëàí øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñëýëòýéãýýð çîõèîí áàéãóóëàõ.

Ìàë ñ¿ðãèéã õàëäâàðò ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýíèé òºëºâëºëòèéã ñàéæðóóëàí ìýäýýëýëèéí ñàí, ñ¿ëæýý áèé áîëãîæ ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýý, ÷àíàð, õºëñèéã íýìýãä¿¿ëýõ

-Æèëä 1.0 ñàÿ ààñ äîîøã¿é ìàë ñ¿ðãèéã õàìðóóëàí -500.0 –ààñ äîîøã¿é ñàÿ òºãðºãèéí ¿éë÷èëãýýíèé õºëñèéã îðîí íóòãèéí òºñºâò ñóóëãàñàí áàéíà.

2015 -2016

-Õàëäâàðò ºâ÷íèé ãàðàëò òàðõàëò áóóð÷ ìàë ñ¿ðãèéí ºñºëò, àøèã øèì äýýøëýíý. - Ìàë ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ¿¿ä áýõæèæ, ìàë ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýý àâñàí ìàë÷èí ºðõèéí òîî íýìýãäýíý.

5

Ìàëûí ãîö õàëäâàðò ºâ÷íººñ òàéâàí, çîîíîçûí õàëäâàðò áðóöåëë¸ç ºâ÷íººñ ñýðãèéëýõ õÿíàõ ¿íäýñíèé

-Áðóöåëë¸ç ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí âàêöèíæóóëàëòàä ìýäðýìòãèéí á¿õ ìàë, òºëèéã æèë á¿ð 100.0% õàìðóóëíà.

2014 - 2016

-Ìàëûí ãîö õàëäâàðò ºâ÷èí ãàðààã¿é áàéíà. -Ìàëûí áðóöåëë¸ç ºâ÷íèé õàëäâàðëàëò, õ¿íèé ºâ÷ëºë áóóðíà.

ñòðàòåãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ

6

Ìàëûí ºâ÷íèé îíîøèëãîîã øóóðõàé ÷àíàðòàé õèéæ, ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðèéí ÷àäàâõè, ìýðãýæèëòýíèé ìýäëýã ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëæ îëîí óëñûí ò¿âøèíä õ¿ðãýõ.

ÌÝÀÖ-èéã ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýíèé àðãà ç¿éã öýãöëýí ÷àíàðûí ãàðûí àâëàãûã áîëîâñðóóëæ öàã òóõàéä íü ìàãàäëàí èòãýìæë¿¿ëäýã òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ

×àíàðûí ãàðûí àâëàãà áîëîâñðóóëæ ìàãàäëàí èòãýìæëýëèéí õ¿ðýýã òîãñîîíî. 2014, 2016,2020 îíä ìàãàäëàí èòãýìæëýãñýí áàéíà.

2014 - 2020

- 2 äîîøã¿é óäàà ìàãàäëàí èòãýìæëýãäñýí áàéíà. øèíæèëãýýíèé -Øèíý àðãà ç¿éã íýâòð¿¿ëñýíáàéíà.

7

Ìàëûí öóñíû ïàðàçèò ºâ÷íèé îíîøëîãîîã ñàéæðóóëàõ ÷èãëýëýýð ÌÝÕ, ßïîíû ÆÀÉÊÀ îëîí óëñûí áàéãóóëàãòàé õàìòðàí ñóäàëãààíû òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ

-Ìàëûí îíîøëîãäîõã¿é áàéãàà çàðèì ºâ÷íèé øàëòãààíû òîãòîîõ -Ýðäýì øèíæèëãýýíèé áîëîí óëñûí áàéãóóëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàõ - Ìàëûí öóñíû ïàðàçèòûã õÿëáàð øóóðõàé îíîøëîõ

2014 -2016

-îíîøëóóð áèé áîëãîíî. ÎÓÁ, ÝØ, îðîí íóòãèéí áàéãóóëàãûíõàìòáí àæèëëëàãàà áèé áîëíî.

8

Ìàë, àìüòàí òýäãýýðèéí ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿í, ò¿¿õèé ýäýä òàâèõ õÿíàëò áàòàëãààæóóëàëòûã ÷àíäëàí ñàéæðóóëæ õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäëûã äýýøë¿¿ëæ íèéãìèéí ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ.

Àéìãèéí òºâä õ¿íñíèé çàõ, õóäàëäààíû òºâèéã ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðèòîé áîëãîæ ìàëûí ýì÷ òîã ìîë àæèëëóóëàí çîõèñòîé äàäàë áèé áîëãîí íèéòèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ

-Õ¿íñíèé çàõ Ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðèòîé, ìàëûí ýì÷òýé áîëîõ.

2014 -2016

-Çàõàä ýçíèé õàðààò áóñ õóâèéí õýâøëèéí Ìàë ýìíýëãèéí ëàáîðàòîðè àæèëëàæ ÌÀÀ-í ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿íä õÿíàëò òàâüæ íèéòèéí õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäàë äýýøëýíý.

9 Ñóìûí ÌݯÍ-èéí ëàáîðàòîðèóä

Òîíîã òºõººðºìæ, ýì óðâàëæòàé

2014 - 2020

15 ñóìàíä òóñ á¿ð 2 îîñ äîîøã¿é ìàë ýìíýëãèéí

ìàëûí ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿íä ÷àíàðûí øèíæèëãýý õèéæ áàòàëãàà ãàðãàõ ãàðàë ¿¿ñëèéã òîäîðõîéëîõ ÷àäàâõèéã áèé áîëãîíî.

áîëãîíî. Ìàëûí ýì÷ íàð àðãà ç¿é ýçýìø¿¿ëíý.

ëàáîðàòîðè àæèëàæ øèíæèëãýý õèéæ ãàðàë ¿¿ñëèéí òîäîðõîéëîíî. Ìàëûí á¿ðòãýëæ¿¿ëýëòýä àõèö ãàðíà.

Ñòðàòåãèéí çîðèëãî: Èðãýäýý ýð¿¿ë áàòàëãààòàé õ¿íñýýð á¿ðýí õàíãàæ çºâ äàäàëä õýâø¿¿ëíý

1 Õ¿í àìûã ýð¿¿ë àþëã¿é õ¿íñýýð õàíãàõ

Õîò ñóóðèíãèéí õ¿í àìûã ¿éëäâýðèéí àðãààð áîâîñðóóëñàí ìàí, ñ¿¿ãýýð õàíãàõ øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí ¿éëäâýð¿¿äèéí õ¿÷èí ÷àäëûã íýìýãä¿¿ëæ, òåõíîëîãèéí øèíý÷ëýë õèéõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ

Àéìãèéí òºâ çàðèì ñóìäàä ìàë íÿäëàõ, ìàõ, ìàõàí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîâñðóóëàõ áàãà îâðûí ¿éëäâýð öåõèéã áàéãóóëàõ, õºðãºëòýé òýýâðýýð õîëáîõ òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ

2014-2016

Õ¿í àìûí õýðýãöýýíä íèéë¿¿ëýõ ¿éëäâýðèéí àðãààð áîëîâñðóóëñàí ìàõ, ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë íýìýãäýæ áîëîâñðóóëàëòûí ñàéæèðñàí áàéíà.

2

Ñóðãóóëèéí ¿äèéí öàé õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä îëãîæ áóé õ¿íñíèé òýæýýëëýã ÷àíàð, àþóëã¿é áàéäëûã ñàéæðóóëæ, 60-ààñ äîîøã¿é õóâüä ñ¿¿, öàãààí èäýý õýðýãëýäýã áîëîõ

¯äèéí öàé õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòýíä æèë á¿ð ¿íýëãýý õèéõ, òàéëàãíàõ

2014-2016

¯äèéí öàé õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 60-ààñ äîîøã¿é õóâüä ñ¿¿, öàãààí èäýý îëãîäîã áîëñîí áàéíà. Õÿíàëò ñàéæèðñàí áàéíà.

3 Ñòðàòåãèéí õ¿íñíèé íººö á¿ðä¿¿ëýõ àæëûã õýðýãæ¿¿ëýõ

Àéìàã ñóìûí ò¿âøèíä ãàìøãèéí ¿åä õýðýãëýõ õ¿íñíèé ãîë íýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé íººöòýé áàéõ àðãà õýìæýý àâ÷

Ãàìøãèéí ¿åä õýðýãëýõ õ¿íñíèé ãîë íýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé íººöèéã áèé áîëãîñîí áàéíà.

2014-2016

Àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëæ ãàìøãèéí ¿åä õýðýãëýõ çàéëøã¿é íººöòýé áàéõ ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûã

õýðýãæ¿¿ëýõ ìºðäºõ

4

Ìàë àìüòàí óðãàìàë òýäãýýðèéí ãàðàëòàé õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä պ人 àæ àõóéí áîëîí ýð¿¿ë àõóéí çîõèñòîé äàäëóóäûã íýâòð¿¿ëýõ

Õ¿íñíèé ¿éëäâýðëýë /íèéòèéí õîîë/-èéã õºãæ¿¿ëýõ áîäëîãî áîëîâñðóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ

Ìàõ, ìàõàí á¿òýýãäýõ¿¿í áàéãóóëàõ, ÷àöàðãàíà áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð õ¿íñíèé íîãîî íººøëºõ öåõ ¿éëäâýðèéã áàéãóóëæ õ¿íñèé ÷èãëýëèéí ¿éëäâýðëýëèéã ñòàíäàðòûí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýõ

Õ¿íñíèé ¿éëäâýðèéã õºãæ¿¿ëýõ áîäëîãûí áàðèìò áè÷ãèéã áîëîâñðóóëñàí áàéíà.

5

Õ¿íñíèé ¿éëäâýð öåõ¿¿äèéã äîòîîäûí õÿíàëòûí ëàáîðàòîðèòîé áîëãîæ, áýõæ¿¿ëýõ

Õ¿íñíèé áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿äèéã ò¿¿õèé ýä, òåõíîëîãè, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íäýý äîòîîäûí õÿíàëò ÿâóóëàõ ëàáîðàòîðèòîé áîëñíîîð õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäàë ñàéæèðíà.

2014-2016

Õ¿íñ ¿éëäâýðëýã÷ ÀÀÍýãæ¿¿äèéí íèéãìèéí ºìíº õ¿ëýýñýí áèçíåñèéí õàðèóöëàãà ºíäºðñºæ õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäàë ñàéæèðíà.

Ñòðàòåãèéí çîðèëãî: Íóòãèéíõàà íººö áîëîëöîîíä òîõèðñîí ãàçàð òàðèàëàíã äýâøèëòýò òåõíîëîãèò òóëãóóðëàí õºãæ¿¿ëýõ

1 ªðõèéí òàðèàëàíã

äýìæèæ òºìñ, õ¿íñíèé íîãîî,

æèìñ æèìñãýíýíèé òàðèàëàëòûã ýðñ

íýìýãä¿¿ëýõ

Óñàëãààòàé ãàçàð òàðèàëàí ýðõëýëòèéã íýìýãä¿¿ëæ àøèãëàãäàõ òàëáàéí õýìæýýã 100.0 ãà-ä õ¿ðãýõ

Æèëä 100.0 ãà-ààñ äýýø òàëáàéä òîãòìîë òàðèàëàëò õéèæ íýãæýýñ àâàõ óðãàöûã 10 äàõèí íýìýãä¿¿ëíý. ýðõýëñýí áàéíà

2014-2020

Àéìãèéí òºìñ õ¿íñíèé íîãîîíû õýðýãëýýíèé 20%-ûã äîòîîääîî ¿éëäâýðëýäýã áîëñîí áàéíà.

2

Ñàéõàí-Îâîî ñóìàíä óñàëãààòàé ãàçàð òàðèàëàíãèéí /òºìñ, õ¿íñíèé íîãîî, ÷àöàðãàíû/ òîìîîõîí àæ àõóé áàéãóóëàõ

2017 - 2020

3 Õàìãààëàãäñàí õºðñíèé òàðèëàíã íýìýãää¿¿ëýí õ¿ëýìæèéí àæ

Õ¿ëýìæèéí àæ àõóéã õºãæ¿¿ëýõ òàëààð áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ.

-Õàìãààëàãäñàí õºðñºíä òàðèàëñàí òàëáàéã 10.0 ãà –

2014-2020

Øèíý óðãàöûí õ¿íñíèé íîãîîã õ¿íñýíä õýðýãëýõ Ñòàíäàðòûí

àõóé áèé áîëãîõ ä õ¿ðãýõ. -ªâëèéí õ¿ëýìæòýé áîëîõ

øààðäëàãàä íèéöñýí áàéíà

4

Áýë÷ýýð òýæýýëèéí óðãàìàë òàðèàëàõ ñóäàëãàà, òóðøèëòûí àæèë, ñàíàà÷èëãûã äýìæèæ õàìãààëñàí áýë÷ýýðò òàðèàëàëò õèéõ, óñëàëòûí ñèñòåì áèé áîëãîõ.

Òýæýýëèéí óðãàìàëûí 100 ãà òàëáàéòàé áîëíî.

2015 - 2020

5

Ãàçàð òàðèàëàíãèéí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî áîëîâñðóóëàí áàòëóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ

2015 Ãàçàð òàðèàëàíã äýìæèõ õºòºëáºð, Àòðûí 3-ð àÿí

7.ÕßÍÀËÒ, ¯ÍÝËÃÝÝ, ØÈÍÆÈËÃÝÝ

Äóíäãîâü àéìãèéí Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàçðûí õºãæëèéí ñòðàòåãè òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ÿâöûí áîëîí òºãñãºëèéí õÿíàëò ¿íýëãýýã òóñ ãàçðûí äàðãûí òóøààëààð òîìèëîãäñîí àæëûí õýñýã çîõèîí áàéãóóëæ õýðýãæ¿¿ëíý. Õÿíàëò ¿íýëãýýíèé çîðèëãî íü òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëò áèåëýëòèéí ÿâöûã ¿å øàòòàéãààð òîäîðõîéëîõ, ÿâöûã ýð÷èìæ¿¿ëýõ ÿâäàë ìºí. Ñòðàòåãè òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëò, áèåëýëòèéí ÿâöàä áàéãóóëàãûí óäèðäëàãà, õÿíàëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñãèéí çýðýãöýý òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, èðãýä õÿíàëò çîõèõ õýìæýýãýýð òàâüæ áîëíî. Õÿíàëò, ¿íýëãýýã òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ýõíèé ¿å øàò, òºãñãºëèéí ¿å øàòíû ãýñýí ¿å øàòòàéãààð õÿíàæ ä¿ãíýëò ãàðãàíà. Òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ¿å øàòíû ¿íýëãýýã 2016, 2020 îíû ýõíèé óëèðëóóäàä òóñ òóñ çîõèîí áàéãóóëíà. ¯å øàòíû ¿íýëãýýíèé çýðýãöýý òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ÿâöûí ¿íýëãýýã æèë á¿ðèéí ýöýñò áîëîí òóõàéí òºñëèéí õýðýãæèëòèéí äóíä õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. ÕÕÀÀÃ-ûí õºãæëèéí òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëèéí õÿíàëò, ¿íýëãýý ÿâóóëñàí òóõàé áàéãóóëàãûí óäèðäïëàãà õàìò îëîíä îëîí íèéòýä èë òîä ìýäýýëæ áàéõ áà ìýäýýëëèéí òóñãàé ñàìáàðûã òîãòìîë àæèëëóóëíà. Õÿíàëò, ¿íýëãýýíèé ä¿íã ¿íäýñëýí õºãæëèéí òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéã ýð÷èìæ¿¿ëýõ, òºëºâëºãººíä çîõèõ ººð÷ëºëò îðóóëàõ àñóóäëûãÕÕÀÀÃ-ûí óäèðäëàãà, õàìò îëíû õóðàëä îðóóëàí øèéäâýðëýæ áàéíà. Õÿíàëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñýã íü áàéãóóëàãûí ñòðàòåãè òºëºâëºãºº ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîòîé àñóóäëûã õàðèóöàí çàíãèäàæ àæèëëàõ îðîí òîîíû áóñ á¿òýö ìºí. Àæëûí õýñãèéã ñòðàòåãè òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõûí ºìíº áîëîí áîëîâñðóóëàõ ÿâöàä áàéãóóëàí àæèëëóóëíà. Àæëûí õýñãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íèéã àéìãèéí ¯éëäâýð õºäºº àæ àõóéí ãàçðûí äàðãûí òóøààëààð áàòàëæ àæèëëóóëíà. Õÿíàëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä íü:

• Àæëûí õýñãèéí àõëàã÷: Çàõèðãàà óäèðäëàãûí õýëòýñèéí äàðãà • Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà : Äîòîîä àæèë òºëºâëºëò àóäèò õàðèóöñàí ìýðãýæèëòýí

• Ãèø¿¿ä: ÌÀÀ-í õýëòýñèéí äàðãà • Õ¿íñ ãàçàð òàðèàëàíãèéí õýëòñèéí äàðãà • Ìàë ýìíýëãèéí õýëòýñèéí äàðãà • Áàéãóóëàãûí íÿãòëàí áîäîã÷ çýðýã àëáàí òóøààëòàíóóäààñ á¿ðäýíý.

Õÿíàëò øèíæèëãýý, ¿íýëãýýíèé õîðîî íü òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëæ ýõëýõ ¿éë ÿâöààñ ýõëýí óã òºëºâëºãººã õýðýãæèæ äóóñàõ õ¿ðòýë òîãòâîðòîé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ áºãººä ñòðàòåãè òºëºâëºãººíèé õóãàöààã ñóíãàõ, õóãàöàà äóóñìàãö äàðààãèéí øàòíû òºëºâëºãººã øèíýýð áîëîâñðóóëàõ ¿åä ¿éë àæèëëàãààãàà ¿ðãýëæë¿¿ëýí ÿâóóëíà. Õÿíàëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñýã íü üæèëä 2-îîñ äîîøã¿é óäàà õóðàëäàæ òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ÿâö, ¿íýëãýýíèé çýðýã àñóóäëûã õýëýëöýæ áàéíà. Õóðëààñ òýìäýãëýë ãàðãàæ, õóðëûã äàðãàëàã÷ ãàðûí ¿ñýã çóðæ øèéäâýðèéã áàòàëãààæóóëæ áàéíà. Àæëàà æèë æèëýýð òºëºâëºí õýðýãæ¿¿ëæ àæèëëàíà. Òºëºâëºãººã áàéãóóëàãûí äàðãàòàé ñàíàë ñîëèëöñîíû ¿íäñýí äýýð àæëûí õýñãèéí õóðëààð õýëýëöýæ øèéäâýðëýõ áºãººä àæëûí õýñãèéí äàðãà ãàðûí ¿ñýã çóðæ áàòàëãààæóóëíà. ̺í æèëèéí àæëûí òºëºâëºãººã õàìò îëíû õóðëààð õýëýëöýí áàòàëãààæóóëæ áîëíî. Òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëòèéí ÿâöàä õÿíàëò òàâèõ ¿éë àæèëëàãàà. Õÿíàëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñýã íü òºëºâëºãººíèé áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëàã÷, õàðèóöàã÷èéí õóâüä ¿ð ä¿íã õÿíàæ áàéõ ¿¿ðãèéã õ¿ëýýíý. Õÿíàõ ¿éë ÿâö íü òàñàëäàëã¿é áàéíãûí øèíæòýé ÿâàãäàõ ¸ñòîé. Áèåëýëòèéí ÿâöûã õÿíàæ áàéõàä òºñºë á¿ðò íýýñýí õóâèéí õýðãèéã àøèãëàæ áàéíà. Õÿíàëòûã ãîëëîí õýðýãæ¿¿ëýã÷ íü òºëºâëºëò, àæëûí õýñãèéí àõëàã÷ ãèø¿¿ä áàéíà. Õÿíàëò õèéñýí òóõàé á¿ðò òºñëèéí õóâèéí õýðýãò òýìäýãëýãýý õèéõ áà õÿíàëòûí ¿ð ä¿íã àæëûí õýñãèéí õóðëààð õýëýëöýæ öààøèä àâàõ àðãà õýìæýýã ÿðèëöàí òîäîðõîéëæ áàéíà. Õÿíàëòûí ¿éë ÿâöàä çààâàë àíõààðâàë çîõèõ ç¿éë ñòðàòåãè òºëºâëºãººã õýðýãæ¿¿ëýõýä çîðèóëàí îðóóëñàí õºðºíãèéí çàðöóóëàëò ìºí. Õºðºí㺠îðóóëàã÷èä, õàíäèâëàã÷èä, äýìæèã÷äýýñ îðóóëñàí õºðºíãèéí òîîöîîã ýõ ¿¿ñâýð íýã á¿ðýýð ãàðãàæ, òóõàéí õºðºíãèéã þóíä, ÿìàð çîðèóëàëòààð çàðöóóëñíûã ¿éë àæèëëàãàà íýã á¿ðýýð òîäîðõîéëæ áàéíà. Õýðýãæ¿¿ëñýí õÿíàëòûí ¿ð ä¿íã ººðèéí ìýäýýëëèéí ñàìáàð, õóóäàñ áîëîí áóñàä õýðýãñëèéã àøèãëàí èðãýä, îëîí íèéòýä õ¿ðãýæ áàéíà. Òºëºâëºãººíèé òºñë¿¿äèéí õýðýãæèëòèéí ¿íýëãýý, ò¿¿íèé àðãà õýëáýð¿¿äèéí îíöëîã áà àíõààðàõ ç¿éë¿¿ä. Õºíºëò ¿íýëãýýíèé àæëûí õýñãèéí ¿íäñýí ¿¿ðýãò àæëûí ÷óõàë õýñýã íü ñòðàòåãè òºëºâëºãººíèé ¿íýëãýýíèé àñóóäàë ìºí. Òºëºâëºãººíèé ¿íýëãýýã õèéõäýý ò¿¿íèé õàâñðàëò á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã áîëîõ õÿíàëò ¿íýëãýýíèé ìàòðèöèéã ¿íäýñëýë áîëãîíî. Òóõàéëáàë òºëºâëºãººíèé õ¿ðýýíèé òºñë¿¿äýä ¿íýëãýý õèéõ õóãàöàà, òºñºë á¿ðèéí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò, áàòàëãààæèëòûí ýõ ¿¿ñâýðèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ¿íýëãýý ÿâóóëàõàä àøèãëàíà. ¯íýëãýý õèéõ õóãàöààã ñîíãîõäîî òóõàéí òºñºë íü õýðýãæèæ ýõýëñíýýñ õîéø äóóñàõ õ¿ðòëýý äóíä øàòíû áîëîí òºãñãºëèéí ¿íýëãýý õèéãäñýí áàéõààð áîäîõ áà õàðèí òºñºë õýðýãæèæ ýõýëñýí ýñâýë äóóññàí ýñýõýýñ ¿ë øàëòãààëàí òºëºâëºãººíèé ¿å øàòíû á¿ðèéí òºãñãºëä ¿íýëãýýã á¿ðýí õýìæýýãýýð õèéæ áàéíà. ¯íýëãýýíèé øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò íü òóõàéí òºñëèéã õýðýãæñýí ãýæ ¿çýõ ¿íäýñëýë áîëîõ òóë ¿íýëãýýíèé ä¿íã øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòèéí ò¿âøèíã õýäèé õýìæýýãýýð, õýäýí õóâèàð õàíãàæ ÷àäàæ áàéãààãààð òîäîðõîéëíî. ¯íýëãýýã ÿâóóëàõäàà áîäèò áàðèìò ìàòåðèàë, ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íã ¿íäýñëýõ áà õèéñâýð òààìãààð ¿íýëýõ ÿâäàë ãàðãàæ áîëîõã¿é áºãººä õÿíàëò, ¿íýëãýýíèé áàãóóäûã ò¿ð õóãàöààãààð çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëóóëàõ çàìààð çîõèîí áàéãóóëæ áîëíî. Òºëºâëºãººíä ººð÷ëºëò îðóóëàõ áîëîìæ áà àðãà ç¿é. Àæëûí õýñýã íü æèë á¿ðèéí ýöýñò ººðèéí ýýëæèò õóðàëäààíûã õèéæ áàéõ áºãººä òºëºâëºãººíèé ÿâö, ¿ð ä¿íã õýëýëöýõäýý çàéëøã¿é ººð÷ëºõ, íýìýëò, ñàéæðóóëàëò îðóóëàõ, òºëºâëºãººíººñ õàñàõ, ìºí òºëºâëºãººíä íýìæ

îðóóëàõ øèíý ñàíàîóóäûí ¿íäýñëýëèéã ãàðãàæ, ººðèéí ñàíàë, áàéð ñóóðèéã èëýðõèéëñýí òàéëáàðûí õàìò õàìò îëíû õóðàëä îðóóëàí àñóóäëûã õýëýëöýí øèéäâýðë¿¿ëíý.

Òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõàä àøèãëàñàí ìàòåðèàë:

1. Ìîíãîë Óëñûí Ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëòîä ñóóðèëàñàí ¿íäýñíèé öîãö áîäëîãî

2. Ìîíãîë ìàë ¿íäýñíèé õºòºëáºð 2010 îí 3. Äóíäãîâü àéìãèéí 2020 îí õ¿ðòýëõ õºãæëèéí áîäëîãî. Ìàíäàëãîâü 2003 îí 4. Äóíäãîâü àéìãèéí õºãæëèéí áîäëîãî, ñòðàòåãè òºëºâëºãºº 2012 -

2031.Ìàíäàëãîâü 2012 îí 5. Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2012 – 2016 îíû ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð.

2012 îí 6. Äóíäãîâü àéìãèéí Çàñàã äàðãûí ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð 2013 -2016 îí. 2013

îí 7. Äóíäãîâü àéìãèéí Çàñàã äàðãûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºðèéí õºòºëáºð 2012 -2016

îí .2014îí 8. Äóíäãîâü àéìãèéí ¯éëäâýð õºäºº àæ àõóéí ñàëáàðûí çîðèëòóóä 2013, 2014

îíû ñàëáàðûí ìýðãýæèëòýíèé çºâëºãººíèé ìàòåðèàë. 9. Äóíäãîâü àéìãèéí ÕÕÀÀ-í ñàëáàðûí ¿éë àæèëëëàãààíä ¿íýëãýý õèéñýí

òàéëàí. Ìàë÷äûí Áàÿíöàãààí õîëáîî_ 1+1 ÒÁÁ –ûí àæëûí òàéëàí 2014 îí. 10. Äýðýí, Ñàéíöàãààí, Äýëãýðöîãò, Äýëãýðõàíãàé, Ëóóñ, Ãîâü-Óãòààë, ªíäºðøèë,

ªëçèéò, Ñàéõàí-Îâîî, Õóëä ñóìûí õºãæëèéí òºëºâëºãºº. 11. Ìàë ýìíýëãèéí øèíý÷ëýë çºâëºãººíººñ ãàðãàñàí çºâëºìæ . 2014 îí