GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR Ticari amala kullanlacak bir gemi teknesinin gvenle

tayaca ykn arlnn bilinmesi gerekmektedir. Fazla yk tamak isteyen, gemiyi ve alanlarn riske atan armatr denetlemek iin, daima gz nnde duran bir simge, bir kontrol gstergesi bulunmaldr. te bundan sebep geminin her iki bordasna, ba-k taraflarna baz iaretler rakamlar yazlmaktadr. Bu iaretler ve rakamlar her zaman gzkecek ve okunacak vaziyettedir.1

GEM NAA YKLEME HATLARI VE DRAFTLAR

2

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR YKLEME MARKALARI (PLMSOL MARKALARI):

Sigorta markalar da denilen bu iaretler uluslar aras tzklerde, btn gemilere uygulanmas zorunlu olan, gemilerin her trl artlar altnda emniyetle seyretmesini salamak amacn gden iaretlerdir. Bu markann tantcsnn ad olan Samuel Plimsol dan esinlenerek PLIMSOL markas da denilir. Baz teknelerde bu markann bulundurulmas zorunlu deildir. Bunlarn arasnda, klavuz teknelerini, gezinti yatlarn, tarak gemilerini sayabiliriz.3

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

4

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

5

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR TF: Tropik tatl su hatt (Tropical fresh water load line) F: Tatl su hatt (Fresh water load line)

T: Tropik ykleme hatt (Tropical load line) S: Yaz ykleme hatt (Summer load line) W: K ykleme hatt (Winter load line) WNA: Kuzey Atlantik k ykleme hatt (Winter north

atlantic load line)

6

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

LS: Kereste yaz ykleme hatt LT: Tropik kereste ykleme hatt LW: K kereste ykleme hatt LWNA: K kuzey atlantik kereste ykleme hatt LF: Tatl su kereste ykleme hatt LTF: Tropik tatl su kereste ykleme hatt

7

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR Ykleme markalarnn (hatlarnn) her biri geminin

sancak ve iskele bordasna, sactan kabartma olarak kaynaklanr. Markann daire ap, hatlarn kalnlklar ve uzunluklar btn gemilerde sabittir ve ayn ldedir. Hatlarn birbirlerine olan mesafe aralklar geminin tonajna ve byklne gre farkllklar gsterir. Markada dairenin sana ve soluna, geminin bal olduu klas kuruluunun harfleri konulur.

8

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR KANA RAKAMLARI (DRAFT MARKALARI):

Kana rakamlar veya draft markalar, bir geminin ne kadar su ektiini (suya battn) gsterirler. Kana rakamlar teknenin her iki bordasna ba, k ve vasat blmlerine yazlrlar. Yazlan rakamlarn uzun mrl olmas nedeni ile bu rakamlarda kabartma yaplr ve boyanr. Bu rakamlar ya normal rakam olarak (metrik sistem), ya da romen rakam olarak (imperial sistem-feet olarak) yazlrlar.

9

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

10

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

11

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

12

GEM NAA YKLEME MARKALARI VE DRAFTLAR

13

METRIC SYSTEM

IMPERIAL SYSTEM

6

M 80

Water Lne

XXIIIXXII

60 4020 5 M

5.7 M 21.6 ft

XXIXX14

GEM NAA YZEBLRLK VE DEPLASMAN Yzebilen cisimleri svnn iinde batmadan tutan

kuvvet, suyun kaldrma kuvvetidir. Bir ktleyi svnn iine braktmz zaman, eer ktlenin hacmi kadar sv arl, en az ktlenin arlna eitse yzme gerekleir. Eer ktlenin arl, tard svnn arlndan arsa, batacaktr. Bunu bir renekle aklayalm: azna kadar sv ile dolu bir kaba 2,6 ton arlnda bir ktle koyalm. Bu ktle svya brakldnda, bir miktar sv taar. Bu taan sv tartldnda, 2,6 ton olduu grlecektir. Bu bize yzme kanununun tanmn yapar.15

GEM NAA YZEBLRLK VE DEPLASMAN Son olarak bu cismin ierisine yzerken 1 ton daha

arlk ilave ettiimizde bir miktar sv daha taacaktr. Sv zerindeki ktlenin arl 3,6 ton, taan suyun arl da ayn miktarda olmutur. Bu da bize deplasman tanmlar.

16

GEM NAA YZEBLRLK VE DEPLASMAN Yani ksaca DEPLASMAN geminin tard suyun

arlna eit olup, geminin iindekilerle birlikte gerek toplam arldr.

17

GEM NAA YZEBLRLK Bir deniz aracnn dizaynnda en temel gereklerden biri o deniz aracnn grevi gerei tamas gereken

yk veya yolcu ile tamamen yklenmi iken istenen su hattnda yzebilmesini salayacak sephiyenin mevcut olmasdr. Bunun kadar nemli ikinci bir zorunluluk deniz aracnn deiik ykleme durumlarnda dik durabilmesini salayacak balang stabilitesinin bulunmasdr.18

GEM NAA YZEBLRLK Sakin su yzeyi zerinde hareketsiz duran bir deniz aracna etkiyen iki temel kuvvet yukardan

aa ynlenmi arlk kuvveti (W) ile aadan yukar ynlenmi sephiye, deplasman () kuvvetleridir. Geminin istenen su hattnda dengede olabilmesi iin bu su hattndaki sephiye kuvveti ile toplam arlk birbirine eit ve zt ynl olmaldr.19

GEM NAA YZEBLRLK

20

YZME ARTI

G LWL B

K= CL

Geminin arl W, tard suyun ktlesine yani (deplasmana) Eit ise yzme vardr

21

GEM NAA BALANGI DENGES Denge koulu sephiye ve arlk merkezlerinin ayn dey doru zerinde olmasn zorunlu klar.

Bylece gemi arlk ve sephiye merkezleri ayn dey dorultuda olacak ekilde uygun meyil ve trim alarnda yzecektir. Bu iki merkezin yatay ve boyuna konumlar deitirilerek istenen meyil ve trim alar elde edilebilecektir.

22

GEM NAA BALANGI DENGES Genelde bir geminin toplam arln kesin olarak bilmek genel olarak ok zordur. na srasnda gemiye konan tm arlk gruplar liste halinde toplanmakla birlikte pek ok kalem malzeme iin kesin arlk belirlemek zordur (rnein kablolar, boya, kpr st elektronikler, kaynak dikileri vb). Gemilerde genellikle arlk merkezinin enine konumu merkez simetri hatt zerinde bulunur.23

GEM NAA BALANGI DENGES Geminin yk ykleme veya boaltma, su alma,

rzgar, dalga gibi d bir kuvvet etkisi altnda, arlk merkezinin konumu deiir, arlk ve sephiye merkezleri arasndaki uzaklktan dolayda bir moment oluur. Bu momentin etkisiyle sephiye merkezi arlk merkezinin yeni konumu ile ayn dey doruya gelecek ekilde gemi meyil veya trim yaptrr. Oluan moment gemiyi orijinal durumuna geri getirmeye alyorsa Arlk ve Deplasman kuvvetleri arasnda pozitif GZ moment kolu oluacaktr.24

GEM NAA BALANGI DENGES Eer oluan moment gemiyi yatrmaya alyorsa negatif bir GZ vardr

Eer GZ moment kolu 0 ise yan arlk ve deplasman kuvvetleri ayn dey doru zerinden etkiyorsa gemi bu meyil asnda dengede kalacaktr.

25

GEM NAA BALANGI DENGES

a) Kararl denge GM>O,

b) Kararsz denge GM