garmerwolde...- ik· ben .laatst een aktie gestart metwegwerpverpak kinqen.het is moeilijk om in de...
TRANSCRIPT
R\,&E
Maancleliiks"NieuVlsblacl,voor GarmerwolcleIhesinge en omstreken
13e iaargang december 1989
Bij ieder K~rstnummer,pro-I 'beert de redactie van de
G&T :een algemeen onderwerp te vinden, dat onstoch ter harte gaat., Dit jaarschrijven we over hetmilieu en daarom hebbenwe de krant ook laten drukken op kringlooppápier. Webelichten het 'onderwerpvanuit, verschillende hoe-,
Zo natuurlijk Ologelijkken en zo laten we aan het uit Garmerwolde, hij verteltwoord komen: HarryBoof over overheidsmaatrege-uit Thesinge dieereen zeer len; Mevrouw Hofstede uitpersoonlijke mening op na Thesinge, die vanwege dehoudt; Liesbeth Hofstra uit verfwinkel, ook met milieu-Theslnqe als redelijk onvrlendelükevstotfen temilieubewuste huisvrouw; maken krijgt; de, Wereld-Dokter 'Vriezema, U allen winkel over ,de milieupro-wei bekend; ,Sybrand Tam- blemen in de derdè wereld;meling,uw milieuboer; Jan de Gemeente Ten Boervan den Bergh, landbouwer over, haar beleid en ten-
slotte bàsisschool de Til,die een proleetweekgehouden' heeft .over hetmilleu, Wij ,wensen U alsredactie veel leesplezier enheel prettige Kerstdagen,een gelukkig Nieuwjaar,waarin' U natuurbewustbezig zult zijn.
Wat kun je er zelfaan doen?
Wat moeten ze verbieden?
We, hebben de' ·milieuboerhier in het dorp, Ja, dat vindik erg goed en daar, doe 'ikookwel aanmee. En verfblik-
Dat die fabrieken dat gifzomaar in het water, laten 'lopen. Laatst hoorde ik op deradio het programma van Ivode Wijs op zondagmorgen.Endiekan het altijd zo duldelijk zeggen. Hijzei: "iedereenheeft ,het altijd over het'milieu, maat dat woord zouden ze eigenlijk moeten verbieden. Want watzeqt het jeals zeiweer een ramp aankondigeri met 'het milieu is verontreinigdmet. .. '. Niks tochzeker. Mij tenminste niet. hetis zo'n onpersoonlijk woordgeworden.' Als ze zouden,zeggen,'er is honderd liter gifin' de natuur terecht .gekomen", dan begint m'n. bloedsneller te stromen en denk ikgelijk 'dat kan niet'. Ze zouden nooit meer het woordmilieu moeten gebruiken,maar natuur" ~ ,
Wat kan niet tenqerzo, enwaar moeten ze wat aandoen?
Hel kanniellanger zo!
Aan het milieu natuurlijk.In de krant en op de televisieis het bijna"iedere dag raak.Dan hier weer een verontreiniging, dan daar weer .Hetlijkt wel of er, bijna ,geenschoon stukje Nederlandmeer over is. En hetelnde isnog lang niet inzichtalsje hetmij vraagt. En dan .denk ik,noq niet eens aan de lucht ofhet waterVroeqer kon Je meteen' gerust hart ln het Dam-sterdiep zwemmen. Maartegenwoordig ben jeaangewezen op een zwembad. Diemaken ze 'dan wel heel aantrekkeliJk met golfslag ensuperglijbaan, maar hetwater zit barstensvol 'metchloor. Nee, de lol die-wij
,vroeger in het Damsterdiephadden, zomaareven'zwem...men 'al'$ we van 'school naarhuis' fietsten, dat is er nietmeer bi]..Ze moesten het verbieden.
.lf:f::lIfNJf3!iltf::lIfNltf:llfNltf:Jltf::lItf::lJe::lltf:lltf:Jltf:Jltf1JfNJfJ::1/tf:JJf1:JJf1::lJfJ:J \
Wat doet u Ze Oloe,ten er eenserQe~g~~Y:~? .wat aan doen!'
Arts en Dlilieuken, die breng ik naar .degemeente. Alleen is die maaréén keer in de twee wekenopen, dus daar moet je welgoed, op letten. Soms vergeet ik het wel. En die troepstaat daar dan maar in deschuur, dat ergert me. En alshet dan te lang duurt zet tkhet toch maar bij de vuilnis.Je kunt toch niet werken· metdie troep in de schuur. Ach,en verder weet ik het niet zo.Meer kun je toch ook nietdoen?
, Je kunt nog meer doen.Maar het kost wat moeite
- Ik· ben .laatst een aktiegestart met wegwerpverpakkinqen. Het is moeilijk om inde .supermarkt een goedekeus te maken. Er zijn zoveelsoorten. In tiet ene produktzitten conserveringsmiddelen, een ànder produkt heeftweer allerlei kleurstoffen, ofis in pvc verpakt. En dan wil jenatuurlijk nog op de prijs let~
ten. Dus dat is een heelgezoek iedere keer om eenprodukt te kopen dat goedverpakt' is, geen toevoegingen heeft en toch nog redelijk geprijst is. Ik ben toen defabrikanten aan gaan schrijven. Zo van, "Ik heb niets aante merken op de kwaliteit vanhet produkt, maar wel op deverpakking. Hierbij heettu deverpakking retour, daar hebik geen behoefte aan en hetis niet verantwoord om _hetzomaar bij het huisvuil te zetJen. Omdat ik eigenlijk niet
, goed weet wat ik ermee doenmoet, en u me met dit probleem opscheept, zend ik hethierbij retour. Hopenlijk- kuntu in de toekomst voor eenandere verpakking zorgdra-
L s.merij ter Veer
I:VGoed voor uw Goed'
Goederen gebracht,in de L. v.d VeenstraÈJt 3Garrnerwolde,(050-4 13045)worden vnjdagavonqthuis gebracht
Tevens:Suéde-reirüging,stoppage enk/edingrepatatle. .
Goed voor~ goed
gen 'die natuurvriendelijkis".Meestal doe ik er een paarsuggesties bij hoe het ookzou kunnen.- Ook eet lk al jaren geenvlees meer. Niet omdat iktegen vlees ben, maar de 'blo-industrie zorgt voorzoveel problemen, dat ik alsnel het idee had van daardoe ,ik niet meer aan mee.Tegenwoordig heb je van diegroene slagers, daar verkopen ze vlees van de biologische landbouw. Dat is eengoede zaak. Sowieso ga ikde laatste tijd vaker naar debiologische winkel. Het is welwat, duurder, maar je kooptvaak ook minder dan in desupermarkt. Daar ligt alles zouitgestald dat je voor je hetweet je hele kar weer volhebt, ter'wijl je eigenlijk alleeneen paar pakken melk wildekopen. Het idee dat als je biologische produkten koopt ergeen natuurschade voor veroorzaakt is, is erg prettig.Waarom doe jij dat eigenlijkniet? Dan hoef je namelijkniet meer te zeggen "ze moeten er wat aan doen". Maardan kun je zeggen: "Ik doehetgeen er binnen m'n mogelijkheden ligt". Het stukje op'deze aardbol waar ik verantwoordelijk voor ben- blijftschoon".
Harry Booij
Harry Booy, de schrijver vandit artikel is werkzaam bij hetRaadgeven.d Ingenieursbureau D.H.U. te Assen. Zijnwerk bestaat uit het begeleiden en uitvoeren van bodemonderzoek- en bodemsane-
,rings projekten, in opdrachtvan de overheid en .het '
ELEKTROSTEREOHI-FITELEVISIE
E.. Havenqa
Oude Rijksweg 9Garmerwolde050-416425
In het kader van onze Kerstkrant sprak ik met dhr. J. Friezema, de huisarts van Garmerwolde en omgeving.De dokter maakte een duidelijk onderscheid in hoe je·alsburger en hoe je als arts methet milieu wordt geconfronteerd. Als eenling ben je in ditland gebonden aan hoe demaatschappij omgaat methet milieu en hoe de politiekook financieel haar keuzesmaakt.Door een intensieve maatschappelijke diskussie werdde zorg voor het milieu eeneerste zorg. De zure regen enammoniakuitstoot is dage- 'lijks nieuws geworden en demensen gaan het. milieusteeds belangriiker vi~den.
Arts en medicijnen
In -de praktijk brenqen mensen regelmatig de overtolliqemedicijnen bij de dokter,Amper 10 jaar geledenspoelde het laatste restjehoestdrankje nog zo de sloot 'in.Er vindt dus duidelijk ook eenmentaliteits veranderingplaats waarbij. dr. Friezema ~
soms ook wel een voorbeeldstelt. Hij wijst in dlt verbandop de schadelijke stoffen diemedicijnen in het milieu kun-
bedrijfsteven in de drie noordelijke provincies.Sinds twee jaar woont hij in,Thesinge, tesamen metvrienden Ruth van Dalen enhuisgenoten Nanda (dehond) en de plews Ipoezenlin de rustige ambiance vande Klunder.
Motor ofbromfiets
MOTORENHANDEL
.JOOpNoordhof
Bovag-lid'
leVering van alle soortenrijwielen. motoren,
bromfietsen
ZUNDAPP- KREIDLER-GAREWVESPA- TOMOS-YAMAHA
FANTlCo Alle kleuren en modellen Uil vooreed
leverbaar 0 Vele accessoires en onderdeleno P"maserace en reparatie
RIJKSWEG 15GARMERWOLDE'
TELEFOON 05902·1624
W.-kpla8ts ·s.maend8gs de geheledllggeelot8n. .
nenbrengen. Mensen gev~n
dan de overgebleven of oude'medicijnen aan. dr. Friezemadie precies weet waar datspul heen moet. Som~wordter wel erg .ve,el verstaanonder "het begrip medicijn:strepsils, tandpasta, shampoo en zelfs een overjarigkunstgebit maken er deel vanuit. E'rvalt dus nog wel wat uit 'te leggen.
Arts en een andere zorg ,
Het sorteren van de binnengebrachte medicijnen'geschiedt volgens, ~en lijst.
.Deze lij~t;, wordt samenqestetd door de Farmaceutische groothandel welke 'ook 'de aanvoer van nieuwe medicijnen voor haar rekeningneemt. .Dr; Friezerna wordtbijna d~gelijk~'voorzien vannieuwe medicijnen, ookmedè gelet op.de voorraad ,inzijn apotheek èn de vraagvan de patiënt. ' 'Het blijft 'daarbij niet altijdalleen .bij medicijnen.' Ookvoor de naalden -het spuitenvan sulkerpatlënten-, als b.v.opium hebben een specialeaanpak nodig. . Stoffen dieeen giftige! rook gevenmogen niet samen met de
'gebrüikeHjke .medlcilnen inde container en .. ook voor depillèn en, spuitnaalden zijnaparte boxen. Dr. Friezemazegt dat er in de' gemeente .nog een diskussie gaande isom voor de naalden een speciale regeling te treffen b.v.een inzamelpunt .op· het'gemeentehuis, .maar wellicht
. voo,r ouderen mindergeschikt. Sjaak'Teunis,t
Onroerendgoedburo
R.v.d. Vee"_Thesinge
-, Bernlddelinq bij aan-en verkoop van:
* woonhuizen'* boerde,rijtjes* bedrijfspanden
, * agrarisch O.G.- Verzorging,van hypotne
ken voordiv.banken,~Aanvra,gen.en· verzorgen
van gemeente 'garantie.
R. V.D~ VEEN,Kapelstraat ,7,9797 Pd Theslnqe.Tel.: 05902-2Q89 (gedl.door .de Ned. Fed. vanMakelaars in onr. goed)
9797 PC Thesinge,G. N. Schutterlaan 28~telefoon 05902-1957
verf ..glas - behang ..klompen ..laarzen ..
Schildersbédrijf
H. HOfSTEDE
',Truus Top
hebben 'alle 3 plezier in hetwerk en ik hoop het,zo te hou-den"~ .
MIDDELBERT050416263
ENGELBERT050-416217
Installatiebeäijf
Fa. W. KOOI & Zn.
lIeu~elgd ~~'t~~~iebied -,schuldig·aan !~~r;~i~:;":='''' Miljud dollar nodi~ Z~wanbeleid· '~;i;k;;t~nforfa;J __-
M en toe :;<~:5T~~'~~~ongeluk een dag met ~~~;!f=~ 1
~n extrast~un _ schonelucht ff'Ç~: jm.et bere.ld gebrUikers ~.~ Gullito~derga31. L3".•3i'~i~,.rkcer ~ "-I~::~ 1
, b.~ar vervoer te ontzien~j,~ weerknle-o~~r31Ie ~~~s~~jr:::o~onn..." ,~l"~
..,- 0:- -t1'bl-"~f '~;~"-k'-""':~ :~ Broeikaseffect zal landschap,~,msJ:. '1 t.qnze.~r-J -=- ingrijpendveranderen~ ferentJemoet --r-' .: Deskundigen bespreken
bleemoplossen eenpea~e In gevolgen stijgende lemperatu l~~, est~ebled op vegetatie in Europa
V,Î
GAS-WATER,ELECTRA
IKkoh erimmersniksool1ó()en. hO~tenzetliefà.brie·· ' .leen moor oaa 0 0 J-C;~pokken!1 J'.. ~~!iJJ\~
( ~5lf~Lz\~~\jf_..------~~~-
in op de vraag van de consumènt. Er bestaat geendrempelvrees voor onze winkel.Uit alle groeperingen hebbenwij klanten in de zaak. We
"In de winkel houden we allesschoon en overzichtelijk. Alshet een troep wordt komende mensen niet meer. Bovendien hebben we vaak ooknieuwe spullen omdat verandering in het 'assortimentweer mensen naar de winkeltrekt. Wespelen hiermee ook
Utopia
voorttenters
bezwaar. Als de milieuboerdit werk erbij zou nemen kaner.veel meer chemisch afval'ingezameld worden. Ditbetekent echter wel dat we ereen mankracht extra bij zouden moeten hebben".
"Op onze route worden weregelmatig . aangesprokendoor de mensen .over wat zijeigenlijk allemaal bij de weg
. kunnen zetten. Wij mogengeent.L-buizen meenemenen ook geen koelkasten. Inde koelvloeistof zit neongasen dit tast als het vrijkomt deozonlaag aan. Dit hoort thuisin de ecotainer. De totaléhoeveelheid afval die door demilieuboer wordt opgehaaldbedraagt 20-25 procent vande, vroegere gemeentelijkevuilnisdienst. Lege melk-,yoghurt ensappakken kunnengerust bij het oud papierals ze even omgespoeld zijn,Het oud papier gaat naar eenverwerkingsbedrijfwaar' hetvoor het hergebruik geschiktgemaakt wordt. .Wij zijn eigenlijk ook voorlichters op milieugebied omdatwe h~el wat vragen moetenbeantwoorden. Onze informatie halen we uit het vakblad van de bedrijfsvóorllchting voor kringloopbedrijvenen 'uit het vakblad over recycling. Bovendien publicerenmilieuorganisaties zoals,Greenpeace voo~ ons ooknuttige artikelen. De nieuweontwikkelingen moet je goedin de gaten houden".
Behandeling opaf~praak
05902-2418 G.N .Schctterlaanät, rhesinge
- plantaardige en dierproefvrije kosmetika- gespecialiseerd in behandeling van acné
(Hayoun methode)- collageen behandeling- ele,ktrisch ontharen,
SChoonheidssalon
"ANIC"
Chemisch afval
"Wij mogen alleen accu's enbatterijen meenemen. -: Derest van het chemisch afvalmoet ingeleverd worden pijde ecotainer van degemeente Ten Boer. Elke 1emaandag van de maandende 1e .zaterdaq van de evenmaanden steeds van 14.00tot .. 16.00 uur kan dit aan deBoltweg nr. 1 in TenBoer worden ingeleverd". VolgensSybrand werkt' dit systeemonvoldoende. "Zeker voor deinwoners van de buitendorpen zijn die vaste tiJden enhet vervoer er naar toe een
De DlilieuboerOnze milieuboer. SybrandTammeling is nóg net zoenthousiast over zijn werkals 3 jaar geleden. toen hijbegon met inzamelingsaktiviteiten van huishoudelijk
.eîvel.
"In het begin liep het storm.De mensen waren nieuwsgierig en ook zeer bereid ommee te werken. Na verloopvan tijd zakte dat wat af en nuzie ik datde langzame groeizich doorzet. In Thesinqe enGarmerwolde doen' 80-90procentvandehuishoudensmee in onze ophaalroute. Hetmeest halen we schillen englas op. Oud papierwatmlnder omdat dat ook door verenigingen wordtinqezameld.We werken tegenwoordigmet 3 man. In de winkel "Utopia'" in Ten Boer verkopen wekleding, speelgoed, huishoudelijke artikelen, snuisterijenenzovoorts. Eerst worden despullen opgeslagen in
,Bedum en Woltersumwaarna, ze nagekeken eneventueel gerepareerd worden. Kleding die niet meergeschikt is voor de winkelgaat 'naar een sorteerbedrijfen daarvan gaat toch nog,90'procent naar ontwlkkelinqslanden. Er wordt maar eenklein beetje verbrand".
Milieubewust huishouden
~M:1Jf11Jtf:JJf!:1J8;1}fl':JJI~Jtf:JIBJJf;
Schildersbedrijf en mHieuAan het woord Jellr Holstede:
Op zoek, naar een "qewone"hu~wouwkwamenwij
terechtbijLiesbeth Hofstrauit de Bakkerstraat in Thesinge. Hoewel zij ook weer'niet zo gewoon is want bin-
t nenhaarhuishouden wordtal heel veel rekeninggehouden met het vermijden van milieuschadelijkeprodukten. Haar manRients werkt aan de RijksAgrarische Hogeschool enhoudt ziel) bezig metmilieukunde. Rien.ts enLiesbeth vinden beiden datze nog veel milieubewusterzouden kunnen leven. De'auto gebruiken ze zo weinig mogelijk maar er helemaal zonder kunnen zeiJiet. Het openbaar vervoer
.' laat te wensen over en vanuit ThesiiJge zeker.
Zij doen regelmatig inkopenin de biologische winkel.Naast de dagelijkse boodschappen kopen zij daar ookafwas-, schoonmaak en fosfaatvrij wasmiddel, van hetmerk Ecovert.: Dit is eenmilieuvriendelijk, niet synthetisch produkt. Liesbeth letook op kleur-, geur- ensmaakstoffen 'in de voeding.Zo koopt zij vruchtensap enjam en dergelijke ook in denatuurvoedingswinkel. "Wljzouden meer op water kunnen besparen. We laten dekraan niet onnodig stromenbijvoorbeeld bij het tandenpoetsen. Daar kun je de kin- ,deren ook welbewust vanmaken. Maar een waterbesparende w.c.-doortrek hebben we nog niet hoewel dat
heel wat waterbesparingbetekent. Voor. alle .kleineplasjes verdwijnt er heel watwater in het riool; zo'n 6 literper keer!" ."Wij drinken' geen -biologische koffie van de wereldwinkel", vertelt Liesbeth "omdat ik zo slecht slaap door decafeïne die erin zit. Nu wij
'cafeïnevrije koffie drinkenslaap ik stukken beter. In detuin gebruiken we nooit gifmaar altijd' biologischemethoden. We eten zoveelmogelijk groenten 9 van hetseizoen zodat we geen diepvriezer nodig hebben. Energieverslindende apparatenwillen we ook zo weinigmogelijk. Hoewel zo'n diepvriesvak boven de koelkaster misschien toch wel' komtomdat jé dan wat brood en 'dergelijke op voorraad kunthebben. Eenmagnetron zouden we niet kopen en ookonze andere elektrischeapparaten gebruiken we zoweinig mogelijk. Ook latenwe het licht niet onnodigergens branden.Wat kleding betreft let ikzoveel mogelijk op wol en
- katoen, met eventueel eenklein percentage synthetischmateriaal. Iets van 100 procent acryl zou ik niet kopen".
Wensen
"Er valt nog heelwat te verbeteren binnen het huishouden.Ik zou wensen dat groentenen fruit in papieren zakkenwerden verkocht en trouwens heelveel'spul hoeft nleteens verpakt te worden en
kan zo mee in de boodschappentas. AI die plastic zakkenzijn beslist niet nodig.Wij kopen zuivelproduktenhet liefst in een fles omdat aldie pakken met een plasticlaagje erom ook weer afvalzijn. Bij Johan Mollema ishelaasgeendagmelk meer tekoop uit een fles omdat hijhier te weinig afnemers voorhad". Liesbeth zou wensendat meer mensen bij Johanflessemelk bestelden. "Wijgebruiken ook zo weinigmogelijk batterijen. Met eenbatterijoplader kun _je hetprobleem ,een beetje opvangen maar toch blijft hetgevaarlijk chemisch afval".Ook kinderspeelgoed metgevaarlijke stoffen zoals de"my little pony's" met fluorzodat ze in het donker oplichten vindt Liesbethheel kwa-
"Wij hebben, een containernaast het huis staan, waaroude verfpotten 'ingegooidkunnen worden; Ook verfresten, terpentine en batterijenworden bij ons' gescheidenbewaard en door degemeente opgehaald. Onsinziens maken maar weinig.mensen er gebruik van 'ombatterijen of verf bij ons in televeren.Wat betreft milieu- of kindervriendelijke verf, daar is bijons niet zo veel vraag naar.
lijk. "De kinderen zien datspul en zijn et verrukt vanzodat je 'soms wel overstag
, gaat".Er zijn nog veel meer dingenom op te .letten blnnen hethuishouden volgens Liesbeth. Zij geeft mij een 'boekjemee waar ze, zelf ook nog.regelmatig' ideeën uithaalt.Het is getiteld: Milieubespa-,rand huishouden 'en wordt
· 'uitgegeven door de stichting,Natuur 'en Milieu. De 'inhoudwordtomschreven als eenpraktische gids voor de huisvrouwen de huisman .om bij \allerlei bezigheden en karweitjes in huis, tuin'enkeuken het milieu en de natuur tesparen.Het aandeel van de huishoudens aan de 'milieu$chadeisgroot. Niet vergeleken bij deindustrie, maar alle peetjeshelpen voor, een schonermilieu en" een minderoeschade natuur.
, TruusTop
GEZIEN...dat u bij Vos Optiek meer brilkrijgt voor uw geld.Grote keuze in uiterst betaalbare monturen vande bekende merkenmet betrouwbaregarantie enservice
GEHOORD...Dat u voor een deskundig
advies ook bij een
HOORAPPARAATbij Vos Audio moet zijn.
Fida Erkend(Huisbezoek opafspraakJ
VOSOPTIEK~AUDIO~OUDE EBBINGE5TRAA'T 65·9712 HE GRONINGEN· TEL. 050-129102
HOUT,PLAATilATERIAALvoor zeer scherpe prijzen
* 1e kwaliteit*, Ruime sortering* Goede service* ook voor: Ijzerwaren, verf,
keukens, tuinhout, kasten
VRUBuuVENDPAUSOPGAVE
GRATIS BEZORGINGbehalve-=twmen.........bielsen
HOtJTMARKTNldDAM
Woldweg 6-8 - Ruischerbrug Telefoon 050-416135
Gratis QPmaat
Tegenover wijklewenborg
• SANITAIReriCV HANDEL
• SANITAIR enCVHANDI$L /
,I A.IURINGA 'l. v. D. V&ENSTRAAT 14979. Pl GARMERWOlDE'TELEFOON 051' •:416"' '
VVere IdVV. n keiberichten
stenen) kost' namelijk veelhout en is ook gevaarlijk. Hetnieuwe' oventje is beter instaatom de warmte vast tehouden' enkostdus minderhout
anders dan dievanons, maarof je nu in Niger' woont of inNederland, je kan, door 'Veranderingenin je 'dagelijksewerkzaamheden een bijdraqeleveren aan een beterrnilieu. ,
Agrarier eontilieu
Voor mensen in de DerdeWereldlanden Jsvervuilingdoor uitlaatgassen en dooreen groeiende berg huishoudelijk afval een probleem dat, ver vanhunbedligt. Ontwikkelingslanden
I kennen zo hun eigen,milieuproblemen. Zoalsonze vervuiling' voor ·eendeel een gevolg is van onze,(relatieve) welvaart, zo zijnmilieuproblemen in deDerde Wereld 'niet "lostezien van de slechte ekonomische situatie daar. Denktu maar aan de export vanchemisch afval en het verplaatsen van 'smerige'industrie (Bhopal) naar ont..wikkelingslanden en degevolgen die het kappenvan grote stukken tropischregenwoud heeft. Overdeze problemen geven'dagbladen en tv regelmatiginformatie.ln deze G&Tdie aan hetmilieu is gewijd, zoeken wehetwat dichter bij huis enwillen wede aandacht vestigen op de manier waarophet samenwerkingsprojektTen Boer-Filingué bijdraagtaan verbetering van ,hetmilieu in Niger.,
Niger ligt in het Sahelgebied,een gebied; dat geteist~rd
wordt door grote droogte.Door onder meer, de sterkebevolkingsgroei, is, er eentoenemende behoefte aanvoedsel' en hout. Houtkap,
uitbreiding "en 'intensievergebruik vande landbouwgebieden eneen toenemendeveestapel hebben eenqroteinvloed, OP het leefmilieu 'inde 'Sahelzorie. Het verdwijnen' van bodembedekkingverslechtert de bodemstruk-
, tuur en leidt tot, erosie enwoestijnvorming.. In,' ditgebied werken de twee projekten, die mede door degemeente Ten Boer wordenondersteund: het' Taple-vertprojekt en het AFN vrouwenprojekt.
,Het Tapis-Vert projekthoudt' zich onder anderebezig met .onderzoek envoorlichting op het terreinvan land-, tuin-en bosbouw.Er wordt gestreefd naar' vergroting van de opbrengst,
'uitbreiding "van 'het aantal'gewassen ~n verbetering van
, de landbouwmethoden,zodat de grond minderwordt',uitgeput.In de bosbouw richt het projektzich 'op het kweken vanbomen" 'om op termijn hetgekapte bos te kunnen aanvulJen.
Naast het ondersteunen vande tuinbouw; tradttloneel hetterrein van vrouwen in Niger,houdt het AFNvrouwenprojekt zich o.a. bezig met het .introduceren van een nieuwe, houtbesparende ovens.De oude manier van kokenopde zg. trols pierres (drie
Milieuprobl'emen in DerdeWereld landen zijn, dan wel
Om een beetje meer over ditonderwerp' teiweten tekomen had ik een gesprekmet ·mijn buurman de heer.Jan vandenBerqh, landbouwer op het voormalige bedrijfvan de tamille Groerieveld'aande Lageweg no.'! in Garmerwolde.
De boer als vervuller
Eengroot probleem vormt demest. Hierin het noordennog niet volgens de heer v.d.Bergh, maar in het zuiden enop de Veluwe' is er ,echtsprake van een mestprobleem. 30%van" de totaleammoniak-uitstoot is afkomstig van mest en komt terugals zure regen in de bodem,
Aly,Pepping
waardoor nitraat-vergiftigingkan ontstaan. "Door uitspoelen komt het in de vorm vannitriet in ·het bodemwater.Een ander punt 'vormt dekunstmest, indien dit overmatig wordt gebruikt. Denitraten en 'fosfaten zorgenvoor een vermindering van
_het zuurstotqenalte in hetwater.Bestrijdingsmiddelen; voor, ,zover giftig, zorgen ook voorverontreiniging van grond en'water. De giftigheid kan zien 'ophopen en er vindtuitspoeling naar het grondwaterplaats. En wat te denkenvandeafgewerkteoUe, diesoms' nog gewoon ,even'wordt weggekieperd? Net alsplastic en plepsehulm,
Raboba'nkTenBoer e.o'.kantoor Garmerwolde
Praat met de Rabobank 'voordatu een hypotheek afsluit.
Bel voor een afspraakdhr J. Arends050-416202
Rlboblok r:I..qeklen,goede raad
maar daar zijn de boeren' niet, alleen schuldig aan.v.d. Bergh: Daar mogen zeo.a. in de bouw, ook wel opletten, zelfs hier in Garmerwolde slingert het rond bijnieuwbouwprojecten.
Maatregelen van overheidswegea. t.e. ti: het mestprobleem
Er is een uitrijverbod indiverse maanden.. de mestmoet zoveel mogelijk op hetland gebracht worden, danwordt het direct opgenomen.'s Winters kan het nl. uitspoelen en na een vorstperiode afspoelen. De maximaal toegestane mestproductie per bèdrijf bedraagt(uitgerekend naar de groottevan de veestapel) .125 kg fosfaat per ha. Er moet bij overschrijding ~en overschotheffing worden betaald.v.d. Bergh: "Regelgeving opdit gebied is nodig en nuttig".Zijn eigen "uitstoot" is thans37 kg per ha. Er moet een'mestboekhouding worden'bijgehouden. Bovendienheeft menig boer -al eenmestsilo gebouwd, om in de
, periodes van uitrijverbod demest tijdelijk op te kunnenslaan.Daarnaast kun je via beper-.king van de veestapel inbepaalde gebieden dit probleem natuurlijk ook te lijfgaan. Een andere bijdrage isde instelling van de mestbank, die zorgt voor verplaatsing van de mest uit gebieden met een overschot doorheel Nederland.Zo heeft dhr. v.d. Bergh opzijn bedrijf kippenmest latenopbrengen uit Overijssel,waar dus een overschot was.
Ook mestverwerking b.v.tot veevoer of het drogen enexporteren van varkensmestkan een bijdrage leveren omhet probleem op te lossen.
b. t.e.~ bestrijdingsmIdde-len '
Er zijn strikte voorschriftent.a.v.'het hoe, wanneer en inwelk gewas gebruiken. Verschillende middelen zijn ookverboden zoals D.D.l: Dit isniet alleen giftig, maar - endat is veel nadeliger voor hetmilieu - ook persistent, hetblijft dus jaren' in het milieu,het wordt niet afgebroken. InTropische landen wordt ditmiddel nog steeds gebruiktbij het bestrijden', van demalariavlieg!v.d. Bergh: "Wat te denkenvan het met een grote suiker- ,bus vol D.D.l: bestrooien vanmensen die onder de vlooienzaten? Na de oorloggebeurde dat veelvuldig, enze waren er heus niet krenterig mee!"Dus selectief gebruik is zeerbelangrijk, er wordt tegemakkelijk preventiefgespoten.Ruimere vruchtwisseling.b.v. inde Veenkoloniën aardappelen geen 1 op 2 maar 1op 4. Voor elk gewas is hetbeter om eens om de zoveeljaar' in "nieuwe" grond testaan. Bovendien. wordt er
. veel onderzoek gedaan 'omde resistentie te verhogen(= weerstand tegen ziekten).Een goede oplossing is ookalternatieve landbouw,maar volgens dhr. v.d. Berghkan het in verband met een .regelmatige voedselvoorziening niet meer zonder bestrijdingsmiddelen. Ook zijn er
van overheidswege strengevoorschriften t.a.v.bewaringvan bestrijdingsmiddelen enomtrent reiniging van verpakkingsmiddelen. Per 1oktober van dit jaar is op elkesproeimachine een plasticvormige trechter met krachtiga waterstraal de zgn.'fustreiniger verplicht.Ook zijn verschillende verpakkingen verboden of worden verboden b.v. de [errycan met holle handvat wordtnu op een .. andere maniergemaakt zodat geen restengif achter kunnen blijven.
c. t.e.~ olie/benzine
De hinderwet schrijft voordat je ook op dit gebied zorgvuldiger met de spullen moetomgaan. De olietank moetb.v. in een lekbak staan, diewaterdicht is en dezelfdeinhoud heeft als de tank.Bovendien moet je kunnenaantonen waar je de afgewerkte olie laat. Het chemische afval kunnen de.boeren een aantal keren per jaarinleveren bij de gemeente.De laatste keer waren er 165boeren aangeschreven maartoen v.d. Bergh op de 2e (duslaatste) dag van de inleveringkwam, was hij pas de 7e boerdie zijn afval bracht. Dat isdus een erg slechte respons!!
Wat kan de boerzelf doen?
In de eerste plaats natuurlijkde overheidsmaatregeten
naleven. Als dat zorgvuldig',gebeurt heb je,.. al .heel wat,gewonnen. \t.d. Berg~: "Wiljeje beperkingen opleggen, jaof .nee? Wij spuiten: gerichten, werken. dus curatief. Wehebben ook een .opberqkast
. voor . bestrüdlnqsmtddelen, 'er slingert niks rond. De afgewerkte olie doen w~ in eenvaatje en. brengen het meenaar een mleverdepct. Vroe-'
. ger gebruikten we die olie om ,het gereedschap ermee in te .vetten b.v. de schoppen e.d, !\ .
. Een ander punt~.We .streveneen bouwplan na van 1 op 5:'gras (3jaar) .,bieten - àardappelen - granen - erwten enkoolzaad wisselen ·elikaa-r. af.Bovendien zijn we aktiefbezig met de vraaq.watheeftde grond'nodig?:lk heb eenabonnement bij het Bedrijfslàboratorium voor grond- enqewasonderzcek. Ook experimenterenwe met 'de hoeveelheid. krachtvoer. Dat proberen we wat te berperken,ook het voeren van zetmeelrijk ruwvoer (mais) vermindert de ammonia uitstoot. J
Omdat we met grondmonsters werken, bemesten wenaar behoefte. Zoveel.mogelijk. Andere manieren om deammoniakuitstoot 'te beperken zijn: de mest 'er' directonderwerken' b.v. door te,inlecteren, te ploeqen en tecultivateren·(bij bouwland). Ingrasland. kun je de' mestoppervlakkig in 'een .gleuf lnde grond brengen r(=. zode
LoonbedrijfN. Groothoff
Voor al uw loon- engraafwerkzaamheden
,.. slootonderhoud,.. maaidorsen,.. grond transport
Lageweg 22, 9798 TG Garmerwolde
tel.: 050-421535b.g.g. 05902-1634
.~Ij BLOEM-
KWEKERIJ
FIRMA VEENSTRAGarmerwolde 050-418280
Biedteen.volledigassortimentvooruw tuin
"Hé Jan, hebben de burennu alwéér een nieuwe bank?"Nee! Want door het unieke leerverf-procedé van Allround Lederservlçe is hunibankstel '-'weer als nieuw. " .' :'
Duur? Nee.zekerniet in verhouding met de aanschafprijs. Bel voor meer'i~ormatie:
-050-424205 '
~[UL [M[OJLEDERSERVICE.
Oude Rijksweg 20'9798.PB Groningen I Gannerwolde
Opbergkast voor beetriiainasmiadeten (toto.A. Reinders/H.van Loon)
MILI~Vweek Op"De Til"
bemesten).Bovendien is de landbouw in
, staat en bereid 'om milieu-vriendelijke grondstoffen teproduceren .zoals bio-ethanol als bijmenging voor benzine. Dit verlaagt de giftigheid van, uitlaatgassen metplm. 60 % . , Zo ook afbreekbare plastics, afvalzakkenvan vlasvezel, hennep voorpapier e.d. Het zou/voor de
In november was er op debasisschool "De Til" eenprojektweek over hetmilieu. Niet alleen de kinde... 'ren maar ook het onderwijzend personeel en niet tevergeten als ouder werd jeweer eens goedgeconfronteerd met zaken die jeendersuitgemakzucht laatsloffen: afvalscheiding,schoonmaakmiddelen,
landbouw en het milieu' een.qoede zaak zijn, maar doorde 'politiek, wordt -. het helaasnog grotendeels afgewezen."Dhr. v.d. Bergh: "AI met al'zou ik zeqqen; 'we moeten"proberen het 'evenwicht tebewaren, dat is met alle dingen zo en dan is er niks aande hand".
Tineke Werkman-Uitham
energiebesparing, verpakkingsmateriaal. . . Overdeze milieuweek had ik eengesprek met Gert de Boer(direkteur) 'en de. kinderenvan groep 5.
Op "De Til" is er twee keerper jaar een projektweek,waaraan alle groepen meewerken. Voor,dit najaar wasgekozen voor het onderwerp
MILIEU. Via de educatievedienst van de provincialebibliotheek centrale ..··kreeg"DeT"" informatie en ideeën.Gert: "Vakken als rekenen entaal gaan gewoçn doormaarje probeert die week tiidens ,o.a, de biologie, aardrijkskunde, muziek en handenarbeid lessen het milieu-pro~
bleem naar voren te halen;'.Tijdens·de muziekles hebbende kinderen een. afvallied .geleerd. Aan .de hand vanzeven platen over een lieflijkdorpje 'in Zwiterland, dat'géfe-ideliJk veranderde-in eenmoderne stad met vier-'baanswegen en industrieterreinenwerder eenklasseçesprek gevoerd: wat verandert er wanneer je naar dieplaten kijkt. Er werd in hethandenarbeid uur een holle·bolle-gijs-gezicht gemaaktvaneen stuk geweven stof,waar draden uitgetrokken eningeregen moesten worden."Zeer enthousiast gingen dekinderen van groep 6,7 en8dèlaatste dag van deze weekhet dorp in om de straten. inThesinge schoon te maken:het resultaat 3 vuilniszakkenvol", aldus Gertdle door debetrokkenheid van zijn leerlingen zelf geconfronteerd·werd met de gele 'glorix flessen op school."Binnen deschool kan het dus ookmilieuvriendelijker. Met hetbestuur is afgesproken datde schoonmaakmiddelenbewuster aangeschaft zullenworden. En wij;'moeten allemaal alert zijn op het energiegebruikbinnen de school: debuitendeur staat nog te vaakopen en er branden onnodiglampen.De mate van vervuilingmaakteveel indruk op de kin-
deren. "Ze waren regelmatig 1
bezig met de vraag 'wat zij erzelf aan kunnen doen. Maarna twee weken zieje ze weerpapiertjes en manderijnenschillen op de grond,gooien ,en metde fiets doorstruikenrijden. En 'op mijn vraag tijdens het .slnterkfaasfeèstwleeven de plastic bekertjes(daar moeten I we ook meeaan de gang) witde afwassenstaker maar één de hand op.Na uitleg dat je' ze dan nogeens kon gebruiken gingener tien handen de lucht in". Jeblijft eigenlijR het, hele jaarbezig metthet milieubewustzijn en niet alleen naar de kinderen toe". De milieumusical ;"D'rop of d'r onder", dieqroep.ê, 7 en 8 volgend jaarmei zal opvoeren' zal datoewustzlln zeker stimulerenl
Groep 3,,4 en 5 van juf Karinhebben o.a. de inhoud vaneen vuilniszak' kritisch bekeken op wat erin hoort en watniet. Deze leerlingen hebbenook een stencil gemaakt over,de tegenstelling ZO' moet hetwel en' zo moet het niet. Opde vraag wat is miUeuvervuiIing had iedereen wel ,eenantwoord. Zoals 'bijvoorbeeld:- dan ligt er allemaal rommel
op straat '- het stinkt'- als ze olie in de sloot
gooien~ allemaal viezigheid in het
bos, in de natuur- rook van al die gebouwen ',-mama zegt dat de schillen-
boer het op gaat halen- uitlaatgassen van de auto,
Met Steven' van den Oever,AlmerTop, Nienke Hofstra,Martlin Suur, Bichard de
- Centrale verwanning- Sanitaire installaties- Loodgieterswerken- Service en onderhoud
aquatherm installaties bvtelefoon (050) 413232
Flensburgweg 16
9723 ~N Groningen
\'Iees Ine\'I·'.II"~11 "'cet I.esf . ...\".I.II-ttili.
Het adres voor al uw vlees en fijne vleeswarenSpecialist in rollades, droge en verse worst
ledere woensdag' Gehaktdag.
Jt"I- W'-. ,.'~',' J. FEEN8TRA" .' ",., .' '. '.,. ' ','
. ~~_ -:- .....Rijksweg 145
.;... -., ~elslag'er ~.~ RuischerbrUg'. L.. . . Tel. 050-416413
Milieubeleid ..gelDeente Ten Boer
Boer en Klaas Mollema (deleerlingen van groep 5) had iknog een kort gesprek, overdeze milieuweek op school ..Pakjesavond was nog maareen dag gèleden zodat hetgesprek regelmatigafdwaalde naar hun nieuweaanwinsten. Toch heeft dezemilieuweek op school een'behoorlijke indruk op hungemaakt. Dit bleek vooral uitde manier waarop ze eroveraan het vertellen waren. Steven was direkt in de stemming om nog maar eens de
, rommel van de straten te verwijderen. Volgens Almer zijnde spuitbussen en de batte- ,rijen de grootste milieuver-vuüers en dat er bomenomgezaagd worden omwegen aan te leggen vindt hijslecht. Richard vindt hetbelangrijk dat er een mllleuboer is om het glas op tehalen en volgens hem zijn defabrieken de grootste milieuvervuilers. Van Martijnmogen alle mensen die rommel in de natuur achterlatenwel een boete krijgen. "Dierotzooi moeten ze mee naarhuis nemen", aldus Martijn.Nienke vindt plastic de gfootste milieuvervuiler. Papierentassen zijn volqens haar vee,lbeter.
,In het televisieprogramma"nieuws uit de natuur", waargroep 5 en 6 wekelijks opschool naar kijken werd ookverteld dat bepaalde 'diersoorten door o.a. het etenvan rondslingerend plasticbijna zijn uitgestorven zoalsbijv. de das. Klaas vindt deluchtvervuiling erg, wantdaardoor ontstaat zure regenen gaande bossen kapot.Wat op hen allemaal veelindruk .heeft gemaakt is het
feit (wat iedereenbijna dagelijks in de krant kan lezen)dater huizen 'moeten wordenafgebroken omdat er gif in degrond zit. Dat de grond onderdie huizen dan wordt afgegraven en dat er dan weernieuwe huizen gebouwd worden.Het leukste van dit milieuprojekt was volgens Klaas hetuitzoeken van dingen voor decomposthoop. Martiln haddeze week wel'bij meester inde klas willen zitten dan hadhij ook met een vuilniszak destraten schoon kunnenmaken. Rrchard vond de heleweek leuk omdat het een projektweek was met één the'ma. Nienke vond het scheiden van spullen voor de vuilnisbak en de composthoophet leukst. En Almer had metplezier werkbladen gemaaktmet de tegenstelling zo moethet wel en. zo' moet het niet.Steven tenslotte vertelde dathet een goede zaak was omdingen opnieuw te gebruiken. "Lompen moeten niet inde vuilnisbak maar naar demilieuboer".
De school verlatend' struikelde ik bijna over 2 radiografischbéstuurde auto's en zagik veel plastic tassen aan dekapstokken. De vraag waarligt je eigen grens schoot opdat moment door mij heen.
. Joanne van der Meulen
In een themanummer overhet milieu mag de, politiekniet ontbreken. Derhalvekontakt . gezocht met hetgemeentehuis teneinde antwoorden te verkrijgen op vragen als:- Heeft de gemeente, een
beleidsplan voor het milieuin algemene zin?
- Zijn er plannen voor diehuishoudens die nog niet.op het riool zijn aangesloten?
- Waarom wordt er' nogsteeds gif gèbruikt bij deonkruidbesuijding?
- Zijn er plannen voor hetinzamelen vangescheidenhuisafval?
- Kan de gemeente chemisch afval gaan. inzamelen?
- Hoe is het gemeentelijkbeleid t.a. \I. het opslaanvan mest door de boerenin onze dorpen?
Aan de telefoon krijg ik pre..cies de juiste man. Bij afwezigheid van dhr. Ritsemaword ik doorverbonden- metJan de Heer. Janloopt enkelemaanden stage op hetgemeentehuis vanuit deRijks Hogeschool Groningen, afdeling bedrijfskunde.Hij volgt daar een opleiding inhet kader van een omscholing van leraar biologie toteen management-funktie.Helaas is er in het onderwijssteeds minder vraag naarleraren bioloqle. Bij degemeente Ten Boer houdt
Jan zich bezig met het 'voorbereiden van een milieu-uitvoeringsprogramma. Allebovengenoemde aspekten en andere- zullen in dit plannader worden uitgewerkt.Het is -de bedoeling tot eengeïntegreerd bereidte komenvan aüertelrnllieuzaken. In ditplan zal ook de prioriteitenverdeling worden vastgesteld en de personele inzetworden g'eregeld. Het ligt inde bedoeling dat het planrond rnaart volgend jaarklaar is. Wat dat betreft, zijnwe eigenlijk te vroeg met onstelefoontje. Toch kan Janonze -bovenqenoernde vragen wel beantwoorden:
- wat betreft de aansluitingop het riool: die huishoudensdie via eenseptictank op sloten lozen maken zich .in hetalgemeen niet schuldiq aanmilieuvervuiling. Het betrefthier immers organische- endus afbreekbare·afvalpro'dukten. Wel isJan hetmet rnlieens dat toch ook -via degootsteen b.v.-. allerlei schadelijke stoffen gelóosdkunnen worden. Hierbij is het detaak van de "lozer" zelf hierzo verantwoord 'mogelijkmee om te qaan,Wat betreft de septietank is,een 'mogelijke _oplossingdeze wat vaker te laten legen.Als de gemeente dit doetloost ,zij de inhoud bij hetzul- .veringsstation in Garmer- !
wolde zodat toch e.e.a. scho- . :ner in ons milieu terecht ,;
K. JA NSEN TRANSPORTBEDRIJFVERVOER VAN LOSGESTORTE GOEDEREN
GEISOLEERDE ONDERLOSSERSKIPPERS
PALLETVERVOERVERHUIZINGEN
GEWEIDEWEG 119798 TA GARMERWOLDE (GR.)
TEL. 050-416365
, AANNEMERSBEDRIJF
H.J.nieuwbouwverbouw enonderhoud
oude rijksweg 11GARMERWOLDEtel. oso-416q01 .
60-jarigjubileum "Juliana"
komt Wat het milieu-uitvoeringsprogramma op dit puntgaat ", bieden is nog nietbekend, doch op hetmoment heeft'de •gemeenteTen Boer niet de, financiëleruimte de nog niet aangesloten huishoudens op het rioolaan' te sluiten. (Kommentaarvan mijn kant: wat heet geen"financiële ruimte?" Waarleqtdeqemeente haar prioriteiten? Was'het zo nodig hetdorpsplein in' Ten Boer voorzoveel geld te "verbouwen"?.Enwatte denken van hetgeldverslindende "buurhoes" 'in Ten Boer' of het totvier keer toe 'veranderen vande drempels aan dèSchutterlaan ,in, Thesinge? Dezevragen bewaren we tot maart'90).
- Jan geeft toe dat er in degemeente Ten Boer nogsteeds met gif gewerkt wordten-dat dit punt intern "gevqelig"'ligt. Jan iser voorstandervan dat er gestreefd gaatworden .naar een zo geminimaliseerd mogelijk gebruikvan onkruidbestrijdingsmiddelen en dan nog te zoekennaar het' minst .schadeüike'middel. Zo zijn·' er onschadelijke middelen diewèl -doorbeïnvloeding, van de groeivan de plant- onkruidbestnjden, doch het milieu niet aantasten. Ook kan een nieuweveegmachine, die ook in.destad Groningen gebruiktwordt, misschien uitkomstblèden.vJan geeft ook aan 'dat hierin ook de burgerzèlfeen taak kan hebben: alsmen èn wat minder eisenstelt wat betreft een "groenvrij" troittoir ènzelf wat vakerde schoffel of mes hanteertzou er al veel qewonnenkun-
nen worden.
- het al dan nietgaan inzame- ,len vanqescheiden huisvuilis mede' afhankelijk van deuitkomst van een overleqdathierover gevoerd wordt, tussen de vier noordehjke provincies.Op zich is het' 'een .qoedezaak naar qeschelden inzameling te streven. Ook hiergeldt weer: ook .de burgerzelf kan hier veeldoen.Glasin de qlasbak, en, de "milieuboer niet vergeten. Een probleem is dat de milieuboer -,alleen "eetbaar" organischafval meeneemt en nletb.v.takken e.d.
-Het inzamelen van chemisch afval is een 'probleemapart. Het is niet zo simpel teregelen door het inruimenvan een hoekje in één van dekarren.van milieuboer. B.V.het verwerken (rnenqenl). envervoeren .van de diversesoorten chemisch afval vereist speciale kennis en diploma's.Ongelukken zijn algebeurt door ondeskundighandelen. Er bestaan welplannen om tekomentot het
'ophalen van chemisch afval.Gebleken is dat hetopenstellen van depots alléén hiertoe,te weinig optevert.Mlsschienzouden de openingstijdenverruimd moeten worden,doch ook de moeite diemenmoet nemen is kennelijk eenhoop mensen helaas te veel.vandaarook-hlerde oproep:tot het ophalen van chemischafval gerealiseerd is, brengt us.v.p. uw lege verfblikken,fotografievloeistoffen, oudeaccu's e.d. 'naar de miHeukontainer! (belde gemeenten'voor nadere informatie). Gooi
uw lege batterijen in de daartoein veel winkels .speciaalopgestelde bakken!
- Jan de 'Heer is het met mijeens, dat de manier waaropsommige boeren' hun mestopstapelen vlak naast sloten
. .onverantwoordelijk is. 'Veelkomt op deze wijze tndesloten en ,'grondwater terecht.De kontrole hierop dient echter door de provincie uitgevoerd te worden, niet door degemeentelijke overheden"
De, muziekvereniging "Juliana", vierde hun 60-jarigbestaan door eetl, konsert tegeven in de ·Ned. Herv. 'Kerkte Thesinge. Voor dit konsertbestond veel publiekebelangstelling en "Juliana"kan terugzien op eengeslaagde avond. Vrijdag 2december werd er voor alleleden, (met aanhang) eengezellige avond georganiseerd in "Hotel Spoorzicht"in Loppersum.Na een woordvan welkomdoor de heer Bakker nam deheer Albert NiemeiJer hetwoord over om toch nog hetéén en anderte vertellen overhetkonsert van 19november.Het leek wel een jury-rapportmaar wetéénmet een redelijk aantal punten.De avond werd verder gevulddoor te kegelen en gezamenlijk wat spelletjes te doen.Sommigen waren zo fanatiek, dat ze dachten om prijzen te' spelen. Maar' helaas,
Wèl zal de gemeente klachten hierover direkt doorqevenaan .de provinciale autoriteiten zodataktle mogelijk is.Bellen dus!
In het aanqekondlqde milieu- 'ultwerklnqsproqrarnrna zuilen bovenstaande zaken allemaal nader tot beleid wordenverwerkt. 'Wanneer het planverschijnt zal de G&T-·express erbij zijn~,
Joep de Bree
hetging immers gewoon omde gezelligheid.
F?S. De, drumband heeft /.inmiddels een' nieuweinstructeur. De heer Ger Wolthuis. Er hebben zich 4nieuwe leerlingen opgegeven. Maar nieu~e· leden zijnaltijd welkom. Bel dan even(2181). '
Lucie Kol
uwbroo.d wordt natuurlijkgebakken 'door
Warme BakkerTEUN ME~NDERTSMA
Winkelcentrum lewenborg. tel. 415222Selwerd" tel. 778465
Claremahe8rd 47Beyum Oost; tel. 421462
S,.'OELDRAAIERSTRAAT 35 - GRONINGEN.TELEFOON 050 ,~'132453. ' .
Foto van de maand
Hoelang zullen we nog van dit moois kunnen genieten? (foto: Henk Remerie)
REDAKTIEADRESSENRedaktie Garmerwolde:Carel Hazeveld, Peta Jurjens,Elisabeth Foeken, Detta v.d. Molen,Henk Remerie (fotograaf), TinekeWerkman-U itham.
Redaktie Thesinge:Andries v.d. Meulen (fotograaf),Joanne v.d. Meulen,Truus Top, Joep de Bree,Metha Nijkamp, Lucie Kol-Slachter.
Eind-redaktie Garmerwolde:Elisabeth Foeken,L. v.d. Veenstraat 2,tel. 050-416355.
Eind-redaktie Thesinge:Joanne v.d. Meulen, 8chutterlaan 25,tel. 05902-3544
Lay-out: Gonnie Pater, Metha Nijkamp
Tekeningen: Ad van Zalk
Administratie: Peta Jurjens,L. v.d. Veenstraat 15,9798 PK Garmerwolde,tel. 050-416094.Bank: Rabo Garmerwolde,rek.nr. 32.07.05.749giro v.d. bank 916938.
Abonnementsgeld f 17.50 p.j.
Kopij inleveren: steeds vóór het2e weekeinde van de maand.
WINKELCENTRUM LEWENBORG GRONINGEN TELEFOON 050""0508.
gaf en toen zei: dagZwarte Piet?de Ecotainer in Ten Boer(Boltweg 1) elke 1e maandag van de maand open isén de 1e zaterdag van deeven maanden tussen14.00 en 16.00 uur?
Herv. GemeenteGarmerwol~e-Thesinge
24 december: Thesinge 20.30 u.gezamenlijke kerstnachtzangdienst m.m.v..Juliana, ds. Jans,ds. De Vries-Batenburg, ds. Wesseis, H. P Nauta (orgel)
24 december: Garmerwolde 22.00u. gezamenlijke kerstnachtzangdienst m.m.v. Harmonie, ds.Jans, ds..De Vries-Batenburg,ds. Wessels, H. P Nauta (orgel)
25 december: Thesinge 10.00 u. ds.C. de Vries-Batenburg, m.m.v.eigen koor
25 december: Garmerwolde 16.00u. kinderkerstfeest m.m.v. zondagsschool
31 december: Thesinge 19.00 u. ds.C. dè Vries-Batenburg
7 januari: Garmerwolde 10.00 u.ds. J. A. Geusebroek, Haren
14 januari: Thesinge 10.00 u. ds. C.de Vries-Batenburg
21 januari: Garmerwolde 10.00 u.ds. C. de Vries-Batenburg
28 Thesinge: 10.00 u. cand. mw. J.'van Iperen, Groningen
DROGISTERIJ-PARFUMERIE- REFORM-SCHOONHEIDSSALON'
D
Wist-U-dat
Sinterklaas heel milieubewust met lijn 47 op debasisschool in Garmerwalde arriveerde?een klein kindje, helemaalbeduusd, Sint een handje'
KerkdienstenGereformeerde kerkThesinge-Garmerwolde
24 december: 9.30 u. ds. v.d. Vliet,Groningen; 20.30 u. Kerstnachtzangdienst in Thesinge en om22.00 u. in Garmerwolde, voorganger ds. Jans, ds. de VriesBatenburg en ds. Wessels
25 december: 9.15 u. dr. van Oeveren, Leek
26 december: 10.00 u. Gezinsdienst31 december: 10.00 u.ds. Groene
wegen, Grootegast; 19.30 u. ds.Jans, Groningenjanuari: 10.00 u. ds. Jans, Meditatie en koffiedrinken ih "Ons Trefpunt"
7 januari: 9.30 u. ds. Nagelkerke,Haren; 14.30 u. ds. de Jonge, 8iddeburen
14 januari..": 14.30 u. ds. de Jong,Coevorden
21 januari: 9.30 u. ds. Jans, Groningen; 14.30 u. ds. Raven, Bedum
28 januari: 9.30 u. ds. van Wieren,Leek; 14.30 u. drs. Scheltens,Glimmen
Acupunctuur
De vereniging Het GroeneKruis Ten Boer wenst u eengelukkig en gezond 1990 toe.Op donderdag 18januari 3.S.
houden wij weer onze jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Na een kort huishoudelijkgedeelte volgt eenlezing over acupunctuur doormevr. Kouwenhoven, arts.De toegang is gratis en dekoffie staat voor u klaar. Ubent allen van harte welkomdonderdagavond 18 januariin het Groene Kruisgebouw,Blinkerdlaan 2, Ten Boer.
SPAR
KLAUWVERZORGINGR. v.d, Woude
voor al uwKOEIEN EN SCHAPEN
BELVOOR EEN AFSPRAAK:WINSUM: 05951-3619
* behandeling rotkreupel* horens zagen* stieren ringen
Ticheldobben 7 - Ten BoerTele~oon 1415
is ook voor Udichtbij