for the 2019 leaving cert irish oral exam · 2019. 11. 26. · post samhraidh pictiúr 1 . pictiúr...

63
For the 2019 Leaving Cert Irish Oral Exam

Upload: others

Post on 14-Feb-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • For the 2019 Leaving Cert Irish Oral Exam

  • of 1 3

    Cuairt ar Aintín i Nua-Eabhrac

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, pléann Sinéad agus a máthair an bua agus a gcuid pleananna don airgead atá acu anois. Sinead and her mother discuss the win and their plans for the money they now have

    • Socraíonn siad cuid den airgead a bhronnadh ar an eagraíocht charthanach “Trócaire”. They decide to donate some of the money to the charity Trócaire

    •cheannach sa Spáinn. As well as this, they intend to buy a holiday home with a swimming pool in Spain

    • Faoi dheireadh, beartaíonn siad cuairt a thabhairt ar Aintín Máire i Nua Eabhrac. Tá siad ar mhuin na muice, gan dabht!Finally, they decide to visit Auntie Mary in New York. They’re on the pig’s back without a doubt!

    • I bpictiúr a haon, feicimid Sinéad agus a máthair ar a sáimhín só ós comhair na teilifíse. Sinead and her mother are chilling out in front of the TV

    • Tá an Crannchur Náisiúnta ar siúl agus tá ticéad i lámh na máthar.The Lotto is on and Sinéad’s mother has a ticket in her hand

    • Ní chreideann sí a súile nuair a fheiceann sí go bhfuil na huimhreacha cearta aici agus go bhfuil an duaischiste buaite aici! Tá gliondar an domhain uirthi, gan dabht ar bith.

    • She can’t believe her eyes when she sees that she has the correct numbers and that she has won the prize fund!

    •Nua Eabhrac chun an dea-scéal a insint di. Sinéad sends a text to her aunt who lives in New York to tell her the great news!

    • Feicimid Aintín Máire ina suí ina hárasán i Nua Eabhrac agus an teachtaireacht á léamh aici. We see Auntie Mary sitting in her apartment in New York reading the message.

    • Tá radharc iontach aici ar chathair Nua Eabhrac agus a cuid scríobairí spéire. She has a wonderful view of New York City and its skyscrapers

    Chomh maith leis seo, tá sé de rún acu teach saoire le linn snámha a

    I bpictiúr a dó, seolann Sinéad téacs chuig a haintín a chónaíonn i

  • of 2 3

    Pictiúr 4• I bpictiúr a ceathair, tá Sinéad agus a máthair ar a mbealach go Nua

    Eabhrac ar eitilt Aer Lingus. Sinead and her mother are on their way to New York on an Aer Lingus flight.

    •Cuireann aintin Maire fáilte chroíúil rompu nuair a thuirlingíonn siad ag aerfort JFK.

    Auntie Mary heartily welcomes them when they land at JFK

    • Tá lúchair ar Mháire iad a fheiceáil, ní call a rá. Mary’s thrilled to see them, it goes without saying

    • I bpictiúr a cúig, tá na mná go léir ag baint taitnimh as an mbéile deas agus gloine fíona atá ullmhaithe ag Máire. The women are all enjoying the nice meal and glass of wine that Mary has prepared.

    • An lá dár gcionn, téann siad chun an ceoldráma “Mamma Mia” a fheiceáil ar Bhroadway. The following day, they go to see the musical MM on Broadway

    • Is áit dochreidte í, dar le Sinéad! It’s an amazing place in Sinéad’s opinion!

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• I bpictiúr a sé, feicimid Sinéad agus a máthair ar thuras bus timpeall

    na cathrach. We see Sinéad and her mother taking a bus tour around the city

    • Tugann siad cuairt ar stocmhalartán Nua Eabhrac chomh maith le láthair an Ionaid Trádala Domhanda. They visit the StockExchange aswell as the site of the World Trade Centre

    • Níos déanaí sa tráthnóna, tá an deis ag na mná píosa siopadóireachta a dhéanamh i Macys agus cuid eile den airgead a chaitheamh orthu féin! Later in the a!ernoon, they have the chance to do a bit of shopping and spend another bit of the money on themselves

    Cuairt ar Aintín i Nua-Eabhrac cont’d

  • of 3 3

    Cuairt ar Aintín i Nua-Eabhrac cont’d

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cad atá ar siúl ag Sinéad agus a máthair i bpictiúr a haon? / What are Sinéad and her mother doing?

    Cad a cheapann Sinéad faoi Bhroadway i bpictiúr a cúig? / What does Sinead think of Broadway?

    Cá bhfuil na mná ag dul i bpictiúr a sé? / Where are the women going?

    • Ós comhair na teilifíse – ainmfhocal sa tuiseal ginideach uimhir uatha

    • a haintín – her aunt. a = an aidiacht shealbhach

    • cuairt a thabhairt ar = to visit

    • déanach / níos déanaí / is déanaí =

  • of 1 3

    Imreoir Gortaithe

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Tagann na seirbhisí éigeandála agus tugtar Seán chuig an Roinn Timpiste agus Éigeandála gan mhoill. The emergency services arrive and Seán is brought to A&E without delay

    • Gan dabht, tá sé in umar na haimléise. Without doubt, he’s in a bad way

    • Tá beirt othar eile sa seomra feithimh roimhe agus iad ag fanacht le dochtúir. There’s 2 other patients in the waiting room before him, waiting for a doctor.

    • Tá lámh gortaithe ag duine amháin acu agus cos gortaithe ag an duine eile is cosúil. One of them has an injured hand and the other, an injured foot, it seems.

    • Tá sé a trí a chlog faoin am seo. It’s 3 o clock by now

    • Ansin, feicimid Seán agus é sínte amach ar fhleasc a dhroime. Then, we see Seán and him stretched out on the broad of his back

    • Is léir go bhfuil sé gortaithe go dona. It’s clear that he’s badly injured

    • Tá an chosúlacht ar an scéal go bhfuil a chos briste. It looks like his leg is broken

    • Ritheann beirt mhaor amach ar an bpáirc ón dtaobhlíne le sínteán. Two stewards run on to the pitch from the sideline with a stretcher

    • Ritheann a bhainisteoir chuige chomh maith agus cuireann an réiteoir stop leis an imirt. His manager also runs to him and the referee puts a halt to the play

    • I bpictiúr a haon, tá cluiche iománaíochta faoi lán seoil idir Scoil Chaitríona agus Coláiste Eoin. There’s a hurling match underway/in full swing between.....

    • Tá slua ollmhór i láthair agus iad go léir ag baint taitnimh as an gcluiche. There’s a huge crowd present and they’re all enjoying the match

    • Ag an bpointe seo, tá an lámh in uachtar ag Scoil Chaitríona agus tá siad dhá chúilín chun tosaigh ar an bhfoireann eile. At this point. Scoil Chaitríona have the upper hand and they’re leading the other team by two points

    • Tá geansaithe, brístí gearra agus clogaid á gcaitheamh ag na himreoirí. The players are wearing jersies, shorts and helmets

    • Tá ceathrar imreoir le feiceáil sa phictiúr seo. There are 4 players to be seen in this picture

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Anois, tá sé a cúig a chlog agus níor thainig aon dochtúir go fóill. It’s

    five o’clock and no doctor has arrived yet.

    • Ní mó ná sásta atá bainisteoir Sheáin agus déanann sé gearán faoi seo leis an mbanaltra. Seán’s manager isn’t too happy and he complains about this to the nurse.

    • Tá drochbhail ar Sheán bocht fós. Poor Seán still looks in a bad way!

    • I bpictiúr a cúig, feicimid Seán i mbun comhrá leis an dochtúir. We see Seán chatting to the doctor

    • Taispeánann an dochtúir x-gha de chos Sheáin dó. The doctor shows Seán an x-ray of his leg

    • Dar leis an dochtúir, tá a chos briste go dona agus faraor, beidh ar Sheán sos fada a ghlacadh ón iománaíocht. According to the doctor, his leg is badly broken and Seán will have to take a long break from the hurling.

    • Tá Seán croíbhriste faoi seo. Seán’s heartbroken about this

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Tá Seán bocht ag seisiún traenála agus cuma bhrónach air.

    Poor Seán’s at a training session and is looking very sad

    • Beidh air cuig mhí a chaitheamh ar an taobhlíne go dtí go dtagann biseach air. He’ll have to spend 5 months on the sideline until he gets better

    • Céard a dhéanfaidh sé lena chuid ama? B’fhéidir, foghlaimeoidh sé conas ficheall a imirt. An créatúr! What will he do with his time? Maybe he’ll learn how to play chess! The Poor guy!

    Imreoir Gortaithe cont’d

  • of 3 3

    Imreoir Gortaithe cont’d

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Conas atá na himreoirí gléasta i bpictiúr a haon? / How are the players dressed

    Cén chuma atá ar Shean i bpictiúr a trí? / How does Seán look

    Cad a deir an doctúir faoi chos Sheáin i bpictiúr a cúig? / What does the doctor say about Seán’s leg

    • ag an bpointe seo – ag + an + úrú Tuiseal Tabharthach

    • tugtar Seán – Seán is brought – Briathar Saor Aimsir Láithreach

    • déanann sé gearán faoi / he complains about...

    • Beidh = he will have to....

  • • I bpictiúr a haon, feicimid beirt bhuachaill, Colm agus Ciarán suite os comhair an ríomhaire. Mí an Mheithimh atá ann. Tá siad ag

    cuardach ‘postanna samhraidh’ ar an idirlíon. In picture 1, we see 2 boys, Colm and Ciarán, sitting in front of the computer. It is

    June. They are searching ‘summer jobs’ online. • Tá Colm sa tóir ar phost chun an leadrán a sheachaint i rith an tsamhraidh. I gcás Chiaráin, tá sé ag iarraidh píosa airgid a

    thuilleadh. Colm is looking for a job to avoid being bored during the summer. In Ciarán’s case,

    he wants to earn a bit of money. • Tá siad ag iarraidh airgead a chur ar leath-taobh i gcomhair an choláiste, agus má tá sé in achmhainn dóibh, dul ar saoire agus

    éadaí a cheannach. They want to put money aside for college, and if they can afford it, go on holidays

    and buy some clothes. • Tagann an bheirt ar fhógra do phostanna in óstán i mBaile Átha Cliath. The pair come across an ad for jobs in a hotel n Dublin. • Faraor, níl cónaí orthú i mBaile Átha Cliath. Níl an t-airgead acu i gcomhair árasáin. Unfortunately, they don’t live in Dublin. They don’t have the money for an

    apartment. • Áfach, tá cónaí ar dheartháir Choilm ansin. Ritheann sé leis nách mbeidh a dheartháir ann thar an samhradh. Bheadh dóthain spáis

    ann don bheirt acu! however, Colm’s brother lives there. He realises that his brother wont be there over the summer. There would be plenty of space for the two of them!

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, buaileann Colm agus Ciarán le bainisteoir Óstán Uí Néill. In picture 3, Colm and Ciarán meet the manager of Ostán Uí Néill. • Leagann an bainisteoir amach na dualgais a bheadh acu agus insíonn sé dóibh na huaireanta oibre atá i gceist. Bheadh orthu éide

    oibre a cheannach chomh maith. The manager lays out the responsibilities they would have, and tells them the work

    hours involved. They would also have to buy work clothes. • Tá na buachaillí lán-sásta le seo, agus fiafraíonn Ciarán an bhfuil cead acu tosú láithreach. The boys are happy with this, and Ciarán asks if they can start straight away.

    Post Samhraidh

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4 • Gan mhoill, téann an bheirt i dtaithí ar an obair. De ghnáth, oibríonn

    Colm mar fhreastalaí agus oibríonn Ciarán taobh thiar den bheár. The boys quickly grow accustomed to the work. Usually, Colm works as a waiter

    and Ciarán works behind the bar. • Tá Ciarán ag tarraingt pionta agus tá Colm ag míniú an bhiachlár do bhean. Ciarán is pulling a pint and Colm is explaining the menu to a woman. • Bíonn na buachaillí traochta ag deireadh an lae ach baineann siad sult as an obair.

    The boys are exhausted at the end of the day, but they enjoy the work.

    • I bhfaiteadh na súl, Mí Lúnasa atá ann agus tá deireadh tagtha leis an samhradh. In the blink of an eye, it is August and the end has come to the summer, • Tá an bheirt ag caint leis an mbainisteoir. Tá sé an-sásta leis na buachaillí, agus tugann sé cuireadh dóibh teacht ar ais ag an Nollaig

    nó an samhradh seo chugainn. The two boys are talking to the manager. He is very happy with the boys, and

    invites them to come back at Christmas or next summer. • Léiríonn na buachailí suim sa chuireadh seo, agus gabhann siad buíochas leis an mbainisteoir. The boys show interest in this offer and they thank the manager. • Bheadh sé deacair ionadaí a aimsiú don bheirt acu! It would be hard to find a replacement for the two!

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6 • Sa phictiúr deireanach, filleann na buachaillí abhaile. Tá tuismitheoirí Chiaráin an-mhórtasach as. Deir siad go bhfuil siad

    bródúil agus déanann siad comhghairdeas leis. In the last picture, the boys return home. Ciarán’s parents are very pleased with

    him. They say that they are proud, and congratulate him. • Tá tuistí Choilm sásta fosta. Tá airgead aige don choláiste agus laghdaíonn seo an brú atá orthú. Déanann siad é a ghríosú i dtreo

    rud éigin a cheannach dó féin. Colm’s parents are happy too. He has money for college and this lessens the

    pressure that is on them. They convince him to buy something for himself. • Is buachaillí stuama iad; mar a deir an seanfhocal, ‘Mol an óige agus tiocfaidh sí!’ They are level-headed boys; as the saying goes ‘Praise the youth and she will

    come’!

    Post samhraidh (cont’d)

  • Post Samhraidh (cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    • Cén mhí atá ann i bpictiúr a haon? / What month is it in Picture 1? • Déan cur síos ar éidí oibre na mbuachaillí/ Describe the boys’ work clothes • Cad is ainm don óstán? / What is the name of the hotel? • Sa tóir / searching/looking for • In achmhainn/ afford • freastalaí / waiter • Dualgais/ responsibility • Bia-chlár / menu

    • traochta/ exhausted • Cuireadh / invitation • brú / pressure • mortasach/ proud • gríosú / convince/entice ‘ing’ • Ag cuardach /searching • ag tuilleadh / earning (money) • Ag tarraingt pionta/ pulling a pint Gramadach • Postanna samhraidh / Tuiseal Ginideach; an samhradh = postanna samhraidh • Uaireanta oibre / Tuiseal Ginideach; obair= oibre • Leis an mbainisteoir / leis an + urú • An t-airgead / urú (t) on “airgead” because “airgead” (the noun) is masculine. An Bhéaltriail

    1. An bhfuil post agat? / Do you have a job?

    2. Cá ndeachaigh tú ar thaithí oibre? / Where did you do work experience?

    3. An bhfuil tábhacht le neamhspleáchas meas tú? / Is independence important, do you think?

  • of 1 3

    Ná húsáid an cárta creidmheasa gan chead

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Anseo, tá an lá mór tagtha agus feicimid Séan agus Máire ag baint taitnimh as an gceol iontach ann. The big day has arrived and we see Seán and Máire enjoying the wonderful music.

    • Tá atmaisféar leictreach le brath agus tá an staid ag cur thar maoil le lucht leanúna Kodaline. There’s an electric atmosphere and the stadium is overflowing with Kodaline fans

    • Buaileann siad le roinnt cairde ann agus tá an -oíche go deo acu! They meet a couple of friends there and they really have a fantastic night!

    • Téann siad sa tseans agus ceannaíonn Séan na ticéid, i ngan fhios dá athair. They take a chance and Seán buys the tickets without his father’s knowledge

    • 100 euro ar an iomlán atá le híoc acu. They have to pay 100 euro in total

    • Déarfainn nach mbeidh Daid ró - thógtha le seo! I would say that Dad won’t be too impressed with this!

    • I bpictiúr a haon feicimid Seán agus Máire ós comhair an ríomhaire. In P1 we see Seán and Máire in front of the computer

    • Dar leis an suíomh gréasáin, beidh an banna ceoil is fearr leo “Kodaline” ag seinm go luath sa staid Aviva i mBaile Átha Cliath.According to the website, their favourite band Kodaline will be playing soon in the Aviva Stadium in Dublin

    • Toisc nach gcosnaíonn na ticéid ach caoga euro, socraíonn siad láithreach dul ann. As the tickets only cost 50 euro, they immediately decide to go

    • Chun íoc as na ticéid, ní mór dóibh cárta creidmheasa a úsáid In order to pay for the tickets, they have to use a credit card.

    • Cuimhníonn Seán go bhfuil cárta Dhaid fágtha ag an matal aige agus ar ámharaí an tsaoil, tá an uimhir ar eolas ag Máire! Seán remembers that Dad’s card is on the mantlepiece and as luck would have it, Maire knows the number!

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Sa phictiúr seo, feicimid Daid ag déanamh iniúchadh ar a bhille Visa.

    • Baintear geit uafásach as nuair a thugann sé faoi deara 100 euro sa bhreis air.He gets a terrible fright when he notices an extra 100 euro on it.

    • Gan dabht, tá mearbhall air agus ní thuigeann sé céard atá tarlaithe. Without doubt, he’s confused and doesn’t understand what has happened

    • Gan mhoill, téann Daid chun an scéal a phlé lena phaistí. Without delay, dad goes to discuss the matter with his children

    • Tá sé ar thóir na fírinne is léir. He’s in pursuit of the truth, it’s clear

    • Admhaíonn Seán agus Máire gur bhain siad úsáid as an gcárta chun íoc as na ticéid agus tá uafás ar na tuistí lena n-iompar. Seán and Máire admit that they used the card to pay for the tickets and their parents are disgusted with this behaviour

    • Gabhann an bheirt acu a leithscéal leo ach is léir go bhfuil díomá an domhain ar a dtuistí. The 2 apologise but it’s clear that their parents are hugely disappointed

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Mar chúiteamh, ní mór do Sheán agus Máire go leor dualgaisí tí a

    dhéanamh. As compensation, Seán and Márie have to do a lot of houshold chores

    • Tá an folúsghlantachán á dhéanamh ag Máire agus tá Seán ag glanadh na bhfuinneog. Máire is hoovering and Seán is cleaning the windows

    • Tá a dtuistí ag coimeád súil ghéar orthu! Their parents are keeping a close eye on them

    • Ní call a rá go bhfuil a gceacht foghlamtha acu! It goes without saying that they have learned their lesson!

    Ná húsáid an cárta creidmheasa gan chead cont’d

  • of 3 3

    Ná húsáid an cárta creidmheasa gan chead cont’d

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cé mhéad a chosnaíonn na ticéid don cheolchoirm? How much do the tickets cost?

    Cén chuma atá ar na tuistí i bpictiúr a cúig? How do the parents look?

    Cén sort oibre atá ar siúl ag Seán agus Máire i bpictiúr a sé? What kind of work are Seán and Márie doing?

    • Íoc + as = to pay for

    • Ar thóir na fírinne = in pursuit of the truth/looking for the truth – ainmfhocal baininscneach sa tuiseal ginideach

    • Déarfainn = i would say = briathar sa Mhodh coinníollach

    • I ngan fhios dá athair – dá=do+a his

  • • I bpictiúr a haon, an dara lá is fiche de Mheitheamh atá ann. Don té nach eol dó a mhalairt, is é seo lá deireanach na hArdteiste. In picture 1, we see a calendar with a big circle around the date – it is the 22nd of

    June. For those who don’t know, this is the last day of the leaving cert. • Tá beirt bhuachaill, Eamon agus Brían, díreach tar éis na scrúdaithe a chríochnú, agus fiafraíonn siad an bhfuil cead acú dul ag campáil

    cois trá i Loch Garman don deireadh seachtaine. Two boys, Eamon and Brian have just finished the exams, and they ask if they are

    allowed to go camping by the beach in Loch Garman for the weekend. • Measann Mamaí gur smaoineamh maith é seo, agus go ndéanfadh sé maitheas dóibh dearmad a dhéanamh ar ualach na hArdteiste. Ní

    feidir a shéanadh go bhfuil briseadh tuillte acu! Mamaí thinks this is a ood idea, and that it would do them good to forget about the

    burden of the leaving cert. you can’t deny that they deserve a break! • Sroicheann na buachaillí a gceann scríbe roimh mheánlae. Tá an t-ionad campála bunaithe ag suíomh an-áisiúil agus tá radharc álainn

    ag an mbeirt. Is féidir leo báid seoil a fheiceáil san fharraige. The boys reach their destination before midday. The camping site is based in a very

    convenient location and the pair have a lovely view. They can see sailing boats in

    the sea. • Tá an ghrian ag scoilteadh na gcloch fad is a tá na buachaillí ag socrú an phubaill. Tá siad lán sásta leis toisc go bhfuil sé an-

    chompórdach. The sun is splitting the rocks while the boys set up the tent. They are pleased with is

    as it is very comfortable. • Tá an bheirt ag baint taitnimh as an tsaoirse tar éis an staidéir ar fad – is faoiseamh mór é! The two are enjoying the freedom after all the studying – it’s a great relief!

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, tá Eamon agus Brían ag griandathú cois trá. Tá siad ag tapú deise, mar is annamh a bhíonn lá chomh deas sin againn sa

    tír seo s’againne! In picture 3, Eamon and Brian are tanning on the beach. They are taking advantage

    of the opportunity, because it is rare that we get such a nice day in this country! • I bhfaiteadh na súl, tagann seal fearthainne, agus ritheann an bheirt i dtreo an phubaill. In the blink of an eye, a rain shower appears and the two run towards the tent. • Usáideann Brían a tuáille chun an leabhar a bhí á léamh aige a chosaint ón mbáisteach. Brian uses his towel to protect the book he had been reading from the rain.

    Ag Campáil Cois Farraige

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4

    • Faraor, nuair a shroicheann na buachaillí an puball, tá sé leagtha ag an ngaoth! Tuigeann siad anois an seanfhocal “ní bhíonn in aon rud

    ach seal!” Unfotunately, when the boys reach the tent, the wind has knocked it down. Now

    they understand the saying that everything is temporary! • Tá scamaill dhubha ag bagairt ós a gcionn agus tá crann ag lúbadh de dheasca na gaoithe. There are black clouds threatening above, and a tree is bending because of the

    wind. • Tá na buachaillí i gcruachás ceart – agus fliuch go craiceann mar bharr ar an donas! The boys are in a bad situation – and soaking wet too! • Níl rogha eile acu ach glao a chur ar a dtuistí. Insíonn Eamon an scéal dá athair. They have no other choice but to call their parents. Eamon tells the story to his

    father… • Tá athair Éamoin an-chabhrach. Deir sé leo go bhfuil óstán deas in aice láimhe agus go bhfuil aithne aige ar an mbainisteoir.

    Eamons Dad is very helpful. He tells them that theres a nice hotel at hand and that

    he knows the manager. • Buíochas le Dia, tá áit acu le fanacht anois. Cuireann Daid glao ar a chara agus cuireann sé seomra in áireamh dóibh. Tá díomá orthu

    faoin gcampáil ach tá an t-ádh leo faoin óstán! Thank God they have a place to stay now. Dad calls his friend and reserves a room

    for them. They are disappointed about the camping but lucky to have the hotel!

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6 • Sa phictiúr deireanach, tá an bheirt suite chun boird in Óstán na Faille. Tá béile te á ithe acu, agus tá siad tirim anois. In the last picture, the two are sitting at a table in Óstán na Faille. They are eating a

    hot meal and they are dry now. • Tá meangadh gáire orthu, agus tagann an seanfhocal, ‘Is olc an ghaoth nach séideann do dhuine éigin’ chun cuimhne. They’re both smiling and the saying ‘it’s an ill wind that blows no good’ comes to

    mind. • Murach an stoirm, ní bheadh siad ag fanacht in óstán sofaisticiúil! Is cinnte nach ndéanfadh siad dearmad ar an turas seo go deo. without the storm, the wouldn’t be staying in a sophisticated hotel. It is certain that they wouldn’t ever forget this trip.

    Ag Campáil Cois Farraige (cont’d)

  • Ag Campáil Cois Farraige(cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    • Cén data atá ann i bpictiúir a haon? / What date is it in Picture 1? • Cad atá á dhéanamh ag na buachaillí i bpictiúr a trí? / What are the boys doing in picture 3? • Cad a tharla don phuball i bpictiúr a ceathair? / What happened to the tent in picture 4? • Féilire / calendar • Fiafraigh / Ask • Ualach/ Burden • Puball / Tent • Báid seoil/ yachts

    • Annamh / rare • Seal fhearthainne / rain shower • Ag lúbadh / bending

    ‘ing’ • Ag griandathú / tanning/sun-bathing • Ag bagairt / threatening • Ag tapú deise / taking advantage Gramadach • Ualach na hardteiste / Tuiseal Ginideach; an ardteist = na hardteiste • Seal fearthainne / Tuiseal Ginideach; an fearthainn = seal fearthainne • A gceann scríbe / Aidiacht shealbhach a gceann (iolrach) • An t-ionad campála / Urú (t) on the “ionad” because “ionad” is masculine An Bhéaltriail

    1. An ndeachaigh tú ag campáil riamh? / Have you ever been camping?

    2. An bhfuil tú ag déanamh aon rud tar éis na hArdteiste? / Are you doing anything after the leaving cert?

    3. Conas a ligeann tú do scíth?/ How do you relax/ what do you do to relax?

  • of 1 3

    An Ghaeilge-seoid luachmhar agus cuid dár gcultúr

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Ní fada go bhfuil turas go dtí an Spidéal eagraithe acu. It’s not long until they’ve organised a trip to Spiddle.

    • Buaileann siad le daoine nua ann agus tá an deis acu a gcuid gaeilge a chleachtadh. They meet new people there and they have the opportunity to practice their Irish

    • Baineann siad taitneamh agus tairbhe as na himeachtaí éagsúla sa Spidéal – céilithe san oíche agus cluichí eitpheile ar an trá i rith an lae. They really enjoy the various activities in Spiddle – céilis at night and games of volleyball on the beach during the day.

    • Tá an ghrian ag scoilteadh na gcloch agus cuireann an dea-aimsir go mór leis an saoire. The sun is splitting the stones and the great weather really enhances their holiday.

    • Feicimid Seán agus Máire taobh amuigh de shiopa ceoil i lár na cathrach. We see Seán and Máire outside a music shop in the city centre

    • Dar le fógra atá ar crochadh ar an doras, tá sladmhargadh na Cásca ar siúl faoi láthair. According to a notice hanging on the door,the Easter sale is on at the minute.

    • Tá athas an domhain orthu fógra as gaeilge a fheiceáil. They’re delighted to see a sign in Irish

    • Ansin, socraíonn siad iarracht a dhéanamh an ghaeilge a chur chun cinn iad féin. They then decide to try to promote Irish themselves!

    • I bhfuinneog an tsiopa, feicimid bosca ceoil, bodhrán, conceirtín agus clairseach. In the shop window, we see an accordian, a bodhrán, a concertina and a harp

    • Anseo, feicimid Seán agus Máire ina suí ós comhair an ríomhaire. We see seán and Máire sitting in front of the computer

    • Tá sé socruithe acu dul go dtí an Ghaeltacht chun a gcuid Gaeilge labhartha a fheabhsú. They have decided to go to the gaeltacht in order to improve their spoken irish

    • Feicimid iad ag lorg eolais faoi chúrsaí Gaeltachta ar Facebook We see them looking for information on Gaeltacht courses on FB

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Méan Fomhair atá ann agus tá Seán agus Máire ar ais ar scoil tar éis

    na laethanta saoire. It’s September and Seán and Máire are back at school a!er the holidays

    • Beartaíonn siad agus cúpla cara leo ciorcal cainte a eagrú ag am lóin. They along with a couple of their friends decide to set up a conversation circle at lunch time

    • Feicimid iad i mbun comhrá as Gaeilge le chéile. We see them chatting away together in irish.

    • Is iontach an radharc é! It’s a wonderful sight!

    • Sa phictiúr seo, feicimid Máire ag éisteacht le clár ar Raidío na Gaeltachta. Here, we see Máire listening to RnaG.

    • Tá an aipp íoslódáilte aici ar a ifón agus baineann sí an-taitneamh as. She has downloaded the app on her iphone and really enjoys it

    • Ansin, feicimid Seán agus Máire ar a sáimhín só os comhair na teilifíse ag baint suilt as ceann de na cláracha iontacha ar TG4. Then, we see Seán and Máire chilling out in front of the TV enjoying one of the excellent programmes on TG4

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Sa phictiúr seo, feicimid Seán agus Máire i dteannta ionadaí ó

    Chonradh na Gaeilge. We see Seán and Máire in the company of a representative from Conradh na Gaeilge

    •déanta acu an ghaeilge a neartú, a chaomhnú agus a chur chun cinn sa cheantar agus ar scoil. The woman is presenting an award to them for their great work promoting, preserving and strengthening Irish in the area and at school.

    • Tá siad an-bhródúil astu féin. They’re really proud of themselves

    An Ghaeilge-seoid luachmhar agus cuid dár gcultúr (cont’d)

    Tá an bhean ag bronnadh gradaim orthu as ucht na dea-oibre atá

  • of 3 3

    An Ghaeilge-seoid luachmhar agus cuid dár gcultúr (cont’d)

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cad iad na huirlisí ceoil atá le feiceáil san fhuinneog? What instruments can one see in the window?

    Cad atá ar siúl ag na daltaí ar an trá? What are the students doing on the beach?

    Cén fáth a bhronnann an bhean an gradam seo ar Sheán agus Máire? Why does she present them with this award?

    • • An Cháisc / Easter

    • Sladmhargadh na Cásca / Easter sale (Tuiseal Ginideach)

    • Buail / to hit

    • Buail +le / to meet

    • Imeachtaí éagsúla / various activities

    • An-bhrodúil / very proud – an-+”h”

  • of 1 3

    Obair dhian: torthaí maithe san Ardteistiméireacht

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, faigheann Síle glaoch óna cara, Seán. Sile gets a call from her friend seán

    • Iarrann sé uirthi ar mhaith leí dul go dtí an phictiúrlann an oíche sin. He asks her if she’d like to go to the cinema that night

    • Dar leis, tá scannán iontach ar siúl sa Savoy, ag tosú ar a hocht a chlog. According to him, there’s a great film on in the Savoy, starting at 8

    • Deir Síle go bhfuil brón uirthi ach ní feidir leí dul toisc go bhfuil aiste le déanamh aici Síle says she’s sorry but she can’t go as she has an essay to do

    •It’s clear from this that Síle is very serious about her studies

    • Sa phictiúr seo, feicimid Síle in oifig an ghairmthreoraí. We see Síle in the guidance counsellor’s office

    • Tá cúrsaí ollscoile á bplé acu. They are discussing university courses

    • Tá suim ag Síle sa cheimic agus tá sí ag lorg eolais maidir le cúrsa i nGaillimh. Síle’s interested in chemistry and she’s looking for information regarding a course in Galway.

    • Dar leis an Uasal Ó Murchú, ní mór di obair dhian a dhéanamh toisc go bhfuil ceithre chéad pointe ag teastáil uaithi chun an cúrsa a fháil According to Mr Ó Murchú, she must work hard as she needs 400 points to get the course

    • I bpictiúr a dó, feicimid Síle agus Siobhán i gclós na scoile. We see Síle and Siobhan in the school yard

    • Taobh thiar díobh, tá beirt bhuachaill ag imirt cispheile. Behind them, there’s 2 boys playing basketball

    • Tugann Siobhan cuireadh do Shíle dul chuig an dioscó an oíche sin ach níl fonn ar Shíle dul toisc go bhfuil an iomarca obair bhaile aici Siobhán invites Síle to go to the disco that night but Síle doesn’t want to go as she has too much homework.

    Is léir ó seo go bhfuil Síle an-dáiríre faoina cuid staidéir

  • of 2 3

    Pictiúr 4

    • Lá na dtorthaí atá ann. It’s results day

    • Tá ceithre chéad caoga pointe gnóthaithe ag Síle agus tá gliondar an domhain uirthi leí féin. She’s achieved 450 points and she’s delighted with herself

    • Molann clann Shíle í go hard na spéire. Her family praise her to the heights

    • Dar le hÁine, tá a rath tuillte aici toisc go ndearna sí sár-iarracht i rith na bliana According to Áine, she deserves her success as she worked so hard during the year

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• I bpictiúr a sé, tá Síle i mbun clárúcháin dá cúrsa eolaíochta in

    ollscoil na hÉireann, Gaillimh. Síle is registering for her chemistry course in NUIG

    • Ba bhóthar fada é di ach tá Síle iontach sásta go bhfuil sí anois ag a ceann scríbe It was a long road but she’s really happy that she has arrived at her destination.

    Obair dhian: torthaí maithe san Ardteistiméireacht cont’d

    • Sa phictiúr seo, feicimid Síle ag staidéar ina seomra codlata. We see Síle studying in her bedroom

    • Is léir go bhfuil sí ag obair go dian dícheallach. It’s clear that she’s working really hard

    • Tá leabhair scaipthe ar fud na háite – ar an deasc agus ar an urlár. There are books scattered all over the place – on the desk and on the floor

    • Ansin, feicimid tuismitheoirí Shíle ag ól cupáin tae sa chistin. Then, we see her parents having a cup of tea in the kitchen

    • Deir athair Shíle go bhfuil sé buartha fuithi faoi láthair. Her father says he’s worried about her at the minute.

    • Dar leis, tá sos ag teastáil uaithi ón staidéar agus ba chóir di dul amach san aer úr According to him, she needs a break and she should go out into the fresh air

  • of 3 3

    Obair dhian: torthaí maithe san Ardteistiméireacht cont’d

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cad atá ar siúl ag na buachaillí i bpictiúr a dó? What are the boys doing in P2

    Cén fáth nach féidir leí dul go dtí an phictiúrlann? Why can she not go to the cinema?

    Cén chuma atá ar Shíle i bpictiúr a sé? How does she look in P6?

    • Tá cúrsaí ollscoile á bplé acu – university courses are being discussed by them

    • Ní mór di = She must dom,duit,dó,di,dúinn,daoibh,dóibh

    • Athair Shíle = Síles father

    • Lá na dtorthaí = results day = ainmfhocal sa tuiseal ginideach uimhir iolra

  • • I bpictiúr a haon feicimid beirt chailín i dteannta a chéile ar shráid truallaithe. In picture 1, we see 2 girls standing together on a polluted street. • Tá an áit bun ós cionn – tá na boscaí bruscair ag cur thar maoil agus tá bruscar caite ar fud na háite. The place is a mess – the bins are overflowing and there is litter thrown everywhere. • Deir Máire go bhfuil cuma dhéistineach ar an sráid, agus aontaíonn Siobhán lei. Caithfear feabhas a chur ar chuma na háite gan dabht. Máire says that the street looks disgusting, and Siobhán agrees with her. The look

    of the place needs to be improved, without a doubt.

    • An lá dár gcionn, eagraíonn Máire cruinniú Chomhairle an Phobail chun an fhadhb a phlé. The next day, Máire organizes a meeting with the council to discuss the problem. • Cuireann sí béim ar thábhacht na timpeallachta agus na dualgais atá acu mar shaoránaigh. Eagraíonn siad glantachán poiblí don

    deireadh seachtaine. She emphasizes the importance of the environment and the responsibility that

    they have as citizens. They organize a public clean-up for the weekend. • Fadhb eile a thagann chun solais ná saol sóisialta an bhaile. Tá easpa acmhainní ina cnámh spairne. Another problem that comes to light is the social life in the town. The lack of resources is a bone of contention.

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, feicimid an glantachán faoi lán seoil. Tá cuma i bhfad Éireann níos fearr ar an áit ina dhiaidh. In picture 3, we see the clean-up underway. The place looks a lot better afterwards. • Bailíonn na hoibrithe deonacha an bruscar ar fad i málaí móra dubha. Tá bibeanna lonracha orthu. The volunteers collect all of the rubbish in big black bags. They have high-vis vests

    on. • Ba bheag nách raibh muintir na háite in ann an tsráid a aithint! Mar a deir an seanfhocal, ní neart go cur le chéile. The people almost didn’t recognize the place! As the saying goes, many hands

    make light work.

    Comhoibriú an Phobail

    Pictiúr 1

  • • I bpictiúr a cúig, feicimid roinnt ranganna oíche éagsúla a reachtálann halla an phobail. In picture 5, we see some night classes which the town hall organises.. • Bíonn ranganna cócaireachta, ranganna ríomhaireachta agus fiú ranganna garraíodóireachta ar siúl. Is áis iontach í. There are cooking classes, computer classes and even gardening classes on. It’s an

    excellent facility. • Is léir go bhfuil éileamh ar na ranganna seo mar freastalaíonn idir fhir agus mhná orthú. It’s clear that there is demand for these classes, as both men and women attend

    them, • Ag deireadh an lae, is maith le daoine a scíth a ligint agus scileanna nua a fhoghlaim, chomh maith le cairde nua a dhéanamh. At the end of the day, people enjoy relaxing and learning new skills as well as

    making new friends. • Sa phictiúr deireanach, bronntar seic ar luach dhá mhíle cúig chéad euro ar an mbaile as ucht an dul chun cinn atá déanta acu le déanaí. In the last picture, the town is awarded a cheque to the value of two thousand five

    hundred euro for their recent improvement. • Is mór an onóir é seo, agus is cinnte go bhfuil a rath tuillte acu. Freisin bronntar corn orthu leis an inscríbhínn ‘An baile beag is mó

    feabhas’ air. This is a great honour, and it is certain that they have earned their success. They are

    also awarded with a trophy with the inscription ‘most improved small town’ on it. • Déanann na heagrathóirí comhghairdeas leo, agus molann siad dóibh leanacht ar aghaidh lena a gcuid oibre. Tús maith, leath na

    hoibre! The organisers congratulate them, and advise them to keep up the good work.A

    good start is half the work!

    Pictiúr 4

    • Chomh maith leis an nglantachán, cuirtear béim ar thimpeallacht sóisialta an bhaile. As well as the clean-up, an emphasis is put on the social environment of the town. • Gach Luan cuirtear ceolchoirm bheag ar siúl i gcomhair seanóirí an bhaile mar shiamsaíocht. Glacann amhránaí páirt ann go deonach.

    Baineann an lucht féachana an-sult as. Every Monday a small concert is put on for the elderly people in town as

    entertainment. Musicians take part voluntarily. The audience really enjoys it. • Uair in aghaidh na míosa bíonn cruinniú maidir le „Pobal ar Aire“. Labhraíonn Garda faoi na fadhbanna sa cheantar agus bíonn deis ag

    an bpobal ceisteanna a chur. Bíonn slua mhór ann de shíor. Once a month there is a meeting regarding the new ‘Neighbourhood watch’

    system. A garda brings up any issues in the area and the public are given a chance

    to ask questions. There is always a large crowd there.

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6

    Comhoibriú an Phobail (cont’d)

  • Foclóir A-Z • Truaillithe / polluted • Ag cur thar mhaoil / overflowing • Saoránaigh / citizens • Acmhainn / Resource • De shíor / Always • Dul chun cinn/ improvement • garraíodóireacht / gardening • oibrí deonach/ volunteer • A rath / their success • inscríbhínn / inscription •

    ‘ing’ • Ag cur thar maoil / over-flowing • Á phlé / discussing • Ag glanadh / cleaning

    1. Cén saghas fadhbanna atá i do cheantar? / what sort of problems are there in your area?

    2. An gcaitear go maith le seanóirí na laethanta seo? / Are elderly people treated well these days?

    3. An fhadhb mhór í fadhb an truaillithe sa tír seo? / Is pollution a big problem in this country?

    Comhoibriú an Phobail (cont’d)

    Ceisteanna • Cén saghas cuma atá ar an mbaile i bpictiúr a haon? / What sort of appearance does the town have in picture 1? • Cén saghas ranganna oíche a chuirtear ar siúl?. / What type of night classes are run?. • Cé mhéid airgid a bronnadh orthu? / How much money were they awarded with?

    Gramadach • Cnámh spairne / Tuiseal Ginideach; spairn = cnámh spairne • Málaí móra dubha / uimhir iolra; mála mór dubh = málaí móra dúbha • In aghaidh na míosa / Tuiseal Ginideach; an mhí= na míosa • An fhadhb / Séimhiú (h) on ‘fadhb’ because “fadhb” is feminine. An Bhéaltriail

  • of 1 3

    Breoite ar scoil

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Is léir go bhfuil Síle in umar na haimléise ach níl trua dá laghad ag a máthair di agus seolann sí ar scoil í. It’s clear that Sile’s in a bad way but her mother has no pity for her and sends her to school

    • Faigheann sí an bus ag geata an tí agus tá an bháisteach ag stealladh anuas ar Shíle bhocht. She gets the bus at the gate of the house and it’s teeming rain down on poor Síle

    • Sa phictiúr seo, tá Síle ag baint taitnimh as oíche ag an dioscó lena cairde agus feicimid iad ag canadh agus ag damhsa le chéile. Síle is enjoying a night at the disco with her friends and we see them singing and dancing together

    • Níl cíos, cás nó cathú orthu. They haven’t a care in the world

    • Ag deireadh na hoíche, socraíonn Síle agus Sinéad dul chun sceallóga agus borgairí a fháil toisc go bhfuil siad stiúgtha. At the end of the noght Síle and Sinéad decide to go get chips and burgers as they’re starving

    • Ag a hocht a chlog , an mhaidin dár gcionn, buaileann clog aláraim Shíle agus casann sí as é. At 8 o clock the following morning, Síle’s alarm rings and she turns it off.

    • Is ar éigean atá sí in ann bogadh, tá sí chomh lag sin. She’s hardly able to move, she’s so weak

    • Glaonn sí ar a máthair, ag rá leí go bhfuil sí traochta amach is amach. She calls her mother, telling her she’s totally wrecked.

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Feicimid Síle sa rang tíreolaíochta agus tá scrúdú tábhachtach ar siúl

    aici. We see Síle in geography class and she’s doing an important test

    • Ní féidir leí díriú ar an scrúdú áfach toisc go bhfuil tinneas cinn uafásach chomh maith le fonn cur amach uirthi. She can’t concentrate on the test however, as she has a terrible headache and feels like throwing up

    • Ní féidir a shéanadh go bhfuil sí i gcruachás ceart. One cannot deny that she’s in a bad way

    • Iarrann Síle cead dul amach óna múinteoir agus ligeann sé amach í. Sile asks for permission to leave from her teacher and he lets her out

    • Téann sí díreach chun labhairt leis an bpríomhoide. She goes directly to speak to the principal

    • Insíonn sí di go bhfuil pian uafásach ina bolg aici agus go bhfuil sí fíor-lag. She tells her that she has a terrible pain in her stomach and that she feels really weak

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Tugann an príomhoide díreach chuig an dochtúir í agus aithníonn

    The principal takes her straight to the doctor and he immediately recognises that she has food poisoning

    • Molann siad di sos leapa a thógáil go dtí go dtiocfaidh feabhas uirthi. They advise her to stay in bed until she gets better

    • Ní dóigh liom go mbeidh sí ag ithe borgairí arís go ceann i bhfad. I don’t think that she’ll be eating burgers again for a long time

    Breoite ar scoil (cont’d)

    sé láithreach go bhfuil nimhiú bia ar Shíle bocht.

  • of 3 3

    Breoite ar scoil (cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    Cá bhfuil na cairde i bpictiúr a haon? Where are the friends?

    Conas a mhothaíonn Síle i bpictiúr a dó? How does Sile feel?

    Cad atá ar siúl ag na cailíní i bpictiúr a ceathair? What are the girls doing?

    • Lena cairde = with her friends Lena= with his/with her/with their

    • Chomh = so

    • Chomh lag = so weak

    • Geata an tí / the gate of the house

    • Tá nimhiú bia ar Shíle / Food poisoning is on Sheila

  • • I bpictiúr a haon, faigheann Seán téacs óna chara Síle. In picture 1, Seán gets a text from his friend Síle. • Deir an téacs go bhfuil a madra imithe ar strae. Tá ionadh ar Sheán. The text says that her dog is gone missing. Seán is shocked. • Tá cabhair ag teastáil ó Shíle chun a madra a aimsiú, mar sin, téann Seán díreach chuig a teach. Síle needs help finding her dog, so Seán goes straight to her house.

    • Sroicheann Seán an teach agus is follas é a fheiscint go bhfuil Síle trína céile. Feictear í ag caoineadh. Seán reaches the house and Síle is obviously upset. We see her crying. • Rugann Seán barróg uirthi agus deir sé léi gan a bheith buartha. Iarann sé uirthi an scéal a insint. Seán gives her a hug and tells her not to worry. He asks her to tell him what

    happened. • Suíonn siad síos ag bord na cistine agus insíonn Síle cad a tharla. Pléann siad le chéile na rudaí gur féidir leo déanamh chun an madra

    a aimsiú. They sit down at the kitchen table and Síle explains what happened. They discuss

    together the things they can do to find the dog.

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3 • I bpictiúr a trí, beartaíonn an bheirt baint a úsáid as na meáin chumarsáide chun teacht ar an madra. In picture 3, the two decide to use the media to find the dog. • Cuireann Síle glaoch ar an radio áitiúil, “An Radio Pobail”. Deir an láithreoir léi go gcuirfidh sé fógra amach faoi. Síle calls the local radio, “An Radio Pobail”. The presenter tells her that he’ll put out

    an announcement about it. • Chomh maith leis sin, cuireann Seán fógra suas ar Facebook ag rá go bhfuil madra beag bán agus dubh ar iarraidh. Jojo is ainm dó agus

    ba chóir téacs a sheoladh chuige má tá eolas ag éinne faoi. As well as that, Seán puts an announcement up on Facebook saying that a small

    white and black dog is lost. Jojo is his name, and if anyone has any information

    about him, they should text him.

    Madra ar Strae

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4 • Téann Seán agus Síle go dtí lár an bhaile ag lorg Jojo. Seán and Síle go to the town centre to look for Jojo. • Tosaíonn siad ag béicíl agus ag screadaíl a ainm in árd a gcinn is a ngutha. They start screaming and shouting his name at the top of their lungs. • I bpreabadh na súl, faigheann Síle glao teileafóin. Freagraíonn sí é gan leisce dá laghad. Suddenly, Síle gets a phone call. She answers it without hesitation.

    • I bpictiúr a cúig, faigheann Síle dea-scéal iontach. Tá Jojo aimsithe ag duine éigin. In picture 5, Síle gets good news. Jojo has been found by someone. • Iarann sí ar an duine ar thaobh eile an ghutháin fanacht san áit ina bhfuil siad. She asks the person on the other end to stay where they are. • Insíonn sí an dea-nuacht le Seán agus rugann sí barróg eile air. Tá ríméad an domhain uirthi faoina madra agus tá faoiseamh ollmhór

    ar an mbeirt acu. She tells Seán the good news and give him another hug. She is delighted about her dog and they are both very relieved.

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6 • Sa phictiúr deireanach, buaileann Emma leis an bhfear a d’aimsigh Jojo. Tá Jojo ar iall ghearr aige. In the last picture, Síle meets up with the man who found Jojo. He has him on a

    short leash. • Deir sé go raibh sé san ionad siopadóireachta nuair a chonaic sé Jojo. Dar leis, bhí sé faiteach agus lean sé é. Tugann sé an madra ar

    ais do Shíle. He says he was in the shopping centre when he saw Jojo. According to him, Jojo

    was frightened and followed him. He gives the dog back to Síle. • Filleann Síle abhaile agus tá a tuismitheoirí ag fanacht ag leac an dorais. Tá áthas an domhain orthu an bheirt acu a fheiscint slán

    sábháilte. Iarann Daid uirthi an scéal a insint. Is léir go gcaithfidh

    Síle níos mó aire a thabairt don mhadra as seo amach! Síle returns home and her parents are waiting at the door for her. They are both

    very happy to see both of them safe. Dad asks her to tell them what happened. It’s

    clear that Síle needs to take more care of the dog from here on out!

    Madra ar Strae (cont’d)

  • Madra ar strae (cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    • Cad is ainm don mhadra? / What is the dog’s name? • Cén áit ina d’aimsigh an fear an madra? / Where did the man find the dog? • Cén caoi ina bhfuil Síle i bpictiúr a dó? / What way is Síle in in pic 2? • Leac an dorais / Doorstep • Iall / Leash • Barróg / Hug • Ar strae / Missing • Trína chéile / Upset

    • Gan leisce dá laghad / without hesitation • Dea-scéal / Good news • Faoiseamh / Relief • Faiteach / Nervous/frightened • Ionad siopadóireachta / Shopping centre ‘ing’ • Ag screadaíl / screaming • Ag fanacht / waiting • Ag lorg / looking/searching for Gramadach • Leac an dorais / Tuiseal Ginideach; an doras = an dorais • Ó Shíle / Ó + séimhiú (h) • Iall ghearr / Iall = feminine noun + h • A madra (her dog) / no séimhiú (h) on madra because of the feminine possessive pronoun. An Bhéaltriail

    1. An bhfuil peata agat? / Do you have a pet?

    2. An ndeachaigh aon rud ar strae duit ag am éigin? / Did anything of yours ever go missing?

    3. An maith leat ainmhí? / Do you like animals?

  • of 1 3

    Turas Scoile

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Cuirtear réimse leathan imeachtaí faoin aeir ar fáil do na daltaí – rothaíocht, surfáil, curachadóireacht, treodóireacht, dreapadóireacht, lúthchleasaíocht A wide range of outdoor activities are provided for the students – cycling, surfing, kayaking, orienteering, rock climbing and athletics

    • Ní call a rá nach mbeidh nóiméad le spáráil ag na daltaí! It goes without saying that they won’t have a free minute

    • Ní fada go bhfuil na daltaí ag a gceann scríbe – Campa Eactraíochta Chonamara. It’s not long until the students are at their destination – Connemara Adventure Centre

    • Tá lóistín na gcailíní ar thaobh amháin den chlós agus tá na buachaillí ag fanacht ar an taobh eile. The girls’ accommodation is on one side of the yard and the boys are staying on the other side

    • Tá beirt mhúinteoir ina dteannta chun súil ghéar a chóimead orthu dár ndoigh. There are 2 teachers with them to keep a close eye on them of course.

    • Tá gach éinne ag súil le clár maith imeachtaí. Everyone is looking forward to a good programme of events

    • I bpictiúr a haon, tá tionól ar siúl i gColáiste Eoin. In picture 1 assembly is underway in Coláiste Eoin

    • Is é an t-ábhar atá á phlé ag an bpríomhoide leis na daltaí ná an turas scoile bliantúil. The topic the principal is discussing with the students is the annual school tour

    • Tá roinnt moltaí ag na daltaí – turas go Páras, turas go dtí an Róimh nó b’fheidir turas sciála um Nollag ina measc. The students have a few suggestions – a trip to Paris / Rome or a ski trip at Christmas

    • Meabhraíonn an príomhoide dóibh áfach go bhfuil sé iontach costasach dul thar lear. The principal reminds them however that it’s very costly to go abroad

    • Mar gheall ar an gcúlú eacnamaíochta, socraíonn siad fanacht in Eirinn i mbliana agus dul chuig campa eactraíochta. Because of the Economic recession they decide to stay in Ireland and go to an adventure centre

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Sa phictiúr seo, tá cúrsa rianadóireachta ar siúl ag na daltaí.

    The students are doing an orienteering course

    • Ní mór do bhuachaill bocht amhain siúl tríd an uisce préachta mar chuid den chúrsa. One poor boy has to walk through the freezing water as part of the course

    • Feicimid na daltaí eile ag screadaíl in ard a gicnn is a ngutha, ag tabhairt tacaíocht dó We see the other students screaming at the top of their voices, giving him support

    • San oíche, bailíonn na daltaí le chéile chun ceol agus craic a bheith acu At nighttime, the students gather together for some music and fun

    • Tá giotár ag buachaill amháin agus neart amhrán ina chnuasach aige. One boy has a guitar and a big collection of songs

    • Tá cailín eile ar an mbodhrán agus cé go bhfuil siad go leir spíonta caite canann siad na hamhráin go léir le chéile. Another girl is on the bodhrán and even though they’re wrecked tired, they sing all the songs together

    • Is iontach an deis í a scíth a ligint! Its a wonderful opportunity to relax

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Sa phictiúr deireanach, cuireann príomhoide na scoile fáilte chroíúil

    roimh na daltái ar a dteacht abhaile dóibh. the principal warmly welcomes back the students on their return home.

    • Deir siad leis gur bhain siad taitneamh agus tairbhe as an turas agus go bhfuil siad anois traochta! They tell him they hugely enjoyed the trip and that they’re exhausted now!

    • Gabhann siad buíochas leis na múinteoirí a d’eagraigh an turas , ag rá leo go raibh sé i bhfad níos fearr ná turas go Páras!! They thank the teachers who organised the trip, telling them that it was far better than a trip to Paris!

    Turas Scoile cont’d

  • of 3 3

    Turas Scoile cont’d

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cad atá á phle ag na daltaí agus an príomhoide i bpictiúr a haon? What are the students and principal discussing in P1

    Céard iad na himeachtaí atá ar siúl i bPictiúr a trí What activities are going on in P3

    Cad iad na huirlisí ceoil atá le feiceáil i bpictiúr a cúig? What instruments can be seen in P5

    • Lóistín na gcailíní – ainmfhocal sa tuiseal ginideach uimhir iolra

    • Neart / go leor / an-chuid = a lot of

    • Fáilte a chur roimh = to welcome

    • Is iontach an deis í = it’s a wonderful opportunity

  • of 1 3

    Sláinte na nÓg-Seachtain na Sláinte

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I gceaintín na scoile, tá bia sláintiúil ar nós torthaí, íogart agus arán donn tí ar díol agus tá an-tóir orthu. In the school canteen, healthy food like fruit yoghurt and soda bread are on sale and are very popular

    • Feicimid ansin buachaill amháin agus bia gasta á ithe aige. Then, we see one boy eating fast food

    • Is léir nach dtuigeann sé go ndéanann bia mar seo dochar don tsláinte má itear an iomarca de. It’s clear that he doesn’t realise that food like this does damage to one’s health if one eats too much of it

    • Sa phictiúr seo, maidin Luain atá ann ag leathuair tar éis a naoi agus tá príomhoide na scoile ag tabhairt fógra do na daltaí ar an idirchum. It’s Monday morning at half nine and the principal is giving an announcement to the students on the intercom

    • Dar leí, Seachtain na Sláinte atá inti ar scoil agus cuirfear béim ar shláinte na ndaltaí a chur chun cinn le linn na seachtaine. According to her, it’s healthy week at school and an emphasis will be put on promoting student health during the week

    • Mar chuid de Sheachtain na Sláinte, déanann an scoil iarracht na daltaí a spreagadh chun páirt a ghlacadh i gcúrsaí spóirt. As part of healthy week, the school tries to encourage the students to take part in sport

    • Eagraítear cluiche peile idir na daltaí agus na múinteoirí i bpáirc na scoile. A football match is organised between the teachers and the students in the school pitch

    • Ansin, i Halla na Scoile, cuirtear ranganna aclaíochta ar siúl do na daltaí agus baineann siad an-taitneamh astu. Then, in the school hall, fitness classes are held for the students and they really enjoy them

  • of 2 3

    Pictiúr 4• Chun airgead a bhailiú le haghaidh trealamh spóirt don scoil,

    reachtáltar siúlóid urraithe agus is imeacht rathúil amach is amach é. To raise money for school sports equipment, a sponsored walk is held and it’s a hugely successful event

    • Glacann idir mhúinteoirí agus dhaltaí páirt sa tsiúlóid lá grianmhar amháin. Both teachers and students take part in the walk one sunny day

    • Sa phictiúr seo, labhraíonn aoichainteoir faoi fhadhbanna meabhairshláinte leis na daltaí. A guest speaker talks to the students about mental health problems

    • Spreagann sí na daltaí labhairt lena dtuismitheoirí nó lena múinteoirí má tá aon rud ag cur isteach orthu. She encourages the students to speak to their parents/teachers if there’s anything bothering them

    • Gan dabht, tá na daltaí ag éisteacht go géar leis an gcomhairle. Without doubt, the students are listening carefully to the advice

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Tráthnóna Aoine atá ann agus feicimid an príomhoide ar an

    idirchum arís. It’s Friday a!ernoon and we see the principal on the intercom again

    • Molann siad na daltaí as ucht na hiarrachta a rinne siad le linn Seachtain na Sláinte. She praises the students for their effort during healthy week

    • Seachtain den scoth a bhí inti agus tá an príomhoide fíorbhuíoch do gach duine. It was a fantastic week and the principal is very grateful to everyone

    Sláinte na nÓg-Seachtain na Sláinte(cont’d)

  • of 3 3

    Sláinte na nÓg-Seachtain na Sláinte (cont’d)

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    Cad atá ar siúl i Halla na Scoile? What is happening in the school hall?

    Cén sórt bia atá ar fáil sa cheaintín? What type of food is available in the canteen?

    Cén fáth a bhfuil siúlóid urraithe ar siúl? Why is the sponsored walk being held?

    • Páirt a ghlacadh / to take part

    • Idir mhúinteoirí agus dhaltaí / both teachers and students

    • Reachtáltar / is held – Briathar Saor Aimsir Láithreach

    • Meabhairshláinte / mental health

  • • Sa chéad phictiúr, tá ceathrar bhuachaill ag stánadh ar phóstaer. Tá seó tallaine áitiúil á fhógrú, agus tá duais mhealltach ann - €1,000. In the first picture, four boys are staring at a poster. A local talent show is being

    advertised, and there’s an enticing prize - €1,000. • Déanann na buachaillí plé ar an seó. Tá suim acú uilig sa cheol, agus measann buachaill amháin go mbeadh sé spéisiúil. The boys discuss the show. They are all interested in music, and one boy thinks it

    would be interesting. • Tar éis beagáinín idirphlé, socraíonn na buachaillí páirt a ghlacadh. After a bit of discussion, the boys decide to take part.

    • Sa phictiúr seo, léirítear na buachaillí ag cleachtadh. Cuireann siad grúpa ceoil le chéile, darb ainm ‘An Criú Craiceáilte’. In this picture, the boys are shown practicing. They form a band called ‘An Criú

    Craiceáilte’. • Tá réimse maith uirlise ann – seinntear an fhidil, na drumaí agus an giotár. Tá amhránaí ann chomh maith. There is a good range of instruments – the violin, the drums and the guitar are

    played. There is also a singer. • Is ceoltóirí díograiseacha iad, agus bíonn said ag cleachtadh achan lae. Oibríonn siad go dian dícheallach ar feadh trí mhí – Feabhra,

    Márta agus Aibreán. I ndiaidh a chéile a thógtar na caisleáin, mar a

    deir an seanfhocal! They are dedicated musicians, and they practice every day. They work very hard for

    three months – February, March and April. As they say, Rome wasnt built in a day!

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, lá an chomórtais atá ann. Mothaíonn na buachaillí neirbhíseach ach tá siad ag tnúth leis an deis a gceol a chasadh ós

    comhair slua. In picture 3, it’s the day of the competition. The boys feel nervous but they are

    looking forward to the opportunity to play their music in front of a crowd. . • Éisteann an múinteoir ceoil leo, agus tugann sé roinnt comhairle dóibh. Téann na buachaillí i bhfeidhm air, agus deir sé go bhfuil

    feabhas mór tagtha orthu. The music teacher listens to them, and he gives them some advice. The boys

    impress him, and he says that they have improved a lot. • Tá slua daoine ós comhair halla an phobail, agus tá an halla dubh le daoine cheana féin. Tá gach duine ag iarraidh na tallaine a fheiceáil.

    There is a crowd of people in front of the public hall, and the hall is already packed.

    Everyone wants to see the talent.

    Bua sa Seó Tallaine

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4 • I bhfaiteadh na súl, sroichtear deireadh an tseó. Is é ‘An Criú

    Craiceáilte’ an grúpa deiridh, agus cuireann fear an tí i láthair iad.

    In the blink of an eye, the end of the show is reached. ‘An criú craiceáilte’ are the

    final group, and the MC introduces them. • Le bualadh bos glórmhar, cuireann an slua fáilte rompu. Tosaíonn siad ag seinm, agus tá gach duine faoi gheasa acu. With a noisy round of applause, the crown welcomes them. They start playing, and they have everyone

    under a spell. • Tá na buachaillí ar fheabhas, agus is cinnte go bhfuil feith an cheoil go smior iontu. The boys are brilliant, and it is certain that the gift of music runs in their veins. • Tar éis briseadh beag, fógraíonn fear an tí na torthaí – iontas na n-iontas, tá an bua ag ‘An Criú Craiceáilte’! After a short break, the MC announces the winners – surprise, surprise, ‘An Criú

    Craiceáilte’ won! • Déanann fear an tí comhghairdeas leo, agus bronnann sé an seic orthu. Tá sé soiléir go bhfuil ríméad ar na buachaillí. the MC congratulates them, and he gives them the cheque. It is clear that the boys

    are ecstatic. • Tá siad ar mhuin na muice, agus ní feidir a shéanadh go bhfuil sé tuillte acu. They’re on the pigs back, and it cant be denied that they deserve it.

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6 • Sa phictiúr deireanach, tá na buachaillí i siopa ceoil darb ainm An Fonn Mall. Tá siad ag smaoineamh ar uirlisí nua a cheannach. In the last picture, the boys are in a music shop called ‘An Fonn Mall’. They are thinking of

    buying new instruments. • Tá an t-ádh leo go bhfuil sladmhargadh ar siúl, agus bíonn comhrá deas acu leis an mbuachaill atá ag obair. Chuala sé an deá-scéal

    faoin seó tallaine. They are lucky that there is a sale on, and they have a nice conversation with the

    boy who is working. He heard the good news about the talent show. • Tar éis uirlísí nua a cheannach, cuireann siad an chuid eile den airgead i gcúntas bainc. Buachaillí stuama iad gan dabht. After buying new instruments, they put the remaining money in a bank account.

    They are sensible boys without a doubt.

    Bua sa Seó Tallaine (cont’d)

  • Bua sa seó tallaine (cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    • Cé mhéad duine atá sa ghrúpa ceoil? / How many people are in the band? • Cad iad na huirlísí ceoil atá á seinm acu ?/ What are the instruments in the group? • Cá raibh an seó tallaine ar siúl?/ Where did the talent show take place? • Grúpa ceoil/ band • Díograiseach / dedicated • comhairle / advice • slua / crowd • faoi gheasa / under a spell (in awe)

    • fear an tí / MC • tuillte / deserved • ríméad / ecstatic/very happy • sladmhargadh/ sale • stuama / sensible ‘ing’ • Ag cleachtadh / practicing • Á fhógrú / Announcing • Ag seinnt / playing Gramadach • Grúpa ceoil / Tuiseal Ginideach; an ceol = grúpa ceoil • Lá an chomórtais / Tuiseal Ginideach; an comórtas= an chomórtais • A gceol/ Urú (g) on ‘ceol’ because Aidiacht Shealbhach (their). An Bhéaltriail

    1. An seinneann tú uirlis? / Do you play an instrument?

    2. Ar ghlac tú páirt riamh i gcomórtas tallaine? / Did you ever take part in a talent show?

    3. Cad a dhéanfá dá mbuafá míle euro? / What would you do if you won a thousand euro?

  • of 1 3

    Drochaimsir an Gheimhridh-Athrú Aeráide

    Pictiúr 1

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí ,réabann píopaí san áiléir agus feicimid an t-uisce ag teacht tríd an tsíleáil. In Picture 3 the pipes burst in the attic and we see the water coming through the ceiling

    • Déantar dochar mór don teach agus ní mór don chlann fios a chur ar an bpluiméir chun an fhadhb a réiteach. Huge damage is done to the house and the family have to send for the plumber to solve the problem

    • Tugann sé bille dhá chéad euro dóibh. He gives them a bill for 200 euro

    • Déanann an chlann éileamh ar an árachas tí ach mar thoradh, méadaítear an costas árachais an bhliain dár gcionn The family claim on their house insurance but as a result the insurance cost increases the following year.

    • Sa phictiúr seo, feicimid beirt duine, Seán agus Máire, ar a sáimhín só ós comhair na teilifíse. We see two people Seán and Máire, chilling out in front of the TV

    • Is é an clár atá ar siúl ná Primetime agus is é an t-ábhar atá á phlé air ná athrú aeráide. The programme that’s on is Primetime and the topic being discussed on it is climate change

    • Dar le Máire is fadhb chasta í agus aontaíonn Seán go huile is go hiomlán le seo go háirithe nuair a smaoiníonn sé siar ar an ngeimhreadh seo caite. According to Máire, it’s a complicated problem and seán fully agrees with this especially when he thinks of last winter

    • Sa phictiúr seo, feicimid teach faoi bhrat sneachta. Here we see a house under a blanket of snow

    • Is é an teocht atá ann ná ocht gcéim faoin reophointe, an gcreidfeá? The temperature is minus 8 would you believe?!

    • Is léir gur geimhreadh crua atá ann gan aon cheist faoi. Without doubt, it’s a tough winter.

  • of 2 3

    Pictiúr 4• •Sa phictiúr seo, lá gaofar atá ann agus feicimid go bhfuil crann tar

    éis titim ar charr mar gheall ar an ngaoth láidir. It’s a windy day and we see that a tree is a!er falling on a carr because of the strong wind

    • Ar ábharaí an tsaoil, ní ghortaítear aon duine san eachtra seo. Thankfully nobody is injured in the incident

    • Tá na cathracha ar nós Corcaigh agus Baile Átha Cliath buailte go dona ag na tuillte sa phictiúr seo. The cities such as Cork and Dublin are badly hit by the floods.

    • Feicimid bóthar faoi uisce anseo agus tá na seirbhísí tarrthála ag déanamh a ndíchill chun cabhrú leis na híobartaigh. We see a road totally flooded and the emergency services are doing their best to help the victims.

    • Tá an scéal céanna ann i mBaile Átha Cliath agus feicimid dhá charr tréigthe ar Shráid Uí Chonaill i lár na cathrach It’s the same story in Dublin and we see 2 cars abandoned on O’Connell St

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6• Tá an poll sa tsraith ózóin le feiceáil sa phictiúr seo.

    The hole in the ozone layer is to be seen here

    • Is léir ó seo go bhfuil an teocht domhanda ag dul in airde de réir a chéile. It’s clear from this that global warming is increasing steadily.

    • Feicimid chomh maith leá na gcnapáin oighir dá bharr. We see also the melting of the ice caps as a result.

    • Ní féidir é a shéanadh go bhfuil an timpeallacht i mbaol agus tá go leor fianaise chun an méid seo a chruthú. One cannot deny that the environment is in danger and there is much evidence to prove this fact.

    Drochaimsir an Gheimhridh-Athrú Aeráide (cont’d)

  • of 3 3

    Drochaimsir an Gheimhridh-Athrú Aeráide (cont’d)

    Ceisteanna

    Pointí Gramadaí

    •Cén clár atá ar siúl i bpictiúr a haon? What programme is on?

    Cén teocht atá ann i bpictiúr a dó? What’s the temperature?

    Cé mhéad a chosnaíonn an bille i bpictiúr a trí? How much does the bill cost?

    • Fadhb = fem

    • an fhadhb = the problem,

    • fadhb chasta = a complicated problem

    • Ocht gcéim = 8 degrees

    • Seacht,ocht,naoi,deich + úrú

    • Déantar=is done. Briathar Saor Aimsir Láithreach

    • An bhliain dár gcionn = the following year

    • An lá dár gcionn = the following day

  • • I bpictiúr a haon feicimid triúr scoláire; Pádraig, Mícheál agus Séamus, suite i gceaintín na scoile. Am lóin atá ann. In picture 1, we see 3 students, Pádraig, Mícheál and Séamus, sitting in the school

    canteen. It’s lunch time. • Tá cluiche idirnáisiúnta rugbaí á phlé acú – beidh Éire ag imirt in aghaidh na Fraince i bPáras dé Sathairn. Tá sceitimíní ar an triúr; tá

    siad ag taisteal chun na Fraince chun an cluiche a fheiceáil. They are discussing an international rugby match- Ireland will be playing against

    France in Paris on Saturday. The three of them are excited; they are travelling to

    France to see the game. • Measann Séamus go bhfuil Éire go maith chun tosaigh ar an bhFrainc agus go mbeidh an bua acu.. Séamus thinks that Ireland are ahead of France and that they will win. • Maidin Dé Sathairn atá an sa phictiúr seo, agus tá na buachaillí ós comhair críochfort a dó ag Aerfort Bhaile Átha Cliath. Tá málaí

    droma orthu uilig. It is Saturday morning in this picture, and the boys are in front of terminal two at

    Dublin Airport. They are all wearing backpacks. • Eitilt ghearr atá ann agus gan mhoill, sroicheann na buachaillí a gceann scríbe. Socraíonn siad turas bus a thógáil timpeall lár na

    cathrach chun na radhairc is cáiliúla a fheiceáil. It is a short flight and before long the boys reach their destination. They decide to

    take a bus tour around the city to see the famous sights. • Is áit stairiúil í gan aon agó, agus tá an triúr an-tógtha leis an Túr Eiffel go háirithe. Tá sé níos airde fiú ná mar a cheap siad! It is a historic place without a doubt, and the three are very taken with the Eiffel tower. Its even taller than they thought!

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • I bpictiúr a trí, tá na buachaillí ag stánadh ar threoirmharc eile, an Arc de Triomphe. Deir Pádraig gur radharc dochreidte é, agus

    aontaíonn an bheirt eile leis. Is feidir brat na Fraince a fheiceáil ag

    séadadh sa ghaoth. In picture 3, the three boys are staring at another monument, the Arc de Triomphe.

    Pádraig says that is is an incredible sight, and the other two agree with him. You

    can see the French flag blowing in the wind, • Fós tá am le spáráil ag an triúr, agus tugann siad cuairt ar siopa spóirt. Is deis iontach í fosta a gcuid fraincise labhartha a

    chleachtadh roimh na hardteiste. The three still have free time, so they visit a sport shop. It is a great opportunity to

    practice their spoken French before the leaving cert too. • Ceannaíonn Mícheál liathróid rugbaí mar chuimhneachán beag. Mícheál buys a rugby ball as a small souvenir.

    Lá ag Cluiche Rugbaí i Stade de France

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4

    • Ar deireadh, sroicheann siad Stade de France. Tá an áit dubh le daoine, agus tá atmaisféar leictreach le brath. Finally, they reach Stade de France. The place is packed, and an electric

    atmosphere can be felt. • I bhfaiteadh na súl, leath ama atá ann. Ar an drochuair, níl ag éirí ró-mhaith le foireann na hÉireann. Tá Éire chun deiridh ar an bhFrainc

    le naoi bpointe. in the blink of an eye, it is half time. Unfortunately, the irish team aren’t doing that

    well. Ireland are behind France by 9 points. • Áfach, tá captaen na foirne ag iarraidh an fhoireann a spreagadh. Níl an cluiche thart go fóill! however, the team captain is tryng to motivate the team. The game isn’t over yet!

    • Tosaíonn an dara leath le clibirt, agus is léir go bhfuil foireann na hÉireann athfhuinnithe. The second half starts with a scrum, and it is clear that the Irish team are re-

    energised. • Éiríonn leo an liathróid a sciobadh agus an lámh in uachtar a fháil ar an bhFrainc. They manage to swipe the ball, and get the upper hand on France • Agus é ag rith ar nós na gaoithe, faigheann imreoir úd d’Éirinn! Tá an lucht tacaíochta rí-chorraithe. Running like the wind, a player scores a try for Ireland! The crowd is very excited.

    Pictiúr 5

    Pictiúr 6

    • Sa phictiúr deireanach, tá foireann na hÉireann ag iarraidh úid a shlánú roimh shéideadh na feadóige. In the last picture, the irish team are trying to convert a try before the blowing of

    the whistle. • Níl fuaim ar bith le cloisteál sa staid – tá sé tiubh le teannas! Le cic amháin deiridh, scórálann Éire agus tá siad chun tosaigh. There isn’t a thing to be heard in the stadium – the air is thick with tension! With

    one final kick, Ireland scores and they are ahead. • Chomh luath is a shroicheann an liathróid an talamh, séideann an réiteoir an fheadóg, agus críochnaíonn an cluiche. Tá an bua acu! Tá

    na buachaillí ar bís, agus is cinnte nach ndeanfaidís dearmad ar an

    lá stairiúil seo go deo. As soon as the ball hits the ground, the referee blows the whistle and the game finishes. They won! The boys are beside themselves, and it’s

    certain that they wouldn’t ever forget this historic day.

    Lá ag Cluiche Rugbaí i Stade de France (cont’d)

  • Lá ag Cluiche Rugbaí i Stade de France

    (cont’d)

    Ceisteanna

    Foclóir A-Z

    • Cá bhfuil na buachaillí sa chéad phictiúr/ where are the boys in the first picture? • Cén scór a bhí ann ag leathama? what was the score at half time? • Cad a cheannaigh Mícheál sa siopa spóirt? What did Mícheál buy in the sport shop? • Sceitimíní/ excitement • Críochfort/ terminal • Ceann scríbe/ Destination • treoirmharc/ monument • cuimhneachán / souvenir

    • An lámh in uachtar/ the upper hand • úd / try • clibirt / scrum • slánú/ conversion • teannas / tension ‘ing’ • Ag stánadh / staring • Ag séideadh / blowing • Á phlé /discussing Gramadach • Chun na Fraince / Tuiseal Ginideach; an Fhrainc = na Fraince • Mála droma / Tuiseal Ginideach; droim = droma • An fheadóg / Séimhiú (h) on the “feadóg” because “feadóg” is feminine. An Bhéaltriail

    1. An imríonn tú sport? / Do you play sport?

    2. Ar fhreastail tú riamh ar chluiche mór rugbaí? Have you ever attended a big rugby match?

    3. An bhfuil tábhacht le spórt ar scoil, meas tú? / Is sport in school important, do you think?

  • • Sa chéad phictiúr, feictear Seán ina chodladh go sámh. In the first picture, Seán is seen peacefully asleep. • Tá sé beag beann ar an drochaimsir lasmuigh, atá le feiceáil tríd an bhfuinneog.

    He is oblivious to the rain shower outside, which can be seen through the window. • Lá na lacha atá ann gan aon agó, agus tá an tsráid tréigthe. It is a day for the ducks, without a doubt, and the street was deserted.

    • Is léir go ndeachaigh cursaí aimsire in olcas i rith na hoíche - nuair a dhúisíonn Seán bocht, tá ciseal uisce ag clúdach an úrláir! It is clear that the weather worsened during the night – when poor Seán wakes up,

    there is a layer of water covering the floor! • Tá leibhéal an uisce ag ardú, agus baintear stangadh as Seán. Níl a fhios aige cad ba chóir dó a dhéanamh. The water level is rising, and Sean gets a shock. He doesn’t know what to do. • Tá cosa Sheáin agus cosa na cathaoireach faoi cheilt ag an uisce. Tá éadaí chodladh Sheáin fluich báite. You can see that Seán’s feet and the chair’s legs are hidden by the water. Seán’s

    pyjamas are drenched.

    Pictiúr 2

    Pictiúr 3

    • Déanann Seán tréan-iarracht éalú ón teach, ach tá an doras tosaigh greamaithe de dheasca an uisce.

    Seán makes a big effort to escape the house, but the front door is stuck due to the

    water. • Claonann Seán amach leac na fuinneoige agus tosaíonn sé ag béicíl in árd a chinn ‘s a ghutha. Tá sé ag iarraidh airde a tharraingt ar fhéin.

    Seán leans out of the windowsill and starts to shout at the top of his voice. He is

    trying to bring attention to himself. • Tá an t-ádh leis – cloiseann beirt dhéagóir é ag screadaíl. Tá said suite ar bhalla os comhair teach Sheáin

    He is lucky – two teenagers hear him shouting. They are sitting on a wall in front of

    Seán’s house.

    Na Déagóirí cróga

    Pictiúr 1

  • Pictiúr 4

    • Cruinníonn an bheirt a misneach, agus coileann siad tríd an uisce i dtreo Sheáin.

    The pair gather their courage, and they tread through the water towards Seán. • Chomh luath is a shroicheann siad Seán, cuireann an cailín, Caitríona, fios ar na seirbhísí éigeandála. Tá sí ullmhaithe leis an seoladh baile.

    As soon as they reach Seán, the girl, Caitríona, calls the emergency services. She is ready with the address. • Déanann an buachaill, Daire, Seán a choimead ar a shuaimhneas. ‘Fanfaimid leat’ deir sé, ‘ná bí buartha’. Tá Seán an-bhuíoch as an

    gcomhluadar agus as an gcabhair.

    The boy, Daire, keeps Seán calm. ‘We’ll stay with you’ he says, ‘don’t worry’. Seán is very

    thankful for the company and for the help. • Gan mhoill, tagann lucht an dóiteáin chun cabhair a thabhairt. Déanann siad tarrtháil tapa ar Sheán, agus éalaíonn sé tríd an

    bhfuinneog le beagáinín cúnaimh. Ar scáth a chéile a mhaireann na

    daoine, mar a deir an seanfho