fundusze strukturalne unii europejskiej
DESCRIPTION
FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII EUROPEJSKIEJ. Mgr Agata Wróbel. FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOŚCI, T. KIERZKOWSKI, A. JANKOWSKA, R. KNOPIK , WARSZAWA 2009 europa.euTRANSCRIPT
FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII EUROPEJSKIEJ
Mgr Agata Wróbel
FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOŚCI,
T. KIERZKOWSKI, A. JANKOWSKA, R. KNOPIK , WARSZAWA 2009
europa.eu <obszary wsparcia ec.europa.eu <możliwości finansowania
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
2
POLITYKA REGIONALNA
LONDYN HAMBURGLONDYN HAMBURG
MONACHIUM
MEDIOLAN
PARYŻ
14% terytorium43% produkcji Unii Europejskiej
1/3 ludności
3
Poziom krajowy: Luksemburg > Rumunia pod względem dochodu
na jednego mieszkańca Poziom regionalny:
Inner London PKB per capita 290% średniego PKB UE
pół-wsch. Rumunia 23% średniego PKB UE
4
PRZYCZYNY i SKUTKI RÓŻNIC W ROZWOJU REGIONÓW
PRZYCZYNY geograficzne - peryferyjne położenia regionu, trudne
warunki klimatyczne i geograficzne historyczne społeczne i gospodarcze - niedostatecznie rozwinięta
infrastruktura, niekorzystna struktura gospodarki, niski poziomu kwalifikacji zawodowych ludności
SKUTKI Zubożenie społeczeństwa, Zła jakość szkolnictwa, Wyższe bezrobocie Niewydolność infrastruktury
Trudna sytuacja niektórych spośród państw członkowskich UE wynika częściowo z dziedzictwa gospodarki centralnie planowanej.
5
6
EWOLUCJA POLITYKI REGIONALNEJ Preambuła Traktatu Rzymskiego z 1958 :
„Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek i zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zróżnicowań istniejących między regionami oraz łagodzenie zacofania regionów mniej uprzywilejowanych”.
PRZYCZYNY PRZEOBRAŻEŃ:• Zmiany w sytuacji przemysłu Wspólnoty pod wpływem
KRYZYSU lat 70, spadki koniunktury w kolejnych latach • POSZERZANIE integracji o nowe kraje członkowskie• POGŁĘBIANIE integracji
7
PIERWSZY ETAP POLITYKI REGIONALNEJ 1958-1974
Polityka regionalna => kompetencja państw
EWWiS – projekty z zakresu restrukturyzacji węgla i stali EBI – działalność pożyczkowa; projekty , których celem
był „harmonijny rozwój Wspólnoty” EFS – nowe miejsca pracy/ zapobieganie bezrobociu EFGiOR
Mechanizm antydumpingowy 1968 Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej 1972 –EFRR miał „korygować podstawowe dysproporcje
wewnątrz Wspólnoty Europejskiej wynikające przede wszystkim z przewagi rolnictwa, zmian w przemyśle lub strukturalnego bezrobocia
1973 – akcesja Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii
8
DRUGI ETAP POLITYKI REGIONALNEJ 1975-1985
Kryzys lat 70 => spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego
1. stycznia 1975 – EFRR Podział pieniędzy między państwa i refundacja
wydatków Zasada współfinansowania – 20-30% Zgodność z priorytetami Pomoc uzyskiwały państwa a nie podmioty
gospodarcze
REGION? REGION MNIEJ ROZWINIĘTY?
9
NUTS -nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych
NUTS 0 - KRAJ NUTS 1 – MAKROREGIONY (grupa województw
6) NUTS 2 – REGIONY (województwa 16) NUTS 3 – PODREGIONY (grupa powiatów 66) NUTS 4 – powiaty i miasta na prawach
powiatów NUTS 5 – gminy
* NUTS 4 i 5 – Local AdministrativeUnits(LAU)10
C.D. DRUGIEGO ETAPU POLITYKI REGIONALNEJ
KRYTERIA POMOCY DLA REGIONÓW PKB per capita znacząco niższy niż średnia kraju Wysokie znaczenie rolnictwa i lub przemysłów
schyłkowych Wysoko stopa bezrobocia lub migracja
SZCZEGÓLNE ZASADY PODZIAŁU ŚRODKÓW Zasada słusznego zwrotu
1979 reforma EFRR 5% środków do dyspozycji Komisji 1981 akcesja Grecji – zwiększenie rozpiętość w rozwoju
regionalnym
11
REFORMA POLITYKI REGIONALNEJ 1984 Obszary Polityki Regionalnej
1.okresowa analiza sytuacji społ-ekonom. 2. koordynacją narodowych polityk 3. ocena regionalnych skutków wszystkich głównych
polityk System widełkowy Rozszerzenie kompetencji Komisji 11,5% Regiony
a. regiony cechujące się długotrwałym niedorozwojem
b. regiony o niskim poziomie dochodów, wysokiej stopie bezrobocia i wysokim wskaźniku migracji
c. regiony narażone na ujemne skutki działalności WE d. regiony przygraniczne
12
TRZECI ETAP ROZWOJU POLITYKI REGIONALNEJ 1986-1992
decyzja o utworzeniu rynku wewnętrznego akcesja Hiszpanii i Portugalii 1986 nacisk Wielkiej Brytanii na bardziej
sprawiedliwy podział środków
JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI (JAE)1986 „Spójność ekonomiczna i socjalna”
1988 reforma funduszy strukturalnych
13
CZWARTY ETAP ROZWOJU POLITYKI REGIONALNEJ 1993-1999
Traktat z Maastricht Unia Gospodarcza i Walutowa Fundusz Spójności Europejski Fundusz Inwestycyjny Komitet Regionów
Wzmocnienie EBC Przekształcenie sektorowego instrumentu
skierowanego do rybołóstwa w nowy instrument – FIOR
1995 –Austria, Finlandia i Szwecja
14
PIĄTY ETAP 2000-2006 AGENDA 2000 CELE 6=>3
CEL 1- wspieranie rozwoju regionów zapóźnionych w rozwoju oraz słabo zaludnionych regionów północnej Europy
CEL 2- wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych
CEL 3 - wspieranie adaptacji i modernizacji polityk oraz systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia
INICJATYWY: INTERREG, URBAN, EQUAL, LEADER POMOC HARMONIZACYJNA – instrument pomocy przedakcesyjnej
ISPA I SAPARD INSTRUMENTY FINANSOWANIA:
Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
7 letnie okresy programowania
15
2007 - 2013 Traktat o Unii Europejskiej: Preambuła „[Państwa] WYRAŻAJĄC MOCNĄ WOLĘ popierania
postępu gospodarczego i społecznego swych narodów poprzez urzeczywistnienie rynku wewnętrznego oraz umacnianie spójności i ochrony środowiska naturalnego, przy uwzględnieniu zasady stałego rozwoju, oraz prowadzenia polityk, które zapewnią, że integracji gospodarczej towarzyszyć będzie równoczesny postęp w innych dziedzinach,
Art. 3 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej preambuła: W TROSCE o wzmocnienie jedności swych gospodarek i
zapewnienie ich harmonijnego rozwoju, poprzez zmniejszenie różnic istniejących między poszczególnymi regionami oraz opóźnienia regionów mniej uprzywilejowanych
Artykuł 107 TYTUŁ XVIII SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA, SPOŁECZNA I
TERYTORIALNA
16
AKTY PRAWNE Rozporządzenie 1083/2006 ustanawiające
przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego 1081/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu
Społecznego 1084/2006 ustanawiające Fundusz Spójności
* rozporządzenia wykonawcze17
FINANSOWANIE
18
12% (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii), 11% z dochodów z VAT 76 % ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (0,73 proc. swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB)
WYDATKI
19
20
Polityka regionalna: 4,6 mld Euro CELE POLITYKI REGIONALNEJ:
to cele służące osiągnięciu spójności społeczno-gospodarczej Unii Europejskiej. Liczba i definicja celów polityki strukturalnej ulegają zmianom w kolejnych okresach budżetowych. Fundusze strukturalne na okres 2007-2013 mają spełniać następujące cele kluczowe:
Cel 1: Konwergencja Cel 2: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach Cel 3: Europejska współpraca terytorialna
KONWERGENCJA
21
rzeczywiste zniwelowanie zapóźnień w najsłabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach
PKB per capita < 75 % przeciętnej UE - 84 regiony NUTS 2, 154 milionów ludności
+ 16 regionów przejściowych 16,4 mln
282,8 miliardów EUR,
KONKURENCYJNOŚĆ I ZATRUDNIENIE
22
umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak również do zwiększenia zatrudnienia
168 regionów o ludności liczącej ogółem 314 milionów
55 miliardów
EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA
23
umocnienie współpracy transgranicznej w drodze wspólnych inicjatyw na szczeblu lokalnym i regionalnym, współpracy międzynarodowej służącej zintegrowanemu rozwojowi przestrzennemu oraz międzyregionalnej współpracy i wymiany doświadczeń
3 obszary wsparcia: Umacnianie współpracy transgranicznej Umacnianie współpracy transnarodowej Umacnianie współpracy międzyregionalnej
URBACT INTERACT II EPSON
24
INSTRUMENTY FINANSOWE POLITYKI REGIONALNEJ
25
Fundusze Strukturalne: EFS, EFRR FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY Inicjatywy wspólnotowe: JASPERS, JEREMY I
JESSICA Środki w ramach INSTRUMENTU POMOCY
PRZEDAKCESYJNEJ, EUROPEJSKIEGO INSTRUMENTU SĄSIEDZTWA
GEOGRAFICZNY ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA FUNDUSZY
26
EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO
27
przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej w drodze korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych poprzez wspieranie rozwoju oraz dostosowania strukturalnego gospodarek regionalnych, w tym przekształcania upadających regionów przemysłowych i regionów opóźnionych w rozwoju, jak również wspieranie współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalne
CEL 1 BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY, INNOWACYJNOŚĆ
I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE, INICJATYWY W ZAKRESIE ROZWOJU
LOKALNEGO, ŚRODOWISKO, TURYSTYKA ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM INWESTYCJE TRANSPORTOWE, INWESTYCJE W EDUKACJĘ, INWESTYCJE W
INFRASTRUKTURĘ OCHRONY ZDROWIA I INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ CEL 2 INNOWACJE I GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY, DOSTĘP DO USŁUG
TRANSPORTOWYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH, DZIAŁANIA PREWENCYJNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZAPOBIEGANIA ZAGROŻENIOM
CEL3 WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA, WSPÓŁPRACA TRANSNARODOWA, WZMOCNIENIE POLITYKI REGIONALNEJ POPRZEZ WSPIERANIE WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ
EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY
28
przyczynia się do realizacji priorytetów Wspólnoty w zakresie wzmacniania spójności gospodarczej i społecznej przez poprawę możliwości zatrudnienia i pracy, stymulowanie wysokiego poziomu zatrudnienia oraz tworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy. Realizuje to przez wspieranie polityki państw członkowskich zmierzającej do osiągnięcia pełnego zatrudnienia oraz jakości i wydajności pracy, wspierania integracji społecznej, w tym poprawy dostępu do zatrudnienia osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, oraz zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym
CEL 1 ZWIĘKSZENIE ZDOLNOŚCI ADAPTACYJNEJ PRACOWNIKÓW PRZEDSIĘBIORSTW I
PRZEDSIĘBIORCÓW WZMOCNIENIE KAPITAŁU LUDZKIEGO WZROST INTEGRACJI SPOŁECZNEJ OSÓB ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W NIEKORZYSTNEJ
SYTUACJI ZWIĘKSZANIE DOSTĘPU DO ZATRUDNIENIA, DĄŻENIE DO ZAPEWNIENIA INTEGRACJI
NA RYNKU PRACY OSÓB POSZUKUJĄCYCH ZATRUDNIENIA I NIEAKTYWNYCH ZAWODOWO ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZROBOCIU
WSPIERANIE WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZATRUDNIENIA RÓŻNYCH ŚRODOWISK CEL 2 ZWIĘKSZENIE I POPRAWA INWESTYCJI W KAPITAŁ LUDZKI WZMACNIANIE ZDOLNOŚCI SŁUŻB I ORGANIZACJI DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ
ZATRUDNIENIA I RYNKU PRACY
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
29
Nie jest funduszem strukturalnym! Przeznaczony dla krajów nie regionów!
<90 % DNB 25 UE Program zmierzający do realizacji kryteriów
konwergencji Cel promowanie trwałego i zrównoważonego
rozwoju Obszary wsparcia transeuropejskie sieci transportowe TEN-T środowiska w ramach priorytetów wspólnotowej
polityki ochrony środowiska Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry,
Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja.