w w w . f u n d u s z e e u r o p e j s k i e . g o v . p l

BIULETYN INFORMACYJNY

10 lat Funduszy Europejskich w PolscePolska: operacja zmiana

Beneficjenci dwóch perspektyw

Nr 34 • czerwiec 2014 • ISSN 1899-783X • egzemplarz bezpłatny

Na okładce: archiwum MIiR

Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju • ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa • tel. +48 22 273 74 00  • e-mail: biuletyn@mir.gov.pl – www.funduszeeuropejskie.gov.plKolegium redakcyjne: Ewa Duszczyk, Maciej Gałaj, Kamil Gaweł, Barbara Golas, Magdalena Hajkowska, Małgorzata Makowska-Madaj, Barbara Marcinkowska, Monika Myszkowska, Monika Ociepka, Anna Raducha-Romanowicz (Publikator), Aleksandra Reduch, Aneta Rudalska, Judyta Szóstakowska, Jarosław Żukowski (Publikator) • Realizacja: Publikator Sp. z o.o. • ul. Cieszyńska 3A, 15-425 Białystok • Redakcja: Agnieszka Błachowska, Artur Golak, Katarzyna Hryniewicka, Arkadiusz Kaczanowski, Urszula Koronczewska, Beata Michalik, Alicja Pietrowska, Anna Sołomiewicz, Maciej Trojanowicz • Projekt graficzny i skład: Piotr Szachowicz • Zdjęcia nieopisane: archiwum MIiR, ShutterstockPublikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007–2013.

Spis treści

Ê 10 lat Polski w UE

2. 10 lat Funduszy Europejskich w Polsce

Ê Wywiad

4. 10 lat w UE – 10 lat z funduszami unijnymi

Ê 10 lat Polski w UE

6. Skok w nowoczesność

8. Beneficjenci dwóch perspektyw

9. Innowacyjna gospodarka – w liczbach

10. Polska: operacja zmiana

14. Kapitał Ludzki - podsumowanie

15. Kobiety z planem

16. Naukowy potencjał Polski Wschodniej

19. FE w regionach

20. O rezultatach współpracy ponad granicami

22. Spalarnia w Poznaniu – doświadczenia hybrydowego ppp 2007-2013

24. Dekada pomocy zagranicznej dla Polski

Ê FE na czasie

25. Świętujemy 10 lat w UE

28. Nauka otworem stoi

29. Fiesta na 10-lecie

30. Zwiedzanie, warsztaty, pokazy

31. Polska Wschodnia „otworzyła” swoje projekty

32. Moc atrakcji z programami EWT

Ê FE z bliska

33. Jubileusz pod znakiem szczęśliwej „siódemki”

34. W szkołach Polski Wschodniej o Funduszach Europejskich

Ê Raport

35. Polityka spójności – doświadczenia 10 lat

Ê Kalendarium

1Fundusze Europejskie w PolsceFundusze Europejskie w Polsce

Dekada wielkich zmian1 maja 2014 roku obchodziliśmy dziesiątą rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Było to bardzo ważne wydarzenie, dzięki któremu Polska otrzymała szansę na odrobienie zaległości cywilizacyjnych oraz włączenie się w organizm nowoczesnej gospodarki europejskiej. Członkostwo to dziesięć lat intensywnej współpracy wewnątrz Europy – zarówno w wymiarze gospodarczym, jak i politycznym czy społecznym. To także dziesięć lat korzystania przez nasz kraj z ogromnej puli funduszy unijnych.

W latach 2004-2006 unijne wsparcie dla Polski wyniosło ponad 14 mld euro. Lata 2007-2013 to kolejne 67,5 mld euro. W ciągu tych 10 lat dofinansowanych zostało łącznie ponad 185 tysięcy projektów. Dlatego właśnie historia polskiego członkostwa w UE, to w dużej mierze historia wielkich inwestycji, a dziesiąta rocznica to dobry moment, by podsumować ich efekty.

Dziś w Polsce mamy kilometry nowych dróg – w tym autostrad i dróg szybkiego ruchu, zmodernizowane uczelnie, szkoły i szpitale, odnowione zabytki, ekologiczną komunikację miejską i energię z odnawialnych źródeł. A co ważniejsze, wielu Polaków odważnie sięgnęło po dotacje unijne, by z ich pomocą realizować marzenia o własnej działalności gospodarczej. Obecnie polskie firmy inwestują w innowacyjność i z powodzeniem konkurują również na międzynarodowych rynkach. Środki europejskie okazały się bardzo pomocne w stymulowaniu wzrostu gospodarczego i tworzeniu nowych miejsc pracy. Przyczyniły się także do zmian w sposobie myślenia wielu Polaków oraz do wzrostu ich aktywności zawodowej i społecznej, w tym zwłaszcza grup narażonych na wykluczenie: kobiet powracających na rynek pracy po długiej przerwie związanej z macierzyństwem, osób z niepełnosprawnościami, a także osób po 50-tym roku życia. Przykłady zmian można by mnożyć i wszystkie świadczą o tym, że ostatnie dziesięć lat wykorzystaliśmy bardzo dobrze.

Podsumowanie efektów wykorzystywania funduszy europejskich znajdą Państwo na stronach bieżącego numeru Biuletynu. Dodatkowo zachęcam do zapoznania się z relacją z szeregu inicjatyw zorganizowanych w kwietniu i maju z okazji jubileuszu naszego członkostwa w UE przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, we współpracy z licznymi partnerami – m.in. Urzędami Marszałkowskimi, instytucjami wdrażającymi fundusze unijne, Telewizją Polską, a przede wszystkim z setkami beneficjentów, którzy aktywnie włączyli się w świętowanie.

Zapraszam do lektury!

Elżbieta Bieńkowska, Wicepremier, Minister Infrastruktury i Rozwoju

2 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Polska przystąpiła do Unii Europej-skiej 1 maja 2004 roku. Dla naszego

kraju był to moment szczególny, który nie tylko stanowił realizację wieloletniej strategii polityki zagranicznej, ale i umoż-liwił przyspieszenie rozwoju kraju. Po latach korzystania ze środków unijnych możemy z całą pewnością podkreślić, że znaczna część przemian dokonała się w Polsce z ich udziałem. Jednak korzy-ści płynących z integracji europejskiej – w tym korzyści o wymiarze ekono-micznym – jest znacznie więcej. Wśród nich warto wskazać chociażby: nie-ograniczony dostęp polskich towarów i usług do rynków europejskich, który pozwolił polskim firmom na zwiększe-nie eksportu; wzrost rangi złotego jako wymienialnej waluty na rynkach finan-sowych, przeniesienie do Polski unij-nych standardów ochrony środowiska i unijnego dorobku prawnego, a także korzyści płynące z przystąpienia do strefy Schengen (łatwiejsze podróżo-wanie, rozwój obszarów przygranicz-nych, współpraca transgraniczna).

Bilans dziesięcioleciaPo dziesięciu latach członkostwa bilans finansowy między Polską a Unią jest dla

naszego kraju bardzo korzystny. Mię-dzy rokiem 2004 a 2013 Polska korzy-stała z unijnych pieniędzy z dwóch tzw. perspektyw finansowych. W ciągu tych lat dostaliśmy z UE blisko 375 mld zł. Ponad 90% tej kwoty pochodziło z poli-tyki spójności oraz ze Wspólnej Polityki Rolnej, a pieniądze, które dostaliśmy,

przewyższyły sumę naszych skła-dek członkowskich ponad trzykrot-nie. W rezultacie Polska jest najwięk-szym beneficjentem netto środków Unii Europejskiej, co podkreśla jeszcze bardziej fakt, że dwukrotnie otrzymała najwięcej funduszy z polityki spójności spośród wszystkich krajów członkow-skich. Dzięki skutecznemu wykorzy-staniu tych środków znaleźliśmy się w grupie nowych krajów członkow-skich, które najszybciej wyrównywały różnice w stosunku do średniej unijnej.

Jak wykorzystujemy Fundusze Europejskie?Efekty korzystania z funduszy europej-skich są zauważalne w Polsce na każ-dym kroku. Chociaż, jak potwierdzają wyniki badań oraz przekorne hasło kampanii reklamowej: „Każdy korzy-sta – nie każdy widzi”. Poniżej przed-stawiamy wybrane obszary, w których

10 lat Funduszy Europejskich w PolsceTo już dziesięć lat! Dziesięć lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej, korzystania z funduszy europejskich i dziesięć lat dynamicznych zmian, jakie dokonują się w naszym kraju.

ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I INNOWACYJNOŚCI

❚❚ Sprzedaż nowych produktów lub usług rozpoczęło, dzięki udzielonemu wsparciu, 1400 małych i średnich przedsiębiorstw.

❚❚ Ponad 9100 przedsiębiorstw uzyskało wsparcie w zakresie inwestycji, a ponad 4500 w zakresie rozwoju eksportu.

❚❚ Przedsiębiorstwa powstałe dzięki udzielonemu wsparciu wprowadziły na rynek niemal 40 tys. nowych produktów i usług, wdrożyły 2 tysiące innowacji i 3 tysiące nowych technologii.

❚❚ Przedsiębiorstwa powstałe dzięki wsparciu z FE uzyskały ponad 1600 patentów, z czego 65% za granicą.

❚❚ W wyniku realizacji programów, ponad 700 przedsiębiorstw uzyskało wsparcie w zakresie wdro-żenia prac B+RT (badania i rozwój technologiczny).

❚❚ Wdrożono niemal 1200 wyników prac badawczo-rozwojowych.

RYNEK PRACY I EDUKACJA

❚❚ Aktywizacją zawodową objęto 1,7 mln osób bez pracy.

❚❚ Ponad 243 tys. nowych firm założyły osoby bezrobotne dzięki bezzwrotnym dotacjom.

❚❚ Ponad 18 tys. osób w wieku 50+ otrzymało dotacje na założe-nie własnej firmy.

❚❚ Liczba zatrudnionych osób z niepełnosprawnościami wzrosła z 17,4% w 2004 r. do 21,4% w 2012 r.

❚❚ Ponad 713 tys. osób skorzystało ze szkoleń i doradztwa zawo-dowego.

❚❚ 52 tys. uczniów szkół zawodowych wzięło udział w stażach i praktykach u przedsiębiorców.

❚❚ Dzięki wsparciu środków europejskich 39 tys. osób w wieku 25-64 lata skorzystało z kształcenia ustawicznego.

❚❚ 90 tys. studentów rozpoczęło naukę na kierunkach zamawia-nych: automatyka i robotyka, biotechnologia, budownictwo, wzornictwo, informatyka.

❚❚ 5 tys. przedszkoli objęto unijnym wsparciem, a 2,8 tys. powsta-ło dzięki funduszom europejskim.

310 lat Polski w UE

efekty działania funduszy są najbardziej dostrzegalne.

Rozwój przedsiębiorczościFundusze europejskie wpływały i wciąż wpływają na rozwój przed-siębiorczości w Polsce. Dynamiczny rozwój w tym sektorze polega nie tylko na zwiększeniu liczby zare-jestrowanych przedsiębiorstw, ale również na rosnącej liczbie innowa-cyjnych przedsięwzięć czy tworzeniu nowych miejsc pracy. Rozwój przed-siębiorczości to także powiązanie świata nauki z sektorem prywatnym, czyli umożliwienie przedsiębiorstwom korzystania z wyników prac jednostek badawczo-naukowych. Widoczne efekty wsparcia polskiej przedsię-biorczości to m.in.: unowocześnienie technologii w firmach, rozszerzenie asortymentu oferowanych produk-tów i usług, a także wzrost potencjału inwestycyjnego i wielkości sprzedaży oraz poprawa bezpieczeństwa pracy.

Rynek pracy i edukacjaCzłonkostwo Polski w UE i korzy-stanie z unijnych funduszy to także rozwój rynku pracy. Od przystąpie-nia Polski do Unii wyraźnie wzrósł wskaźnik zatrudnienia, a po pomoc z zakresu szkoleń, doradztwa zawo-dowego czy dotacji na zakładanie firm, chętnie sięgają osoby z grup znajdują-cych się na rynku pracy w najtrudniej-szej sytuacji oraz te bierne zawodowo czy zagrożone wykluczeniem. Dziś polscy pracownicy mają wyższe kwa-lifikacje, lepiej adaptują się do zmian, a ich praca staje się wydajniejsza.

Fundusze europejskie ułatwiały dostęp do edukacji i  miały wpływ na jej jakość na wszystkich etapach kształcenia. Na podkreślenie zasługuje istotna reforma kształcenia zawodo-wego – wzbogacono je m. in. o staże i praktyki. Również jakość kształcenia na uczelniach wyższych jest dziś lep-sza niż dziesięć lat temu. Studenci nie tylko zyskali nowe pracownie, wyre-montowane budynki akademickie czy możliwość studiowania na tzw. kierunkach zamawianych. Dzięki sta-żom i szkoleniom mają możliwość lepszego wpasowania się w wyma-gający rynek pracy i zdobycie przydat-nego doświadczenia zawodowego.

Transport W ciągu ostatnich lat infrastruktura drogowa wyraźnie się poprawiła. Wybudowano lub zmodernizo-wano łącznie ponad 2 tys. kilome-trów autostrad i dróg ekspresowych oraz prawie 14 tys. dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych. Infra-struktura kolejowa również zyskała na unijnym wsparciu, dzięki moder-nizacji torów, dworców, przejazdów kolejowych. Od momentu przystą-pienia Polski do UE najszybciej roz-winął się jednak transport lotniczy. Dzięki środkom unijnym rozbudo-wano istniejące już lotniska, powstały też nowe. Jednak tym, co najłatwiej dostrzegalne dla mieszkańców, jest znacząca przemiana, jaką przeszedł tabor komunikacji miejskiej oraz wyre-montowane torowiska i infrastruktura trolejbusowa. Warszawiacy na pewno zauważają również rozbudowywane w mieście trasy metra.

Bezpieczeństwo energetyczne i ochrona środowiskaPrzystąpienie Polski do Unii Euro-pejskiej wiązało się z koniecznością dostosowania infrastruktury ener-getycznej i ochrony środowiska do standardów obowiązujących w Unii. Polska postawiła sobie za cel także poprawę bezpieczeństwa energe-tycznego kraju, dlatego podjęto sze-reg inwestycji związanych z sektorem gazowym oraz realizowano projekty z zakresu efektywności energetycz-nej. Duży nacisk położony był rów-nież (i jest nadal) na rozwój sektora energii odnawialnej, w tym budowę elektrowni wiatrowych. Projekty z  zakresu ochrony środowiska i  zapobiegania zagrożeniom natu-ralnym realizowane w latach 2004-

2013 dotyczyły głównie poprawy gospodarki wodno-ściekowej i zarzą-dzania odpadami.

Co dalej?Polska bardzo korzystnie wypada na tle innych, nowych państw człon-kowskich, jeśli chodzi o skuteczne wykorzystywanie funduszy euro-pejskich. Stawia to nas w  pozycji lidera realizacji polityki spójności. I taką pozycję mamy szansę utrzy-mać, dzięki rozsądnemu inwesto-waniu środków unijnych w ramach kolejnego – trzeciego już z udziałem Polski – budżetu UE. Po raz kolejny uzyskaliśmy największą pulę pienię-dzy do wykorzystania na projekty realizowane w  latach 2014-2020. Dzięki zdobytemu już doświadcze-niu mamy szanse na to, by efekty realizowanych w przyszłości przed-sięwzięć były w równej mierze (lub nawet bardziej) imponujące.

BARBARA MARCINKOWSKA

TRANSPORT

❚❚ Zbudowano lub zmodernizowano ponad 2100 km dróg ekspresowych i autostrad.

❚❚ Zbudowano lub przebudowano w sumie 13831 km dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych.

❚❚ Zbudowano lub zmodernizowano ok. 2300 km linii ko-lejowych.

❚❚ Prawie pięciokrotnie zwiększył się odsetek torów, na których pociągi mogą rozwijać prędkości powyżej 120 km/h.

❚❚ Kupiono 2095 nowych autobusów, trolejbusów i tram-wajów, a 278 jednostek taboru komunikacji miejskiej zmodernizowano.

❚❚ Wybudowano łącznie 36 km nowych torów tramwajo-wych i 36,6 km tras trolejbusowych, a  55 km tras tram-wajowych zmodernizowano.

❚❚ W Warszawie powstał 4-kilometrowy odcinek metra na Bielanach wraz z węzłem komunikacyjnym Młociny. Roz-poczęto też budowę II linii metra.

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE I OCHRONA ŚRODOWISKA

❚❚ Udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2012 r. był ponad czterokrotnie wyższy niż na początku członkostwa Polski w UE i wyniósł 10,4%.

❚❚ Wybudowano elektrownie wiatrowe, dzięki którym udział wiatru jako źródła odnawialnej energii wyniósł 2,9% w 2012 roku.

❚❚ Wybudowano lub zmodernizowano prawie 36 tys. km sieci kanalizacyjnej i 12 tys. km sieci wo-dociągowej.

❚❚ Wybudowano, rozbudowano lub zmodernizowano 683 oczyszczalnie ścieków komunalnych, dzięki czemu liczba miast obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków zwiększyła się o 63.

4 Fundusze Europejskie w Polsce

Wywiad

Jak Pani wspomina 1 maja 10 lat temu, jakie były wówczas oczeki-wania, emocje…?

W 2004 roku pracowałam jesz-cze w Urzędzie Marszałkowskim na Śląsku. Wszyscy wiedzieliśmy wtedy, że członkostwo w UE to historyczna szansa dla regionu i  całego kraju. Przygotowywaliśmy wojewódz-two do wykorzystania dostępnych środków. Nie sądziłam, że za kilka lat będę kierowała resortem odpo-wiedzialnym najpierw za rozliczenie funduszy unijnych z budżetu 2004-2006, potem za realizację perspek-tywy 2007-2013, a teraz za nego-cjacje programów, które będziemy wdrażać do 2020 roku. Historia polskiego członkostwa w UE, to dla mnie w dużej mierze historia unijnych środków. Polska otrzymała szansę – z  której efektywnie korzysta – na odrobienie zaległości cywilizacyjnych, wyrównanie różnic w rozwoju oraz w konsekwencji – na aktywne włą-czenie się w budowanie konkuren-cyjnej gospodarki europejskiej.

Podsumujmy zatem. Ile środków z polityki spójności otrzymaliśmy od 2004 roku?

Z dwóch dotychczasowych per-spektyw unijnych otrzymaliśmy 82 mld euro – to ponad 185 tysięcy projektów, z czego 70 tys. zrealizo-wanych przez firmy. Po dziesięciu latach członkostwa bilans finansowy między Polską a Unią Europejską jest dla naszego kraju bardzo korzystny. Otrzymywane w tym czasie środki z roku na rok systematycznie rosły.

Pieniądze, które dostaliśmy, przewyż-szyły sumę naszych składek członkow-skich ponad trzykrotnie. W rezultacie Polska jest największym beneficjentem netto funduszy Unii Europejskiej.

Jaki jest Pani zdaniem największy sukces naszego 10-letniego członko-stwa w Unii Europejskiej?

Oczywiście wielkie i te mniejsze inwestycje, które nie powstałyby, gdyby nie wsparcie z Unii Europejskiej, są najbardziej widocznym efektem naszego członkostwa we wspólnocie. Nie mniej ważne są jednak korzyści ekonomiczne. Skutkiem integracji był bowiem wzrost wymiany handlowej i sukcesy, zwłaszcza niektórych branż, na wspólnym rynku, napływ inwesty-cji zagranicznych i wzrost możliwości ekspansji polskich przedsiębiorstw na europejskich rynkach, a także otwar-cie unijnego rynku pracy i poprawa standardów środowiskowych, czy też możliwości edukacyjnych. Środki europejskie okazały się nieocenione, jeśli chodzi o stymulowanie wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy. Szacujemy, że około 20% średniorocznego wzrostu było efektem realizacji inwestycji współfi-nansowanych z funduszy unijnych. Po dziesięciu latach członkostwa w Unii Europejskiej PKB na jednego miesz-kańca Polski osiągnął ok. 70% śred-niego PKB UE-27 w stosunku do ok. 50% średniej unijnej w 2004 roku. W tym zakresie Polska wyprzedziła pozostałe nowe kraje członkowskie. Ogromną zmianę przeszła też admi-nistracja, odpowiedzialna za sprawne

10 lat w UE – 10 lat z funduszami unijnymi

O największych sukcesach Polski w ciągu dziesięcioletniego członkostwa w UE, zmianach jakie zaszły w naszym kraju i efektach wdrażania Funduszy Europejskich, a także o planach dotyczących perspektywy finansowej 2014-2020 mówi Wicepremier Elżbieta Bieńkowska.

Elżbieta Bieńkowska,Wicepremier, Minister Infrastruktury i Rozwoju

Szacujemy, że około 20% średniorocznego wzrostu było efektem realizacji inwestycji współfinansowanych z funduszy unijnych. Po dziesięciu latach członkostwa w Unii Europejskiej PKB na jednego mieszkańca Polski osiągnął ok. 70% średniego PKB UE-27 w stosunku do ok. 50% średniej unijnej w 2004 roku.

5Wywiad

rozdzielanie i efektywność inwesto-wania unijnych środków.

A  jakie zmiany mogą zauważyć Polacy? Jak fundusze unijne w ciągu 10 lat zmieniły życie?

Dokonaliśmy obliczeń, z których wynika że średni poziom dofinan-sowania UE na mieszkańca wyniósł 8,5 tys. zł, przy czym najwyższą war-tość – wynoszącą ponad 10 tys. zł – uzyskały województwa Polski wschod-niej: warmińsko-mazurskie i podkar-packie oraz Mazowsze. Polska to naprawdę inny kraj niż dziesięć lat temu. Myślę, że wielu inwestycji unij-nych po prostu nie zauważamy, choć pomagają nam w codziennym życiu. Dobry przykład to nowy tabor komu-nikacji miejskiej, m.in. w Gdyni, Białym-stoku i Warszawie. To także dostęp do szybkiego internetu w wielu miejsco-wościach. Nie zapominajmy też o oso-bach, które dzięki funduszom unijnym radykalnie zmieniły swoje życie i zało-żyły własną firmę. Możemy być dumni z efektów naszego członkostwa w Unii Europejskiej.

Powiedzmy więcej o  efektach. Co udało się nam osiągnąć dzięki funduszom unijnym?

Jeśli chodzi o inwestycje, to naj-więcej wydaliśmy na infrastrukturę: drogi, lotniska, dworce. Te odcinki dróg ekspresowych, które jeszcze „są rozsypane” jako projekty na mapie, wkrótce zaczną się ze sobą łączyć. Bez nich nie byłoby mowy o modernizacji kraju. Nowe firmy nie powstaną w regionach, do któ-rych trudno dojechać. Jednocześnie nadrabialiśmy zapóźnienia cywiliza-cyjne, do czego zobowiązaliśmy się w traktacie akcesyjnym. Skanalizo-waliśmy wieś, pociągnęliśmy wodo-ciągi. Zbudowaliśmy i ciągle budu-jemy oczyszczalnie, przestajemy zanieczyszczać Bałtyk. Pod wzglę-dem ochrony środowiska jesteśmy dziś zupełnie innym krajem niż przed 10 laty. Zrobiliśmy również dużo,

jeśli chodzi o innowacyjność. Płyną granty na badania i  rozwój. Trze-cim pod względem wielkości bene-ficjentem unijnych pieniędzy stały się wyższe uczelnie. Mają dziś pracow-nie i laboratoria wyposażone tak, że nie odstają od światowego poziomu.

Czy Fundusze Europejskie to tylko środki na wielkie inwestycje infra-strukturalne?

Oczywiście, że nie. Od 2004 roku korzystamy również z Europejskiego Funduszu Społecznego. To środki, dzięki którym finansowane są szkole-nia, rozwój zawodowy, staże. Na roz-wój oświaty przeznaczyliśmy około 12,3 mld zł. Środki te przyczyniły się do poprawy dostępu i jakości wycho-wania przedszkolnego i ułatwienia dostępu do dobrej jakości edukacji na wszystkich etapach kształcenia. Dzięki realizowanym projektom wspar-ciem objęto blisko 5 tys. przedszkoli, zespołów i  punktów przedszkol-nych. Dodatkowo inwestowaliśmy w infrastrukturę społeczną: wsparto ponad 900 jednostek ochrony zdro-

wia. Inwestycje obejmowały także zakup ambulansów, wyposażenie przychodni i oddziałów szpitalnych, modernizację ośrodków medycznych. To mniejsze inwestycje, ale o ogrom-nym znaczeniu.

A jak ewoluował wizerunek Polski w UE oraz w instytucjach unijnych?

Integracja z  Unią Europejską zwiększyła wiarygodność Polski na arenie międzynarodowej. Nasz wizerunek zmieniał się, szczególnie jeśli chodzi o postrzeganie wyko-rzystywania przez nasz kraj unijnych środków. Na początku naszego członkostwa uczyliśmy się od innych. Obecnie bardzo często występujemy jako doradca dla wielu państw, jak Gruzja, Mołdawia czy będąca od niedawna w UE Chorwacja. Komi-sja Europejska też stawia nas za wzór kraju, który dobrze korzysta z fundu-

szy polityki spójności i  inwestuje je z dużą efektywnością.

10 lat wdrażania funduszy unijnych minęło, a co przed nami?

Przed nami kolejny europejski budżet, z  którego Polska otrzyma

82,5 mld euro. To więcej niż wyko-rzystaliśmy w dwóch poprzednich perspektywach. Mamy plan, jak te pieniądze  inwestować i co chcemy w ten sposób osiągnąć. Byłoby jed-nak nierozsądnie kroić plany rozwo-jowe wyłącznie w oparciu o unijne pieniądze. Fundusze należy bowiem traktować jako jeden ze środków do realizacji konkretnych celów.

Nowa perspektywa to nie tylko nowe programy operacyjne. W latach 2014-2020 środki unijne będą bar-dziej skoncentrowane tematycznie. Oznacza to, że z palety dostępnych celów wybieramy tylko te, którą są najważniejsze dla rozwoju gospo-darczego. Wiąże się to z  ich ukie-runkowaniem na rezultaty i osiąga-niem celów Strategii Europa 2020 oraz Strategii Rozwoju Kraju 2020. Dlatego większy nacisk położymy na wartość dodaną inwestycji współ-finansowanych z budżetu unijnego. Pojawią się również nowe, niesto-sowane dotychczas rozwiązania, np. Zintegrowane Instrumenty Teryto-rialne. Przy ich pomocy, partnerstwa miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie, tj. samorządów znajdu-jących się w ich oddziaływaniu, będą mogły realizować wspólne przedsię-wzięcia dotyczące m.in. transportu, rewitalizacji czy termomodernizacji. W ogólnej puli funduszy wzrośnie udział instrumentów zwrotnych, np. pożyczek i poręczeń. Mam nadzieję, że po 2020 roku, z taką samą dumą jak obecnie, będziemy prezentować efekty unijnych inwestycji.

Dziękuję za rozmowę.

W latach 2014-2020 środki unijne będą bardziej skoncentrowane te-matycznie. Oznacza to, że z palety dostępnych celów wybieramy tylko te, którą są najważniejsze dla rozwoju gospodarczego.

Polska to naprawdę inny kraj niż dziesięć lat temu. Myślę, że wielu inwestycji unijnych po prostu nie zauważamy, choć pomagają nam w codziennym życiu.

6 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Skok w nowoczesnośćOstatnia dekada przyniosła wiele pozytywnych zmian, które są istotne dla każdego Polaka. Dofinansowanie z Programu Innowacyjna Gospodarka umożliwiło lub znacznie ułatwiło realizację wielu nowatorskich pomysłów, które wpływają na nasze życie codzienne, działalność zawodową, zdrowie czy ochronę środowiska. Pozwalają oszczędzić czas i pieniądze, poprawić nasz komfort i ochronić to, co dla nas najcenniejsze. Innowacyjne rozwiązania tak szybko wpasowały się w rzeczywistość, że trudno przypomnieć sobie, jak było wcześniej, jak funkcjonowaliśmy przed ich wprowadzeniem?

PROTONY DLA NAUKI I MEDYCYNY PRZEDJeszcze pod koniec XX wieku leczenie chorób nowo-tworowych było zdecydowanie mniej zaawansowane i skuteczne niż obecnie. Rozwój tej dziedziny medycyny okazał się możliwy m.in. dzięki środkom unijnym prze-kazanym na badania i wdrażanie nowych technologii.

POO znaczeniu i funkcjach Centrum Cyklotrono-wego Bronowice opowiada prof. dr hab. Ma-rek Jeżabek, dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN:Napromienianie precyzyjnymi wiązkami rozpędzonych protonów to jedna z naj-skuteczniejszych metod leczenia wielu schorzeń nowotworowych. Dzięki dofi-nansowaniu z PO IG dwóch projektów (budowa cyklotronu i nowego budynku do jego ulokowania), 11 maja 2011 r. w gotowym budynku został zainstalowany nowoczesny przyspieszacz protonów – Proteus C-235. Optymalne wykorzystanie medyczne nowego cyklotronu zapewnił projekt bu-dowy stanowisk Gantry – najnowocześniejszych urządzeń do leczenia nowotwo-rów wiązką protonową. Na stutonowej, obrotowej kratownicy zainstalowane są wielotonowe magnesy mogące kierować wiązkę protonów z dowolnego kie-

runku w stronę pacjenta z dokładno-ścią lepszą niż 1 mm. Wcześniej taka precyz ja była nieosiągalna. Nowością jest zastosowanie tzw. wiązki skanują-cej, która zapewnia lepszą skuteczność napromieniania. Tego typu stanowiska działają zaledwie w trzech ośrodkach europejskich i służą do leczenia nie tyl-ko nowotworów oka, ale również naj-bardziej skomplikowanych przypadków raka, w tym u dzieci.

WYGODNIEJSZEPODRÓŻOWANIEPRZEDZanim została stworzona wyszukiwarka jakdoja-de.pl dostępne były nieliczne i mało elastyczne rozwiązania. Brakowało rzetelnej, wszechstronnej i rzeczywiście pomocnej e-usługi dla użytkow-ników komunikacji miejskiej. Nie było prostego sposobu, aby zaplanować podróż po mieście (zwłaszcza nie znając tras przejazdów), nie można było sprawdzić rzeczywistego czasu przyjazdu po-jazdów na poszczególne przystanki.

POBartosz Burek, prezes za-rządu City-nav, wskazuje liczne zalety wyszukiwarki jakdojade.pl:Realizowane w ramach pro-jektu e-usługi mają bardzo duże znaczenie dla korzystających z komunikacji miejskiej. Stanowią one duże ułatwienie, ze względu na możliwość zaplanowania optymalnej trasy podróży. Podczas gdy wiele podobnych prostych systemów wyma-ga wskazania przystanku startowego i docelowe-go, nasz projekt pozwala na dowolne, intuicyjne podanie parametrów i pomaga przy ich wprowa-dzaniu. System zachęca do podróży komunikacją miejską zamiast poruszania się autem, ponieważ każdy może łatwo i z dowolnego miejsca spraw-dzić, jak jechać, gdzie się przesiadać oraz dokład-nie określić czas przejazdu.

URZĘDY – PRZYJAZNE DLA PRZEDSIĘBIORCÓWPRZEDDo lipca 2011 r. osoba fizyczna, która chciała rozpocząć działalność gospodarczą, musiała odwiedzić co najmniej cztery urzędy. Przez pewien czas funkcjonowało także rozwiązanie polegające na tym, że wszystkie dokumenty składano w ewidencji gminnej.

PONa temat Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej mówi Dariusz Bogdan, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki:Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, 1 lipca 2011 r. Ministerstwo Gospodarki uruchomiło rejestr, dzięki któremu można założyć działalność gospodarczą przez internet, z dowolnego

miejsca, bez konieczności odwiedzania poszcze-gólnych urzędów. Działająca on-line Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodar-czej (CEIDG) zawiera wiele innych funkcjonalności pomocnych w prowadzeniu firmy. Dzięki CEIDG przedsiębiorcy mogą założyć firmę, zmieniać dane we wpisie, a także zawiesić, wznowić lub zamknąć działalność gospodarczą. Co ważne, wszystkie te czynności są nieod-płatne i nie zajmują więcej niż 15 minut. Wniosku o wpis do CEIDG dokonuje się za pomocą jednego, zintegrowanego formularza. Do wniosku przedsiębiorca może również dołączyć zgłoszenie rejestra-cyjne lub aktualizacyjne.

Fot. Instytut Fizyki Jądrowej PAN

Fot. Shutterstock

710 lat Polski w UE

POMOC W WYKRYWANIU RAKA PIERSIPRZED Przed wprowadzeniem na rynek testera termograficznego, sa-mobadanie piersi było znacznie ograniczone. Jeszcze w latach 90. kobiety jedynie przy okazji okresowych wizyt u ginekologa były instruowane, jak badać się palpacyjnie. Mniej lub bardziej umiejętnie same sprawdzały, czy nie czują guzków lub podej-rzanych zgrubień.

POO unikatowym polskim wynalazku mówi dr inż. Henryk Jaremek, wiceprezes zarządu, dy-rektor operacyjny firmy Braster:Zespół spółki Braster we współpracy z Wydzia-łem Nowych Technolo-gii przy wsparciu fundu-szy unijnych, mógł zintensyfikować badania nad technologią hermetyzacji termotropowych ciekłych kryształów, niezbędną do produkcji testera Braster. Jest to medyczny tester termo-graficzny przeznaczony do wczesnego wykrywania patologii piersi, w szczególności raka piersi. Jego innowacyjność kryje się przede wszystkim w unikatowych matrycach, które skutecznie pokazują procesy zachodzące wewnątrz gruczołu piersiowego. To jedyne na świecie urządzenie, dające możliwość wczesnego wykrywania nowotworów piersi, które znajdzie zastosowanie nie tylko w gabinetach lekarskich. Dzięki Brasterowi kobiety mogą badać się samodzielnie we własnych domach! Urządze-nie to może znacznie przyczynić się do zwiększenia świadomo-ści społecznej na temat profilaktyki antynowotworowej i tym samym przyczynić się do spadku liczby zachorowań.

URZĄD ONLINE – WSZYSTKODLA PODATNIKAPRZEDWymiana informacji między urzędem a podatnikiem przed wprowadzeniem programu informatyzacji administracji podat-kowej, przeprowadzana była przede wszystkim tradycyjnym środkiem komunikacji, czyli na papierze. W konsekwencji był to proces pracochłonny i kosztowny.

POO projekcie „e-Deklaracje2” mówi Wie-sława Dróżdż, rzecznik prasowy Mini-sterstwa Finansów:Projekt „e-Deklaracje2” miał przede wszyst-kim sprawić, by kontakt z administracją po-datkową był szybszy, tańszy, łatwiejszy i bar-dziej przyjazny. Liczba PIT-ów wysyłanych przez internet rośnie z roku na rok. W 2008 r., kiedy wprowadziliśmy tę możliwość, skorzystało z niej niespełna 400 osób. W kolejnych latach odli-czaliśmy już do pierwszego miliona, potem do dwóch… W tym roku padł kolejny rekord i przyjęliśmy ponad 5 mln elektronicz-nych PIT-ów. Z e-deklaracji korzystają osoby ze wszystkich grup wiekowych. W tym roku najwięcej e-PITów wpłynęło od osób w wieku od 31 do 40 lat, ale spory odsetek to jednak osoby w średnim wieku i starsze. Kilkadziesiąt tysięcy e-PITów wpły-nęło również od osób powyżej 80 roku życia.Od sierpnia 2014 r. zamierzamy uruchomić Portal Podatkowy, który stworzy jedyne w swoim rodzaju konto podatnika. Za-pewni to szybki dostęp do korespondencji, brak konieczności udawania się do urzędu skarbowego czy wysyłania korespon-dencji tradycyjną drogą, czyli pocztą.

PODRÓŻE BEZ ZAKŁÓCEŃ I AWARIIPRZED

Jeszcze parę lat temu w naszych miastach kursowały stare, wysłu-żone i nierzadko zniszczone tramwaje. Z biegiem czasu na ulicach zaczęły pojawiać się nowoczesne pojazdy z fabryki bydgoskiej PESY, które stopniowo zaczęły dominować na torowiskach i na stałe wpi-sały się w miejską przestrzeń. Producent ciągle udoskonalał swój pro-dukt i szukał sposobu, by skutecznie walczyć z awariami i usterkami.

POO projekcie „Wdrożenie innowacyjnej technologii budowy i eksploatacji telemetrycznych pojazdów szynowych” mówi Łukasz Raszczyk z firmy Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz:PESA wdrożyła system produkcji i wykorzystywania pojazdów szynowych, który korzysta z najnowszych osiągnięć w dziedzinie telemetryki, czyli m.in. monitorowania na odległość. Uruchomiła technologię, która na bieżąco nadzoruje proces produkcji. Zbierane centralnie dane są analizowane, dzięki czemu producent ma pew-ność, że pojazdy opuszczające linie produkcyjne spełniają wszystkie kryteria niezbędne do bezpiecznego i bezawaryjnego użytkowania. Dzięki temu, że firma natychmiast dostaje informacje o wszelkich nieprawidłowościach, może szybko opracować rozwiązania, które są wdrażane w już użytkowanych pojazdach. Tramwaje PESA niczym nie różnią się od tych, które jeżdżą w mias-tach krajów wysokorozwiniętych: mają nowoczesny wygląd, są szybkie, a podróżowanie nimi jest naprawdę komfortowe!

Fot. Braster

Fot. Shutterstock

Fot. PESA

8 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Beneficjenci dwóch perspektyw Pozyskiwane w ciągu ostatniej dekady fundusze unijne, dla wielu polskich przedsiębiorstw i organizacji stały się przepustką do rozwoju. W pierwszych latach po wstąpieniu do Unii Europejskiej umożliwiły budowę nowych obiektów i laboratoriów. W późniejszych – pozwoliły na realizację projektów badawczych, upowszechnienie wiedzy o uzyskanych wynikach, a także wykorzystanie technologicznych zdobyczy.

Różnica w sposobie wykorzystania dofinansowań unijnych widoczna

jest w sposób szczególny na przykła-dzie Programów: Wzrost konkuren-cyjności przedsiębiorstw (SPO WKP, realizowany w  latach 2004-2006) i  Innowacyjna Gospodarka (PO IG, 2007-2013). W  przypadku tego pierwszego, pozyskane fundusze wykorzystywane były przede wszyst-kim na budowę lub rozbudowę infra-struktury. Powstały nowe obiekty i laboratoria, zakupiono wyposażenie i sprzęt potrzebny do prowadzenia badań i codziennej działalności.

Przykładem beneficjenta, który z powodzeniem skorzystał z dofi-nansowania zarówno w  latach 2004-2006, jaki i  2007-2013 jest Bielski Park Techniki Lotniczej.

– W  ramach projektu SPO WKP „Park Technologiczny Przemysłu Lotni-czego – innowacja, kooperacja, rozwój” wybudowano niezbędną dla rozwoju firm z branży lotniczej infrastrukturę, na którą składają się m.in.: ponad 10 tys. m2 nowoczesnych hal produkcyjnych i han-garów; pas startowy o  nawierzchni asfaltowej i długości 700 metrów drogi kołowania; parkingi i miejsca postojowe dla samolotów – mówi Irena Marek, Dyrektor Biura Zarządu Bielskiego Parku Technologicznego Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji.

Politechnika Łódzka to kolejny beneficjent, który z powodzeniem skorzystał z unijnego dofinansowania w dwóch perspektywach. W ramach SPO WKP zrealizowany został projekt pt. „Modernizacja i doposażenie Spe-cjalistycznego Laboratorium Analityki Cukrowniczej (SLAC)”.

– Celem projektu była rozbudowa oraz modernizacja pomieszczeń zajmowanych przez SLAC. Projekt obejmował również zakup nowocze-snej aparatury naukowo-badawczej, pozwalającej prowadzić badania i ana-lizy dla przemysłu zgodnie z obowią-zującymi standardami światowymi – mówi dr inż. Maciej Wojtczak, kie-rownik Laboratorium.

Przykładem „podwójnego” benefi-cjenta jest również Jagiellońskie Cen-trum Innowacji (JCI). Projekt „Utwo-rzenie Jagiellońskiego Parku i  Inku-batora Technologii – etap pierwszy” umożliwił wybudowanie budynku nr 1 Parku, w którym znajdują się obecnie powierzchnie pod wynajem przezna-czone na laboratoria tworzone przez najemców.

Drugie oblicze inwestycjiZupełnie inne cele udało się zre-alizować tym samym beneficjen-tom dzięki projektom dofinansowa-nym w ramach Programu Innowa-cyjna Gospodarka (2007-2013). Tu pozyskane fundusze służyły przede wszystkim realizacji działań sfery B+R, komercjalizacji badań, a także wsparciu nowych, innowacyjnych przedsiębiorstw.

Dla przykładu, w przypadku pro-jektu „Inicjowanie innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych wyko-rzystujących potencjał lotnictwa lek-kiego”, głównym celem beneficjenta – Bielskiego Parku Technologicznego Lotnictwa – było stworzenie korzyst-nych warunków finansowania przed-sięwzięć na rynku nowych produk-

tów i usług związanych z przemysłem i usługami lotniczymi.

– Projekt doprowadził do wyszukania, zbadania i wdrożenia do realizacji naj-ciekawszych projektów innowacyjnych wykorzystujących wyniki prac naukowo - badawczych i pomysłów biznesowych. W ramach projektu powstało do tej pory 12 nowych firm – mówi Irena Marek.

Z  kolei Politechnika Łódzka w ramach PO IG realizuje projekt o charakterze typowo badawczym: „Opracowanie nowatorskiej metody biokonwersji zanieczyszczeń biogazu w obecności tlenowych form azotu” (przewidywana data zakończenia: czerwiec 2014). Wdrożenie tej tech-nologii sprawi, że proces pozyskiwa-nia energii z biogazu będzie tańszy i w pełni bezpieczny dla środowiska i przyczyni się do poprawy bezpie-czeństwa energetycznego Polski.

Jagiellońskie Centrum Innowacji, które dzięki dofinansowaniu z SPO WKP wybudowało Park, obecnie realizuje projekt o podobnie brzmiącej nazwie, ale w bardziej zaawansowanej formule: „Rozbudowa Jagiellońskiego Parku i Inkubatora Technologii – Life Science”. Zakończenie inwestycji jest planowane na pierwszy kwartał 2015 roku. Dzięki dofinansowanym z UE inwestycjom, beneficjent prowadzi m.in.: wynajem powierzchni labora-toryjnych, finansowanie i rozwój pro-jektów naukowych, usługi badań kon-traktowych w oparciu o własną apara-turę badawczą, a także profesjonalne wsparcie merytoryczne w procesach transferu technologii i komercjalizacji badań naukowych.

KATARZYNA HRYNIEWICKA

PROJEKTYW DWÓCHBUDŻETACH❚❚ Bielski Park Techniki

Lotniczej: war-tość projektu SPO WKP to 32 mln zł, dofinansowanie 22,8 mln zł; war-tość projektu PO IG to 10,8 mln zł, dofinansowanie 9,1 mln zł

❚❚ Politechnika Łódz-ka: wartość pro-jektu SPO WKP to 2,06 mln zł, dofinansowa-nie to ponad 2,04 mln zł; war-tość projektu PO IG to 3,60 mln zł, dofinansowanie to 2,96 mln zł

❚❚ Jagiellońskie Cen-trum Innowacji: wartość projek-tu SPO WKP to 54,96 mln zł, dofinansowanie to 38,89 mln zł; war-tość projektu PO IG to 171,93 mln zł, dofinansowanie to 101,33 mln zł

Fot.

Labo

rato

rium

Spe

ktro

skop

ii Ra

man

ow-

skie

j, Ja

giel

lońs

kie

Cent

rum

Inno

wacji

9Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Innowacyjna gospodarka – w liczbachZ podsumowania działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka wynika, że udało się osiągnąć imponujące efekty. Według danych na koniec marca 2014 roku, w ramach PO IG zatwierdzono 18 079 projektów na kwotę 47,93 mld zł, podpisano 15 984 umowy i wypłacono zaliczki na projekty w wysokości ponad 14,78 mld zł.

Zaplanowana kwota wydatków na działania PO IG wynosi

10,18 mld euro, z czego 8,66 mld euro pochodzi z Europejskiego Fun-duszu Rozwoju Regionalnego (według arkusza kalkulacyjnego Ministerstwa Finansów aktualnego na marzec 2014 r., kwota 8,66 mld euro sta-nowi 36,07 mld zł). W ramach pro-gramu realizowane są 123 projekty kluczowe, dla których podpisano dotychczas 122 umowy na kwotę dofinansowania 12,27 mld zł.

Przykładowe efekty wdrażania Programu Innowacyjna Gospodarka, wynikające z podpisanych umów (stan na koniec 2013 roku)Oś priorytetowa Efekty rzeczowe

Badania i rozwój nowoczesnych technologii

Ponad 2 600 wdrożeń jako efekt realizowanych projektów badawczych, rozwojowych i celowych;Ponad 1 900 wynalazków zgłoszonych do ochrony patentowej w wyniku realizacji projektów;

Infrastruktura sfery B+R 729 nowych i zmodernizowanych laboratoriów, z których usług korzystać będzie 11 500 przedsię-biorstw;

Kapitał dla innowacji Ponad 1 400 przedsiębiorstw korzystających z kapitału wysokiego ryzyka i dokapitalizowania przez inwestorów prywatnych;

Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia

1 750 przedsiębiorstw (1 460 MŚP) wprowadzających innowacje;Ponad 29 000 nowych miejsc pracy (blisko 2 300 miejsc pracy dotyczy bezpośrednio działalności B+R);

Dyfuzja innowacji Ponad 1 000 podmiotów zaangażowanych w działania kooperacyjne;Ponad 16 500 przedsiębiorstw korzystających z usług wspartych instytucji otoczenia biznesu;

Polska gospodarka na rynku międzynarodowym

Ponad 800 przedsiębiorstw zwiększających eksport;

Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji

Ponad 17,1 mln deklaracji podatkowych złożonych drogą elektroniczną;Ponad 90% wszystkich ksiąg wieczystych udostępnionych online;Ponad 20 mln odpisów KRS pobranych przez Internet;Ponad 525 000 użytkowników korzystających z dostępu do informacji o świadczeniach i płatnościach ZUS;

Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki

4 450 nowych e-usług;24 000 przedsiębiorstw objętych systemami B2B;Blisko 70 000 gospodarstw domowych wykluczonych cyfrowo otrzymujących dostęp do Internetu;266 000 podmiotów korzystających z Internetu dzięki powstałej infrastrukturze „ostatniej mili”.

przedsiębiorcy 14 234 projekty na kwotę 24,89 mld zł (w tym MŚP – 13 573 projekty na kwotę 17,69 mld zł)

jednostki naukowe 411 projektów na kwotę 4,05 mld zł

szkoły i uczelnie wyższe 278 projektów na kwotę 4,91 mld zł

samorządy 698 projektów na kwotę 1,79 mld zł

administracja publiczna w zakresie elektronicznych usług dla obywateli 37 projektów na kwotę 3,79 mld zł

Wsparcie przyznane w ramach PO IG według podstawowych grup beneficjentów przedstawia się następująco:

10 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Na projekty transportowe i środowiskowe w latach 2004-2006 Polska otrzymała z Brukseli prawie 5,5 mld euro

z Funduszu Spójności. Środki te zostały w pełni zainwestowane. Kontynuacja i realizacja nowych inwestycji w kluczowych sekto-rach gospodarki w latach 2007-2013 była możliwa dzięki fundu-szom unijnym w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko. Budżet tego największego w historii Unii pro-gramu, w wysokości ponad 28 mld euro, został już wykorzy-stany w ponad 97%! Bilans członkostwa Polski w UE wydaje się więc pozytywny. Jak faktycznie zmieniła się Polska w 10 lat po wstąpieniu do UE?

Zobaczmy!

Polska: operacja zmianaObraz Polski zaczął się intensywnie zmieniać w 2004 roku. Pieniądze unijne, które trafiły do kraju, rozpoczęły ewolucję w wielu sektorach: transporcie, energetyce, ochronie środowiska, zdrowiu, szkolnictwie wyższym, kulturze.

Fundusz Spójności 2004-2006

2004 2006 2007 2014

5,5 mld euro

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

2007-2013

28 mld euro

ENERGIA NA PIERWSZYM PLANIEZ całej puli środków unijnych, które trafiły do sektora energetyki, aż 55,6% przeznaczono na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Te pieniądze pozwoliły na realizację m.in. jedynego w tej części Europy terminalu gazu skroplonego LNG. Będzie on w stanie ode-brać 5 mld m3 gazu skroplonego dostarczanego drogą morską. Oprócz tego powstają lub są rozbudowywane 4 podziemne magazyny gazu ziemnego, które zwiększą możliwości maga-zynowania gazu o 1 mld m3. Same magazyny jednak nie wystarczą – równie istotny jest roz-wój sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego. Z funduszy unijnych powstanie ponad 2,6 tys. km takiej sieci. Dzięki inwestycjom unijnym z POIiŚ wzrośnie również udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) – w 2020 r. z OZE ma pochodzić 15% energii.

1,7 mld euro • 214 projektów

CIEKAWE!❚X 44 wybudowane farmy wiatrowe, 12 elektrowni i elektrociepłowni bio-gazowych, 3 elektrociepłownie i instalacje na biomasę

❚X aż 373 MW energii elektrycznej zainstalowano z wiatru, 55 MW z biomasy

❚X 10 wybudowanych lub przebudowanych jednostek wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu

❚X 51,14 MW zainstalowanej dodatkowej mocy elektrycznej w wysoko-sprawnej kogeneracji, z czego 6,66 MW w kogeneracji ze źródeł odna-wialnych

❚X 176,46 MW zainstalowanej dodatkowej mocy cieplnej w kogeneracji, z czego 14,77 MW w kogeneracji ze źródeł odnawialnych

❚X 342 obiekty objęte termomodernizacją

Ciepłownia Łężańska w Krośnie

1110 lat Polski w UE

586,5 mln euro • 53 projekty 533,6 mln euro • 79 projektów

CIEKAWE!❚X 41,5 tys. studentów korzysta z infrastruktury, która powstała z funduszy UE, z czego aż 35 tys. to studenci kierunków technicznych

❚X 1,24 tys. wybudowanych pomieszczeń laboratoryj-nych o łącznej powierzchni 50,2 tys. m2, w planach kolejnych 739, które tę powierzchnię podwoją

❚X najwięcej projektów realizowanych jest w woje-wództwach: mazowieckim (8), łódzkim (7), pomor-skim, zachodniopomorskim, śląskim i dolnośląskim (po 5), małopolskim i wielkopolskim (po 4)

CIEKAWE!❚X 75 odrestaurowanych zabytków

❚X 47 nowoczesnych obiektów kultury

❚X 38 nowych lub zmodernizowanych obiektów szkół i uczelni artystycznych

❚X 12 wirtualnych muzeów, galerii, bibliotek cyfrowych

❚X 2,8 mln odwiedzających rocznie teatry, filharmonie, muzea

❚X ponad 6 mln rocznie odwiedzających obiekty dziedzictwa kulturowego

POKOLENIE MŁODYCH SPECJALISTÓWWzrost liczby studentów na kierunkach ścisłych, przyrodniczych i technicznych, który dokonał się bezpośrednio za sprawą unijnych inwestycji sprawia, że w Polsce tworzy się nowe pokolenie specjali-stów związanych z nowymi technologiami. Gwarantuje nam to roz-wój dziedzin, które decydują o konkurencyjności polskiej gospodar-ki i atrakcyjności inwestycyjnej naszego kraju.

WZOROWA KULTURASektor kultury okazał się jednym z najlepiej przygotowanych do wykorzystania środków z funduszy unijnych. Szczególną opieką otoczone zostały zabytki z Listy Światowego Dziedzic-twa Kulturowego i Naturalnego UNESCO oraz te uznane przez Prezydenta RP za Pomniki Historii. Nowe lub unowocześnione filharmonie, teatry, muzea i centra kultury pozwalają na roz-wój oferty kulturalnej. Szersze możliwości dydaktyczne szkół i uczelni artystycznych to również zasługa projektów, które finansowane są z unijnych dotacji.

Uniwersytet Gdański

Politechnika Łódzka

Uniwersytet Rzeszowski

Międzynarodowe Centrum Kultury w Kielcach

Opactwo Cystersów w Krzeszowie

12 Fundusze Europejskie w Polsce

ZDROWIE – LEPSZA JAKOŚĆ USŁUGRozwój systemu ratownictwa medycznego, przebudowa, modernizacja i budowa obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia to naj-ważniejsze zadania, które stanęły przed sektorem zdrowia w ostatnich la-tach. Z funduszy unijnych kupione zostały także m.in. aparaty RTG, tomo-grafy komputerowe, angiografy, aparaty do rezonansu magnetycznego, aparaty USG, defibrylatory oraz łóżka pooperacyjne, co znacznie przyspie-szyło i zwiększyło możliwości diagnostyczne oraz wpłynęło na poprawę jakości usług.

CIEKAWE!❚X 322 nowoczesne ambulanse

❚X 41 lądowisk dla heli-kopterów

❚X 138 instytucji ochrony zdrowia doposażonych w sprzęt

❚X 119 nowych lub prze-budowanych instytucji ochrony zdrowia

CIEKAWE! FS❚X 92 wybudowane lub rozbudo-wane oczyszczalnie ścieków, 140 stacji uzdatniania wody i ujęć wody, 13 zbiorników wodnych, 8 zakładów unieszkodliwiania odpadów

❚X 8 765 km wybudowanej lub zmodernizowanej kanalizacji sanitarnej, 847 km kanaliza-cji deszczowej, 1 601 km sieci wodociągowej

POIiŚ❚X ponad 13,5 tys. km moderni-zowanej kanalizacji sanitarnej i 178 oczyszczalni ścieków

❚X ponad 1,39 mln osób więcej uzyska dostęp do sieci kana-lizacyjnej, a 123 tys. do sieci wodociągowej

❚X co roku ponad 40 tys. ton azotu i ponad 7 tys. ton fos-foru mniej trafia do polskich wód

❚X około 10 mln osób objętych systemem zagospodarowania odpadami zgodnym z europej-skimi normami

395,5 mln euro • 352 projekty

5,1 mld euro z POIiŚ • 2,79 mld euro z FS • 792 projekty z POIiŚ, 88 z FS

INWESTUJEMY W ŚRODOWISKOMożemy pochwalić się największym przedsięwzięciem wodno-ściekowym w całej Unii Europejskiej. Do końca 2015 roku zakończy się realizacja tzw. Projektu Warszawskiego, czyli inwestycji prowadzonej na obszarze aglomeracji warszawskiej i pruszkowskiej pod nazwą „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie”. Projekt, podzielony na cztery fazy, objął m.in. modernizację i rozbudowę infrastruktury wodociągowo-ka-nalizacyjnej Warszawy, poprawę jakości i dystrybucji wody, modernizację i rozbudowę oczyszczalni ścieków „Czajka”, budowę układu przesyłowego ścieków pod Wisłą. W całej Polsce rozbudowywane są zakłady unieszkodliwiania odpadów komunalnych oparte na technologii przetwarzania mechaniczno-biologicznego. W 6 regionach po-wstają instalacje termicznego przetwarzania odpadów komunalnych, tzw. spalarnie odpadów.Inwestycje środowiskowe to jednak nie tylko gospodarka odpadami czy infrastrukturą wodno-ściekową. To także ochrona przeciwpowodziowa, zabezpieczanie brzegów mor-skich przed zanikaniem plaż czy ochrona licznych gatunków zwierząt, np. żubra, rysia lub niepylaka apollo.

Oczyszczalnia ścieków Czajka

Ryś

Zakład unieszkodliwiania odpadów komunalnych w Ełku

Klinika Pneumonologii i Mukowiscydozyw Rabce Zdroju

Instytut Kardiologii w Warszawie

Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

1310 lat Polski w UE

111projektów

1798projektów

9 mld eurowartość

projektów

51 mld eurowartość

projektów

5,5 mld eurodofinanso-wanie UE

28 mld eurodofinanso-wanie UE

POIiŚFS

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI I POIiŚ W LICZBACH

19,6 mld euro z POIiŚ • 2,68 mld euro z FS • 308 projektów z POIiŚ, 23 z FS

TRANSPORTOWA REWOLUCJAPozytywne skutki inwestycji w sektorze transportu są zauważalne na każdym kroku. Zrewolucjonizowały poruszanie się po aglomeracjach (rozwój inteligent-nych systemów transportowych, nowy tabor kolejowy i tramwajowy), a także zintegrowały transport lokalny z międzymiastowym. Doskonałym tego przykładem jest dworzec Kraków Główny – pierwszy podziemny dworzec kolejowy w Polsce, który połączył kolej, tramwaje oraz autobusy miejskie i międzymiastowe. Polskie lotniska są bezpieczniejsze i mogą przyjąć więcej pasażerów. Przy-było nowych i zmodernizowanych kilometrów dróg – ekspresowych, autostrad, a także krajowych i w obrębie miast. W końcu możemy pochwalić się terminalami kon-tenerowymi z prawdziwego zdarzenia, a porty morskie jeszcze szerzej otworzyły się na świat.

Port lotniczy w Poznaniu

Terminal DCT w Gdańsku

Autostrada A1, węzeł Sośnica

Dworzec Wrocław Główny

CIEKAWE! FS❚X 721 km wybudowa-nych lub zmodernizo-wanych torów kolejo-wych, 475 km dróg, 314 km autostrad

POIiŚ❚X prawie 1,3 tys. km wybudowanych auto-strad, dróg ekspreso-wych i krajowych

❚X 8 przebudowanych lotnisk

❚X ponad 600 km linii kolejowych w trak-cie modernizacji oraz prawie 430 podda-wanych rewitalizacji

❚X prawie 90 nowych oraz 200 moderni-zowanych jednostek taboru kolejowego

14 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Podejmowane w ramach programu działania miały na celu rozwój

społeczno-gospodaczy kraju. A zre-alizowane projekty przyczyniły się do wzrostu zatrudnienia, rozwoju oferty edukacyjnej, przyspieszenia integracji społecznej, upowszechnienia prak-tyk dobrego rządzenia i przyjaznej pacjentom ochrony zdrowia.

Kapitał Ludzki – podsumowanieProgram Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) był największym programem współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Unii Europejskiej w latach 2007-2013. W Polsce był jedynym programem realizowanym ze środków tego funduszu.

CO PIĄTY POLAK SKORZYSTAŁ Z EFSŁączna wartość środków Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi ponad 11,7 mld euro. Do końca marca 2014 r. podpisano blisko 45 tys. umów na realizację projektów o łącznej wartości blisko 48 mld zł, co oznacza wykorzystanie 97% środków dostępnych z EFS dla Polski do 2015 r. W pro-jektach z PO KL wzięło udział już ponad 7,6 mln osób, a więc ok. 20% wszystkich Polaków!

OBSZARY WSPARCIA

PO KL

981 163 osób objętych wsparciem

z EFS

385 287 młodych objętych wsparciem

129 775 osób 50+ objętych wsparciem

187 248 osób, które otrzymały dotacje na podjęcie

działalności gospodarczej

59%/55%/57,4% odsetek osób bezrobotnych, które podjęły pra-

cę w okresie do 6/18/30 miesięcy po zakończeniu udziału

w projekcie

491 934 osób zagrożonych wy-kluczeniem społecznym

objętych wsparciem

10 786 wspartych podmiotów ekonomii społecznej

Integracja społeczna: Priorytet I, VII w ramach PO KL

243 759 przedsiębiorstw objętych wsparciem szkoleniowym

1 321 706 osób pracujących objętych wsparciem szkoleniowym

281 794 pracowników o niskich kwalifikacjach objętych

wsparciem

4 363 przedszkoli objętych

wsparciem

15 685 szkół, które

wdrożyły programy rozwojowe

Edukacja (wczesnoszkolna, szkolna, zawodowa): Priorytet III, IX ramach PO KL

47 616 studentów, którzy ukoń-czyli staże lub praktyki

89 374 studentów na kierunkach

zamawianych

Szkolnictwo wyższe i nauka: Priorytet IV w ramach PO KL

18 277 pracowników administra-cji publicznej przeszkolo-nych w zakresie wsparcia

przedsiębiorczości

Zatrudnienie: Priorytet VI w ramach PO KL

Rozwój zasobów ludzkich, przed-siębiorczość: Priorytet II, VIII w ramach PO KL

Administracja: Priorytet V w ramach PO KL

10 lat Polski w UE

„Inicjatywa jest kobietą” jest jed-nym z najbardziej znaczących pro-jektów Fundacji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Jakie są jego założenia?

Projekt ten realizujemy od 2006 roku. Inicjatywa adresowana jest głównie do kobiet z terenu woje-wództwa lubelskiego, które marzą o rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej. Naszym celem jest udzielenie im wszechstronnego wsparcia – zarówno merytorycz-nego, jak i  finansowego. W inicja-tywie uczestniczą reprezentantki wszystkich kategorii rynku pracy – zarówno osoby zatrudnione, nie-aktywne zawodowo, uczące się, jak i kobiety prowadzące gospodar-stwa rolne. Projekt jest skierowany wyłącznie do kobiet i skupia się na przygotowaniu ich do roli przedsię-biorcy wbrew obowiązującym ste-reotypom i normom kulturowym. Podczas realizacji programu stosu-jemy oryginalne metody, nie powie-lamy utartych schematów. Budujemy indywidualny plan działania dla każ-dej z beneficjentek, motywujemy do działania, pomagamy przygotować własny biznesplan. Warto podkre-ślić, że uczestniczki, oprócz pienię-dzy, zostają „wyposażone” w wiedzę i umiejętności niezbędne do rozpo-częcia działalności gospodarczej. Pomoc merytoryczna obejmuje rów-nież wsparcie już po uruchomieniu

firmy. Uczestniczki projektu korzy-stają także z  pomocy ekspertów i szkoleń pomostowych, dostoso-wanych do indywidualnych potrzeb już funkcjonujących firm.

Czy ta metoda działania okazuje się skuteczna na trudnym rynku pracy?

Oczywiście. Świadczy o tym fakt, że wszystkie założone firmy prze-trwały obowiązkowe 12 miesięcy. Zdecydowana większość działa do chwili obecnej, efektywnie i skutecz-nie konkurując na rynku. Kobiety uczestniczące w projekcie dołączyły do grona przedsiębiorczyń z sukce-sem pracujących na własny rachu-nek. Niektóre stworzyły miejsca pracy innym. Największa firma zatrudnia obecnie kilkadziesiąt osób.

Ile kobiet skorzystało z projektu? W  czterech, zrealizowanych

dotychczas edycjach inicjatywy wzięło udział 366 kobiet. Swoje firmy zało-żyły natomiast 242 uczestniczki pro-jektu. Aktualnie jesteśmy w trakcie realizacji piątej edycji – w cyklu szko-leniowym wezmą udział kolejne 52 kobiety, a  środki na uruchomienie działalności gospodarczej w wysoko-ści do 40 tys. zł otrzyma 37 uczestni-czek. Łączna wysokość wypłaconych dotąd dotacji wyniosła niebagatelną kwotę blisko 6 mln zł, natomiast w obecnej edycji na dotacje przezna-czono ponad milion złotych.

Jak zmieniło się życie tych kobiet? Dzięki pomocy część z  nich

wzmocniła wiarę we własne siły i spełniła swoje marzenia, inne wyszły z szarej strefy. Wszystkie natomiast korzystając z możliwości samozatrud-nienia z sukcesem pracują na własny rachunek. Powstała sieć firm funkcjo-nuje na rynku jako większa całość, która swoim zasięgiem i  rodzajem działań obejmuje niemal wszystkie obszary lokalnego życia. Wiele firm powstałych w  kolejnych edycjach projektu współpracuje ze sobą. Ich właścicielki wymieniają się doświad-czeniami i realizują usługi dla innych firm. Do sukcesu projektu „Inicjatywa jest kobietą” z pewnością przyczyniają się również nasze uczestniczki, które z  sukcesem funkcjonują na rynku i swoim przykładem zachęcają kolejne osoby do wzięcia w nim udziału.

Dziękujemy za rozmowę.

Kobiety z planem Fundacja UMCS aktywnie promuje i wspiera ideę przedsiębiorczości wśród kobiet. Projekt Fundacji pn. „Inicjatywa jest kobietą”, realizowany w ramach programu Kapitał Ludzki, pomaga uczestniczkom założyć własne firmy oferując wsparcie zarówno finansowe, jak i merytoryczne. Rozmawiamy z Agnieszką Flagą, koordynatorem tego projektu.

15Fundusze Europejskie w Polsce

Pani Katarzyna Skow-ronek, matka troj-ga dzieci, właścicielka firmy Clear House ofe-rującej usługi sprzątania to doskonały przykład odwagi i przedsiębior-czości. Decyzję o za-łożeniu swojej firmy podjęła po otrzymaniu wypowiedzenia z pracy w jednym z urzędów. Sprzątanie okazało się nie tylko dobrą metodą na odreagowanie stresu, na wyciszenie i analizę swojej przyszłości, ale też pomysłem na wła-sny biznes. Obecnie jest menedżerem w swojej firmie, ale kiedy jest taka potrzeba pracuje razem ze swoimi pracownikami. Rzadko bywa w biurze. Charakter firmy wymaga pełnego nadzoru. Firma Clear House w chwili obecnej zatrudnia ponad 20 pracowników. Pani Katarzyna już planuje ko-lejne inwestycje.

WZIĄĆ LOSWE WŁASNE RĘCE

Fot. Fundacja UMCS

16 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Naukowy potencjał Polski Wschodniej Szkolnictwo wyższe na wysokim poziomie, kształcące specjalistów w dziedzinach istotnych dla ekonomicznego rozwoju kraju, to fundament konkurencyjnej gospodarki. Od 2007 roku Fundusze Europejskie zmieniły jakość kształcenia na wielu uczelniach, w tym z Polski Wschodniej.

W  pięciu województwach makroregionu – lubelskim,

podkarpackim, podlaskim, święto-krzyskim i warmińsko-mazurskim – zrealizowanych zostało wiele projek-tów, zarówno dotyczących infrastruk-tury i wyposażenia pracowni i labo-ratoriów, jak i  rozwoju kierunków studiów istotnych z punktu widze-nia wspierania regionalnej i krajowej gospodarki. Program Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) przyczynił się do unowocześnienia uczelni z woje-wództw makroregionu. Dzięki środ-kom PO RPW uczelnie stworzyły nową infrastrukturę i pozyskały nowo-czesny sprzęt badawczy umożliwia-

jący podniesienie jakości kształcenia przyszłych specjalistów z branż tech-nicznych i matematyczno-przyrodni-czych. Umożliwiły tym samym prak-tyczne i efektywne przygotowanie studentów do wejścia na rynek pracy. Badania naukowe na uczelniach Pol-ski Wschodniej są dziś prowadzone w warunkach odpowiadających euro-pejskim standardom. Lepsze zaple-cze badawcze spowodowało rozwój nauki oraz ożywienie współpracy mię-dzy uczelniami w kraju i za granicą.

Zobaczmy, jak wykorzystano środki PO RPW na przykładzie wybranych uczelni w Białymstoku, Białej Podla-skiej, Lublinie, Kielcach, Olsztynie oraz Rzeszowie.

Medycyna na wyższym poziomieUniwersytet Medyczny w Białym-stoku ze środków Programu Rozwój Polski Wschodniej otrzymał dotąd prawie 95 mln zł na realizację czte-rech projektów. Dzięki Funduszom Europejskim w Białymstoku powstało m.in. Euroregionalne Centrum Far-macji mieszczące m.in. aptekę szko-leniową, w której przyszli farmaceuci mogą kształcić praktyczne umiejęt-ności. Jedną z  inicjatyw realizowa-nych przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku w ramach PO RPW był również projekt „Utworzenie bazy aparaturowej na rzecz Cen-trum Badań Innowacyjnych Uniwer-sytetu Medycznego w Białymstoku”. Pozwolił on pozyskać specjalistyczny sprzęt, który jest wykorzystywany przez studentów i  pracowników naukowych wielu Zakładów działa-jących w ramach Uniwersytetu. Apa-

ratura umożliwia prowadzenie badań z zakresu farmakoterapii chorób cywi-lizacyjnych, w tym chorób nowotwo-rowych, układu krążenia, cukrzycy, otyłości.

Motor napędzający gospodarkęZ unijnych funduszy skorzystała rów-nież Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Pod-laskiej. Na realizację 2 projektów uzyskała ona blisko 33 mln zł dofi-nansowania z PO RPW. Jeden z nich to „Centrum Badań nad Innowacjami w zakresie zdrowia, technologii infor-matycznych oraz źródeł energii odna-wialnej – infrastruktura badawcza przy PSW im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej”.

– Dzięki temu projektowi powstał nowoczesny ośrodek badawczy miesz-czący laboratoria naukowe Instytutu Budownictwa, Informatyki i Zdrowia. Prowadzi się tu badania diagnostyczne i  epidemiologiczne nad chorobami zakaźnymi, badania skierowane na rozwój optycznych technik gromadze-nia i przetwarzania informacji oraz roz-wój energii odnawialnej – mówi prof. zw. dr hab. Józef Bergier, rektor Pań-stwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.

Badania na rzecz środowiskaUniwersytet Przyrodniczy w Lubli-nie ze środków PO RPW zrealizo-wał trzy projekty o łącznej warto-ści dofinansowania ok. 167 mln zł. W ramach jednego z przedsięwzięć w Lublinie powstało Centrum Inno-

ATRAKCYJNE MIEJSCE DO STUDIOWANIAprof. dr hab. Elżbieta Skrzydlewska, Dziekan Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Środki PO RPW stworzyły nowe możliwości rozwoju jednostek dydaktyczno-naukowych w Polsce Wschodniej. Przez wiele lat Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej nie dysponował własną bazą lokalową, co nie sprzyjało efektyw-nej pracy naukowej oraz dydaktycznej. Dzięki funduszom unijnym powstał nowy budynek dydaktyczno-naukowy o powierzchni ok. 8 tys. m2, w którym mieszczą się sale wykładowe i seminaryjne, la-boratoria studenckie oraz apteka szkoleniowa. Utworzone zostały również specjalistyczne laboratoria naukowo-badawcze wyposa-żone w nowoczesną aparaturę. Realizacja projektu pn. „Utworzenie nowoczesnej bazy dydak-tyczno-naukowej dla potrzeb Euroregionalnego Centrum Far-macji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku” sprawiła, że powstały nowe miejsca pracy w sektorze zaawansowanych tech-nologii. Zacieśniła się również współpraca między studentami a zawodowym środowiskiem Farmaceutów i Diagnostów Labora-toryjnych regionu.

1710 lat Polski w UE

wacyjno-Wdrożeniowego Nowych Technik i Technologii w Inżynierii Rolniczej – nowy obiekt mieszczący wszystkie pomieszczenia naukowo--dydaktyczne Wydziału Inżynierii Produkcji. Znajduje się w nim 25 wysoko wyspecjalizowanych labo-ratoriów i  pracowni badawczych, audytoria oraz pomieszczenia semi-naryjne. Nowoczesne wyposażenie umożliwia działalność badawczo--wdrożeniową w takich dziedzinach jak np.: OZE, energetyka konwen-cjonalna, badania in vitro, mikro-biologia, chromatografia gazowa, ochrona środowiska, analiza wód, żywności oraz aminokwasów.

Kształcenie młodych lotnikówPolitechnika Rzeszowska jako jedyna uczelnia w naszym kraju prowadzi na Wydziale Budowy Maszyn i Lot-nictwa kształcenie pilotów lotnic-twa cywilnego. Szkoła ta podpisała umowy na realizację czterech pro-jektów PO RPW o łącznej wartości dofinansowania unijnego przekracza-jącej ok. 210 mln zł. Jednym z nich jest „Rozbudowa i  doposażenie Ośrodka Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej im. Igna-cego Łukasiewicza”. Dzięki niemu zakupiono nowoczesne symulatory lotu, samoloty oraz silniki lotnicze. Wybudowano pas startowy, drogi kołowania dla samolotów, han-gar postojowy i kontenerową sta-cję paliw. Wszystkie te inwestycje umożliwiły wdrożenie najnowszych technologii kształcenia, stworzenie w pełni funkcjonalnych warunków dla studentów oraz wzrost ich liczby na specjalności pilotaż o 80%. Warto też wspomnieć o  zakupie wypo-sażenia Ośrodka Kształcenia Lot-niczego. Ze zmian tych korzystają studenci Wydziału Budowy Maszyn i  Lotnictwa na kierunku lotnictwo i kosmonautyka, specjalność pilotaż w zakresie zintegrowanego szkole-nia do licencji pilota samolotowego liniowego oraz pozostałych specjal-

NOWE MOŻLIWOŚCI NA RYNKU PRACYprof. zw. dr hab. Józef Bergier, Rektor Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Dzięki inicjatywom podjętym w ramach PO RPW zwiększyła się konkurencyjność naszego województwa – nawiązaliśmy współpra-cę z podmiotami gospodarczymi, nastąpił rozwój przedsiębiorstw oraz wdrożono wiele innowacji technologicznych. Jednym z przedsięwzięć finansowanych przez PORPW był projekt „Centrum Badań nad Innowacjami w zakresie zdrowia, technologii informatycznych oraz źródeł energii odnawialnej – infrastruktura badawcza przy PSW im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej”. Całkowita wartość inwestycji przekroczyła 19 mln zł, w tym kwo-ta dofinansowania sięgnęła ponad 17 mln zł. W wyniku realizacji projektu powstał nowoczesny ośrodek badawczy mieszczący labo-ratoria naukowe Instytutu Budownictwa, Informatyki i Zdrowia.

WARTOWIEDZIEĆ, ŻE...Do końca 2013 r. 17 szkół wyż-szych zrealizowało 24 projekty unijne PO RPW, z czego:❚❚ 8 w zakresie infrastruktury

dydaktycznej, z których sko-rzystało już ponad 15 tys. studentów

❚❚ 16 projektów w zakresie wy-posażenia badawczego

W sumie, szkoły wyższe zakupi-ły specjalistyczne wyposażenie dydaktyczne oraz badawcze o wartości ok. 410 mln zł (97,9 mln euro) i utworzyły 53 nowe etaty badawcze.

↑ Na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach powstały nowe laboratoria.

↑ Studencka sala ćwiczeń na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Fot. Uniwersytet Medyczny w BiałymstokuFot. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

UATRAKCYJNIENIE OFERTY DYDAKTYCZNEJEliza Popławska-Jodko, kierownik Biura ds. Projektów Zagranicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Najważniejsza zmiana związana z PO RPW zaszła w samym kam-pusie uniwersyteckim, który w wyniku prowadzonych projektów stał się miejscem nowoczesnym. Dzięki przedsięwzięciu „Rozbu-dowa, modernizacja i wyposażenie zespołu laboratoriów eduka-cyjno-badawczych technologii, jakości i bezpieczeństwa zdrowot-nego żywności”, studenci zyskali nową przestrzeń do odbywania zajęć, a naukowcy innowacyjną aparaturę umożliwiającą prowa-dzenie badań na światowym poziomie. Powstały m.in. Akwakultura, Wydział Biologii i Biotechnologii, Wydział Nauki o Żywności, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Laboratorium Diagnostyki Molekular-nej oraz Hala Technologii Mleczarstwa. Nowoczesna infrastruktura pozwala wdrożyć istotne zmiany zarówno w sferę dydaktyczną, jak i badawczą uniwersytetu.

18 Fundusze Europejskie w Polsce

REALIZUJEMY AMBITNE PRZEDSIĘWZIĘCIAKarina Kasperek, Dyr. Centrum Badań Naukowych i Współpracy Międzynarodowej UMCS

Wejście Polski do Unii Europejskiej przyniosło szkolnictwu wyższe-mu wiele nowych wyzwań, ale też możliwości pozyskania fundu-szy na ambitne i kosztowne przedsięwzięcia, których wcześniej nie udało się zrealizować z własnych środków. Aby stworzyć warunki nauczania i prowadzenia badań na wysokim poziomie, uniwersy-tet nieustannie się rozbudowuje, modernizuje i wyposaża w nowy sprzęt dydaktyczny oraz naukowo-badawczy. Na uwagę zasługują m.in. dwa nowoczesne imponujące obiekty dydaktyczne – Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej oraz Instytut Informatyki – oba wybudowane ze środków Programu Rozwój Polski Wschod-niej, o łącznej wartości ponad 60 mln zł. Nowy budynek Informatyki znalazł się na liście najciekawszych architektonicznie budynków roku 2011 w Polsce i uzyskał wyróżnienia w konkursach branżowych.

ności tego kierunku w zakresie licen-cji mechanika lotniczego.

Nowe kierunki studiówZ unijnych funduszy potrafi korzystać również Uniwersytet Jana Kocha-nowskiego w Kielcach. Wśród zre-alizowanych przez uczelnię projek-tów znalazła się również inicjatywa wsparta przez PO RPW – „Rozbu-dowa infrastruktury dydaktycznej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – II etap budowy cam-pusu uczelnianego”. Dzięki niemal 160 mln zł dofinansowania rozbudo-wano i wyposażono Wydział Mate-matyczno-Przyrodniczy oraz wybu-dowano Bibliotekę Główną i Cen-trum Języków Obcych. Co istotne, powstały unikatowe na skalę kraju laboratoria mikrobiologii, cytolo-gii i mikroskopii elektronowej, fizyki jądrowej i medycznej oraz badań geo-ekosystemów.

Wyposażenie uczelni w nowocze-sną aparaturę pozwoliło na urucho-mienie nowych kierunków studiów: biotechnologii, fizyki technicznej, informatyki i ekonometrii. Powstało kilkanaście nowych specjalności, w tym m.in. biologia medyczna z ele-mentami diagnostyki, ekologia i zarzą-dzanie zasobami przyrody, zastoso-wania matematyki w finansach i tele-informatyce, geografia z gospodarką przestrzenną.

Polska Wschodnia w nowej perspektywieW latach 2007-2013 Program Roz-wój Polski Wschodniej wsparł uczel-nie wyposażając wiele laboratoriów, tworząc nowoczesną bazę umożli-wiającą kształcenie specjalistów w wielu dziedzinach. W kolejnych latach jego następca – Program Polska Wschodnia 2014-2020 będzie wpierał m.in. przedsiębior-czość, w tym umożliwi dalszy roz-wój młodych zdolnych ludzi. Jednym z instrumentów służących realizacji tego celu będą Platformy startowe dla nowych pomysłów, które swoją ofertę kierować będą głównie do absolwentów szkół wyższych oraz studentów ostatnich lat studiów, chcących założyć i rozwijać w Polsce Wschodniej swoje firmy w oparciu o innowacyjne oraz nowe dla rynku pomysły. Działanie to zakłada eta-powe wsparcie – od wstępnej oceny pomysłu i  indywidualnej pomocy doradczej, poprzez wsparcie jego rozwoju, aż po utworzenie nowej firmy (typu startup). Platformy ani-mowane będą przez ośrodki inno-wacji działające w Polsce Wschod-niej, głównie parki naukowo-techno-logiczne i inkubatory technologiczne (jako podmioty działające na rzecz inkubowania i rozwoju innowacyj-nych przedsiębiorstw).

URSZULA KORONCZEWSKA

↑ Hala Technologii Mleczarstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

↑ Nowa baza dydaktyczno-naukowa powstała dla potrzeb Euroregional-nego Centrum Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Fot. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Fot.

Uniw

ersy

tet M

edyc

zny

w Bi

ałym

stok

u

PRZYGOTOWUJEMY NOWE POMYSŁYprof. zw. dr hab. Jacek Semaniak, Rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Środowisko akademickie uniwersytetu doceniło możliwości zwią-zane z realizacją przedsięwzięć finansowanych ze środków Unii Eu-ropejskiej i efektywnie je wykorzystało. Działania te objęły zarówno inwestycje budowlane, aparaturowe, jak i projekty edukacyjne i na-ukowe. Wiele z tych inicjatyw stworzyło warunki do wprowadze-nia nowych obszarów badań i edukacji, które z kolei będą możliwe do dofinansowania w nowej perspektywie. Można powiedzieć, że aktywność poszczególnych zespołów naukowych i edukacyjnych rośnie z każdym rokiem. W ciągu ostatnich dwóch lat nakłady na badania naukowe wzrosły w uczelni ponad dwukrotnie. Liczymy na znacznie więcej… Największa alokacja środków UE 2014-2020 skie-rowana będzie na prace badawcze, wdrożeniowe i rozwój innowa-cji – ten nurt stanowi też nasze główne zainteresowanie.

19Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

W  ciągu ostatnich dziesię-ciu lat zrealizowano pro-

jekty współfinansowane z funduszy unijnych o  łącznej wartości prawie 325 mld zł. Każdy z polskich regio-nów na tym skorzystał – nie wszystkie jednak w równej mierze. Już przed przystąpieniem Polski do UE poziom rozwoju był w kraju bardzo zróżni-cowany. Zgodnie z zasadami polityki spójności, największy nacisk położony był na wyrównywanie tych różnic.

Jak wygląda dotychczasowe wydatkowanie?Jesteśmy jeszcze w trakcie wydat-kowania ogromnej puli środków europejskich przyznanych Polsce na lata 2007-2013, ale pewnych podsumowań już można dokonać. Według wstępnych statystyk, na koniec 2013 r. średni poziom dofi-nansowania UE na mieszkańca w Pol-sce wyniósł ok. 8,5 tys. zł, przy czym rozkładał się on różnie, jeśli weź-miemy pod uwagę poszczególne województwa. Największe środki wydatkowano dotychczas w woje-wództwach: warmińsko-mazurskim, podkarpackim oraz mazowieckim. Warto podkreślić, że widoczna jest koncentracja środków w  niektó-rych regionach, co związane jest np.

z realizacją dużych inwestycji infra-strukturalnych, takich jak budowa dróg ekspresowych i autostrad czy modernizacja linii kolejowych.

Jakie inwestycje uzyskały największe wsparcie?W latach 2004-2013 niemal w każ-dym województwie najwięcej wyda-wano na rozbudowę infrastruktury transportowej (od 25% wszystkich wydatków w kujawsko-pomorskim do ok. 45% w woj. łódzkim), na rozwój zasobów ludzkich (od nie-spełna 15% w woj. łódzkim i pomor-skim do ponad 20% w świętokrzy-skim, kujawsko-pomorskim, opol-skim, podlaskim i  lubelskim) oraz na badania i rozwój technologiczny (od 10% w woj. warmińsko-mazur-skim do ponad 20% w małopolskim i podlaskim). W dalszej kolejności wspierano obszary dotyczące spo-łeczeństwa informacyjnego, kultury, turystyki i rewitalizacji, infrastruktury społecznej, czy energetyki.

Samorządy liderami w wykorzystywaniu unijnych funduszyNajwiększymi beneficjentami w ciągu ostatnich dziesięciu lat były jednostki samorządu terytorialnego. Zreali-zowały one – łącznie z placówkami

podległymi (czyli m.in. z publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i pla-cówkami oświatowymi) – projekty o wartości przekraczającej 34% całej kwoty dofinansowania.

Obecnie liderami w pozyskiwaniu środków z UE (w przeliczeniu kwoty na jednego mieszkańca) są samorządy w województwach: świętokrzyskim, podkarpackim, lubelskim i warmińsko--mazurskim.

BARBARA MARCINKOWSKA

FE w regionach

Do�nansowanie UE per capita w zł 9 446 do 11 520 8 368 do 9 446 7 292 do 8 368 6 243 do 7 292

9 44611 520

8 033

8 219

10 383

6 243

6 727

8 373

8 368

9 0726 797

7 292

7 281

8 365

8 992

10 523

WARTOŚĆ DOFINANSOWANIA UE W PRZELICZENIU NA MIESZKAŃCA W OKRESIE 2004-2013

Opracowanie na podstawie baz danych MIiR. Stan na koniec 2013 r.

CZY WIESZ, ŻE….❚❚ Najwięcej na B+R (w stosunku do PKB) wydawały

województwa: mazowieckie i małopolskie.

❚❚ Obecnie co piąty patent przyznawany jest w wo-jewództwie mazowieckim, a wysoko na liście in-nowatorów są też: śląskie, dolnośląskie, łódzkie i małopolskie.

❚❚ Na obszarach województw: podkarpackiego, łódz-kiego i warmińsko-mazurskiego najwięcej zainwe-stowano – w przeliczeniu na jednego mieszkańca – w budowę autostrad (A1 i A4), dróg ekspresowych (S7, S8, S19) oraz w projekty kolejowe, na Ma-zowszu dominują natomiast inwestycje z zakresu transportu miejskiego (budowa II linii metra) i dróg ekspresowych (S2, S8), a w pomorskim – połącze-nie Portu Lotniczego z Portem Morskim Gdańsk.

❚❚ Aż o 21% skrócił się czas przejazdu z wojewódz-twa wielkopolskiego do Warszawy, a w całym kra-ju poprawa czasu przejazdów do miast wojewódz-kich wyniosła 3,9%.

❚❚ Na ochronę środowiska najwięcej wydano w woje-wództwach: zachodniopomorskim, mazowieckim i opolskim.

❚❚ Udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2012 r. był ponad czterokrotnie wyższy niż na początku członkostwa w UE, a naj-większym udziałem OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej w danym województwie charaktery-zowały się województwa warmińsko-mazurskie (74,4%) i podlaskie (60,2%).

Na koniec 2013 r. średni poziom dofinansowania UE na mieszkańca w Polsce wyniósł ok. 8,5 tys. zł.

Jak na dziesięciu latach członkostwa kraju w Unii Europejskiej skorzystały polskie regiony?

20 Fundusze Europejskie w Polsce

W  latach 2007-2013 nadrzęd-nym celem każdego z  pro-

gramów było rozwiązywanie pro-blemów charakterystycznych dla da-nego pogranicza. Beneficjenci wraz z  zagranicznymi partnerami wspól-nie podejmowali inicjatywy, dzięki którym region zyska na atrakcyjności i konkurencyjności.

Polska-Słowacja: bezpieczństwo i kulturaBezpieczniejsze i  szybsze podróżo-wanie po obszarze to jeden z priory-tetów, istotny zarówno dla lokalnych

społeczności, jak i dla turystów. W ra-mach zakończonych projektów zmo-dernizowano ponad 130 km dróg, co zwiększyło bezpieczeństwo oraz skróciło czas dojazdu w transgranicz-nym obszarze wsparcia. Zbudowano bądź zmodernizowano i  oznakowa-no niemal 890 km ścieżek rowero-wych. W  ramach przeciwdziałania degradacji środowiska naturalnego, skupiono się na nadrobieniu wielu lat zaległości w  zakresie gospodar-ki wodno-ściekowej – wybudowa-no ponad 90 km sieci kanalizacyjnej i  wodociągowej oraz 8 oczyszczalni ścieków. Walory przyrodnicze i  bo-gactwo kulturowe są uważane za naj-większy atut polsko-słowackiego po-granicza. Realizowane w  programie przedsięwzięcia kreują nowe atrakcje,

które mają zachęcić kolejne osoby do odwiedzenia pogranicza. W  ten sposób powstało ponad 50 nowych produktów turystycznych (np. szlak architektury drewnianej na pograni-czu polsko-słowackim, Centrum Za-bawki Drewnianej w Stryszawie, mo-bilna aplikacja dla zwiedzających Sta-ry Sącz i Lewoczę) oraz odnowiono 32  obiekty historyczne. Region staje się coraz bardziej atrakcyjny dla tu-rystów uprawiających sport, jak i  dla tych, których pasją jest poznawanie kultury, tradycji i zabytków.

Polska-Brandenburgia: infrastruktura i integracjaNajwięcej środków programu wyda-no na projekty związane z  inwesty-

↑Widok z lotu ptaka na zmodernizowaną marinę w Nowej Soli

↓ Planetarium przy obser-watorium astronomicznym w Humennem wybudo-wano w ramach projektu „Karpackie Niebo”.

CZY WIESZ, ŻE…? ❚❚ Powstał unikalny produkt turystyczny Park Gwiezdnego Nieba „Biesz-

czady” oraz sieć obiektów po polskiej i słowackiej stronie granicy umożliwiająca obserwację nieba zarówno w nocy, jak i w dzień (pro-jekt „Karpackie Niebo”).

❚❚ W ramach mikroprojektu „Pogranicze bez barier” w pobliżu miejsco-wości Ujsoły wytyczony został pierwszy w Polsce, a być może rów-nież pierwszy na świecie, szlak do uprawiania narciarstwa skiturowe-go dla osób niewidomych i niedowidzących.

10 lat Polski w UE

Poniżej przedstawiamy pierwszą odsłonę krótkich podsumowań na temat programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej w latach 2007-2013. W tym numerze piszemy o programach, którymi zarządza strona polska.

O rezultatach współpracy ponad granicami

Fot. M. Krukiel

2110 lat Polski w UE

cjami w infrastrukturę, w tym na roz-wój transgranicznych połączeń ko-munikacyjnych. Udało się zwiększyć liczbę kilometrów nowych i  zmo-dernizowanych dróg, jak i  ścieżek rowerowych (odpowiednio: 45 km i  22 km) oraz poprawić infrastruk-turę społeczną. Ponad 20 mln euro z  EFRR przeznaczono na budo-wę 7 boisk sportowych, rozbudo-wę 3  wyższych uczelni oraz budo-wę 2  przedszkoli, 2 miejsc spotkań polsko-niemieckich oraz 2 obiektów jeździeckich.

W  ramach współpracy partner-skiej na pograniczu lubusko-bran-denburskim wzmacniano koopera-cję pomiędzy uczelniami, instytucja-mi otoczenia biznesu, samorząda-mi a przedsiębiorstwami z  różnych branż gospodarczych. Przeprowa-dzono ponad 400 konferencji i spo-tkań, w których uczestniczyło około 4 tys. osób. Powstały także 3 punk-ty informacji gospodarczej, które do

tej pory udzieliły ponad 300 kon-sultacji. W ten sposób tworzone są sieci współpracy ponad granicami.

W  ramach podnoszenia jakości nauki dzieci i  młodzieży (doskona-lenie nauczania ogólnego i zawodo-wego) udało się przeprowadzić zaję-cia dla przedszkoli (niemal 200 dzie-ci) oraz kursy i  warsztaty dla szkół (ok. 450 uczniów).

Południowy Bałtyk: razem ku innowacjomCelem programu, w którym uczest-niczy aż 5 krajów (Polska, Szwe-cja, Niemcy, Dania, Litwa) był transfer wiedzy i  dobrych praktyk oraz wspólne zmierzenie się z eko-logicznymi i  ekonomicznymi wy-zwaniami w  obrębie Morza Bał-tyckiego. Partnerzy biorący udział w projektach dążyli do opracowania innowacyjnych rozwiązań skupia-jących się na poprawie zarządzania środowiskiem, popularyzacji odna-wialnych źródeł energii i  zwiększe-nia efektywności energetycznej oraz polepszeniu połączeń i usług trans-portowych. Priorytetem było także świadome wykorzystanie dziedzic-twa przyrodniczego i  kulturowe-go, intensyfikacja relacji w  obsza-rze MŚP oraz wspieranie powią-zań między szkolnictwem wyższym a rynkami pracy. Ponad 12 tys. osób było bezpośrednio zaangażowa-nych w  projekty. Szacuje się, że program miał wpływ na życie pra-wie 145 tys. osób.

ALEKSANDRA REDUCH

↑ Gdańscy rowerzyści korzystają z wytyczonej dla nich trasy

FARMY WIATROWE NA MORZUMarcin Włodarski , wiceprezes Polskiego Towarzystwa Energetyki Wiatrowej Offshore

Przed rozpoczęciem projektu South Baltic OFFER temat morskiej energii wiatrowej nie był obecny w żadnej znaczącej publicznej debacie o przyszłych źródłach energii

w Polsce. Poza kilkoma regionalnymi spółkami, które zaopatrują farmy wiatrowe na Morzu Północ-nym w swoje produkty, lokalny przemysł morski nie był świadomy swego potencjału w tym zakresie. Nawiązanie kontaktów biznesowych i transfer wiedzy znacząco wzmocniły transgraniczną integra-cję sektora. Dzięki współpracy interesariuszy doprowadzono do zmian w polskim prawie morskim, które utorowały inwestorom drogę do ubiegania się o pozwolenia na lokalizację pierwszych farm wiatrowych na morzu. W świetle ostatnich debat w UE dotyczących egzekwowania wspólnej polityki energetycznej, wiedza wygenerowana w projekcie i zgromadzona w stworzonym poradniku dla po-tencjalnych inwestorów, otwiera drogę do uprzywilejowania inwestycyjnego transgranicznego rynku offshore. W Polsce już obserwujemy pierwsze inwestycje, np. Energomontażu-Północ Gdynia o warto-ści 65 mln zł lub Bilfinger Crist Offshore, przygotowujące zaplecze do wytwarzania struktur wspiera-jących w Szczecinie o wartości 70 mln euro.

CZY WIESZ, ŻE…?❚❚ Najbardziej kompleksowe

i kosztowne (dofinanso-wanie w wysokości prawie 5,7 mln euro) przedsięwzię-cie programu to projekt „Odra dla turystów 2014”, który ma na celu przywróce-nie żeglugi na tej rzece. Jego rezultatem będzie również poprawa atrakcyjności re-gionu poprzez stworzenie ciekawego produktu tury-stycznego. W zakres projektu wchodzi bowiem przebu-dowa infrastruktury wodnej oraz portowej w 11 polskich i niemieckich miastach part-nerskich, uruchomienie po-łączeń turystycznych (zakup statków, wybór operatora) oraz szeroka promocja całej inwestycji.

❚❚ Dzięki programowi zmo-dernizowano kompleks wielofunkcyjnych obiek-tów sportowych, tj. parkur wraz z rozprężalnią w Wo-jewódzkim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Drzonkowie, stwarzając idealne warunki sportowcom uprawiającym jeździectwo. Polsko-nie-mieckie zawody jeździeckie w Drzonkowie wpisały się na stałe do kalendarza imprez transgranicznych.

CZY WIESZ, ŻE…?❚❚ Dzięki projektowi „South Baltic Global Access” powstały

nowe połączenia lotnicze ze Szczecina- Goleniowa do Liver-poolu, Oslo i Stavanger.

❚❚ Kampanie informacyjne projektu „South Baltic OFFER” przy-czyniły się do zmiany polskiego prawa morskiego i utoro-wały drogę inwestorom do ubiegania się o pozwolenie na budowę pierwszych morskich farm wiatrowych w Polsce.

❚❚ W Gdańsku powstała pierwsza w Polsce ulica przyjazna rowerzystom (projekt „ABC.MULTIMODAL”). Wzorując się na skandynawskich i niemieckich miastach, przebudowa-no główną ulicę łączącą dzielnicę Wrzeszcz, najbardziej zaludnioną część Gdańska, z kampusem uniwersyteckim. Od czasu przebudowy ulic Wita Stwosza i Wojska Polskiego zarejestrowano tu ponad 25 tys. przejazdów rowerowych. Jeden z dwóch pasów, pierwotnie przeznaczony dla ruchu samochodowego, został poświęcony wyłącznie rowerzy-stom. Reorganizacja ruchu sprawiła, że poruszanie się jed-nośladem po mieście stało się o wiele łatwiejsze, szybsze i bezpieczniejsze.

22 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Największym i najdroższym z nich jest spalarnia odpadów komu-

nalnych w Poznaniu. Dzięki realizacji tej ważnej inwestycji Miasto Poznań ma duże doświadczenie w realizacji projektów hybrydowych. A zatem

jest to odpowiedni czas na lekcję poświęconą temu, na co powinni zwrócić szczególną uwagę benefi-cjenci planujący realizację tego typu projektów i co można zrobić jesz-cze lepiej. MIiR, które udzielało temu

projektowi pilotażowemu wsparcia w zakresie doradztwa ekonomiczno--finansowego, podatkowego, praw-nego i technicznego, we współpracy z beneficjentem zidentyfikowało te obszary:

Własny zespół Planując realizację projektu ppp, wśród najważniejszych spraw należy pamiętać o wyłonieniu własnej jednost-ki realizującej projekt, jak miało to miejsce w przypadku

projektu Poznania, gdzie prezydent miasta powołał zespół, który od-powiada za prawidłowe prowadzenie projektu, za jego odpowiednie funkcjonowanie prawne, administracyjne, finansowe i techniczne.

Analizy przedrealizacyjne i testy rynkowe Jednym z kluczowych aspektów prac przygotowawczych było pozyskanie wiedzy na temat potencjału rynkowego przedsięwzięcia. W przypadku projektów ppp, zagadnie-

nie możliwości pozyskania partnera prywatnego przesądza o powo-dzeniu projektu. Podmiot publiczny, przed przygotowaniem założeń i warunków, w jakich ma być wdrożony projekt, powinien zbadać czy jego oczekiwania będą zgodne z oczekiwaniami sektora pry-watnego, w szczególności przedsiębiorstw branżowych związanych z przedmiotem projektu oraz instytucji finansowych, które mogą dostarczyć finansowanie.

Doradztwo na wszystkich etapach Niezbędne jest korzystanie z fachowego doradztwa prawnego, finansowego i technologicznego oraz dobre-go brokera ubezpieczeniowego. Trzeba także uwzględnić

udział doradców ze strony banków, które obsługują projekt. W przy-padku Poznania, zespół doradców brał czynny udział we wszystkich etapach wyboru partnera prywatnego. Początek ich udziału wiąże się z przygotowaniem modelu instytucjonalnego projektu. Następnie wspólnie z członkami komisji przetargowej przygotował materiały do negocjacji. Brał udział w poszczególnych turach dialogu. Reko-mendował komisji optymalne rozwiązania oraz uczestniczył finalnie w ocenie i wyborze najkorzystniejszej oferty.

Przyjąć ryzyko Istotne jest elastyczne podejście w przyjmowaniu na sie-bie ryzyk przez podmiot publiczny – np. jak w przypad-ku Poznania w zakresie pozyskania niezbędnych decyzji

administracyjnych (decyzja środowiskowa), przygotowania założeń prawnych, finansowych i technicznych w warunkach skomplikowa-nego i zmieniającego się otoczenia prawnego, czy wreszcie pozyska-nia środków z UE (ryzyko dotacji europejskiej).

Szczegółowe protokoły Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, uwzględ-niająca sposób dokonywania oceny spełniania warunków udziału, powinna znaleźć odzwierciedlenie w szcze-

gółowych protokołach spotkań z partnerami prywatnymi, w celu udokumentowania, że zastosowana procedura zapewniała konku-rencyjność postępowania i stwarzała dla zamawiającego możliwość omówienia wszystkich aspektów danego zamówienia z każdym oferentem. W przypadku Poznania umożliwiło to uzyskanie pozy-tywnych wyników obligatoryjnych kontroli (procedura odwoławcza w KIO, UZP) związanych z odwołaniami na czynności podejmowane przez zmawiającego w trakcie procedury wyboru wykonawcy na eta-pie oceny i wyboru ofert, a także po dokonaniu wyboru oferty.

Dialog z partnerami Należy bardzo dokładnie przygotować i określić tema-tycznie etap dialogu konkurencyjnego. Dla potrzeb wy-pracowania i skrystalizowania rozwiązań, które zaspo-

koiły potrzeby i wymagania miasta, w tym optymalną dla Poznania strukturę prawną, finansową oraz techniczną projektu ppp, odbyło się w sumie 5 tur dialogowych przedstawicieli miasta z poszcze-gólnymi partnerami. Każda z tur dialogowych trwała 5 dni. Dia-log był prowadzony z każdym z partnerów prywatnych osobno, w terminach i na identycznych zasadach określonych w agendzie. Nie oznaczało to jednak, że partnerzy prywatni zostali pozbawieni możliwości zgłaszania dodatkowych kwestii wymagających dyskusji czy również innych propozycji lub postulatów. W kolejnych turach dialogowych pojawiały się te same tematy, w związku z czym nie-możliwe było zaplanowane zamykanie poszczególnych obszarów tematycznych. To – zdaniem Bożeny Przewoźnej, Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta Poznania – należałoby poprawić.

Doświadczenia w dziedzinie hybrydowego ppp w Polsce są niemałe. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w ramach NSRO 2007-2013 zidentyfikowało 21 tego typu projektów, których średnia wartość wynosi blisko 200 mln zł. Ogólna wartość tych inwestycji to ponad 4 mld zł.

Spalarnia w Poznaniu – doświadczenia hybrydowego ppp 2007-2013

2310 lat Polski w UE

Ocena poznańskiego projektuPrzygotowanie projektu poznańskiego Najwyższa Izba Kontroli oceniła bar-dzo pozytywnie – jako rzetelne, legalne i gospodarne. Co przesądziło o tak wysokiej ocenie fazy przygoto-wawczej? Niewątpliwie to co było istotne, to modelowe przygotowa-nie i  prowadzenie projektu. Choć nie ma obowiązku przeprowadzania szczegółowych analiz przedrealiza-cyjnych, pozyskano wiedzę na temat potencjału rynkowego przedsięwzię-cia, jego opłacalności, a także potrzeb i wymagań miasta w zakresie gospo-darki odpadami.

Przedstawiciele Banku PKO BP, zaangażowanego w ten projekt, pod-kreślali niejednokrotnie, że motywacją każdego banku przy angażowaniu się w projekty ppp jest skala dopasowa-nia projektu do możliwości samorządu i rynku lokalnego. Spalarnia w Pozna-niu była pierwszym, pionierskim pro-jektem hybrydowym o tak dużej skali, jednak dopasowanym do potrzeb rynku i możliwości miasta. Ponadto, jako instytucja finansowa bank wycho-dzi z założenia, że nie uda się żaden projekt, w którym wszystkie ryzyka przerzuca się na partnera prywat-nego. Bank zawsze zakłada najgorszy scenariusz i w każdym przypadku ana-lizuje także to, co się stanie, jeśli dota-cja unijna nie zostanie przyznana, np. z powodu niekorzystnego położenia gminy, jak to często bywa np. w przy-padku projektów wodno – ścieko-wych. Należy wówczas liczyć się z kil-kakrotnym wzrostem stawek opłat za usługi komunalne, a to z kolei drastycz-nie obniży popyt. Bank nie zaangażuje się w projekty obarczone takim dużym ryzykiem. Z punktu widzenia instytu-cji finansowych, ważny jest także sek-tor, w ramach którego planowany jest projekt ppp, jego specyfika i dotych-czasowe doświadczenia.

Także Bank Gospodarstwa Krajo-wego ocenia, że poznański projekt zawiera elementy pionierskie w skali Europy. Obsługa zadłużenia uwzględ-nia strukturę opłaty za dostępność, którą ponosi miasto. Banki zgodziły się na długi okres finansowania inwesty-cji, przy czym BGK dostarczy transzę o opóźnionej amortyzacji z terminem spłaty 22 lata.

Dialog z rynkiem finansowymDoświadczenia te pozwalają na ogólny wniosek, że kluczową sprawą jest obecnie poprawa bankowalno-ści projektów ppp, tj. pozyskania ich finansowania. Dialog z rynkiem finan-sowym jest niezbędny i wskazany na jak najwcześniejszym etapie przygoto-wania projektu. JST powinna dążyć do uzyskania informacji o tym, czy pro-jekt jest komercyjnie opłacalny (inwe-stor prywatny) ale przede wszystkim, czy proponowana struktura i warunki projektu są akceptowalne dla instytu-cji finansujących. Jednocześnie zaan-gażowanie środków unijnych może zmniejszyć ryzyko projektu dla pod-miotów finansujących.

Strona trzecia – partner prywatnyW tym przypadku jest nim spółka SITA Zielona Energia, która zapro-jektuje, sfinansuje, zbuduje, a następ-nie będzie eksploatowała przez 25 lat w  formule ppp instalację ter-micznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK) o wydajności 210 tys. ton rocznie. Spalarnia ma zostać oddana do użytku w 2016 roku i pozwoli miastu spełnić wyma-gania dotyczące ograniczenia ilości odpadów trafiających na składowi-ska, wynikające z polskiego i europej-skiego ustawodawstwa. Pozwolenie na budowę zostało wydane na dwa miesiące przed terminem przewi-dzianym w harmonogramie. Pozwo-liło to rozpocząć prace budowlane wcześniej niż planowano, w kwiet-niu br. To z kolei korzystnie wpłynie na absorpcję środków unijnych prze-znaczonych dla projektu z Programu Infrastruktura i Środowisko. I tu znów można odwołać się do doświadczeń, którymi podzielili się z MIiR przedsta-wiciele spółki. Jak podkreślają, pod-stawą zaangażowania się spółki w ich zdaniem modelowy projekt Poznania było bardzo dobre jego przygotowa-nie. Umowa ppp zakłada, że spółka dostarczy finansowanie na 100% nakładów inwestycyjnych wynikają-cych z konieczności zaprojektowania i budowy spalarni. Partner prywatny zobowiązany został do przedsta-wienia wiążącej oferty finansowania już na etapie składania ofert. Był to

słuszny wymóg ze strony Poznania, aby pokazać cały projekt, nawet bez dotacji UE. Przykładem projektu, gdzie takiego wymogu nie było jest szpital w Żywcu, który jeszcze nie uzyskał zamknięcia finansowego. Zadaniem partnera prywatnego jest odpowiedni dobór dostawców technologii i  instytucji finansowych, które będą najtańsze. Należy przy tym dokładnie sprawdzać referencje firm, a znając rynek ściśle wiedzieć, jakie wymagania postawić doradcom. W projektach hybrydowych, spółka celowa uprawniona do ponoszenia wydatków kwalifikowanych musi działać zgodnie ze wszystkimi pro-cedurami unijnymi. W  przypadku spalarni w Poznaniu, spółka SITA jest zobowiązana umową ppp do współ-pracy przy rozliczaniu dotacji UE, w tym do opracowania i aktualizacji planu płatności projektu i sporządza-nia wniosków o płatność. Wydatki kwalifikowane związane z realizacją projektu ponosi spółka i jest ona upo-ważniona do ich ponoszenia i prze-kazywania miastu faktur otrzymanych od podwykonawców.

Należy podkreślić, że przewidy-wany i bardzo realny sukces Pozna-nia będzie wymowny i mobilizujący dla następców. Można nie bez prze-sady powiedzieć, że jest to tak bardzo ważna inwestycja, że od jej zakończe-nia będzie zależał kierunek, w jakim pójdzie ppp w Polsce.

ROBERT KAŁUŻA

Dyrektor Departamentu Wsparcia Projektów

Partnerstwa Publiczno-Prywatnego MIiR

OCENA JASPERSAnalizy przedrealizacyjne dla projektu zostały dobrze ocenione przez Inicjatywę JASPERS. Analizie zostały poddane dokumenty:❚❚ ostateczna wersja studium wykonalności

dla przedsięwzięcia,

❚❚ wniosek o dofinansowanie do KE (z Funduszu Spójności),

❚❚ model finansowy dla projektu.

Jak ocenia JASPERS, projekt miał jasno sprecyzowany cel, odpowiednią skalę, prawidłowo wykonaną analizę finanso-wą, analizę popytu i możliwości ponoszenia kosztów przez mieszkańców przez wiele lat, korzystny wybór opcji technicznej i instytucjonalnej oraz formuły ppp. JASPERS stoi na stanowi-sku, że sektor publiczny realizując projekty ppp musi dokładnie wiedzieć czego potrzebuje i w jakiej perspektywie czasowej. Należy także przeanalizować, czy partner prywatny nie uzyska nadmiernego dodatkowego nieuzasadnionego dochodu, który zawsze jest wnikliwie badany przez Komisję Europejską.

O ocenie tego projektu przez sektor bankowy świadczyć może fakt, że został on uznany za najlep-szą w ubiegłym roku transakcję w sektorze go-spodarki odpa-dami realizowaną w Europie. Nagro-dę Europejskiego Projektu Roku – „European Waste Deal of the Year”, za innowacyjną na polskim rynku strukturę finan-sowania, przy-znało prestiżowe, specjalistyczne czasopismo Project Finance Magazine.

24 Fundusze Europejskie w Polsce

10 lat Polski w UE

Wejście Polski do Unii Euro-pejskiej oznaczało jednocze-

sną akcesję naszego kraju do Euro-pejskiego Obszaru Gospodarczego (UE + Islandia, Liechtenstein, Nor-wegia). Pozaunijni członkowie EOG, w  zamian za możliwość korzysta-nia z dostępu do rynku wewnętrz-nego UE, zdecydowali się na pomoc finansową między innymi dla Polski. Cel określono jasno – wyrównywa-nie różnic między krajami EOG oraz rozwijanie współpracy dwustronnej.

Lepszy standard życiaW październiku 2004 r. polski rząd podpisał umowy, które umożliwiły korzystanie z  dodatkowych, obok funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej, źródeł bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Tym sposobem utworzono pierwszą edycję funduszy norweskich i EOG, która trwała do 2009 roku. W chwili obecnej trwa wdrażanie już drugiej edycji 2009-2014, a suma środków przeznaczonych dla Polski przekro-czyła miliard euro.

Środki te przekazywane były Pol-sce poprzez dotowanie projektów pozwalających poprawiać standard życia, zatroszczyć się o środowisko, bezpieczeństwo, kulturę oraz wspie-rających wiele innych obszarów. Granty przyznawane były najczęściej w drodze otwartego konkursu orga-nizacjom, samorządom, instytucjom, osobom prywatnym i innym jednost-kom, które spełniały warunki, by takie wsparcie otrzymać. Składane na kon-kurs projekty oceniane były pod wzglę-dem formalnym, jak również meryto-rycznym. Te, które uzyskały najwięcej punktów, otrzymały dofinansowanie.

Z obopólnym pożytkiemWspółpraca przynosi korzyści obu stronom – Polsce pozwala realizo-

wać ciekawe inwestycje i wdrażać w życie innowacyjne pomysły, Dar-czyńcom daje możliwość nawiązy-wania nowych kontaktów, wymiany doświadczeń i  dobrych praktyk, a  także ułatwia dostęp do rynków Unii Europejskiej.

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku środków przekazanych przez Szwajcarię. W marcu 2006 r. w parlamencie szwajcarskim odbyło się głosowanie nad tzw. Ustawą o Współ-pracy z  Krajami Europy Wschod-niej, przewidującą pomoc finansową dla 10 państw Unii Europejskiej w ramach programu. Następnie prze-prowadzono referendum w powyż-szej sprawie, które zakończyło się pomyślnie dla nowych państw człon-kowskich. W efekcie Polska otrzymała ok. 489 mln franków szwajcarskich.

Szwajcarzy wspierają poprawę bezpieczeństwa, ochronę środowi-ska, rozwój społeczny, ale także sek-tor prywatny m.in. poprzez rozwój środowiska biznesowego i dostępu do kapitału dla małych i średnich przed-siębiorstw z Polski.

Zgodnie z decyzją Darczyńcy, co najmniej 40% środków zostało roz-dysponowane w czterech wojewódz-twach Polski południowo-wschodniej: lubelskim, małopolskim, podkarpac-kim i świętokrzyskim.

MACIEJ GAŁAJ

Dekada pomocy zagranicznej dla Polski

CZY WIESZ, ŻE W RAMACH FUNDUSZU SZWAJCARSKIEGO…❚❚ powstał w Nałęczowie hotel na drzewie. Każdy może wyna-

jąć sobie domek, umieszczony… w koronie drzewa. Wszyst-ko dzięki projektowi „Euroszansa dla Lubelszczyzny”;

❚❚ powstał szlak rowerowy i pieszy Gór Świętokrzyskich. Dzięki projektowi „Góry Świętokrzyskie naszą przyszłością” przeje-chanie na rowerze lub przejście piechotą przez najpiękniej-sze tereny Świętokrzyskiego przestało już być problemem;

❚❚ wyroby lokalnych rzemieślników i prace regionalnych arty-stów, które dzięki projektowi „Reaktywacja Galerii Biesz-czadzkiej Grupy Twórców Kultury” dostępne są w Zagórzu.

CZY WIESZ, ŻE W RAMACH FUNDUSZY NORWESKICH I EOG…❚❚ w przybliżeniu 3000 pracowni-

ków służb mundurowych mogło rozwinąć kompetencje w zakre-sie specjalistycznych umiejętności (m.in. ratownictwa medycznego, chemicznego, nurkowania) oraz języków obcych;

❚❚ 100 (spośród 351) wydziałów ksiąg wieczystych w Polsce zostało wyposażonych w elektroniczny program do prowadzenia doku-mentacji;

❚❚ nawet 12 miesięcy, w jednym roku akademickim mogli studiować pol-scy studenci na uczelniach w Nor-wegii, Lichtensteinie i Islandii.

Dzięki przystąpieniu Polski do UE, otworzyły się także nowe możliwości pozyskiwania funduszy pochodzących spoza wspólnoty. Szansą taką stały się fundusze norweskie i EOG, a później także Szwajcarsko-Polski Program Współpracy.

Fot.

Piot

r Tuo

ra

25Fundusze Europejskie w Polsce

FE na czasie

Świętujemy 10 lat w UE

rzającego Polskę wzdłuż Wisły, spotkał się z niezwykle entuzjastycznym przy-jęciem. Po emisji do siedziby TVP oraz Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju napływały liczne e-maile od telewi-dzów, zachwyconych dokumentem.

W plebiscycie „Ale się zmieniło!” zorganizowanym przez TVP Regio-

nalną wzięło udział ponad 24 tysiące widzów. Wybierali oni najciekawsze inwestycje spośród 80 projektów (po pięć z każdego województwa). Największą popularnością cieszyło się Centrum Tradycji i  Turystyki Gór Świętokrzyskich, które wygrało plebiscyt.

Z okazji jubileuszu 10-lecia człon-kostwa Polski w UE, Minister-

stwo Infrastruktury i Rozwoju, we współpracy z samorządami woje-wódzkimi i  mediami, zorganizo-wało akcję promocyjną, zachęcającą wszystkich do wspólnego świętowa-nia. Rocznica ta stała się okazją do prezentacji skali zmian, jakie zaszły w  Polsce, w  szczególności dzięki wykorzystaniu FE. Postawiono na lekką formułę akcji angażującą zarówno beneficjentów, jak i miesz-kańców z całej Polski.

Krajobraz 10 lat późniejOprócz Dni Otwartych Funduszy Europejskich, które były organizo-wane przez ok. tysiąc beneficjentów z całej Polski, wykorzystaliśmy poten-cjał telewizji.

Z ciekawej perspektywy – bo z lotu ptaka – zmiany, jakie zaszły w naszym kraju mogli podziwiać widzowie spek-takularnego filmu dokumentalnego „Polska oczami Orła”. Materiał nakrę-cony z pokładu śmigłowca, przemie-

Gdy w 2004 roku na Placu Piłsudskiego w Warszawie wciągano na maszt unijną flagę, wśród Polaków nie brakowało zarówno podekscytowanych entuzjastów, jak i sceptyków pełnych obaw. Dekadę później jedni i drudzy mogą obserwować kalejdoskop zmian na lepsze, zapoczątkowanych przez ten historyczny moment.

← DICE+ to odpowiednik analogowej kostki do gier planszowych, przeznaczony na tablety i smartfony. Pro-dukt stał się międzynaro-dowym hitem, wzbudzając zainteresowanie gigantów rynku urządzeń mobilnych. Twórcy kostki – Patryk Strzelewicz i Michał Bąk z firmy Game Technologies, byli gośćmi „Pytania na śniadanie”, w ramach akcji „10 lat w UE.pl”.

Programy emi-towane z oka-zji jubileuszu można obejrzeć na specjalnie przygotowanej stronie:Gdańsk Elbląg

Zielona Góra Lublin

Fot.

Alicj

a W

ysoc

ka-Ja

ck

Fot.

UM W

ojew

ództ

wa L

ubel

skie

go

Fot.

Doro

ta Ś

wide

rska

Fot.

UM W

ojew

ództ

wa P

omor

skie

go

Fot.

Gam

e Te

chno

logi

es

26 Fundusze Europejskie w Polsce

W kwietniowe i majowe poranki odwiedzaliśmy z redakcją TVP Info miejscowości z całej Polski, w któ-rych krajobraz zmienił się diametral-nie przez ostatnie 10 lat. Telewidzo-wie mogli poznać najciekawsze miej-

MALI PIKNIKOWICZE ŚWIĘTUJĄ I UCZĄ SIĘ ❚❚ We wszystkich miastach dzieciaki mogły szaleć na koloro-

wych dmuchańcach.

❚❚ W Łodzi polowano na wirtualne motyle w technologii roz-szerzonej rzeczywistości.

❚❚ W Chorzowie dzieciom udostępniono konsolę X-BOX Kinect.

❚❚ W Gdańsku Centrum Hewelianum, Pomorski Park Naukowo Technologiczny oraz Centrum Nauki Experyment przygoto-wały szereg prezentacji popularno-naukowych dla najmłod-szych.

❚❚ W Lublinie i wielu innych miejscach zorganizowano mia-steczka ruchu drogowego dla dzieci.

sca we wszystkich województwach. O tym, jak – zwłaszcza pod względem gospodarczym – zmieniły się polskie regiony rozmawiano m.in. w Przemy-ślu, Zamościu, Toruniu, Świnoujściu czy Uniejowie.

Fundusze blisko nasZ kolei widzowie telewizyjnej Dwójki mogli codziennie, przy porannej kawie, poznać losy osób, których życie odmie-niło się w ostatnich latach. Wśród boha-terów reportaży zobaczyć mogliśmy m.in. twórców robiącej furorę na świe-cie kostki do tabletów i smartfonów, tan-cerkę i choreografkę, która prowadzi własną szkołę tańca w Gdańsku, a także założycieli portalu ślubnego.

O funduszach europejskich rozma-wiano nawet we wsi Wilkowyje, na ulubionej ławeczce bohaterów popu-

larnego serialu „Ranczo”. Ulubieńcy telewidzów Hadziuk, Pietrek i Sole-juk w żartobliwy sposób dyskutowali o Unii Europejskiej. Widzowie mogli między innymi zobaczyć, jak obrotny Solejuk prowadzi handel wymienny korzystając z platformy internetowej sfinansowanej z funduszy UE, a także towarzyszyć bohaterom, gdy ci czuli się zaniepokojeni poczynaniami Unii, która „ciągle chce dawać na coś pienią-dze”. Bohaterowie „Rancza” byli także w gronie gwiazd goszczących 12 maja

w studiu TVP 1, podczas „Wielkiego Testu o Europie”. Uważni widzowie mieli szansę sprawdzić swoją wiedzę o Unii Europejskiej i skonfrontować ją z wiedzą telewizyjnych gości, rozwią-zując test on-line.

Od 1 do 11 maja zapraszali na Dni Otwarte Funduszy Europejskich ci, którzy skorzystali już z dofinanso-wania z UE. W tych dniach Polacy mieli niepowtarzalną okazję odwie-dzić wiele miejsc, do których na co dzień nie mają wstępu, takich jak kulisy teatrów, budynki instytucji publicznych czy hale produkcyjne przedsiębiorstw. W całej Polsce zorganizowano także liczne imprezy plenerowe. Można było wziąć udział w rajdach rowero-wych, piknikach rodzinnych czy poka-zach naukowych. Wielu wydarzeniom towarzyszyły kamery regionalnych kanałów Telewizji Polskiej. O tym ele-mencie akcji więcej przeczytać można na kolejnych stronach Biuletynu.

Pikniki europejskieTegoroczną majówkę mieszkańcy Polski z pewnością zaliczyć mogą do udanych. 1 maja we wszystkich woje-wództwach w Polsce zagościły pikniki europejskie. Świętowanie w plenerze trwało od rana do późnego wieczora i obfitowało w liczne atrakcje.

Uczymy sięTłumnie zgromadzeni goście mieli możliwość porozmawiać z osobami, które skorzystały z funduszy euro-pejskich i okazję do zapoznania się z ich ofertą. Mieszkańców Torunia zaproszono do... budynku Urzędu Miasta, który na ten jeden dzień stał się miejscem wystaw beneficjen-tów unijnych funduszy. W Białym-stoku niekonwencjonalnymi eks-pertami w dziedzinie Europy i UE okazały się... cybernetyczne głowy. Rzeszowianie z kolei mogli przypo-mnieć sobie, jak wyglądały obiekty w ich regionie przed modernizacją, dzięki wyświetlanemu na telebimie pokazie „Jak było – jak jest”.

Oprócz wiedzy o UE, goście pikni-ków mogli nabyć szereg innych prak-tycznych umiejętności. W Sandomierzu odbyły się pokazy o tematyce proeko-logicznej, a w Chorzowie i Szczecinie można było skorzystać z kursu pierw-szej pomocy. Mieszkańcy Poznania

Białystok

Kraków

Łódź

Chorzów

Mateusz Zych, współzałożyciel portalu Ślubowisko.pl i agencji Fabryka e-biznesu. Mateusz był gościem specjalnej serii reportaży programu „Pytanie na Śniadanie”, emitowanej przez TVP2 z okazji 10-lecia członkostwa Polski w UE.

Będąc na 4 roku studiów, razem z dwoma kolegami z roku pod-jęliśmy decyzję o założeniu własnego biznesu. Z Unii Europejskiej udało nam się pozyskać ok. 0,5 mln złotych na stworzenie portalu ślubnego, ale także na tę ważniejszą część, czyli promocję, reklamę i zbudowanie marki portalu wśród naszych użytkowników. Na ba-zie portalu powstała agencja interaktywna, która dzisiaj daje pracę blisko 40 osobom i realizuje zamówienia na całym świecie.

Fot.

UM W

ojew

ództ

wa P

odla

skie

goFo

t. Ew

elin

a Ko

wal

Fot.

Tom

asz

Żak,

UM

Woj

ewód

ztwa

Ślą

skie

go

Fot.

UM W

ojew

ództ

wa Ł

ódzk

iego

mieli okazję porozmawiać o zdrowiu z profesjonalnymi trenerami, a ci naj-bardziej odważni sprawdzali również swoją wydolność i ćwiczyli na rowerach treningowych pod okiem specjalistów.

Bawimy sięOrganizatorzy pikników zadbali rów-nież o oprawę wizualno-muzyczną wydarzeń. Piknikowicze w  Klucz-borku w  województwie opolskim mogli podziwiać ferie barw w wie-czornym pokazie laserowym. We Wrocławiu świętowanie umilały cogodzinne krótkie pokazy słynnej fontanny multimedialnej, a w Krako-wie kulminacją pikniku był koncert dziesięciu zasłużonych gwiazd pol-skiej muzyki – symbolicznej liczby na 10-lecie członkostwa Polski w Unii.

„Tu bije serce Europy”Przez cały dzień w telewizji rela-

cjonowane były imprezy plenerowe

odbywające się w całej Polsce. Jak świętowaliśmy rocznicę wejścia do UE pokazywała TVP Info w swym progra-mie porannym nagrywanym w War-szawie, łącząc się z 15 innymi mia-stami w kraju. A telewizyjna Jedynka zachęcała do aktywnego uczestnictwa w  imprezach podczas programów „Świętuj z nami – 10 lat w UE”. Rela-cji z obchodów nie zabrakło również w „Wiadomościach” i „Teleexpressie”.

Warszawa 10-lecie wstąpienia do UE świętowała 1 maja na Placu Zamkowym podczas pikniku „Strefa Funduszy Europejskich”. Cały dzień na odwiedzających – również tych najmłodszych – czekało wiele stoisk oraz liczne konkursy. Uwieńczeniem całodziennych atrakcji był koncert na Podzamczu. Uczestnicy i telewidzo-wie mogli obejrzeć występy m.in. Maryli Rodowicz, Kayah czy Edyty Górniak, która wykonała swój wielki przebój „To nie ja”. Przedpremierowo wystąpili również nasi reprezentanci w  tegorocznej edycji Eurowizji – „Donatan & Cleo”. Koncert popro-wadzili Paulina Chylewska i Maciej Kurzajewski.

Specjalną atrakcją w trakcie kon-certu były materiały filmowe z lektor-skim udziałem Piotra Fronczewskiego, w bardzo zaskakującej i humorystycz-nej roli – „malkontenta” narzekającego na zmiany, które dokonały się w Pol-sce przez ostatnie dziesięć lat.

Warszawski koncert można było oglądać również na antenie TVP 1.

ANNA SOŁOMIEWICZ

MACIEJ TROJANOWICZ

27Fundusze Europejskie w Polsce

Muzycy na 10-lecie:Maryla Rodowicz, Edyta Górniak, Sylwia Grzeszczak, Zako­power, Kayah, Feel, Dawid Podsiadło, Dżem, Bracia, Finaliści the Voice of Poland, Zbigniew Wodecki, Grzegorz Turnau, Renata Przemyk, Kukla Band, Majka Jeżowska i inni.

Warszawa

Fot. Maciej Trojanowicz, Q. Genard

�Nie miałam pojęcia, że pokazane tutaj budynki powstały dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej ­ przyznała Pani Elżbieta z Siedlec.

�Nie spodziewałam się, że dziś będą jakieś atrakcje w Warszawie ­ zdradziła Klaudia, mieszkanka War­szawy. ­ Ale jednak zwykły, majówkowy spacer po Starym Mieście zamienił się coś znacznie ciekaw­szego – dodała.

�Dzień rocznicy będzie można wspominać tak jak i całą dekadę Polski w Unii Europejskiej: ciepło i z uśmiechem na twarzy – podsumował Michał, który do Warszawy przyjechał aż z Gdańska.

28 Fundusze Europejskie w Polsce

FE na czasie – Dni Otwarte Funduszy Europejskich

Cel ten został osiągnięty! Na zwie-dzających czekały liczne atrakcje

przygotowane przez beneficjentów: ❚❚ pokazy filmowe (np. Instytut Che-

micznej Przeróbki Węgla, Instytut Włókiennictwa), ❚❚ wykłady otwarte i prelekcje (np.

Instytut Fizyki Jądrowej, Uniwer-sytet Przyrodniczy w  Poznaniu, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu),❚❚ wystawy fotograficzne (np. Poli-

technika Gdańska, Politechnika Warszawska, Instytut Oceanologii),❚❚ zorganizowane wycieczki (np. Uni-

wersytet Marie Curie Skłodowskiej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi).

Dla dzieci i młodzieży przygoto-wane zostały atrakcje o charakterze bardziej interaktywnym. Najmłodsi poprzez zabawę odkrywali fascynu-jący świat nauki i nowych technologii. Podczas Dni Otwartych mogli między innymi:❚❚ poczuć się jak strażnicy celni

(mini laboratorium celne, przy-gotowane przez funkcjonariuszy Służby Celnej z Wydziału Labo-

ratorium Celne w  Koroszczy-nie, w ramach projektu „E-cło”) i operatorzy robotów (jazda robo-tami po poligonie Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów w ramach projektu „Proteus”),❚❚ wziąć udział w licznych konkursach

(np. konkurs edukacyjny Instytutu

Fizjologii i  Patologii Słuchu) lub grze miejskiej („Zdobądź projekt” – młodzieżowa gra miejska zorga-nizowana przez Uniwersytet Przy-rodniczy w Poznaniu),❚❚ posłuchać specjalnie przygotowa-

nych wykładów i…bajek (w ramach prezentacji projektu „Bio – implant” z Politechniki Warszawskiej).

W przypadku projektów medycz-nych istniała często dodatkowa możli-wość skorzystania z bezpłatnych kon-sultacji ze specjalistami oraz badań. Zorganizowane były między innymi spotkania z  dietetykami (Ośrodek Badań Żywieniowych Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu), kon-sultacje audiologiczne i przesiewowe badania słuchu (Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu). W ramach Dni Otwartych firmy TELECARE zwiedza-jący mieli z kolei okazję do wypróbo-wania innowacyjnej metody badania na odległość.

MONIKA MYSZKOWSKA

Nauka otworem stoiPonad 25 beneficjentów Programu Innowacyjna Gospodarka w trakcie Dni Otwartych Funduszy Europejskich zaprosiło do wnętrz swoich – na co dzień niemożliwych do zwiedzania – laboratoriów, centrów badawczo-rozwojowych i zakładów przemysłowych. Formuła imprezy zakładała prezentację wynalazków – projektów, które zostały objęte wsparciem z Unii Europejskiej, w możliwie najbardziej przystępny i zachęcający do zaangażowania się sposób.

Zachęcamy do obejrzenia wy-branych relacji filmowych z Dni Otwartych u beneficjen-tów dostęp-nych na kanale

Dni Otwarte! Sobiesław Zasada Centrum.

Dni Otwarte! Centrum Badań DNA.

29Fundusze Europejskie w Polsce

FE na czasie – Dni Otwarte Funduszy Europejskich

Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego we współpracy

z GDDKiA i służbami ratowniczymi zor-ganizowała 9 maja, jedne z najwięk-szych w historii, ćwiczenia koordynu-jące działalność służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo na drodze.

Zgodnie ze scenariuszem zdarzenia do karambolu doszło na węźle Opacz Południowej Obwodnicy Warszawy. Poszkodowanych zostało 15 osób. Jako pierwsza na miejscu wypadku zna-lazła się załoga patrolowa GDDKiA. Już po kilku minutach pojawiło się pogo-towie ratunkowe, równie szybko na miejsce dotarły zespoły straży pożar-nej i helikopter Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, który przetransporto-wał najciężej rannych do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Po zakoń-czeniu działań ratowniczych do pracy przystąpili strażacy. Przy użyciu spe-cjalnego dźwigu podnieśli samochód, a policja po przejęciu zabezpieczonego terenu wszczęła czynności dochodze-niowo-śledcze.

Z wizytą w elektrociepłowniCharakterystyczne obiekty EC Siekierki znają chyba wszyscy warszawiacy, choć niewielu miało okazję oglądać je wcze-śniej z bliska. Teraz przeszło 350 gości

mogło poznać ich budowę i efekty działania, jak też wpływ, jaki inwesty-cja będzie mieć na ich codzienne życie.

Spacerem po murach teatruW Gdańsku było niebanalnie. Prze-chadzka na wysokości 6 metrów z widokiem na Główne Miasto to propozycja Gdańskiego Teatru Szek-spirowskiego. W ramach Dni Otwar-tych odbył się tu bowiem… „Pierwszy Spacer Gdańszczan Po Murze Teatru”. Wędrując po wciąż budowanym obiekcie zwiedzający poznali, niedo-stępne dla oka z poziomu ulicy, zaka-marki i sekrety budynku, jego układ architektoniczny oraz najbardziej cha-rakterystyczne elementy, nawiązujące do specyfiki teatru elżbietańskiego.

Bimbą po PoznaniuNie mogli nudzić się poznaniacy, któ-rzy 11 maja zdecydowali się odwie-dzić obiekty nowej zajezdni tramwa-jowej na Franowie. Główną atrakcją był specjalny skład, który kursował po terenie zajezdni, pozwalając z bliska poznać jej sekrety. Można było rów-nież sprawdzić swoją wiedzę na temat topografii miasta w trakcie gry komu-nikacyjnej. Atrakcje czekały w całym mieście: konkurs na spostrzegaw-czość „Portret Pamięciowy”, „Aka-demia Bezpiecznej Kobiety”, „Przy-stanek Biblioteka” oraz „Rymowanie na Torach”, gdzie bito rekord na naj-dłuższy wiersz o poznańskich tramwa-jach (czyli bimbach). Impreza poznań-skiego MPK przyciągnęła tysiące mieszkańców i turystów.

Fiesta na 10-lecie Uroczyście i z rozmachem. Kameralnie i rodzinnie, ale także pracowicie i pożytecznie. Tak jubileuszową, 10. rocznicę wstąpienia Polski do struktur europejskich, świętowali w ramach „Dni Otwartych z Funduszami Europejskimi” beneficjenci Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Oto niektóre z przygotowanych atrakcji.

fot.

Piot

r Man

aste

rski

fot.

Łuka

sz Jó

źwia

k

↑ Dni Otwarte świętował Gdański Teatr Szekspirowski ↑ Symulacja karambolu na węźle Opacz

↑ Gości zaprosiła również EC Siekierki.

↓ Impreza poznańskiego MPK przyciągnęła tysiące miesz-kańców i turystów.

Fot.

PGNi

G Te

rmik

a S.

A.

30

Dni Otwarte Funduszy Euro-pejskich na  Wydziale Che-

mii Uniwersytetu Gdańskiego odbyły się 9  maja. Na  uczestni-ków czekało wiele atrakcji, mię-dzy innymi ścieżka edukacyjna dla dzieci ze  szkół podstawowych, warsztaty naukowe dla młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgim-nazjalnych, a dla wszystkich zainte-resowanych – zwiedzanie budynku, wykłady oraz pokazy chemiczne. Wydział Chemii UG realizuje obec-nie, w ramach Funduszy Struktural-nych, projekt „Kształcenie kadr dla innowacyjnej gospodarki opartej na wiedzy w zakresie agrochemii, chemii i ochrony środowiska (Inno--AgroChemOś)”. Jest on współfi-nansowany ze środków Unii Euro-

pejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Edukacja od podstawDzięki wsparciu Europejskiego Fundu-szu Społecznego elbląski oddział Towa-rzystwa Przyjaciół Dzieci pozyskał dofi-nansowanie na realizację 16 projektów o łącznej wartości ponad 10 milionów złotych. Już niemal 1,5 tysiąca osób uczestniczyło w przeróżnych formach wsparcia oferowanych przez elbląskie TPD. Byli wśród nich między innymi wychowankowie domów dziecka, uczniowie wielu wiejskich szkół oraz przedszkolaki, które stanowią najwięk-szą grupę odbiorców unijnych projek-tów TPD. W efekcie 776 maluchów mogło uczęszczać do punktów przed-szkolnych, które otworzono na wsiach

w powiecie elbląskim i braniewskim. Obecnie TPD prowadzi w ramach projektów 10 punktów przedszkol-nych. Chociaż unijne dofinansowa-nie w większości z nich kończy się w sierpniu 2014 roku, nie oznacza to, że przedszkola zostaną zamknięte. Obecnie gwarantowane jest objęcie edukacją dzieci przez kolejne 2 lata szkolne. Przedszkola na trwałe wpi-sały się w politykę oświatową gmin współpracujących z TPD i wszystko wskazuje na to, że pozostaną tam na dużo dłużej.

Zaproszenie do przedszkolaO tym, jak Unia Europejska wspiera edukację, mogli przekonać się uczest-nicy Dni Otwartych, które odbyły się w dniach od 5 do 9 maja 2014 roku w wybranych punktach przedszkolnych, prowadzonych przez TPD. Do odwie-dzenia placówek w Gronowie Górnym, Wilczętach, Zwierznie, Płoskini i Łęczu zaproszono dzieci z oddziałów przed-szkolnych mieszczących się przy szko-łach, w których działają punkty przed-szkolne, rodziców przedszkolaków, mieszkańców wsi oraz przedstawicieli lokalnych samorządów.

MAŁGORZATA MAKOWSKA-MADAJ

Zwiedzanie, warsztaty, pokazyDni Otwarte Funduszy Europejskich były doskonałą okazją do pokazania efektów projektów dotychczas zrealizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Ścieżka edukacyjna, pokazy chemiczne czy wizyta w przedszkolu to tylko wybrane atrakcje, jakie przygotowali dla swoich gości beneficjenci POKL.

Fundusze Europejskie w Polsce

↑ Dni Otwarte Funduszy Europejskich na Wydziale Chemii UG.

↓Występ przedszkolaków w Punkcie Przedszkolnym w Płoskini.

↑ Dzień otwarty w Punkcie Przedszkolnym w Gronowie Górnym.

Fot. Piotr Storoniak

FE na czasie – Dni Otwarte Funduszy Europejskich

31

FE na czasie – Dni Otwarte Funduszy Europejskich

Fundusze Europejskie w Polsce

Uczestnicy pikniku zorganizowa-nego w  Ośrodku Kształcenia

Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej mieli niepowtarzalną okazję, aby z bli-ska podziwiać samoloty, na których szkolą się studenci tej uczelni. Co wię-cej, za sprawą udostępnionych symu-latorów lotu, mogli spróbować swoich sił w roli pilota. Nie lada atrakcją było również malowanie „największego unijnego samolotu”.

AWF Biała Podlaska – nauka i sport w jednymW ramach Dni Otwartych Fundu-szy Europejskich swoje laboratoria otworzył dla zwiedzających m.in. Regionalny Ośrodek Badań i Roz-woju w Białej Podlaskiej. Przeprowa-dzone badania, takie jak ocena zdol-ności wysiłkowej organizmu, analiza składu ciała, oznaczanie we krwi żyl-nej wskaźników gospodarki lipidowej, a także wykłady naukowe, umożliwiły zwiedzającym bliższe poznanie dzia-łalności jednej z najlepiej wyposażo-

nych Akademii Wychowania Fizycz-nego w Polsce.

Tour de Kielce Ponad 80 osób wzięło udział w grze miejskiej zorganizowanej w  stolicy województwa świętokrzyskiego. Jej uczestnicy wyruszyli szlakiem inwe-stycji współfinansowanych z Funduszy Europejskich. Wśród strategicznych punktów znalazły się Targi Kielce oraz Kielecki Park Technologiczny – obiekty, które skorzystały z Programu Rozwój Polski Wschodniej. Przygotowano w nich dodatkowe atrakcje m.in. zajęcia z robotyki w KPT, wjazd na wieżę wido-kową oraz koncert Formacji Opowieści Kameralnych w Targach Kielce. Ponadto uczestnicy gry mieli możliwość porusza-nia się bezpłatną unijną linią autobusową Tour de Kielce.

Podczas wykonywania zadań zawodnicy musieli wykazać się nie tylko sprawnością fizyczną, sprytem i zaradnością, ale przede wszystkim znajomością unijnych inwestycji zre-alizowanych w Kielcach.

JUDYTA SZÓSTAKOWSKA

Polska Wschodnia „otworzyła” swoje projekty

Podczas Dni Otwartych Funduszy Europejskich wszyscy zainteresowani mogli nie tylko zwiedzić, ale też w atrakcyjny sposób poznać bliżej działalność m.in. uczelni, parków naukowo-technologicznych i instytutów badawczych, które skorzystały ze wsparcia Programu Rozwój Polski Wschodniej. Zwiedzający przekonali się, jak nauka i biznes rozwijają się w makroregionie dzięki unijnym środkom. Dowiedzieli się również, w jaki sposób za sprawą Unii Europejskiej rozwija się komunikacja miejska w miastach wojewódzkich Polski Wschodniej.

Fot. Politechnika Rzeszowska

Fot. Politechnika Rzeszowska

Fot. Regionalny Ośrodek Badań i Rozwoju w Białej Podlaskiej

Fot. Urząd Miasta Kielce

Fot. Politechnika Rzeszowska

32

FE na czasie – Dni Otwarte Funduszy Europejskich

W całym kraju odbyło się ponad 40 wydarzeń, które prezen-

towały efekty współpracy ponad gra-nicami i  nawiązywały do tematyki wspólnych polsko-sąsiedzkich projek-tów. Poniżej krótko przedstawiamy, co działo się w dniach 1-11 maja br.

Aktywnie na pograniczuCentrum Kultury w  Mieroszowie zorganizowało polsko-czeskie biegi przełajowe, mecze piłki nożnej oraz zawody na ściance wspinaczkowej. W Gryfinie odbył się bieg transgra-

niczny „Doliną Dolnej Odry”, regaty kajakowe i zawody nordic walking. W Babimoście chętni mogli wziąć udział w wycieczkach rowerowych, a w Nowej Soli i Kostrzyniu nad Odrą w rejsach statkiem.

Zwiedzanie i zajęcia edukacyjneW ramach Dni Otwartych można było odwiedzić m.in.: Obserwato-rium Astronomiczne i klasztor Fran-ciszkanów w Głogówku, willę Atmę w Zakopanem (wieczór poetycko--muzyczny), centra informacyjne Karkonoskiego Parku Narodowego w  Karpaczu i  Szklarskiej Porębie, skansen archeologiczny w Trzcinicy, Centrum Tradycji Tkackich w Prud-niku, Akwarium Gdyńskie, siedzibę RDOŚ w Gryfinie i Geopark w Mory-niu. W  Stargardzie Szczecińskim można było zwiedzać z przewodni-kiem zabytki miejskie. Transgraniczny Ośrodek Edukacyjny w  Zalesiu, Szkoła Leśna oraz Centrum Posza-nowania Energii w Bielawie zorgani-zowały interaktywne zajęcia eduka-cyjne dla dzieci i młodzieży.

Występy artystyczne, pikniki rodzinne i gry terenowe W Nowej Rudzie i w Jeleniej Górze odbyły się występy artystyczne i muzyczne, a na dzieci czekały kon-kursy. W Kostrzyniu nad Odrą zorga-nizowano piknik europejski, którego atrakcją były koncerty polskich wyko-nawców w nowo powstałym amfi-teatrze, a Centrum Edukacji i Tury-styki w Stroniu Śląskim przygotowało miejską grę terenową. Na olsztyń-skiej starówce zaprezentowali się m.in. ratownicy medyczni, strażacy,

celnicy oraz pracownicy Inspektoratu Transportu Drogowego.

Z wizytą u beneficjentaChętni mogli także odwiedzić miej-sca na co dzień niedostępne dla każ-dego: Zespół Szkół Zawodowych i Centrum Kształcenia Ustawicznego w Giżycku (nowoczesne pracownie techniczne), jednostkę straży pożar-nej w Białymstoku, czy oczyszczalnie ścieków i inne obiekty użyteczności publicznej w gminie Jabłonka. Nad-leśnictwo Lipinki zaprosiło na uro-czyste otwarcie wieży widokowej, a Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu i Pracownia Badań Strategicznych PAN w Krako-wie przedstawiły wyniki badań prowa-dzonych w ramach projektów.

Serdecznie dziękujemy beneficjen-tom programów EWT za włączenie się do akcji Dni Otwarte Funduszy Europejskich!

ALEKSANDRA REDUCH

Moc atrakcji z programami EWTEksperymenty naukowe, spacery z przewodnikiem, warsztaty artystyczne, transgraniczne biegi, wycieczki rowerowe i rejsy statkiem, spotkania informacyjne dla przedsiębiorców i pikniki dla rodzin – Dni Otwarte organizowane przez beneficjentów programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) oferowały różnorodne atrakcje dla odwiedzających.

Fundusze Europejskie w Polsce

↑ Rowerowa wycieczka w gminie Babimost

↑ ...oraz pokazy grupy rekonstrukcyjnej, przybliżającej życie mieszkańców osa-dy sprzed 2 tysięcy lat (projekt Craftland).

↓ Atrakcjami pikniku w Olsz-tynie były m.in. prezen-tacje sprzętu i warsztaty prowadzone przez straż pożarną...

33

W  konkursie organizowa-nym od 2008 roku nagrody

główne przyznawane są w siedmiu kategoriach. W tym roku, spośród 273 nadesłanych zgłoszeń, Kapituła Konkursu nominowała 18 projek-tów, z których następnie wybrano laureatów. Wśród zwycięzców znalazł się Galicyjski Rynek z Parku Etnograficznego w Sanoku (katego-ria: obiekt turystyczny), Zakopane, w którym przebudowano Plac Nie-podległości i zrewitalizowano park miejski (kategoria: rewitalizacja), Kaplica Trójcy Świętej i zabudowa Wzgórza Zamkowego oraz Bramy Krakowskiej – czyli najcenniejsze zabytki Lublina (kategoria: zabytek), Królewskie Gniezno w sercu Wiel-kopolski (kategoria: produkt promo-cyjny), Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji Szelment z Podlasia (kate-

goria: turystyka aktywna), włodaw-ska Miejska Biblioteka Publiczna (kategoria: miejsce przyjazne dzie-ciom) i projekt poświęcony edukacji o życiu nad Zalewem Szczecińskim i w Puszczy Wkrzańskiej (kategoria: turystyka transgraniczna i transna-rodowa).

Nagrodom przyznanym przez jury od kilku lat towarzyszy również laureat głosowania internetowego. W  tym roku to szczególne, przy-znane przez publiczność, wyróż-nienie otrzymał Galicyjski Rynek z Sanoka.

Specjalne wyróżnienie od jury otrzymał dodatkowo projekt „Rewi-talizacja w budowie – tworzymy zręby rewitalizacji w Polsce” realizowany przez Miasto Poznań we współpracy z fundacją SIC!. Uwagę Kapituły Kon-kursu zwróciło w tym przypadku nie-

standardowe i nowatorskie podejście do rewitalizacji.

Uroczyste wręczenie nagródOgłoszenie zwycięzców i wręczenie nagród odbyło się 29 maja 2014 r. w Warszawie, w siedzibie Minister-stwa Infrastruktury i Rozwoju. Pod-czas uroczystości wicepremier Elżbieta Bieńkowska podkreśliła, że projekty nastawione na stworzenie otoczenia przyjaznego dla mieszkańców są nie-zwykle istotne. (…) dbałość o wspólną przestrzeń, stworzenie otoczenia przyja-znego dla odbiorcy poprzez przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego, stało się w Polsce ważnym zagadnieniem, które obecnie zajmuje istotne miejsce także wśród priorytetów działań Mini-sterstwa – mówiła.

BARBARA MARCINKOWSKA

FE z bliska

Jubileusz pod znakiem szczęśliwej „siódemki”Znamy już laureatów kolejnej edycji konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”. Już po raz siódmy wybrano najciekawsze projekty unijne, dzięki którym różne zakątki Polski zmieniają się nie do poznania.

Zobacz nomino-wane projekty na stronie www.polskapięk-nieje.gov.pl

Fundusze Europejskie w Polsce

Gniezno

Sanok

Włodawa

Zakopane

Zalew Szczeciński i Puszcza Wkrzańska

Szelment

Lublin

34 Fundusze Europejskie w Polsce

FE z bliska

Od 10 lutego do 30 kwietnia br. nauczyciele ze szkół gimnazjal-

nych i ponadgimnazjalnych z Polski Wschodniej przeprowadzali tytu-łowe lekcje inspirowane Funduszami Europejskimi. Tegoroczna edycja zgromadziła rekordową ilość uczest-ników. Do udziału w projekcie zgło-szono prawie 21 tys. uczniów z 900 klas. Tym samym, rekord frekwen-cji z poprzedniej edycji został pobity o ponad 5 tys. uczestników. Świadczy to o atrakcyjności inicjatywy oraz nie-słabnącej potrzebie organizacji zajęć edukacyjnych z zakresu Unii Europej-skiej i programów operacyjnych.

Nauczyciele otrzymali od orga-nizatorów scenariusz oraz mate-riały dydaktyczne. Pomoce zostały opracowane tak, aby w jak najwięk-szym stopniu zaangażować mło-dzież w zajęcia. Podczas 45-minu-towych lekcji uczniowie zapoznali się z efektami PO RPW oraz dys-kutowali z nauczycielami o tym, jak zmienia się Polska Wschodnia i  ich region dzięki Funduszom. Najwięk-szym zainteresowaniem cieszył się

specjalnie przygotowany komiks Wyprawa. W  poszukiwaniu tajem-nicy rozwoju Polski Wschodniej, który opowiada o przygodach dwóch śre-dniowiecznych wojowników – ojca i syna, wyruszających na poszukiwa-nia magicznej księgi. Czytelnicy wraz z bohaterami, przemierzając Polskę Wschodnią, poznają inwestycje zre-alizowane dzięki Funduszom Euro-pejskim oraz odkrywają tajemnicę rozwoju makroregionu.

Dla uczestników Lekcji przygoto-wano również zadania, które dzięki lekkiej formie, pomogły w atrakcyjny sposób zdobyć wiedzę o  Fundu-szach Europejskich. Pedagodzy bio-rący udział w projekcie przesłali do organizatorów już ponad 1 tys. zdjęć i prac uczniów (prezentacje multi-medialne, wypracowania, wiersze) przygotowanych podczas Lekcji. Liczne fotografie i materiały z zajęć świadczą o dużym zaangażowaniu i kreatywności młodzieży. Uczniowie w  swoich pracach zwracali szcze-gólną uwagę na korzyści, jakie przy-noszą unijne środki. – Dzięki projek-tom i  funduszom, jakie uzyskaliśmy z unijnego skarbca, budujemy auto-strady, tworzymy ośrodki kultury i nauki, a także stwarzamy miejsca pracy dla młodych ludzi – zauważyli uczniowie z Publicznego Gimnazjum im. Stani-sława Antoniego Szczuki w Szczu-czynie. Wybrane wypracowania, wiersze, prezentacje i plakaty zostały umieszczone na stronie internetowej www.PolskaWschodnia.gov.pl/lekcja3. W serwisie znajdują się również foto-relacje z poprzednich edycji Lekcji o Funduszach Europejskich.

Każda lekcja kończyła się konkur-sem. Pozwoliło to w interesujący spo-sób utrwalić wiedzę zdobytą podczas zajęć. Uczniowie, którzy najszybciej rozwiązali zadanie z  zakresu Fun-duszy Europejskich, otrzymywali drobne upominki. Lekcje stanowiły doskonałą okazję do zapoznania mło-dzieży z tematyką środków europej-skich, realizowanymi projektami oraz korzyściami, jakie przynoszą lokalnym społecznościom. Z informacji, które napływają od nauczycieli biorących udział w projekcie wynika, że młodzież bardzo entuzjastycznie podchodziła do udziału w zajęciach – 80% nauczy-cieli uznało poziom zainteresowania uczniów tematyką zajęć za wysoki. Część uczniów zadeklarowała nawet chęć ubiegania się w przyszłości o dofi-nansowanie ze środków unijnych.

MONIKA MAJEWSKA

W szkołach Polski Wschodniej o Funduszach EuropejskichJuż po raz trzeci uczniowie ze szkół ponadpodstawowych z pięciu województw Polski Wschodniej: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego wzięli udział w Lekcjach o Funduszach Europejskich. Podczas zajęć młodzież dowiedziała się, czym są Fundusze Europejskie, jak Polska wykorzystuje środki unijne oraz w jaki sposób projekty realizowane przy wsparciu Programu Rozwój Polski Wschodniej zmieniają ich otoczenie.

↓ Gimnazjum Publiczne nr 1 w Strzyżowie w woj. pod-karpackim.

↑ Elektroniczna wersja komiksu znajdu-je się na stronie internetowej PolskaWschodnia.gov.pl/lekcja3.

35Fundusze Europejskie w Polsce

Raport

Wstępując do Unii Europejskiej w maju 2004 r. włączyliśmy się

w realizację jednej z najważniejszych wspólnotowych polityk – polityki spój-ności, mającej na celu promowanie harmonijnego rozwoju całego tery-torium UE. Tym samym Polska otrzy-mała szansę na odrobienie zaległości rozwojowych, znaczne przyspiesze-nie procesów zmierzających do osią-gnięcia konwergencji z innymi regio-nami i krajami Unii Europejskiej oraz, w konsekwencji, na aktywne włącze-nie się w budowanie konkurencyjnej gospodarki europejskiej.

185 tysięcy projektówPoczątkowy okres członkostwa Pol-ski w UE – lata 2004-2006 – to czas realizacji Narodowego Planu Rozwoju. W jego ramach środki unijne przezna-czone na modernizację Polski wynosiły ponad 14 mld euro. Lata 2007-2013 to okres realizacji Narodowych Strategicz-nych Ram Odniesienia, których budżet

unijny wynosi ok. 67,5 mld euro. Wraz z uruchomieniem NSRO zwiększyła się rola regionów, które otrzymały większą samodzielność w planowaniu i zarządzaniu środkami UE. W okre-sie od 1 maja 2004 r. do 31 marca

2014 r. realizowano w Polsce łącznie ponad 185 tys. projektów współfinan-sowanych w ramach funduszy polityki spójności. Łączna kwota wsparcia UE dla tych projektów wyniosła około 331,5 mld zł.

Polityka spójności – doświadczenia 10 latDzięki odpowiedniemu ukierunkowaniu działań przy wsparciu finansowym funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, Polska skutecznie wykorzystuje oferowaną przez politykę spójności szansę rozwoju, stając się nie tylko największym, ale też bardzo efektywnym beneficjentem środków z budżetu UE.

B+R, innowacje i przedsiębiorczość

Spłeczeństwo informacyjne

Transport

Energia

Ochrona środowiska

Turystyka, kultura, rewitalizacja

Rozwój kapitału ludzkiego

Rolnictwo, leśnictwo i rybołóstwo

Pomoc techniczna

3,0%1,6%

14,4%

7,7%

11,9%

2,8%38,2%

4,5%

15,8%

↓ Struktura nakładów ze środków UE na dofinan-sowanie projektów re-alizowanych w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójno-ści według obszaru interwencji (umowy o dofinansowanie pod-pisane od 1 maja 2004 do 31 marca 2014).

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych SRP i KSI SIMIK.

36 Fundusze Europejskie w Polsce

Transport, przedsiębiorczość, innowacjePonad 1/3 środków przeznaczono na dofinansowanie inwestycji w infra-strukturę transportową – łącznie ok. 126 mld zł. Drugim co do wielko-ści obszarem wsparcia jest rozwój przedsiębiorczości, innowacji i B+R – projekty związane z tym obszarem zostały dofinansowane kwotą prze-kraczającą 52 mld zł. Warto podkre-ślić, że w  latach 2004-2006 inwe-stycje w rozwój przedsiębiorczości, innowacji i B+R stanowiły ok. 9% dofinansowania wszystkich projektów, natomiast w latach 2007-2013 udział wsparcia w tym zakresie wzrósł do 17% wartości dofinansowania ogó-łem. Ponadto znaczne środki zostały przeznaczone na inwestycje zwią-zane z poprawą dostępu do zatrud-nienia, podnoszeniem kwalifikacji i poprawą jakości kapitału ludzkiego – ok. 47,6 mld zł, tj. ponad 14% wszystkich inwestycji z funduszy struk-turalnych i Funduszu Spójności.

Korzyści w wielu obszarachDzięki realizacji polityki spójności poprawia się dostępność komunika-cyjna polskich regionów, nastąpił także znaczący wzrost inwestycji w  infra-strukturę ochrony środowiska oraz podnoszących wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych i efektywność energetyczną. Wsparcie z  funduszy UE przyczynia się również do wzro-stu aktywności zawodowej i społecz-nej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku pracy (np. kobiet, osób niepełnosprawnych, osób po 50-tym roku życia). Wzrasta gotowość do współpracy pomiędzy różnymi inte-resariuszami zmian społeczno-gospo-darczych, przedsiębiorcy coraz chęt-niej i częściej nawiązują kontakty ze środowiskiem naukowym, by wspólnie poszukiwać innowacyjnych rozwiązań biznesowych, które opracowywane są dzięki wsparciu UE. Warto również pamiętać, że realizacja polityki spójności przyczyniła się do zmian jakościowych

w funkcjonowaniu polskiej administracji i realizacji polityk publicznych – nowo-czesne modele zarządzania, począt-kowo wprowadzane na potrzeby obsługi funduszy UE, są także prze-noszone na inne obszary administra-cji publicznej. Zmiany dotyczą m.in. wprowadzenia podejścia strategicznego do zarządzania rozwojem w Polsce oraz większego zorientowania na sku-teczność podejmowanych interwencji i ich cyklicznej ewaluacji.

Obecnie, zgodnie z cyklem wydat-kowania środków z siedmioletnich budżetów UE, programowana jest interwencja na kolejną perspektywę finansową 2014-2020. Wykorzysta-nie dotychczasowych doświadczeń pozwoli na właściwy dobór celów rozwojowych oraz narzędzi służą-cych ich realizacji, tak aby rezultaty interwencji i ich długofalowe oddzia-ływanie umożliwiły utrwalenie osią-gniętych efektów rozwojowych i stały się impulsem do dalszych pozy-tywnych zmian.

PAULINA FABROWSKA

GŁÓWNI BENEFICJENCINajwiększe wsparcie uzyskały projekty realizowa-ne przez samorządy (107 mld zł). Działania jedno-stek samorządu terytorialnego skupiają się z jednej strony na podnoszeniu jakości życia mieszkańców (m.in. budowa i modernizacja lokalnych dróg, sie-ci wodno-kanalizacyjnych, rewitalizacja zaniedba-nych kwartałów miast, rozwój systemów transportu publicznego), a z drugiej na tworzeniu warunków sprzyjających rozwojowi lokalnej gospodarki (przy-gotowanie terenów inwestycyjnych czy centrów roz-woju przedsiębiorczości).

Na drugim miejscu znalazły się inwestycje przed-siębiorców (99 mld zł dofinansowania UE). Firmy inwestują w nowe technologie (w tym przyjazne śro-dowisku), opracowują innowacyjne produkty i usłu-gi, korzystają też z możliwości udziału w targach i misjach gospodarczych. Beneficjentami funduszy są także urzędy państwowe, organizacje pozarządowe (fundacje i stowarzyszenia), szkoły, uczelnie i jed-nostki badawcze, placówki ochrony zdrowia oraz instytucje kultury.

Ponad 1/3 środków prze-znaczono na dofinansowanie inwestycji w in-frastrukturę transportową – łącznie ok. 126 mld zł. Dru-gim co do wiel-kości obszarem wsparcia jest rozwój przed-siębiorczości, innowacji i B+R – pro-jekty związane z tym obsza-rem zostały dofinansowane kwotą prze-kraczającą 52 mld zł.

→ Dzięki Funduszom Europej-skim nowe oblicze zyskała wrocławska Hala Stulecia.

Fot. S. Klimek

KWIECIEŃ

WRZESIEŃ

KALENDARIUM WYDARZEŃ

30 kwietnia

STRATEGIA POLSKI ZACHODNIEJRada Ministrów przyjęła Strategię Rozwoju Polski Zachod-niej do roku 2020. Dokument wyznacza główne kierunki rozwoju makroregionu (województwa: dolnośląskie, lubu-skie, opolskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie) i sta-nowi podstawę do programowania działań rozwojowych w ramach programów operacyjnych na lata 2014-2020.

1-11 maja

OBCHODY 10-LECIAW  całej Polsce beneficjenci Funduszy Europejskich ak-tywnie włączyli się w  świętowanie 10 rocznicy członko-stwa Polski w UE poprzez zorganizowanie licznych atrakcji w dofinansowanych projektach. W 16 województwach od-były się pikniki europejskie uwieńczone koncertami. Naj-większy z nich – zatytułowany „Tu bije serce Europy” i  re-lacjonowany w  Telewizji Polskiej, został zorganizowany w Warszawie. Więcej informacji na łamach Biuletynu.

23 maja

UMOWA PARTNERSTWAKomisja Europejska zatwierdziła Umowę Partnerstwa, naj-ważniejszy dokument określający strategię wykorzysty-wania w Polsce nowej puli Funduszy Europejskich na lata 2014-2020. Polska jako jedno z pierwszych państw zakoń-czyła negocjacje tego strategicznego dokumentu.

31 maja

PO IG NA PIKNIKU NAUKOWYMInstytucja Zarządzająca Programem Innowacyjna Gospo-darka była wystawcą na 18. Pikniku Naukowym. Na sto-isku zaprezentowane zostały projekty beneficjentów Pro-gramu, m.in.: „Eco – mobilność”(Politechnika Warszawska) oraz „Stworzenie prototypu systemu do sterowania rojem robotów” (Robotics Inventions).

21 września

DZIEŃ EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY We wrześniu w  całej Europie programy i  projekty współ-pracy terytorialnej organizują wydarzenia prezentujące opinii publicznej korzyści z realizacji przedsięwzięć ponad granicami. Więcej informacji pod koniec sierpnia na stro-nach: www.ecday.eu, www.ewt.gov.pl

22 maja

SPOTKANIE Z DARCZYŃCAMIW Warszawie odbyło się coroczne spotkanie z darczyńcami Funduszy Norweskich i EOG (Islandia, Liechtenstein, Norwe-gia), które miało na celu podsumowanie działań z minione-go roku oraz przedstawienie planów wykorzystania środ-ków w kolejnym okresie.

9 maja

ĆWICZENIA SŁUŻB RATOWNICZYCHSymulacja karambolu na Południowej Obwodnicy Warszawy to pierwsze ćwiczenia służb ratowniczych na tak dużą skalę. Policja, straż pożarna, ratownicy medyczni i służby drogowe sprawdzali umiejętność zarządzania akcją ratowniczą na dro-dze szybkiego ruchu. Ogólnodostępne ćwiczenia służb ra-towniczych odbyły się na węźle „Opacz” (droga ekspresowa S2), na odcinku wybudowanym w ramach POIiŚ.

26 czerwca

SZLAKIEM POIiŚDo 26 czerwca trwa II edycja wydarzenia edukacyj-no-promocyjnego „Szlakiem Programu Infrastruktura i  Środowisko”. W  tym roku będzie to aż 100 wycieczek! www.szlakiem.pois.gov.pl

15 lipca

BORDER ISSUES, BORDER SOLUTIONSInteract ogłosił konkurs video „Border issues, border solu-tions”, w którym udział może wziąć każdy. Wystarczy przesłać do 15 lipca 2014 r. filmik, który będzie promował korzyści pły-nące ze współpracy terytorialnej. Nagrodą jest zaproszenie na wydarzenie otwierające Dzień Europejskiej Współpracy do Mediolanu. Więcej informacji na: voting.ecday.eu

29 maja

OGŁOSZENIE LAUREATÓW KONKURSUSiódma edycja konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Fun-duszy Europejskich” została rozstrzygnięta. Więcej o  laure-atach i uroczystości wręczenia nagród na łamach Biuletynu.

Zobacz, jak cała Polskaświętowała 10 lat w UE

www.vod.tvp.pl/10latwuepl

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwojuul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawatel. +48 22 273 74 00e-mail: biuletyn@mir.gov.pl

strony internetowe:www.mir.gov.plwww.funduszeeuropejskie.gov.pl