foruak eta liberalismoaren ezarpena euskal herrian,1833-1876

39
FORUAK ETA FORUAK ETA LIBERALISMOA EUSKAL LIBERALISMOA EUSKAL HERRIAN 1833-74 HERRIAN 1833-74 AINARA UNZAGA 2A AINARA UNZAGA 2A Historia liburutik, Ibaizabal arg. Historia liburutik, Ibaizabal arg.

Upload: teresa-olabarria

Post on 22-Jan-2018

553 views

Category:

Education


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

FORUAK ETA FORUAK ETA LIBERALISMOA EUSKAL LIBERALISMOA EUSKAL

HERRIAN 1833-74HERRIAN 1833-74  

AINARA UNZAGA 2AAINARA UNZAGA 2A

Historia liburutik, Ibaizabal arg.Historia liburutik, Ibaizabal arg.

Page 2: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

6. GAIA: Estatu 6. GAIA: Estatu liberalaren irudiakliberalaren irudiak

Haizea SarragaHaizea SarragaAriane MartínAriane Martín

2.C2.C

Page 3: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

1-Foruak:ezaugarri orokorrak1-Foruak:ezaugarri orokorrak

• Euskal lurraldeetan foruak daude indarrean Euskal lurraldeetan foruak daude indarrean 1833rarte.1833rarte.

• Foruak ohitura eta usadioetan oinarritutako Foruak ohitura eta usadioetan oinarritutako legeak dira.legeak dira.

• Honen arabera kaparetasun unibertsala, Honen arabera kaparetasun unibertsala, merkataritzan barneko mugak daude eta merkataritzan barneko mugak daude eta soldadutzia bakoitzak bere lurraldean egiten soldadutzia bakoitzak bere lurraldean egiten zuen.zuen.

Page 4: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Gobernu autonomoa zeukaten eta norbere Gobernu autonomoa zeukaten eta norbere erakundeak zituzten: Foru Aldundiak botere erakundeak zituzten: Foru Aldundiak botere betearazleaa,Batzar Nagusiak botere legegilea .betearazleaa,Batzar Nagusiak botere legegilea .

• Foru paseak ,maila bateraino, erregearen Foru paseak ,maila bateraino, erregearen legediak foruak betetzen zituen ala ez legediak foruak betetzen zituen ala ez baieztatzen zuen.baieztatzen zuen.

• Nafarroan Gorte estamentalak eta Erregeen Nafarroan Gorte estamentalak eta Erregeen kontseilua zegoen.Sobrecarta eskubidea delakoak kontseilua zegoen.Sobrecarta eskubidea delakoak forua betetzea segurtatzen zuen.forua betetzea segurtatzen zuen.

Page 5: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

2-Erregimen zaharraren krisia2-Erregimen zaharraren krisia

• Erregimen zaharreko egitura hau 1812ko Erregimen zaharreko egitura hau 1812ko konstituzioak zalantzan jartzen du,gero hirurteko konstituzioak zalantzan jartzen du,gero hirurteko liberalak eta lehen gerra karlistak erregimen liberalak eta lehen gerra karlistak erregimen liberalaren aplikazioa ekarriko du 1839tik liberalaren aplikazioa ekarriko du 1839tik aurrera.aurrera.

• LiberalismoaLiberalismoa Ilustrazioen ideiak lege Ilustrazioen ideiak lege bihurtzean datza .Lege hau konstituzio bihurtzean datza .Lege hau konstituzio zentralista,botere banaketan ,gizonezkoen zentralista,botere banaketan ,gizonezkoen sufragio zentsatarioa.sufragio zentsatarioa.

Page 6: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Liberalismoaren ezarpenaren urratsik handiena Liberalismoaren ezarpenaren urratsik handiena Ondorengotzaren auziarekin Ondorengotzaren auziarekin hasten da.hasten da.

• Felipe V.ak emandako Lege Salikoa, emakumeek Felipe V.ak emandako Lege Salikoa, emakumeek ezin zuten erregearen ondorengoa izan. ezin zuten erregearen ondorengoa izan. Fernando VIIak zuzeneko ondorengorik ez Fernando VIIak zuzeneko ondorengorik ez zuenez, bere anaia Karlos Maria Isidro infantea zuenez, bere anaia Karlos Maria Isidro infantea zen Espainiako erregetzaren ondorengoa. zen Espainiako erregetzaren ondorengoa.

•   

Page 7: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Karlos Maria Isidro

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/archive/5/51/20100102063653!Carlos_Mar%C3%ADa_Isidro_de_Borb%C3%B3n.png

Page 8: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Fernando VII

http://monsieurdevillefort.wordpress.com/2009/12/02/%C2%A1vivan-las-caenas-la-reeleccion-de-sergio-herrero-o-el-sindrome-de-fernando-vii/

Page 9: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Fernando VII.a Kristina Napolikoarekin ezkondu 1830, Fernando VII.a Kristina Napolikoarekin ezkondu 1830, haurdun gelditu. Fernando VII.a Lege Salikoa haurdun gelditu. Fernando VII.a Lege Salikoa indargabetzen zuen Berrespen Pragmatikoa eman zuen indargabetzen zuen Berrespen Pragmatikoa eman zuen eta emakumeei erregina izateko eskubidea aitortu. eta emakumeei erregina izateko eskubidea aitortu.

• 2 talde: 2 talde:

  • lege Salikoaren aldekoak lege Salikoaren aldekoak • Liberalak Isabelen alde Liberalak Isabelen alde

• Fernando VII.a hil(1833) karlistak matxinatu.Maria Fernando VII.a hil(1833) karlistak matxinatu.Maria Kristina erreginaordeak Iiberalen alde jo. Kristina erreginaordeak Iiberalen alde jo.

Page 10: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Isabel II.aIsabel II.a

http://www.google.es/imgres?imgurl=http://www.flg.es/fotos/3000/3782.jpg&imgrefurl=http://www.flg.es/html/Obras_3/IsabelIInia_3782.htm&usg=__pWlpYC02LCzFGpM91HGNYaI-2a4=&h=321&w=255&sz=18&hl=eu&start=0&zoom=1&tbnid=tTt1j8dmAWoHuM:&tbnh=136&tbnw=115&prev=/images%3Fq%3Disabel%2BII.a%2Bespa%25C3%25B1a%2Bni%25C3%25B1a%26um%3D1%26hl%3Deu%26client%3Dfirefox-a%26sa%3DG%26rls%3Dorg.mozilla:eu:official%26channel%3Ds%26biw%3D1045%26bih%3D679%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=244&vpy=51&dur=742&hovh=252&hovw=200&tx=97&ty=146&ei=I7nKTJDhB8344AbchLncDA&oei=I7nKTJDhB8344AbchLncDA&esq=1&page=1&ndsp=27&ved=1t:429,r:1,s:0

Page 11: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Maria Kristina (1833-1840)Maria Kristina (1833-1840)

http://www.google.es/imgres?imgurl=http://koroirastorza.com/Argazkiak/Irudiak-Historia2/5MariaCristina2.jpg&imgrefurl=http://koroirastorza.com/HISTORIA2/HistoriaEdukiak/Historia2-4gaia.htm&usg=__L7z1XLE41iel2C3RnZiUzChcB_Q=&h=487&w=349&sz=46&hl=eu&start=0&zoom=1&tbnid=lOK5HLX1_fZk_M:&tbnh=131&tbnw=74&prev=/images%3Fq%3Dmaria%2Bcristina%2Berregina%26um%3D1%26hl%3Deu%26client%3Dfirefox-a%26sa%3DG%26rls%3Dorg.mozilla:eu:official%26channel%3Ds%26biw%3D1045%26bih%3D679%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=683&vpy=306&dur=35&hovh=265&hovw=190&tx=99&ty=152&ei=xLnKTKfnNMbm4gbn59XcDA&oei=xLnKTKfnNMbm4gbn59XcDA&esq=1&page=1&ndsp=22&ved=1t:429,r:14,s:0

Page 12: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

2.1 lehen karlistaldia 2.1 lehen karlistaldia

• FernandoVII.a hil zenean, gerra zibila sortu zen FernandoVII.a hil zenean, gerra zibila sortu zen absolutisten eta liberalen artean.1840.urtera arte absolutisten eta liberalen artean.1840.urtera arte iraun zuen, eta Hego Euskal Herrian. iraun zuen, eta Hego Euskal Herrian.

  

Page 13: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Karlistak eta liberalak Karlistak eta liberalak • Karlos Maria Isidro jarraitzaileak aritu.2 bando: Karlos Maria Isidro jarraitzaileak aritu.2 bando:

• Karlistek Karlistek absolutismo monarkikoa eta Foru absolutismo monarkikoa eta Foru tradizioak aldezten zituzten; behe mailako apaizteria, tradizioak aldezten zituzten; behe mailako apaizteria, nekazari gehienak. nekazari gehienak.

• IIsabeldarrak sabeldarrak edo kristinoak ;liberalísmoa edo kristinoak ;liberalísmoa ezartzearen , legeak bateratzearen eta ezartzearen , legeak bateratzearen eta zentralizazioaren alde zeuden; alderdikideak zentralizazioaren alde zeuden; alderdikideak burgesiakoak ziren, goi malako nobleak.burgesiakoak ziren, goi malako nobleak.

• Hego Euskal Herrian, XIX.mendearen hasieratik Hego Euskal Herrian, XIX.mendearen hasieratik aldaketak ,ondorioz: ohiko bizimodu tradizionalen aldaketak ,ondorioz: ohiko bizimodu tradizionalen arteko oreka desegin. arteko oreka desegin.

•   

Page 14: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• KarlistenKarlisten leloak" Jainkoa, Aberria eta Erregea", leloak" Jainkoa, Aberria eta Erregea", absolutismo monarkikoa, katolikoa eta foruak. absolutismo monarkikoa, katolikoa eta foruak.

• LiberalismoakLiberalismoak estatuaren erradikalizazioa behar estatuaren erradikalizazioa behar zuten. Foru erakundeak kontrolpean izan zituen zuten. Foru erakundeak kontrolpean izan zituen nekazaritzako jaun handiak eta herritar asko nekazaritzako jaun handiak eta herritar asko Isabel II.ari sostengua ematearen onurez Isabel II.ari sostengua ematearen onurez jabetzen hasi ziren. jabetzen hasi ziren.

Page 15: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Lehen KarlistaldiaLehen Karlistaldia

http://www.google.es/imgres?imgurl=http://1.bp.blogspot.com/_5FsT9jwIQ6I/SxaqftvKxLI/AAAAAAAAAG0/KutByPrR6t8/s320/Primera_Guerra_Carlista.jpg&imgrefurl=http://adiosalasbolsasdeplastico.blogspot.com/2009/12/la-primera-guerra-carlista.html&usg=__dn0KyC6Kns7XaAK0Fk29ESt8KB0=&h=209&w=320&sz=29&hl=eu&start=0&zoom=1&tbnid=CnB7vTA1OYl5cM:&tbnh=105&tbnw=161&prev=/images%3Fq%3Dprimera%2Bcarlistada%26um%3D1%26hl%3Deu%26client%3Dfirefox-a%26sa%3DG%26rls%3Dorg.mozilla:eu:official%26channel%3Ds%26biw%3D1045%26bih%3D679%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=444&vpy=222&dur=3679&hovh=167&hovw=256&tx=124&ty=125&ei=zLrKTLbGNIb84Ab6hLXcDA&oei=zLrKTLbGNIb84Ab6hLXcDA&esq=1&page=1&ndsp=24&ved=1t:429,r:8,s:0

Page 16: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

  2.2 Lizarrako Gobernua: 2.2 Lizarrako Gobernua:

• Karlos estatu burua hiru estatu idazkaritzek Karlos estatu burua hiru estatu idazkaritzek osatuta zegoen.1gudea,Errege osatuta zegoen.1gudea,Errege aholkularitza((auzitegi gorena) eta Ogasuna. aholkularitza((auzitegi gorena) eta Ogasuna.

Page 17: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

2.3 Gerraren nondik norakoak 2.3 Gerraren nondik norakoak

•   Gerraren lehenengo fasea(1833-1835) Gerraren lehenengo fasea(1833-1835) • Zumalakarregik gerra zuzendu .gerrilen gerrak arrakastatsua..Zumalakarregik gerra zuzendu .gerrilen gerrak arrakastatsua..• Ondoren liberalak gero eta indar handiagoa.Ondoren liberalak gero eta indar handiagoa.

• Honekin batera foruak eta erregea bereizteko Muñagorritren Honekin batera foruak eta erregea bereizteko Muñagorritren proposamena.”Bakea eta Foruak”1838an.proposamena.”Bakea eta Foruak”1838an.

•   

• Bigarren faseanBigarren fasean• , Zumalakarregi hil zenetik Bilboko setiora arte Karlistek , Zumalakarregi hil zenetik Bilboko setiora arte Karlistek

hegoalderantz egin zuten Gomez jenerala Andaluziaraino. Karlos hegoalderantz egin zuten Gomez jenerala Andaluziaraino. Karlos Madril hartzen saiatu zen.1839an gerraz nekatuta bi taldeak etorri Madril hartzen saiatu zen.1839an gerraz nekatuta bi taldeak etorri ziren ziren

Page 18: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Tomas Zumalakarregi

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Tom%C3%A1s_Zumalac%C3%A1rregui_%28portrait%29.jpg

Page 19: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Gatazkaren amaiera Gatazkaren amaiera

• Maroto jeneral karlistak eta Espartero Maroto jeneral karlistak eta Espartero jeneral liberalak Bergarako Ituna sinatu jeneral liberalak Bergarako Ituna sinatu zuten, 1839, Marotok erregina izateko zuten, 1839, Marotok erregina izateko eskubidea aitortu zion Isabel II.ari , da eskubidea aitortu zion Isabel II.ari , da Esparterok Foruak babesteko hitza eman Esparterok Foruak babesteko hitza eman zuen.zuen.

Page 20: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Baldomero Espartero

http://valentin-corpus.blogspot.es/

Page 21: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

2.4 Moderatuak2.4 Moderatuak

• Gorte Moderatuek Gorte Moderatuek , Maria Kristinak Nafarroako eta , Maria Kristinak Nafarroako eta euskal lurraldeetako Foruak berretsi zituzten 1839ko euskal lurraldeetako Foruak berretsi zituzten 1839ko urriaren 25ean, "batasun konstituzionalari utzi gabe”urriaren 25ean, "batasun konstituzionalari utzi gabe”

• Foruak berresteko lurralde bakoitzak Foruak berresteko lurralde bakoitzak Gobernuarekin adostu behar zuten.Gobernuarekin adostu behar zuten.

Page 22: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

2.5 Esparteroren erregeordetza2.5 Esparteroren erregeordetza

• Foruzaleak zituzten ordezkariak bilatu zituzten Foruzaleak zituzten ordezkariak bilatu zituzten Gorteetara, baina ordezkari nafarrak progresistak Gorteetara, baina ordezkari nafarrak progresistak ziren. ziren.

• Nafarroaren negozioa partikularrei esker, Lege Nafarroaren negozioa partikularrei esker, Lege Hitzartua ematen zuten(1841)Lege horren arabera; Hitzartua ematen zuten(1841)Lege horren arabera; • Nafarroak erresuma izateari utzi zion, muga zergak bere Nafarroak erresuma izateari utzi zion, muga zergak bere

lurralde mugan ezarri zituzten. lurralde mugan ezarri zituzten. • Euskal lurraldeetan, ezarri zen legedi progresista; Euskal lurraldeetan, ezarri zen legedi progresista; • Foru pasea deuseztatu eta ondorioz, arma bidezko Foru pasea deuseztatu eta ondorioz, arma bidezko

matxinada sortu zen(1841) matxinada sortu zen(1841) •   

Page 23: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Liberalismo progresistaren kontrako sektoreek Liberalismo progresistaren kontrako sektoreek parte hartu matxinadan.parte hartu matxinadan.

• Esparterok gogor zapaldu zuen altxamendua. Esparterok gogor zapaldu zuen altxamendua. Eta dekretu bat eman zen, matxinadari Eta dekretu bat eman zen, matxinadari erantzunez(1841), hiru probintziak Espainiako erantzunez(1841), hiru probintziak Espainiako gainerako lurraldeen maila berean zeuden, gainerako lurraldeen maila berean zeuden, juridikoari eta muga zergei zegokionez.juridikoari eta muga zergei zegokionez.

• Esparterok erregeordea, politika autoritarioa Esparterok erregeordea, politika autoritarioa egin zuen.Matxinadak gertatu ziren eta erbestera egin zuen.Matxinadak gertatu ziren eta erbestera ihes egin behar. ihes egin behar.

Page 24: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Baldomero Espartero

http://valentin-corpus.blogspot.es/

Page 25: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

3.Isabel II.aren erregealdia 3.Isabel II.aren erregealdia   • Euskal Herrian Foruak konstituzio erregimen berriari Euskal Herrian Foruak konstituzio erregimen berriari

egokitzeko negozioak egiten jarraitu zuten. egokitzeko negozioak egiten jarraitu zuten.

• 3.1 Gobernu moderatua sendotzea. 3.1 Gobernu moderatua sendotzea.   • Euskal lurraldeetan Udalen Lege berria ezarri. Foru Euskal lurraldeetan Udalen Lege berria ezarri. Foru

Aldundiak eta Batzar Orokorrak jarri zituzten , Aldundiak eta Batzar Orokorrak jarri zituzten , administrazio eta ekonomiarekin. administrazio eta ekonomiarekin. Foru pasea ez zen Foru pasea ez zen berrio onartu. berrio onartu.

• Herriko hautesleak murriztu zituen, aberats Herriko hautesleak murriztu zituen, aberats foruzaleen mesederako. foruzaleen mesederako.

Page 26: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• 3.2 Gobernu progresisten 3.2 Gobernu progresisten egonkortasun ezaegonkortasun eza• Hego Euskal Herrian, burgesiak jarrera liberal Hego Euskal Herrian, burgesiak jarrera liberal

kontserbadoreagoa hartu zuten ekonomiaren kontserbadoreagoa hartu zuten ekonomiaren garapena bermatzeko, Foru batzuen aldekoak garapena bermatzeko, Foru batzuen aldekoak zirelako. zirelako.

• 3.3 Moderatuen itzulera 3.3 Moderatuen itzulera • Euskal Herrian, foruzaletasuna gero eta erro Euskal Herrian, foruzaletasuna gero eta erro

sakonagoak egiten joan zen, burgesentzat eta lur jabe sakonagoak egiten joan zen, burgesentzat eta lur jabe aberatsentzat.Foruetatik eratortzen ziren aberatsentzat.Foruetatik eratortzen ziren autogobernua eta zerga arloko berezitasunak. autogobernua eta zerga arloko berezitasunak.

Page 27: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

4. Seiurteko demokratikoa 4. Seiurteko demokratikoa

• Karlistek eta kantonalistek arma bidez egindako Karlistek eta kantonalistek arma bidez egindako oposízioak eredu demokratiko berriaren porrota oposízioak eredu demokratiko berriaren porrota ekarri zuen. ekarri zuen.

• Gobernu lraultzailea Gobernu lraultzailea • Lehenengo hauteskundeetan, progresistak , Lehenengo hauteskundeetan, progresistak ,

unionistak eta demokraten talde monarkikoa izan unionistak eta demokraten talde monarkikoa izan ziren garaile. ziren garaile.

Page 28: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Amadeo Saboia

http://www.lagubiayeltas.us/images/Personajes/AmadeoSaboya.jpg

Page 29: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

4.1 Hirugarren Karlistaldia (1872-4.1 Hirugarren Karlistaldia (1872-1876) 1876)

• A-Gobernu iraultzailea:A-Gobernu iraultzailea:• Iraultza demokratikoa eta estatu laikoa ezarri.Iraultza demokratikoa eta estatu laikoa ezarri.• Gobernuen jarraitzaileak eliza ,noble eta hainbat Gobernuen jarraitzaileak eliza ,noble eta hainbat

nekazari ,liberalak,demokratak,errepublikanoak.nekazari ,liberalak,demokratak,errepublikanoak.• B-Karlistak:B-Karlistak:• Karlisten jarraitzaileak herritarrak eta hiriko Karlisten jarraitzaileak herritarrak eta hiriko

langileak izango diralangileak izango dira• Katolikotasunaren defentsak, Seiurteko Katolikotasunaren defentsak, Seiurteko

iraultzaileek zorrotz errespetatu baitzuen foru iraultzaileek zorrotz errespetatu baitzuen foru erregimena. erregimena.

Page 30: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Karlisten taldeek propaganda politiko trebea Karlisten taldeek propaganda politiko trebea egin zuten prentsan, baita Elizak ere pulpituetan.egin zuten prentsan, baita Elizak ere pulpituetan.

• Euskal Herriko herritar gehienek.Karlos Euskal Herriko herritar gehienek.Karlos VII.aren monarkia berrezarri zenean, gizarte VII.aren monarkia berrezarri zenean, gizarte tradizionalaren eta ordenaren oinarriak, tradizionalaren eta ordenaren oinarriak, katolikotasuna eta Euskal Herrian nagusi ziren katolikotasuna eta Euskal Herrian nagusi ziren Foru berezitasunak. Foru berezitasunak.

Page 31: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• C-Gerraren nondik norakoak C-Gerraren nondik norakoak • Hirugarren karlistaldia 1872ko apirilean hasi zen Hirugarren karlistaldia 1872ko apirilean hasi zen

, Saboiako Amadeo atzerritarren ordez Karlos , Saboiako Amadeo atzerritarren ordez Karlos VII.a errege zilegi izendatu.Gudu galdu karlistek: VII.a errege zilegi izendatu.Gudu galdu karlistek: Arrigorriagakoa ,Mañarikoa eta Oñatikoa; eta Arrigorriagakoa ,Mañarikoa eta Oñatikoa; eta Orokietako Guduaren ondoren, maiatzaren24an, Orokietako Guduaren ondoren, maiatzaren24an, su eten labur bat sinatu zuten Zornotzan. Sta su eten labur bat sinatu zuten Zornotzan. Sta Cruz apaizak gerra bultzatu zuen.Cruz apaizak gerra bultzatu zuen.

Page 32: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• Karlistek erasoaldia irabazi zuten 1873an, Hego Karlistek erasoaldia irabazi zuten 1873an, Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan eta Katalunian, Euskal Herriko lau herrialdeetan eta Katalunian, gerrillen bidez eta burdinbideetan, telegrafoetan gerrillen bidez eta burdinbideetan, telegrafoetan eta abarretan sabotajeak eginez. Eusko lurraldeak eta abarretan sabotajeak eginez. Eusko lurraldeak karlisten esku gelditu ziren. karlisten esku gelditu ziren.

• Karlistak nagusi zitzaizkion, Metautenen, Karlistak nagusi zitzaizkion, Metautenen, Beramendin eta Deikaztelun. Mendixurko Beramendin eta Deikaztelun. Mendixurko Gudua galdu zuten. Ezin izan zituzten karlistek Gudua galdu zuten. Ezin izan zituzten karlistek hiriburuak menderatu eta 1874an , Bilbori 125 hiriburuak menderatu eta 1874an , Bilbori 125 eguneko setioa egin ondoren, amore eman behar eguneko setioa egin ondoren, amore eman behar izan zuten. izan zuten.

Page 33: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Dorregaray

http://1.bp.blogspot.com/_tTFdYezGXMQ/SwxpOhLoR8I/AAAAAAAAHVk/LJlrJROW_S8/s400/CACERES.jpg

Page 34: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• D-Lizarrako gobernuaD-Lizarrako gobernua– Gerrarekin batera karlistek Gerrarekin batera karlistek Lizarrako Gobernua Lizarrako Gobernua

antolatu zuten: antolatu zuten: – Karlos VII.a estatu burua eta diputazioak oinarri hiru Karlos VII.a estatu burua eta diputazioak oinarri hiru

estatu idazkaritzek osatuta zegoen.1gudea kanpo estatu idazkaritzek osatuta zegoen.1gudea kanpo harremana 2.estatua, Grazia Justizia eta Ogasuna. harremana 2.estatua, Grazia Justizia eta Ogasuna. Bere kode penala (auzitegi gorena, aduanak, posta) .Bere kode penala (auzitegi gorena, aduanak, posta) .1874an Oñatiko unibertsitatea sortu. 1874an Oñatiko unibertsitatea sortu.

Page 35: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Karlos VII

http://www.navarraconfidencial.com/2009/07/

Page 36: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

• E-Gerraren amaieraE-Gerraren amaiera• Gatazka militarrek1876.urtera iraun. Gatazka militarrek1876.urtera iraun. Alfontso Alfontso

XII.a politikan XII.a politikan esku hartzen hasi zenean, esku hartzen hasi zenean, foruzale kontserbadore asko , lehen foruzale kontserbadore asko , lehen karlismoaren aldean ibilitakoak, joera aldatzen karlismoaren aldean ibilitakoak, joera aldatzen hasi ziren. 1875ean, liberalek karlistei gailendu hasi ziren. 1875ean, liberalek karlistei gailendu zuten. Katalunian 1876an Lizarra erori zen. zuten. Katalunian 1876an Lizarra erori zen.

• Errestaurazio garaianErrestaurazio garaian, Foruak deuseztatu , Foruak deuseztatu zituen:zituen:– Horrengatik soldaduzka egin eta zergak ordaindu Horrengatik soldaduzka egin eta zergak ordaindu

behar ziren.behar ziren.– Euskal lurraldeetako burgesia ez zegoen ados .Euskal lurraldeetako burgesia ez zegoen ados .

Page 37: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

Alfonso XII

http://www.laguia2000.com/wp-content/uploads/2007/06/alfonso-xii.jpg

Page 38: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876

4.2 Kontzertu ekonomikoak 4.2 Kontzertu ekonomikoak sinatu.sinatu.

• Burgesiaren ezadostasunak bultzatuta.Burgesiaren ezadostasunak bultzatuta.• Estatuak , Bizkaia,Gipuzkoa eta Arabarekin Estatuak , Bizkaia,Gipuzkoa eta Arabarekin

gobernuak sinatu zuen akordioa.Horren gobernuak sinatu zuen akordioa.Horren arabera ,Foru Aldundi bakoitzak zergak arabera ,Foru Aldundi bakoitzak zergak kobratzen zituen eta kantitate bat Gobernu kobratzen zituen eta kantitate bat Gobernu Zentralari bidaltzen dio:KUPOAZentralari bidaltzen dio:KUPOA . .

• Honek maila bateko finantza autonomia Honek maila bateko finantza autonomia ematen dio.ematen dio.

• Kontzertu bakoitzak epe irauten du eta beste Kontzertu bakoitzak epe irauten du eta beste bat negoziatu behar da. bat negoziatu behar da.

Page 39: Foruak eta  liberalismoaren ezarpena  Euskal  Herrian,1833-1876