gemi manevrası temel konular

8/3/2019 gemi manevras temel konular

1/79

GEM MANEVRASIGEM MANEVRASI

TEMEL KONULARITEMEL KONULARI

Kaptan Ali CMERTKaptan Ali CMERT


2/79


3/79

M 700ASURLULAR


4/79

M 200 MISIRLIUSTALAR


5/79

GEM MANEVRASIGEM MANEVRASIGemiye manevraGemiye manevrayaptrmak, gemiyiyaptrmak, gemiyi

etkileyen tmetkileyen tmkuvvetlerinkuvvetlerinetkilerini, sonutaetkilerini, sonutagemiye istenilengemiye istenilen

hareketi yaptracakhareketi yaptracakbilekeyi ortayabilekeyi ortayakaracak biimdekaracak biimdeynetmektir.ynetmektir.


6/79

GEM MANEVRASIGEM MANEVRASIDoru ve baarl gemi manevras, kullancnnDoru ve baarl gemi manevras, kullancnnkulland gemi ve geminin hareketinikulland gemi ve geminin hareketini

oluturan ve etkileyen birok faktr hakkndaoluturan ve etkileyen birok faktr hakkndagerekli, yeterli ve doru bilgilere sahipgerekli, yeterli ve doru bilgilere sahipolmasna baldr. Bu etkilerin bir ksmnaolmasna baldr. Bu etkilerin bir ksmnagemi kullanc tarafndan kumanda edilebilirgemi kullanc tarafndan kumanda edilebilir

bir ksmna edilemez, bir ksmna ise dolaylbir ksmna edilemez, bir ksmna ise dolaylolarak kumanda edilebilir.olarak kumanda edilebilir.


7/79

Gemi kullanc geminin manevraGemi kullanc geminin manevrakarakteristikleri ve bulunduu evre koullarkarakteristikleri ve bulunduu evre koullarhakknda yeterli bilgiye sahip ise; kumandahakknda yeterli bilgiye sahip ise; kumandaedilebilen faktrlerin (pervane, baiter, kiter,edilebilen faktrlerin (pervane, baiter, kiter,dmen, rmorkrler, halatlar, demirdmen, rmorkrler, halatlar, demir zincir........... vs.) oluturduu vektre ek olarakzincir........... vs.) oluturduu vektre ek olarakkumanda edilemeyen aknt ve rzgar gibikumanda edilemeyen aknt ve rzgar gibifaktrleri, kuvvet ve ynlerinin dorufaktrleri, kuvvet ve ynlerinin dorudeerlendirilmesi artyla, ou kez bir avantajdeerlendirilmesi artyla, ou kez bir avantajolarak kullanp, dolayl kumanda edilebilenolarak kullanp, dolayl kumanda edilebilenykllk, meyil, trim nedeniyle oluanykllk, meyil, trim nedeniyle oluanmanevra zelliklerini de hesaba katarak,manevra zelliklerini de hesaba katarak,geminin istenilen manevray yapmasn salar.geminin istenilen manevray yapmasn salar.


8/79

BR GEMNN DNMEBR GEMNN DNME

ZELLKLERZELLKLER

Geleneksel gemiler belirli bir rota zerindeGeleneksel gemiler belirli bir rota zerinde

belirli bir hzla ileri yolalrken, dmenleri sabitbelirli bir hzla ileri yolalrken, dmenleri sabitbir a ile basldnda, tekne dmene cevapbir a ile basldnda, tekne dmene cevapverene kadar, ileriye doru momentumlarnverene kadar, ileriye doru momentumlarnetkisiyle, bir sre ilk rotalar zerindeetkisiyle, bir sre ilk rotalar zerinde

ilerlerler.ilerlerler.


9/79


ZELLKLERZELLKLERDaha sonra dmen baslan tarafn dnaDaha sonra dmen baslan tarafn dnadoru gvdesel bir da kayma yapar; hemendoru gvdesel bir da kayma yapar; hemen

ardndan da, belirli bir savrulma noktasardndan da, belirli bir savrulma noktasevresinde, dmen baslan tarafa doruevresinde, dmen baslan tarafa dorusavrulup, dnmeye balarlar. Bylece arlksavrulup, dnmeye balarlar. Bylece arlkmerkezlerinin dnme balangcndan itibarenmerkezlerinin dnme balangcndan itibaren

izdii eri giderek kapanr ve yaklak doksanizdii eri giderek kapanr ve yaklak doksanderece dndklerinde, hemen hemen birderece dndklerinde, hemen hemen birember yay biimini alr.ember yay biimini alr.


10/79


ZELLKLERZELLKLERSrekli dn srasnda, normal koullarda, gemilerinSrekli dn srasnda, normal koullarda, gemilerinbalar dnme emberinin i tarafnda, klar ise dbalar dnme emberinin i tarafnda, klar ise dtarafnda kalr. Rzgar ya da aknt gibi, dntarafnda kalr. Rzgar ya da aknt gibi, dn

etkileyen d etkenler olmadnda, dnmeetkileyen d etkenler olmadnda, dnmeemberlerini izen gemiler, 360 derece dnerekemberlerini izen gemiler, 360 derece dnerekyeniden ilk rotalarna geldiklerinde, dmenlerinin ilkyeniden ilk rotalarna geldiklerinde, dmenlerinin ilkbasld noktann biraz daha ilerisinde ve biraz dahabasld noktann biraz daha ilerisinde ve biraz dahai tarafnda bulunurlar; buna, dnme balangcndaki,i tarafnda bulunurlar; buna, dnme balangcndaki,

dmene yant verme sresinde alnan yol, da kaymadmene yant verme sresinde alnan yol, da kaymave savrulma etkileri neden olur.ve savrulma etkileri neden olur.


11/79

DNME EMBERDNME EMBER

(TURNING CIRCLE):(TURNING CIRCLE):Sabit hzdaki bir gemi,Sabit hzdaki bir gemi,sabit dmen asylasabit dmen asyla

rotasn 360 derecerotasn 360 derecedeitirdii zaman,deitirdii zaman,geminin arlkgeminin arlkmerkezinin, dmeninmerkezinin, dmeninbasld andan gemininbasld andan geminin

tekrar ayn rotayatekrar ayn rotayagelmesine dek durgungelmesine dek durgunsuda izdii ize DNMEsuda izdii ize DNMEEMBER denir.EMBER denir.


12/79

BORDASAL DIA KAYMA:BORDASAL DIA KAYMA:Dnme balangcnda,Dnme balangcnda,geminin dmen baslangeminin dmen baslantarafn tersine doru,tarafn tersine doru,

gvdesel olarak ilk rotagvdesel olarak ilk rotadorultusundandorultusundanayrlmasyla, gemi arlkayrlmasyla, gemi arlkmerkezi ile ilk rotamerkezi ile ilk rotaarasnda oluan dikeyarasnda oluan dikeyuzakla BORDASALuzakla BORDASALDIA KAYMA ya da ksacaDIA KAYMA ya da ksacaBordasal kayma ad verilir.Bordasal kayma ad verilir.


13/79

LERLEME (ADVANCE):LERLEME (ADVANCE):Geminin arlkGeminin arlkmerkezinin dmenemerkezinin dmene

basld andanbasld andanitibaren ilk rotasitibaren ilk rotasynnde katettiiynnde katettiimesafedir.mesafedir.


14/79

GE (TRANSFER):GE (TRANSFER):Geminin arlkGeminin arlkmerkezinin dmenemerkezinin dmene

basld andanbasld andanitibaren ilk rotasnaitibaren ilk rotasnadik ayla katettiidik ayla katettiimesafedir.mesafedir.


15/79

Taktik ap (TACTICALTaktik ap (TACTICAL

DIAMETER):DIAMETER):Balang rotasndan 180Balang rotasndan 180derece uzaklaldnda,derece uzaklaldnda,

geminin arlkgeminin arlkmerkezinin, ilk rotayamerkezinin, ilk rotayadikey uzakldr. Bakadikey uzakldr. Bakabir deyile 180bir deyile 180derecedeki GE tir.derecedeki GE tir.

(kinci gei olarak da(kinci gei olarak daisimlendirilir.)isimlendirilir.)


16/79

SON APSON AP

(FINAL DIAMETER):(FINAL DIAMETER):lk rotadan 90 derecelk rotadan 90 dereceuzaklatktan sonrauzaklatktan sonra

sabitleen ve daireselsabitleen ve daireselbir ekil alanbir ekil alanemberin apnaemberin apnadenir. Srekli dnmedenir. Srekli dnme

emberi ap veyaemberi ap veyadnme emberi apdnme emberi apolarak daolarak daisimlendirilir.isimlendirilir.


17/79

PVOT NOKTASIPVOT NOKTASI

(SAVRULMA NOKTASI)(SAVRULMA NOKTASI)(PIVOTING POINT):(PIVOTING POINT):

Srekli dnn herhangi bir annda, dnmeSrekli dnn herhangi bir annda, dnmeemberi merkezinden geminin baemberi merkezinden geminin ba--k izgisinek izgisineindirilen dikmenin, bu izgiyi kestii noktayaindirilen dikmenin, bu izgiyi kestii noktaya

denir.denir.


18/79

GEMLERN DNMEGEMLERN DNME

DEERLERDEERLER

Denizciler arasnda sylenegelen ve eitliDenizciler arasnda sylenegelen ve eitlikitaplarda belirtilen, gemi boyunun katlar olarakkitaplarda belirtilen, gemi boyunun katlar olarakverilen dnme emberi deerleri vardr. Buverilen dnme emberi deerleri vardr. Budeerler, ayrntl hesap yaplmasndeerler, ayrntl hesap yaplmasn

gerektirmeyen durumlarda, gemi kullancyagerektirmeyen durumlarda, gemi kullancyakabaca bir fikir vererek yardmc olurlar.kabaca bir fikir vererek yardmc olurlar.


19/79


DEERLERDEERLER

Ortalama ilerleme 3 ila 5 gemi boyu, taktik ap 4Ortalama ilerleme 3 ila 5 gemi boyu, taktik ap 4gemi boyu, ilk gei iki gemi boyu, srekli dnmegemi boyu, ilk gei iki gemi boyu, srekli dnmeemberi ap yaklak 3 gemi boyu dolayndadr.emberi ap yaklak 3 gemi boyu dolayndadr.Bir dnme emberinin tamamlanmas iin ticaretBir dnme emberinin tamamlanmas iin ticaret

gemilerinin 6 dakikadan 30 dakikaya kadargemilerinin 6 dakikadan 30 dakikaya kadardeien zamanlara ihtiya duyduklar bilinir.deien zamanlara ihtiya duyduklar bilinir.


20/79


DEERLERDEERLERBu bilgiler dar sular veya iyi hesap edilmesiBu bilgiler dar sular veya iyi hesap edilmesigereken dnlerde yetersizdir. Bu durumlardagereken dnlerde yetersizdir. Bu durumlardakullanlan geminin bulunulan koullardaki kesinkullanlan geminin bulunulan koullardaki kesindnme emberi deerlerini bilmek gerekir. Bu dadnme emberi deerlerini bilmek gerekir. Bu daancak deiik hz ve farkl koullarda mmknancak deiik hz ve farkl koullarda mmknolduunca ok sancak ve iskeleye dnme deneyiolduunca ok sancak ve iskeleye dnme deneyiyapp; elde edilen bilgilerin yanlarnayapp; elde edilen bilgilerin yanlarnagerekletii koullar kaydedilmek artylagerekletii koullar kaydedilmek artylakprst bilgi kartna ilenmesiyle elde edilir.kprst bilgi kartna ilenmesiyle elde edilir.


21/79


DEERLERDEERLERDnme konusunda dier yaklak deerler hzDnme konusunda dier yaklak deerler hzhakknda verilebilir. Dnmenin deiik evrelerindehakknda verilebilir. Dnmenin deiik evrelerinde

hzlar birbirinden farkl ve dmen baslmadanhzlar birbirinden farkl ve dmen baslmadannceki hzdan dktr. Hzdaki azalma 180nceki hzdan dktr. Hzdaki azalma 180dereceye dnene kadar devam eder ve hemen hemendereceye dnene kadar devam eder ve hemen hemensabitleir. En byk hz kayb 20 ile 90 derecesabitleir. En byk hz kayb 20 ile 90 derece

arasndadr. Alabanda dmenle dnen ortaarasndadr. Alabanda dmenle dnen ortabyklkteki ticaret gemisi ilk hznn, 90 derecebyklkteki ticaret gemisi ilk hznn, 90 derecedndkten sonra 1/4 n, 180 derece dndktendndkten sonra 1/4 n, 180 derece dndktensonra 1/3 n kaybeder. Gemi bydke bu kaypsonra 1/3 n kaybeder. Gemi bydke bu kayp

fazlalar.fazlalar.


22/79

GEM KULLANMADAGEM KULLANMADA

RZGARIN ETKSRZGARIN ETKS


23/79

GEM KULLANMADAGEM KULLANMADA

RZGARIN ETKSRZGARIN ETKSGemi kullanmada rzgarn etkisi aadakiGemi kullanmada rzgarn etkisi aadakizelliklere bal olarak deiir:zelliklere bal olarak deiir:

.Rzgarn hzna.Rzgarn hzna

.Rzgarn grece ynne.Rzgarn grece ynne

.Geminin sust alan ve aerodinamik.Geminin sust alan ve aerodinamik(akmizgililik) biimine(akmizgililik) biimine

.Geminin draft ve trimine.Geminin draft ve trimine

.Geminin yol alma durumuna (ileri veya.Geminin yol alma durumuna (ileri veyatornistan yol almasna, suda durmasna)tornistan yol almasna, suda durmasna)


24/79

RZGARIN HIZI:RZGARIN HIZI:

Gemiyi etkileyen toplam kuvvet rzgar hznnGemiyi etkileyen toplam kuvvet rzgar hznnkaresiyle artar.karesiyle artar.

Yani belli bir gemiye deen belirli grece ynlYani belli bir gemiye deen belirli grece ynlrzgarn hz iki katna karsa gemiye uygulananrzgarn hz iki katna karsa gemiye uygulanantoplam rzgar kuvveti drt katna kar.toplam rzgar kuvveti drt katna kar.


25/79

RZGARIN GRECE YN:RZGARIN GRECE YN:

Ayn gemi ayn rzgar pruvasndan, pupasndanAyn gemi ayn rzgar pruvasndan, pupasndanveya bordasndan aldnda gemiyi etkileyen toplamveya bordasndan aldnda gemiyi etkileyen toplamrzgar kuvveti farkl farkl olur. Belirli bir gemiderzgar kuvveti farkl farkl olur. Belirli bir gemiderzgaryznn byyp klmesi gemininrzgaryznn byyp klmesi geminin

omurgas ile rzgar ynnn yapt aya, yaniomurgas ile rzgar ynnn yapt aya, yanirzgarn grece ynne baldr.rzgarn grece ynne baldr.


26/79


Bu a 90 derece olduunda, yani rzgar kemereBu a 90 derece olduunda, yani rzgar kemereynnden geldiinde, rzgaryz en geniynnden geldiinde, rzgaryz en geniyzlmne; sfr olduunda, yani pruva ya dayzlmne; sfr olduunda, yani pruva ya dapupadan geldiinde ise en kk yzlmpupadan geldiinde ise en kk yzlm

deerine ular.deerine ular.


27/79


Ayn gemi ayn rzgar bordadan aldnda pupaAyn gemi ayn rzgar bordadan aldnda pupa

veya pruvasndan ald iin daha geni birveya pruvasndan ald iin daha geni birrzgaryz gstereceinden, pupasndan alnca darzgaryz gstereceinden, pupasndan alnca dapruvasna gre ayn genilikte rzgaryz gstersepruvasna gre ayn genilikte rzgaryz gstersebile, aerodinamik yapnn (akmizgililiin) farklbile, aerodinamik yapnn (akmizgililiin) farkl

olmas nedeniyle, yani pupadan gelen rzgarn dahaolmas nedeniyle, yani pupadan gelen rzgarn dahagirintili kntl bir sust yapya etki etmesigirintili kntl bir sust yapya etki etmesinedeniyle geminin zerindeki toplam kuvvet bakanedeniyle geminin zerindeki toplam kuvvet bakabaka olur.baka olur.


28/79

GEMNN SUST ALANIGEMNN SUST ALANI

VE AERODNAMKVE AERODNAMK(AKIMZGLLK) BM:(AKIMZGLLK) BM:Bir geminin zerindeki toplam rzgar itmeBir geminin zerindeki toplam rzgar itme

kuvvetinin deeri geminin sustnde kalan yapsnnkuvvetinin deeri geminin sustnde kalan yapsnnhava akm izgilerine gre alnan dik kesitininhava akm izgilerine gre alnan dik kesitinin(rzgaryznn) yzlmne ve hava akm(rzgaryznn) yzlmne ve hava akmizgileri iinde bulunan gemi st yapsnnizgileri iinde bulunan gemi st yapsnn

aerodinamik biimliliine (akmizgililik durumuna)aerodinamik biimliliine (akmizgililik durumuna)bal olarak deiir. Rzgaryz deeri ne kadarbal olarak deiir. Rzgaryz deeri ne kadarbyk olursa, rzgarn gemiye urayaca kuvvet debyk olursa, rzgarn gemiye urayaca kuvvet deo kadar byk olur.o kadar byk olur.


29/79


30/79

RZGARRZGAR

veveGEMNN DRAFT VEGEMNN DRAFT VETRM:TRM:

Rzgar, geminin sust blmn iterek onuRzgar, geminin sust blmn iterek onurzgaraltna doru hareket ettirmeye, su ise gemininrzgaraltna doru hareket ettirmeye, su ise gemininsualt blmne diren gstererek, onununsualt blmne diren gstererek, onunun

rzgaraltna doru hareket etmesini nlemeyerzgaraltna doru hareket etmesini nlemeyealr. Bu yzden rzgarn etkisi bu alanlarnalr. Bu yzden rzgarn etkisi bu alanlarnbyklne, yani geminin draft ve trimine baldr.byklne, yani geminin draft ve trimine baldr.


31/79

RZGARRZGAR

veveGEMNN DRAFT VEGEMNN DRAFT VETRM:TRM:

Rzgar bo gemiler zerinde byk, ykl gemilerRzgar bo gemiler zerinde byk, ykl gemilerzerinde daha kk etki oluturur. Ayn ekildezerinde daha kk etki oluturur. Ayn ekildetrime bal olara sustndeki rzgaryz vetrime bal olara sustndeki rzgaryz ve

sualtndaki dme yz alanlarnn byklsualtndaki dme yz alanlarnn bykldeitii taktirde, rzgarn da etkisi farkl olur.deitii taktirde, rzgarn da etkisi farkl olur.


32/79

RZGARRZGARveve

GEMNN YOLALMA DURUMU (LERGEMNN YOLALMA DURUMU (LERVEYA TORNSTAN YOLALMASI, SUDAVEYA TORNSTAN YOLALMASI, SUDA

DURMASI):DURMASI):

Gemiye kuvvet uygulayan rzgar, gemininGemiye kuvvet uygulayan rzgar, geminin

yolalma ya da suda serbest durma durumuna greyolalma ya da suda serbest durma durumuna greaadaki etkilerden bir ksmna ya da tmne nedenaadaki etkilerden bir ksmna ya da tmne nedenolur:olur:


33/79

RZGARRZGARveve

GEMNN YOLALMA DURUMU (LERGEMNN YOLALMA DURUMU (LERVEYA TORNSTAN YOLALMASI, SUDAVEYA TORNSTAN YOLALMASI, SUDA

DURMASI):DURMASI):

.Hz deitirme.Hz deitirme

.Drme.Drme

.Savurtma.Savurtma

.Bayltma.Bayltma

Bu etkilerin olumasnda srasyla rzgarn grece yn, gemininBu etkilerin olumasnda srasyla rzgarn grece yn, gemininyolalma durumu, eim durumu, geminin sust yapsnn gemiyolalma durumu, eim durumu, geminin sust yapsnn gemiboyunca dalm etkili olur.boyunca dalm etkili olur.


34/79

RZGARIN LERRZGARIN LER

YOLALAN BR GEMYOLALAN BR GEMZERNDEK ETKLER:ZERNDEK ETKLER:

A) PRUVA RZGARI:A) PRUVA RZGARI:leri yolalan bir gemiye deen pruva rzgar gemininleri yolalan bir gemiye deen pruva rzgar gemininhzn azaltr. Gemi havadakinden daha etkili birhzn azaltr. Gemi havadakinden daha etkili bir

dmen dinleme kuvveti kazanr. Kolay dmen tutar.dmen dinleme kuvveti kazanr. Kolay dmen tutar.Ba rzgaraltna kama eilimindedir. Hz azaldkaBa rzgaraltna kama eilimindedir. Hz azaldkarzgara aykrlamak ister. Durma mesafesi ksalr,rzgara aykrlamak ister. Durma mesafesi ksalr,kolay durur.kolay durur.


35/79



B)BAOMUZLUK RZGARI:B)BAOMUZLUK RZGARI:Hz azaltma ve rzgaraltna drme yanndaHz azaltma ve rzgaraltna drme yanndasavrulma oluturur. Baomuzluk rzgarnn etkileri,savrulma oluturur. Baomuzluk rzgarnn etkileri,geminin sust yapsnn gemi boyunca dalmnageminin sust yapsnn gemi boyunca dalmna

da bal olarak deiir. rnein batan kasaral birda bal olarak deiir. rnein batan kasaral birgemide, rota tutmak iin srekli rzgarst dmenigemide, rota tutmak iin srekli rzgarst dmenikullanmak gerekir. Ba rzgaraltna kamak ister;kullanmak gerekir. Ba rzgaraltna kamak ister;rzgarstne zor dner. Gemi rzgaraltna der.rzgarstne zor dner. Gemi rzgaraltna der.


36/79



B)BAOMUZLUK RZGARI:B)BAOMUZLUK RZGARI:Ktan kasaral bir gemide ise, yani savrulmaKtan kasaral bir gemide ise, yani savrulmanoktasnn k tarafndaki rzgaryznoktasnn k tarafndaki rzgaryz--dmeyzdmeyzetkileim deeri batakinden daha byk olanetkileim deeri batakinden daha byk olan

gemilerde ise rotada tutmak iin srekli rzgaraltgemilerde ise rotada tutmak iin srekli rzgaraltdmeni kullanmak gerekir. Ba rzgarstnedmeni kullanmak gerekir. Ba rzgarstnekamak ister. Rzgaraltna zor dner. Gemikamak ister. Rzgaraltna zor dner. Gemirzgaraltna der.rzgaraltna der.


37/79



C)KEMERE RZGARI:C)KEMERE RZGARI:Kemere rzgar, geminin sust yapsnn gemi boyuncaKemere rzgar, geminin sust yapsnn gemi boyuncadalmna gre geminin hzn biraz azaltr veya oaltr.dalmna gre geminin hzn biraz azaltr veya oaltr.Batan kasaral gemilerde, baka bir ifadeyle savrulmaBatan kasaral gemilerde, baka bir ifadeyle savrulmanoktasnn ba tarafndaki rzgaryznoktasnn ba tarafndaki rzgaryz--dmeyz etkileimdmeyz etkileim

deeri ktakinden daha byk olan gemilerde, dmen tutmadeeri ktakinden daha byk olan gemilerde, dmen tutmazerindeki etkisi az olmakla birlikte, ba rzgaraltna kamazerindeki etkisi az olmakla birlikte, ba rzgaraltna kamaeilimindedir. Gemiyi rotada tutmak iin az da olsaeilimindedir. Gemiyi rotada tutmak iin az da olsarzgarst dmeni gerekir. Yksek deerde dme olur.rzgarst dmeni gerekir. Yksek deerde dme olur.


38/79



C)KEMERE RZGARI:C)KEMERE RZGARI:

Ktan kasaral gemilerde, yani savrulmaKtan kasaral gemilerde, yani savrulmanoktasnn k tarafndaki rzgaryznoktasnn k tarafndaki rzgaryz--dmeyzdmeyzetkileim deeri batakinden daha byk olanetkileim deeri batakinden daha byk olangemilerde, dmen tutma zerindeki etkisi az olmaklagemilerde, dmen tutma zerindeki etkisi az olmaklabirlikte, ba rzgarstne kama eilimindedir.birlikte, ba rzgarstne kama eilimindedir.Yksek deerde dme olur.Yksek deerde dme olur.


39/79


YOLALAN BR GEMYOLALAN BR GEMZERNDEK ETKLER:ZERNDEK ETKLER:D)KIOMUZLUK RZGARI:D)KIOMUZLUK RZGARI:

Komuzluk rzgarlar ileri yolalan gemilerinKomuzluk rzgarlar ileri yolalan gemilerinhznda artmaya neden olur. Batan kasaralhznda artmaya neden olur. Batan kasaralgemilerde, dier bir ifadeyle savrulma noktasnngemilerde, dier bir ifadeyle savrulma noktasnnba tarafndaki rzgaryzba tarafndaki rzgaryz--dmeyz etkileimdmeyz etkileimdeeri ktakinden daha byk olan gemilerde,deeri ktakinden daha byk olan gemilerde,rotada tutmak iin rzgarst dmeni gerekir. Barotada tutmak iin rzgarst dmeni gerekir. Barzgaraltna kama eilimindedir. Ancak hzrzgaraltna kama eilimindedir. Ancak hzazaldnda rzgara aykrlama eilimi ar basmayaazaldnda rzgara aykrlama eilimi ar basmayabalar. Durma uzakl byr.balar. Durma uzakl byr.


40/79



E) PUPA RZGARI:E) PUPA RZGARI:Pupa rzgar ileri yolalan geminin hzn arttrr.Pupa rzgar ileri yolalan geminin hzn arttrr.Pupa rzgarnn etkisi altndaki gemiler kolayPupa rzgarnn etkisi altndaki gemiler kolay

dmen tutar. zellikle hz azaldka rzgaradmen tutar. zellikle hz azaldka rzgaraaykralamak ister, durma uzakl byr; zor durur.aykralamak ister, durma uzakl byr; zor durur.


41/79

F)TORNSTAN YOLALANF)TORNSTAN YOLALANGEMLER ZERNDEGEMLER ZERNDE

RZGARIN ETKLER:RZGARIN ETKLER:

Rzgarn tornistan yolalan gemiler zerindeRzgarn tornistan yolalan gemiler zerindeoluturduu en nemli iki etki drtme veoluturduu en nemli iki etki drtme vesavurtmadr. Geri yolalan gemilerde savrulmasavurtmadr. Geri yolalan gemilerde savrulmanoktas iyice ka yakn yerleir.noktas iyice ka yakn yerleir.


42/79



Geminin sust ve sualt blmlerinin gemiGeminin sust ve sualt blmlerinin gemiboyunca dalm nasl olursa olsun, yer deitirenboyunca dalm nasl olursa olsun, yer deitirensavrulma noktas nedeniyle rzgaryznn byksavrulma noktas nedeniyle rzgaryznn bykbir blm savrulma noktasnn ba tarafndabir blm savrulma noktasnn ba tarafndaolaca iin rzgar hangi grece ynden gelirseolaca iin rzgar hangi grece ynden gelirsegelsin, geri yolalan gemilerin tmnde rzgar bagelsin, geri yolalan gemilerin tmnde rzgar barzgaraltna savurup, drr.rzgaraltna savurup, drr.


43/79



Geminin k rzgarn gzne doru ynelir.Geminin k rzgarn gzne doru ynelir.Geri yolalan gemilerde, kn rzgar arama eiliminGeri yolalan gemilerde, kn rzgar arama eiliminbalangtaki iddeti, rzgar kemerenin gerisindenbalangtaki iddeti, rzgar kemerenin gerisindenya da kemereye yakn ynlerden gelirken ok,ya da kemereye yakn ynlerden gelirken ok,kemerenin nnden gelirken ise azdr.kemerenin nnden gelirken ise azdr.Manevralarda kn rzgar arama eilimi herManevralarda kn rzgar arama eilimi herzaman hesaba katlmaldr.zaman hesaba katlmaldr.


44/79

RZGARIN SUDA DURANRZGARIN SUDA DURAN

GEMLER ZERNDEKGEMLER ZERNDEKETKS:ETKS:

Bal veya demirli olmadan suda duran gemilerBal veya demirli olmadan suda duran gemilerrzgar etkisiyle rzgara kar en byk direncirzgar etkisiyle rzgara kar en byk direncigsterecek duruma gelinceye dek savrulurlar. Bugsterecek duruma gelinceye dek savrulurlar. Bu

durum da rzgar hemen hemen kemeredurum da rzgar hemen hemen kemereistikametinde almalardr.istikametinde almalardr.


45/79

AKINTI:AKINTI:

Geminin her noktasn ayn ekilde etkileyenGeminin her noktasn ayn ekilde etkileyenktle halinde bir aknt sz konusu olduunda suyaktle halinde bir aknt sz konusu olduunda suyagre geminin manevra zellikleri ayn kalr.gre geminin manevra zellikleri ayn kalr.


46/79

KME (SQUAT):KME (SQUAT):

S = CS = CBB x Vx V22 // 100 (Ak deniz)100 (Ak deniz)

S = 2CS = 2CBB x Vx V22 // 100 (S su)100 (S su)


47/79

SI SU:SI SU:

SI SUSI SU

OMURGA ALTI MESAFE = < 1/2 x DRAFTOMURGA ALTI MESAFE = < 1/2 x DRAFT

VEYAVEYA

DERNLK = < 1.5 x DRAFTDERNLK = < 1.5 x DRAFT


48/79

DAR SU:DAR SU:

BANK ETKSBANK ETKS

KANALA AYKIRILAMAKANALA AYKIRILAMA

INTERACTIONINTERACTION


49/79

BR GEMNN MANEVRA KABLYETBR GEMNN MANEVRA KABLYET


50/79

DMEN:DMEN:

Sancaa dn iskeleye dn


51/79

Padl pervane (ark)


52/79


53/79

UskurPervaneUskurPervane


54/79

PERVANE:PERVANE:

SABT ADIMSABT ADIMPERVANELERPERVANELER

DEKEN ADIMDEKEN ADIMPERVANELERPERVANELER


55/79


56/79

YNLENDRLEBLR FTYNLENDRLEBLR FTPERVANE:PERVANE:


57/79

YNLENDRLEBLRYNLENDRLEBLRPERVANE:PERVANE:


58/79

YNLENDRLEBLRYNLENDRLEBLRPERVANE:PERVANE:


59/79


60/79


61/79

Ba ve k iterlerBa ve k iterler


62/79

Rmorkrlerin KullanmRmorkrlerin Kullanm


63/79

Rmorkrlerin KullanmRmorkrlerin Kullanm


64/79


65/79


66/79

TAHRK SSTEMLERNE GR:TAHRK SSTEMLERNE GR:

FARKLI TP ANA MAKNELERN NCELENMESFARKLI TP ANA MAKNELERN NCELENMES


67/79

TAHRK SSTEMLERNETAHRK SSTEMLERNEGRGR::

FARKLI TP ANAFARKLI TP ANA

MAKNELERNMAKNELERNNCELENMESNCELENMES


68/79

ANA MAKNEANA MAKNE

Bir geminin manevrasnda en etkinBir geminin manevrasnda en etkinkuvvet kayna ana makine(ler)dir.kuvvet kayna ana makine(ler)dir.

Bu yzden baarl bir manevra iinBu yzden baarl bir manevra iinncelikle kullanlan makinenin manevrancelikle kullanlan makinenin manevraynnden karakteristiklerini bilmekynnden karakteristiklerini bilmek

gerekir.gerekir.


69/79

SEVK SSTEMLERNN TARH


70/79


71/79


72/79

Pistonlu Buhar MakineleriPistonlu Buhar Makineleri

Yeni gemilerde hemen hemenYeni gemilerde hemen hemenkullanlmamaktadrlar. Bu ekilde inakullanlmamaktadrlar. Bu ekilde inaedilmi az sayda gemide vardr.edilmi az sayda gemide vardr.

Manevras kolaydr.Manevras kolaydr.

abuk yant verir. (alma sresi ksadr)abuk yant verir. (alma sresi ksadr)

Tersinebilir.Tersinebilir.

Dk tornalarda altrlabilirDk tornalarda altrlabilir

Dorudan pervaneye balanabilir.Dorudan pervaneye balanabilir.


73/79


74/79

Dizel MakinelerDizel Makineler


75/79

Dizel MakinelerDizel Makineler

Alak hzl: 100 RPM civarAlak hzl: 100 RPM civar

Orta hzl: 300Orta hzl: 300--500 RPM civar500 RPM civar

Yksek hzl: 500 RPM zeriYksek hzl: 500 RPM zeri

Alma sresi 5Alma sresi 5 -- 50 saniye50 saniye

En dk manevra tornas en yksekEn dk manevra tornas en yksektornadan %60 dktr.tornadan %60 dktr.

Tam yoldan tornistana zor alr veyaTam yoldan tornistana zor alr veyaalmayabilir.almayabilir.

Eski tiplerde manevra says snrldr.Eski tiplerde manevra says snrldr.


76/79

Buhar Trbin MakineleriBuhar Trbin Makineleri

Verimli torna :3000Verimli torna :3000 -- 6000 RPM6000 RPM

Tersinemez.Tersinemez.

Tornistan trbininin gc 2/3 dr.Tornistan trbininin gc 2/3 dr.

Srekli 5Srekli 5 -- 8 dakika alabilir.8 dakika alabilir.

Dk tornalarda altrlabilir.Dk tornalarda altrlabilir.


77/79

Gaz Trbin MakineleriGaz Trbin Makineleri

zellikleri Buhar trbinleriyle hemenzellikleri Buhar trbinleriyle hemen

hemen ayndr. ok daha ksa sredehemen ayndr. ok daha ksa sredehazr edilebilir. Yksek yakt tketimihazr edilebilir. Yksek yakt tketimivardr.vardr.


78/79

Turbo ElektrikTurbo Elektrik -- Dizel ElektrikDizel Elektrik

Kullanc ynnden tam bir kontrol szKullanc ynnden tam bir kontrol sz

konusudur.konusudur.


79/79

Pervane ve makine tipi ilikisiPervane ve makine tipi ilikisi

Deiken adm pervaneDeiken adm pervanekullanldnda manevra ynndenkullanldnda manevra ynndenmakinelerin bu zelliklerimakinelerin bu zelliklerinemlerini yitirirnemlerini yitirir

gemi manevrası temel konular

Documents