Punoi: Gazmir Qatipi

11/12/2014

1

Pranoi: Prof. dr. Spiro Thodhorjani

2

2.Prodhimi

3.Kerkesa Per Gaz

4. Perqindja e Gazit ne totalin e energjis

5.Potencialet e Gazit

6.Perdorimi I Gazit per energjine elektrike

1.Gazi Natyror

3

Shumica e ekspertëve të energjisë janë dakord se gazi natyror është patjetër një nga burimet e energjisë të disponueshme më të pastra, më tësigurta dhe me përdorimin më të dobishëm nëplanetin tokë.

Gazi natyror gjendet në rezervuare poshtësipërfaqes së tokës dhe shpesh është zbuluar nëxhepa të mëdha në afërsi të depozitave të naftës.

Gazi natyror vazhdon të luajë një rol gjithnjë e më të madhnë përmbushjen e nevojave tona të zgjeruara për energji.

Gazi natyror është një burim i karburantit i përbërë kryesisht ngametani. Ai është gjetur shpesh që lidhet me gaze te tjera si oksigjeni, hidrogjeni, etj. Gazi natyror është plotësisht pangjyrë, pa formë dhepa erë në formën e tij më të pastër.

Prodhimi.

Figura 1. Rezervat E Gazit 2010

4

Rezervat globale të gazit natyror në fund të 2009 ishin 6.621 trilion m3. KonsumiGlobal i gazit natyror ra me 2.1 për qind në 2009, kjo eshte rënia më e madhe nëarkiv, që nga viti 1982. Kryesisht kjo renie ka ndodhur për shkak të prodhimit tëulët nga Rusia (12,1 për qind) dhe Turkmenistani (44,8 për qind). Kjo gje solli qeShtetet e Bashkuara te tejkalojne Rusinë si prodhuesi më i madh i gazit natyror, ne vitin 2009 dhe 2010 me 3,5 për qind.

Figura 2. Rezervat me te medha te Gazit Natyror

5

Por sipas Administratës së Informacionit të Energjisë: Në 2011 Rusia ishteprojektuesi me I madh ne bote i gazit natyror (23,6 per qind), duke rifituarstatusin e saj si prodhuesi me i lartë botëror.

Marcellus Shale i prodhimit të gazitnatyror ka arritur në 12 miliardë metrakub në ditë. Kjo është afërsisht e barabartë me dy milionë fuçi naftë nëditë, dhe më shumë se gjashtë herë inormës 2009 te prodhimit. RajoniMarcellus Shalë, tani prodhon gazinnatyror më shumë se Arabia Saudite. Ky prodhim është duke e bërë SHBA tëpavarur, nga një perspektivë e sigurisëekonomike, nga kërcënimet e ardhshme të çmimeve të larta tëenergjisë.

Figura 3. Prodhimi Gazit ne M.SH

6

Kerkesa Per Gaz.

Figura 4. Projekti TAP

7

Sic e dime Evropa ka nje kerkese te madhe per Gaz Natyror për të përmbushurkërkesën e saj afatgjatë për energji, për të ushqyer rritjen ekonomike si dhe për tëdiversifikuar furnizimin me energji.

Duke qenë se është karburanti mëi pastër fosil, gazi natyror ka përparësi të forta e të dukshmekrahasuar me burime të tjeraenergjetike si qymyri dhe nafta. Dheçka është më e rëndësishme, gazinatyror ofron një mundësienergjetike të rëndësishme dhe tëndryshueshme në bashkërendim me energjitë e rinovueshme.

Figura 5. Madhesia relative e eksporteve

8

Ne Shqiperi totali i rezervave të gazit natyrorë është 57 milion m3. Në vitin 2012, prodhimi lokal i gazit natyror dhe gazit shoqërues të naftës ka qenë në vlerat e 17 milion m3. Zhvillimet për këtë sektor në të ardhmen lidhen me realizimin e projektevetë gazsjellësit TAP dhe IAP, ku konsumi i gazit natyror vlerësohet të rritet për tregunshqiptar. Në 2030 parashikohet të arrijë në rreth 1.6 miliardë m3.

Perqindjet e Gazit ne totalin e energjis.

Figura 6. Burimet e energjis Figura 7. Perqindja e Energjis

9

Duke qene se popullsia e botës në vitin 2050 mund të rritet më shumë se ç’ishte parashikuar për shkak të zgjatjes së jetesës dhe përmirësimit të kushteveshëndetësore, atehere Kombet e Bashkuara e kanë rritur parashikimin nga 9.1 miliardë në 9.2 miliardë në vitin 2050. Kjo do te thote qe dhe kerkesat per energjido te rriten.

Potencialet e Gazit.

Figura 8. Potencialet E Gazit

10

Burimet e gazit natyror në botë janë të bollshme, të mjaftueshme për tëmbuluar konsumin aktual dhe më e rëndësishmja, ato gjenden të shpërndaranë të gjitha kontinentet, ku katër vende disponojnë rreth 65 përqind të tëgjitha rezervave të njohura deri tani në botë. Rusia, Irani, Katari dheTurkmenistani disponojnë së bashku 125 trilionë m3 Gaz, ku Rusia dispononmë vete 49 trilionë. Ndersa Katari, një shtet i vogël që fle mbi rezerva gazi tëbarasvlefshme me 17 trilionë.

11

Ruset jane ata qe kane projektuar gazsjellësin e Rrymës së Jugut(Southstream). Ky gazsjellës do te dergoj gazin rus në rajonin e Ballkanit, duke anashkaluar Ukrainën. Ai kalon poshtë Detit të Zi për tëvijuar në Ballkan drejt Hungarisë dhe Austrisë dhe në Greqi. DrejtItalisë pritet të fillojë punë më 2015.

Eshte propozuar edhe Rryma e Veriut (North Stream), e ciladuhej të kalonte poshtë Detit Balltik për të lidhur Rusinë me Gjermaninë dhe duke anashkaluar Bjellorusinë dhe Polonine.

Në SHBA dhe Kanada është arritur të nxirret me sukses gaz ngaburime që më pare konsideroheshin jo ekonomike. Gazi i zënë nështresat argjilore të tokës po ekstradohet duke përdorur frakturiminhidraulik të shtresës argjilore. Kjo konsiderohet një teknikë shumë e dëmshme mjedisore, por sa kaq po ndryshon hartën e furnizimit me energji të botës. Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të cilat janëkonsumatori më i madh i gazit në botë, po bëhen të pavarura ngaimportet e gazit falë kësaj teknologjie.

Perdorimi I Gazit Per EnergjineElektrike.

Figura 9. Sistemet aktuale te energjis

12

Gazi natyror do të jetë burim dominues i energjisë. Ne Figuren 9, Gazi natyrormban një pozicion të rëndësishëm në sistemin energjetik të BE-së që ështëpërdorur gjerësisht në sektorët e industris, të banimit dhe të transportit, duke përfshirë edhe prodhimin e energjisë elektrike (së bashku me qymyr dhe energjibërthamore).

Figura 10. Perdorimi naftes ne transport

13

Në sistemin e parashikuar te energjisë në mes të 2020-30, bazuar nëobjektivat afatgjatë të energjisë të BE-së, përdorimi i naftës do të jetë ikufizuar vetëm në sektorin e transportit.

Figura 11. Perdorimi hidrogjenit

14

Nga 2040-50, shpresohet se nafta do të zëvendësohet plotësisht ngahidrogjeni si një burim i energjisë. Hidrogjeni do të gjenerohet qoftë ngareformimi i gazit natyror dhe gazifikimit të qymyrit por edhe nga burime tërinovueshme të energjisë.

15

Nje rol gjithnje e me te rendesishem ne industrine energjitike boterorepo luan, perdorimi i gazit natyror te kondensuar ne gjendje te lenget GNL, sepse gjendja e tij e lenget jep mundesine e transportimit te tij ne ato

vende ku mungojne linjat e transportit te gazit natyror me tubacione.

Edhe ne kushtet e vendit tone, ku aktualisht mungonfurnizimi me gaz natyror me tubacion, ndoshta do te jeteineresante futja e perdorimit te gazit natyror te lengezuar, qe munde te perdoret per prodhimin e energjise elektrikene TEC in e Vlores.

Nje nder faktoret kryesor qe influencon ne koston e prodhimit teenergjise elektrike eshte cmimi i GNL. Ky cmim perbehet nga cmimi i shitjesne vendin prodhues, i cili varion nga 7 deri ne 10 dollar per miljon Btu siedhe nga shpenzimet e transportit te GNL, ato ne impiantin e rigazifikimitsi edhe te transportit nga impianti i rigazifikimit ne termocemtral. Ketoshpenzime, per vendet e Europes Jug-lindore vlersohen ne rreth 3 dollar per miljon Btu.

16

Faleminderit.