70 NowoczesneBudownictwoInżynieryjneMaj – Czerwiec 2013

Koncesjenaprojektyposzukiwawczew Polsceotrzymałynaj-większefirmyz sektoraE&P(Exploration and Production),w tymChevron,MarathonOil,ENI,BNKorazTalismanEnergy.W śladzatymnakrajowyrynekweszlinajwięksipodwykonawcyusług,tj.Schlumberger,Halliburton,WeatherfordorazBakerHughes.Rozszerzylionizakresusług,oferującrealizacjęprocesuposzu-kiwawczegoodetapuwykonywaniaotworówwiertnicznychpowykańczanieodwiertów,w tymrównieżzabiegiszczelinowaniahydraulicznego.W sektorzemożnazaobserwowaćwzrostpo-pytunatechnologieszczelinowaniai odwiertów.A wejścienarynekUnitedOilServices,wspieranejprzezjedenz wiodącychprywatnychfunduszyinwestycyjnych,dodatkowopotwierdzasilnezainteresowaniepolskimgazemzezłóżniekonwencjo-nalnych.Wydajesię,żewłaśniepojawieniesięnarynkuklu-czowychglobalnychgraczybędziemiałodecydującywpływnapotencjalneuruchomieniekomercyjnegowydobyciagazułupkowegow Polsce.WedługplanówMinisterstwaSkarbupierwszakopalniagazu

łupkowegomiałabyrozpocząćdziałalnośćjużw 2015r.Biorącjednakpoduwagętempopracrozpoznawczo-poszukiwawczych,termintenwydajesiębyćmałoprawdopodobny.Pasłupkowy,obejmującyok.37tys.km2,tj.12%obszaru

Polski,rozciągasięodpółnocnychobszarówkraju,przezregionycentralne,powschodnie.Ostatniepraceposzukiwawczezdająsiępotwierdzać,żenajbardziejobiecującajeststrefazlokalizowananapółnocyPolski,i tonatymobszarzekoncentrujesięobecniewiększośćprojektówposzukiwawczo-rozpoznawczych.

Dolutego2013r.MinisterstwoŚrodowiskawydało113kon-cesjinaposzukiwaniegazułupkowegow Polsce.Najwięcejkoncesjiotrzymały:PGNiG(15),Petrolinvest(14),MarathonOilCompany(11),3legresources(9),OrlenUpstream(7)i BNKPetroleum(6).PonadtowedługdanychMinisterstwaz 1lutego2013r.dotejporyzdołanowykonaćw całości40odwiertów,a kolejnedwasąw fazierealizacji.Ostatnieprojektykoncentrująsięprzedewszystkimnauzy-

skaniunowychprofilidanych,którepozwoląopracowaćdalszeplanyrozwojusektora.Spośródważkichpytańnatematpotencjałuprzemysłui moż-

liwości inwestycyjnychdwagłównedotycządokładnejwiel-kościniekonwencjonalnychzłóżgazuorazopłacalności jegowydobycia.Zasobygazułupkowegow Polscewynosząwedługróżnych

źródełod346mldm3do1,9blnm3(wedługPaństwowegoInstytutuGeologicznego–PaństwowegoInstytutuBadawczego,PIG–PIB),1,4blnm3(wedługWoodMackenzie),a nawet5,3blnm3(wedługamerykańskiejagencjirządowejUSEnergyInformationAdministration).Jakpotwierdzająsamieksperci,aniszacunkowedaneEIA,

anitepochodzącez PIG–PIBniesąwystarczającowiarygodne.Natymetapierzetelne informacjena tematwielkościzłóżmogąopieraćsięjedynienawyliczeniachbędącychwynikamiprojektówodwiertowychprowadzonychprzezfirmyz sektoraE&P.Więcejwykonanychodwiertówwpłynienaposzerzeniewiedzyo polskimrynkułupkówi umożliwizweryfikowanie

Gaz ziemny z łupków w Polscetekst:toMAsz weigeNsPerg,PMR

Polska jest europejskim pionierem w dziedzinie projektów poszukiwawczych gazu łupkowego i ma szansę stać się centrum rozwoju tego sektora w przyszłości. Zainteresowanie niekonwencjonalnymi zasobami gazu ziemnego wzmacnia silna potrzeba dywersyfikacji dostaw błękitnego paliwa do Polski oraz relatywnie łatwy dostęp do rynku dla inwestorów zagranicznych. Wsparcie działań poszukiwawczych deklaruje również polski rząd.

fot. Nightman1965 - Fotolia.com

jegofaktycznegopotencjału.Ekspercispodziewająsiębardziejmiarodajnychdanychnatematwielkościzasobówgazułupko-wegonajwcześniejw połowie2014r.,czyliw momenciegdy,jakwynikaz wydanychkoncesji,planówfirmposzukiwawczychorazfaktycznegopostępupracrozpoznawczych,zostaniewy-konanychw sumieok.100odwiertów.Polskazużywa14,3mldm3gazuziemnegorocznie,z czego

tylko4,1mldm3pochodziz krajowegowydobycia.Niewy-starczającezasobyropyi konwencjonalnegogazuziemnegopowodująsilnązależnośćodimportusurowców,główniez Rosji.Potwierdzenienawetnajmniejszejz szacunkowychwielkościzasobówgazułupkowego(wynoszącej346mldm3)mogłobytęzależnośćnietyleznaczącoograniczyć,cozupełniewyeli-minować.Komercyjnewydobyciegazułupkowegow Polscepokryłobyw całościzapotrzebowanienabłękitnepaliwonakilkadziesięcioleci(ok.30–50lat).Optymizmstudząjednakwciążniepełneinformacjenatemat

regulacjiprawnych,m.in.kwestiipodatkowychorazprocedurkoncesyjnych.W tymprzypadkuprawoniedokońcanadążazapraktyką,cowzbudzawątpliwościinwestorów,zwłaszczazagra-nicznych,którzymusząmiećpewnośćcodowysokościpodatków,jakiezapłacązawydobyciei prowadzeniedziałalnościw ramachposiadanychkoncesji.Z drugiejstronyprzedłożonew październiku2012r.przezMinisterstwoŚrodowiskazałożeniakierunkoweregulacjiw sprawiewydobyciawęglowodorów,w tymzezłóżniekonwencjonalnych,dopewnegostopniaokreślająkierunekrozwojuzmianprawno-podatkowych,jakichnależyoczekiwaćw tymzakresiew Polsce.W ramachpodstawowychzałożeńza-proponowanychprzezMinisterstwoznajdująsięm.in.:� zmianyw systemiekoncesyjnymdoprecyzowująceprawai obowiązkiokreślonew koncesji,kwestienadzorupaństwanadwtórnymobrotemkoncesjami,w tymprawopierwokupulubodsprzedażykoncesji;� zmianyzwiązanez zachowaniemprawapierwszeństwawy-kupukoncesjinaeksploatacjęzłożadlapodmiotu,któryjerozpoznał,poprzygotowaniui złożeniuwymaganychdoku-mentówgeologicznych;

� powołanieNarodowegoOperatoraKopalinEnergetycznych(NOKE)jakostrategicznejspółkiskarbupaństwa,nadktórąbezpośredninadzórbędziesprawowałMinisterSkarbuPań-stwa.Zgodniez założeniami,NOKEbędzieposiadaćprawopierwokupuw ramachwtórnegoobrotukoncesjami,a uzy-skanezyskiz wydobyciabędąprzekazywanedobudżetupaństwaorazWęglowodorowegoFunduszuPokoleńz prze-znaczeniemnainwestycjedługoterminowe.Zaproponowanezmianydotyczątakżewprowadzeniapodatku

odwartościwydobytegosurowcai przewidująpodstawowestawkiw wysokości5%dlagazui 10%dlaropynaftowej.Ponadtorozważasięwprowadzeniedodatkowegopodatkuwęglowodoro-wegow wysokości25%odnadwyżkiprzychodównadwydatkami.Niezależnieodstosunkowomglistychperspektywkomer-

cyjnejeksploatacjigazu łupkowego,polskirząd jestpełenoptymizmui entuzjastycznieoceniaprojektjegowydobywania.Stanowiskowładzpotwierdzaumowao współpracydotyczącaposzukiwańi wydobyciagazułupkowego,podpisanaprzezpięćnajwiększychspółekskarbupaństwaz sektoraenergetycznego(PGNiG,Tauron,KGHM,Enea,PGE).Mająoneprzeznaczyć1,72mldzłnatencel.Szczegółowewarunkiwspółpracyw ramachkonsorcjumłup-

kowegomiałyzostaćustalonedo4lutego2013r. i chociażw dalszymciąguniezostałyzaprezentowane,towedługprzed-stawicielikonsorcjumharmonogrampracjestrealizowanyi nienależyoczekiwaćopóźnieńw faktycznejwspółpracypodmiotów.Mimo pewnych spodziewać się problemów, możliwość

wydobyciagazułupkowegow Polscejestpostrzeganajakoatrakcyjnaperspektywainwestycyjna.Przyczyniłysiędotegoobiecująceszacunkicodowielkościzłóż,prowadzonenajintensy-wniejw Europiedziałaniaposzukiwawcze,możliwaliberalizacjarynkugazuw perspektywieśredniookresowejorazobecnośćw krajuwiodącychfirmposzukiwawczo-rozpoznawczych.Os-tatecznewyjaśnieniei uregulowaniekwestiiprawnychi podat-kowychorazpotwierdzenierzeczywistejwielkościzłóżstanowiąkluczdozwiększeniapotencjałurozwojutejnoweji ważnejgałęzisektoraenergetycznego.

GazłupkowyPolsKA

Ryc. 1. Potencjalny obszar występowania łupków, źródło: PIG–PIBRyc. 2. Złoża w skałach łupkowych znajdują się znacznie głębiej niż konwencjonalne złoża gazu ziemnego, źródło: PGNiG

71Maj – Czerwiec 2013 NowoczesneBudownictwoInżynieryjne

legenda:piaskowce

łupkibitumiczne

wodyformacyjne

złożagazuziemnego

złożeropynaftowejwłupkach

Niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego

złożagazuziemnegowłupkach

złożagazuziemnegozamkniętego

Konwencjonalne złoża gazu ziemnego

strukturalne

stratygraficzne

TECHNOLOGIE WIERTNICZE

Śląskie Towarzystwo Wiertnicze DALBIS Spółka z o.o.ul. Strzelców Bytomskich 10041-922 RADZIONKÓWtel./fax. +48 (32) 289-67-39lub +48 (32) 289-82-15e-mail: info@dalbis.com.pl

Usługi wiertnicze• Wiercenia pionowe oraz poziome – z powierzchni

oraz wyrobisk górniczych,• Wiercenia hydrogeologiczne – poszukiwawcze i rozpoznawcze wraz

z obsługą geologiczną• Wiercenia otworów inżynieryjnych dla odwadniania wentylacji,

podsadzania pustek, itp.,• Wiercenia otworów wielkośrednicowych (do średnicy 2,0 m),• Budowa studni.

Usługi geotechniczne• Iniekcje cementowe i środkami chemicznymi,• Kotwienie,• Zabezpieczanie skarp, zboczy oraz nasypów,• Wypełnianie pustek poeksploatacyjnych,• Odwodnienia.

OferujemyKompleksowe wykonawstwo robót wg projektów zleconych lub własnych z zastosowaniem nowoczesnych technologii robót wiertniczych i z wykorzystaniem własnego sprzętu.

www.dalbis.com.pl