fransa doğal gaz görünümü · 2020. 7. 9. · fransa doğal gaz görünümü yÖnetİcİ...
TRANSCRIPT
Fransa
Doğal Gaz
Goumlruumlnuumlmuuml
Raporu
Nisan 2020
GAZBİR-GAZMER Uluslararası İlişkiler Komisyonu
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
YOumlNETİCİ OumlZETİ
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturarak
Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır Avrupa Birliği
iccedilerisinde en geniş doğal gaz iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve guumlccedilluuml LNG
altyapısı sayesinde Avrupa gaz piyasasında kilit rol oynamaktadır
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en oumlnemli adımı 2018 yılında tek doğal gaz pazarına
geccedilişle atmış oldu Kuzey ve guumlneydeki pazarın TRF(Fransa Ticaret Boumllgesi) adı altında
birleştirilmesi ile 2003 yılında sekiz gaz ticaret boumllgesinden oluşan gaz piyasasının kademeli
olarak 15 yıl iccedilerisinde tek pazara geccedilişi tamamlanmıştır Bu geccediliş Fransada doğal gaz
piyasasının guumlccedilluuml gelişimini suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabetinin arttırılmasına ve
tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli bir adım atılmıştır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml tedarikin oumllccedileğini ciddi oumllccediluumlde artırarak ve maliyetlerini
azaltması sayesinde enerji sektoumlruumlndeki payı guumlnden guumlne artmaktadır Fransa huumlkuumlmeti
ldquoYeşil Buumlyuumlme iccedilin Enerji Geccedilişi Yasasırdquo ile biyogazın 2030rsquoa kadar toplam gaz tuumlketimin
10rsquounu karşılamasını amaccedillamakta ve bu amaccedil doğrultusunda bir dizi kolaylaştırıcı
politikayı uygulamaya koymuştur Biyometan uumlretim maliyetinin 30 oranında duumlşuumlruumllmesi
şartı aranılarak huumlkuumlmet 2030 yılına kadar biyometan uumlreticilerine yaklaşık 9 milyar Euro
devlet yardımı taahhuumlduumlnde bulunmuştur
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve uzun vadeli
yol haritalarının oluşturulması kararı alınmıştır Bazı doğal gaz dağıtım şebekelerine 2030a
kadar harmanlanmış hidrojeni 10 ve daha sonra 20 hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir
Bu rapor kapsamında Fransarsquonın doğal gaz goumlruumlnuumlmuuml Fransa huumlkuumlmetinin gaz sektoumlruumlne ait
yeni politikaları araştırılmış ve yenilenebilir doğal gazdaki son gelişmeler ve projeler
incelenmiştir
İCcedilİNDEKİLER
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10
41 Doğal Gaz Tuumlketimi10
42 Doğal Gaz Uumlretimi11
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13
51 Doğal Gaz İthalatı13
52 Doğal Gaz İhracatı13
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15
6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18
8 Yenilenebilir Gazlar19
81 Hidrojen19
82 Biyogaz20
9 Değerlendirme21
10 Kaynakccedila22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml
Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer
enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz
9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden
oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil
yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir
paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının
(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların
kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi
nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından
kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa
tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden
karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir
enerjilerin oranı da artmıştır
Resim 1 Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji
kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai
enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji
arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli
yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında
huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji
kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki
ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10
yıllık bir enerji planı taslağı sundu
Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir
kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)
yakalaması zor goumlruumlnmekte
Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan
yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren
Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi
Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta
olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu
kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları
arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı
ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup
Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır
Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin
biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı
oluşturmaktadır
Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji
Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik
uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip
olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı
olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden
sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci
sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)
Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk
karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve
yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına
kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı
73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor
3
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi
Kaynak Enerdata 2019
Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler
guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli
ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji
yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve
duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir
yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına
oumlncelik verilecek [1]
Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl
duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının
sadece 2sini oluşturuyor
Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran
hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı
depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW
kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve
Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en
buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır
Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye
rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji
arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam
ediyor
Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121
Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle
11rsquolik bir orana sahiptir [2]
Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji
Kaynağı Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt
suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı
(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla
giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların
92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan
kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en
yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72
milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD
doları doğal gaz olmuştur
Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar
Kaynak OECD-IEA 2019
Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik
kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile
yakından ilişkilidir
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
YOumlNETİCİ OumlZETİ
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturarak
Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır Avrupa Birliği
iccedilerisinde en geniş doğal gaz iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve guumlccedilluuml LNG
altyapısı sayesinde Avrupa gaz piyasasında kilit rol oynamaktadır
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en oumlnemli adımı 2018 yılında tek doğal gaz pazarına
geccedilişle atmış oldu Kuzey ve guumlneydeki pazarın TRF(Fransa Ticaret Boumllgesi) adı altında
birleştirilmesi ile 2003 yılında sekiz gaz ticaret boumllgesinden oluşan gaz piyasasının kademeli
olarak 15 yıl iccedilerisinde tek pazara geccedilişi tamamlanmıştır Bu geccediliş Fransada doğal gaz
piyasasının guumlccedilluuml gelişimini suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabetinin arttırılmasına ve
tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli bir adım atılmıştır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml tedarikin oumllccedileğini ciddi oumllccediluumlde artırarak ve maliyetlerini
azaltması sayesinde enerji sektoumlruumlndeki payı guumlnden guumlne artmaktadır Fransa huumlkuumlmeti
ldquoYeşil Buumlyuumlme iccedilin Enerji Geccedilişi Yasasırdquo ile biyogazın 2030rsquoa kadar toplam gaz tuumlketimin
10rsquounu karşılamasını amaccedillamakta ve bu amaccedil doğrultusunda bir dizi kolaylaştırıcı
politikayı uygulamaya koymuştur Biyometan uumlretim maliyetinin 30 oranında duumlşuumlruumllmesi
şartı aranılarak huumlkuumlmet 2030 yılına kadar biyometan uumlreticilerine yaklaşık 9 milyar Euro
devlet yardımı taahhuumlduumlnde bulunmuştur
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve uzun vadeli
yol haritalarının oluşturulması kararı alınmıştır Bazı doğal gaz dağıtım şebekelerine 2030a
kadar harmanlanmış hidrojeni 10 ve daha sonra 20 hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir
Bu rapor kapsamında Fransarsquonın doğal gaz goumlruumlnuumlmuuml Fransa huumlkuumlmetinin gaz sektoumlruumlne ait
yeni politikaları araştırılmış ve yenilenebilir doğal gazdaki son gelişmeler ve projeler
incelenmiştir
İCcedilİNDEKİLER
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10
41 Doğal Gaz Tuumlketimi10
42 Doğal Gaz Uumlretimi11
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13
51 Doğal Gaz İthalatı13
52 Doğal Gaz İhracatı13
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15
6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18
8 Yenilenebilir Gazlar19
81 Hidrojen19
82 Biyogaz20
9 Değerlendirme21
10 Kaynakccedila22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml
Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer
enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz
9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden
oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil
yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir
paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının
(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların
kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi
nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından
kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa
tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden
karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir
enerjilerin oranı da artmıştır
Resim 1 Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji
kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai
enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji
arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli
yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında
huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji
kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki
ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10
yıllık bir enerji planı taslağı sundu
Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir
kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)
yakalaması zor goumlruumlnmekte
Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan
yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren
Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi
Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta
olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu
kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları
arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı
ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup
Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır
Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin
biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı
oluşturmaktadır
Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji
Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik
uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip
olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı
olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden
sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci
sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)
Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk
karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve
yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına
kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı
73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor
3
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi
Kaynak Enerdata 2019
Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler
guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli
ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji
yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve
duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir
yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına
oumlncelik verilecek [1]
Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl
duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının
sadece 2sini oluşturuyor
Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran
hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı
depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW
kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve
Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en
buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır
Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye
rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji
arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam
ediyor
Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121
Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle
11rsquolik bir orana sahiptir [2]
Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji
Kaynağı Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt
suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı
(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla
giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların
92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan
kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en
yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72
milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD
doları doğal gaz olmuştur
Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar
Kaynak OECD-IEA 2019
Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik
kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile
yakından ilişkilidir
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
İCcedilİNDEKİLER
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10
41 Doğal Gaz Tuumlketimi10
42 Doğal Gaz Uumlretimi11
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13
51 Doğal Gaz İthalatı13
52 Doğal Gaz İhracatı13
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15
6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18
8 Yenilenebilir Gazlar19
81 Hidrojen19
82 Biyogaz20
9 Değerlendirme21
10 Kaynakccedila22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml
Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer
enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz
9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden
oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil
yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir
paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının
(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların
kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi
nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından
kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa
tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden
karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir
enerjilerin oranı da artmıştır
Resim 1 Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji
kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai
enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji
arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli
yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında
huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji
kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki
ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10
yıllık bir enerji planı taslağı sundu
Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir
kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)
yakalaması zor goumlruumlnmekte
Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan
yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren
Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi
Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta
olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu
kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları
arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı
ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup
Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır
Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin
biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı
oluşturmaktadır
Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji
Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik
uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip
olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı
olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden
sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci
sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)
Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk
karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve
yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına
kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı
73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor
3
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi
Kaynak Enerdata 2019
Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler
guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli
ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji
yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve
duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir
yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına
oumlncelik verilecek [1]
Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl
duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının
sadece 2sini oluşturuyor
Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran
hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı
depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW
kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve
Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en
buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır
Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye
rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji
arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam
ediyor
Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121
Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle
11rsquolik bir orana sahiptir [2]
Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji
Kaynağı Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt
suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı
(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla
giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların
92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan
kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en
yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72
milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD
doları doğal gaz olmuştur
Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar
Kaynak OECD-IEA 2019
Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik
kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile
yakından ilişkilidir
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
2
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml
Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer
enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz
9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden
oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil
yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir
paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının
(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların
kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi
nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından
kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa
tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden
karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir
enerjilerin oranı da artmıştır
Resim 1 Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji
kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai
enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji
arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli
yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında
huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji
kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki
ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10
yıllık bir enerji planı taslağı sundu
Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir
kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)
yakalaması zor goumlruumlnmekte
Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan
yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren
Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi
Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta
olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu
kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları
arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı
ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup
Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır
Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin
biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı
oluşturmaktadır
Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji
Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik
uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip
olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı
olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden
sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci
sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)
Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk
karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve
yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına
kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı
73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor
3
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi
Kaynak Enerdata 2019
Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler
guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli
ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji
yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve
duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir
yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına
oumlncelik verilecek [1]
Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl
duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının
sadece 2sini oluşturuyor
Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran
hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı
depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW
kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve
Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en
buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır
Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye
rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji
arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam
ediyor
Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121
Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle
11rsquolik bir orana sahiptir [2]
Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji
Kaynağı Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt
suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı
(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla
giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların
92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan
kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en
yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72
milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD
doları doğal gaz olmuştur
Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar
Kaynak OECD-IEA 2019
Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik
kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile
yakından ilişkilidir
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
3
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi
Kaynak Enerdata 2019
Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler
guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli
ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji
yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve
duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir
yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına
oumlncelik verilecek [1]
Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl
duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının
sadece 2sini oluşturuyor
Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran
hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı
depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW
kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve
Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en
buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır
Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye
rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji
arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam
ediyor
Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121
Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle
11rsquolik bir orana sahiptir [2]
Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji
Kaynağı Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt
suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı
(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla
giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların
92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan
kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en
yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72
milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD
doları doğal gaz olmuştur
Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar
Kaynak OECD-IEA 2019
Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik
kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile
yakından ilişkilidir
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
4
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151
GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila
uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi
başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1
artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır
Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı
Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi
Kaynak Enerdata 2019
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
5
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları
Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı
hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı
Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak
enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan
hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon
salınımı azaltma politikalarının uygulanması
ile accedilıklanmaktadır En son emisyon
tahminleri mevcut politikalar altında
emisyonların azalmaya devam edeceğini ve
2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında
28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal
azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli
olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim
hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin
daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini
karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek
Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon
azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon
azaltımları desteği ile ulaşabilir
Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43
MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595
MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır
Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve
kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda
bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir
Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına
youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak
uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde
kaldığı goumlruumllmektir
Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı
emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-
2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına
duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20
ortalaması ise 1 azaldı
Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri
Kaynak CAT 2019
Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici
guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2
emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son
on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml
enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en
buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve
20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir
Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu
nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay
oluşturur
Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine
ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden
oluşan kapsamlı bir uygulama paketi
oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve
tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji
tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
6
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde
birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]
Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı
Kaynak Enerdata 2019
Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının
40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının
82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml
karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba
satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan
oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil
yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor
15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk
taşımacılığının karbondan arındırılması
gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki
enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır
(G20 ortalaması 6)
Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı
Kaynak Enerdata 2019
Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik
kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2
emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa
hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina
emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr
iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri
benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar
G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018
yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken
Fransa bu seviyeyi 11 azalttı
Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu
Kaynak ACEEE 2018
Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli
binaların yapımını model haline getiren ve
2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının
model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde
15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa
2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji
tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050
yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml
sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin
zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın
2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre
2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve
2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme
planlıyor
İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere
goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor
ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen
yetersiz
Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de
95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli
emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51
ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti
Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca
Fransada 096 milyar ABD doları daha
kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir
karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir
Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u
30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla
fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin
karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
7
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e
ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon
vergilerini değil aynı zamanda enerji
kullanımı ve ticarete konu olan emisyon
izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de
kapsar
Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri
Kaynak I4CE 2019
2018deki sarı yelekliler protestolarından
sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini
dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050
yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve
iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma
organı kuran bir yasa kabul etti
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
8
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına
sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln
ccediloğunu ithal etmektedir [4]
Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde
enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul
edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)
kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde
doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu
yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam
etti GDF tarafından boumllgenin 95ini
kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel
Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de
Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal
Gaz metan terminallerine depolama
tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım
şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve
şehri birbirine bağladı [5]
Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB
direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak
oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute
de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin
tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu
olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet
muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı
soumlylenebilir
Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal
gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının
ayrıştırılması doğal gazın yeraltında
depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim
muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme
faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de
lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme
Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini
koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]
22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli
Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı
2000 yılından itibaren kademeli olarak
rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003
yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da
Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme
gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve
kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti
Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden
fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı
600 yer veya pazarın 20si
Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde
tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini
seccedilmesine izin verildiğinden pazarın
37si serbestleştirildi
Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk
işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz
almalarına izin verildi (640000 tesis
pazarın 70i serbestleştirildi)
Temmuz 2007 11 milyondan fazla
yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini
seccedilebildiğinden piyasanın tamamen
serbestleştirilmesi [7]
Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi
Kaynak Axegaz
Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar
tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz
guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik
etmekti Boumlylece
Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu
idareleri tarafından duumlzenlenen ve
uygulamada yeni tedarikccedililerin
ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları
olmaksızın şebekeye erişimini garanti
eden bir kapsamda kaldı
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
9
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri
tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini
seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili
bir pazarın parccedilası haline geldi
Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp
satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret
noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı
uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle
Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin
her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF
ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu
Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve
2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr
Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme
pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz
kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj
potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz
guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır
[8]
Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret
Boumllgeleri
Kaynak GRDF
Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa
oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her
biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının
doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi
uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca
tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri
kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin
gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından
dolayı askıya alındı [9]
Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji
fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile
belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde
değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml
tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin
tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak
huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp
onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye
devam etmektedir
Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55
olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG
segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında
normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve
elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri
uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil
tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm
petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda
oumldenebilir [10]
Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası
Kaynak reseaux-chaleurceremafr
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
10
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı
41 Doğal Gaz Tuumlketimi
Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz
tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor
ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi
sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır
Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi
(milyar metrekuumlp)
2010 496
2014 379
2015 408
2016 445
2017 448
2018 427
Kaynak BP
2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi
goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz
tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3
arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı
dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]
Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş
doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya
doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra
koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir
Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi
konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila
doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada
yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı
olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir
Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık
derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın
doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına
goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında
alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz
tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16
oranında duumlşuumlrduuml [12]
Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on
yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları
arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz
tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama
15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen
doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan
ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına
alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da
birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda
bulunmaktadır
Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli
duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017
yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu
artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu
doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan
guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız
nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o
yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki
ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz
talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır
Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3
milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur
Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz
tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar
m3 azalmıştır
En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-
France (15) Hauts-de-France (13) Grand-
Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)
Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes
boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek
demografik ve ekonomik seviyeyle
accedilıklanabilir [13]
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
11
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki
yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel
faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve
uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk
iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı
talebi) ile accedilıklanır
Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları
Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018
Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine
baktığımızda binaların (konut-işletmeler)
toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip
olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi
izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik
olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi
321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler
151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık
alanında kullanılmaktadır
Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi
Kaynak GRTgaz -2016
42 Doğal Gaz Uumlretimi
Yıl Doğal Gaz Uumlretimi
(milyon metrekuumlp)
2010 72100
2011 58700
2012 50800
2014 1700
2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var
2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz
uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde
1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu
goumlruumlluumlyor [14]
Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019
Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik
kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber
doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş
yaşanmaya başlamıştır
Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında
yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki
petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini
yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa
uyarınca mevcut delme izinleri
yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı
verilmeyecek
2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi
sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam
gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok
daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8
milyar m3 tuumlketim 448 milyar m
3) Bu
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
12
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak
iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı
kılmaktadır [15]
Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz
Rezerv Grafiği (milyon fit3)
Kaynak Worldometer France Natural Gas
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
13
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
5 Fransa Doğal Gaz Piyasası
51 Doğal Gaz İthalatı
Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de
49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten
bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları
arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme
dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm
zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589
milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m
3 en
duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]
Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının
75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile
gerccedilekleştirmektedir
Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve
guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber
Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir
gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş
noktasından (Taisniegraveres Dunkerque
Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-
Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit
olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz
esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre
sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve
Biriatou uumlzerinden) [17]
Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya
devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)
ardından Rusya (19) Hollanda (10)
Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)
geliyor
2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3
doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı
Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131
milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya
Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi
52 Doğal Gaz İhracatı
Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de
5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran
Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten
bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal
Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları
arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak
guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3
olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak
2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek
seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]
Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak CEIC Data
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
14
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi
2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368
milyar m3 LNG ile 131 milyar m
3 toplamda
499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti
gerccedilekleştirmiştir [19]
Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete
accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende
satışından yani uzun vadeli bir tedarik
soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)
veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında
oluşur
Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli
soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde
sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında
gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir
gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve
ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir
Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır
Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun
vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla
gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir
ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi
Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara
Pazar
Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en
oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması
ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar
alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa
Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında
başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş
doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile
tamamlanmıştır
2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi
2009da 3 gaz ticaret boumllgesi
2015te 2 gaz ticaret boumllgesi
2018de tek pazara geccediliş
TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere
GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820
milyon Euroluk bir yatırım
gerccedilekleştirilmiştir
15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında
Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru
hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne
projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin
guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni
sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile
TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord
pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu
TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu
faydaları şu şekilde sıralanabilir
1) Fransada toptan satış piyasasında tek
bir gaz fiyatı oluştu
Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım
olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı
oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin
Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha
rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede
daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden
kaynaklanmakta
2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir
Fransız pazarı
TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney
Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili
gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile
tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar
yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun
vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin
azalması beklenmektedir
3) Artan arz guumlvenliği
TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa
arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve
Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz
guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]
Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa
pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir
2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016
yılında Dunkirk terminalinin işletmeye
alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş
kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur
2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre
ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve
Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki
Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
15
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve
Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da
goumlruumlnmekte
Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -
ccedilıkış)
Kaynak GRDF
Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan
bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin
uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine
dayanılarak geliştirilmiştir
Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda
bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere
ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin
tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife
doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon
soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres
Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde
yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem
Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış
kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi
Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi
yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve
yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup
ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir
Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife
teriminin sunulması
Fransa genelindeki ara bağlantı
tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş
gelişimlerin kaydedilmesi
54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat
seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG
ithalatının 31rsquoini oluşturdu
Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011
yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010
yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi
goumlrmuumlştuumlr
Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği
(milyar metrekuumlp)
Kaynak BP
2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG
ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre
LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış
gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen
uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36
milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m
3 Rusya -
15 milyar m3 Katar - 11 milyar m
3 ABD -
05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -
03 milyar m3 Angola -
01 milyar m
3
Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]
Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil
Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan
oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik
goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş
kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile
kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)
Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat
terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir
Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en
buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
16
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli
LNG ithalat terminali vardır
1 Fos Tonkin Terminali
1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı
ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden
biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi
aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan
2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml
2 Montoir-De-Bretagne Terminali
Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980
yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar
10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk
ithalat terminaliydi
3 Fos Cavaou Terminali
2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı
LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer
almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta
Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825
bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz
tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk
gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165
bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır
Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve
kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli
soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır
4 Dunkerque Terminali
Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye
alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi
mevcutturTerminal hem Fransız hem de
Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki
uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini
karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge
boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı
Avrupadaki tedarik kaynaklarının
ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]
Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri
Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen
LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma
sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var
olan depolama ağları ve LNG terminalleri de
Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası
haline getiriyor [23]
Resim 23 Fransa LNG Terminalleri
Kaynak King amp Spalding
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
17
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
6 Fransa Doğal Gaz Depolama
Kapasitesi
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa
Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama
kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını
guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini
kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan
17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal
depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz
mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr
gaz depolama sistemi kullanılmaktadır
Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama
Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)
Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk
bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden
şirketlere ayrılmıştır Depolama
operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme
yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli
gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere
kapasite tahsis etme konusunda etkin bir
yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya
serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı
gelişimini oumlnler ve toptan piyasa
katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere
kısıtlamasına yol accedilabilir [24]
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
18
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım
Şebekeleri
71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi
Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika
İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları
ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak
geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun
iletim ağıdır
Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml
(TSO) vardır
1 GRTgaz
Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal
gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve
bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun
iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir
2 TIGF
Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000
kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin
işletilmesinden ve bakımından sorumludur
Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama
kapasitesi ile Fransanın toplam depolama
kapasitesinin 23uumlne sahiptir
Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz
ve TIGF)
Kaynak GRTgaz
CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)
Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda
yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son
on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve
TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına
dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji
geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin
gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken
daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle
TSOlar tarafından sunulacak projelerde
yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye
aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun
vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden
geccedilireceğini bildirdi
72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi
Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11
milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım
şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz
tedariği sağlanmaktadır
GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını
son kullanıcıya tedarik etmekte ve
Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım
şirketidir
Yerel dağıtım şirketleri olarak da
bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi
o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS
şirketleri dağıtılan toplam gazın
yaklaşık 15ini sağlamakta
o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise
dağıtılan gazın toplam 1ini
sağlamakta
Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne
dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim
2008den beri Antargaz Nisan
2010dan beri SICAE ve Temmuz
2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu
şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın
tedariğini yapmaktadır [25]
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
19
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
8 Yenilenebilir Gazlar
81 Hidrojen
Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine
(COP-21) ulaşmak adına hidrojen
teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı
sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin
gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok
proje yuumlruumltmektedir
Fransız doğal gaz şirketleri tarafından
yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz
karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre
edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve
uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması
kararı alınmıştır
Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6
oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde
testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan
Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz
ekipmanlarının geliştirme ve yenileme
faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli
olarak genişletilmesi
Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış
hidrojeni 10 ve daha sonra 20
hacimlerinde ağlara entegre edilmesi
hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel
cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil
duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı
değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız
şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu
uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler
Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına
oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve
belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen
geccedililmesi hedeflenmektedir
Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen
enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller
araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel
projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz
etmek muumlmkuumln değildir
Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre
edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje
yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma
alanları
hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik
uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz
altyapılarının kullanılması
Tuz kavernalarında hidrojen
depolanması ve doğal gaz iletim
hatları ile taşınması
rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal
gaz şebekelerine hidrojen enjekte
etmek
Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1
Nisan 2019)
Kaynak GRTgaz
2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz
koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)
Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar
Programı ADEME) ve Fransanın Provence-
Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa
finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine
başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri
iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak
doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil
hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim
hatlarındaki durumu test edilecektir Bu
projede aynı zamanda karbon yakalama ve
depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]
2014 yılında başlatılan GRHYD projesi
Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli
girişimlerinden biridir ENGIE tarafından
koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde
uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe
Yatırımlar Programı) tarafından finanse
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
20
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln
konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal
gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve
ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve
onaylamak
Proje kapsamında
Bir CNG otobuumls istasyonunda
hidrojen-doğal gaz karışımı
sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve
ilerleyen aşamada da 20ye kadar
testlerinin yapılması
Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir
hidrojen enjeksiyon denemesinin
yapılması 100 konut ve bir işletmeye
boumllgeye değişken oranlarda (max
20) hidrojen denemesinin yapılması
ve evsel cihazların test edilmesi [27]
Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında
tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls
salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi
82 Biyogaz
Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve
oksijen olmadan organik maddenin
parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit
(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece
anaerobik sindirim denir
Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir
veya doğrudan depolama sahalarında
yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen
konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza
doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve
enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli
miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini
işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine
beslenebilir
Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini
besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle
birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır
Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye
ayrılabilir
Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli
aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan
guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel
makamlardan gelen atıklarla
karıştırılması
Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas
olarak hayvan atığı kullanan harici
atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile
desteklenen projeler
2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal
biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje
yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi
Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı
değildir 2018in ortalarında depolama
alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık
tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde
(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma
uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta
Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici
olduğu soumlylenmekte
Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine
toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz
uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin
266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi
2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından
uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136
TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi
konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6
TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl
olmaktır Toplamda bekleyen projelerin
kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak
accedilıklanmıştır [28]
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
21
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
9 Değerlendirme
Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla
maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden
suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir
Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz
iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve
guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz
piyasasında kilit rol oynamaktadır
2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının
15 buumlyuumlmesi beklemektedir
Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi
kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini
suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti
arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli
bir adım atılmıştır
2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının
birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney
arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan
satış fiyatı oluşturuldu
Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli
soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın
gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış
beklenmektedir
2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz
uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup
biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen
yıl arttırılmaktadır
Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve
kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik
oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır
Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz
tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik
zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır
Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG
terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa
uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir
buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda
12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi
ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz
depolama kapasitesine sahiptir Yakın
gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar
beklenmemektedir
26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin
80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır
Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik
sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak
goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli
derecede devlet desteği gerekmektedir
Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına
enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar
suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında
denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi
beklenmektedir
Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi
hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli
olması beklenmektedir
Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz
tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması
hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok
yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır
Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan
uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma
garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık
9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi
planlandı
(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki
payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı
teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu
anki durumunu koruması muhtemeldir
Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi
iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam
etmesi beklenmektedir
2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı
sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
22
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
10 Kaynakccedila
[1] IAE Country Nuclear Power Profile
httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance
Francehtm
[2] International Hydropower Association
(IHA) httpswwwhydropowerorg
[3] Commission Recommendation on the draft
integrated National Energy and Climate Plan
of France covering the period 2021-2030
httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc
umentsfr_swd_enpdf
[4] OECD Country Brief France
[5] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[6] OECD Country Brief France
[7] Eni in France The Natural Gas Market in
France httpswwwenicomen_FRproducts-
servicesnatural-gasnatural-gas-market-
francenatural-gas-market-franceshtml
[8] France Gas Hubs and Energy Divergence
httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb
ruary14arthtml[2]
[9] Axegaz Natural Gas in France
httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-
gasnatural-gas-in-francephp
[10] OECD Country Brief France
[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[12] EIA France Country Analysis
httpswwweiagovinternationalanalysiscou
ntryFRA
[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report
[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019
httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-
consumption-datahtml
[15] Worldometer France Natural Gas
httpswwwworldometersinfogasfrance-
natural-gas
[16] CEIC Data France Import
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-imports
[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-
laws-and-regulationsfrance
[18] CEIC Data France Export
httpswwwceicdatacomenindicatorfrance
natural-gas-exports
[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[20] GRTgaz Brief-TRF
httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3
[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019
httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-
sitesenglobalcorporatepdfsenergy-
economicsstatistical-reviewbp-stats-review-
2019-natural-gaspdf
[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018
httpswwwkslawcomattachments0000060
10originalLNG_in_Europe_2018_-
_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i
n_Europepdf1530031152
[23] LNG Industry
httpswwwlngindustrycom
[24] EFET Gas Storage in Europe
httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark
etSecurity20of20Supply20Storage20
and20LNGCommercial20storage20in
20Europe20-20EFETpdf
[25] CRE French Energy Regulatory
Commission httpswwwcrefrenNatural-
gasNatural-gas-networksNatural-gas-
networks
[26] httpswwwjupiter1000euenglish
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen
23
Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml
[27] GRHYD Project
httpgrhydfrpresentation
[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-
europecomen