1

GAUSS Institut - Fondacioni për Teknologjitë

e reja, Innovations dhe Njohuri Transfer

Përgjigje manual

planifikimi dhe menaxhimi i ujit

Monastir 2014

Përgjigje manual

planifikimi dhe menaxhimi i ujit

Pëegatitur nga:

Gauss Instituti

Botuesi:

Shodëria Shkencore Maqedonas

Për shtzp:

Dobre Todorovski

Përkthej:

Dr. Subija Izeiroski

Tirazhi: 50

5

1. Hyrje

Planifikimi dhe menaxhimi evropian me përgjegjësi me ujërat

përbëhet prej:

Standardit European Water Stewardship (EWS) .

Fjalorit adekuat dhe doracakut me anekse.

Standardit të sertifikuar grupor EWS.

Vështrimit të përgjithshëm tëcertifikatës.

2. Sfondi

Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi evropiane me

ujërat është zhvilluar në kuadër të palëve të interesuara të

koordinuara nga partneriteti evropian për planifikim dhe

menaxhim me ujëra (EWP). EWS punon në përputhje me

politikat e BE-së dhe kontributin final për aktivitetet e

vazhdueshme udhëheqëse të Komisionit Evropian për të

arritur "efikasitetin e burimeve" dhe ndjekjen e "Skemës

evropiane".

2.1 Objektivat e planifikimit dhe menaxhimit

përgjegjës evropian me ujëra.

• Qasja në shfrytëzimin e qëndrueshëm të ujit.

• Stimulimi pozitiv për të nxitur ndryshime në sjelljen

dhe praktikat e përdorimit të ujit, menaxhimit dhe

qeverisjes.

• Sigurimi i një mjeti për përdoruesit e ujit, me të cilin

do të demonstrohen përgjegjësitë e përbashkëta.

6

• Sigurimi i një mjeti me të cilin do të arrihet

menaxhimi i integruar i qëndrueshëm me ujë.

• Për të optimizuar përdorimin e ujit bazuar në ujë të

përdorshëm dhe ujë nga shtretërit e lumenjve.

• Të përgatisë sektorin privat për zbatimineKornizës

së Direktivës Evropiane për Ujëra.

• Për të mbështetur përdoruesit e ujit kryesisht për të

komunikuar dhe për të raportuar për përdorimin e

ujit.

• Për të vlerësuar përdorimin e ujit në aspektin

themelor vendor dhe të biznesit.

• Të krijojë legjitimitet përmes verifikimit nga një palë

e tretë për pajtim të përdoruesit të ujit.

3. Dorëzimi i qëllimeve

Të gjitha aktivitetet që përdorin burimet ujore, nëse

përdoruesit janë ferma të vogla ose industri multinacionale;

kanë një objektiv të qartë për të zvogëluar përdorimin e

burimeve natyrore siedhe të optimizojnë efikasitetin e

resurseve të tyre. Ka hapa të qarta që duhet të plotësohen

para dëshirës së mundur e komercialisht të realizueshme për

certifikim.

1. . Koha për vendim. Avokim për

menaxhimin e integruar të ujërave

të qëndrueshëm.

2. . Këshilli. Strategjia epërgatitur

Shpenzimet e identifikuara.

Kërkesat e identifikuara.

3. Implementim. Monitorim.

Raporte. Përmirësime.

4.Certifikim. Verifikimi i

pajtueshmërisë me EWS.

7

Hapi 1

Vendimi, jo vetëm për të zvogëluar përdorimin e ujit, por

gjithashtu synon menaxhimin e qëndrueshëm të ujit, duhet

të bëhet në nivelin më të lartë të mundshëm të menaxhimit,

për shkak se investimi mu në fillim mund të jetë i madh me

një kohë të gjatë për të rimarrë atë. Pavarësisht nga

madhësia e biznesit, vendimi për të zvogëluar përdorimin e

ujit, duke marrë parasysh të gjitha aspektet e përdorimit të

tij në marrjen e menaxhimit tregon gjithashtu një përgjegjësi

të qartë korporative shoqërore - vlera e të cilit nuk duhet të

nënvlerësohet.

Hapi 2

Këshilla teknike mund të ndryshojë dhe varet nga diskutimet

me kolegët, vëzhgimet nga procedurat e tjera, përvojat,

ekspertizës së pavarur teknike dhe mbështetjes përmes

anëtarësimit në shoqata apo grupe. Strategjia e përgatitur

qartë është një aspekt i rëndësishëm dheplotësisht është e

llogaritur me përfitimet e identifikuara në mënyrë të qartë.

Hapi 3

Standardi EWS zbatohet në vendin e caktuar me ç’rast

përputhja me kërkesat e standardit monitorohen dhe

reportohen në planin e sistemit të brendshëm. Është e

nevojshme për të identifikuar dhe për të marrë pikë të

përmirësimit në strategjinë e menaxhimit.

Hapi 4

Certifikimi është verifikimi i pavarur që tregon se sistemi i

menaxhimit të ujit është në përputhje me kërkesat e

EWS.Vendimi për të bërë vërtetimin duhet të merret nga

arsyet e qarta - nëse ajo të jetë për qasje në tregje të reja,

përgjegjësi korporative ose kërkesa ligjore etj.

Certifikimimund të bëhet si një certifikimindividual ose si

pjesë e një skeme të grupit.

8

4. Standardi për planifikim dhe menaxhim të

përgjegjshëm evropian me ujërat EWS

4.1 Bazat

StandardiEWS synon të ofrojë tregues të

qartë për të gjithë rrjedhën e ujërave:

nga nxjerrja deri te ri-alokimi.Qëllimi

kryesor është për t’u hartuar, vlerësuar

dhe evaluar menaxhimi me ujërat

bazuar në redisejnim, ripërdorim dhe rialokim tëmasave.

Ky standard përfshin:

4 parime* që i shqyrtojnë qëllimet e përgjithshme të

standardit EWS dhe kritereve të lidhura.

15 kritere* më tutje janë të ndara në indikatorë që

duhet përdorur për vlerësim të përputhjes së

parimeve dhe kritereve.

49 indikatorë* janë klasifikuar si indikatorë të

mëdhenj ose kryesorë() dhe indikatorë të vegjël()

ose si rekomandim. Ky klasifikim vërteton se disa

indikatorëve për t’u përshtatur u duhet më shumë

kohë.

4.2 Parimet dhe kriteret EWS

Parimet i mbulojnë fushat e

mëposhtme të menaxhimit të

qëndrueshëm të ujit:

9

Parimi 1. Arritja dhe ruajtja e sosjessë qëndrueshme të

ujërave në aspektin e sasisë së ujit. Kriteret janë të

përcaktuara si vijon: së pari janë siguruar informacione mbi

përdorimin e ujit (sasisë) dhe burimeve, mandej është

vlerësuar ndikimi i përdorimit të tillë të ujit të ndjekur nga

veprimet e ndërmarra për të zbutur ndikim të tillë.

Parimi 2. Përcaktimi i arritjes dhe ruajtjes së statusit të

mirë të ujit ndaj cilësisë kimike dhe elementeve biologjike.

Kriteret janë vendosur si vijon: së pari japin informacione

mbi gjendjen e ujit dhe ndotësve potencialëprezentë (cilësi),

mandej ndikimi i këtyre ndotësve dhe vlerësimi i ujërave të

ndotura ndjekur nga veprimet për të zbutur ndikimet e

identifikuara.

Parimi 3. Restaurimi dhe mirëmbajtja e ciklit të ujit të lidhur

me fushat e vlerëssë lartë të ruajtjes (HCV). Kriteret janë

vendosur sipas: së pari të sigurojë informacion në lidhje me

zonat e HCV përreth, mandej ndikimi i aktiviteteve të

ndryshme në atë vend, dhe në fund janë siguruar shërbime

për këto fusha HCV ndjekur nga aktivitetet për të zbutur

ndikimet e identifikuara.

Parimi 4. Arritja e një menaxhimi të drejtë dhe transparent

të ujit. Përfshin konceptet bazë të planifikimit dhe

menaxhimittë përgjegjshëm të ujit, siç është nevoja për të

përfshirë palët e interesuara, transparencë (të brendshme

dhe të jashtme), përmirësimin e vazhdueshëm dhe e

menaxhimitne integruar të burimeve.

10

4.3 Status bronzi, argjendi, ari

Klasifikimi në bronzë, argjend dhe ar lejon të

parashikohetpuna e zhvillimit dhe ajo ofron motivim për

perfeksionim. Klasifikimi është arritur në qoftë se vendi i

prodhimit e arrin përputhshmërinë me të GJITHË treguesit,

të klasifikuar si tregues të mëdhenj (kryesorë) () , plus:

•> 50% përputhje me të gjithë treguesit të klasifikuar si të vegjël() = BRONZË

•> 70% përputhje me të gjithë treguesit të klasifikuar si të vegjël() = ARGJEND

•> 90% përputhje me të gjithë treguesit të

klasifikuarsi të vegjël() = AR

4.4 Jopërputhshmëri Jopërputhshmëri me treguesqë është treguar si "i

madh"() do të rezultojë me një papërshtatshmëri të

madhe.

Jopërputhshmëri me tregues që është treguar si i “

vogël”() do të rezultojë me papërshtatshmëri të

vogël.

Certifikata e përputhshmërisë do të pëftohet vetëm

në qoftë se të gjithë treguesit kryesorë () dhe 50%

e të gjithë treguesve të vegjël () e kënaqin trupin e

certifikimit.

Mospërputhjet e mëdha që lindin gjatë vlerësimit

mbikëqyrës duhet të zgjidhen në mënyrë të

pranueshme për trupincertifikues brenda 30 ditëve.

Dështimi për të bërë kështu do të rezultojë në

pezullimin e certifikatës. Dështimitë shkrihet në

mospajtimin e madh pas periudhës së pezullimit, do

të rezultojë në tërheqjen e certifikatës dhe do të

kërkojë një vlerësim të ri të pajtueshmërisë.

11

Mospërputhjet e vogla duhet të zgjidhen menjëherë

siç përcaktohet nga organi certifikues. Dështimi për të

bërë kështu , do të rezultojë në më pak mospërputhje

me implikimet e lidhura të dhënanë skemën e duhur

të certifikimit.

4.5 (Mos) Zbatueshmëria Zbatueshmëria e treguesve nuk është e lidhur me madhësinë

ose llojin e vendit të prodhimit, nëse nuk shprehet ndryshe.

4.6 Procesi i rishikimit • Plotësohet formular aplikimi.

• Bëhet ofertë.

• Oferta pranohet dhe nënshkruhetkontratë.

• Klienti e kompleton planin e sistemit dhe përgatitet

për rishikim.

• Miratohen datat për rishikim.

• Plani i rishikimit i dërgohet klientit.

• Rishikimi kryhet në vend.

• Kompletohetçeklistë për rishqyrtim dhe raport.

• Trupi i Certifikimit i shqyrton dokumentet dhe

përgatit

një vendim për certifikim.

• Certifikata e pajtueshmërisë jepet për një periudhë

prej 3 vjetësh.

• Kryhen inspektime vjetore të rishikimit për të

siguruar pajtueshmëri të vazhdueshme.

12

Standardi evropian për planifikim dhe

menaxhim të përgjegjshëm të ujit EWS

Parimi 1. Arritja dhe ruajtjae të njëjtës sosje të

ujit në aspektin e sasisë. Shpjegim: Duhet të arrihet një menaxhim i qëndrueshëm

me ujinqë do të kontribuojë për nxjerrjen e qëndrueshme të

ujit nga të gjitha burimet, dhe mirëmbajtjen ose mënyrëne

rimëkëmbjes mbi mjedisin në të gjitha basenet e lumenjve

ku ka një ndikim të rëndësishëm. Prandaj planifikimin dhe

menaxhimine përgjegjshëmme ujërat duhet ta vlerësojë

sosja dhe përdorimi i ujit nga të gjitha burimet.

Kritere 1.1 Boshatisja e plotë e rrjetit të ujit duhet të matet dhe të

monitorohet nga burimet. Treguesi

1.1.1

I

madh

Të gjitha burimet që përdoren për thithjen e ujit

janë të dokumentuara(dokumentacioni rishikohet

rregullisht).

1.1.2

I

madh

Vëllimi i ujit të thithur nga çdo burim matet,

monitorohet dhe bëhet raport.

1.1.3

I

madh

Rrjedhja e ujit nga prodhimiështë matur në

përputhje me llojin e kontributit:

• Planifikimi dhe menaxhimi i përgjegjshëm i ujit

është "një pjesëmarrës i vogël" kur uji i lëshuar

është më pak se 40% na uji ishterur.

• Planifikimi dhe menaxhimi i përgjegjshëm i

ujit është "pjesëmarrës i madh" kur uji i liruar

është më shumë se 40% i ujit të shterur.

13

Kritere 1.2 Ndikimi i ujit të shterur

dhe zbrazur (sasisë)

duhet të shpjegohet dhe

të vlerësohetnë mënyrë

të përshtatshme në

aspektin e vëllimit të

burimit, intensitetin e

menaxhimit të ujit dhe

veçantinë e burimeve të

prekura.

Jashtë fushëveprimit:

përdorimi i tërthortë i ujit

për blerjen dhe prodhimin e energjisë elektrike, për shembull

hidrocentralet; Ujii blerë (i cili nuk është përfshirë në

vlerësim, por duhet të monitorohet në mënyrë sasiore) ; Uji

në produkte dhe materiale për prodhime (Kritere 4.2).

Treguesi

1.2.1

I

vogël

Të gjitha burimet e ujit janë klasifikuar në drejtim të

ndjeshmërisë * sipas një ose më shumë kriterevetë

mëposhtme:

• Abstraksioni nga organet e ujit që janë të njohura

nga profesionistë të jetë veçanërisht i ndjeshëm

për shkak të madhësisë së tyre relative (m3).

• Pavarësisht se burimi është shenjuar si zonë e

mbrojtur (në nivel kombëtar ose ndërkombëtar)

nuk ndikon në shumën e shterur.

• Ujërat nëntokësorë llogariten si burime të

ndjeshme vetëvetiu.

1.2.2

I

vogël

Për çdo burim të ndjeshëm të ujit (siç identifikohet

në 1.2.1) planifikimidhe menaxhimi përgjegjës i

ujit:

1. Përcakton periudha adekuate dhe relevante të

14

presionit të ujit.

2. Lidh periudhat e presionit të ujit me sasinë

shterëse dhe shkarkimin e ujit.

1.2.3

I

madh

Ndikimi i shterjes dhe lirimit të ujit është përshkruar

( nga burimi). Përshkrimi përfshin:

Ndikimin në mjedis * (për shembull,

humbjen e ligatinave, biodiversitetit, zonave

të mbrojtura, reduktimin e lëvizjes së

mjedisit jetësor *, thatësirat, sedimentimin

e ujittë detit, ndryshimet në morfologjinë e

lumit, rënien e nivelit të ujërave nëntokësorë

etj).

Ndikiminsocio-ekonomik (për shembull,

mungesat e ujit,ndërprerjet e furnizimit me

ujë, kufizimet, importet etj) dhe popullsinë

rajonale potencialisht të prekur nga shterjet

dhe zbrazjae ujit (përmbytjet).

1.2.4

I

madh

Në rast se norma e konsiderueshme maksimale e

shterjesNUK është përcaktuar nga autoritetet dhe

NUK është përfshirë në lejen zyrtare për abstragim

*, planifikimidhe menaxhimi i përgjegjshëm i ujit *

duhet të:

1. Përcaktojë nivelin e presionit të ujit nga

burimete përmendura (me llogaritjen e

indeksit të presionit të ujit). Nëse burimi

është klasifikuar si "i vështirë" , definohen

periudhat e ndjeshme të burimit dhe

llogaritet niveli i shterjes maksimale për një

periudhë.

2. Përcaktojë kontributin e shterjes së

përbashkët të burimeve të lidhura në këtë

mënyrë:

Gjatë harxhimit të vogël* (tërheqjet

e ujit në mesatare përbëjnë më pak

se 5% nga burimete ripërtëritura të

ujërave të ëmbla) përcaktohet norma

15

maksimale e shterimit.

Gjatë harxhimit të madh ( tërheqja e

ujit përbën një mesatare prej 5% ose

më shumë se burimet e ripërtëritura

të ujërave të ëmbla) përcaktohen

periudhat e ndjeshmërisë për burim

dhe përcaktohet niveli maksimal i

harxhimit për periudha.

Kritere 1.3 Duhet përshkruar dhe implementuar aktivitete që

ndërmerren për përmirësimin e efikasitetit të ujit, të

zvogëlohet humbja e ujit dhe të zbuten ndikimet

potenciale të detektuara për harxhimin e ujit. Të

gjitha aktivitetet duhet të integrohen në Strategjinë e

menaxhimit me ujërat (Kritere 4.8). Treguesi

1.3.1

I vogël Ndërmerren aksione për të zbutur ndikimet

momentale dhe potenciale * të shkaktuara nga

16

harxhimi dhe zbrazja e ujit ( siç është

përcaktuar

në treguesin 1.2.3).

1.3.2

I madh

>50%

Rec.

<50%

I zbatueshëm vetëm kur një nga burimet e ujit

është furnizues i jashtëm: Shfrytëyuesi i ujit e

vlerëson punën e furnizuesit të jashtëm të ujit

në aspekt të qëndrueshmërisë së menaxhimit

të ujit.

Është dhënë treguesi kur vëllimi i ujit

furnizues, i siguruar nga impianti i

pastrimit, është më shumë se 50% nga

konsumimi i përgjithshëm i ujit në

planifikimin dhe menaxhimin e

përgjegjshëm të të njëjtit (м3).

17

Parmi 2. Arritje dhe mbajtje të statusit të

mirë të ujit në raport me cilësinë kimike dhe elementet biologjike. Sqarim:Menaxhimi i qëndrueshëm i ujit duhet të sigurojë

arritjen dhe mbajtjen e statusit të mirë të ujit, me anë të

standardeve ligjore dhe / ose të dakorduara për cilësi në të

gjitha basenet e lumenjve të prekura *. Prandaj, cilësia e të

gjithë ujërave rrjedhës duhet të vlerësohet nga një person

për menaxhimin e ujit.

Kritere 2.1 Të gjitha degët duhet të identifikohen dhe duhet të

përcaktohet, monitoroht dhe dokumentohet cilësia e

përgjithshme e rrjedhjes. Treguesi

2.1.1

I

madh

Ka një listë të plotë dhe të përditësuar të të gjitha

substancave të aplikuara që tregojnë frekuencën

dhe sasinë / vëllimin e aplikuar. Substancat

klasifikohen në bazë të skemave të mëposhtme:

• Klasifikuar si të rrezikshme për mjedisin ujor (X -

një frazë).

• Konsiderohet si një ndotës i madh sipas Direktivës

Kornizë të Ujërave të BE (2000/60 / KE).

• Konsiderohet si një substancë prioritare ose si një

ndotës specifik në basenet e lumenjve nën

Direktivën Kornizë të Ujërave të KE (2000/60 / EC).

• Konsiderohen si një ndotës lokal / legjislacion

kombëtar.

2.1.2

I

madh

Për të gjitha substancat potenciale ndotëse , është

përshkruar lloji i ndotjes për shembull pikë të

ndotjes difuzive) dhe janë identifikuar destinimet

potenciale. 2.1.3

Zbatueshëm vetëm atëherë kur përdoret i ricikluar,

i ripërdorur, i mbledhur nga shirat, i desalinizuar

18

I

madh

apo ujë gri. Analiza, monitorimi dhe raportimi i

cilësisë së ujit (p.sh. përqendrimi i materieve

ushqyesve, kripës, materie patogjene etj.).

2.1.4

I

madh

Analiza, përcjellja dhe paraqitja e cilësisë së

rrjedhjes përcaktuar nga vendi i prodhimit.Vetëm

kur ka nevojë: Kompletohen raporte monitoruese të

ligjshme.

2.1.5

I

madh

Ndotës kryesorë dhe substanca prioritare (të

përcaktuara në 2.1.1) janë të identifikuara në ujërat

e rjedhura dhe nëse është e mundshme, të matura.

2.1.6

Rec. Potenciali i eutrofikimit është vlerësuar dhe

identifikuar.

Kritere 2.2 Është e nevojshme për të identifikuar dhe përshkruar

faqet e ndikimit të prekura nga vendete prodhimit.

Është e nevojshme për të ngritur masat për të zbutur

këto efekte. Treguesi

2.2.1

I

madh

Zonat me rrezik tëlartë janë identifikuar në vendet e

prodhimit dhe janë paraqitur në një hartë.

2.2.2

I

madh

Të gjitha destinacionet që janë të prekur

potencialisht nga vendet e prodhimit të ndotësve

(p.sh. nga zbrazja, rrjedhja ose ujitja apo erozioni)

janë hartuar në një listë.

2.2.3

I

madh

Të gjitha destinimet potenciale ( të definuara në

2.2.2) klasifikohen në raport me ndjeshmërinë e

tyre në përputhje me një ose më shumë nga

kriteret e mëposhtme:

Të njohur si destinacione të rralla nga

profesionistë, të jenë veçanërisht të

19

ndjeshëm për shkak të madhësisë së tyre

relative, funksionit ose statusit, sistemeve të

kërcënuara apo të pasigurtë (mbështeturnga

llojet e bimëve dhe kafshëve të rrezikuara).

Të përcaktuar si zonë e mbrojtur* ose e

ndjeshme* nacionale dhe/ ose

internacionale).

Ujërat nëntokësorë llogariten vetvetiu të

ndjeshëm.

2.2.4

I

madh

Ndikimi i zbrazjes vlerësohet dhe përshkruhet

varësisht nga destinimi. Ky përshkrim përfshin:

Vlerën e biodiversitetit në aspektin e

destinimit ( shembull llojllojshmëri të tipeve

dhe endemizëm, numër të llojeve të

mbrojtura).

Nikimi ndaj mjedisit jetësor * nga ndotësit e

ujit ( shembull llojllojshmëria bilogjike, zona

të mbrojtura etj.).

Ndikimi socio-ekonomik.

Popullata rajonale (negative) e goditur nga rrjedhjet

e ujërave tëzeza.

2.2.5

Rec. Janë identifikuar, matur, ( nëse është e mundshme)

dhe janë paraqitur çështje lokale ( shembull

sedimente, erë, shkumë etj.) të shkaktuara nga

ndotje jokimike.

Kritere 2.3 Duhet të përshkruhen dhe të mplementohen aktivitetet

e marra për të zbutur ndikimet e zbuluara dhe

potenciale nga uji i lëshuar.Të gjitha aktivitetet duhet

të integrohen në Strategjinë e Menaxhimit me Ujin.

(Kritere 4.8)

20

Treguesi

2.3.1

I

vogël

Duke u thirrur në treguesit 2.2.1-2.2.4:

ndërmerren veprime të cilët do t’i zbusin ndikimet e

mundshme*.

2.3.2

I

madh

>50%

Rec.

<50%

I zbatueshëm vetëm në rastet kur pikat e lirimit të

uijit janë impiantete jashtme të trajtimit të ujit:

Efikasiteti i impianteve të trajtimit është vlerësuar

në kushte të menaxhimit të qëndrueshëm të ujit.

Planifikimi dhe menaxhimi i përgjegjshëm

me ujëra tregon kur kontributi nga

impiantet e trajtimit është më i lartë se 50%

nga vëllimi total i ujërave të ndotura që

përpunohen në impiantet e trajtimit (м3).

21

Parimi 3. Rimëkëmbja dhe ruajtja e ciklit të

ujit të lidhur me vlerën e lartë konzervative *.

Shpjegim :Menaxhimi i qëndrueshëm i ujit duhet të

rivendoset dhe të ruajë biodiversitetin dhe vlerat tjera të

lidhura në zonat që janë të lidhura direkt me ciklin e ujit.

Kritere 3.1 Të identifikohen dhe të përshkruhen fushat me vlerë të

lartë të konzervacionit në një diametër prej 25 km

rreth procesit prodhues, burimeve të ujit dhe vendeve

për zbrazje. Treguesi

3.1.1

I

madh

Bërja e hartës së konverzacionit me vlerë të lartë

pranë burimeve (duke përfshirë burimet dhe vendet

për zbrazje) në një rreze prej 25 km.

3.1.2

I

madh

Janë theksuar dhe identifikuar qëllimet për

mbrojtjen e fushave me vlerë të lartë të

konverzacionittë dokumentuara në 3.1.1, (shembull

fllora dhe fauna, cilësia e ujit, shpendët, uji për

larje, rekreimi etj.).

Kritere 3.2

Është e nevojshme për të identifikuar dhe vlerësuar

ndikimin e gjendjes së ujit, proceset ekologjike dhe

vlerat shoqërore në fushat me vlerë të

lartëkonzervacioni. Treguesi

3.2.1

I

vogël

Është identifikuar, përshkruar dhe nëse është e

mundur kuantifikuar ndikimi i gjendjes së ujit në

zonat me vlerë të lartë të koncentruar jashtë

spektrit natyror të variacioneve, të shkaktuara nga

ktivitetet ose shërbimet e vendeve të prodhimit.

22

3.2.2

I

vogël

Është identifikuar,përshkruar dhe nëse është e

mundur kuantifikuar ndikimi i vlerave shoqërore dhe

kulturore të fushave me vlerë të lartë koncentrimi të

shkaktuara nga aktivitetet e vendeve të prodhimit.

Kritere 3.3 Duhet të përshkruhen dhe zbatohen aktivitetet e

ndërmarra për të zbutur ndikimet e detektuara dhe

potenciale të zonave me vlerë të lartë koncentrimi. Të

gjitha aktivitetet duhet të integrohen në Strategjinë e

menaxhimit të ujërave. (Standardi 4.8).

Treguesi

3.3.1

I

vogël

Ndërmerren aktivitete për të zbutur ndikimet e

përshkruara në treguesit 3.2.1 dhe 3.2.2.

3.3.2

I

vogël

Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi me ujërat

ndërmerr masa për identifikim, përcjellje dhe

informim në aspektin e menaxhimit me moçalet dhe

aksione të tjera inovative të ndërmarra për të

kthyer ose mbrojtur zonat natyrore.

23

Parimi 4. Arritja e barabartë dhe transparente e

menaxhimit me ujërat .

Shpjegim: Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësiduhet

të arrijë sistem për përdorim të barabartë të ujit *, duke e

bërë transparente politikën për planifikim dhe menaxhim me

përgjegjësi me ujërat dhe ngritjen e vetëdijes për planifikim

dhe menaxhim me përgjegjësi me ujërat me masa

proaktive.Mandej, përdoruesi i ujit duhet të vë , zbatojë dhe

mbajë procedura në planin e menaxhimit dhe praktikat

operative bazuar në pikat vijuese.

Ky parim në mënyrë eksplicite i referohet qasjes së

"përmirësimit të vazhdueshëm" më shumë se qasja e

"niveleve të performancës" në aspektin e qëndrueshmërisë

së rrjedhës së lumit, përveç nëse nuk janë shënuar kërkesat

minimale shtesë të performancës.

Kritere 4.1 Menaxhimi me ujin duhet të sigurojë harmonizim me

të gjitha kërkesat ligjore që lidhen me përdorimin e

ujit. Treguesi

4.1.1

I

madh

1. Përcaktohet individ ose repart për sigurimin

e harmonizuar me kërkesat ligjore në lidhje

me ujin.

2. Janë siguruar, zbatuar dhe mbykëqyrur

procedura që sigurojnë se aspektet ligjore

dhe harmonizimet me ligjin nga ana e

vendeve prodhuese të ujit, përdorimi i

sërishëm ose lirimi , tërësisht janë zbuluar

dhe aktualizuar ( ripërtëritur).

24

Kritere 4.2 Menaxhimi i ujit në zinxhirin e

furnizimit duhet të vlerësohet në

mënyrë afatgjate. Blerja e

produkteve dhe materialeve nga

furnizuesit e ujit të qëndrueshëm do

të arrihet me kalimin e kohës në

bazë të mundësive të organizatës.

Treguesi

4.2.1

Rec. Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi me ujërat

e klasifikon zinxhirin e furnizimit me produkte dhe

materiale në pajtim me:

1. Lokacionin

2. Transparencën e përdorimit të ujit.

Furnizuesit janë klasifikuar sipas:

Zotërimittë tyre të miratuar / menaxhimittë

certifikuar të ujit.

Zotërimittë tyre për sistem të

menaxhimittëujit me revizion të brendshëm.

Menaxhimittë ujit pa transparencë.

Bujqësi: Ky tregues është i zbatueshëm vetëm për

ferma që prodhojnë kafshë.

(Shpjegim: Si pjesë e parë e zinxhirit për furnizim,

fermerët nuk kanë detyrim të përgjithshëm për të

kontrolluar ujin në produktet dhe materialetqë

përdoren për prodhim).

4.2.2

Rec. Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi i ujit

tregon se furnizuesit janë të certifikuar sipas

standardeve për planifikim dhe menaxhim të

përgjegjshëm të ujit dhe kur ka në dispozicion

certifikata të duhura.

25

Kritere 4.3 Përdorimi i ujit duhet të menaxhohet sipas qasjes së

integruar duke pasur parasysh menaxhimin me burime

të tjera.

Treguesi

4.3.1

I

madh

Marrëdhënia (kuantitative) ndërmjet përdorimit të

ujitdhe energjisë është identifikuar dhe optimizuar.

4.2.2

I

vogël

Marrëdhënia (kuantitative) ndërmjet ujit dhe

burimeve të tjera përveç energjisë, janë identifikuar

dhe optimizuar.

Kritere 4.4 Efikasiteti i konsumit të ujit * duhet të rritet në ciklin e

ujit, më shumë ruajtje të ujit dhe në reduktimin e

humbjeve të ujit *.

Jashta vargut: Uji në produktet dhe materialet për

prodhim (standardi 4.2) ruhet në vetë vendin dhe i

shpërndan humbjet e ujit. Treguesi

4.4.1

I

vogël

Reciklimi është inkuadruar në strategjinë për

menaxhimin me ujin dhe mbikëqyret vëllimi i ujit të

recikluar/ të përdorur sërish.

4.4.2

I

madh

Identifikohen humbjet e ujit. Përshkruhet lloji dhe

destinimi i humbjeve.

4.4.3

I

madh

Vendoset dhe përshkruhet strategjia për të arritur

efikasitet të optimizuar të ujit.

Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi

me ujëra e përshkruan kursimin e ujit që

është arritur me rritjen e efikasitetit dhe

zvogëlimin e humbjeve.

26

Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi

me ujëra e përshkruan, e mban dhe e

optimizon çfarëdolloj sistemi për ujitje të

kulturave të ndryshme dhe kushtet klimatike

dhe vetë vendin.

4.4.4

I

madh

Harxhimi i ujit sipas njësisë (prodhim) është

kuantifikuar.

Kritere 4.5 Menaxhimi i qëndrueshëm me ujin do të arrihet

përmes transparencës së brendshme dhe të jashtme

dhe ngritjes së vetëdijes. Treguesi

4.5.1

I

vogël

Identifikohet personi ose departamenti që merr

pjesë dhe jep raporte mbi aktivitetet e Komitetit të

baseneve të lumenjve.

4.5.2

I

vogël

Transparencë e brendshme: Menaxhimi i

qëndrueshëm me ujin paraqitet gjatë punës.

4.5.3

I

vogël

Transparencë e jashtme: Menaxhimi i qëndrueshëm

me ujin për konsumuesit, publikun dhe pushtetarët,

për shembull me raporte për ujin, publikisht është i

disponueshëm.

4.5.4

Rec. Përshkruhen dhe implementohen fushata ose

partneritete për informimin e palëve të interesuara

me tema për ujin.

4.5.5

I

madh

Ballafaqimi me incidente:

1. Vendosen, implementohen dhe mbykëqyren

procedura që do të përgjigjen incidenteve,

incidenteve të sigurimit, situatave urgjente,

fatkeqësive elementare etj.

27

2. Përshkruhet dhe vlerësohet ndikimi i

dukurive të tilla në mjedisin,të punësuarit,

popullatës rajonale dhe baskësive.

4.5.6

I

madh

E zbatueshme vetëm për ujitje: Implementohen

dhe ndiqen masa ose objekte për ballafaqim me

kushte të paparashikuara dhe sistem për defekte.

Kritere 4.6 Duhet të arrihet përmirësim i kontinuar i menaxhimit

të qëndrueshëm me ujin në nivel operativ dhe në nivel

baseni lumor duke implementuar praktika më të mira

të menaxhimit, me risi

afatgjate dhe zhvillim. Standardi 4.6 Duhet të arrihet përmirësim

i kontinuar i menaxhimit të

qëndrueshëm me ujin në

nivel operativ dhe në nivel

baseni lumor duke

implementuar praktika më

të mira të menaxhimit, me

risi afatgjate dhe zhvillim.

Treguesi

4.6.1

I

madh

Vendosen dhe integrohen praktika më të mira

menaxhimi në strategjinë për menaxhimin me

resurset ujore.

Nëse nuk janë të nohura ato praktika, planifikimi

dhe menaxhimi i përgjegjshëm me ujin i identifikon

praktikat adekuate të menaxhimit. 4.6.2

I

madh

Përshkruhen procedurat për zbatimin dhe

vlerësimin e praktikave më të mira të menaxhimit

(ose të ngjashme).

4.6.3 Planifikimi dhe menaxhimi me përgjegjësi me ujin

28

Rec. implementon dhe dokumenton masa të reja për

përmirësimin e menaxhimin e qëndrueshëm me

ujin brenda dhe jashtë basenit të lumit.

Kritere 4.7 Duhet të sigurohet transparencë në aspektin ekonomik

për menaxhimin me ujin. Treguesi

4.7.1

I

vogël

Janë paraqitur tërësisht investimet e bëra për

mirëmbajtjen dhe përmirësimin e menaxhimit me

ujin.

4.7.2

Rec. Është bërë analizë e harxhimeve të mjedisit jetësor.

Kritere 4.8 Strategjia për menaxhimin me resurset e ujit duhet të

jetë në dispozicion në vendet e prodhimit, si mjet

kryesor për integrimin e të gjitha aktiviteteve të

lidhura me përdorimin e ujit. Inicon dhe përkrah

vendime për menaxhimin me ujin dhe e lehtëson

transparencën e brendshme dhe publike . Treguesi

4.8.1

I

madh

SMEs

I

vogël

1. Është vendosur ,implementuar dhe zbatuar

strategji e plotë për menaxhimin me resurset

e ujit , që i mbulon të gjitha 4 parimet për

planifikimin dhe menaxhimin me përgjegjësi

me ujërat.

2. Është caktuar individ ose departament që e

zbaton implementimin e strategjisë së

menaxhimit të resurseve të ujërave.

30