gastroİntestİnal hormonlar ve nÖroendokrİn tÜmÖrler
DESCRIPTION
GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER. Prof. Dr. Sadi Gündoğdu İ.Ü CERRAHPASA TIP FAKÜLTESİ Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı. Nöroendokrin TM (NET): Nöroendokrin diferansiyasyon gösteren epitelyal tm’ler - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/1.jpg)
GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER
Prof. Dr. Sadi Gündoğduİ.Ü CERRAHPASA TIP FAKÜLTESİ
Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı
![Page 2: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/2.jpg)
• Nöroendokrin TM (NET): Nöroendokrin diferansiyasyon gösteren epitelyal tm’ler
• Bazı klinik ve patolojik özellikler tm’ün yerine özgü ancak diğer özellikler tüm NET’lerde ortak
![Page 3: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/3.jpg)
Gastroenteropankreatik NETler
• Pankreatik NET (adacık hücre tm)
• Karsinoid tm
![Page 4: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/4.jpg)
Pankreatik NET ‘ler
![Page 5: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/5.jpg)
Gastrinoma
Insulinoma
VIPoma
Glucagonoma
Somatostatinoma
![Page 6: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/8.jpg)
Zollinger-Ellison sendromu (Gastrinoma)
• Üst jejunumda ülserasyon, gastrik asit sekresyonunda artış ve pankreasın beta hücrelerinden kaynaklanmayan adacık hücre tm
• Gastrin sekresyonu artar- gastrik asit salınımı artar•
• % > 90 peptik ülser (+)
• %75 –duedonum ilk kısımda, %14 distal duodenumda, %11 jejunumda
• Rekürrens sık
![Page 9: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/11.jpg)
• Diyare belirgin bir bulgu olabilir• Diyareye neden olan faktörler:– Artan gastrik asid sekresyonu→volüm yükü → ince
barsak ve kolondan tam olarak emilemez– Artan asit sekresyonu → pankreasın HC03 üretme
kapasitesini aşar → azalan pH pankreas sindirim enzimlerini inaktive eder→safra asitleri ile yağ etkileşimini bozulur, incebarsak villusları hasar görür
– Yüksek serum gastrin düzeyleri Na ve su emilimini inhibe eder
![Page 12: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/12.jpg)
• Gastrinomalı hastaların 1/3ünde tanı sırasında metastaz
• En sık met yeri= Karaciğer
![Page 13: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/13.jpg)
• Karın ağrısı ve diyare en sık başlangıç şikayetleri
• Yanma tarzında ağrı• Kilo kaybı• GI kanama
• Nefrokalsinozis öyküsü veya renal kolik → MEN1?
• Endoskopide-belirgin gastrik kıvrımlar
![Page 14: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/16.jpg)
• Serum gastrin düzeyi — • Gastrik asit(gastrik pH < 5.0)+ açlık serum
gastrin >1000 pg/mL
• Sekretin stim. testi — serum gastrin düzeyinde ≥200 pg/mL artış olması tanısal
![Page 17: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/17.jpg)
Insulinoma
• Insulinomalar nadir pancreatic adacık tm’leridir
• Çoğu sporadik, bazıları MEN1 ilişkili
• Insulin ↑→ Glukoz ↓→Hypoglisemi
![Page 18: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/18.jpg)
• Açlık hipoglisemisi, (bazılarında postprandial olabilir) + nöroglikopenik semptomlar
• ±sempatoadrenal (otonomik) semptomlar
• Kilo artışı
![Page 19: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/19.jpg)
• Nöroglikopenik semptomlar– konfüzyon– görmede bozukluk– davranış değişikliği– amnezi
![Page 20: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/20.jpg)
• Sempatoadrenal semptomlar– çarpıntı– terleme– titreme
![Page 21: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/21.jpg)
Whipple Triadı
• Hastanın semptomları hipoglisemi ile tetiklenir
• Semptomlar mevcut iken bakılan kan şekeri düzeyi düşük
• Glukoz uygulanması ile semptomlar geriler
![Page 22: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/22.jpg)
• soliter/multiple, benign/malign olabilir
• çoğu soliter ve benign
• Multiple insulinomalar daha nadir ve MEN1 ilişkili
• Tanı uzamış açlıkta (72 st uzamış açlık testi) hipoglisemi sırasında artmış insülin ve C-peptid düzeyleri
![Page 23: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/23.jpg)
VIPoma
• Vazoaktif intestinal polipeptid (VIP) salgılayan NET’ler
• Çoğu pankreasta lokalize
• VIP intestinal epitel hc’lerinde reseptöre bağlanır →adenilat siklaz ve cAMP üretimi aktive → lümene net sıvı ve elektrolit sekresyonu: diyare
![Page 24: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/24.jpg)
• Çoğu hastada VIPoma sendromu– Pankreatik kolera sendromu– Verner-Morrison sendromu
![Page 25: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/26.jpg)
• Sulu diyare+ hypokalemia + hipokloridi (VIP gastrik asit sekr. Suprese eder)
• Gaita volümü >700 mL/gün (açlıkta bile ) ve % 70 hastada > 3000 mL/gün
• Gaita : kokusuz, açlıkta persiste eden, yüksek Na konsantrasyonlu, düşük ozmolal açık (sekretuar diyare özellikleri)
• Karın ağrısı hafif/yok
![Page 27: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/27.jpg)
Glukagonoma
• Pankreasın alfa hücrelerinde kaynaklanır
![Page 28: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/28.jpg)
• Klinik sendrom:– Nekolitik migratuar eritem (NME)– cheilitis– diyabet– anemi– Kilo kaybı– Diyare – Veniz tromboz– Nöropsikiyatrik semptomlar
![Page 29: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/30.jpg)
Somatostatinoma• Pankreas adacık D hücreleri
• Somatostatin : insülin, glukagon, gastrin ve GH inh. eder
• Kolesistokinin ile stimüle olan pankreatik enzim sekresyonunu ve safra kesesi kontraksiyonunu , intestinal aminoasit absorbsiyonunu, gastrik asit sekresyonunu inh eder
• barsak hareketlerini azaltır böylece intest,nal geçiş zamanını arttırır
![Page 31: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/31.jpg)
• En sık semptomlar karın ağrısı ve kilo kaybı• İnsulin sekr inh →Diyabet• Kolesistokinin salgısı ↓ →safrakesesi kontr ↓
→ Kolelitiyazis• Pankreatik enzim ve HCO3 sekr inh →
intestinal lipid emilimi ↓ → Diyare –steatore• Gastrin sekr ↓ → Gastrik hipokloridi
![Page 32: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/32.jpg)
Karsinoid Tm
• En sık gastrointestinal orijinli (%55)
![Page 33: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/36.jpg)
• “Karsinoid sendrom” karsinoid tm lerden salgılanan çeşitli humoral faktörler sonucunda oluşan semptomlardır
• Tipik karsinoid sendrom: flushing ve diyare– Daha çok ince barsak kaynaklı metastatik
karsinoid tm ‘lerde görülür
![Page 37: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/40.jpg)
• Gastrik karsinoid tm’ler üçe ayrılır:– kronik atrofic gastrit ve pernisiyöz anemi– gastrinoma ile ilişkili (ZES)-MEN 1– sporadik
• İnce barsak: karın ağrısı ve/veya intermitan obstrüksiyon
• Appendiks :insidental
• Transvers ve inen kolon ve rektal karsinoidler: barsak alışkanlıklarında değişiklikler, obstrüksiyon veya kanama
• Rectal karcinoidler: rektal muayene veya endoskopi sirasında insidental
![Page 41: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/41.jpg)
GLP-1 (GLUCAGON-LIKE PEPTIDE-1)
• Oral glukoz iv glukoza göre insüin salınımını daha fazla stim eder
• Bu etki GLP-1 gibi GI peptidler aracılığı ile oluşur
• GLP-1 ince barsak L-hücrelerinden besinlere yanıt olarak salgılanır
![Page 42: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/42.jpg)
• GLP-1 glukoza bağımlı olarak pankreas adacık hücrelerinden insülin salınımını uyarır
• Gastrik boşalmayı yavaşlatır
• Yemek sonrası glukagon salınımını inh eder
• Yemeyi azaltır
![Page 43: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/43.jpg)
![Page 44: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061618/5681330b550346895d99c848/html5/thumbnails/45.jpg)
• GLP-1 düzeyleri tip 2 Dm de azalır
• Tip 1 DM de GLP-1 regülazyonu bozulabilir