&

Su şebekeleri bilinçleniyorİçme suyunun yaklaşık dörtte biri tüketicilere ulaştırılırken yolda kaybediliyor. Yeni tür bir çevrimiçi platform bu alanda verimliliğin arttırılması için gerekli bilgileri sunma sözü veriyor.

New York şehri şimşek hızındaki devreleme sayesinde ışıldamaya devam edebiliyorSiemens şu anda New York’un enerji tedarikçisi Con Edison ile birlikte Aşağı Manhattan’daki enerji şebekesini sel baskınlarından kaynaklanan hizmet kesintilerine karşı daha dirençli bir hale getiriyor.

İlaç imalatında üretim sürecinin tüm aşamalarının detaylı bir şekilde dokümantasyonunu zorunlu kılan son derece katı şartnameler söz konusudur. Siemens’in “kağıtsız ilaç üretimi”ne yönelik yeni bir çözümü ise örneğin kişiselleştirilmiş kanser tedavilerinin sunumunu kolaylaştırarak verimlilikte dikkate değer boyutta artış sağlıyor.

Kağıtsız dokümantasyon:İlaç geliştirme ve üretim süreçlerini olağanüstü hızlandırıyor

Yenilikçilik ve gelecek araşt›rmalar› dergisi l Ekim 2015

Gelecek Trendlerwww.siemens.com.tr

000_CP_SIEMKAP.indd 1 9/22/15 12:28 PM

G E L E C E K & T R E N D L E R E d i t ö r - İ ç i n d e k i l e r

2

Suyumuza sahip çıkalım!

M. Rauf Ateş

Yönetim Yeri Trump Towers, Kule 2, Kat: 21-24, 34387, Şişli-İSTANBUL

Tel: 0 212 410 32 28 Faks: 0 212 410 32 27

Yay›nc›Doğan Burda Dergi Yay›nc›l›k ve Pazarlama A.Ş

www.doganburda.com

Reklam Grup Başkan› Viki Habif Grup Başkan Yard›mc›s› Nil Ertan Teknik Müdür Nusret K›r›ml›oğlu

Tel: 0 212 336 53 60 (3 hat) Faks: 0 212 336 53 90Rezervasyon

Tel: 0 212 336 53 00-57-59 Faks: 0 212 336 53 92-93Ankara Reklam Tel: 0 312 207 00 72-73

İcra Kurulu Başkanı Mehmet Y. Y›lmaz

Yay›n Direktörü (Sorumlu) M. Rauf Ateş

Yayın Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük

Yaz›işleri Müdürü Ebru F›rat

Haber Müdürü Şeyma Öncel Bayıksel

Görsel Yönetmen A. Bertuğ Pat›r

Yayın Kurulu (Alfabetik sırayla) M. Rauf Ateş, Hüseyin Gelis, Sedef Seçkin

Marka Müdürü Gökçe Aykaç Mutlu

Ankara Temsilcisi Erdal İpekeşen Tel: 0 312 207 00 95

DB Okur Hizmetleri hatt› Tel: 0212 478 03 00okurhizmetleri@doganburda.com

DB Abone Hizmetleri hatt› Tel: 0212 478 03 00 Faks: 0212 410 35 12-13

abone@doganburda.com

YönetimGenel Yayın Koordinatörü Yeşim Denizel

Projeler Direktörü (Tüzel Kişi Temsilcisi) Ferit ÖzkaşıkçıSatış Direktörü Orhan Taşkın

Finans Direktörü Didem KurucuÜretim Direktörü Servet Kavasoğlu

capital@doganburda.com

Ç ocukluğumuz büyük su sıkıntılarıyla geçti. O dönemlerde pek az evde su deposu ve onu dairelere taşıyan hidrofor sistemi vardı. Su neredeyse gündüzleri

ender akardı. O nedenle geceleri kalkar, kap kacak ne varsa su doldururduk. Su geldiğini anlamak için muslukları açık bırakır, bazen ıslak bir eve uyanırdık.

O yıllardan bu yana oldukça büyük mesafe aldık. Yapılan yatırımlar ve donanımlı binalar sayesinde o günlerden uzağız. Ancak hala su kaçakları ve verimsiz su iletimi konusunu aşabilmiş değiliz.

İşin doğrusu Gelecek&Trendler’deki yazıyı okuyuncaya kadar Avrupa’nın bizden çok iyi durumda olduğunu düşünürdüm.

Çok iyi bir örnek olmayabilir ama Romanya’da büyük bir su şebekesinde kayıp oranı yüzde 41,5 düzeyine ulaşıyor. İtalya’da içme suyunun yüzde 30’u, daha evlere ulaşmadan toprağa karışıyor. Fransa’da bu oran yüzde 26, İngiltere’de ise yüzde 22. Ve bence altyapı açısından Avrupa’nın en iyi ülkelerinden biri olan Almanya’da bu oran sadece yüzde 6,8 düzeyinde seyrediyor.

Oranlara bakın… Bir tarafta yüzde 41,5, diğer tarafta ise yüzde 6,8 fark var. Oldukça kıt bir kaynak olan suyu, çok ihtiyacı olan insanlara ulaştırmadan yok ediyoruz.

Oysa Almanya’nın ve başka ileri ülkelerin yolundan giderek, dijital uygulamaları benimseyerek suyu daha verimli kullanmak mümkün… Türkiye’de bu konuda yatırımlar olduğunu biliyorum. Ama görünen o ki daha fazlasına ihtiyaç var.

Umarız bu konuda gerekli adımlar da atılacaktır.

İyi bir ay geçirmeniz dileğiyle…

Saygılarımla…

İÇİNDEKİLER

New York şehri şimşek hızındaki devreleme sayesinde ışıldamaya devam edebiliyor ...........................................3

Kağıtsız dokümantasyon: İlaç geliştirme ve üretim süreçlerini olağanüstü hızlandırıyor .........................4

Su şebekeleri bilinçleniyor ............................................................................................9

204_CP_10.indd 2 9/22/15 10:49 PM

kalmıştı. Uzmanlar gelecekte bu gibi şiddetli kasırgaların sayısının artmaya devam edeceğini öngördüklerinden Con Edison kendi altyapılarının dayanıklılığını artıracak önlemlere yatırım yapmaya karar vermiş durumda.

Alt-şebekeler arasındaki bağlantıları milisaniyeler içinde kesmekEnerji kesintilerinin etkisini sınırlamanın bir yolu da enerji şebekesini daha küçük

Gelecek&Trendler l Ekim 2015 3

Enerji nakliyatı

B u yönde atılan adımların arasında bu bölgenin dağıtım şebekelerinden ikisini bir saniyenin küsuratı

kadar kısa bir zamanda toplamda dört alt şebekeye bölerek herhangi bir arızanın şebekenin tamamına yayılmasını engelleyen bir otomasyon sistemi var. Bu sayede hasar görmemiş kısımlardaki enerji arzı kesintisiz verilmeye devam ettiğinden söz konusu elektrik kesintisi çok daha az sayıda insanı etkiliyor. Kasırgalara karşı daha iyi dayanacak şekilde tasarlanmış

enerji arzının olduğu bölgeler arasında Finansal Merkez de var.

Kasırgalar karaya vurduklarında genellikle sel baskınlarına neden olur ve hatta bazen de elektrik kesintileriyle sonuçlanırlar. Bu gibi olaylar saniyeler içinde şebekenin tamamına yayılabilir ve ayrıca sel baskınına uğramamış alanlarda da elektrik arzına sekte vurabilirler. 2012 yılında Sandy Kasırgası bu bölgeyi silip süpürdükten sonra 800 binden fazla New York sakini günler boyunca elektriksiz

Siemens, şu anda New York’un enerji tedarikçisi Con Edison ile birlikte Aşağı Manhattan’daki enerji şebekesini sel baskınlarından kaynaklanan hizmet kesintilerine karşı daha dirençli bir hale getiriyor.

New York şehri şimşek hızındaki devreleme sayesinde ışıldamaya devam edebiliyor

2012 yılında Sandy Kasırgası yüzünden 800 binden fazla New York sakini günler boyunca elektriksiz kalmıştı. Uzmanlar bu gibi şiddetli kasırgaların sayısının gelecekte artmaya devam edeceğini

öngördüklerinden Con Edison kendi altyapısının dayanıklılığını arttırmaya yönelik önlemlere yatırım yapmaya karar verdi.

000_CP_SIEMsf.indd 3 9/22/15 12:40 PM

alt ünitelere bölmektir. Herhangi bir arıza çıktığında bu ünitelerin şebekeyle olan bağlantıları anında kesilir. Bu aslında merkezi olarak kontrol edilen çok sayıda devreleme (switching) istasyonu sayesinde başarılır. Con Edison’un Aşağı Manhattan’da işlettiği iki enerji şebekesinde bu gibi istasyonlardan toplamda 44 tane vardır. Bu kontrol merkezinin hasar görmüş bir alt şebekenin bağlantısını keserek şebekenin geri kalanının çalışmaya devam etmesini sağlamak için milisaniyeler içinde 20 kadar devreyi aynı anda harekete geçirmesi gerekir. Bu kadar çok sayıda devreyi neredeyse aynı anda kontrol etmek çok büyük bir meydan okumadır, zira onlar aynı zamanda şebekenin geneline yayılmış durumdadır. Bu yüzden aradaki iletişim yüksek hızlı ve yedekli bir fiber-optik ağ üzerinden gerçekleştirilir.

Siemens, kendi Siprotec 7SC80 model şebeke denetleyicilerini esas alarak bu devreleme istasyonlarının kontrolü için gerekli otomasyon sistemini geliştirdi. Her bir devreleme istasyonu bu türden bir denetleyici tarafından kontrol ediliyor.

Kontrol merkezi herhangi bir devrenin kapatılması veya açılması yönünde bir komut verdiğinde bu komutun fiber-optik ağ üzerinden ilk devreden son devreye ulaşması sadece dört saniye sürüyor. Siemens bunu başarmak için özel bir iletişim teknolojisine yani açıkça söylemek gerekirse GOOSE protokolüne güveniyor. Bu protokol gerçek zamanlı olarak çalışıyor ve fiber-optik ağda yüksek hızda ve eş-zamanlı nakile izin veriyor. Bu 7SC80 denetleyicilerinde aynı zamanda Con Edison’un enerji dağıtımı yönetim sistemi için gerekli ara yüzler de yüklü. Buna ilaveten Con Edison sıklıkla suyun altında çalışan devreler kullandığından bu denetleyicilerin de bu duruma uygun bir şekilde tasarlanmaları gerekiyor. Siemens bu denetleyicilerin New York Şehri’nin enerji şebekesinde kullanılmalarına başlanmadan önce denetleyicilerin gerekli eş zamanlı devreleme hızlarına ulaşıp ulaşmadıklarından emin olmak için çözümün tamamını kendi şirketi içinde bir teste tabi tutmuştu.

Gelecek&Trendler l Ekim 20154

Norbert Aschenbrenner

Dijital fabrika

İlaç imalatında üretim sürecinin tüm aşamalarının detaylı bir şekilde dokümantasyonunu zorunlu kılan son derece katı şartnameler söz konusudur. Siemens’in “kağıtsız ilaç üretimi”ne yönelik yeni çözümü ise örneğin kişiselleştirilmiş kanser tedavilerinin sunumunu kolaylaştırarak verimlilikte dikkate değer boyutta artış sağlıyor.

Burada temel fikir çalışanların verileri elle kağıt üzerine kaydetmeleri yerine doğrudan bir veritabanına girmelerine dayanıyor. Hatta üretim süreçlerinden gelen çok sayıda bilgi de burada elektronik bir seri kaydında (eBR) otomatikman saklanabiliyor.

000_CP_SIEMsf.indd 4 9/22/15 12:40 PM

5Gelecek&Trendler l Ekim 2015

Kağıtsız dokümantasyon: İlaç geliştirme ve üretim süreçlerini olağanüstü hızlandırıyor

000_CP_SIEMsf.indd 5 9/22/15 12:40 PM

Gelecek&Trendler l Ekim 20156

Dijital fabrika

E czacılık ürünlerinin kusursuzluk prensibiyle üretilmeleri şarttır. Herhangi bir üretim şartnamesinden

en ufak bir sapma bile büyük bir hızla insanların sağlığını ve yaşamını tehlikeye atabilir. Bu yüzden Birleşik Devletler Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ile onun Avrupa’daki emsali Avrupa İlaç Ajansı (EMA) gibi düzenleyici otoritelerin gözlerini bir an bile ilaç üreticilerinin üzerinden ayırmaması çok doğaldır. Bu nedenle ilaç şirketleri de kullandıkları hammaddelerden tutun da üretim, depolama ve nakliyata kadar ilgilendikleri her bir süreci mevcut düzenlemelere uygun olarak yaptıklarını

ispatlayacak şekilde titizlikle belgelemek, dokümantasyon yapmak zorundadır.

Uygulamada ise bu durum tüm süreç aşamalarının teftişinin, kaydının ve belgelendirmesinin birden fazla çalışan tarafından titizlikle takip edilmesi anlamına gelir. Bu “seri kaydı” aslında bir tür üretim biyografisidir ve ilacın türüne göre yığınla bilgi içerebilen yüzlerce kağıt sayfasını doldurabilir. Siemens Sağlık İş Geliştirme ekibinden Andrew Whytock, “En basit ifadesiyle ilaç üretimi bir pasta yapmaya benzer” diyor ve ekliyor: “Her bir ilacın kendine has pişirme tarifleri ve üretim aşamalarının olduğu bir yemek

tarifi vardır, ancak bunun dışında mutfakta olduğunun aksine her bir tarif birkaç yemek kitabı kadar uzundur.”

Bu tariflerin içinde sadece kullanılacak hammaddelerin kendi özellikleri değil onların miktarları, ortam koşulları ve milimi milimine birbirleriyle nasıl karıştırılacaklarını veya fermante edileceklerini belirten incelikli üretim süreçleri de vardır. Whytock, “Çalışanlar daima seri kayıtlarındaki ayrıntılı tarifleri iyice incelemek ve sonra her şeyin istenilen parametreler doğrultusunda yapıldığını onaylamak için altına isimlerini yazıp imzalamak zorundadır. Bu sayede hangi çalışanın örneğin hammaddeleri ölçmek için hangi makineyi kullandığını kontrol etmek mümkün olabiliyor. Bu bilgilerle otoriteler gerektiğinde bir serinin üretim boyunca tamı tamına hangi aşamalardan geçtiğini takip edebiliyor” diyor.

Daha az kağıtÇocuklar ve yetişkinler için reçetelerde yazılan apayrı dozajlar gibi geniş bir

Burada temel hedef 2016 yılı sonlarından başlayarak kişiye özel BioNTech kanser

aşılarının hızlı, uygun fiyatlı ve güvenilir bir şekilde imalatı için tam otomatik ve dijital

çalışan bir üretim tesisi kurmak.

000_CP_SIEMsf.indd 6 9/22/15 12:40 PM

Gelecek&Trendler l Ekim 2015 7

preparatlar yelpazesi ve devasa bir ilaç tercihleri listesi söz konusu olduğundan ilaç şirketleri karmaşık bir dokümantasyon (belgeleme) şartnameleri yağmuruyla yüzleşir. Aynı zamanda bu endüstri sürekli artan fiyat baskılarından da etkilendiğinden kendi üretim süreçlerinde verimliliği aralıksız artırmak zorundadır. Tüm bunları hesaba katan Siemens, bu ikilemi büyük ölçüde giderebilecek bir çözümün lansmanını yaptı: “Kağıtsız ilaç üretimi.” Kağıtsız ilaç üretimi son derece katı düzenleyici şartnameleri hiçbir şekilde ihlal etmeksizin belgelendirme maliyetlerini ciddi boyutta düşürüyor.

Burada temel fikir çalışanların tüm verileri elle kağıt üzerine kaydetmeleri yerine doğrudan bir bilgisayar sistemine girmelerine dayanıyor. Hatta üretim süreçlerinden gelen bilgiler elektronik bir seri kaydında (eBR) bile saklanabilir ve sonra otomasyon ve ticari sistemlerden gelen verilerle de birleştirilebilir. eBR sistemi aynı zamanda çalışanlara tüm iş akışları için gerekli talimatları da verebilecek, iş adımları yürütebilecek ve hatta herhangi bir insan desteği olmaksızın tek tek bütün iş akışlarını da kontrol edebilecek kapasitededir. Burada bütün üretim bilgileri ana bir seri kaydında (MBR) saklanır. MBR bir akış-şeması gibi çalışır yani gerekli koşullarıyla birlikte her bir üretim aşamasının ve üretim süreci boyunca hasıl olabilecek muhtemel tüm dallanmaların bir haritasını çıkartarak çalışanlara bu süreçte tıpkı bir navigasyon sistemi gibi rehberlik yapar. Whytock, “Bir MBR yaratmak için gerçek bir BT uzmanı olmanız gerekmez. O bazen bir Word belgesiyle çalışmak kadar kolay olabilir” diyor.

MES ve süreç kontrolünü birleştirmekKağıtsız ilaç üretiminin temelinde çeşitli BT sistemlerinin entegrasyonu yatar. Örneğin Siemens’in Üretim Yürütme Sistemi (MES) olan Simatic IT eBR bir süreç kontrol sistemiyle doğrudan iletişim kurabilir ve bu sayede üretim adımlarını takip ederek gerçek zamanlı bir şekilde sensörlerden ve diğer ekipmanlardan gelen karmaşık verileri kaydedebilir. En sorunsuz entegrasyon Siemens’in Simatic PCS 7 adlı süreç kontrol sistemiyle

Siemens’in yeni bir çözümü sayesinde “kağıtsız ilaç üretimi”nde verimlilik dikkate değer boyutta artırılmış olacak. Bu sistem aynı zamanda çalışanlara tüm iş akışları ve süreç adımları için kusursuz talimatlar da verebiliyor ve hatta belirli iş akışlarını herhangi bir insani destek olmaksızın bile kontrol edebiliyor.

000_CP_SIEMsf.indd 7 9/22/15 12:40 PM

Gelecek&Trendler l Ekim 20158

Dijital fabrika

süreçlerinin tek bir çalışan tarafından yapılmasını bile mümkün kılıyor. Buradaki yazılım, üretim esnasında her türlü sapmayı otomatikman algılıyor ve derhal eBR’ye not ediyor. Bu “sapmaları saptama” sayesinde sorunlar çok daha önceden tanımlanabiliyor ve gereksiz maliyetlerin önü alınmış oluyor. Whytock, “Kağıtsız ilaç üretimi olmasaydı bir hatanın farkına varılması için aradan günler geçmesi gerekebilirdi. O süreç içerisinde ise üretim çok yol almış olur ve en kötü senaryoda bir parti malın tamamının imha edilmesi gerekirdi. Sapmaların saptanması sayesinde artık bu gibi olaylar yaşanmıyor ve süreçlerde maliyetler düşmeye devam ediyor” diyor.

Yeni kanser tedavilerine yönelik kağıtsız üretim tesisleriKağıtsız ilaç üretimi sadece konvansiyonel ilaçların üretiminde turbo-şarjlı bir enerji verimliliği patlaması sunmakla kalmıyor ama aynı zamanda kişiselleştirilmiş tedaviler ve bireysel tümör terapileri gibi kanser tedavilerinde de en önemli ümitlerden birinin hayata geçirilmesi için bir ön-koşul olarak da duruyor. Bunun dışında yığınsal üretilen ilaçların üretiminde kullanılan titiz belgelendirme standartlarının aynılarının uygulanmasıyla bu gibi hastaya özel ilaçların üretiminin de kapıları açılıyor.

Almanya, Mainz’da bir biyoteknoloji şirketi olan BioNTech şu sıralar bu çerçevede kişiye özel kanser tedavileri (IVAC® MUTANOME) geliştiriyor. Bu tedaviler bir hastanın kanserle etkin bir şekilde mücadele edebilmesi için onun bağışıklık sistemini canlandırıyor. Siemens ve BioNTech bu türden kişiye özel tedavilerin üretimden sonra piyasaya mümkün olduğunca çabuk sürülmelerini sağlamak için geçtiğimiz günlerde stratejik bir ortaklık anlaşması imzaladı.

Burada temel hedef 2016 yılı sonlarından başlayarak kişiye özel BioNTech kanser aşılarının hızlı, uygun fiyatlı ve güvenilir şekilde imalatı için tam otomatik ve dijital çalışan bir üretim tesisi kurmak. Klinik araştırmalarda sürekli ilerlemeler kaydediliyor, ancak kağıtsız ilaç üretiminin desteğiyle onlar onaylanmalarının ardından büyük ölçekli piyasa üretimine geçirilerek hayatları kurtarmaya başlayacak.

daha şimdiden Avrupa, Asya ve Birleşik Devletler’deki çok sayıda ilaç şirketince kullanılmaya başlandı. Bu sistem sadece kağıt maliyetlerini dramatik boyutlarda düşürmekle kalmıyor ama aynı zamanda personel giderlerinde de tasarruf sağlıyor ve hatta bazı vakalarda eskiden birkaç kişiyi birden meşgul eden izleme ve dokümantasyon (belgelendirme)

yapılabilir, ancak “üçüncü parti ürünler” de bir eBR sistemine veri olarak girilecek şekilde düzenlenebilir. SIMATIC IT eBR aslında verileri PCS 7 otomasyon sistemine doğrudan entegrasyonu sayesinde toplar. Bu sayede gerçek zamanlı süreç verileriyle MES arasında standart veri alışverişi sağlanmış olur.

Yeni geliştirilen bir Siemens çözümü Christian Buck

Siemens’in bu yeni çözümü daha şimdiden Avrupa, Asya ve Birleşik Devletler’deki çok sayıda ilaç şirketi tarafından kullanılmaya başlandı bile.

000_CP_SIEMsf.indd 8 9/22/15 12:40 PM

Gelecek&Trendler l Ekim 2015 9

22’sini ve Almanya da yüzde 6,8’ini kaybediyor. Bu rakamların ışığında Avrupa Birliği 2012 Ekim’inde “Verimli Su Kaynakları Yönetimi (ICeWater)” adıyla bilinen bir araştırma projesi başlattı. İçinde Siemens gibi şirketler ile Aquatim ve Metropolitana Milanese gibi su altyapı hizmetleri şirketlerinin de olduğu bu projenin ortakları şimdi su kalitesini ve arzını arttırabilmek için ellerinden geleni yapıyor.

Bu projede yer alan Siemens ekibinin başında Münih ve Erlangen’deki kurumsal teknolojilerde (CT) global teknoloji alan ağları ve iletişiminde proje lideri olan Dr. Parag Mogre var. Bu ekip şimdi Timişoara

ve Milan’daki su arzı şebekelerini, suyun akış hızını, basıncını, geçirgenliğini, bulanıklığını ve klor içeriğini ölçen sensörle donatarak bu şebekeleri çok daha “akıllı” hale getirdi.

Boruların iç ve dış yüzeylerine tutturulan bu sensörler suyun basıncını ve akış hızını ölçmek için ultrason ve mıknatıssal indükleme tekniklerinden faydalanıyorlar. Bu ölçümler sayesinde denetleyicilerin boruların durumu ve sızıntıların yeri konusunda çıkarımlarda bulunmaları mümkün hale geliyor.

Mogre, “Biz bu sensörlerin yanı sıra konut binalarına da akıllı sayaçlar yerleştirmek istiyoruz. Bu gibi sayaçlar bir binadaki suyun akış hızını kaydeder ve su altyapı hizmetleri şirketlerinin düzgün bir su arzını çok daha iyi planlamasını ve sunmasını sağlayacak verileri üretirler. Alınan sonuçların katılımcı şirketlerin kendi su arzı şebekelerini genişlettiklerinde su kaybının sınırlandırılmasına da katkıda bulunması bekleniyor” diyor.

Timişoara ve Milan’daki

A B tarafından fonlanan ve Connect.Euranet adıyla bilinen bir girişime göre, Romanya nüfusunun yaklaşık

yarısının bugün halen temiz içme suyuna erişimi yok.

Köylerin yalnızca yaklaşık yüzde 10’unda bir su arzı şebekesi bulunduğu için bu durumdan en büyük zararı bilhassa kırsal alanlar görüyor. Ancak bakımsızlıktan köhnemiş su boruları ve kötü su kalitesi olağanüstü derecede yaygın olduğu için kamuya ait su şebekesine bağlı 11 milyon Romanyalının da çok daha iyi durumda oldukları söylenemez. Aquatim’e göre bu ülkenin en büyük üçüncü şehri olan Timişoara’da her gün tahminen 330 bin

insana hizmet veren ve 637 kilometre uzunluğunda bir su arzı şebekesi var. Ancak 2012 yılında buradaki suyun yüzde 41,5’lik kadar bir kısmı borulardan sızarak toprağın altında kaybolmuş.

Damla damla kaybediliyorBu gibi sorunlar sadece Romanya ile sınırlı değil. Bu bölgedeki diğer ülkelerin de başı ağır sorunlarla dertte. Örneğin İtalya. Su arzı şebekelerine yapılmış uygunsuz yatırımlar yüzünden bu ülkenin içme suyunun yüzde 30’u evlerdeki çeşmelere ulaşmadan önce kaybolup gidiyor. Fransa bu şekilde kendi suyunun yüzde 26’sını kaybediyor, İspanya ve İngiltere yüzde

İçme suyunun yaklaşık dörtte biri tüketicilere ulaştırılırken yolda kaybediliyor. Birbirine bağlı ölçüm cihazları, sensörler ve pompalarla donatılmış yeni tür bir çevrimiçi platform bu alanda verimliliğin artırılması için gerekli bilgileri sunma sözü veriyor.

Su şebekeleri bilinçleniyor

Gürültü sensörleri

AMR müşteri

noktaları

Basınç sensörleri

Akış ve basınç sensörleri

Kendiliğinden kapanır vana

AKIŞ VE BASINÇ SENSÖRLERİSu şebekesindeki sensörler su kaybının frenlenmesine ve enerji tüketiminin azaltılmasına yardımcı oluyor. ICeWater projesinin bir parçası olarak İtalya, Milan’da akıllı su sayaçlarıyla donatılmış bir test bölgesi.

Uzaktan çözüm hizmetleri

000_CP_SIEMsf.indd 9 9/22/15 12:40 PM

10 Gelecek&Trendler l Ekim 2015

Uzaktan çözüm hizmetleri

sensörlerden gelen veriler ile teknik süreçleri izleyen ve kontrol eden, verileri saklayan ve şayet istenirse onları çevrimiçi bir platform olan ICeWater sistemine otomatikman aktaran bir SCADA sistemi besleniyor.

Bu sistem aslında bir akıllı cep telefonu veya tablet PC ile kolaylıkla erişilebilen bir internet portalı olan Akıllı Su Kokpiti’nin yaratılmasını mümkün kılıyor. SCADA sisteminden aktarılan veriler ise ayrıştırılıyor ve standartlaştırılmış bir şekle büründürülüyor.

Prensip olarak ölçüm verileri gerçek zamanlı olarak bile dağıtılabilir. Ancak bilgi hacmini ve enerji kullanımını optimumlaştırmak adına onlar sadece talep edildikleri zaman gönderilecekler. Bu arada her iki şehirde de şimdiye kadar 100’den

fazla akıllı su sayacı kurulmuş durumda. Bunlara pompalar da bağlandı.

Mogre, “Tüm bu bileşenler artık birbirleriyle iletişim kurabiliyor ve bize herhangi bir şebekenin son durumu hakkında önemli bilgiler veriyor” diyor. Bunu başarabilmek için bu bileşenlerin internet iletişiminde de kullanılan yazılım dillerinden ve protokollerinden faydalanmaları gerekiyor. Sonuçta farklı sensörler ve sistemlerden gelen veriler düzgün bir şekilde erişilebilir hale geliyor.

Su talebini öngörmekICeWater tarafından sunulacak yeni bir hizmet türü de su kullanımı hakkında olağanüstü derecede tutarlı tahminler yapmak için sensör verilerinden faydalanan bir yazılım olan “Talep Öngörme Servisi”

olacak. Bu hizmetin hedefi bir su şebekesini dalgalanan talebe göre dengede tutmayı mümkün hale getirmek. Buna ilaveten bu yazılım ne türden eylemlere başvurulması gerektiği, nihai kararların nerelerde alındığı ve su şebekesinin çeşitli bileşenlerinin (örneğin pompaların) kontrolünün nerelerde yapıldığı hakkında SCADA sistemine alarm bilgileri ve öneriler gönderecek.

Bu akıllı su kokpiti aynı zamanda kayıtlı kullanıcıları alarma geçirecek şekilde de ayarlanabilir. Örneğin su arzı personeli bir e-posta ile alarm durumuna geçirilebilir ve sonra onlar kokpitin portalından daha detaylı bilgi alabilirler. Bu şekilde su şebekesindeki sorunlar en erken aşamalarında tanımlanabilir ve onlarla çok daha kolay başa çıkılabilir.

Mogre, “Kullanıcılar ayrıca bu platform üzerindeki su dağıtım şebekesinin belirli parametrelerini de sınayabilir. Mesela burada bir kişi bir iPad üzerinden bilgilere erişebilir ve herhangi bir değişikliğin enerji talebi veya sızıntı oranları üzerindeki etkisini değerlendirmek için onun simülasyonunu yapabilir” diyor. Milan’ın su altyapı hizmetleri şirketi Metropolitana Milanese, bu teknolojiden kendi enerji kullanımını azaltmak için faydalanmak niyetinde. Bu şehrin kontrol merkezindeki operatörlerin artık ev sakinlerinin aslında ne kadar su kullandıklarını görmek için tek gereksinim duyacakları şey bir iPad olacak. Onlar artık hangi pompaların, ne zaman, hangi süreyle ve ne kadarlık çıktıyla çalıştırılmalarının gerektiğine karar verebiliyor.

Mogre, “Bu sayede çok ciddi miktarda enerji tasarrufu yapabiliriz. Aslında gelecekte tüm pompaların çalışma takvimlerini bölgelerin gerçek su tüketimine göre yapmamız mümkün olacak” diyor ve ekliyor. “Burada Milan’a has özel bir durum ise bu genel sisteme yıllar önce monte edilmiş farklı üreticilerin ölçüm cihazlarının, pompalarının, sistemlerinin ve kontrollerinin artık mevcut sistemleri değiştirmeye gerek kalmaksızın web teknolojilerinden faydalanılarak birbirleriyle ve yeni gelenlerle veri alışverişinde bulunabiliyor olmaları” diye devam ediyor. “Şayet eski yöntemleri kullanıyor olsaydık bunu başarmak imkansız denilecek derecede zor olurdu.”

Susanne Gold / Julia Hesse

Akıllı Su Şebekesi: Sızıntıları önlüyor ve enerji tasarrufu yapıyor

Enerji verimliliği

Sızıntı yönetimi

Teknoloji (Karar-destek)

Teknoloji (Akıllı cihazlar)

Romanya nüfusunun yaklaşık yarısının halen temiz içme suyuna erişimi yok. Bu sorun özellikle de kırsal alanlarda çok yaygın.

000_CP_SIEMsf.indd 10 9/22/15 12:40 PM