GimSówka Gazetka Szkoły Podstawowej nr 52

im. dr Ireny Białówny w Białymstoku Wydanie Specjalne

2018/2019

Święto Odzyskania Niepodległości -

najważniejsze polskie święto narodowe związane

z odzyskaniem w 1918 roku,

po 123 latach zaborów, niepodległości.

Polska odrodziła się w 1918 roku, u kresu pierwszej wojny światowej, po klęsce trzech mocarstw

zaborczych. Wojsko polskie podjęło w latach 1918-1921 twardą walkę

o narodowe granice.

Tak powstała Druga Rzeczypospolita. Podjęto gigantyczny trud scalania

w jeden organizm trzech części państwa i narodu, które pozostawały

przez ponad 100 lat w różnych systemach. Dokonało się to nadzwyczaj

szybko, za życia jednego pokolenia, dzięki wielkiej ofiarności ówczesnych

rodaków, ich przedsiębiorczości, zapałowi z jakim pracowali dla siebie i

ojczyzny.

Droga do niepodległości była jednak trudna….

Jeszcze nim doszło do ostatecznego podziału ziem polskich między zaborców, w 1794 r.

wybuchło powstanie kościuszkowskie.

Ojczyzno moja, na końcu upadła! Zamożna kiedyś w sławę i w siłę! Ta, co od morza aż do morza władała, Kawałka ziemi nie ma na mogiłę! Naród nie ugiął się jednak. Wielu było takich, którzy przygotowywali kraj do walki.

Zaledwie 2 lata po III rozbiorze Polacy znowu podjęli walkę w utworzonych we Włoszech legionach, wiążąc

swe nadzieje na odzyskanie niepodległości z Napoleonem Bonaparte.

Jeden z legionistów, były żołnierz powstania kościuszkowskiego, Józef Wybicki, tak pisał, dodając

otuchy rodakom:

Jeszcze Polska nie umarła,

Kiedy my żyjemy,

Co nam obca moc wydarła,

Szablą odbierzemy.

Myśl o tym, by wyzwolić kraj nie opuszczała i następnych pokoleń. 29/30 listopada 1830 roku młodzi

żołnierze ze szkoły podchorążych w Warszawie pod wodzą Piotra Wysockiego chwycili za broń i ruszyli

przeciwko wojskom rosyjskim. Tak rozpoczęło się powstanie listopadowe.

Hej, bracia, dzieci, żołnierze,

za broń, za broń, za broń,(…)

Przyszedł czas, gdy zrywamy obrożę.(…)

Oto godzina wybija, gnana tęsknota lat.

Do broni, Jezus, Maryja!

Do broni za Polskę, za krew,

Za lata niewoli i nędz, (…)

Kolejny zryw Polaków to powstanie styczniowe. Kolejna próba, by uczynić kraj wolnym. Niestety

zakończona klęską.

Hej strzelcy w raz, nad nami orzeł [biały A przeciw nam śmiertelny stoi wróg, Niech z naszych strzelb piorunne [zagrzmią strzały, A lotem kul kieruje Bóg. Teraz zaborcy z wielką siłą zaczęli kraj germanizować i rusyfikować. Język niemiecki wprowadzono w

szkołach, w tym języku uczono nawet religii. Do historii przeszedł strajk dzieci we Wrześni w 1901 roku,

które nie chciały uczyć się po niemiecku. To była ich walka z zaborcą.

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród,

Nie damy pogrześć mowy!

Polski my naród, polski lud,

Królewski szczep Piastowy,

Nie damy, by nas zniemczył wróg...

Tak nam dopomóż Bóg!

Spełnienie marzeń czterech pokoleń Polaków o tym, by nasz kraj był znów wolny, przyniosła dopiero I woja

światowa i powstałe w jej wyniku olbrzymie zmiany polityczne w Europie. Druga

połowa października i początek listopada 1918 roku należą do nowej epoki

w dziejach naszego narodu związanej z odradzaniem się państwa Polskiego.

11 listopada 1918 roku zostaje podpisane zawarcie zawieszenia broni oznaczające zakończenie wojny.

Zmienia się zupełnie sytuacja państw dotychczas będących naszymi zaborcami. Na ulicach Warszawy

dochodzi do powszechnego rozbrajania stacjonujących tam Niemców. Polska jest wolna!

Polsko, nie jesteś już niewolnicą! Łańcuch twych kajdan stał się tym [łańcuchem, Na którym z lochu, co był twą [stolicą Lat sto, swym własnym [ dźwignąłeś się duchem. […] Ty broniąc siebie wbrew wszelkiej [ nadziei, Broniłaś jeno czarnej rozpaczy Wiary, że wolność, prawo, moc [idei Nie jest czczym wiatrem ust, ale [coś znaczy. […] Żadne cię miana nad to nie [zaszczycą, Co być nie mogło prze wiek twą [ozdobą! Polsko, nie jesteś ty już [niewolnicą! Lecz czyś największym, czym [być można: Sobą! ( Leopold Staff: „Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą”)

Dzień 11 listopada ustanowiono świętem państwowym po raz pierwszy dopiero w 1937 roku. W latach

1939-44 podczas okupacji hitlerowskiej oraz w okresie od 1945 do 1989 roku,

w czasie rządów komunistycznych, obchodzenie święta 11 listopada było zakazane. Dopiero w roku 1989,

ustawą Sejmu, przywrócono obchody tego święta, od tego roku Święto Niepodległości jest najważniejszym

świętem państwowym a dzień 11 listopada jest dniem wolnym od pracy. Święto obchodzone jest w całym

kraju lecz najważniejsze obchody odbywają się w Warszawie na placu Józefa Piłsudskiego pod Grobem

Nieznanego Żołnierza.

„Ojczyzna to miejsce urodzenia. To miejsce na ziemi gdzie się wychowałam i czuję się bezpiecznie. Zawsze

mogę tutaj wrócić. Tu mieszkali moi przodkowie, a teraz ja i moja rodzina. Musimy być patriotami wobec

naszej ojczyzny”.

„Dla mnie ojczyzną jest Polska. To wszystko, co jest mi bliskie i co jest obok mnie na co dzień: podwórko,

szkoła, koledzy, rodzina. Chciałbym, żeby dookoła nas było miło i czysto”.

„W Polsce urodzili się moi pradziadkowie, dziadkowie, rodzice i również ja. Tutaj chodzę do szkoły,

a

w przyszłości będę pracował. Mam nadzieję, że w przyszłości będę mógł być dumny z mojej ojczyzny, tak

jak jestem teraz”.

„Ojczyzna jest dla mnie moim sercem i moim ulubionym krajem, który może nie jest najbogatszy, ale to

jest mój ojczysty kraj. Ojczyzna dla mnie jest wszystkim. Bo w mojej ojczyźnie dzieją się naprawdę cudowne

rzeczy”.

„Ojczyzna jest dla mnie miejscem urodzenia. Moim domem, naszym kochanym krajem. Trudną nauką,

historią Polski. Bardzo kocham nasz kraj”.

„Ojczyzna jest moim domem. Kocham moją ojczyznę, ponieważ ma ona wiele cudownych miejsce. Właśnie

w ojczyźnie poznałem moich przyjaciół i kolegów. Tutaj się uczę i nie chcę nigdy zamieszkać w innym kraju”.

„Dla mnie ojczyzna to mój dom, czyste podwórko, rodzina i moi przyjaciele. To tutaj chodzę do szkoły, uczę

się i bawię. Ojczyzną jest mój kraj Polska. To tutaj czuję się szczęśliwa i bezpieczna”.

„Dla mnie ojczyzna jest domem, miejscem zamieszkania każdego człowieka. Tu mam kolegów i koleżanki,

a także swoją szkołę. Ojczyzna jest moją miłością. Szanuję swój kraj i go kocham”.

Wszyscy uczniowie zapewne wiedzą, kim był Józef Piłsudski, ponieważ odegrał ważną rolę w historii

naszego kraju. Niektórzy może również wiedzą, że pan Piłsudski miał brata, Bronisława. O nim chciałabym

napisać kilka słów.

Był ciekawą postacią, jego burzliwa historia rozpoczyna się, kiedy otrzymał wyroki śmierci za

przygotowywanie zamachu na życie cara Aleksandra III. Piłsudskiemu wyrok zamieniono na 15 lat katorgi.

Zesłanie spędził na Sachalinie, gdzie zaczął interesować się kulturą autochtonicznych mieszkańców wyspy:

Ajnów i Niwchów. Szybko znalazł wspólny język z dziećmi, które tam się znajdowały. Zauważyli to rodzice i

powierzyli mu nauczanie dzieci. Przy okazji nauczył się języka Niwchów. Powierzano mu funkcje

administracyjne i badania meteorologiczne. Przełomowym wydarzeniem w jego karierze było zetknięcie się

z innym zesłańcem Lwem Szternbergiem, którego gubernator Sachalinu skierował na północ wyspy, ażeby

tam zajął się badaniem problematyki miejscowych ludów. Piłsudski pomagał mu w tych badaniach, a

Szternberg wprowadzał go w tajniki etnografii. Mimo amnestii, jaką wyprosiły dla niego miejscowe władze,

pozostał na Sachalinie. Tam objął funkcję zastępcy nauczyciela szkoły, którą sam założył. W roku 1899

pozwolono mu przenieść się do Władywostoku. Jako pracownik tamtejszego muzeum przygotował

dalekowschodnią część rosyjskiej ekspozycji na Wystawę Światową w 1900 roku. Ponownie na Sachalin

trafił w 1903 roku. Tym razem ruszył tam z własnej woli, na zlecenie Carskiej Akademii Nauk, która

powierzyła mu badania nad ludem Ajnów. Tam dołączył do wyprawy Wacława Sieroszewskiego, której

celem była japońska wyspa Hokkaido. Powrócił z niej w tym samym roku. Odbył liczne podróże po wyspie,

założył kilka szkół dla Ajnów. Napisał szereg publikacji poświęconych Ajnom. Przygotował specjalny projekt

przepisów o ustroju i administracji wyspy. Postulował wiele bardzo postępowych i współczesnych

rozwiązań. Ok. 1903 roku poślubił Ajnkę Shinhinchou. Do dzisiejszego dnia w Japonii żyje dalekowschodnia

linia rodu Piłsudskich. W 1905 roku zmuszony został opuścić Sachalin, co spowodowało rozłąkę z żoną i

dziećmi (Ajnowie uważali opuszczenie wioski przez kobietę za hańbę). Przez Hokkaido i USA powrócił na

ziemie polskie. Tu zajął się badaniami etnograficznymi mieszkańców Podhala i współorganizował muzeum

im. Tytusa Chałubińskiego. Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Szwajcarii, gdzie podjął działalność

niepodległościową. Śmierć Piłsudskiego nadeszła niespodziewanie: utonął w nurtach Sekwany. Policja

podejrzewała samobójstwo. Podczas pobytu na Sachalinie w latach 1903-1905 prowadził badania języka

Ajnów. Ich język zapisał na woskowych wałkach. Wałki zostały odnalezione i dzięki technice laserowej

możemy usłyszeć jakim językiem mówili Ajnowie.

Postawa patriotyczna może być realizowana na różne sposoby, ważne jest, żeby umieć służyć innym

ludziom i dobrze pracować dla innych.

W wolnej chwili…

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

1. Gabriel … - był inżynierem i prezydentem Rzeczpospolitej Polskiej.

2. I Wojna Światowa inaczej nazywana była … Wojną.

3. 11 listopada to Święto ….

4. Miesiąc, w którym obchodzimy Święto Niepodległości.

5. 11 listopada uczniowie mają ….

6. Rodzaj przemarszu wojskowego.

7. Polska formacja wojskowa utworzona 27 sierpnia 1914 r.

8. Podczas I, II, III rozbioru Polski inne kraje zabrały nam ….

9. Na polskich sztandarach widniał napis …, Honor, Ojczyzna.

10. Jego ulubionym koniem była Kasztanka.

11. Kraj, w którym żyjemy.

Krzyżówka dla dociekliwych

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

1. Najważniejszy dokument RP.

2. Kim był Józef Piłsudski?

3. Osoba, która ma władzę w Polsce.

4. Nasza ojczyzna.

5. Imię pierwszego króla Polski.

6. Jaka cecha była potrzebna do odzyskania niepodległości.

7. Zasada ustrojowa … Veto.

8. Jeden z kolorów naszej flagi.

9. Na wojnie musieliśmy chronić naszą ….

10. Jak miał na nazwisko ten, który przyczynił się do odzyskania niepodległości?

11. W Powstaniu Warszawskim … wielu żołnierzy.

12. Życie albo ….

13. Największe uczucie dla ojczyzny.

Prace naszych uczniów

„100 LAT…”

Nasi przodkowie przed wiekiem o Polskę walczyli,

Ile cierpień, niedoli w tym czasie przeżyli.

Egzamin zdali nie raz poświęcając życie,

Po to, żeby inni mogli żyć w zachwycie.

Od odzyskania niepodległości sto lat już mija,

Dlatego dbaj o Nią Polaku, by się nie zmieniła.

Ludzie są dziś szczęśliwi, cieszą się wolnością,

Eden mają w ojczyźnie, która zachwyca polskością.

Godło Polski, Orzeł Biały – to duma narodowa,

Łopocze też na wietrze flaga biało-czerwona.

Odważnie dzieci w szkołach hymn śpiewają,

Świetnie wszystkie zwrotki Mazurka Dąbrowskiego znają.

Cały czas trzeba dążyć, aby stan ten trwał,

I każdy Polak w tej ojczyźnie swoje miejsce miał.

Marszałek – Bohater Narodowy

10 listopada 1918

Dworzec Główny

w Warszawie

wjeżdża pociąg

z Berlina

zatrzymuje się

i wychodzi z wagonu

były więzień Magdenburga

Nasz Marszałek

podkręcił wąs

nazajutrz

wziął wszystko

w swoje ręce

Polska Wolna! Niepodległa

Nie oddamy już więcej

Naszej Wolności

(Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego)