genel muhasebe - mİkroarsiv.mikro.com.tr:81/files/v12xx/documents/muhasebe_modulu.pdf · genel...

Vr.12 (9000 Serisi) 1 Genel Muhasebe

GENEL MUHASEBE

1. GENEL MUHASEBE MODÜLÜ’NE GĠRĠġ ................................................................... 6

1.1 HESAP PLANI ........................................................................................................... 6 1.1.1 Kartlar Yardım Tuşları ................................................................................... 7 1.1.2 Hesap tanıtım kartı (087100) ......................................................................... 9 1.1.3 Muhasebe hesap hareket föyü (081100) ..................................................... 15 1.1.4 Muhasebe cari hesap hareket föyü (081120) .............................................. 19 1.1.5 Hesap planı grup tanıtım kartı (087200) ...................................................... 20 1.1.6 Standart hesap planı yükleme (087400) ..................................................... 20 1.1.7 Hesap Hareketleri Aktarma ......................................................................... 20

1.1.7.1 Alt hesap hareketlerini baĢka alt hesaba aktarma (087700) ............................... 20 1.1.7.2 Üst hesap hareketlerini kendine ait alt hesaba aktarma (087701) ...................... 21

1.2 SORUMLULUK MERKEZLERĠ VE DAĞITIM ANAHTARLARI ............................................. 21 1.2.1 Sorumluluk merkezleri tanıtım kartı (087500) ............................................. 21 1.2.2 Sorumluluk merkezleri hareket föyü (081110) ............................................. 22 1.2.3 Dağıtım anahtarları tanıtım kartı (087520) .................................................. 23

1.3 YÖNETĠM ............................................................................................................... 24 1.3.1 Hesap Planı Yönetimi (080001) ................................................................... 24 1.3.2 Hesap Planı Mizanı Yönetimi (080002) ....................................................... 27 1.3.3 Sorumluluk Merkezleri Yönetimi (080003) .................................................. 28 1.3.4 Muhasebe fişi yönetimi (081009) ................................................................. 28

1.4 MUHASEBE HESAP BÜTÇESĠ ................................................................................... 30 1.4.1.1 Yıllık muhasebe hesap bütçe giriĢi (087800) ...................................................... 30 1.4.1.2 Muhasebe hesap bütçe listesi (087850) ............................................................. 30 1.4.1.3 Muhasebe hesap bütçesi karĢılaĢtırma raporu (084700) .................................... 31 1.4.1.4 Muhasebe hesap bütçe küpü (084751) ............................................................... 31

1.5 ENFLASYON DÜZELTMESĠ MUHASEBESĠ ĠġLEMLERĠ ................................................... 31 1.5.1 Dönem sonu enflasyon düzeltmesi muhasebesi farkı fişi oluşturma (088500) 31

Stok Yönetimi Modülünde Yapılacak 2004 Yılı Enflasyon Düzeltmesi ............ 31 Genel Muhasebe Hesap Tanıtım Kartında Yapılacak ĠĢlemler ....................... 31 DavranıĢ biçimi parasal olmayan unsurlardan oluĢan enflasyon farkı bir sonraki

dönemin baĢında oluĢturulacak; .............................................................................. 32 Dönem sonu enflasyon düzeltmesi muhasebesi farkı fiĢi oluĢturma ............... 32

1.5.2 Önceki dönem enflasyon farkını maliyetlere aktarma fişi oluşturma (088501) 34

1.6 MUHASEBE FĠġLERĠ ................................................................................................ 34 1.6.1 Muhasebe Fişleri Yardım Tuşları ................................................................. 34

Bunları Biliyor Musunuz? ................................................................................ 37 Butonlar (Form Kayıt, Form Sil, Statik ve Dinamik Alan Fontları DeğiĢtirme) . 37 Koordinat Göstergesi ...................................................................................... 38 Sayfa Çizgileri ................................................................................................. 38 Döküm Sayısı ................................................................................................. 38 Genel Veriler ................................................................................................... 39 Sayfa Ayarları ................................................................................................. 40 ġablon Dosya Adı ........................................................................................... 40 Alt Toplam Seç ............................................................................................... 41 Alt Toplam DeğiĢtir ......................................................................................... 42 Forma Statik, Dinamik, DB Statik, DB Dinamik Mesaj ve Resim Alanı Ekleme

43 1.6.2 Standart Muhasebe fişleri (081000) ............................................................ 48

Vr.12 (9000 Serisi) Genel Muhasebe

2

1.6.3 Standart Muhasebe Fişi 2 (081001) ............................................................ 54 1.6.4 Dövizli Muhasebe fişleri (081002) ................................................................ 55 1.6.5 Muhasebe fişi yönetimi (081009) ................................................................. 55 1.6.6 Dönemsel işlem fişi (081003) ...................................................................... 55 1.6.7 Özel Mahsup Fişi İşlemleri ........................................................................... 57

1.6.7.1 Özel mahsup fiĢi (081005) .................................................................................. 57 Önemli Not: ..................................................................................................... 58

1.6.7.2 Otomatik özel mahsup fiĢi oluĢtur (081006) ........................................................ 58 1.6.7.3 Muhasebe fiĢleri yönetimi (081009) .................................................................... 59

1.6.8 Muhasebe hareketleri yönetimi (081010) .................................................... 60 1.6.9 Muhasebe fiş detayları yönetimi (081011) ................................................... 61 1.6.10 Muhasebe fişi grup tanımları (081008) ........................................................ 61

1.7 DEFTERLER ........................................................................................................... 62 1.7.1 Kasa defteri (082100) .................................................................................. 62 1.7.2 Yevmiye defteri (082200) ............................................................................. 63 1.7.3 Büyük Defter ................................................................................................ 65

1.7.3.1 Büyük defter standart dökümü (082310) ............................................................. 65 1.7.3.2 Büyük defter T Cetveli Dökümü (082320) ........................................................... 66

1.7.4 Envanter Defteri ........................................................................................... 66 1.7.4.1 Envanter Defteri T Cetveli Dökümü ..................................................................... 66

1.7.4.1.1 AçılıĢ bilânçosu - Gelir/Gider tablosu - KapanıĢ bilânçosu (082410) ............. 66 1.7.4.1.2 Cari - banka - kasa - hizmet - masraf - personel listeleri (082411) ................ 67 1.7.4.1.3 Değerli kâğıt listesi (082412) ......................................................................... 67

1.7.4.2 Envanter Defteri Borç/Alacak Sıralı ..................................................................... 67 1.7.4.2.1 AçılıĢ bilânçosu - Gelir/Gider tablosu - KapanıĢ bilânçosu (082420) ............. 67 1.7.4.2.2 Cari - banka - kasa - hizmet - masraf - personel listeleri (082421) ................ 68 1.7.4.2.3 Değerli kâğıt listesi (082422) ......................................................................... 68

1.7.4.3 Stok Listesi (082430) .......................................................................................... 68 1.7.4.4 Sabit Kıymet Listesi (082431) ............................................................................. 68

1.8 MĠZANLAR .............................................................................................................. 68 Mizanlarda hesaplar farklı renkte dökülebilir mi? ............................................ 69

1.8.1 Mizan föyü (80002) ...................................................................................... 69 1.8.2 Mizan Kübü (080004)................................................................................... 69 1.8.3 Grup mizanı (083100) .................................................................................. 70 1.8.4 Ana hesap mizanı (083200) ......................................................................... 73 1.8.5 Genel mizan (083300) ................................................................................. 75 1.8.6 Alt hesap mizanı (083400) ........................................................................... 75 1.8.7 Genel amaçlı hesap mizanı (083800) .......................................................... 76 1.8.8 Birleştirilmiş Veritabanları Bazında Mizan ................................................... 78

1.8.8.1 Grup mizanı (083110) ......................................................................................... 78 1.8.8.2 Ana hesap mizanı (083210) ................................................................................ 78 1.8.8.3 Genel mizan (083310) ......................................................................................... 79 1.8.8.4 Alt hesap mizanı (083410) .................................................................................. 79

1.8.9 Alternatif Şirketler Bazında Mizan ................................................................ 79 1.8.9.1 Alternatif mizan parametreleri (083012) .............................................................. 79

Önemli Not! .............................................................................................................. 79 1.8.9.2 Grup mizanı (83120) ........................................................................................... 80 1.8.9.3 Ana hesap mizanı (083220) ................................................................................ 80 1.8.9.4 Genel mizan (083320) ......................................................................................... 81 1.8.9.5 Alt hesap mizanı (083420) .................................................................................. 81 1.8.9.6 Alternatif mizan parametreleri listesi (083013) .................................................... 81

1.9 RAPORLAR & GRAFĠKLER ........................................................................................ 81 1.9.1 Muavin Döküm ............................................................................................. 81


3

1.9.1.1 Standart muavin döküm (084110) ....................................................................... 81 1.9.1.2 KarĢı hesap detaylı muavin döküm (084115) ...................................................... 83 1.9.1.3 Cari hesap detaylı muavin döküm (084116)........................................................ 83 1.9.1.4 Döviz detaylı muavin döküm (084120) ................................................................ 84 1.9.1.5 Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084130) ......................................... 84 1.9.1.6 Sorumluluk merkezi çoklu seçimli muavin döküm (084140) ................................ 85 1.9.1.7 BirleĢtirilmiĢ Muavin Döküm ................................................................................ 85

1.9.1.7.1 Standart muavin döküm (084150) ................................................................. 85 1.9.1.7.2 Döviz detaylı muavin döküm (084160) .......................................................... 85 1.9.1.7.3 Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084170) ................................... 86

1.9.2 Hesap planı dökümü (084200) .................................................................... 86 Hesap Tarama Kriteri ve Filtreleri ................................................................... 86 Kod Filtreleri ................................................................................................... 86 Durum Filtreleri ............................................................................................... 87 Genel Kayıt Filtreleri ....................................................................................... 87 Yardımcı Tablo Filtreleri .................................................................................. 87 Yaz boz tahtası filtreleri .................................................................................. 87 Belirli kayıtlar ve özel sorgu filtresi .................................................................. 87 Filtre sakla ...................................................................................................... 88 Filtre yükle ...................................................................................................... 88

1.9.3 Sorumluluk Merkezleri Tanıtım Dökümü ..................................................... 88 1.9.4 Fiş Dökümleri ............................................................................................... 88

1.9.4.1 Yevmiye numarasına göre fiĢ dökümleri (084300) .............................................. 89 1.9.4.2 Tarih sıra numarasına göre fiĢ dökümleri (084310) ............................................ 90

1.9.5 Yevmiye dökümleri (084400) ....................................................................... 91 1.9.6 Fiş özet raporu (084500) ............................................................................. 92 1.9.7 Genel hareket raporu (084600) ................................................................... 93 1.9.8 Genel durum tablosu (087300) .................................................................... 93 1.9.9 Sorumluluk merkezleri (Hesap dağılımlı) raporu (084800).......................... 93 1.9.10 Belge no detaylı yevmiye (084900) ............................................................. 94 1.9.11 Gelir Gider Tabloları .................................................................................... 95

1.9.11.1 Gelir - Gider tablosu 1 (084950) ..................................................................... 95 1.9.11.2 Gelir - Gider tablosu 2 (084960) ..................................................................... 95 1.9.11.3 Tahmini Gelir Tablosu (084970) ..................................................................... 95

1.9.12 Hesap Grafiği ............................................................................................... 96 1.9.13 Özel Mahsup İşlem Raporu (088110) ......................................................... 97

1.10 BĠLÂNÇO, MALĠ TABLOLAR VE FĠNANSAL ANALĠZ ...................................................... 98 Mali Tablo Parametreleri Hakkında… ............................................................. 98

1.10.1 İşletme Özet Bilânçosu ................................................................................ 98 1.10.1.1 Özet bilânço (AKTĠF) (085111) ....................................................................... 98 1.10.1.2 Özet bilânço (PASĠF) (085112) ..................................................................... 100 1.10.1.3 Özet bilânço (085120) .................................................................................. 100 1.10.1.4 ĠĢletme özet bilânçosu aktif parametreleri (085130) ..................................... 100 1.10.1.5 ĠĢletme özet bilânçosu pasif parametreleri (085140) .................................... 102

1.10.2 İşletme Ayrıntılı Bilânçosu ......................................................................... 102 1.10.2.1 Ayrıntılı bilânço (AKTĠF) (085211) ................................................................ 103 1.10.2.2 Ayrıntılı bilânço (PASĠF) (085212) ................................................................ 104 1.10.2.3 Ayrıntılı bilânço (085220) .............................................................................. 104

1.10.3 Bilânço Dipnotları....................................................................................... 104 1.10.3.1 Tüm bilânço dipnotları basımı (085150) ....................................................... 104 1.10.3.2 Değer girilen bilanço dipnotları basımı (085160) .......................................... 104 1.10.3.3 Bilânço dipnot bilgileri giriĢi (085191) ........................................................... 104

1.10.4 İşletme Özet Gelir Tablosu ........................................................................ 104 1.10.4.1 ĠĢletme özet gelir tablosu (085300) ............................................................... 104


4

1.10.4.2 ĠĢletme özet gelir tablosu eski dönem bilgiler (085193) ................................ 105 1.10.5 İşletme Ayrıntılı Gelir Tablosu .................................................................... 105

1.10.5.1 ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosu (085400) .......................................................... 105 1.10.5.2 ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosu eski dönem bilgileri (085193) ........................... 105

1.10.6 Gelir Tablosu Dipnotları ............................................................................. 106 1.10.7 Diğer (Ek) Mali Tablolar ............................................................................. 106

1.10.7.1 SatıĢların Maliyeti Tablosu ĠĢlemleri.............................................................. 106 1.10.7.1.1 SatıĢların maliyeti tablosu (085510)........................................................... 106 1.10.7.1.2 SatıĢların maliyeti tablo parametresi (085520) .......................................... 107

1.10.7.2 Fon Akım Tablosu ĠĢlemleri .......................................................................... 108 1.10.7.2.1 Fon akım tablosu (085610) ........................................................................ 108 1.10.7.2.2 Fon akım tablo parametresi (085620) ........................................................ 108

1.10.7.3 Nakit Akım Tablosu ĠĢlemleri ........................................................................ 109 1.10.7.3.1 Nakit akım tablosu (085710) ...................................................................... 109 1.10.7.3.2 Nakit akım tablo parametresi (085720) ...................................................... 109

1.10.7.4 Kar Dağıtım Tablosu ..................................................................................... 109 1.10.7.4.1 Kar dağıtım tablosu (085810) .................................................................... 110 1.10.7.4.2 Kar dağıtım tablo parametresi (085820) .................................................... 110

1.10.7.5 Özkaynaklar değiĢim tablosu (085910) ......................................................... 110 1.10.8 Birleştirilmiş şirketler bazında bilânço ve gelir tabloları ............................. 110

1.10.8.1 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (AKTĠF) (085113) .................................................. 111 1.10.8.2 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (PASĠF) (085114) .................................................. 111 1.10.8.3 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (085121) ............................................................... 111 1.10.8.4 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (AKTĠF) (085213) ............................................. 111 1.10.8.5 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (PASĠF) (085214) ............................................. 112 1.10.8.6 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (085221) .......................................................... 112 1.10.8.7 BirleĢtirilmiĢ özet gelir tablosu (085223) ....................................................... 112 1.10.8.8 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı gelir tablosu (085224) .................................................. 113

1.10.9 Dönüştürülmüş Alternatif Bilânçolar ........................................................... 113 1.11 YILLIK BĠLDĠRĠM VE BEYANNAMELER ...................................................................... 113

1.11.1 E-Beyanname ............................................................................................ 113 1.11.1.1 Paketleme (086229) ...................................................................................... 113 1.11.1.2 Ġnternetten XML Ģema dosyası güncelle (086233) ........................................ 114

1.11.2 K.D.V. ......................................................................................................... 115 1.11.2.1 Katma Değer Beyannamesi 1 ....................................................................... 115 1.11.2.2 2 Nolu Katma değer beyannamesi(1935-E) (086232)................................... 117 1.11.2.3 Vergi durum tablosu (086100) ...................................................................... 118 1.11.2.4 Vergi hesap kodları (086711) ........................................................................ 118

1.11.3 Yıllık Bildirim .............................................................................................. 121 1.11.3.1 A formunun parametreleri (086310) .............................................................. 121 1.11.3.2 A formunun dökümü (086320) ...................................................................... 121 1.11.3.3 B formu dökümü (086330) ............................................................................ 121 1.11.3.4 Genel dipnot bilgileri (086340) ...................................................................... 122

1.11.4 Geçici vergi beyannamesi (086400) .......................................................... 122 1.11.5 Kurumlar vergisi beyannamesi (086510) ................................................... 123 1.11.6 Yıllık Gelir vergisi beyannamesi (086520) ................................................. 123

1.12 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠNĠN(770), PROJE GELĠRLERĠ BAZINDA DAĞITIMI (080018) 124 1.13 PARAMETRELER VE TANIMLAR .............................................................................. 127

1.13.1 Numaratör (089970) ................................................................................... 127 1.13.2 Basit Alış/Satış Fişi İşlemleri ...................................................................... 128

1.13.2.1 AlıĢ tanımlamaları (089953) .......................................................................... 128 1.13.2.2 SatıĢ tanımlamaları (089954) ........................................................................ 129 1.13.2.3 AlıĢ/SatıĢ parametreleri (089955) ................................................................. 129


5

1.13.3 Özel Mahsup Tanıtım İşlemleri .................................................................. 130 1.13.3.1 Özel Mahsup Kod Tanıtımı (089960) ............................................................ 130 1.13.3.2 Özel Mahsup FiĢi Tanıtımı (089961) ............................................................ 132

1.13.4 Muhasebe fişi toplu kilitleme veya açma ................................................... 133 1.13.4.1 Ġki tarih arasındaki muhasebe fiĢlerini kilitleme (081004) .............................. 133 1.13.4.2 Ġki tarih arasındaki muhasebe fiĢlerinin kilidini açma (081007) ..................... 133


6

1. GENEL MUHASEBE MODÜLÜ’NE GĠRĠġ

Muhasebe modülünüzü nasıl kullanacağınıza iliĢkin detaylı açıklamalarımıza geçmeden önce, bazı genel özelliklerden ve modülünüzü kullanırken öncelikle yapılması gereken iĢlemlerden söz etmek istiyoruz. Muhasebe modülünü kullanmaya baĢlamadan önce, firmanız ve firmanızda uygulanan muhasebe sistemi ile ilgili bir takım bilgileri programınıza tanıtmanız gerekmektedir. Bu tanımlamaların bir kısmı KUR9000 programının Sistem/Muhasebe Parametreleri bölümünden yapılmaktadır. Bu bölümde, firmanın muhasebe hesap planı yapısı, mahsupta kasa kullanımı olup olmayacağı ve kasa fiĢi kullanılıp kullanılmayacağı programınıza tanıtılacak, yazıcıdan alınacak dökümlere iliĢkin birtakım Ģekilsel ve içeriksel özellikler belirlenecek, entegrasyon iĢlemi ile ilgili parametreler girilecektir. Yine bu menüden kullanım tarihleri değiĢtirilebilecek ve grup parametreleri girilecektir. Tüm bu programlara iliĢkin detaylı açıklamaları kitabınızın KUR9000’ ye ayrılan bölümünde muhasebe parametreleri sayfasında bulabilirsiniz. MUHASEBE modülüyle çalıĢmalarınıza hesap planını açarak baĢlayacaksınız. Hepimizin bildiği gibi, 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede, genelde tek düzen hesap planına geçiĢ olarak adlandırılan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayınlanmıĢtır. Kanun, 1994 yılından itibaren tüm iĢletmelerin uyması gereken hesap planı yapısı, hesap hareket tarzı ve yılsonu mali analiz raporlarından oluĢmaktadır. MUHASEBE modülünüz de, bu kanun uyarınca uyulması zorunlu olan hesap planını otomatik olarak açmaktadır. Bunun için, hesap planı ve kartlar menüsüne girerek, standart hesap planı yükleme programının çalıĢtırılması yeterli olacaktır. Bu program hesap planı için size 2 seçenek sunmaktadır; Birincisi sadece tek düzen hesap planında kullanılması gerekli ana hesapların açılımı, ikincisi MĠKRO YAZILIMEVĠ olarak bizim önerdiğimiz hesap planının açılımıdır (ki bu seçenekte alt hesapların büyük bir çoğunluğu da otomatik olarak açılmaktadır). Eğer birinci seçenek ile hesap planı yüklenirse, programınızın otomatik olarak açtığı hesap planında sadece kullanılması zorunlu olan ana hesaplar yer alacaktır. Bu durumda ana hesaplara ait alt hesapları her firma kendi bünyelerine uygun olarak açacaktır. ĠĢte, ana hesaplara ait alt hesapların açılması da, yine MUHASEBE modülünüzün ana menüsünde 7. sırada yer alan Kartlar/Hesap Kartı programı ile gerçekleĢtirilecektir. Bu program yardımı ile firmanızda kullanılacak tüm muhasebe hesapları modülünüze tanıtılacaktır. Muhasebe hesaplarınızı tanıttıktan sonra, artık sıra günlük gelir-gider hareketlerinizi girebileceğiniz muhasebe fiĢlerinin giriĢine gelmiĢtir. MUHASEBE modülünüzün ana menüsünde yer alan ilk seçenekten gireceğiniz ve en çok veri giriĢi yapacağınız bölüm olan muhasebe fiĢleri, kitabınızın ilerleyen sayfalarında oldukça detaylı bir Ģekilde açıklanmıĢtır. Muhasebe fiĢleri ile firmanızda gerçekleĢen hareketleri periyodik olarak girdikten sonra, artık size sadece programınızın hazırladığı resmi defterleri çekmek, mizanları, raporları, bilânço ve gelir-gider tablolarını almak kalacaktır. MUHASEBE modülünüzün hazırladığı bu raporlar, esnek parametre giriĢleri ile adeta sizin gözünüz kulağınız olacaktır. Evet, MUHASEBE modülü ile iĢlemlerinizi nasıl yürüteceğinizi yukarıda kısaca özetlemeye çalıĢtık. Ancak, programınızı kullanmaya baĢladıktan sonra, MUHASEBE ile muhasebe iĢlemlerinizi yürütmenin ne kadar keyifli olduğunu anlayacak ve burada değinemediğimiz birçok özelliğin daha varlığından haberdar olacaksınız.

1.1 Hesap Planı

Muhasebe modülünüzün bu menüsünde yer alan programlar ile muhasebe hesaplarının sisteme tanıtılması, muhasebe hesap planının dökümünün alınması, muhasebe hesaplarına iliĢkin genel durum kartı incelemelerinin yapılması, standart hesap planının (tek düzen hesap planı) otomatik olarak yüklenebilmesi ve hesap hareketlerinin aktarılması iĢlemleri gerçekleĢtirilecektir. Kartlar alt menüsünde yer alan en önemli program, kuĢkusuz ki hesap kartlarının açılmasıdır. Çünkü iĢlemlerinizi yürütürken kullanacağınız muhasebe hesaplarını programınıza tanıtmadığınız sürece, programınızın sizin istediğiniz iĢlemleri yapması, bilânçolar, mizanlar vb. vermesi mümkün değildir. ĠĢte bu nedenle, MUHASEBE modülünüzün ana menüsünde son sıralarda yer alan Kartlar seçeneğini kitabımızda ilk sırada açıklamaya karar verdik. Ancak daha önce bu bölümde kullanabileceğiniz yardım tuĢlarına kısaca değinmek istiyoruz.


7

1.1.1 Kartlar Yardım TuĢları

MUHASEBE modülünüzün tüm bölümlerinde, programınızı kullanırken size yol göstermesi amacı ile hazırlanmıĢ yardım tuĢları vardır. Hangi programlarda hangi yardım tuĢlarını kullanabileceğinizi Ctrl+Y tuĢlarına basarak görüntüleyebilirsiniz. Bu bölümde hesap planı ve kartlar menüsünde yer alan programlara ait yardım tuĢları açıklanmaktadır. ESC (ÇıkıĢ): ESC tuĢuna basarak veya close(x) butonunu tıklayarak kart ekranlarını kapatabilirsiniz. ESC tuĢu veya close(x) butonu ile programdan çıkmanız halinde girdiğiniz bilgiler silinecektir. Yalnız

cari veya stok tanıtım kartlarında yer alan pencerelerden (örneğin detaylar, fiyatlar, birimler pencereleri gibi) ESC tuĢuna basarak -bilgileriniz silinmeden- çıkabilirsiniz. ALT+E (Yeni Kart): ALT+E tuĢlarına birlikte basarak ya da ekranın alt tarafındaki Yeni butonunu

tıklayarak, bir önceki menüye dönmeden, ekrandaki hesap kartı veya sorumluluk merkezi tanıtım kartını boĢaltıp, sonra yeni bir kart çağırabilirsiniz. Eğer ekrandaki kart üzerinde herhangi bir değiĢiklik yaptıysanız, ALT+E tuĢlarına basmanız halinde bu değiĢiklikler kaybolacaktır. Dolayısı ile ALT+E tuĢlarını değiĢiklik yaptığınız kartlar açıkken kullanmamanız gerekir. Bu tuĢun asıl iĢlevi; kartları sadece incelemek amacı ile çağırmanız halinde, ESC tuĢunu kullanarak programdan çıkıp yeniden programa girmenizi, dolayısı ile zaman kaybını engellemek içindir. ALT+Y (Tekst Data): ALT+Y tuĢlarına birlikte basarak, ekranınızda yer alan hesaba (muhasebe

hesabına veya sorumluluk merkezine) iliĢkin, aklınıza gelebilecek her türlü detayın girilebileceği bir editör ekranına ulaĢacaksınız. Tıpkı bir not defteri gibi kullanabileceğiniz bu ekrana, yaptığınız iĢlem ile ilgili dilediğiniz bilgileri girebilirsiniz. Tekst Data ekranına bilgilerinizi girdikten sonra, ALT+S tuĢlarına basarak bunları kayıt etmelisiniz. Daha sonra gerek duyulduğunda, yine ALT+Y tuĢlarına basarak tekst datanızı görüntüleyebilirsiniz. Dilerseniz, mouse göstergesini ekranınızın sağ üst köĢesindeki (Y) kutusunun üzerine getirip bir kez tıklayarak da bu ekrana ulaĢabilirsiniz. ALT+O (Önceki Kart): ALT+O tuĢlarına birlikte basarak ya da ekranın alt tarafındaki Once butonunu

tıklayarak, ekranda bulunan hesap kartından bir önce girilmiĢ olan kartı çağırabilirsiniz. ALT+N (Sonraki Kart): ALT+N tuĢlarına birlikte basarak veya ekranın alt tarafında görülen Sonra

butonunu tıklayarak, ekranda bulunan hesap kartından bir sonra girilmiĢ olan hesap kartını ekrana getirebilirsiniz. ALT+S (Kart Sakla): ALT+S tuĢlarına birlikte basarak ya da ekranın alt tarafındaki Sakla butonunu

tıklayarak, kartlarınızı bilgisayarınızın sabit diskine kayıt edebilirsiniz. Bu tuĢlara bastığınızda, ekranınızın alt tarafında;

Evet, Kaydedebilirsin Hayır Kaydetme

ġeklinde butonlar belirecektir. Bu aĢamada, giriĢlerinizi bilgisayarınızın sabit diskine kayıt edebilmek için, evet kaydedebilirsin butonunu kliklemelisiniz. Aksi halde, kayıt iĢleminden vazgeçtiyseniz, hayır kaydetme butonunu kliklemeniz yeterli olacaktır. ALT+S tuĢları ile kayıt etmediğiniz kartlarınızı tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. ALT+D (Ġlave Alanlar): ALT+D tuĢları hem F10 ekranlarında hem de normal giriĢ programlarında

kullanılabilir (kartlar, evraklar gibi). ALT+D tuĢları ile ekranınızda yer alan program her ne ise, o program için ilave giriĢ alanları yaratabilirsiniz. BaĢka bir deyiĢle, ekranınızda Ģu anda hesap kartı açık bulunuyor. Eğer hesap tanıtım kartında ah keĢke Ģunu da girebileceğim bir alan olsaydı diyorsanız, bu alanı kendiniz ilave edebilirsiniz. Bunun için; öncelikle ALT ve D tuĢlarına birlikte basınız. KarĢınıza Veri tabanı alan tanımlamaları baĢlıklı bir ekran gelecektir. ġimdi, ilave edeceğiniz alanlara ait bazı özelliklerin tanımlanması gerekir. Bunun için ekranda gördüğünüz Ekle

butonunu tıklamalısınız. KaĢınıza Alan Editörü baĢlılığı altında küçük bir pencere açılacaktır. ġimdi ilave edilecek alanlara ait tanımlamaları yapmaya baĢlayabiliriz. Bunun için; ekranınızın Alan Adı alanına, ilave etmek istediğiniz alan ismini girmelisiniz.


8

Alan Tipi: Bu alana gelindiğinde, 4 seçenekten oluĢan bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Bu

aĢamada sizden istenilen, biraz önce ilave ettiğiniz alana, ne tür bilgi girileceğini belirlemenizdir. Eğer ilave alanınıza; Düz yazı Ģeklinde giriĢ yapacaksanız String Sadece rakam girecekseniz Real’i Sadece tarih girecekseniz Date’i seçmelisiniz. Alan tipini de seçtikten sonra Tamam butonuna basarak ilave ettiğiniz alan isimlerinin yer aldığı “Veri tabanı alan tanımlamaları” baĢlıklı bir önceki ekrana ulaĢacaksınız. Eğer bu ekranda

tanımlamıĢ olduğunuz alanlardan herhangi birini silmek yâda değiĢiklik yapmak istiyor iseniz, ilgili alan üzerine gelip, silmek için Sil butonuna değiĢiklik yapmak içinde DeğiĢtir butonuna basmanız

yeterli olacaktır. Ġlave edilecek alanlarınızı açıklamalarımız doğrultusunda belirledikten sonra, ekranınızın kapat butonuna basarak bu alanlara iliĢkin değer giriĢlerini yapmaya baĢlayabilirsiniz. ALT+G (Kayıt Hikâyesi): ALT+G tuĢları hem F10 ekranlarında, hem de normal giriĢ programlarında

kullanılabilir. Alt+G tuĢları ile o anda kart ile ilgili bazı kayıt bilgilerini öğrenmeniz mümkündür. Örneğin o kaydı kim, ne zaman girmiĢ, en son kim değiĢtirmiĢ? Gibi. ALT+G tuĢlarına birlikte bastığınızda karĢınıza bir pencere gelecektir. Bu pencerede yer alan bilgiler Ģunlardır; Kayıt No: Ekranınızdaki kaydın (örneğin hesap kartının) kayıt sıra numarasıdır. Örneğin bu alanda 5

görüyorsanız, ilgili hesabın 5. sıradadır. BaĢka bir ifade ile ekranınızdaki karttan önce girilmiĢ 4 hesap kartı daha vardır. Kayıt ID: Ekranınızdaki kaydın programa girdiğiniz kaçıncı kayıt olduğunu bu alandan görebilirsiniz. Yaratan Kullanıcı Id: Ekranınızdaki kaydı ilk giren kullanıcının kodudur.

Adı Soyadı: Ekranınızdaki kaydı ilk giren kullanıcının adı ve soyadıdır. Tarih/Saat: Ekranınızdaki kaydın girildiği tarih ve saattir.

Son DeğiĢtiren Kullanıcı Id: Ekranınızdaki kayıt üzerinde en son değiĢikliği yapan kullanıcının

kodudur. Adı Soyadı: Ekranınızdaki kayıt üzerinde en son değiĢikliği yapan kullanıcının adı ve soyadıdır.

Tarih/Saat: Ekranınızdaki kaydın en son değiĢtirildiği tarih ve saattir.

Özel Kod1–2–3: Ġlgili kayıt için girilen özel kodlardır.

Kayıt hikâyesi ekranı üzerinde yardımcı tablo butonunu tıklayarak ilave alanlar penceresine, yaz-boz tahtası butonunu tıklayarak aklınıza gelebilecek her türlü notun kaydedileceği bir ekrana ve tüm veriler butonunu tıklayarak da ekranınızda açık olan kart ile ilgili bütün veri giriĢ alanlarının kod ve uzunlukları ile birlikte yer aldığı bir pencereye ulaĢabilirsiniz. Ayrıca bu ekrandaki “Dosya ekleri” butonunu çalıĢtırdığınız taktirde karĢınıza “Ekli dosyalar” baĢlığında bir ekran çıkacaktır. Buraya ilgili kayda iliĢkin bir veya birden fazla dosya ekleyebileceksiniz. Bunun yapılıĢ amaçlarından birini örnek vererek açıklayalım; bildiğiniz gibi stok kartınızda ilgili stokun tek bir resmini koyma imkânınız vardır ama stokun teknik resmini veya baĢka boyutlardaki resimlerini de görmek isteyebilirsiniz. ĠĢte devreye programımıza yeni eklenen “Dosya ekleri” seçeneği girmektedir. Verdiğimiz örnekleri çoğaltacak olursak, bu dosyaya stokunuzu ilgilendiren bir yazı (word dokümanı), excel dosyası da ekleyebilirsiniz. Bunlara benzer olarak ilgili kartı/evrakı vb. ilgilendiren


9

dosyaları eklemek için, Ekli dosyalar baĢlığındaki ekrandan “Yeni dosya ekle” butonunu

çalıĢtırmanız ve karĢınıza çıkan ekrandan ilgili dosyayı seçmeniz yeterli olacaktır. Yeni dosya ekleme dıĢında; seçili dosyayı değiĢtirme, açma ve silme gibi iĢlemleri yapma özgürlüğüne de sahipsiniz. Bunun için ekrandaki “Seçili dosyayı değiĢtir”, “Seçili dosyayı aç” ve “Seçili dosyayı sil” seçeneklerini çalıĢtırmanız yeterli olacaktır.

Ayrıca föy ve yönetim ekranından da, sıralanan evrak/kart satırında iken Alt+A yaparak hızlı bir

Ģekilde ilgili ekli dosyaya eriĢebileceksiniz veya yukarda anlattığımız gibi yeni bir dosya ekleyebilecek/değiĢtirebilecek/silebilecek/açabileceksiniz. ALT+H (Hesap Açıklaması): ALT+H tuĢlarına basarak hesap tanıtım kartı ekranında görüntülemiĢ

olduğunuz hesaba iliĢkin açıklama yazısına ulaĢabilirsiniz. ALT+L (Kart Ġptal): ALT+L tuĢlarına birlikte basarak, girmiĢ olduğunuz hesap kartınızı iptal

edebilirsiniz. Bu tuĢlara bastığınızda, ekranınızın alt tarafında;

Evet, Silebilirsin Hayır Silme

ġekilde butonlar belirecektir. Bu aĢamada, kartınızı iptal edebilmek için, evet silebilirsin butonunu kliklemelisiniz. Aksi halde, yani kartı silmekten vazgeçtiyseniz, hayır, kaydetme butonunu kliklemeniz gerekir.

ALT+C (Kopyala): ALT+C tuĢlarına bastığınızda veya kart ekranlarının alt tarafında görülen

CKopyala butonunu tıkladığınızda, ekranınızda boĢ olarak yer alan herhangi bir karta (hesap kartı, sorumluluk merkezi tanıtım kartı gibi) en son karta ait bilgileri kopyalar. Örneğin ekranınızda boĢ bir hesap kartı var. Bu kart üzerinde ALT+C tuĢlarına basarsanız, en son girilen muhasebe hesabına ait bilgiler boĢ karta kopyalanacaktır. Kart kopyalama ile mükerrer bilgileri tekrar girmekten kurtulup, sadece değiĢken bilgileri düzelterek giriĢlerinizi hızlandırabilirsiniz. F3 (Kart No): GirmiĢ olduğunuz her hesap kartına programınız tarafından birer kart numarası

verilmektedir. Dilerseniz F3 tuĢuna basıp kart numarasını girerek, ilgili kart numaralı muhasebe hesabınızın veya sorumluluk merkezinin tanıtım kartını ekrana getirebilirsiniz.

1.1.2 Hesap tanıtım kartı (087100)

Hesap planı ve kartlar alt menüsünde yer alan ilk program hesap kartıdır. Bu program ile firmanızda kullanılacak olan muhasebe hesaplarının programınıza tanıtımı yapılacaktır. Hepimizin bildiği gibi, 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede, genelde tek düzen hesap planına geçiĢ olarak adlandırılan, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayınlanmıĢtır. Kanun, 1994 yılından itibaren tüm iĢletmelerin uyması gereken hesap planı yapısı, hesap hareket tarzı ve yılsonu mali analiz raporlarından oluĢmaktadır. MUHASEBE modülünüzün bu kanun uyarınca kullanılması zorunlu olan ana hesapları otomatik açabileceğini giriĢ bölümümüzde belirtmiĢtik (ana hesapları otomatik olarak açan program, hesap planı ve kartlar menüsünün Standart Hesap Planı Yükleme programıdır). Ana hesapların altında yer alan muavin ve tali hesaplarsa, firmaların kendi bünyelerine uygun olarak açılabilmekte idi. ĠĢte bu program yardımı ile otomatik olarak açılan ana hesaplardan yararlanılarak, kendi firmanıza uygun muavin ve tali hesapları açabileceksiniz. Hesap kartını seçtiğinizde, karĢınıza bir ekran gelecektir. ġimdi hesap kartlarının nasıl açılacağını bu ekran yardımıyla açıklamaya çalıĢalım. Hesap kodu: Bu alana, hesap kartını açmakta olduğumuz muhasebe hesabının kodu girilecektir.

Yukarıda da değindiğimiz gibi, tek düzen hesap planı uygulaması doğrultusunda ana hesaplar MUHASEBE modülünüz tarafından otomatik olarak açılabilmektedir. Bunun için biraz sonra açıklayacağımız standart hesap planı yükleme programının çalıĢtırılması yeterli olacaktır. Sizin açacağınız hesaplar sadece ana hesapların altındaki muavin ve tali hesaplar olacaktır.


10

1 DÖNEN VARLIKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 100 KASA ' ' ' 7 MALĠYET HESAPLARI 70 MLYT. MUHASEBESĠ BAĞLANTI HESABI 700 MLYT. MUHASEBESĠ BAĞLANTI HESABI

Örneğin, bir ana hesabın altına önce o ana hesaba bağlı olan muavin hesaplar açılacak, muavin hesap giriĢi tamamlandıktan sonra tali hesabın açılıĢına geçilecektir.

Yukarıda, programınızın otomatik olarak açtığı standart hesap planından küçük bir örnek görmektesiniz. Bu örnekte sadece ana hesaplar yer almaktadır. ġimdi, ana hesaplardan yararlanarak, ana hesabın altındaki alt hesapları (yani muavin ve tali hesapları) girmemiz gerekir. Muavin hesap koduna uygulamada en çok kullanılması nedeni ile 2 dijit ayırdık. Örnek; Hesap Kodu: 100,01 Örneğimizde 100 kodlu kasa hesabını aldık ve bu hesabın altına 01 kodlu bir muavin hesap açtık. Bu muavin hesaba iliĢkin diğer giriĢleri de yaptıktan sonra (hesap adı, hesap türü gibi) ALT+S tuĢları ile kayıt edip, tali hesabın giriĢine geçebilirsiz. Tali hesap koduna da yine uygulamada en çok kullanılması nedeni ile 3 dijit ayırdık. AĢağıdaki örnek bir tali hesap kodu görmektesiniz;

Hesap Kodu: 100.01.001 Evet, hesap kodunun nasıl girileceğini örnekler ile açıklamaya çalıĢtık. Bu açıklamalarımızı dikkate alarak, hesap kartını açmakta olduğunuz muhasebe hesabınızın kodunu bu alana giriniz. Bunları Biliyor Musunuz? Hesap planını seviye sırasına göre açmazsanız, arada açılmayan seviyeyi programınız otomatik olarak açacaktır. Örneğin; 100 100.01.001 Şeklinde bir giriş yapıldığında, arada olması gereken 100.01 kodlu muavin hesap programınız tarafından otomatik olarak açılacaktır. Eğer programınızın otomatik hesap kartı açmasını engellemek istiyorsanız, KUR9000 /Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/Program Akış Parametreleri ekranının “muhasebe parametreleri” bölümünün iki nolu parametresi olan “Otomatik muhasebe hesap kartı açılması engellensin” parametresine karşılık gelen kutucuğu evet olarak işaretlemelisiniz.


11

Hesap adı: Kartını açmakta olduğunuz muhasebe hesabının adı bu alana girilecektir.

Yabancı hesap adı: MUHASEBE modülünüzü Türkçe'den farklı dillerde de çalıĢtırabilmeniz

mümkündür. Eğer böyle bir uygulamaya ihtiyaç duyuyorsanız, mizanlar ve diğer raporlarınızı da seçmiĢ olduğunuz dilde alabilme imkânınız olacaktır. Ancak, bu raporlarımızda muhasebe hesap adlarının da istediğiniz dilde dökülebilmesi için, bu alana ilgili hesabınızın yabancı dildeki adını girmelisiniz. Ana seviyedeki hesapların yabancı adları bu alana otomatik olarak gelir. Sizin gireceğiniz adlar, sadece muavin ve tali seviyedeki hesapları kapsayacaktır. Grup kodu: Hesap planında yer alan hesaplarınızı özelliklerine göre belirli gruplar altında

toplayabilirsiniz. Bunun için öncelikle bu menüde yer alan hesap planı grup tanıtım kartı bölümünden ilgili hesap gruplarının tanımlanmıĢ olması gerekmektedir. Daha sonra bu alandan da kartını girmekte olduğunuz hesabın hangi gruba dahil olduğu belirtilmelidir. Hesap türü: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karĢınıza hesap türlerinin yer aldığı küçük

bir pencere açılacak ve Ģu anda kartını açmakta olduğunuz hesabınızın türünü belirlemeniz istenecektir. Hesap türleri ve açıklamaları aĢağıda verilmiĢtir. —Aktif: Bilânçonun aktifinde yer alacak hesaplardır. —Pasif: Bilânçonun pasifinde yer alacak hesaplardır. —Gelir: Gelir getiren hesaplardır. —Gider: İşletmeniz için gider niteliğinde olan hesaplardır. —Nazım: Geçici, yani yılsonunda kapatılacak olan hesaplardır.

Hesap orj. Döviz cinsi: MUHASEBE modülünde, her muhasebe hesabının hareketleri ayrı döviz

cinsleriyle izlenebilir. Örneğin 2 ayrı kasa hesabınız varsa, bunları euro kasası, dolar kasası olmak üzere 2 farklı döviz cinsinde takip edebilirsiniz. Bunun için, bu alana ilgili hesabınızın orijinal döviz cinsini girmelisiniz. Orijinal döviz cinsi girildikten sonra muhasebe fiĢlerinde F8 tuĢu yardımıyla TL girilen meblağın orijinal döviz cinsi bazındaki değerini görebilirsiniz (Bkz. KUR9000 /Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). Sorumluluk merkezi kullanımı: Muhasebe fiĢ giriĢlerinde, her hesap satırında sorumluluk

merkezinin girileceği alan yer alır. Sorumluluk merkezi kodlarını girerek, gelir ve giderlerinizi kaynaklarından takip edebilirsiniz. Series 9000 programları bilgisayarınıza ilk yüklendiğinde, sorumluluk merkezi giriĢleri serbest bırakılmıĢtır. Yani kullanıcı dilerse bu alanları boĢ da geçebilir. Ancak iĢletmeniz bünyesinde öyle muhasebe hesapları vardır ki; bu hesaplar çalıĢtığında mutlaka sorumluluk merkezlerinin de girilmesi gerekir. Örneğin gider hesapları gibi. Ya da bazı muhasebe hesaplarına kesinlikle sorumluluk merkezi girilmemesi gerekir. ĠĢte bu alanda yapacağınız seçim ile kartını girmekte olduğunuz muhasebe hesabı çalıĢırken, sorumluluk merkezi giriĢlerini ayarlayabilirsiniz. Örneğin o muhasebe hesabı için mutlaka sorumluluk merkezi girilmesini sağlayabilir ya da giriĢ yapılmasını engelleyebilirsiniz. Bunun için; bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak seçiminizi yapmalısınız. Eğer serbest seçeneğini seçerseniz, sorumluluk merkezi giriĢleri kullanıcıların inisiyatiflerine kalacaktır (sorumluluk merkezleri için Bkz. Sorumluluk Merkezi Tanıtım Kartı). DavranıĢ biçimi: Enflasyon muhasebesinde muhasebe hesapları zamana göre değerlendirilecek

hesaplar (parasal) ve zamandan etkilenmeyecek hesaplar (parasal olmayan) olarak iki kısımda düĢünülebilir. ĠĢte bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak karĢınıza gelecek pencereden, kartını girmekte olduğunuz muhasebe hesabının enflasyon muhasebesi göz önüne alındığında parasal mı, parasal olmayan bir hesap mı olduğu girilecektir. ÇalıĢma Ģekli: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karĢınıza borç ve alacak çalıĢır

seçeneklerinden oluĢan bir pencere açılacaktır. Bu aĢamada sizden istenen tanıtımını yapmakta olduğunuz hesabın borç mu yoksa alacak mı olarak iĢlem göreceğini belirtmenizdir. Burada size önemli bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz 320 ile baĢlayan hesaplar için bu alan alacak çalıĢır, 120 ile baĢlayan hesaplar için bu alan borç çalıĢır Ģeklinde ifade edilmektedir. Dolayısıyla muhasebe


12

fiĢlerinden bu hesaplara iliĢkin giriĢler yapıldığında örneğin 320 ile baĢlayan hesaplara yönelik borç giriĢi yapıldığında ya da 120 ile baĢlayan hesaplar için alacak giriĢi yapılmak istendiğinde programınızın sizi uyarmasını istiyor iseniz KuruluĢ programının Sistem/Muhasebe Parametreleri/ Genel program parametreleri (096111) ekranında yer alan “Muhasebe fiĢinde hesap çalıĢma Ģekli kontrolü” parametresini evet olarak seçmeniz yeterli olacaktır. Böylece programınız sizi, borç

çalıĢan bir hesap için alacak giriĢi yaptığınızda hesap çalıĢma Ģeklinin uyumsuz olduğunu bildirecektir. Kilit tarihi: Kartını girmekte olduğunuz muhasebe hesabınızı belirli bir tarihe kadar kilitlemek, yani o

tarihe kadar hesabınızın hareket görmesini engellemek istiyorsanız, bu muhasebe hesabına bir kilit tarihi vermelisiniz. Böylece muhasebe hesabınız kilit tarihine kadar (kilit tarihi dahil) hiç bir Ģekilde çalıĢmaz, hareket göremez. KDV tipi: Kartını girmekte olduğunuz muhasebe hesabınızın KDV tipini bu alanda satır sonu

butonunu tıklayıp açılacak pencereden seçebilirsiniz. FiĢte KDV hesaplama Ģekli: Bu parametre ile programınız size;

Manüel,

Otomatik KDV ayır,

Otomatik KDV hesapla, Seçeneklerini sunacaktır. Programlarımızda Shitf+F1 (KDV ayır) tuĢu ile muhasebe fiĢinde hesaplar için girilen tutar üzerinden

KDV tutarı ayrılmakta ve ayrılan KDV tutarı da fiĢe otomatik olarak yazılmaktadır. Aynı Ģekilde Shitf+F2 (KDV hesapla) tuĢlarına basılarak da girilen tutar üzerinden KDV tutarı hesaplanmakta ve

yine fiĢe otomatik olarak yazılmaktadır. Eğer ki kullanıcılarımız fiĢ giriĢlerinde tutarı yazdıktan hemen sonra Shirt+F1 ve Shift+F2 tuĢlarına basarak belirledikleri KDV tutarlarının otomatik olarak hesaplanıp fiĢe aktarılmasını istiyorlar ise, yani hesaplamalarını bu tuĢları kullanılmadan yapmak istiyorlar ise bu alandan, hesap kartlarına iliĢkin KDV hesaplama Ģeklini seçmeleri yeterli olacaktır. Tabi ki tüm bu iĢlemlerin geçerli olabilmesi için kullanıcılarımızın her hesap için öncelikle KDV tipini belirlemesi (%18, %26 gibi), daha sonra bu KDV tipleri için çalıĢacak vergi hesap kodları ile oranlarının giriĢini yapmaları gerekmektedir. Bu giriĢler ise programınızın Yıllık Bildirim ve Beyannameler/KDV Modülü/Vergi hesap kodları (86711) programından yapılmaktadır. Örneğin

herhangi bir hesabınızın KDV tipi %18 ise Vergi hesap kodları (086711) programına girip %18’lik KDV tipi için çalıĢacak hesabı belirlemeli ve bu hesaba karĢılık gelen oranı, 18 Ģeklinde girmelisiniz. Aksi durumda KDV hesaplama iĢlemleri otomatik olarak gerçekleĢmeyecektir. Bu tanımlamalar her KDV tipi için yapılmalıdır. Bu durumda; Hesaplar için otomatik KDV ayır seçeneği seçilirse ilgili hesap için tutar giriĢi yapıldıktan hemen

sonra KDV tutarı otomatik olarak ayrılıp hesaplanacak ve bir sonraki satıra yazılacaktır. Yani Shirt+F1 (KDV ayır) tuĢlarına basılarak gerçekleĢtirilen iĢlem otomatik yapılacaktır. Otomatik KDV hesapla seçeneği seçilirse ilgili hesap için tutar giriĢi yapıldıktan hemen sonra tutar

üzerinden KDV hesaplanacak ve hemen bir sonraki satıra yazılacaktır. Yani Shirt+F2 (KDV hesapla) tuĢlarına basılarak gerçekleĢtirilen iĢlem otomatik olacaktır. Manüel seçeneği tercih edilirse, kullanıcılarımız hesaplarına yönelik KDV ayırma yada KDV

hesaplama iĢlemlerini Shitf+F1 ve Shitf+F2 tuĢlarını kullanarak gerçekleĢtirmek durumunda kalacaklardır. Maliyet dağıtım anahtarı: Bu alanda sizden istenen tanımlamakta olduğunuz hesap kartına ait

maliyetlerin dağıtımlarında hangi seçeneğin baz alınacağını belirtmenizdir. Süreye göre mi? Alana göre mi, Ağırlığa göre vb. Ģekilde. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçmenizdir. Bu alandan yapılacak tercih “sorumluluk merkezi


13

tanıtım kartı” ekranın “maliyet dağıtım Ģekli” alanında karĢınıza gelecek ve size 720 ve 730’lu hesaplara yönelik bu alanda belirttiğiniz dağıtım anahtarının temel alınıp alınmayacağı sorulacaktır. FiĢte miktar giriĢi otomatik açılsın: Bu parametre ile amacımız; miktarsal takibi yapılan 15 (stoklar) hesapları ile 60 (brüt satıĢlar) hesaplarına ait muhasebe fiĢ giriĢlerinde, hesaplara iliĢkin miktar giriĢlerinin unutulmaması ve seri olarak girilebilmesi amacıyla, F8 (grup meblağ giriĢi)

ekranının otomatik olarak ekrana gelmesini sağlamaktır. Bu parametrenin 15’li ve 60’lı hesaplar için seçili olması durumunda, bu hesaplara ait muhasebe fiĢ giriĢlerinde meblağ belirlenip enter tuĢuna bastığınız an, F8 (grup meblağ giriĢi) ekranı otomatik olarak karĢınıza gelecek ve tutara iliĢkin miktar giriĢini yapabileceksiniz. Hesaplanan enflasyon farkı maliyetlere aktarılsın: Enflasyon muhasebesi için yapılan düzeltme

işlemlerinde, ilgili hesaba ait önceki dönemde bulunan enflasyon farkının, ilgili hesabın içinde bulunulan dönem maliyetine aktarılmasını sağlayan parametredir. Ticari sistemden bilgi girişi yapılabilsin: V12 serisi programlarımızda kullanıcılarımızın muhasebe

hesapları için alış-satış faturası, alacak dekontu, borç dekontu vb. dekontlar düzenleyebilmeleri yani ticari bölümden hareket girişleri yapabilmeleri mümkündür. İşte bu parametre sayesinde muhasebe hesaplarının ticari bölümden hareket girişleri yapabilmeleri mümkün olabilecektir. Bunun için öncelikle bu parametrenin işlem yapılacak muhasebe hesapları için işaretlenmiş olması gerekmektedir. Daha sonrasında da yeni tip alış satış faturasından ve dekontların "Cinsi" kolonundan Muh. Hesabı seçeneğinin seçilmesi, sonrasında muhasebe hesabının belirlenmesi ve hareket

detaylarının girilerek evrakların kayıt edilmesi gerekmektedir. Örneğin firmanızdaki giderleriniz için masraf hesap kartı tanımlamak yerine muhasebe hesap kartı açarak fatura ve dekontlardan giderlerinizin direk muhasebe hesaplarına işlenmesini sağlayabilirsiniz. Özetle diyebiliriz ki V12 serisi programlarımızda muhasebe hesaplarına direk fatura ve dekont kesilebilmesi için bu parametrenin işaretlenmesi gerekmektedir. Yalnız fatura girişlerimiz sadece yeni tip faturalarımız için geçerlidir. Çünkü sadece bu faturalarımızda "Cinsi" kolonumuz mevcut olup, bu kolondan Muh. Hesabı seçimi yapılabilmektedir. Dolayısıyla kullanıcılarımız bu ayrıntıyı dikkate alarak ilgili

muhasebe hesapları için fatura girişleri yapmalıdırlar.

Önemli Not Hesap tanıtım kartında tanımlanan her yeni hesaba, bir üst hesabında belirtilen Grup kodu, Hesap türü, Hesap orj. döv. cins, Sorumluluk merkezi kullanımı, Davranış biçimi, Çalışma şekli, KDV tipi gibi bilgileri aynen yeni tanıtılan hesap kartına kopyalanmaktadır. Böylece üst hesaptaki tüm özellikler bir alt hesaba da otomatik olarak yansıtılmış olacaktır. Örneğin 120 hesabın sorumluluk merkezi kullanımı “kesinlikle yok” olarak belirlenmişse bu hesabın altında açılacak olan her yeni hesabın sorumluluk merkezi kullanımı da “kesinlikle yok” olarak işlenecektir.

Hareket sayısı: Bu alanda, ekranda görülen muhasebe hesabının dönem başından bu güne dek

gördüğü hareket sayısı yer alacaktır. Yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda ilgili hesabınıza ilişkin bilgileri girdikten sonra, hesabınızı ALT+S tuşları ile yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak kaydetmeyi

unutmayınız.

Bunları Biliyor musunuz? Muhasebe kod artikel tanımlamaları

Genel anlamda artikel tanımlamaları ile amacımız; ister stok, ister cari, ister vergi hesap kodu olsun kullanıcılarımızın kendileri için özel olan hareketlerin muhasebe kayıtlarını ayırt edebilmelerini sağlamaktır. Bu doğrultuda birçok artikel tanımı programlarımızda yerini almış olup bu sayede iki tane %18 KDV hesabının ya da % 8 KDV hesabının tanımlanabilmesi, yatırım teşvik kartı ile alınan stok ya da sabit kıymetlerin muhasebe kayıtlarının ayırt edilebilmesi, aynı şekilde yurt içi ve yurt dışı satışlarda istenen stokların farklı muhasebe kodu ile ayrıştırılabilmesi sağlanmıştır. Bu örnekleri çoğaltabilmemiz pek tabiî ki mümkündür. Programlarımıza en son eklenen artikeller ise #CDN# ve #BSM# olup, #CDN# cari döviz cinsi sıra numarasını, #BSM# de hareketin bağlı olduğu şubeyi ifade

etmektedir.


14

Artikel tanımlamayı yurt içi satışlarda bazı stok hareketlerinin ayırt edilmesine yönelik bir örnekle açıklamaya çalışalım. Öncelikle yapılması gereken ilgili stoklar için tanıtım kartındaki muhasebe kod artikeli alanına özel olacak kodun girilmesidir. 888 gibi bir tanımlama yapılabilir. Daha sonrasında da bu stokların yurt içi satışlarına ait muhasebe hesabının bulunduğu satıra gelinip, muhasebe hesabında özel kodun yazılacağı alana stoklar için belirlenen artikelin yazılmasıdır. Örneğimiz için artikelimiz ¹SMA¹ olup, 600.01.#SMA# şeklinde giriş yapılabilir. Bu durumda program ilgili stokların her hareketinde muhasebe kaydını 600.01.888 olarak oluşturacaktır. Bir başka stok için artikel alanına 777 yazılırsa bu durumda muhasebe kaydı, 600.01.777 şeklinde oluşur. Aynı düzenleme

carilerimiz için de geçerlidir. Artikel kullanımına ait bu kısa hatırlatmadan sonra, programlarımızda hangi artikellerin yer aldığını ve nerelerde kullanıldığını belirtmek istiyoruz.

Cari hareketleri için kullanılan artikeller

'SOM' {Sorumluluk merkezi muhasebe kod artikeli}

'CGM' {Cari grup muh. kod artikeli}

'CSM' {Cari sektör muh. kodu}

'DBN' {Cari hareket database no.}

'CKN' {Cari kart database no.}

'SMM' {Online kullanım şube muhasebe artikeli}

'BSM' {Hareketin bağlı olduğu şube muhasebe artikeli}

'CMA' {Cari muhasebe kod artikeli}

'YTM' {Yatırım teşvik kartı artikeli}

'YTY' {Yatırım teşvik yurt içi veya yurt dışı kod artikeli (evrakın cinsine göre değişir)}

'YTS' {Yatırım teşvik detay tanımlarındaki artikel}

'AFN' {Aktif firma numarası}

'ASN' {Aktif şube numarası}

'PMA' {Proje kod artikeli}

'CDN' {Cari hareket döviz cinsi sıra numarası}

Stok hareketleri için kullanılan artikeller

'IK' {İş emri varsa, iş emrinin kodu}

'IKN' {İş emri varsa, iş emrinin db numarası}

'SKN' {Stok db no.}

'DBN' {Stok hareket db no.}

'PVO' {Stok perakende vergi yüzdesi}

'TVO' {Stok toptan vergi yüzdesi}

'HVO' {Stok hareketin vergi yüzdesi}

'SHD' {Stok hareket döviz cinsi sıra numarası}

'DN' {depo no.}

'DMK' {depo muh. artikeli}

'DGK' {depo grup numarası}

'SMG' {Stok muhasebe grup kodu}


15

'SMA' {Stok muhasebe kod artikeli}

'CMA' {Cari muhasebe kod artikeli}

'CGM' {Cari grup muh. kodu}

'CSM' {Cari sektör muh. kodu}


'BSM' {Hareketin bağlı olduğu şube muhasebe artikeli}

'SOM' {Hareketin cari sorumluluk merkezi}

'SMS' {Hareketin stok sorumluluk merkezi}

'SSM' {Stok sektör muh. kodu}

'YTM' {Yatırım teşvik kartı artikeli}

'YTY' {Yatırım teşvik yurt içi veya yurt dışı kod artikeli (evrakın cinsine göre değişir)}

'YTS' {Yatırım teşvik detay tanımlarındaki artikel}

'AFN' {Aktif firma numarası }


'PMA' {Proje kod artikeli}

Muhasebeye entegre edilen personel tahakkuklarında kullanılan artikeller

'DP' {Personel departman muh. kodu}

'AY' {İlgili tahakkuk ayı}

'SOM' {Srm. mrk. artikeli}

'PMA' {Proje artikeli}


'BSM' {Personelin bağlı olduğu şube muhasebe artikeli}

Muhasebeye entegre edilen sabit kıymet amortismanında kullanılan artikeller

'SOM' {Sabit kıymet srm. mrk. artikeli}

'DBN' {Sabit kıymet db numarası}

'AKN' {Sabit kıymet db kayıt no.}


'BSM' {Sabit kıymetin bağlı olduğu şube muhasebe artikeli}

'AMA' {Sabit kıymet muhasebe kod artikeli}

'AFN' {Aktif firma numarası}


'PMA' {Sabit kıymet proje kod artikeli}

1.1.3 Muhasebe hesap hareket föyü (081100)

Muhasebe hesap hareket föyü; herhangi bir muhasebe hesabının, istediğiniz tarihler arasında gerçekleşen hareket özetlerine tek bir ekrandan ulaşıp, gerekirse bu hareketlerin kaynağı olan evraklara ulaşmanızı sağlayan bir programdır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, yenilenen föy ekranları, kullanıcılarımıza sınırsız hareket özgürlüğü sunmaktadır. Özellikle mouseun sürükle bırak özelliğinin kullanılabiliyor olması ekran düzenlemelerinde siz kullanıcılarımıza büyük kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca föy başlıklarında mousun sağ tuşuna basarak birçok detaya tek bir tıklama ile


16

ulaşabileceksiniz. Bunlara ilerleyen bölümlerde ayrıntılı olarak değinilecektir. Föye yansıyacak hareketler tamamen kullanıcının isteğine bağlı olarak düzenlenebilecektir. Şöyle ki;

Hareket bilgilerinizi sorumluluk merkezlerine göre sınırlayabileceğiniz gibi sadece seçeceğiniz fiş türüne ait hareketleri listeleyebileceksiniz

Föyde yer alan kolon başlıklarından istedikleriniz için filtreleme yapabileceksiniz. Örneğin borç tutarı 500.-TL veya daha fazla olan hesap hareketlerinin listelenmesini filtrelemeler yardımıyla yapabileceksiniz.

Bu seçenekleri isteklere bağlı olarak çoğaltabilmemiz mümkündür. Bunun için yapılacak tek işlem, föy ekranındaki kolon başlıklarında satır sonu butonunu tıklayıp, açılacak pencereden size uyan seçenek ya da seçenekleri seçmenizdir. Evet, önemli gördüğümüz bu hatırlatmadan sonra muhasebe hesap hareket föyünün nasıl kullanılacağını açıklamaya çalışalım. Föyde yapılacak ilk işlem, föyü çağrılacak muhasebe hesabının kodunu girmektir. Hesap kodlarını F10 listesinden ya da satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden seçebilirsiniz. Hesap kodu girildikten sonra o hesabın adı ilgili alana otomatik olarak gelecek ve imleciniz Sorumluluk Merkezleri alanında konumlanacaktır. Bu aşamada sizden beklenen, hareket föyüne hangi

sorumluluk merkezi yada merkezlerinden gerçekleşen hareketlerin yansıyacağını seçmenizdir. Sorumluluk merkezi seçilmesi bir zorunluluk değildir. Eğer muhasebe hesabınızın sadece sizin istediğiniz tarihler arasındaki hareketlerini görüntülemek isterseniz, ekranınızın üst bölümünde yer alan ilk tarih ve son tarih alanlarına size uyan tarih girişleri yapabilirsiniz. Burada sizlere önemli gördüğümüz bir detayı belirtmek istiyoruz. Programlarımızda yapılan düzenleme ile Yıllık tatil takvimi (092121) programımız kart, evrak, föy, yönetim, operasyon vb. ekranlarımızda bulunan tarih

alanlarımız ile ilişkilendirilmiş olup, kullanıcılarımızın bu föy ekranının tarih alanlarında da dini ve resmi tatil günlerini görebilmeleri sağlanmıştır. Böylece ileriye yönelik evrak giriş ve çıkışı yapılırken tatil günleri dikkate alınabilecektir. Örneğin çek ile yapılacak bir ödemenin tatil gününe denk gelmesi engellenecektir. Resmi ve dini tatil günlerimiz takvim ekranlarımızda yeşil renkli olarak görüntülenecek, mouse'la bu tatil gününün üstüne gelindiğinde de bilgi amaçlı olarak ilgili tatilin tipi ve açıklaması belirtilecektir. Örneğin 29 Ekim günü için programınız size, Tipi: Resmi, Açıklama:

Cumhuriyet bayramı, ifadesini sunacaktır. Tarih alanlarına geçebilmek için ALT+C tuşlarını kullanabilirsiniz. Herhangi bir tarih sınırlaması yapılmaz ise programınız dönem başından bu yana gerçekleşen tüm hareketleri ekranınıza getirecektir. Föy ekranınızın üst bölümünde de seçilen muhasebe hesabının devir, borç, alacak ve bakiye tutarlarının ne kadar olduğunu ana, alternatif ve orjinal döviz cinslerine göre otomatik olarak görüntüleyebileceksiniz. Ayrıca muhasebe hesap kodu alanının hemen yanında yer alan sağa ve sola işaretli okları tıklayarak da, seçtiğiniz muhasebe hesabından bir önceki veya bir sonraki

muhasebe hesabını ekranınıza getirebilirsiniz. Biz şimdi, ekranınızın ikinci yarısında sıralanan kolon başlıklarının neler olduklarını ve bu başlıkların bize sağlayacağı kolaylıklardan bahsetmek istiyoruz. Kayıt no: Bu alanda incelemekte olduğunuz muhasebe hesabının sisteminize kayıt edildiği

zamandaki aldığı kayıt numara yer alacaktır. Tarih: Muhasebe hesabının hareket tarihleridir Eğer bu hareketlere tarih sınırlaması getirmek

istiyorsanız yani sadece sizin belirleyeceğiniz tarihteki hareketlerin görüntülenmesini istiyorsanız, bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp, açılacak pencereden tarih seçimi yapabilirsiniz. Sıra No: İlgili satırdaki harekete ilişkin muhasebe fişinin sıra numarasıdır. Dolayısıyla muhasebe

hesabınıza ilişkin hareketleri bu numaralara göre de sınırlayabilirsiniz. Bunun için de yapılacak işlem, bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp, açılacak pencereden uygun evrak sıra numarasını seçmenizdir. Yevmiye No: İlgili satırdaki harekete ilişkin muhasebe fişinin yevmiye numarasıdır.


17

Fiş Türü: İlgili satırdaki harekete ilişkin muhasebe fişinin tipidir (tahsil-tediye-mahsup gibi).

Kullanıcılarımız isterlerse hesap hareketlerini fiş türlerine göre de sınırlayabilirler. Yani sadece tahsil fişlerine yada sadece tediye fişine ait hareketleri listeleyebilirler. Bunun için de yapılması gereken bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden isteğinize uygun fiş türünü seçmektir. Fiş Durumu: İlgili satırdaki harekete ilişkin muhasebe fişinin aktif veya pasif olma durumunu gösterir.

Kullanıcılarımız isterlerse hesap hareketlerini fiş durumlarına göre de sınırlayabilirler. Yani sadece pasif durumda olan fişlerini yada sadece aktif durumda olan fiş hareketlerini listeleyebilirler. Açıklama: İlgili satırdaki hareket direkt olarak muhasebe fişinden girilmişse, bu alanda fişten girilen

açıklama yer alır. Eğer bu hareket entegrasyon ile otomatik oluşmuşsa, bu durumda entegre edilen hareket evrakına ilişkin kısaltma ve evrak numarasının birleşiminden oluşan bir açıklama yer alacaktır. Örneğin kasa hesabının föyünü inceliyorsanız ve ilgili satırdaki hareket bankaya nakit para yatırma işlemiyle ilgili. Yani bu hareket FİNANS modülünden girilmiş ve MUHASEBE modülüne entegre edilerek fiş oluşmuş. Bu durumda o hareket satırının açıklamasında N.P.Y (nakit para yatırma) şeklinde bir kısaltmayla, bu evrakın numarası, varsa evraktan girilen açıklama yer alacaktır (Örn: N.P.Y/2/İş Bankasına Nakit Para Yatırma). Ana Döviz Borç/Alacak: İlgili satırdaki hesap hareketi borç ise ana döviz cinsine göre borç tutarı,

alacak ise alacak tutarı bu kolonlardan izlenebilir. Dolayısıyla seçtiğiniz muhasebe hesabının hareketlerini bu kolonlarda satır sonu butonunu tıkladığınızda açılacak seçeneklere göre de sınırlayabilirsiniz. Ana Döviz Tutar: İlgili satırdaki hesap hareketinin ana döviz cinsine göre toplam tutarıdır.

Bundan sonra yer alan döviz kolonlarında ise, listelenen hesap hareketlerinin alternatif ve orjinal döviz cinslerine göre toplam borç ve alacak tutarları ile toplam tutarları ve döviz cinsleri yer alacaktır. İsterlerse kullanıcılar bu kolon başlıklarına göre de hareket sınırlaması yapabilirler.

Sorumluluk Merkezi Kodu ve Adı: İlgili satırdaki hareketin kaynaklandığı sorumluluk merkezi kodu

ve adını görüntüleyebilirsiniz. Dikkatinizi çektiyse ekranınızın üst bölümünde yani parametre girişlerinin yapıldığı yerde “Grup kodu ve grup adı” alanı belirecektir. Eğer föyünü aldığınız hesabın tanıtım kartında grup kodu ve adı belirtilmiş ise bu föyde görebileceksiniz. Aksi taktirde “Tanımsız” olarak gelecektir. Evet tablonuzda yer alan başlıklar hakkında kısaca bilgi verdikten sonra, şimdi ekranınızın üst yarısında yer alan kısa yol tuşlarının her birini tıkladığınızda, kolon başlıkları üzerinde mouse göstergesinin sağ tuşuna bastığınızda ve ekranınızın üst bölümünde yer alan “Görünüm, Aktarım, Yazıcı, Yönetim ve Analiz” başlıklı menüleri seçtiğinizde karşınıza gelen seçeneklerin neler olduklarına “Bunları biliyor musunuz?” başlığı altında söz etmek istiyoruz.

Bunları Biliyor musunuz?

1. Yukarıdaki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi muhasebe hesaplarına ilişkin hareketleri tablonuzda yer alan başlıklara göre sınırlayabilmeniz mümkündür. Örneğin sadece sizin seçeceğiniz sorumluluk merkezlerinden gerçekleşen hesap hareketlerini listeleyebilir yada istediğiniz hesap türüne ait hareketleri görüntüleyebilirsiniz. Bunun için yapılacak tek işlem ilgili başlık alanında satır sonu butonunu tıklayıp karşınıza gelecek pencereden istediğiniz seçeneği seçmenizdir. Bunun yanı sıra bu pencerede yer alan “özel” seçeneği ile de föy

ekranında ki kolonlar için filtreleme yapabileceksiniz. Örneğin belli tutardan fazla olan yada az olan hesap hareketlerinin listelenmesini sağlayabileceksiniz.

2. Tablonuzdan listelenen kolon başlıklarını kaldırabilir yada yeni kolon başlığı ekleyebilirsiniz.

Örneğin listenizde “Yevmiye No” başlığının yer almasını istemiyorsunuz. Bu durumda

yapılması gereken, mousenuzu ilgili başlığa getirip sol tuşuna sürekli basarak sağa-sola, yukarı-aşağıya doğru hareket ettirmektir. Bu işleme ilgili başlık üzerinde çarpı işareti


18

görülünceye kadar devam edilmeli ve sonrasında da mouse bırakılmalıdır. Seçilen başlığın tablonuzdan kaldırıldığını göreceksiniz. Yeni kolon başlığı ekleyebilmek için de kolon başlıkları üzerinde mousun sağ tuşuna basıp “Alan seçicisi” seçeneği seçilmelidir. Bu

işlem sonrasında karşınıza bu tabloya özel, ekleyebileceğiniz başlıkların yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan istediğiniz başlığı mousenuzun sürükle bırak özelliğini kullanarak istediğiniz bölüme ekleyebilirsiniz.

3. Yönetim menüsünde yer alan birçok seçenek, kartlar menüsü yardım tuşları bölümümüzde

detaylı olarak anlatılmıştır. Bundan dolayı burada kısaca değinilecektir. Bu menüde yer alan seçenekler ve ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz butonlardan bazıları ile tabloda yer alan herhangi bir hareketin muhasebe fişine ulaşıp üzerinde değişiklik yapabilirsiniz. Bunun için, ilgili hareket satırına gelip <ALT+K> tuşlarına basmanız veya bu menüde yer alan “Detaya İn” seçeneğini seçmeniz yeterlidir. Bu işlem sonrasında ilgili muhasebe fişi anında

ekranınıza gelecektir. Ayrıca bu menüden, imleciniz hangi kayıt üzerinde ise o kayıda özel olacak bilgilerin girileceği editör ekranına ulaşılacaktır. Seçili kayıtların ne zaman ve hangi kullanıcılar tarafından oluşturulduğuna ilişkin bilgileri de anında ekranınıza getirebileceksiniz. Bu menüde yer alan seçeneklere ekranınızın üst yarısında yer alan kısa yol tuşlarını tıklayarak da ulaşabilirsiniz.

4. Yazıcı menüsünde yer alan seçenekler ile ekranınızda listelenen hesap hareketlerinin

yazıcıdan dökümlerini alabileceksiniz. Ayrıca döküm öncesinde, sayfa ve baskı ayarları yapabilecek, ön izleme seçeneği ile de dökümünüzün kâğıt üzerinde nasıl görüntüleneceğini inceleyebileceksiniz.

5. Aktarım Menüsünde yer alan seçenekler ile seçili olan hesap hareketlerinizi istediğiniz

ortama (Excel, tekst, Xml, Html) aktarabilecek ve bu kayıtların aktarım özelliklerini (Aktarım sırasında hangi kayıtların aktarılacağı, tarih, saat, miktar vb kayıtların aktarımlarında excel tipinde olup olmayacakları, tekst ortamına aktarımlarda kolonlar arasında ayraçların nasıl olacağı vb.) belirleyebileceksiniz.

6. Görünüm başlıklı menüde yer alan seçenekler ile hesap hareketlerinizi seçeceğiniz kolon

başlığına göre gruplayabileceksiniz. Bunun için öncelikle bu menüden “kolon başlıklarına göre grupla” seçeneğini seçmelisiniz. Bu seçimle birlikte, kolon başlıklarının üst bölümüne “Bir sütuna göre gruplandırmak için, sütunun üst bilgilerini sürükleyin” ifadesinin yer aldığı gruplama kutusu otomatik olarak açılacaktır. Bu aşamada yapmanız gereken hesap

hareketlerini hangi kolona göre gruplayacaksanız mousenuzla ilgili başlığı sürükleyip bu alana taşımazdır. Gruplama işlemini birden fazla kolon başlığı için yapabilmenizde mümkündür. Bu işlem sonrasında föy ekranınızın “gruplama kutusunda” gruplandırmanın

hangi kolonlar için yapıldığı yazılır ve ekranınızın ikinci yarısına da ilgili kolon başlığı altında hareket detayları sıralanır. Bu menüyü oluşturan diğer seçenekler ile grup toplamı alabilecek ve bu toplamların ekranınızda sürekli görünüp görünmeyeceğini sağlayabileceksiniz. Ayrıca miktar, fiyat vb. başlıklarınız için dip toplam alabileceksiniz. Bunun yanı sıra sadece sizin seçeceğiniz hareket satırlarına yönelik toplamlarda alabileceksiniz. Eğer ekranınızın görünümüne ilişkin herhangi bir değişiklik yapmışsanız bu değişiklikleri “görünümü sakla” seçeneğini seçerek kaydedebileceksiniz. Bu menüde yer

alan seçeneklere ekranınızın üst yarısında yer alan butonlar ile de ulaşabilirsiniz. 7. Hesap hareket föyünün sağlamış olduğu bir diğer kolaylık; kolon başlıkları üzerinde mouse

göstergesinin sağ tuşuna bastığımızda karşımıza gelen seçeneklerdir. Şimdi bu seçenekler ile neler yapılacağına değinelim

Artan Sıralama: Bu seçenek ile kolon başlıkları, alfabetik olarak baştan sona doğru veya küçükten

büyüğe doğru sıralanır. Sıralama işlemi için kolon başlığını mousunuzla tıklamanız da yeterlidir. Azalan Sıralama: Bu seçenekle de kolonlar alfabetik olarak sondan başa doğru veya büyükten

küçüğe doğru sıralanır.


19

Bu Alana Göre Gruplandır: Hesaplarınıza ilişkin hareket bilgilerini, ekranınızda bulunan herhangi bir kolona göre gruplayarak listeleyebileceğinizi “Görünüm” menüsü ile ilgili açıklamalarımızda

belirtmiştik. Bu seçenek ile de, imleciniz hangi kolon üzerinde ise ilgili kolona göre gruplandırma otomatik olarak yapılacaktır. Dolayısıyla gruplandırmaya yönelik detaylar için “Görünüm” menüsü

ile ilgili açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz. Gruplama Kutusu: Bu seçenek ile gruplandırma yapılacak kolon başlıklarının aktarılacağı “gruplama kutusu” aktif hale gelir. Dolayısıyla kolon başlıklarından gruplama yapılacak kolon yada

kolonlar bu bölüme taşınacaktır. Dip Toplam: Bu seçenek ile toplamı alınabilecek tüm kolonlar için yani miktar, bakiye, tutar vb.

kolonlar için “dip toplam” alınabilecektir. Grup Toplamları: Bu seçenek ile de kolon başlıklarınızı gruplandırmış iseniz grupların toplamı alınır Bu Kolonu Kaldır: Bu seçenek, imleciniz hangi kolon üzerinde ise ilgili kolonun ekrandan

kaldırılmasını sağlar. Bu seçeneği gereksiz bulduğunuz yada boş gelen kolonlarınız için kullanabilirsiniz. Alan Seçicisi: Föy ekranlarından kolon başlıklarını kaldırabileceğiniz gibi yeni kolon başlıkları

ekleyebilmenizde mümkündür. Bunun için öncelikle alan seçici seçeneği çalıştırılmalı ve karşınıza gelecek “Özelleştirme” başlıklı ekrandan da size uygun olan kolon başlıklarını mousenuzun sürükle

bırak özelliğini kullanarak föy ekranına taşımalısınız.

Hizalama: Bu seçenek ile, kolonlarda da sıralanan bilgilerinizi sağa, sola dayalı yada ortalı olarak

hizalayabileceksiniz. En Uygun: Bu seçenek seçildiğinde imleciniz hangi kolon üzerinde ise programınız otomatik olarak

ilgili kolon için en uygun genişliği belirleyecektir. Yani ilgili kolonu default genişliğe getirecektir.

En Uygun (Tüm Kolonlar): Bu seçenek ile de tüm kolon başlıkları için programınız uygun kolon

genişliğini verecektir.

1.1.4 Muhasebe cari hesap hareket föyü (081120)

V12 serisi programlarımızda kullanıcılarımızın muhasebe hesapları için alış-satış faturası, alacak dekontu, borç dekontu vb. dekontlar düzenleyebilmeleri yani ticari bölümden hareket girişleri yapabilmeleri mümkündür. Bunun için öncelikle muhasebe hesap tanıtım kartının "Ticari sistemden bilgi girişi yapılabilsin" parametresinin işlem yapılacak muhasebe hesapları için işaretlenmiş

olması gerekmektedir. Daha sonrasında da yeni tip alış satış faturasından ve dekontların "Cinsi" kolonundan Muh. Hesabı seçeneğinin seçilmesi, sonrasında muhasebe hesabının belirlenmesi ve

hareket detaylarının girilerek evrakların kayıt edilmesi gerekmektedir. Örneğin firmanızdaki giderleriniz için masraf hesap kartı tanımlamak yerine muhasebe hesap kartı açarak fatura ve dekontlardan giderlerinizin direk muhasebe hesaplarına işlenmesini sağlayabilirsiniz. Özetle diyebiliriz ki V12 serisi programlarımızda muhasebe hesaplarına direk fatura ve dekont kesilebilecektir. Yalnız fatura girişlerimiz sadece yeni tip faturalarımız için geçerlidir. Çünkü sadece bu faturalarımızda "Cinsi" kolonumuz mevcut olup, bu kolondan Muh. Hesabı seçimi

yapılabilmektedir. Dolayısıyla kullanıcılarımız bu ayrıntıyı dikkate alarak ilgili muhasebe hesapları için fatura girişleri yapmalıdırlar.

Bu hesaplara ilişkin hareket detayları da programlarımızın finans ve genel muhasebe yönetimlerine eklenmiş olan Muhasebe cari hesap hareket föyü (081120) başlıklı programımızdan ayrıntılı olarak

incelenebilecektir. Föy programı çalıştırıldığında yapılacak tek işlem, hangi tarihler arasında hangi muhasebe hesabı için hareketlerin inceleneceğinin seçilmesidir. Programınız seçiminiz doğrultusunda istediğiniz ayrıntıları size sunacaktır.


20

1.1.5 Hesap planı grup tanıtım kartı (087200)

Hesap planında yer alan muhasebe hesaplarını belirli gruplar altında toplayıp, grup kodlarına göre takip edebilmeniz ve bu doğrultuda hesap planı yönetimi bölümünden ilgili hesapları gruplar

bazında filtreleyip listeleyebilmeniz mümkündür. Örneğin firmanızda ortak özellikleri bulunan stoklarınızın, cari firmalarınızın (satıcı ve müĢteri) muhasebe hesaplarını tek bir grup altında toplayabilirsiniz. Böylece hesap planında yer alan diğer hesaplardan daha kolay ayırt edebilir ve takibini daha hızlı yapabilirsiniz. Bunun için programınızın bu bölümden öncelikle firmanızın uygun gördüğü Ģekilde hesap gruplarını tanımlamalısınız Daha sonra da her bir muhasebe hesabının kartını ekrana çağırıp, dahil olduğu hesap planı grubunu girmelisiniz. Hesap planı grup tanımlamaları gruplara iliĢkin kod ve açıklama giriĢlerinden ibarettir.

1.1.6 Standart hesap planı yükleme (087400)

Önceki bölümlerimizde de söz ettiğimiz gibi, MUHASEBE ile tek düzen hesap planı otomatik olarak açılabilmektedir. Hesap planı açılıĢında size 2 seçenek sunulacaktır;

1. Sadece ana hesapları yükle: Bu seçenek ile hesap planını açarsanız, sadece tek düzen hesap

planı uyarınca kullanılması zorunlu olan ana hesaplar açılacaktır. Ana hesapların altındaki muavin ve tali hesaplarıysa, siz kullanıcılarımız kendi ihtiyaçlarınıza göre açacaksınız. Bunun için de yukarıda açıklamaya çalıĢtığımız hesap kartı programı kullanmanız gerekmektedir.

2. Önerilen tüm hesap planını yükle: Bu seçenek ile standart hesap planı açıldığında, kullanılması

zorunlu olan ana hesaplar otomatik olarak açılacak, bunun yanında muavin ve tali hesaplar da açılmıĢ olacaktır. Muavin ve tali hesaplar, Mikro Yazılımevi’nin danıĢmanları tarafından hazırlanmıĢtır.

Yukarıda sıralanan hesap planı yükleme Ģekillerinden ilgili olanını kliklediğinizde hesap planı yüklenmeye baĢlayacaktır.

1.1.7 Hesap Hareketleri Aktarma

Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza iki seçenekten oluĢan bir menü gelecektir. Bu seçenekler yardımıyla;

Hesap planınızda tanımlı olan herhangi bir alt hesaba ait hareketlerin baĢka bir alt hesaba aktarılmasını ya da

Hesap planınızda tanımlı olan herhangi bir üst hesaba ait hareketlerin kendine ait bir alt hesaba aktarılmasını sağlayabileceksiniz.

ġimdi bu aktarım iĢlemlerinin nasıl yapılacağını açıklamaya çalıĢalım.

1.1.7.1 Alt hesap hareketlerini baĢka alt hesaba aktarma (087700)

Bu bölümden kodunu gireceğiniz bir muhasebe hesabının hareketleri, yine kodunu gireceğiniz baĢka bir muhasebe hesabına aktarılacaktır. Hesap hareketleri aktarma iĢlemi için, önce kaynak hesabın (hareketleri aktarılacak hesabın) ve hedef hesabın (aktarmanın yapılacağı hesabın) kodlarını girmeniz gerekir. Daha sonra, aktarma iĢleminde kaynak hesabın hangi tarihler arasındaki fiĢlerinin dikkate alınacağını girmelisiniz. Eğer aktarma iĢleminin kaynak hesabın sadece borç kayıtlarını, sadece alacak kayıtlarını kapsamasını istiyorsanız, aktarılacak kayıtlar baĢlıklı alanda satır sonu


21

butonunu tıklayarak ilgili seçimi yapmalısınız. Kaynak hesabın borç-alacak bütün kayıtları hedef hesaba aktarılacaksa, bu alandaki seçiminiz tüm kayıtlar olmalıdır. Eğer aktarılacak hareketleri tutar bazında sınırlamak istiyorsanız, bu durumda kriter alanından ilgili seçimi yapıp, kriter değer alanına da kriter değeri girmelisiniz. Örneğin kaynak hesaptaki 100 liradan küçük hareket tutarları hedef hesaba aktarılacaksa, kriter alanında küçük, kriter değeri alanına da 100 lira değerini girmelisiniz. Bütün bu parametre giriĢleri tamamlandıktan sonra ekranınızın üzerine;

Devam Et ÇıkıĢ

butonlarından oluĢan bir onay ekranı gelecektir. Hareket aktarma iĢleminden vazgeçmek için çıkıĢ, aktarmayı baĢlatmak içinde “devam et” butonunu mouse göstergenizle tıklamanız gerekir. Devam et butonunu tıkladığınızda, kaynak hesabın hareketleri silinerek hedef hesaba aktarılacaktır.

1.1.7.2 Üst hesap hareketlerini kendine ait alt hesaba aktarma (087701)

Bu programla ilgili detaylı açıklamalarımıza geçmeden önce sizlere önemli gördüğümüz bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz. Öncelikle belirtmek isteriz ki, bu bölümden yapılacak hesap aktarma iĢlemi, programınızın Enflasyon Muhasebesi ĠĢlemleri bölümünde yer alan, Dönem sonu enflasyon muhasebesi farkı fişi oluşturma programını çalıĢtırmak istediğinizde size yardımcı olacaktır. Çünkü programınız enflasyon fiyat farkı fiĢini oluĢturabilmek için hesap planındaki hesapları tarayacak ve bu tarama iĢleminde kriterlere uyan bir hesaba, ana hesap seviyesinde hareket girilmiĢ ise, öncelikle ilgili hesabın hareketlerini, bu hesaba ait olacak yeni bir alt hesaba aktarmanızı isteyecektir. Bu fiĢe iliĢkin detaylar ilerleyen bölümlerde verilecektir. ĠĢte bu durumda bu bölümden ilgili aktarma iĢlemi yapılacaktır. Evet, önemli gördüğümüz bu hatırlatmadan sonra aktarma iĢleminin nasıl yapılacağına değinebiliriz. Programı çalıĢtırdığınızda sizden sadece hangi üst hesaptaki hareketlerin bu hesabın hangi alt hesabına aktarılacağını girmeniz ve “devam” butonuna

basmanız istenecektir. Bu iĢlem sonrasında kaynak hesaptaki hareketler yeni oluĢturulacak hedef hesaba aktarılmıĢ olacaktır. ĠĢleyiĢ olarak bir önceki bölümde açıkladığımız Alt hesap hareketlerini baĢka alt hesaba aktarma programından herhangi bir farkı bulunmamaktadır.

1.2 Sorumluluk Merkezleri ve Dağıtım Anahtarları

Bu bölümde yer alan programlar ile iĢletmenizdeki sorumluluk merkezleri ile dağıtım anahtarlarının programa tanıtımı yapılacak ve her bir sorumluluk merkezinin gerçekleĢtirdiği hareketlere yönelik detaylar föy programından izlenebilecektir.

1.2.1 Sorumluluk merkezleri tanıtım kartı (087500)

Bu bölümden, işletmeniz bünyesinde yer alan tüm sorumluluk merkezlerinin programa tanıtımları yapılacaktır. Şimdi sorumluluk merkezi kavramını biraz açmak istiyoruz; sorumluluk merkezleri firmanızın gelir-gider merkezleridir ve firmadan firmaya değişiklik gösterebilir. Örneğin bir yapı inşaat firmasında şantiyeler sorumluluk merkezi olabilir. Eğer bu inşaat firması başka firmalar adına çalışıyorsa, çalıştıkları bu firmaları da sorumluluk merkezi olarak tanımlayabilirler. X inşaat firmasının halen yapımı devam eden 5 ayrı inşaatı varsa, bu inşaatlar için yapılan giderleri, inşaatı yaptıkları carilerini birer sorumluluk merkezi olarak tanıtıp, bu merkezlere atabilirler. Böylece yapılan giderler ve elde edilen gelirler kaynaklarından takip edilir. Büyük bir oteli düşündüğümüzdeyse, otelin mutfağı, casinosu, saunası veya havuzu sorumluluk merkezi olarak tanıtılabilir. Böylece yine yapılan giderler ve elde edilen gelirler ilgili sorumluluk merkezlerine bağlanarak, gelir ve giderler kaynaklarından takip edilebilir. Bu karttan tanımlanacak sorumluluk merkezleri bütün yönetimlerde geçerli olacaktır. Örneğin mal alım işlemi için alış faturası girilirken, yapılan alımın hangi sorumluluk merkezi için yapıldığı, mal satışında satış faturası kesilirken hangi sorumluluk merkezi için satış yapıldığı girilebilecektir. Sorumluluk merkezlerini tanıtabilmek için aşağıdaki bilgileri girmelisiniz.


22

Merkez kodu: Bu alana, kartını girmekte olduğunuz sorumluluk merkezlerine ilişkin maksimum 10

dijit uzunluğunda alfanümerik bir kod girmelisiniz. Merkez adı: Kodunu girdiğiniz sorumluluk merkezinin adı bu alana girilecektir.

Doğrudan üretim srm. Merkezi mi? MRPII–9000 programında, üretilen stokların maliyetlerinin

sorumluluk merkezlerine göre dağıtılabilmesi mümkündür. Bunun için öncelikle sorumluluk merkezleri bu bölümden tanımlanmalı sonrasında da, Hizmet ve Masraf Yönetimi/Kartlar ve Reçeteler/Dağıtım anahtarları (087520) programından da hangi dağıtım anahtarı ile ilişkili olacağı belirlenmelidir. İşte bu alanda sizden istenen, tanımlanan sorumluluk merkezlerinin doğrudan üretim merkezi olup olmadığının evet/hayır seçenekleri ile belirtmenizdir.

Maliyet dağıtım şekli: Bu alanda da sizden istenen, stok üretimlerine ilişkin maliyet dağıtımlarının

720 ve 730'lı hesaplar için tanıtım kartı ekranından belirtilen dağıtım anahtarına göre mi, yoksa bu merkez için bu ekrandan belirteceğiniz dağıtım anahtarına göre mi alınacağını seçmenizdir. Maliyet dağıtım anahtarı: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza süreye göre,

miktara göre, alana göre, ağırlığa göre, hacme göre ve adam saate göre seçeneklerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu aşamada sizden istenen tanımlamakta olduğunuz sorumluluk merkezinde stoklara ilişkin maliyet dağıtımlarında hangi seçeneğin baz alınacağını belirtmenizdir. Yani üretilen stokların ağırlıklarının mı? hacimlerinin mi? üretim sürelerinin mi? vb hangilerinin baz alınacağını seçmelisiniz. Satış fiyat liste no: Bu parametre ile amacımız, birden fazla sorumluluk merkezi ile çalışan

kullanıcılarımızın her bir merkezi için, satışlarda kullanacakları fiyat kodunu belirlemeleri ve bu fiyatları otomatik olarak evraklarına yansıtmalarını sağlamaktır. Çünkü her bir sorumluluk merkezinin satış fiyatları bulundukları bölgelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu aşamada sizden beklenen tanımladığınız sorumluluk merkezinin stok satışlarında kullanacağı fiyat listesinin numarasını bu alana girmenizdir. Programınız sipariş, irsaliye ve fatura evrakı düzenlediğinizde öncelikle seçtiğiniz sorumluluk merkezi için fiyat kodunun girilip girilmediğine bakacak, eğer var ise evraka girilen stokların birim fiyatını bu alandan seçtiğiniz fiyat listesine göre getirecektir. Doğrudan üretim merkezi değilse dağıtım anahtarları kodu: Eğer tanımlamakta olduğunuz

sorumluluk merkezi doğrudan üretim merkezi değilse, yani ekranınızın “doğrudan üretim merkezi mi?” alanı hayır olarak belirtilmiş ise bu alanda sizden istenen maliyet dağıtımlarında tanımladığınız sorumluluk merkezinin hangi dağıtım anahtarı ile ilişkili olacağını seçmenizdir. Evet, sorumluluk merkezi ile ilgili girişlerinizi tamamladıktan sonra bilgilerinizi ALT+S tuşları ile bilgisayarınızın sabit diskine kayıt etmelisiniz. ALT+S tuşları ile kayıt edilmeyen bilgilerinizi tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız.

1.2.2 Sorumluluk merkezleri hareket föyü (081110)

Sorumluluk merkezi hareket föyü; herhangi bir sorumluluk merkezinin, istediğiniz tarihler arasında muhasebe fiĢleri evrakı ile gerçekleĢen hareket özetlerine tek bir ekrandan ulaĢıp, gerekirse bu hareketlerin kaynağı olan evraklara ulaĢmanızı sağlayan bir programdır. Bu ekrana sadece muhasebe fiĢlerinde belirtilen sorumluluk merkezlerinin hareketleri yansır. Entegre çalıĢan bir firma iseniz, satıĢ satınalma, hizmet yönetimlerinden yapılan her evrak giriĢi anında muhasebeye entegre olacağından bu entegrasyon sonucunda oluĢan muhasebe fiĢlerinde ki sorumluluk merkezlerinin hareketleri de bu ekrandan izlenebilecektir. Tabi ki ilgili evraklardan sorumluluk merkezlerinin girilmiĢ olması gerekmektedir. Aksi durumda oluĢan muhasebe fiĢinde sorumluluk merkezi yer almayacağından bu ekrandan hareketlerin izlenebilmesi de mümkün olamayacaktır. Föyün çalıĢma Ģekli ve ekranın kullanımı, muhasebe hareket föyü ile aynıdır. Aralarındaki tek fark, bu föyde sorumluluk merkezlerinin muhasebe fiĢindeki hareketlerinin baz alınmasıdır. Föyde yer alan hareketleri özetleyecek olursak, seçilen sorumluluk merkezinin iliĢkili olduğu muhasebe fiĢinin tarihi,


23

sıra ve yevmiye numarası, fiĢe yansıyan hesabın kodu, adı, türü (mahsup, tediye, tahsil), fiĢten girilen açıklama, fiĢe yansıyan hareketin ana, orijinal ve alternatif döviz cinsine göre borç ve alacak toplamları ile genel tutarı ayrı ayrı listelenecektir. Muhasebe hareket föyü bölümünde “Bunları Biliyor musunuz” baĢlığı altında değindiğimiz “Görünüm, Aktarım, Yazıcı ve Yönetim menülerine

iliĢkin açıklamalarımız bu föy ekranı içinde geçerlidir. Dolayısıyla burada bu detaylara yer verilmeyecektir. Ekranın kullanımına iliĢkin detaylar için bu bölümden yararlanabilirsiniz.

1.2.3 Dağıtım anahtarları tanıtım kartı (087520)

Dağıtım anahtarlarını; işletmede gider teşkil eden her türlü harekette, pay alan birimlerin bu gidere ne kadar katkılarının olduğunun belirlenmesi olarak düşünebiliriz. Gider dağılımları departmanlar bazında yapılabilir. Örneğin işletmenizde düzenli olarak ödenmekte olan elektrik, su, yol vb. giderler departmanların kullanım kapasitelerine bağlı olarak farklılık gösterecektir. Özellikle üretime yönelik firmalarda, satış departmanının kullanacağı elektrik ile üretim departmanının makinelerle olan işlevleri sonucunda, elektrik kullanımı doğal olarak farklılık gösterecektir. Bu durumda işletmeler, hizmet bölümünden girilen masraf faturalarında ki tutarların, hangi oranlar doğrultusunda departmanlara dağıtılacağını belirlemek dolayısıyla hangi departmanın, ne miktarda gider teşkil ettiğinin cevabını görmek isteyebilirler. İşte bu durumda, dağıtım anahtarları programından yararlanılacaktır. Çünkü bu programdan giderlerin departmanlara hangi oranda paylaştırılacağının girişleri yapılacaktır. İsterseniz konuyu bir örnekle pekiştirmeye çalışalım, işletmenizde herhangi bir gider hareketinin, %30'undan satış departmanının, %20'nden satınalma departmanının, % 50'sinden de diğer departmanların Sorumlu olduğunu düşünelim. Bu gidere yönelik dağıtımların belirlenen oranlarda yapılabilmesi için öncelikle ilgili dağıtım anahtarının tanımlanması ve bu dağıtım anahtarından da departmanların (sorumluluk merkezlerinin) aldıkları payın girilmesi gerekecektir. Yani ilgili gider, departmanlara (sorumluluk merkezlerine) paylaştırılacaktır. Daha sonra bu tanımlamalar ışığında, programınızın Hizmet bölümden girilen masraf faturalarının tutarları, ilgili birimlere F5 tuşu yardımıyla otomatik olarak yansıtılabilecektir. Programlarımızda gider dağılımları yukarıda açıklamaya çalıştığımız gibi departmanlar bazında (sorumluluk merkezleri) olabileceği gibi, aynı anda gider cari hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine de dağıtılabilir, hatta evraktan seçilecek Muhasebe hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine göre de olabilir. Bu doğrultuda programınız size dağıtım anahtarı tipi olarak üç

seçenek sunacaktır. Evet, bu açıklamadan sonra dağıtım anahtarı ekranında gördüğünüz alanlara nasıl giriş yapılacağını açıklamaya çalışalım. Programı çalıştırdığınızda öncelikle sizden tanımlayacağınız dağıtım anahtarının tipini seçmeniz istenecektir. Yani işletme giderlerinin Gider cari hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine göre mi dağıtılacağı, Muhasebe hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine göre mi olacağı ya da sadece sorumluluk merkezlerine göre mi dağıtılacağı seçilecektir. Bu belirlemeyle birlikte programınız sizden tanımlayacağınız dağıtım anahtarına ilişkin bir kod ve isim girişi yapmanızı bekleyecektir. Bu girişler tamamlandıktan sonra imleciniz evrakın hareket satırlarında konumlanacaktır. Şimdi bu bölümde gördüğünüz başlıkları açıklamaya çalışalım. Hesap Kodu: Bu alandan yapılacak seçim, “dağıtım anahtarı tipi” alanında yaptığınız seçime göre farklılık gösterecektir. Eğer tanımlamakta olduğunuz dağıtım anahtarı Gider cari hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine göre olacaksa, bu aşamada bu alandan gider hesabının seçilmesi

gerekecektir. Eğer dağıtım anahtarı tipi alanında ki tercihiniz Muhasebe hesaplarına ve sorumluluk merkezlerine göre ise, bu aşamada bu alandan muhasebe hesabının kodu seçilmelidir. Hesap Adı: Hesap kodu alanında yaptığınız seçime göre ilgili hesabın adı (masraf kodu veya

muhasebe hesap adı) otomatik olarak bu alana gelecektir.


24

Sorumluluk Merkezi Kodu ve adı: Bu alanlarda da sizden istenen, tanımlamakta olduğunuz

dağıtım anahtarı ile giderlerin hangi departmanlara paylaştırılacağını seçmenizdir. Puan: Bu alanda da yapılması gereken seçtiğiniz departmanların (sorumluluk merkezinin) dağıtım

anahtarına göre gider dağılımından ne kadar pay alacağını belirtmenizdir. 10, 20 vb. Bu ekranla ilgili girişlerinizi tamamladıktan sonra bilgilerinizi ALT+S tuşlarına basarak kaydetmelisiniz. Daha sonra bu bilgiler doğrultusunda Hizmet menüsünden masraf faturalarının girişleri yapılacak ve tutarlar departmanlara yansıtılacaktır. Ayrıca MRPII programının, Direkt işçilik (720) giderlerini üretim sorumluluk merkezlerine dağıtma ve Genel üretim (730) giderlerini üretim sorumluluk merkezlerine dağıtma programları çalıştırılarak da üretim giderlerinin dağıtım anahtarlarından belirtilen sorumluluk merkezlerine dağıtılması sağlanacaktır. Masraf Faturalarında F5 Masraf Dağıtma tuşu

Dağıtım anahtarlarından yapılan tanımlamaların, masraf faturalarına (Açık alınan masraf faturası vb), yansıtılması için F5 tuşu kullanılacaktır. Bunun için ilgili evrakların hareket girişlerinin yapıldığı bölümünde (herhangi bir giriş yapmadan) F5 tuşuna basmalısınız. Karşınıza “masraf dağıtma” başlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen, girmekte olduğunuz masraf faturasına hangi dağıtım anahtarındaki bilgilerin aktarılacağını seçmenizdir. Eğer giderler tek bir masraf koduna atanacaksa, bu aşamada ekranınızın “tek hesaba dağıtılacak ise, masraf hesap Kodu” alanından

ilgili masraf hesabı seçilmelidir. Daha sonrada, evraka ilişkin vergi seçimi, açıklama girişi yapılmalıdır. En son girilecek parametre ise, evraka ilişkin tutarın dolayısıyla departmanlara dağıtılacak tutarın girişidir. Bu işlemler sonrasında evrakınıza dağıtım anahtarından belirttiğiniz dağılım oranlarına göre sorumluluk merkezlerine ait tutarlar hesaplanıp yansıyacaktır.

1.3 Yönetim

SERIES 9000; sürekli geliĢtirilen yapısı ve esnek kullanım özelliği ile hem görsel hem de iĢleyiĢ olarak yeniliklerine devam ediyor. Programlarımızın hemen hemen her modülüne eklenen Yönetim menüleri ile her kayda iliĢkin detaylar anında görüntüleyebiliyor. Yönetim menüsünün size sunacağı seçenekler ile hesap planına iliĢkin tanıtım kartlarından girilen tüm bilgilerini ve hesap planına ait mizanı ve sorumluluk merkezlerine iliĢkin tanıtım bilgilerini detaylı olarak inceleyebileceksiniz. Ayrıca bu ekranlarda görüntülenen kayıtlarınızı, tıpkı föy ekranlarında olduğu gibi istediğiniz kolon baĢlığına göre gruplayıp, yine sizin seçeceğiniz kayıtlara iliĢkin dip toplam alabilmenizde mümkün olacaktır. ġimdi bu menüyü oluĢturan her bir programı tek tek inceleyelim.

1.3.1 Hesap Planı Yönetimi (080001)

Hesap planı yönetimi; tüm muhasebe hesaplarının tanıtım kartından girdiğiniz kart bilgilerini detayları ile birlikte aynı ekran üzerinden inceleyebilmenize hatta bu kartlara ulaşıp üzerinde değişiklik yapabilmenize olanak tanıyan çok amaçlı bir programdır. Bu programı, muhasebe hesap tanıtım kartlarına ilişkin bilgilerin başlıklar halinde listelendiği bir tablo olarak da düşünebilirsiniz. Çünkü programı çalıştırdığınızda karşınıza gelecek olan tüm bilgiler hesap tanıtım kartından yansıyacaktır. Bu ekrandan, hesaplarınızın kart bilgileri haricinde, bağlantılı olduğu hareket föylerini, dönemsel bakiyeler tablosunu anında görüntüleyebileceksiniz. Bunun yanı sıra programdan çıkmadan yeni hesap tanımlaması yapabileceksiniz. Çünkü hesap planı yönetimi birçok işlemi aynı ekrandan yapabileceğiniz şekilde düzenlenmiştir. Bundan dolayı siz kullanıcılarımız için çok işlevsel olacağı kanısındayız. Yönetim ekranlarının sağladığı bir diğer kolaylık, kullanıcılarımızın tablodaki kayıtlara istekleri doğrultusunda sınırlamalar getirebilmeleridir. Bu doğrultuda programınız size sınırsız sayıda kriter sunacaktır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, mouse'unuzun sürükle bırak özelliğinin bu ekranlarda da kullanılabiliyor olması ve tablonuzun her alanında mouse'unuzun sağ tuşuna basarak


25

ulaşacağınız programlar, ekran düzenlemelerinde siz kullanıcılarımıza büyük kolaylık sağlayacaktır. Şimdi sizlere hesap planı yönetim ekranlarının genel görüntüsü ile birlikte nasıl kullanılacağını maddeler halinde açıklamaya çalışalım.

Hesap yönetim ekranı nasıl kullanılır ve neler yapılabilir?

Muhasebe hesaplarına ait bilgileri tablonuzdaki başlıklardan herhangi birini baz alarak listeleyebileceksiniz. Örneğin sadece sizin seçeceğiniz hesap grubuna bağlı hesapları listeleyebileceğiniz gibi, istediğiniz ana grup veya alt gruba ait hesapları da listeleyebileceksiniz. Bunun için yapılacak tek işlem, istediğiniz kolon başlığında satır sonu butonunu tıklayıp, açılacak pencereden size uyan seçenek ya da seçenekleri seçmenizdir.

Herhangi bir hesap kaydı üzerinde mouse'unuzun sağ tuşuna basarak hesaplarınıza ilişkin tüm detaylara tek bir tıklama ile ulaşabileceksiniz. Programlarımızda bu detaylar için kısa yol tuşları da tanımlanmıştır, dolayısıyla bu tuşlar aracılığı ile de istenilen detaylar ekrana getirilebilir. Hareket föyü (Alt+F10), hesap dönemsel bakiyeler tablosu (ALT+1) ulaşılabilecek bilgilerdir.

Yönetim ekranında yer alan kolon başlıkları için, size özel filtrelemeler verebileceksiniz Örneğin sadece MUS* adı ile başlayan carilerinize ait hesapları listeleyebileceksiniz. Bunun için, filtreleme yapılacak kolonda satır sonu butonu tıklanmalı ve özel seçeneği seçilmelidir. Sonrasında da karşınıza gelecek ekrandan amacınıza uygun (eşittir, küçüktür, büyüktür vb.) filtreleme seçeneği seçilerek işlem tamamlanmalıdır.

Yönetim ekranlarında shift veya ctrl tuşları ile birlikte, mousesuzun sol tuşuna basarak, aynı anda birden fazla muhasebe kaydı seçebilecek, istediğiniz işlemin sadece bu satırlara özel olmasını sağlayabileceksiniz.

Her kayıt üzerinde enter tuşuna basarak ilgili satırdaki hesap tanıtım kartına ulaşabilirsiniz.

Kolon genişliklerini mouse'unuzu kullanarak istediğiniz büyüklüğe getirebilir, hatta tablonuzda listelenmesini istemediğiniz kolon başlığını kaldırabilirsiniz. Bunun için yapılacak tek işlem mouse'unuzu ilgili başlığa getirip sol tuşuna sürekli basarak sağa-sola, yukarı-aşağıya doğru hareket ettirmenizdir. Yeni kolon eklemek içinde kolon başlıklarında mouse'unuzun sağ tuşuna basarak açılacak pencereden “Alan seçicisi” parametresini

seçmeniz ve size sunulacak başlıkları mouse'unuz yardımıyla aktarmanızdır. Kolon başlıklarını ekleyip kaldırabileceğiniz bir başka yöntemse, ekranınızın kolon başlıklarının sıralandığı bölümün en başında yer alan “Görünen kolonları seçmek için buraya tıklayın” başlıklı butonu kullanmanızdır. Bu butonu tıkladığınızda hesap planı yönetimine

özel tüm başlıkların karşınıza geldiğini göreceksiniz. Bu bölümden tablonuzda listelenmesini istediğiniz başlıklar için başında yer alan seçilmişlik kutucuğunu işaretlemeniz, görüntülenmesini istemediğiniz başlıklar içinde seçilmişliği kaldırmanız yeterli olacaktır. Bu uygulamanın daha basit olacağı düşüncesindeyiz.

Yönetim ekranlarının sağlamış olduğu bir diğer kolaylık; kolon başlıkları üzerinde mouse göstergesinin sağ tuşuna bastığımızda karşımıza gelen seçeneklerdir. Bu seçenekler yardımıyla kolon başlıkları altında sıralanan bilgileri alfabetik olarak sondan başa- baştan sona yada büyükten küçüğe, küçükten büyüğe doğru sıralayabilirsiniz. Bu sıralama işlemini kolon başlıklarını mouse'nuzla tıklayarak da yapabilirsiniz. Tablonuzu istediğiniz kolon başlığı altında gruplayabilir ve grup toplamı alabilirsiniz, miktar, tutar, bakiye vb kolonlar için dip toplam alabilirsiniz, kolonlarınızda yer alan bilgileri isteğinize bağlı olarak sağa, sola dayalı ya da ortalı olarak hizalayabilirsiniz, seçili olan kolon başlığı ya da tüm kolonlarınız için uygun kolon genişliği verebilirsiniz.

Evet, hesap planı yönetim ekranının tablo bölümünde neler yapılacağını sizlere aktarmaya çalıştık. Bu ekranda gördüğünüz her bir kolon yukarıda da belirttiğimiz gibi hesap tanıtım kartından girilen bilgilerden oluşmaktadır. Bundan dolayı kolon başlıklarına ilişkin detay için hesap tanıtım kartına yönelik açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz. Ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz ve siz kullanıcılarımız için birçok işlemi seri bir şekilde yapmanızı sağlayacak “Görünüm, aktarım, yazıcı, yönetim ve analiz” menüleri

hemen hemen tüm yönetim ve föy ekranlarımızda mevcuttur. Bu menülerin kullanım şekli standart olup aynı amaca hizmet etmektedirler. Bundan dolayı bu menülerle neler


26

yapılacağını burada detaylandırmak yerine birkaç cümle ile değinmenin yeterli olacağını düşündük. Daha geniş bilgi için Muhasebe Hesap Hareket Föyü bölümünden yararlanabilirsiniz.

Görünüm başlıklı menüde yer alan seçenekler ile yenilenen kayıtların ekranınızda

görüntülenmesini sağlayacak, tutar, bakiye toplam vb kolonlar için dip toplam alabilecek, sadece seçtiğiniz hesap kayıtlarına yönelik dip toplamlar alabilecek, ekranınızda yer alan kayıtları istediğiniz kolon başlığına göre gruplayarak listelenmesini sağlayacak, hatta bu guruplar altındaki bilgilerin ekranınızda sürekli görüntülenip görüntülenmeyeceğini ve alt toplamlarının yer alıp almayacağını belirleyebileceksiniz. Kolan başlıklarını programınız tarafından default olarak belirtilen en uygun genişliğe getirebilecek, ekranda değişiklik söz konusu ise varsayılan ekrana geri dönüş sağlayabileceksiniz.

Aktarım Menüsünün size sunacağı seçenekler ile kayıtlarınızı istediğiniz ortama

aktarabileceksiniz. (Excel, tekst, Xml, Html)

Yazıcı menüsünde yer alan seçenekler ile dökümünüzü inceleyebilecek ve çıktısını

alabileceksiniz.

Yönetim menüsünde yer alan seçenekler ve ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz

kısa yol tuşlarından bazıları ile tabloda yer alan herhangi bir karta ait çeşitli detaylarda hazırlanmış bilgiye ulaşabileceksiniz.

Analizler menüsünde yer alan seçenekler ile hesap kartlarına ilişkin birçok detaya

programdan çıkmadan ulaşabileceksiniz.

Evet, yönetim ekranlarının nasıl kullanılacağını açıklamaya çalıştık şimdi sizlere önemli gördüğümüz birkaç detayı Bunları biliyor musunuz? Başlığı altında değinmek istiyoruz.

Bunları biliyor musunuz?

Yönetim ekranından çıkmadan yeni muhasebe hesabı ve benzer muhasebe hesabı tanımlanabilir mi?

Bu program çok amaçlı kullanım özelliğinden dolayı, siz kullanıcılarımızın hesap kartlarını detaylı olarak inceleyebilmeniz dışında, bu ekrandan çıkmadan yeni muhasebe hesabı ve benzer hesap girişleri yapabilmenizi hatta bir sonraki koda sahip olacak muhasebe kartlarını oluşturabilmenizi mümkün kılmaktadır. Bunun için yapılacak tek işlem, imleciniz tablo bölümünde iken ekranınızın üst bölümünde yer alan yeni kayıt, benzer kayıt ya da sonraki kodu oluştur tuşlarına basmanız ya da

yönetim menüsünden size uygun olan seçeneği seçmenizdir. Bu işlem sonrasında karşınıza, seçtiğiniz özellikleri içeren hesap tanıtım kartı otomatik olarak gelecektir. Bu ekrandan yaptığınız girişler de anında Hesap Planı Yönetim ekranına yansıyacaktır.

Hesap planı yönetim ekranından birden fazla hesap kartı seçilerek işlem yapılabilir mi?

Programınız size birden fazla hesap kartını seçip, aynı anda yazdırabilmenizi mümkün kılmaktadır. Bunun için öncelikle yapılması gereken, CTRL tuşunu basılı tutarak, mouse'unuzla tablonuzda yazdırmak istediğiniz hesap kayıtlarını seçmenizdir. Böylece programınızın seçtiğiniz satırın başına (.) işaretini koyacaktır. Şimdi ekranınızın kısa yol tuşlarından yazdır seçeneğini seçerek işlemlerinize

devam etmenizdir. Böylece hesap kartlarınıza ilişkin detaylar sırasıyla karşınıza gelecektir.

Hesap planı yönetim ekranında listelenen kolon başlıkları değiştirilebilir mi?

Series 9000 esnek kullanım özelliğinin yanı sıra işlevselliği ile kullanıcılarımızın yönetim ekranlarındaki kolon başlıklarını kendi istekleri doğrultusunda seçebilmelerini mümkün kılmaktadır. Çünkü programlarımızda, hesap planı kartlarına yönelik birçok başlık seçeneğinin kayıtlı olduğu dosyalar yer almaktadır. Bunun için yapmanız gereken, ekranınızın Görünüm menüsünden Alternatif sorgulama cümlesi seç seçeneğini seçmeniz yada ALT+X tuşlarına basıp, açılacak

pencereden size uygun olan başlığı belirtmenizdir.


27

1.3.2 Hesap Planı Mizanı Yönetimi (080002)

Yönetim menüsünün bu programı ile; parametre ekranında seçeceğiniz firmalarınızın belirli dönemler ve belirli hesaplar dahilinde borç ve alacak toplamlarını ve bu toplamlara ilişkin bakiyelerini detaylı olarak listeleyebileceksiniz. Bunun yanı sıra bu ekrandan sorumluluk merkezi ve proje kodu seçimi yaparak da hesap bakiyelerine sınırlamalar getirebileceksiniz. Programınız; ekranınızın üst yarısında yer alan;

Açılış fişlerini değerlendir,

Kapanış fişlerini değerlendir

Sorumluluk merkezi detaylı ve

Proje detaylı Parametrelerinden yapacağınız seçimler doğrultusunda da, mizanınızı farklı detaylarda alabilmenize de imkân tanıyacaktır. Bu parametrelerin dökümünüzde dikkate alınabilmesi için başlarında yer alan kutucukların mouse yardımıyla işaretlenmesi yeterlidir. Bunun yanı sıra yine ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz “Verilen tarih aralığında değerlendirilecek fişler” başlığı altındaki

parametreler sayesinde de, yönetim ekranınızda listelenmesini istediğiniz,

Fişlerinizin tiplerini,

Fiş tipi seçiminiz mahsup ise hangi mahsup tipinde olan fişlerinizin listeleneceğini,

Fiş durumu aktif mi yoksa pasif mi olan fişlerin listeleneceğini

En son olarak da hangi fiş grubuna ait olan fişleri listeleyeceğinizi belirlemeniz beklenecektir.

Böylece mizanınızda listelenecek olan hesapların açılış ve kapanış fişlerine ait değerlerinin dikkate alınmasını sağlayacak hatta tüm dökümü sorumluluk merkezleri bazında da listeleyebileceksiniz. Ayrıca kullanıcılarımız; muhasebe hesaplarına ait hareketleri; işlem gördükleri muhasebe fişlerinin tiplerine bu fişlerin bağlı oldukları fiş gruplarına göre de sınırlayabileceklerdir. Bu sınırlama ekranın üst yarısında yer alan Fiş grup kodu, fiş tipleri seçimi, mahsup tipleri ve fiş grup kodları

parametrelerinden yapılacak seçimler doğrultusunda olacaktır. Fiş grup kodu alanında yapacakları seçim doğrultusunda, muhasebe fişlerinin hareketlerini

istedikleri fiş grubuna göre listeleyebilecekler, çünkü programlarımızda manüel olarak girilen muhasebe fişlerini belirli gruplar altında toplanması mümkündür. Fiş tipleri seçimi alanından da muhasebe hesap hareketlerini istedikleri fiş tipini (mahsup, tediye,

tahsil, açılış, kapanış) baz alarak detaylandıracaklardır. Hatta bu alandan seçilen fişin tipi mahsup ise muhasebe fişlerini mahsup tiplerine göre de sınırlayabileceklerdir. Bu sınırlamada ekranınızın mahsup tipleri parametresinden yapılacak seçimle olacaktır.

Ekrandan belirlenecek en son ayrıntı ise hesaplara ilişkin bakiyelerin hangi detayda döküleceğinin seçilmesidir. Yani fiş tipi detaylı mı? Mahsup tipi detaylı mı? fiş durum detaylı mı? yada fiş grup detaylı mı? Olacağı belirlenecektir. Bunun için yapılacak tek işlem ilgili detayların başındaki kutucukların işaretlenmesidir. Bu belirlemeler tamamen kullanıcıların isteklerine bağlı olarak yapılacaktır. Mouse kullanımı ve hareketlerin istenilen başlıklar altında sınırlandırılması bu ekran içinde geçerlidir. Yani ekrandaki bilgilerin nasıl sıralanacağı ya da nasıl sınırlandırılacağı tamamen kullanıcının belirleyeceği kriterlere bağlıdır. Yapılacak en basit sınırlama tarih aralığının ve hesap kod aralığının girilebiliyor olmasıdır ki, bu da program çalıştırıldığında karşınıza gelecek ilk giriş alanıdır. Ekranda yer alan hareketleri özetleyecek olursak, seçilen hesapların kodu, adı, ana, alternatif ve orijinal döviz cinsine göre borç ve alacak toplamları ile bakiyeleri, hangi ana gruba, alt gruba ve hesap grubuna ait oldukları ayrı ayrı listelenecektir. Bu kayıtları tıpkı föy ekranlarında olduğu gibi, istediğiniz ortama


28

aktarabilecek. (Excel, text, Xml, Html), ekranın üst bölümünde yer alan kısa yol tuşlarını kullanarak ya da Yazıcı menüsünde yer alan seçenekler ile dökümünüzü inceleyebilecek ve yazdırabileceksiniz, Yönetim menüsünden ise herhangi bir hesabın hareket föyü ekranına

ulaşabilecek, dönemlere göre bakiyeler tablosunu inceleyebileceksiniz. Hesap planı yönetimi bölümünde “Hesap yönetim ekranı nasıl kullanılır ve neler yapılabilir?” başlığı altında

değindiğimiz birçok detay bu ekran içinde geçerlidir. Dolayısıyla daha fazla bilgi için bu bölümdeki açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.3.3 Sorumluluk Merkezleri Yönetimi (080003)

Sorumluluk merkezleri yönetimi; iĢletmeniz bünyesinde yer alan tüm sorumluluk merkezlerini detayları ile birlikte aynı ekran üzerinden inceleyebilmenize hatta bu sorumluluk merkezlerinin tanıtım kartlarına ulaĢıp üzerinde değiĢiklik yapmanıza olanak sağlayan çok amaçlı bir programdır. Bu programı, sorumluluk merkezi tanıtım kartlarına iliĢkin bilgilerin baĢlıklar halinde listelendiği bir tablo olarak da düĢünebilirsiniz. Çünkü programı çalıĢtırdığınızda karĢınıza gelecek olan tüm bilgiler sorumluluk merkezi tanıtım kartından yansıyacaktır. Sorumluluk merkezi yönetim ekranının sağladığı kolaylıklardan biri de kullanıcılarımızın tablodaki kayıtlara istekleri doğrultusunda sınırlamalar getirebilmeleridir. Bu doğrultuda programınız size sınırsız sayıda kriter sunacaktır. ġunu da belirtmek isteriz ki, mouse’unuzun sürükle bırak özelliğinin kullanılabiliyor olması ve tablonuzun her alanında mouse’unuzun sağ tuĢuna basarak ulaĢacağınız programlar ekran düzenlemelerinde siz kullanıcılarımıza büyük kolaylık sağlayacaktır. Kısacası sorumluluk merkezleri yönetimi ekranına yansıyacak tüm bilgiler Sorumluluk Merkezler ve Dağıtım Anahtarları/ Sorumluluk merkezleri tanıtım kartı bölümünden girilen bilgilerden derlenerek oluĢmaktadır. Bundan dolayı kolon baĢlıklarını tek tek açıklama gereği duymuyoruz. Daha geniĢ bilgi için bu bölümden yararlanabilirsiniz. Yönetim ve föy ekranlarınızın çalıĢma mantığı hemen hemen aynıdır. Bundan dolayı bu ekranın nasıl kullanılacağına iliĢkin detaylar için Hesap planı yönetimi bölümündeki Hesap yönetim ekranı nasıl kullanılır ve neler yapılabilir? BaĢlığı altındaki açıklamalarımızdan yararlanmanızı öneririz.

1.3.4 Muhasebe fiĢi yönetimi (081009)

Muhasebe fişi yönetimi; tüm muhasebe fişleri girişlerinizi aynı ekran üzerinden inceleyebilmenize hatta bu fişlere ulaşıp üzerinde değişiklik yapabilmenize olanak tanıyan çok amaçlı bir programdır. Bu programı, Genel Muhasebe yönetimindeki “Muhasebe Fişleri” bölümünden girilen muhasebe

fişlerine ilişkin bilgilerin başlıkları halinde listelendiği bir tablo olarak düşünebilirsiniz. Çünkü programı çalıştırdığınızda karşınıza gelecek olan tüm bilgiler muhasebe fişlerinden yansıyacaktır. Yönetim ekranlarının sağladığı kolaylıklardan biri, kullanıcılarımızın tablodaki kayıtlara istekleri doğrultusunda sınırlamalar getirebilmeleridir. Bu doğrultuda programınız size sınırsız sayıda kıstas sunacaktır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, mouse'unuzun sürükle bırak özelliğinin bu ekranlarda da kullanılabiliyor olması ve tablonuzun her alanında mouse'unuzun sağ tuşuna basarak ulaşacağınız programlar, ekran düzenlemelerinde siz kullanıcılarımıza büyük kolaylık sağlayacaktır. Ekranın üst bölümünde gördüğünüz ve siz kullanıcılarımız için birçok işlemi seri bir şekilde yapmanızı sağlayacak “Görünüm, aktarım, yazıcı ve yönetim” menüleri hemen hemen tüm

yönetim ve föy ekranlarımızda mevcuttur. Dolayısıyla bu bölümde bu menülerin açıklamalarına yer verilmeyecektir. Daha geniş bilgi için “Hesap Planı Yönetimi”ne ilişkin yaptığımız Hesap yönetim ekranı nasıl kullanılır ve neler yapılabilir? Başlığı altındaki açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz. Sadece burada kullanıcılarımız için önemli olduğunu düşündüğümüz birkaç detaya “Bunları biliyor musunuz” başlığı altında yer verilecektir. Şimdi bunların neler olduklarını inceleyelim.

Bunları Biliyor musunuz? Yönetim ekranından çıkmadan yeni muhasebe fişi tanımlanabilir mi?


29

Bu program çok amaçlı kullanılan özelliğinden dolayı, siz kullanıcılarımızın muhasebe fişlerini detaylı olarak inceleyebilmeniz dışında, bu ekrandan çıkmadan yeni muhasebe fişi girebilmenizi mümkün kılmaktadır. Örneğin bu ekrandan standart muhasebe fişi girişi yapabileceğiniz gibi dövizli muhasebe fişi de düzenleyebileceksiniz. Bunun için yapılacak tek işlem, imleciniz tablo bölümünde iken ekranınızın üst bölümünde yer alan yeni muhasebe fişi tuşuna basmanız ya da yönetim

menüsünden size uygun olan seçeneği seçmenizdir. Bu işlem sonrasında karşınıza, yeni muhasebe fişi için parametre girişleri yapacağınız bir ekran gelecektir. Bu ekranda gördüğünüz üzere oluşturacağınız fişin şeklini ve fişin tipini belirlemenizi sağlayacak parametreler yer almaktadır. Giriş şekli alanında programınız size 4 seçenek sunacaktır. Bu seçeneklerden

Seçili fişin tarihine yeni standart fiş gir seçeneği tercih edilirse; imleciniz hangi fiş satırı

üzerinde ise ilgili fişin düzenlendiği tarihe göre standart muhasebe fişi düzenleyebilecek,

Seçili fişin tarihine yeni dövizli fiş gir seçeneği seçilirse; imleciniz hangi fiş satırı üzerinde

ise ilgili fişin düzenlendiği tarihe göre dövizli muhasebe fişi düzenleyebilecek,

Bugüne yeni standart fiş gir ve bugüne yeni dövizli fiş gir seçenekleri tercih edilirse;

imleciniz hangi fiş satırı üzerinde olursa olsun, çalışmış olduğunuz yani içinde bulunduğunuz günün tarihine göre standart ya da dövizli muhasebe fişi düzenleyebileceksiniz.

Fiş giriş şekli belirlendikten sonra sıra, fişin tipini belirlemeye gelmiştir. Bunun için ekranınızın oluşturulacak fiş tipi alanında size uygun olan fişin tipini (mahsup, açılış, kapanış) seçip enter

tuşuna basmalısınız. Karşınıza girdiğiniz parametreler doğrultusunda muhasebe fişiniz yeni kayıt girişi yapılacak şekilde gelecektir. Bu ekrandan yaptığınız girişler de anında Muhasebe Fişi Yönetimi ekranına yansıyacaktır. Ekranınızın üst bölümünde yer alan Operasyon başlıklı menüdeki seçenekler ile istediğiniz muhasebe fişlerini kilitleyip, açabilir, yazıcıdan döktürebilir ve silinmesini sağlayabilirsiniz. Nasıl bir yol izlenmelidir?

Seçili evrakları yazdır (ALT+K): Bu seçenek yardımıyla ekrandan belirlediğiniz muhasebe

fiş satırlarının ALT+F tuşları ile oluşturmuş olduğunuz form tasarımına göre yazdırılmasını sağlayabileceksiniz. Yani programınız öncelikle seçtiğiniz satırların muhasebe fişlerini görüntüleyecek, sonrasında da ALT+K tuşlarına basarak hazırlanan form tasımına göre fişlerin yazdırılma işlemini gerçekleştirecektir. Birden fazla muhasebe fişi seçebilmeniz pek tabiî ki mümkündür.

Seçili evrakları sil (Ctrl+Del): Bu seçenek yardımıyla da ekrandan belirlediğiniz muhasebe

fişlerinin silinme işlemi gerçekleştirebileceksiniz.

Seçili fişleri kilitle (Ctrl+E), seçili fişlerin kilidini aç (Ctrl+F): Programınız size bir veya

birden fazla muhasebe fişini seçip, kilitli olanların kilidini açmaya veya kilidi olmayan muhasebe fişlerini kilitlemenizi mümkün kılmaktadır. Bunun için öncelikle yapmanız gereken, CTRL tuşunu basılı tutarak, mouse'unuzla tablonuzda kilitleyeceğiniz ya da kilidini açacağınız muhasebe fişlerini seçmenizdir. Böylece programınız seçtiğiniz muhasebe fişi satırının başına (.) işaretini koyacaktır. Şimdi seçili fişleri kilitle ya da seçili fişlerin kilidini aç

seçeneğini seçerek işlemlerinize devam edebilirsiniz. Hangi fişlerin kilitli olduğunu, hangilerinin kilitli olmadığını da ekranınızın “kilit durumu” başlıklı bölümünden anında

görebilirsiniz.

Seçili evrakları dök (Ctrl+P): Bu seçenek yardımıyla muhasebe fişlerinizin raporunu,

isterseniz ekrana isterseniz de yazıcıya dökebileceksiniz. Bu seçeneği çalıştırdığınızda öncelikle


30

seçilen satırların muhasebe fişleri görüntülenecek hemen akabinde de rapor parametreleri ekranı ile karşılaşılacaktır. Bu ekrandan ALT+O tuşlarını kullanarak raporunuzda yer alacak başlıklar için gerekli ayarları yapabilir hemen sonrasında da fiş dökümünüzü alabilirsiniz.

1.4 Muhasebe Hesap Bütçesi

Bu bölümden hesap planınızda tanımlı olan muhasebe hesapları için yıllık bütçe giriĢleri yapacak, giriĢlerinizin listesini alacak ve bütçe bilgileri ile hesapların gerçekleĢen bakiyelerini dönemler bazında karĢılaĢtırma imkânı bulacaksınız.

1.4.1.1 Yıllık muhasebe hesap bütçe giriĢi (087800)

Bu program yardımıyla, hesap planınızda tanımlı olan muhasebe hesapları için yıllık bütçe giriĢleri yapacaksınız. Bu programdan yapılan giriĢler MUHASEBE modülünün hiç bir raporuna etki etmez. Bu program yardımıyla ancak, hali hazırda programınızda yer alan rapor ve analizlerden yararlanarak, muhasebe hesaplarınızın gerçekleĢen durumlarıyla planladığınız durumlarını karĢılaĢtırma imkânınız olabilir.

Bu ekranda öncelikle sizden istenen, planlanan bütçesini gireceğiniz muhasebe hesabının kodunu ve bu hesap bütçesinden sorumlu olan sorumluluk merkezlerinin kodunu girmenizdir. Bu giriĢler tamamlandıktan sonra sıra, her ay için bu hesaba ayırmak istediğiniz rakamları girmeye gelmiĢtir. Çünkü bütçe giriĢleri ay bazında yapılmaktadır. Bundan dolayı ekranınızda sıralanan tüm aylara size uygun olan bütçe rakamlarını girmelisiniz. Bu iĢlem sonrasında yapılması gereken ALT+S tuĢlarına basarak yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonu tıklayarak yıllık bütçenizi

kaydetmenizdir. Girdiğiniz bilgilerin dökümünü ise ekranınızın alt bölümünde yer alan “dök” butonunu tıklayarak alabilmenizde mümkündür.

Önemli not: F8 Hızlı veri girişi yardım tuşumuzu kullanarak muhasebe hesaplarınıza yönelik yıllık bütçe

girişlerinizi tanımlarken, aylara göre değerlerinizin istediğiniz tutar ve oranlara bağlı olarak otomatik hesaplatılmasını sağlayabilirsiniz. Bu doğrultuda programınız size birçok seçenek sunacaktır. Şöyle ki yardım ekranından gireceğiniz değerlerin

Tüm aylara aynen kopyalanmasını,

Tüm aylara paylaştırılarak dağıtılmasını,

Eğer yıllık hesap bütçenizde aylarınıza yönelik değerler var ise, girdiğiniz değerlerin mevcutların üzerine eklenmesi yada ilgili değerin aylara dağıtılıp bu aylarda ki mevcut değerlerin üzerine eklenmesini,

Gireceğiniz değerden başlamak kaydıyla belirleyeceğiniz oran dahilinde artırılarak yada azaltılarak yansımasını,

Bütçenizde yer alan değerlerin belirleyeceğiniz oranlar dahilde artırılmasını yada azaltılmasını otomatik olarak yapabileceksiniz.

Bunun için öncelikle ilgili hesap üzerinde konumlanmalı ve F8 (Hızlı veri girişi) tuşuna basarak

açılacak ekrandan hesaplama seçeneğinizi belirlemeniz gerekmektedir. Daha sonra da yaptığınız seçime bağlı olarak meblağ veya oran girişini yada her ikisine de değer girerek “devam” tuşuna

basmanız yeterli olacaktır. Böylece istediğiniz değerlerin bütçenizdeki tüm aylara otomatik olarak yansıdığını göreceksiniz.

1.4.1.2 Muhasebe hesap bütçe listesi (087850)

Yıllık hesap bütçe giriĢi bölümünden girilen bütçe rakamlarının listesini bu bölümden alacaksınız. Bunun için programa girip döküm yerini seçmeniz yeterlidir. Döküm yeri seçildikten sonra, bütçe değerlerini girdiğiniz muhasebe hesapları kod, isim ve her bir dönem için tahmin edilen bütçe rakamları ile birlikte listelenecektir.


31

1.4.1.3 Muhasebe hesap bütçesi karĢılaĢtırma raporu (084700)

Hesap bütçe girişi menüsünün bu programı, muhasebe hesaplarına ayrılan tahmini bütçeler ile dönem bazında bu hesapların bakiyelerini sunarak hesapların tahmini bütçeleri ile gerçekleşen rakamları arasında karşılaştırma yapmanıza olanak sağlayacaktır. Programa girdiğinizde sadece döküm yerini seçmeniz istenir. Bu seçim yapıldıktan sonra hesap bütçesi karşılaştırma raporunuz listelenecektir. Raporunuzda muhasebe hesap kod ve isimleri, her bir hesabın her bir dönem için tahmini bütçe rakamı ve yine o dönem bakiyesi yer alacaktır.

1.4.1.4 Muhasebe hesap bütçe küpü (084751)

Hesap planınızda tanımlı olan muhasebe hesapları için hazırladığınız muhasebe hesap bütçelerini detaylı bir şekilde izlemek amacıyla bu küpten faydalanabilirsiniz. Bu küpü çalıştırdığınızda, dönem bazında ve sorumluluk merkezlerine göre muhasebe hesapları için planlanan bütçeler ile gerçekleşen bütçelerin değeri ilgili döviz cinslerine ve stokların birim cinsine göre listelenecektir. Küplerin kullanımına ilişkin daha detaylı bilgi için Mizan kübü (080004)'nden faydalanabilirsiniz.

1.5 Enflasyon Düzeltmesi Muhasebesi ĠĢlemleri

Bilindiği gibi Türkiye Enflasyon muhasebesi sistemine geçiyor. Bu durumda kazançlarını bilânço esasına göre tespit eden Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri mali tablolarını, enflasyon düzeltmesine tabi tutabileceklerdir. Bu aĢamada programlarımızın Genel muhasebe modülü altına “Enflasyon muhasebesi iĢlemleri” baĢlıklı bir menü eklenmiĢtir. ġimdi bu menüden neler

yapılması gerektiğini ve dönem sonu enflasyon muhasebesi farkı fiĢinin nasıl oluĢturulacağını sırasıyla açıklamaya çalıĢalım. Enflasyon muhasebesi ile ilgili çalıĢmaya baĢlamadan önce kullanıcılarımızın KuruluĢ programının Sistem/ Muhasebe parametreleri Enflasyon Muhasebesi Parametreleri (96195) bölümünden muhasebe maliyet farkı fiĢini oluĢturabilmek için gerekli olan tanımlamalar yapmaları gerekmektedir. Programa girdiğinizde karĢınıza iki seçenekten oluĢan bir ekran gelecektir. Dolayısıyla bu ekrandan “Enflasyon farkı muhasebeleĢtirme Ģekli” ve “Enflasyon farkı hesap kodu” parametreleri belirlenecektir. Programımızda “Enflasyon farkı muhasebeleĢtirme Ģekli” parametresinin varsayılan değeri üç aylıktır. Bu ekranla ilgili tanımlamaları tercihleriniz doğrultusunda yapıldıktan sonra Enflasyon muhasebesi fiĢleri

oluĢturulmaya baĢlanacaktır.

1.5.1 Dönem sonu enflasyon düzeltmesi muhasebesi farkı fiĢi oluĢturma (088500)

Son on iki (12) aylık DİE TEFE nin %10 ve Son otuz altı (36) aylık DİE TEFE nin %100 ü geçmesi durumunda Enflasyon Düzeltmesi Muhasebesi için gerekli şartlar oluşmuş olacaktır. Yukarıdaki oranlardan Son on iki (12) aylık DİE TEFE nin %25 e kadar arttırmaya, Son otuz altı (36) aylık DİE TEFE nin %35 e indirmeye Maliye bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Stok Yönetimi Modülünde Yapılacak 2004 Yılı Enflasyon Düzeltmesi Stok Yönetimi Modülünde Yapılacak 2003 Yılı Enflasyon Düzeltmesi ile aynı şekilde yapılacaktır. Stoklara ilave enflasyon maliyeti yedirme fişi 2003 Enflasyon Düzelmesi Muhasebesi uygulamalarından farklı olarak Muhasebe fişine entegre olacaktır.

Genel Muhasebe Hesap Tanıtım Kartında Yapılacak İşlemler Programınızın Genel Muhasebe/Hesap planı/Hesap tanıtım kartı ekranından F10 yardım tuşu ile hesap seçildikten veya hesabın kodunu direk girdikten sonra ilgili hesap için Davranış biçimi

alanında parasal/parasal olmayan seçimini yapmalısınız. Programda varsayılan davranış biçimleri karşınıza gelecektir. Varsayılan davranış biçimi 328 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Ek1-Ek2 ye göre düzenlenmiştir.


32

Davranış biçimi parasal olmayan unsurlardan oluşan enflasyon farkı bir sonraki dönemin başında oluşturulacak;

Genel Muhasebe/Enflasyon Düzeltmesi Muhasebesi İşlemleri menüsündeki Önceki dönem enflasyon farkını maliyetlere aktarma fişi oluşturma

Programında asıl hesaba aktarılmasını sağlayan parametre; Hesaplanan enflasyon farkı maliyetlere aktarılsın parametresidir. Parametrenin sağındaki alan

fare ile işaretlenirse enflasyon farkını maliyete aktaracaktır. Hesap kartlarını manüel açtıysanız veya hesap kartlarını yeni program güncellemesi yapmadan açtıysanız; Kuruluş Programının Servis/Özel servis işlemleri/Muhasebe hesap tipleri düzenleme (98480)

programını çalıştırmalısınız. Karşınıza onay ekranı gelecek ve ekranda da 'Sorumluluk merkezi kullanımı alanının değerini toplu değiştirme! Başlığı yer alacaktır. Bu ekrandan “Değişmesin” seçimini yaparak işleminizi tamamlamalısınız.

Dönem sonu enflasyon düzeltmesi muhasebesi farkı fişi oluşturma

Enflasyon muhasebesi ile ilgili çalışmaya başlamadan önce kullanıcılarımızın yukarıdaki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi, Kuruluş programının Sistem/ Muhasebe parametreleri Enflasyon Muhasebesi Parametreleri (96195) bölümünden muhasebe maliyet farkı fişini oluşturabilmek için gerekli olan tanımlamalar yapmaları gerekmektedir. Programa girdiğinizde karşınıza iki seçenekten oluşan bir ekran gelecektir. Dolayısıyla bu ekrandan “Enflasyon farkı muhasebeleştirme şekli” ve “Enflasyon farkı hesap kodu” parametreleri belirlenecektir. Programımızda “Enflasyon farkı muhasebeleştirme şekli” parametresinin varsayılan değeri üç aylıktır. Bu ekranla ilgili tanımlamaları tercihleriniz doğrultusunda yapıldıktan sonra Enflasyon muhasebesi fişleri oluşturulmaya başlanacaktır.

Dönem sonu enflasyon düzeltmesi muhasebesi farkı fişi oluşturma (88500) programı 2004 ve

sonraki yıllarda geçici vergi dönemlerinde çalıştırılacaktır.

Program girdiğinizde karşınıza öncelikle Enflasyon muhasebesi farkı fişinin hangi detaylarda hazırlanacağının belirleneceği bir ekran gelecektir. Bu doğrultuda programınız sizden;

Hangi endeks ile çalışacağınızı,

Hangi döneme düzeltme işlemi uygulayacağınızı,

Düzeltilecek hesapların Tüm hesaplar (Gerçek usul), sadece stok hesapları (15) (Götürü veya Gerçek usul), Stok hesapları (15) hariç tüm hesaplar (Gerçek usul)

Düzeltme esnasında kullanılacak endekse bağlı düzeltme katsayılarının hangi yöntem ile bulunacağını,

Gelir - Gider hesaplarının düzeltme işlemine tabi olup olmayacağının bilgisini isteyecektir. İlgili parametreler tanımlanıp F2 tuşuna basıldığı zaman program, hesap planındaki Parasal olmayan en alt seviye hesaplarını taramaya başlayacaktır. Bu tarama işleminde, bir önceki ekranda yer alan Gelir- Gider hesapları dahil edilsin, parametresinden yapılacak seçim baz

alınacaktır. Eğer bu parametre seçili değilse 6'dan küçük olan hesaplar, bu parametre seçili ise 7'den küçük olan hesaplar taranacaktır. Eğer bu tarama işleminde kriterlere uyan bir hesabın, ana hesap seviyesinde hareket girilmiş ise, öncelikle programınız sizi uyaracak ve ilgili hesabın hareketlerini, bu hesaba ait bir alt hesaba aktarmanızı isteyecektir. Bu aktarma işlemi de programınızın Hesap planı/ Hesap hareketleri aktarma menüsünde yer alan “Üst hesap hareketlerini kendine ait alt hesaba aktarma” programından kolayca yapabilirsiniz.

Hesapların taranma işlemi tamamlandıktan sonra karşınıza birçok detayın yer aldığı bir tablo gelecektir. Bu tabloda ilgili hesabın;


33

Açılış veya devir bakiyesi,

Döneme ait endeks değeri,

Dönem sonu bakiyesi,

Dönem sonuna ait endeks değeri ve

Hesaplanan enflasyon farkı değeri

Gibi bilgiler ayrı ayrı başlıklar halinde sıralanır. Şimdi bu tablonun alt bölümünde yer alan “Satır detayı” butonunu tıklayın karşınıza bir başka tablo

daha gelecek ve ilgili hesabın

Dönemlere ait hareketleri,

Dönem sonu bakiyeleri,

Kullanılan endeks değerleri,

Enflasyona tabi düzeltilecek tutarı,

Endeksler vasıtası ile bulunan düzeltme katsayıları,

Düzeltilmiş tutarları ve bulunan enflasyon farkı bilgileri detaylı olarak izlenebilecektir. Bir başka deyişle bu tabloda, daha önceki tablodan görmüş olduğumuz enflasyon farkı rakamının, hangi düzeltme katsayıları ile hangi dönemlerden geldiğinin detaylı olarak bilgisi yer alacaktır. Şimdi sizlere bu tablodaki değerlerin nasıl bulunduğundan kısaca söz edelim;

Ortalama fiyat endeksi;

Aylık yöntemde, devreden dönem için dönem endeksi, diğer dönemler içinse ilgili dönem ile kendisinden önceki dönemin endeks toplamının 2'ye bölünmesi ile bulunur.

Toplulaştırılmış yöntemde ise;

Devreden dönem için dönem endeksi, diğer dönemler için ise ilk dönemden son döneme kadar olan endekslerin ortalaması alınır. Her iki yöntemde düzeltme katsayısı, hedef endeksin ortalama endekse bölünmesi ile bulunur.

Tablodan da görüldüğü üzere, enflasyona tabi tutar ile düzeltme sonrası elde edilen düzeltilmiş tutar arasındaki fark, o dönemin enflasyon farkını vermektedir. Bu

aşamada program Enflasyon muhasebesi farkı fişini oluşturmaya hazırdır. Bunun için tablonuzdaki “Enflasyon farkı fişi oluştur” butonunu tıklamalısınız. Bu işlem

sonrasında program, ana tablodaki her satır için muhasebe fişine iki satır giriş yapar. Bunlardan biri XXX.EF.YY hesabı, diğeri parametreler ekranından tanımlanmış olan enflasyon farkı hesabıdır. Tabloda işlem gören her hesabın, ana hesap seviyesi

altında EF'li bir hesap açılır. Örnek verecek olursak; 153.01.001 hesabı için 153 hesabının altına “153.EF” hesabı, “153.EF” hesabının altına da “153.EF.01” hesabı açılır. Buradaki 01 enflasyon düzeltmesinin hangi dönemde yapıldığını ifade eder. Bu hesapların açılabilmesi için yukarıda belirttiğimiz “Üst hesap hareketlerini kendine ait alt hesaba aktarma” işlemine ihtiyaç duyulmuştur.

Oluşan enflasyon farkı fişinde, ilgili XXX.EF.YY ve enflasyon farkı hesabının açıklama bölümünde,

ilgili fiş satırı rakamının hangi hesaptan ve hangi dönemden geldiğine ait bilgi yazılır. Bu bilgiler "Önceki dönem enflasyon farkını maliyetlere yansıtma fişi oluşturma" bölümünde kullanılacağı

için bu açıklamaları değiştirmemek önemlidir. Oluşan bu fişe dönemsel işlem fişi özelliği kazandırılmış olup, aynı dönem için aynı işlemi ikinci defa yapmanız halinde program sizi uyaracak ve bu işleme izin vermeyecektir.


34

1.5.2 Önceki dönem enflasyon farkını maliyetlere aktarma fiĢi oluĢturma (088501)

Dönem sonu enflasyon muhasebesi farkı fiĢi oluĢturulduktan sonra, sonraki döneme geçiĢte “Önceki dönem enflasyon farkını maliyetlere yansıtma fiĢi oluĢturma” programı çalıĢtırılır. Bu iĢlem ile önceki dönemdeki enflasyon farklarının bu döneme yansıtılması iĢlemi gerçekleĢtirilir. Bu fiĢin yaratılabilmesi için, enflasyon farkı fiĢinde, satır açıklama kısmında belirtilen hesabın, hesap tanıtım kartındaki "Hesaplanan enflasyon farkı maliyetlere aktarılsın" parametresinin seçili olması

gerekmektedir. Bu fiĢte, fark fiĢindeki ilgili satır için iki satır giriĢi yapılır. Birincisi fark fiĢindeki ilgili XXX.EF.YY'li hesabın açıklamasında belirtilmiĢ hesaba EF'li hesap tutarını yazar ve EF'li hesaba ters kayıt atar. Fark fiĢinde olduğu gibi bu fiĢe de dönemsel iĢlem fiĢi özelliği kazandırılmıĢ olup, aynı dönem için aynı iĢlemi ikinci defa yapmanız halinde program sizi uyaracak ve bu iĢleme izin vermeyecektir. Her iki fiĢ programı çalıĢtırılıp ve ilgili fiĢler oluĢturulduktan sonra, programınız size bu fiĢlerin tarih ve sıra numarası bilgisini gösterir. Bu bilgiler doğrultusunda isterseniz ilgili fiĢlere ulaĢabilirsiniz.

1.6 Muhasebe FiĢleri

Muhasebe fiĢlerinin temel görevi; iĢletmenizde gerçekleĢen ve para ile ölçülebilir iĢlemlerin muhasebe diline çevrilerek, ilgili hesaplara iĢlenmesini sağlamaktır. MUHASEBE modülünüzün ana menüsünde ki ilk seçenek olan muhasebe fiĢleri de, yukarıda sözünü ettiğimiz görevi yerine getirir. Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza iki seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. ġimdi bu programların neler olduklarını inceleyelim.

1.6.1 Muhasebe FiĢleri Yardım TuĢları

Ctrl+G (Araya Satır Gir): Muhasebe fiĢ evraklarında imlecinizin bulunduğu herhangi bir satırda

Ctrl+G tuĢlarına basarak ilgili satırın bir üstüne baĢka satır ekleyebilmeniz mümkün olacaktır. Ctrl+D (Açıklamaya Hesap Adı Getir): Muhasebe fiĢlerinin hareket detaylarının yazıldığı tabloda,

hesap kodundan sonra yer alan açıklama kolonuna fiĢe iliĢkin belirtilen açıklama yerine hesap adının yazılmasını istiyor iseniz, fiĢ satırları üzerinde Ctrl+D tuĢlarına basmanız yeterli olacaktır. Bu iĢlem sonrasında ilgili kolona, hesap kodunuzun ismi otomatik olarak yansıyacaktır. CTRL+F Dosyadan FiĢ Oku: Yıl sonlarında kapanıĢları yapılan muhasebe fiĢlerinin, yeni yılda açılıĢ

fiĢlerini otomatik olarak hazırlayabilmeniz, dolayısıyla muhasebe fiĢleri evrakınıza aktarabilmeniz mümkündür. Bunun için yapmanız gereken muhasebe fiĢleri evraklarının hareket giriĢlerinin yapıldığı bölümlerde Ctrl+F tuĢlarına basmanızdır. Bu tuĢlara bastığınızda karĢınıza “Dosya parametreleri”

baĢlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen, açılıĢ ve kapanıĢ bilgilerinin saklandığı dosyayı belirtmenizdir. Bunun için dosya adı alanında F10 tuĢuna basıp, açılacak pencereden ilgili dosyanın kayıtlı bulunduğu dizini ve dosya adını bu alana aktarmanızdır. Bu ekrandan, olmayan muhasebe hesaplarınızın da açılıp açılmayacağını belirttikten sonra F2 tuĢuna basarak, açılıĢ fiĢlerine iliĢkin bilgileri muhasebe fiĢinize otomatik olarak aktarabileceksiniz. CTRL+B (Grup Bakiyeleri Tablosu): Series 9000 ürünlerin tüm modüllerinde olduğu gibi,

MUHASEBE modülünde de hesap hareketlerini farklı hesap grupları altında takip edebileceğinizi biliyorsunuz (Bkz. KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). Örneğin iĢlemlerinizde TL geçerliyse (ana grup), muhasebe hareketlerini aynı zamanda dolar ($), Euro bazında ve hatta stok grubu (miktar) bazında da görebilirsiniz. ĠĢte muhasebe fiĢinin o anki bakiyesini ana grup-alternatif döviz-orijinal döviz ve stok grubu bazında görebilmek için Ctrl+B tuĢlarını kullanacaksınız. Ctrl+B tuĢlarına bastığınızda karĢınıza bir tablo gelecektir. Bu tabloda grup isimleri, ilgili gruplarda bakiye kontrolü yapılıp yapılmadığı (BK alanında * iĢareti varsa bakiye kontrolü yapılıyor demektir) ve borç ya da alacak bakiye meblağları yer almaktadır. Grup bakiyeleri; o günkü döviz kurları üzerinden hesaplanır. Grup bakiyesinin günlük kur üzerinden değil de, sizin gireceğiniz bir kur üzerinden hesaplanmasını istiyorsanız F8 tuĢunu kullanmalısınız.


35

ALT+K (Yazıcıya Dök): ALT+K tuĢlarına birlikte basarak, evrakınızı yazıcıya dökebilirsiniz. Bu

tuĢlara bastığınızda, karĢınıza yazıcı ayarları baĢlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen evrak dökümünüz için yazıcı ayarlarını yapmanızdır. ġöyle ki, kâğıt yönünü (yatay, dikey), kâğıt tipini (normal sürekli form, A3, A4 gibi), evrakın renkli olarak basılıp basılmayacağını seçebilirsiniz. Yine bu ekrandan dos modunda döküm alabilmenizde mümkündür. Bunun için ekranınızın en alt bölümünde yer alan “dos modunda döküm” parametresini mouse göstergenizle tıklamalısınız. Bu iĢlem sonrasında ekranınızın üst bölümündeki görüntü değiĢecek ve sizden dökümünüz için uygun parametre giriĢleri yapmanız istenecektir. Yazıcı tanımlaması, evrakınız için çerçeve seçimi bu tanımlamalardan bir kaçıdır. Yazıcı ayarları ile ilgili tanımlamalarınızı yaptıktan sonra tamam butonuna basarak dökümünüzü alabilirsiniz. ALT+R (Evrak Döviz Kuru): Muhasebe fiĢleri üzerinde döviz cins ve kurlarını görüntüleyebilmek ve

günlük kurlar üzerinde sadece ilgili evraka bağlı olarak değiĢiklik yapabilmek için ALT+R tuĢlarını kullanmalısınız. Bu tuĢlara bastığınızda karĢınıza küçük bir pencere gelecektir. Bu pencerede yer alan alanlar aĢağıda açıklanmıĢtır; Evrak Döviz Cinsi-Evrak Döviz Kuru: Evrakın düzenlendiği cari hesabınızın tanıtım kartından girilen orijinal döviz cinsi ve o günkü döviz kurudur. Evraka girilen hareketler bu döviz cinsi ile değerlendirilir. Eğer evrakınızın ilgili döviz cinsinin günlük kuru üzerinden değil de, sizin gireceğ iniz bir kur üzerinden hesaplanmasını istiyorsanız, döviz kuru alanına ilgili değeri girebilirsiniz. Alternatif Döviz Cinsi-Alternatif Döviz Kuru: Series 9000 ürünlerinde hareket giriĢleri 3 döviz cinsi

ile birlikte takip edilebilir. Bunlardan birincisi ana döviz, ikincisi alternatif döviz, üçüncüsü de orijinal dövizdir. Aksi belirtilmediği takdirde tüm hareketler ana döviz cinsinden değerlendirilir. Ana döviz bazında girilen tüm hareketler, KUR9000’den seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi bazında da izlenebilir. ĠĢte bu alanda, çalıĢmakta olduğunuz Ģirket için seçilmiĢ alternatif döviz cinsi ve o günkü döviz kuru yer almaktadır (Bkz. KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). CTRL+P (FiĢ Dökümü): Ctrl+P tuĢları ile ekranınızda yer alan muhasebe fiĢinin ekrana veya

yazıcıya dökümünü alabilirsiniz. Bu tuĢlara bastığınızda, rapor baĢlangıç parametreleri olarak adlandırdığımız parametre giriĢ ekranı ile karĢılaĢacaksınız. Bu ekrandan yapılması gerekli iĢlem; ALT+P tuĢları ile rapor parametreleri ekranını çağırıp, buradan ALT+O tuĢları kolon ayarları penceresinden dökümünüzde yer alacak bilgiler ve bunların uzunluklarını seçmenizdir. Bu iĢlem yapıldıktan sonra muhasebe fiĢini ekrana, yazıcıya veya dosyaya yazdırabilirsiniz (rapor baĢlangıç parametreleri için Bkz. KUR9000/Genel Özellikler). Ctrl+Q (Evrak Döküm Açıklamaları): Evrakınız ile ilgili 10 satırdan oluĢan açıklamanızı Ctrl+Q

tuĢları ile programa girebilirsiniz. Evrak döküm açıklamalarına o evrak için yapılan form tanımlamalarında yer verilmiĢ ise (ALT+F/Statik Bilgiler Penceresi), bu açıklamaları evrak formu dökümleri ile yazıcıdan da alabilirsiniz. Ctrl+L (Evrak Kilitle) - Ctrl+A (Evrak Kilidi Aç): Series 9000 ürünlerinin bütün evrak giriĢ programlarında (irsaliyeler, faturalar, muhasebe fiĢleri vb.) CTRL+L tuĢlarına evrak kilitleme

fonksiyonu yerine getirir Bu fonksiyonu çalıĢtırmak için, kilitlemek istediğiniz evrak ekranınızdayken CTRL+L tuĢlarına basmanız yeterlidir. Evrak kilitlendikten sonra, hiç bir kullanıcınız o evrak üzerinde iĢlem yapamaz. Evrak üzerinde tekrar iĢlem yapabilmek için CTRL+A tuĢlarıyla evrak kilidinin açılması gerekir. Bu tuĢlara basıldığında sizden Ģifre sorulacaktır. Evrak kilidini açan Ģifre,

supervisor (SRV) Ģifresidir. Bu Ģifre girildikten sonra evrakınız üzerinde tekrar iĢlem yapabilirsiniz. CTRL+T(Tarih DeğiĢtir): Ctrl+T tuĢları ile yanlıĢ bir tarihe kesilmiĢ olan fiĢlerin tarihleri değiĢtirilir.

Tarihi değiĢtirilecek fiĢ ekrana çağırılıp Ctrl+T tuĢlarına basıldığında, program bir tarih penceresi açarak değiĢecek olan fiĢin yeni tarihini ve sıra numarasını girmenizi ister. Ġlgili tarih ve sıra numarası girildikten sonra fiĢ ALT+S tuĢu ile onaylanır ve iĢlem tamamlanmıĢ olur. ALT+Q (Satır Ġptal): Ġmlecin üzerinde bulunduğu fiĢ satırını iptal edebilmek için ALT+Q tuĢlarına

basmalısınız.


36

CTRL+U: (Toplu Evrak Dökümü): Ctrl+U tuĢlarına birlikte basarak, tarih ve yevmiye numaralarını

gireceğiniz birden fazla muhasebe fiĢini tek bir hareketle yazıcıya dökebilirsiniz. Shift+F3 (E-posta Ġle Gönder): SipariĢ, irsaliye, fatura ve irsaliyeli fatura gibi evraklarınızı. txt

dosyası olarak e-posta ile gönderebilmeniz mümkündür. Bunun için yapmanız gereken ilgili evraklar üzerinde Shit+F3 tuĢlarına birlikte basmak olmalıdır. Bu tuĢlara bastığınızda, öncelikle b ir mesaj ekranı ile karĢılaĢacaksınız. Evrakınızda yer almasını istediğiniz mesajı bu ekrandan girip F2 tuĢuna basarsanız Microsoft Outlook ekranına ulaĢabilirsiniz. Bu aĢamada yapmanız gereken ilgili evrakı göndereceğiniz kiĢilerin e-posta adresini girip gönder (send) butonuna basmak olmalıdır. CTRL+K (Kur Farkı GiriĢi): Döviz ile yapılan iĢlemler sonucunda ortaya çıkan kur farklarını otomatik

olarak hesaplatabilmek ve bu kur farklarını ilgili hesaplara atarak muhasebe fiĢini otomatik olarak oluĢturabilmek için Ctrl+K tuĢlarını kullanacaksınız. Kur farkı hesabı için; muhasebe fiĢine iliĢkin genel bilgileri (tarih, fiĢ tipi gibi) girdikten sonra, hesap kodu alanında Ctrl+K tuĢlarına basınız. KarĢınıza parametreler baĢlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekrandaki baĢlangıç ve bitiĢ kodu alanlarına, kur farkları hesaplanacak muhasebe hesaplarına iliĢkin kodları girmelisiniz. Daha sonra hesaplama kriteri alanında, kur farkı hesaplamasının sadece döviz ile çalıĢan hesapları mı, yoksa tüm hesapları mı? Kapsayacağını belirlemeniz gerekir. Hesaplama kriteri seçildikten sonra sıra ortaya çıkan kur farklarının hangi hesaplara atılacağını, yani borçlu ve alacaklı kur farkı hesaplarını belirlemeye gelmiĢtir. Bu giriĢler de yapılıp F2 tuĢuna basıldığında, kur farkları hesaplanarak ilgili muhasebe hesaplarına borç ya da alacak olarak kaydedilecektir. Bu aĢamada sizin yapmanız gereken iĢlem; muhasebe fiĢinize yansıyan bu hesaplamaları ALT+S tuĢları ile kaydetmektir. ALT+D (Evrak Detayı): Ekranınızda yer alan muhasebe fiĢi ile ilgili detay bilgileri görebilmek için

hareket giriĢ alanlarının herhangi birinde ALT+D tuĢlarına basmalısınız. Bu tuĢlara bastığınızda karĢınıza bir pencere gelecektir. MUHASEBE modülüne ticari modüllerden yapılan tüm hareket giriĢleri anında entegre edilebilmektedir (Bkz. KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Entegrasyon Parametreleri). Evrak detay bilgileri ekranında da, ekranınızda yer alan fiĢin entegrasyon ile mi yoksa doğrudan fiĢ girilerek mi? oluĢtuğu, entegrasyon ile oluĢmuĢsa entegrasyon kaynağı, entegre edilen evrakın numarası ve tarihi, belge numarası ve tarihi bilgileri yer alır. Ekranda gördüğünüz evraka git butonunu tıklayarak tabloda yer alan muhasebe fiĢlerinin oluĢmasını sağlayan evraklara ulaĢıp değiĢiklik yapabilirsiniz.

ALT+F (Form

Hazırla):

Programlarımızda yer alan bütün evraklar için (irsaliyeler, faturalar, ambar fiĢleri, çek-senet bordroları vb.), o evrakların matbu formlarına uygun olarak form

dizaynları yapabilirsiniz. Örneğin fatura formlarınız matbaadan baskılı olarak geliyor. Bu formalarda faturanın kesildiği cari hesabın adı, vergi dairesi ve numarası, faturada yer alan stok bilgileri farklı koordinatlarda yer alıyor. ĠĢte matbu


37

formunuz üzerine programdan girdiğiniz fatura bilgilerini oturtturabilmek için form dizaynı yapmanız gerekir. ALT+F tuĢları her evrak programında yer alır ve o evraka özel form dizaynı yapmanıza olanak tanır. Evrak formları programlarımızda eski form ve yeni form olarak ayrılmıĢ olup kullanıcılarımız istedikleri seçeneğe göre evrak basımlarını gerçekleĢtirebilme özgürlüğüne sahiptir. Bu belirlemede KuruluĢ programınızın Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/ Evrak döküm parametreleri (91450) ekranının 30. sırasında yer alan parametrede ki seçimine göre belirlenmektedir. AĢağıda eski form tasarımına yönelik detaylı açıklamalar bulacaksınız. Evrakları bastığınız formlar matbuu değilse, baĢka bir ifade ile herhangi bir editör programından evrak formlarını kendiniz hazırlıyorsanız, programımızda yer alan evrakları hazırladığınız bu formlar üzerine de bastırabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken iĢlem, tasarladığınız form ismini ALT+F penceresindeki “Ģablon dosya” alanına girmektir (Bkz. ġablon Dosyası). ġimdi form tanımlamalarının nasıl yapılacağını açıklamaya baĢlayabiliriz. Form dizaynı yapacağınız evrak programı açıkken ALT ve F tuĢlarına basınız. KarĢınıza evrak form dosyasının default (otomatik atanan) ismini gösteren bir pencere gelecektir. Form isimleri, ekranınızda açık olan evrak ismi ile özdeĢtir. Örneğin faturalar için fatura.frm, irsaliyeler için irsaliye.frm, muhasebe fiĢleri için muhfis.frm gibi. Bir evrak cinsi için birden fazla form dizaynı yapacaksanız, bu durumda formlarınıza default isminin dıĢında isimler de verebilirsiniz. Örneğin toptan ve perakende faturalar için ayrı form dizaynları yapılacak ise, bu durumda toptan fatura için ayrı bir form ismi, perakende fatura için ayrı bir form ismi verilecek demektir.

Bunları Biliyor Musunuz? Series 9000 ürünlerimizde her evrak formuna ayrı isimler verilip, bunların ALT+F tuşlarına basıldığında otomatik olarak görüntülenmesi sağlanabilir. Bunun için yapılması gereken işlem; KUR9000 programının Kuruluş/Evrak genel açıklama ve detay tanımları (099610) programından, imleci form ismi verilecek evrak tanımın bulunduğu satıra getirip ALT+D tuşlarına basmaktır. Bu tuşlara basıldığında ekranda küçük bir pencere belirir ve ilgili evrak için form dizaynı yapılırken otomatik olarak gelmesi istenen isim bu pencereden form adı alanına girilir. Otomatik form isminin geleceği her evrak için ilgili girişler yapılıp ALT+S tuşları ile kaydedildikten sonra, bu form isimleri ilgili evrakların ALT+F pencerelerine otomatik olarak gelecektir.

Evrak form ismi girilip enter tuĢuna basıldıktan sonra form dizaynını yapacağınız ekrana geçilecektir. Bu ekranın bir örneği yukarıda verilmiĢtir.

ALT+F ekranını iki bölümde inceleyebiliriz. Ekranın sol tarafındaki bölüm kayıt ve silme iĢlemlerinin yapılacağı, statik ve dinamik alanlar ile ilgili fontların değiĢtirilebileceği, eklenen alanların koordinatlarının izlenebileceği, kısaca evrak formunun Ģekilsel ve içerik özelliklerinin tanımlanacağı parametrelerden oluĢmuĢtur. Ekranın sağ yarısı ise form dizaynının, baĢka bir ifade ile o evrakta yer

alacak statik ve dinamik alanların, mesajların seçileceği, bunların form üzerinde istenilen konumlara taĢınacağı bölümdür. ġimdi ekranın sol yarısından baĢlayarak evrak form tanımlamalarının nasıl yapılacağını açıklamaya çalıĢalım.

Butonlar (Form Kayıt, Form Sil, Statik ve Dinamik Alan Fontları Değiştirme)

ALT+F ekranının sol üst tarafında üç adet buton görülmektedir. Bunlardan ilki, tanımladığınız evrak formunu kaydetmenizi sağlar. Birinci buton tıklandığınızda, formunuza verdiğiniz ismi içeren küçük bir pencere belirir. Tanımladığınız formu bu isim ile kaydetmek için F2 tuĢuna basmalısınız. Dilerseniz farklı bir isim vererek de formu


38

kaydedebilirsiniz. Kayıt iĢlemi tamamlanınca otomatik olarak evrak ekranına geri dönülecektir. Ġkinci buton, hücresel bölgede yapılan tanımlamaları silmenizi sağlar. Silme iĢlemi herhangi bir uyarı mesajı verilmeden direkt olarak yapılır. Tanımlamalarınızı yanlıĢlıkla sildiyseniz, formu kaydetmeden çıkarak (close (x) butonunu tıklayarak) yaptığınız tanımlamaların gerçekten silinmesini önleyebilirsiniz. Zira silme iĢleminden sonra kayıt yapılırsa, formla ilgili bilgilerinize tekrar elde edebilmeniz mümkün olmayacaktır. Üçüncü ikon ise, statik ve dinamik alanların font tipini ve büyüklüğünü değiĢtirmenize imkân verir. Üçüncü ikonu tıkladığınızda karĢınıza aĢağıdaki gibi bir pencere gelecektir. Bu pencereden Windows ve Dos modunda dökümleriniz için statik ve dinamik alanlara yönelik istediğiniz font tipini seçebilmeniz ve font büyüklüğünü ayarlayabilmeniz mümkündür. ġimdi sizlere ekranının sol yarısında, yukarıda açıklamaya çalıĢtığımız butonların hemen altında yer alan

Özellikler

Alt toplam seç

Alt toplam değiĢtir

BaĢlıklarından oluĢan seçenekler ile neler yapılabileceğini detaylandıralım. Form hazırlama ekranına geçildiğinde aktif olan sayfa özelliklerdir. Bu bölümden evrak formunuz ile ilgili olarak hem Ģekilsel hem de içeriksel özellikler tanımlanacaktır. ġimdi yukarıdan aĢağıda doğru bu özelliklerin neler olduğunu açıklamaya çalıĢalım. Özellikler seçeneğini tıkladığınızda form tasarım ekranında aĢağıda açıkladığımız ve örnek ekranımızda da gördüğünüz seçenekler yer alacaktır. Bunlar tek tek aĢağıda açıklanmıĢtır.

Koordinat Göstergesi Evrak formunuzda yer alacak statik ve dinamik alanların konumlarını ekranın sağ yarısında ve ilgili alanı Mouse ile sürükleyerek belirleyebilirsiniz. Mouse ile istediğiniz konuma getirdiğiniz alanın koordinatları bu tabloya otomatik olarak yansıyacaktır. Seçili alanın formun kaçıncı kolonundan ve kaçıncı satırından baĢladığı, alanın geniĢliği ve varsa decimal uzunluğu bu tabloda yer alan bilgilerdir. Tablonun sol üst tarafında biraz önce sıraladığımız bu bilgilerin hangi alana ait olduğu, baĢka bir ifade ile statik veya dinamik (mesaj alanı da olabilir) alanın ismi yer alacaktır. Seçili alanların konumlarını Mouse ile sürükleyerek belirleyebileceğiniz gibi, bunların konumlarını direkt olarak bu tabloya da girebilirsiniz. BaĢka bir ifade ile seçilen alanın form üzerinde kaçıncı kolondan ve kaçıncı satırdan baĢlayacağını, geniĢliğinin ve varsa decimal uzunluğunun ne olacağı bu tablodan direkt olarak girilebilir. Yapılan giriĢlerin ekranın sağ yarısındaki ilgili alana uygulanabilmesi için, “uygula” butonunu tıklamanız gerekir.

Sayfa Çizgileri

ALT+F ekranının sağ yarısı, yatay ve dikey çizgilerin birleĢmesi ile hücresel bir görünümdedir. Bu hücreler form üzerindeki alanlarının konumlarını belirlemede size yardımcı olmak amacıyla konulmuĢtur. Bilgisayar konfigürasyonu yeteri kadar hızlı olmayan kullanıcılarımız, form dizaynı yaparken hız ile ilgili sorunlar yaĢayabilir. Bu durumda yatay, dikey ve her iki çizgi tipini kaldırıp, bilgisayarınızın biraz daha hızlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu çizgileri kaldırmak için, ilgili çizgi tanımının sol tarafında yer alan kutucuğu bir kez klikleyerek, iĢaretinin kaldırılması gerekir. Yatay ve dikey çizgileri tekrar form üzerinde görebilmek için ilgili kutucuğu bir kez daha tıklayarak iĢaretini yeniden koymalısınız.

Döküm Sayısı


39

Tanımlamakta olduğunuz form ile basılacak evrakların döküm sayısı bu alanda belirtilecektir. Örneğin fatura formu tanımlıyorsunuz ve bu formun kullanılacağı her fatura iki kopya olarak basılıyor. Bu durumda döküm sayısı alanına da 2 rakamını girmelisiniz.

Genel Veriler Tanımlamakta olduğunuz form kullanılarak basılacak evrakların bir takım içeriksel ve Ģekilsel özellikleri bu bölümden belirtilecektir. Formunuz için geçerli olmasını istediğiniz bir özellik varsa, bunu o satırın sol tarafındaki kutucuğu klikleyerek (boĢ olan kutucuk tıklandığında o kutucuk iĢareti ile doldurulacaktır) belirleyeceksiniz. Seçilen bir özellik iptal edilmek istendiğinde, tekrar ilgili kutucuğu tıklayarak iĢaretinin kaldırılmasını sağlamalısınız. ġimdi bu özelliklerin neler olduğunu açıklamaya çalıĢalım. Stok BirleĢtir: Bir evrakta yer alan birden fazla hareket satırının toplanıp (birleĢtirilip), evrak formuna

tek bir satır halinde yazdırılması için bu satırın kutucuğunu kliklemelisiniz. Örneğin bir faturada aynı stoktan 2 kez giriĢ yapılmıĢ. Bu stokların sadece miktarları farklı. Bu durumda bu 2 stok kaleminin miktarları toplanarak, faturada tek bir satırda yer alması için bu kutucuğu kliklemelisiniz. Stok birleĢtirme iĢlemi sadece aynı stoklar için değil, kod yapısının belirli bir dijitine kadar aynı kodları içeren stoklara da uygulanabilir. Örneğin bir konfeksiyoncu firmanın stok kod yapısı Ģu Ģekilde oluĢturulmuĢ; PT 101 BEJ 36 PT 101 BEJ 38 PT 101 KHV 36 PT 101 KHV 38 PT 101 LCT 36 PT 101 LCT 38 PT 101 SYH 36 PT 101 SYH 38 Bu stokların birim fiyatları aynı. Birim fiyatlar kod yapısının ilk 5 dijitine göre değiĢiyor ve yukarıda da görüldüğü gibi 8 stokun ilk 5 kodu aynı. DeğiĢkenlik sadece fiyatları etkilemeyen renk ve beden kodlarında. ĠĢte bu 8 stoku miktarları toplanarak, yapılan ıskonto veya masraflar varsa, bunların dağıtımı yapılarak faturaya tek bir satır halinde bastırabilirsiniz. Bunun için öncelikle yapılması gereken iĢlem, kuruluĢ programının Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/ Evrak döküm parametreleri (091450) ekranının sekiz nolu parametresi olan “dökümlerde birleĢtirme kod uzunluğu” alanına, stok kod yapısındaki değiĢkenlik göstermeyen 5 rakamı girilmelidir. Daha sonra evrak formunun bu kutucuğu kliklenmelidir. Böylece fatura evrakında yer alan 8 stok, yazıcıdan döküm alınırken tek bir stok olarak basılacaktır. Toplu Evrak Dökümünde Mesaj: Ctrl+U tuĢları ile toplu evrak dökümü yapılırken her bir evrak için

mesaj giriĢ ekranına ulaĢmak istiyorsanız, satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden -evet- seçmelisiniz (Bkz. Mesaj Dosyası). Alt Toplamlar Sabit Yerde: Evrak alt toplamlarının form üzerinde sabit bir yerde mi (belirlenecek

statik alanın içinde sabit olarak mı), yoksa dinamik alanlardan (hareket satırlarından) hemen sonra mı yer alacağı bu alanda belirtilecektir. Uygulamada kullanıcılarımızın genel tercihi alt toplamların sabit yerde olmasından yanadır. Bu kutucuk kliklenmezse, baĢka bir ifade ile alt toplamlar sabit yerde seçimi yapılmazsa, evrak alt toplamları hareket satırlarının hemen sonunda yer alır. Örneğin 10 hareket satırından oluĢan bir fatura formu bastırılırken alt toplamlar 11. satırdan itibaren yazdırılır. Bu durumda basılacak alt toplamların neler olacağı, “alt toplam seç” butonu tıklanarak belirlenecektir. Word’e Gönder: Bu kutucuğu kliklerseniz, hazırlamıĢ olduğunuz evrak formunu Word programına

gönderebilirsiniz. Dos Modunda Dökülsün: Ġlgili evrakı DOS modunda dökmek için ekranınızın bu parametresini

iĢaretlemeniz yeterli olacaktır.


40

Tutarı Ġngilizce Yaz: Bu kutucuğu kliklerseniz, yazı ile yazdırılacak olan evrak tutarı (statik alanlardan biri olan yazı ile toplam alanı) Ġngilizce olarak yazdırılacaktır. Tutarı Türkçe Yaz (Orj. Döviz): Bu kutucuğu kliklerseniz, yazı ile yazdırılacak olan evrak tutarı

(statik alanlardan biri olan yazı ile toplam alanı) Türkçe olarak yazdırılacaktır. “Yalnız” Ġbaresi Yazılsın: Ġrsaliye, fatura sipariĢ fiĢi vb. evrakların yazı ile tutar alanlarının baĢına

“Yalnız” ibaresinin basılmasını istiyor iseniz, bu parametreyi mouse göstergenizle iĢaretlemelisiniz. Aksi durumda, dökümünüzde “yalnız” ifadesi basılmayacaktır. Döviz Sembolü Yazılsın, Döviz Ġsmi Yazılsın: Bu alanlarda sizden istenen, yabancı yazı ile yazılan “yazı ile toplam” alanlarının sonunda kur sembolünün mü yoksa kur isminin mi yazılacağını

belirtmenizdir. KuruĢ Kısmı Yazılsın, KuruĢ Ġsmi Yazılsın: Bu alanlarda da yapmanız gereken evrak

dökümlerinizde kuruĢ hanelerinin yer alıp almayacağını ve bu hanelerin Ġngilizce olarak basılıp basılmayacağını belirtmenizdir. Tamlama Eki Yazılsın (“dır”): Bu alanda da sizden istenen yazı ile toplam alanlarının sonuna

“dır” tamlamasının eklenip eklenmeyeceğini belirtmenizdir. Lira, lira”dır” gibi. Stok Miktarı Beden Detaylı Dökülsün: Beden veya renk detaylı olarak takip ettiğiniz stokların evrak

dökümlerinde, satıĢ miktarı kolonuna stokların toplam satıĢ miktarı ile sonrasında beden ve renk miktarlarının detaylı olarak yazılmasını istiyor iseniz bu parametreyi iĢaretlemeniz yeterli olacaktır. Miktar, fiyat, tutarda desimal 0 ise yazma: Bu parametrenin baĢında yer alan kutucuğun

iĢaretlenmesi durumunda irsaliye fatura, sipariĢ fiĢi vb. evraklar dökerken miktar, fiyat ve tutarlarda ki desimal haneleri 0 ise yani 10.213,00 gibi bir rakam ise desimal hanesi dökümde yer almayacak. Aksi durumda yani bu parametre iĢaretlenmezse desimal hanesi 0 olsa bile dökülecektir.

Sayfa Ayarları Tanımlamakta olduğunuz evrak formu ile ilgili sayfa ayarlarını bu bölümden yapacaksınız. Sayfa ayarlarının maksimum değerleri 255 ve 90’dır. Bunun anlamı, formunuz üzerinde 255. kolona kadar tanımlama yapabilir ve bunların yazıcı dökümünü alabilirsiniz demektir. Aynı Ģekilde bir forma 90 satır bilgi yazdırılabilir. Tabii ki bu değerler kullandığınız kâğıt ebatları ve yazıcınız ile doğru orantılıdır. GeniĢ bir yazıcı ve kâğıt kullanıyorsanız, programımızın maksimum değeri olan 255 kolona dek tanımlama yapabilirsiniz. Anacak dar bir yazıcıdan döküm alacaksanız, yazıcının basabileceği kolondan fazla bir tanımlama yapmanın anlamı yoktur. Form tanımlamaya baĢlarken, kullanacağınız kâğıt ebatlarına göre kolon sayısını değiĢtirmeniz, kolon (sayfa) dıĢına taĢan bir tanımlama yapmanızı engelleyecektir. Satır sayısı da aynı mantık ile düĢünülmelidir. Örneğin ALT+F ekranına girdiğinizde maksimum kolon sayısı 240 görülüyor. Ancak siz 80 kolonluk bir tanımlama yapacaksınız ve kâğıt ebatlarınız ancak 80 kolonu alabiliyor. ĠĢte tanımlamalarınıza baĢlamadan önce kolon sayısını 80 olarak değiĢtirirseniz, sayfa dıĢına taĢan bir tanımlama yapmanız da engellenmiĢ olacaktır. Zira hücresel alanın geniĢliği girdiğiniz kolon sayısına göre daraltılıp, geniĢletilecektir. Kolon veya satır sayılarını değiĢtirdikten sonra “uygula” butonunu tıklamanız gerekir.

Şablon Dosya Adı

Series 9000 ürünlerimizde evraklarınızı herhangi bir editör programından tasarımı yapılan formlar üzerine bastırmanız mümkündür. Örneğin firmanızda sipariĢ fiĢi, irsaliye ve fatura gibi evrakları matbaadan bastırmak yerine, bu evrakların Ģekilsel detaylarını herhangi bir editör programı yardımıyla kendiniz çizip, faturalarınızı bu Ģablon formlar üzerine yazdırmak istiyorsunuz. Faturalarda çıkmasını istediğiniz bilgileri, bunların konumlarını, biraz sonra açıklayacağımız Ģekilde ALT+F penceresinden belirlediniz. ġimdi ALT+F penceresinden yaptığınız tanımlamalar ile hazırladığınız Ģablon dosyanın iliĢkilendirilmesi gerekiyor. BaĢka bir ifade ile Ģu an yapmakta olduğunuz form tanımının, hangi Ģablon dosya üzerine basılacağını belirtmek kalıyor. ĠĢte ALT+F ekranının bu


41

alanına, oluĢturduğunuz Ģablon dosyanın adı girilecektir. ġablon dosyalar ile ilgili unutulmaması gereken önemli bir ayrıntı, oluĢturduğunuz Ģablon dosyanın uzantısının .SBL olması ve bu dosyanın Ģirket dizini altında SYSTEM dizinine kaydedilmesidir. Örnek; C:\SERI9000\MIKRO\2009_1\SYSTEM\ORNEK.SBL. Yukarıda Series 9000 programlarımızın C sürücüsünde ve SERI9000 dizini altında yüklü olduğu görülmektedir. ÇalıĢtığımız firma kodu MIKRO, çalıĢma yılımız ise 2009_1 yani 2009’nin 1. dönemidir. ġablon dosyamızı da çalıĢtığımız Ģirket ve çalıĢma yılının altında bulunan SYSTEM dizinine uzantısı .SBL olarak kaydettik. ORNEK.SBL dosyamızı ve ALT+F penceresinden yaptığımız tanımlamaları kullanarak döküm alabilmek için de Ģablon dosya adı alanına dosyamızın adı olan ORNEK giriĢini yaptık. Mesaj Dosya Adı: ALT+F Form Hazırla yardım tuĢu Series 9000 ürünlerimizin bütün evrak

programlarında kullanılabilmektedir. BaĢka bir ifade ile programlarımızda yer alan bütün evrak cinsleri için, o evraka özel formlar tanımlanabilmektedir. Form tanımlamaları yaparken, o evrak ile ilgili istenilen bütün detaylar da form üzerine çağırılabilmekte, baĢka bir ifade ile tanımlanmakta olan form aracılığı ile bastırılabilmektedir. Ancak kullanıcılarımızı tanımlı alanlar ile sınırlamamak için, her bir evrak formuna yazdırılabilecek serbest alanlar oluĢturulmuĢtur. Bunları mesaj olarak adlandırıyoruz. Mesajları hem statik alanlara ayrılan bölümde hem de dinamik alanlara ayrılan bölümde dilediğiniz amaca göre kullanabilirsiniz. Örneğin yazı ile yekûn yazdırılırken, yekûnun baĢına bir mesaj atayıp, bu mesaj ile yekûndan önce “yalnız” kelimesinin gelmesini sağlayabilirsiniz (Yalnız üçyüz TL’dir gibi). Her bir evrak formu için tanımlanabilecek mesaj sayısı 40’tır. Mesajların konumları ALT+F ekranından belirlenir. Ġçeriği ise, baĢka bir ifade ile konumları belirlenen her bir mesaj alanına hangi bilginin geleceği ise, evraklar yazıcıya gönderilirken otomatik olarak gelen “mesajlar” baĢlıklı pencereden girilir. Bu pencere yazıcıya her evrak gönderiminde otomatik olarak görüntülenmektedir. Eğer Ģu anda form tanımlamasını yaptığınız evrakta çıkacak mesajlar çoğunlukla aynı ise, bu mesajları her seferinde tekrar tekrar girmenize gerek yoktur. Bunun yerine, ilk evrakınızı yazıcıya yollarken çıkacak mesajları girip, daha sonra mesajlarınızı ALT+S tuĢları ile kayıt edebilirsiniz. Kayıt iĢlemi yapılırken mesaj dosyasına bir isim verilmesi istenecektir. Dilerseniz mesaj ismi olarak programınızın otomatik olarak getireceği ismi kullanabilirsiniz. Dilerseniz mesaj dosyası ismini kendiniz girebilirsiniz. Mesaj dosyası kaydedildikten sonra, form düzenleme ekranının bu alanına kaydettiğiniz mesaj dosyasının adını giriniz. Böylece her evrak yazıcıya gönderildiğinde, bu alana girilen mesaj dosyasındaki mesajlar otomatik olarak görüntülenir ve onayladığınız takdirde basılır. Dilerseniz birden fazla mesaj dosyası da hazırlayabilirsiniz. Bu takdirde, evrakınızı yazıcıya gönderirken F9 tuĢu ile ilgili mesaj dosyasını programa yüklemeniz gerekir. Evrak Resmi: Bu bölüme evrakınıza iliĢkin resim yükleyebilmeniz mümkündür. Bunun için öncelikle yapmanız gereken evrak resmi alanında mouse göstergenizin sağ tuĢuna basmak olmalıdır. Bu iĢlem sonrasında ekranınızın üzerine yükle, sil, tara ve göster seçeneklerinin yer aldığı bir menü

açılacaktır. Bu menüden yükle seçeneğini seçerek, sisteminizde kayıtlı olan evraklarınıza iliĢkin resminizi bu bölüme getirebilirsiniz. Tara seçeneği, resim tarayıcısı olan kullanıcılarımız için iĢlevsel olacaktır. Dolayısıyla bu seçenekle tarayıcıdan taradığınız evrak resmini anında bu bölüme getirebileceksiniz. Sil seçeneği yüklediğiniz resimleri silmek için göster seçeneği de, ilgili resmi orijinal boyutlarda görüntüleyebilmek için kullanılacaktır.

Alt Toplam Seç Evrak form dökümlerinde evrak alt toplamları “alt toplamlar sabit yerde” tanımlaması yapılmadığı

sürece son hareket satırından (dinamik alandan) hemen sonra listelenir (Bkz. Genel Veriler/Alt Toplamlar Sabit Yerde). Eğer alt toplamlar sabit yerde tanımlaması yapıldıysa, hangi alt toplamların listeleneceği ve konumları kullanıcılar tarafından belirlenmelidir. Örneğin evrak ara toplamı, ıskonto yüzde ve/veya tutarları, evrak yekünü gibi alt toplam bilgileri kullanıcılar tarafından seçilir ve konumları belirlenir. Bu buton “alt toplamlar sabit yerde” tanımlamasının yapılmadığı durumlarda, dinamik alanlardan

hemen sonra listelenecek alt toplam bilgilerinin nelerden oluĢacağını tanımlamak amacıyla


42

kullanılacaktır. Alt toplam seç butonu tıklandığında, bütün alt toplam bilgileri otomatik olarak seçili durumdadır. Örnek ekranımızda bu toplamların bir kısmı listelenmektedir. Dolayısı ile eğer yazıcıya dökülecek evrakta bu alt toplamların tümü (tabii ki sadece değer olanları) varsa, dinamik alandan sonra hepsi basılacak demektir. Örneğin fatura evrakının dökümünü alacaksınız ve bu evraka 4 ıskonto, 3 masraf uygulanmıĢ. Bu durumda dinamik alan bilgileri listelendikten hemen sonra, 1. ıskonto yüzdesi ve tutarı, 2. ıskonto yüzdesi ve tutarı, 3.ve 4. ıskonto yüzde tutarları ve aynı Ģekilde 1’den 4’e kadar masraf yüzde ve tutarları basılacak demektir. Ancak siz faturayı bastırırken ıskonto yüzdelerini değil, sadece tutarlarını bastırmak istiyorsunuz. ĠĢte alt toplam seç butonuna bu noktada ihtiyacınız olacaktır. Bu butonu tıklayarak, evrak formunun alt toplamlarında çıkmasını istemediğiniz bilgilere ait kutucukları kliklemek suretiyle (kutucuklar kliklendiğinde iĢareti kalkacaktır) bunları formunuzdan çıkaracaksınız. Alt toplamlar yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda belirlendikten sonra “kayıt” butonu tıklanarak kaydedilmelidir. Yaptığınız bu seçimleri bir baĢka evrak formunda da kullanmak isterseniz, yeni form üzerinde alt toplam seç bölümünü ekrana getirip, “yükle” butonunu kliklemelisiniz. Bu butonu kliklediğinizde bir pencere açılacak ve tanımlamakta olduğunuz forma hangi alt toplam seçimlerinin yükleneceğini belirlemeniz istenecektir. Bu durumda uzantısı .alt olan alt toplam dosyalarından ilgili olanını seçip, .”aç” butonuna basarak tanımlamakta olduğunuz yeni forma yükleyebilirsiniz.

Alt Toplam Değiştir

ALT+F ekranının sol tarafında yer alan son buton, alt toplamlarının tanımları üzerinde değiĢiklik yapmanıza imkân verecektir. Alt toplam tanımları firmadan firmaya farklılık gösterebilir. Örneğin programlarımızda ara toplam olarak geçen ifadeyi siz “mal bedeli” olarak kullanıyor olabilirsiniz. Veya

2.Iskonto Yüzdesi tanımı sizin için “özel cari ıskontosu” anlamına geliyor olabilir. ĠĢte form tanımlamaları yaparken sıklılıkla kullandığınız terimleri görmek ve böylece tanımlamalarınızı daha seri bir Ģekilde yapmak istiyorsanız, bu bölümden alt toplam tanımlarını değiĢtirebilirsiniz. Alt toplam tanımlarını değiĢtirebilmek için imleci ilgili satıra getirip yeni tanımı girmeniz yeterlidir. DeğiĢtireceğiniz tanımlar bittikten sonra, bu tanımları kaydetmelisiniz. Bunun için ekranın üst tarafında yer alan kayıt butonunu tıklamalısınız. Yaptığınız değiĢiklikler evrak form adı ve .alt uzantısı ile kaydedilecektir. Yaptığınız bu seçimleri bir baĢka evrak formunda da kullanmak isterseniz, yeni form üzerinde alt toplam değiĢtir bölümünü ekrana getirip, “yükle” butonunu kliklemelisiniz. Bu butonu kliklediğinizde bir pencere açılacak ve tanımlamakta olduğunuz forma hangi alt toplam değiĢikliklerinin yükleneceğini belirlemeniz istenecektir. Bu durumda uzantısı .alt olan alt toplam dosyalarından ilgili olanını seçip, .”aç” butonuna basarak tanımlamakta olduğunuz yeni forma yükleyebilirsiniz. Evet, ALT+F Form Hazırla ekranının sol yarısında yer alan butonları ve seçim yapılabilecek alanları açıklamaya çalıĢtık. ġimdi ekranın sağ yarısı ile ilgili açıklamalarımıza geçiyoruz. ALT+F ekranının sağ yarısı, yatay ve dikey çizgilerin birleĢimi ile hücresel bir görünümdedir ve istenirse bu çizgiler kaldırılabilir (Bkz. Sayfa Çizgileri). Ekranın sağ yarısı üç bölüme ayrılmıĢtır ve bu bölümler koyu gri çizgi ile birbirinden ayırt edilebilir. Dinamik alan tanımlamaları sadece ikinci (ekranın ortasında) bölümde yapılabilir. Statik alanlar ve mesaj alanları her üç bölümde de kullanılabilir. Form tanımlamalarınıza statik alanları seçerek baĢlayabilirsiniz. Yani hücresel bölgenin birinci ve üçüncü bölümlerini


43

tanımlayarak. Statik alanlar, form üzerinde yer alacak sabit bilgilerdir. BaĢka bir ifade ile bu alanların konumları belirlenir ve evrakta yer alan hareket satırları ne kadar az veya çok olursa olsun statik alanların konumları değiĢmez. Tanımlandıkları yerlere ilgili bilgiler gelir. Örneğin cari hesap kodu ve adı, evrak numarası, evrak no, gibi. Dinamik alan tanımlamaları statik alanların tam tersidir. Bu alanlara hareket bilgileri gelir ve bu hareket bilgileri değiĢkendir. Örneğin fatura formu tanımlıyorsunuz. Bir fatura 3,5, 10 ve 50 stok hareketinden oluĢabilir ve bu hareket satırı her seferinde değiĢkenlik gösterir.

Forma Statik, Dinamik, DB Statik, DB Dinamik Mesaj ve Resim Alanı Ekleme ġimdi evrak formunuza bir statik alan ekleyelim. Bunun için yapılması gereken ilk iĢlem, hücresel bölgenin üst tarafında yer alan Statik Alan Ekle butonunun tıklanmasıdır. Bu buton tıklandığında, 10 karakter geniĢliğinde bir kutucuk ekranın üst sol tarafına eklenecektir. ġimdi yapmanız gereken iĢlem, bu alanı form üzerinde yer almasını istediğiniz bölgeye yerleĢtirmektir. Forma eklenen alanları istenilen yere taĢımak için dört yol izleyebilirsiniz;

1- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra mouseun sol tuĢunu basılı kalmak kaydıyla alanı istenilen yere sürükleyebilirsiniz.

2- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra ok tuĢları yardımı ile (aĢağı-yukarı-sol ve sağ ok tuĢları) alanı istediğiniz yere getirebilirsiniz.

3- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra ALT+F ekranının sol tarafındaki (Bkz. Koordinat Göstergesi) kolon, satır, geniĢlik ve decimal uzunluğun belirlendiği tablodan bu alanın formun kaçıncı satır ve kaçıncı kolonundan baĢlayacağını girebilirsiniz. Satır ve kolon giriĢleri yapıldıktan sonra “uygula” butonuna basılarak alan ilgili konumuna yerleĢtirilebilir.

Bunlara ek olarak statik alan ekle butonunu kullanmadan da istediğiniz hücreye statik alan ekleyebilirsiniz. Bunun için imleci statik alanın ekleneceği hücreye götürüp, çift tıklamanız gerekir. Seçtiğiniz statik alan form üzerinde olması gereken yere taĢındıktan sonra sıra bu alanın geniĢliğini tanımlamaya gelecektir. Alanın geniĢliğini iki Ģekilde ayarlayabilirsiniz;

1- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra alanın dört tarafında belirecek noktalardan birinin üzerinde tıklayarak bunu sağa doğu çekebilirsiniz. Alan mouseu sürüklediğiniz bölgeye kadar uzayacaktır.

2- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra bir eliniz Shift tuĢunda olmak kaydıyla sağa ok tuĢuna basarak alanı uzatabilirsiniz.

3- Mouse ile ilgili alanı tıklayarak seçip (alan seçildiğinde rengi değiĢecektir), daha sonra ALT+F ekranının sol tarafındaki (Bkz. Koordinat Göstergesi) kolon, satır, geniĢlik ve decimal


44

uzunluğun belirlendiği tablodan bu alanın geniĢliğini direkt olarak girebilirsiniz. GeniĢlik girildikten sonra “uygula” butonuna basılmalıdır.

Seçtiğiniz statik alanın konumu ve geniĢliği belirlendikten sonra sıra bu alana hangi bilginin basılacağını belirlemeye gelmiĢtir. Bunun için mouseun sağ tuĢu ile ilgili alanı klikleyiniz. Ekranınızda statik alan tanımlarının yer aldığı bir pencere belirecektir. ġimdi konumu ve geniĢliğini belirlediğiniz alana hangi bilgi gelecek ise, mouseu aĢağı ve yukarı hareket ettirerek bu bilgili bulup, imleç üzerinde iken mouseun sağ tuĢunu bırakınız. Daha önce statik yazan kutucuğunuzda seçtiğiniz alanın ismi belirecektir. Böylece evrak formumuz için ilk statik alanı tanımlamıĢ olduk. ALT+F ekranında bütün statik, dinamik, db statik, db dinamik ve mesaj alanları aynı mantık ile tanımlanır. Yalnız dinamik alan tanımlanırken “Dinamik Alan Ekle” butonuna basılır ve dinamik alan ekranın orta bölümünde konumlanır. Aynı Ģekilde olması gereken konumu, geniĢliği ve içereceği bilgi seçilir. Mesaj alanları ise “Mesaj Ekle” butonuna basılarak forma eklenir ve bu alanlar ilk anda birinci statik alan bölümünde yer alır. Eklenen mesaj alanı yukarıda anlatmaya çalıĢtığımız Ģekilde olması gereken yere taĢınır. Mesaj alanlarına gelecek bilgiler yine mouseun sağ tuĢu tıklanarak (Mesaj 1’den Mesaj 40’a kadar) seçilir. Tanımlanmakta olan evrak bastırılırken ekrana gelen mesajlar penceresinden, her bir mesaj tanımına gelecek mesajlar girilir (Bkz. Mesaj Dosyası). Yukarıda örnek bir form dizaynı görülmektedir. Bu önek ekranın birinci bölümü statik alan, ikinci bölümü dinamik alan ve üçüncü bölümü açıklamalarımızdaki gibi yine statik alanlardan oluĢmuĢtur. ALT+L (Evrak Ġptal): ALT+L tuĢları ile üzerinde iĢlem yapmakta olduğunuz muhasebe fiĢini tamamen

iptal edebilirsiniz. ALT+Z (Evrak Yaz): Muhasebe fiĢi üzerinde ALT+Z tuĢlarına basarak, fiĢinizi bir dosyaya

yazdırabilirsiniz. Daha sonra bu evrakı ALT+U tuĢları ile tekrar ekrana çağırmanız mümkündür. Bunun için sadece evrakın yazdırılacağı yol adının ve dosya adının belirlenmesi gerekir. Gerçi ALT+Z tuĢlarına basıldığında hem yol adı hem de dosya adı otomatik olarak karĢınıza gelecektir. Eğer evrakın yazdırılacağı yol veya dosya ismini değiĢtirmek isterseniz, karĢınızdaki pencereden gerekli düzeltmeleri yapabilirsiniz. ALT+Z tuĢları ile muhasebe fiĢlerinin dosyaya yazdırılması, aynı hesapların çalıĢtığı muhasebe fiĢlerinin sürekli iĢlem görmesi durumunda size kolaylık sağlayacaktır. Çünkü dosyaya yazdırılan muhasebe fiĢleri ALT+U tuĢları ile çağırılıp, tutarsal değiĢiklikleri yapılarak tekrar kaydedilebilir. Böylece aynı hesapların çalıĢtığı muhasebe fiĢlerini manüel olarak girmek zorunda kalmazsınız. ALT+U ( Evrak Oku ): ALT+Z tuĢları ile dosyaya yazdırılan evrakların tekrar ekrana çağırılabilmesi

için ALT+U tuĢları kullanılacaktır. Bkz. ALT+Z. F2 (Satır Kopya): F2 tuĢu ile boĢ bir satıra, istediğiniz bir baĢka satırın bilgilerini kopyalayacaktır. F2

tuĢuna bastığınızda ekranınız üzerinde küçük bir pencerede belirir ve kopyalanacak satır numarasını girmeniz istenir. Satır numarası girilince, imlecin bulunduğu boĢ satırdaki kolona, biraz önce girilen satırdaki aynı kolonun bilgileri otomatik olarak gelecektir. F9 (Hesap Ġsmi Sıralı): Muhasebe fiĢleri evraklarının hesap kodu alanında F9 tuĢuna basarak

muhasebe hesaplarınızın isimlerine göre sıralandığı bir yardım penceresine ulaĢabilirsiniz. Bu pencere üzerinde AĢağı/Yukarı ok veya PgUp/PgDn tuĢlarını kullanarak, dilediğiniz muhasebe hesabının ismi üzerine gelip ENTER tuĢuna bastığınızda, seçmiĢ olduğunuz muhasebe hesabını ilgili alana taĢıyabilirsiniz. F3 (Bakiye Yaz): Muhasebe fiĢlerinin borç/alacak satırlarında F3 tuĢuna basılırsa, F3 tuĢuna basılan

kolonun bakiyesini diğerine eĢitlemek için gerekli olan tutar bu alana otomatik olarak yansıyacaktır. Örneğin muhasebe fiĢinin borç kolonunda 100.- alacak kolonunda ise 80. - değerleri görülüyor. Bu durumda alacak kolonun Bakiyesini borç kolonuna eĢitlemek için, alacak kolonunda F3 tuĢuna basılmalıdır. Aradaki fark olan 20.- değeri bu kolona otomatik olarak yazılacaktır.


45

F4 (Üst Satırı Kopyala): F4 tuĢu, imlecin bulunduğu satıra, bir üst satırdaki bilgilerin kopyalanması için

kullanılır. Ancak bu kopyalama iĢlemi sadece üzerinde bulunduğunuz kolon için geçerlidir. Örneğin açıklama kolonunda F4 tuĢuna basarsanız, üst satırdaki açıklama bilgileri kopyalanacaktır. Böylece birbirlerinin benzeri olan satırlara aynı bilgileri tekrar girmenize gerek kalmaz. F6 (Dövizli Meblağ GiriĢi): Döviz ile çalıĢan hesaplar için borç ya da alacak tutarlarını girerken, F6

tuĢundan yararlanabilirsiniz. Borç ya da alacak kolonlarında bu tuĢa basıldığında, ekranınızın üzerine grup tanımlarının ve bunların çarpanlarının yer aldığı bir pencere gelecektir. Gireceğiniz hesabın o günkü ana, alternatif ve orijinal döviz kurları da bu tabloda görülebilir. Orijinal döviz satırında meblağ kolona ilgili hesabın borç ya da alacak meblağını çalıĢtığı döviz cinsinden girebilirsiniz. GiriĢiniz bittikten sonra F2 tuĢuna basmalısınız. Ġlgili döviz kuru ana döviz cinsine (TL’ ye) çevrilerek borç ya da alacak kolonlarından ilgili olanına yazdırılacaktır. F8 (Grup Meblağları GiriĢi): MUHASEBE modülünüz ile hesaplarınızı TL cinsinin yanı sıra değiĢik

gruplar ile takip edebileceğinizi biliyorsunuz (örneğin alternatif döviz, orijinal döviz, stok grubu gibi). Bunun için; öncelikle KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri /Grup Parametreleri bölümünden takip edilecek grupların tanımlanması gerekir. Grup tanımlamaları yapılıp, günlük döviz kurları da düzenli olarak girildiği takdirde, muhasebe fiĢ giriĢleri sırasında, o fiĢin ilgili satırındaki değerler tanımlı olan gruplara anında çevrilecektir. Örneğin TL bazında giriĢ yapıyorsanız, ilgili fiĢ satırının alternatif ve orijinal döviz cinslerindeki karĢılıkları anında hesaplanır. Eğer ana grup haricindeki grup değerlerini değiĢtirmek isterseniz (örneğin hesaplamaların günlük kur üzerinden değil de sizin belirleyeceğiniz bir kur üzerinden yapılmasını istiyorsanız), F8 tuĢu ile ilgili değiĢiklikleri yapabilirsiniz. F8 tuĢuna basıldığında karĢınıza tanımlı olan grupların ve bu gruplar bazında meblağların yer aldığı bir pencere açılacaktır. ġimdi dilerseniz hesaplanmıĢ grup meblağını, dilerseniz grup meblağ için temel alınan çarpanı (ki bu genellikle döviz kurudur) değiĢtirebilirsiniz. Eğer muhasebe fiĢlerinizi miktar bazında da takip etmek istiyorsanız, stok grubu alanına ilgili muhasebe fiĢinin stok bazında değerini girebilirsiniz. Shift+F1 (K.D.V. Ayır -Dahil): Shift+F1 tuĢları ile muhasebe fiĢinizin ilgili satırındaki hareket tutarı

üzerinden K.D.V. tutarı ayrılarak, ilgili K.D.V. hesabına otomatik olarak yazdırılabilir. Bu iĢlem için öncelikle yapılması gereken, programınızın Yıllık Bildirim ve Beyannameler/KDV Modülü/Vergi hesap kodları (086711) bölümünden KDV hesapları dağıtım oranları ile birlikte programa girilmiĢ

olmalıdır. Bu tanımlamalar yapıldıktan sonra muhasebe fiĢinize hareket girip, borç ya da alacak kolonlarından ilgili olanında Shift ve F1 tuĢlarına birlikte basınız. KarĢınıza K.D.V. hesaplarının ve oranlarının yer aldığı bir pencere açılacaktır. ġimdi ilgili K.D.V. hesaplamasını hangi oran üzerinden ve hangi K.D.V. hesabına atılacağını seçiniz. Bu seçimi yaptıktan sonra, borç ya da alacak tutarı üzerinden ilgili oranda K.D.V. ayrılıp, K.D.V. hesabı ile birlikte muhasebe fiĢinize yansıyacaktır. Bu arada gerçek tutar üzerinden de hesaplanan K.D.V. tutarı otomatik olarak düĢülecektir. Shift+F2 (K.D.V. Ayır -Hariç): Shift+F2 tuĢları ile muhasebe fiĢinizin ilgili satırındaki hareket tutarı

üzerinden K.D.V. hesaplanacak ve ilgili K.D.V. hesabına otomatik olarak yazdırılacaktır. Bu tuĢun yukarıda açıklamaya çalıĢtığımız Shift+F1 tuĢundan farkı; hesaplanan K.D.V.’NĠN gerçek tutardan düĢülmemesidir. TuĢ kullanım Ģekli Shift+F1 ile aynıdır. Tutar K.D.V. K.D.V. Tutar Tutar Shift+F1 500.- %20 100.- 400.-

Shift+F2 500.- %20 100.- 500.-

ALT+A (Satır Arama): Fatura, irsaliye, sipariĢ fiĢi, tahsilât fiĢi, ödeme fiĢi, muhasebe fiĢi vb.

evraklardan girilen hareket satırları üzerinde (özellikle bu satır sayısının fazla olması durumunda) istenilen herhangi bir stokun hareket satırına ulaĢabilmeniz mümkündür. Bunun için ilgili evrakların hareket giriĢlerinin yapıldığı bölümde (stok kodu ve adı alanlarında) Alt+A tuĢlarına basmalısınız. Bu iĢlem sonrasında karĢınıza Satır Arama baĢlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranda öncelikle yapmanız gereken, arayacağınız stoka iliĢkin belirleyici olabilecek kod ya da ismi “aranacak stok kodu veya ismi” alanlarına girmenizdir. V12 serisi ile birlikte bu ekranda stoklarınızı barkod numaralarına göre de arayabileceksiniz. Yapacağınız tek iĢlem stok kodu alanına stoklarınızın


46

barkod numarasını girmenizdir. Yani bu alana hem stok kodu hem de barkod numarası giriĢi yaparak aramalarınıza cevap bulabileceksiniz. Bu iĢlem sonrasında imleciniz “arama Ģekli” alanında konumlanacaktır. Bu alanda da sizden istenen arama iĢleminizi nasıl detaylandıracağınızı belirtmenizdir. Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda programınız size “EĢit olsun, içersin, baĢlasın, bitsin, büyük olsun, küçük olsun” seçeneklerini sunacaktır. Dolayısıyla arama iĢleminizi bu seçenekler yardımıyla sınırlayabileceksiniz. Bu alandaki seçiminiz EĢit olsun ise, aranacak stok kodu veya ismi alanlarına girdiğiniz kelime, aynen girildiği Ģekli ile

dikkate alınacaktır. Ġçersin seçeneğinin tercih edilmesi durumunda aranacak stok kodu veya ismi alanlarına girdiğiniz

kelimenin geçtiği tüm stoklar dikkate alınacaktır. BaĢlasın, bitsin, seçeneklerinden herhangi biri seçilmiĢ ise aranacak stok kodu veya ismi alanlarına

girdiğiniz kod veya isim ile baĢlayan ya da biten stoklar dikkate alınacaktır. Büyük olsun, Küçük olsun seçenekleri stok kodlarını sayısal olarak takip eden kullanıcılarımız için

iĢlevsel olacaktır, 1900012 gibi. Dolayısıyla bu seçeneklerden herhangi birinin tercih edilmesi durumunda aranacak stok kodu veya ismi alanlarına girdiğiniz rakamdan büyük ya da küçük olan stoklar dikkate alınacaktır. Bu alanla ilgili seçiminizi yaptıktan sonra sıra, ekranınızın alt bölümünde yer alan butonlardan arama iĢleminize uygun olanını tıklamanıza ya da F2 tuĢuna basmanıza gelmiĢtir. ġimdi bu butonların iĢlevlerinden kısaca bahsedelim. Ctrl+Shift+D (Evrak numarası değiĢtirme): Series9000’ de, önceden kayıt edilmiĢ sipariĢ, fatura,

fatura evrakı ile kesinleĢtirilmemiĢ irsaliyeler, fiyat değiĢiklik evrakları, depolar arası sevk fiĢi vb birçok evrakın evrak seri numarasını değiĢtirebilmeniz ve kendi istediğiniz yapıda yeniden düzenleyebilmeniz mümkündür. Bunun için öncelikle yapılması gereken, hangi evrakın seri numarası değiĢecek ise ilgili evrakın ekrana çağrılması sonrasında Ctrl+Shift+D tuĢlarına basılmasıdır. Bu

iĢlemle birlikte programınız sizden değiĢikliği gerçekleĢtirebilmenize yönelik Ģifre giriĢi yapmanızı isteyecektir. Bu Ģifre her kullanıcının programlara giriĢ Ģifresidir. Daha sonra ise karĢınıza evrakınızın yeni seri numarasını gireceğiniz bir ekran gelecektir. Bu ekranla ilgili giriĢlerinizi tamamlayıp F2 tuĢuna bastıktan sonra evrakınıza yeni seri numarasının otomatik olarak yansıdığını göreceksiniz. Bu durumda yapılacak tek iĢlem evrakın ALT+S tuĢları ile yeniden kayıt edilmesidir. Evrak numarası değiĢtirme iĢleminin istediğiniz kullanıcılar için aktif ya da pasif olmasını sağlayabilirsiniz. Bu tamamen SRV’nin hangi kullanıcıya bu hakkı vereceğine bağlı olarak belirlenmektedir. Bunun için öncelikle KuruluĢ menüsü altında yer alan Kullanıcı hak tanımlama programı çalıĢtırılmalı ve kullanıcı seçimi yapılmalıdır. Sonrasında aynı ekran üzerinde ki Genel hak tanımlamaları butonu tıklanarak “evrak numarası” değiĢtirme parametresi isteğinize uygun olacak Ģekilde iĢaretlenmelidir. Bu alanın

evet olarak iĢaretlenmesi durumunda ilgili kullanıcınız bu tuĢlarla iĢlem gerçekleĢtirebilecektir. Aksi durumda “bu iĢlem için yetkisi olmadığı program tarafından bildirilecektir. ALT +I (Evrak Resmi): Series 9000 programlarında girmiĢ olduğunuz fatura, irsaliye sipariĢ fiĢi vb.

evrakların (örneğin cari firmalarınızdan (satıcı olabilir) size gönderilen yada sizin cari firmalara (müĢteri olabilir) kesip dökümünü aldığınız faturaların yada teklif evraklarının) orijinal görüntülerini resim olarak ekleyebilmeniz mümkündür. Bu durumda giriĢini ve çıkıĢını yaptığınız tüm evrakları yada evraklar üzerinde yaptığınız her değiĢikliği ekleyeceğiniz resimlerle belgelendirmiĢ olacak ve her evrakın resim olarak bir kopyasını oluĢturabileceksiniz. Bir anlamda sisteme girilen faturaların, yada teklif evraklarının, eklenen resimlerde ki bilgilere göre düzenlendiğinin yada değiĢtirildiğinin bilgisi elinizde olacaktır. Evrak resminin en önemli özelliği; bir evrak için birden fazla resim eklenebilmesine imkân tanıması ve her resme iliĢkin açıklama yazısının girilmesidir. Böylece; veri tabanında evraklar en son halleri ile saklandığından, bir evrak üzerinde değiĢiklik yaptığınızda her değiĢikliği resim olarak saklayıp daha sonra evraklarınızın ilk hallerini görüntüleyebileceksiniz. Dolayısıyla değiĢikliğin neden yapıldığını en


47

ince detayına kadar öğrenebileceksiniz. Bunun yanı sıra evrakınızın geçtiği tüm aĢamalar sisteminize resim olarak kayıt edilecek, bir Ģekilde evraklarınızın görüntüleri arĢivlenmiĢ olacaktır. Evrak resmi kullanımını bir örnekle açıklamaya çalıĢalım. Herhangi bir carinize 17 Mayıs 2009 tarihinde bir teklif evrakı düzenlediğinizi düĢünelim. Evrakınızın ilk halini döküp sonrasında 1. resim olarak sakladığınızı ve açıklama giriĢi olarak da 17 Mayıs 2009 tarihinde düzenlenen teklif giriĢi

yazdığınızı ve evrakınıza eklediğinizi düĢünelim. Daha sonrasında bu teklif evrakı üzerinde, carinizle yaptığınız anlaĢmaya göre %10 ıskonto uygulayarak evrak bilgilerinizi yenilediğinizi varsayalım. Dolayısıyla ilgili evrakın ilk hali veri tabanından silinecek yeni hali kayıt edilecektir. Daha sonra bu evrakın da dökümünü alıp orijinal görüntüsünü teklif evrakınıza ikinci resim olarak eklediğinizi ve bu resmin açıklamasına da 20 Mayıs 2009’de yenilenen teklif giriĢi yazdığınızı düĢünelim. Böylece

teklif evrakınızın ilk hali ve son hali evrakınıza eklediğiniz resimler sayesinde sisteminizde kayıtlı olacaktır. Dolayısıyla siz de, teklif evrakınızın hangi aĢamalar sonrasında son halini aldığını görebileceksiniz.

Ġzlenecek yol 1. Evrak resimlerinin görüntülenmesi ve sisteme kayıt edilmesi

Öncelikle yapılması gereken evraka iliĢkin tüm bilgilerin girilmesi ve kaydedilmesidir. Daha sonra evrak tekrar çağırılmalı ve ALT+I (Evrak Resmi) tuĢlarına basılarak yada evrakların alt bölümünde yer alan resim butonu tıklanarak resimlerin görüntüleneceği ekrana ulaĢılmalıdır. Eğer ilgili evrakların resimleri sisteminizde kayıtlı ise bu resimleri ekranınıza çağırabilir yada tarayıcı yardımıyla tarayarak ekranınızda görüntülenmesini sağlayabilirsiniz. Eğer yeni form dizaynı ile iĢlem yapıyor iseniz, evrak görüntülerinizi tarama yapmadan BMP ve JPG formatında saklayıp evrakınıza ekleyebilirsiniz. Böylece kullanıcılarımız tarayıcı olmadan da evraklarının resim olarak saklanmasını gerçekleĢtirebileceklerdir. Bunun için öncelikle Alt+K tuĢlarına basıp döküm ekranına ulaĢılmalıdır. Daha sonra bu ekranın Gönder baĢlıklı menüsünden “grafik dosyasına” alanında size sunulacak

seçeneklerden (BMP, JPG) uygun olanı seçilip kaydetmeli ve evraka eklenecek duruma getirilmelidir. Resim ekleme iĢlemi ise; ekranınızın “evrak resmi yok” alanında mousenuz sağ tuĢuna basıp size

sunulacak seçeneklerle yada ekranınızın üst bölümünde yer alan kısa yol tuĢları kullanılarak gerçekleĢtirilecektir.

Sistemde kayıtlı olan resmin ekranda görüntülenmesi için dosyadan yükle (Load)

seçeneği,

Tarayıcıdan alınacak resim için Tara seçeneği,

Resmin sisteminize yüklenmesi içinde farklı isimle kayıt seçeneği kullanılacaktır.

Bu ekranda kopyala (copy), yapıĢtır (paste) kes seçenekleri kullanılarak da iĢlem yapılabilir. Bunun yanı sıra resmin boyutu kullanıcının isteğine göre ayarlanabilir, ilgili resim baskı öncesinde görüntülenip incelenebilir, yazıcıdan dökümü alınabilir.

2. Evraklara, resimlerin eklenmesi ve silinmesi

Öncelikle belirtmek isteriz ki bu iĢlem için ekranınızın alt bölümünde yer alan kısa yol tuĢları kullanılacaktır. Resim ekranda görüntülendikten sonra, resme iliĢkin açıklama yazısı ekranınızın açıklama alanına girilip, ekranınızın alt bölümünde yer alan “kaydet” tuĢu tıklanmalıdır. Böylece

görüntülediğiniz resmin evrakınıza eklenmesini sağlamıĢ oldunuz. Eğer evrak için eklenen resim ilk resim ise, kaydet iĢleminden sonra ekranınızın üst bölümünde evrak resmi (Gösterilen:1/1) ifadesi

yazılacaktır. Daha sonra evrakta değiĢiklik yapıldıysa ve bu değiĢiklikte 2. resim olarak evraka eklenecek ise, bu defa ekranın alt bölümünde yer alan “kayıt ekle” tuĢu tıklanmalıdır. Bu iĢlem

sonrasında da evraka eklenecek resim sistemden yada tarayıcıdan taranarak öncelikle görüntülenmeli sonrasında tekrar kaydet tuĢuna basılarak kayıt edilmelidir. Böylece ekranınızın üst bölümünde evrak resmi (Gösterilen:2/2) ifadesi yazacaktır. Bunun anlamı ilgili evrak için 2 tane

resmin eklendiği ve ekranda da 2. resmin görüntüde olduğudur. Bu Ģekilde evrakınıza birden fazla resim ekleyebilirsiniz. Evrak resmi ekranının alt bölümünde yer alan önceki kayıt, sonraki kayıt tuĢlarını tıklayarak ekranınızda görüntülenen resimden bir öncekini yada bir sonraki kayıtlı resmi görüntüleyebilir, kayıt


48

sil tuĢunu tıklayarak da ekranda görüntülenen resmi silebilirsiniz. Eğer evraka iliĢkin eklenen tüm resimler silinecek ise bu durumda ekranın üst bölümünde yer alan “tümünü sil” butonu

kullanılmalıdır.

1.6.2 Standart Muhasebe fiĢleri (081000)

Muhasebe fişlerinin temel görevi; işletmenizde gerçekleşen ve para ile ölçülebilir işlemlerin muhasebe diline çevrilerek, ilgili hesaplara işlenmesini sağlamaktır. MUHASEBE modülünüzün ana menüsündeki ilk seçenek olan muhasebe fişleri de, yukarıda sözünü ettiğimiz görevi yerine getirir. Bu program ile mahsup, tahsil, tediye, açılış ve kapanış fişlerinizin programınıza girişlerini yapacaksınız. Muhasebe fişlerinin nasıl girileceği aşağıda adım adım açıklanmıştır. Önemli Not! Eğer entegre çalışan bir firmaysanız, ticari modüllerden (stok, hizmet, satın alma, satış, finans) yapılan tüm işlemler anında muhasebe modülüne entegre edilir ve muhasebe fişleri otomatik olarak yaratılır. Eğer muhasebeye entegre edilmiş hareketler evraktan değiştirilirse, yapılan değişiklikler de muhasebe fişlerine otomatik olarak yansıyacaktır. Entegre edilen hareketler için hesap açıklamaları, o hareketin hangi evraktan girildiği ve evrak numarası olarak açıklama alanına gelir. Kullanıcılar entegrasyon ile oluşmuş muhasebe fişlerinin sadece açıklama alanında değişiklik yapabilirler, diğer alanlarda değişiklik yapabilmeleri mümkün değildir. Entegrasyon ile ilgili detaylı açıklamalarımız, KUR9000/Muhasebe Parametreleri/Entegrasyon parametreleri bölümünde verilmiştir.

Tarih: Girişini yapmakta olduğunuz muhasebe fişinizin tarihi, içinde bulunduğunuz günün tarihinden

alınarak bu alana otomatik olarak gelecektir. Eğer ekrandaki tarih ile girmek istediğiniz fişin tarihi arasında bir fark varsa, gerekli düzeltmeyi yaparak TAB tuşuna basınız. Tarih girişlerinde aşağıdaki uyarı mesajı ile karşılaşabilirsiniz;

Fiş tarihi kullanım sınırları dışında...

Bu uyarının nedeni; MUHASEBE modülünüzün, onaylı kâğıda yevmiye dökümü aldığınız son tarihi, kayıtlı bilgileriniz üzerinde değişiklik yapabileceğiniz ilk tarih olarak görmesidir. Yasalar gereği onaylı resmi belgeler üzerinde herhangi bir değişiklik yapmanız söz konusu olmadığından, girdiğiniz fiş tarihinin, en son yevmiye döküm tarihinden sonraki bir tarih olması gerekir (Bkz. KUR9000/Firma tanıtım kartı (501110)/Mali yıl parametreleri /firma mali yıl parametreleri ekranındaki son yevmiye döküm tarihi).

Sıra no: Girmekte olduğunuz muhasebe fişinizin sıra numarası, MUHASEBE modülünüz tarafından

otomatik olarak verilecektir. Fiş sıra numaraları her yeni günde 1'den başlar ve 1 artarak devam eder. Eğer ilgili tarihte işlem yaptığınız başka bir fişi görmek isterseniz, fişinizin sıra numarasını bu alana girebilirsiniz. Yevmiye no: Muhasebe fişlerinin yevmiye numaraları MUHASEBE modülünüz tarafından otomatik

olarak verilir. Dolayısı ile bu alana geldiğinizde, fişinizin yevmiye numarası programınız tarafından verilmiş olacaktır. Fiş yevmiye numaraları, MUHASEBE modülünüzü kullanmaya başladığınız ilk gün 1'den başlayacak ve yılsonuna kadar her yeni fiş girişinde birer artarak devam edecektir. Dolayısı ile bu alanda görüntülenen rakam sizin dönem başından itibaren girmiş olduğunuz muhasebe fişlerinin sayısını verir. Eğer giriş yaptığınız eski fişlerinizden birini görmek isterseniz, ilgili fişinizin yevmiye numarasını bu alana girebilirsiniz. Önemli Not! Muhasebe fiş ekranında, sadece istenilen tarihe ait eski fişlerin F10 ekranlarında görüntülenmesini ve bu ekrandan fiş seçimi yapılarak evraka yansıtılmasını sağlayabilirsiniz. Böylece incelenmek istenen eski tarihli fişlere daha kolay ulaşılabilecektir. Çünkü F10 ekranına tüm fişler yerine sadece girilen tarihe ait fişler yansıyacaktır. Bunun için yapılacak tek işlem, fiş ekranının tarih alanına hangi güne ait eski fişler görüntülenecek ise ilgili tarihin yazılmasıdır. Programınız tarihinizi dikkate alacak, sıra no ve yevmiye no alanında F10 tuşuna bastığınızda sadece o güne ait fişleri görüntüleyip seçim yapmanızı bekleyecektir.


49

Fiş tipi: Bu alana gelindiğinde, fiş tiplerini içeren küçük bir pencere ile karşılaşacaksınız. Sizden

istenilen, girişini yapmakta olduğunuz muhasebe fişinin tipini seçmenizdir. Fiş tiplerine ilişkin açıklamalar aşağıda verilmiştir;

1- Mahsup: Direkt olarak kasaya girmeyen, yani nakit dışındaki tüm fiş girişleri için fiş tipi mahsup

olmalıdır. Örneğin çek-senet hesaplarının girişleri gibi. 2 Tahsil: Bedeli direkt olarak kasaya girecek fişler için fiş tipi tahsil olmalıdır. Fiş tipi tahsil olarak

seçildiğinde, nakit girişleri 100- Kasa hesabının borcuna kaydedilir. 3 Tediye: Bedeli direkt olarak kasadan çıkacak fişler için fiş tipi tediye olmalıdır. Fiş tipi tediye olarak

seçildiğinde, nakit çıkışları 100-Kasa hesabının alacağına kaydedilir. Bunları Biliyor Musunuz? 1-) KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Genel Program Parametreleri bölümünden kasa fişi kullanımı parametresi hayır seçilmiş ise, fiş tipleri penceresinde tahsil ve tediye fiş tipleri (ki bunlar kasa fişleridir) yer almaz.

2-) Fiş tipinizi tahsil veya tediye olarak belirtip, girişlerinizi bu doğrultuda yaptıktan sonra, hesaplarınız arasında borç yada alacak bakiyesi oluşabilir. Bunu fiş ekranınızın en alt bölümünde yer alan “Hesap bakiyesi” alanından görebilirsiniz. Bu tip fişlerin kayıt işlemi ile birlikte kapatılabilmesi için, oluşan borç yada alacak bakiyelerinin işletmenizdeki hangi kasaya yazılacağını belirleyebilmeniz mümkündür. Bunun için KUR9000 programınızın Kasa Hesap Kodları bölümünden, muhasebe fişlerinde oluşacak bakiyelerin kapatılmasında kullanılacak kasaların belirtilmesi gerekmektedir. Eğer bu tanımlamalar yapılmış ise, bakiyesi olan tahsil ve tediye fişlerini kaydederken kasalarınız bir ekran içinde karşınıza gelecek ve ilgili bakiyenin hangi kasaya yazdırılacağını seçebileceksiniz. Böylece fişlerinizi kapatabileceksiniz.

4- Açılış: Hesapların açılış bakiyelerini girerken fiş tipi açılış olmalıdır. Programda, istediğiniz tarihe

açılış fişi girmeniz mümkündür. Hesap tali dökümlerinde, açılış fişi ile girilen maddeler, hangi tarihte girilirse girilsin en baştaki devir bölümüne alınır. Döküm içinde ilgili tarih geldiğinde tekrarlanır; fakat bakiyeleri ve toplamları değiştirmez. Bu rakamlar aynı zamanda tüm mizanlarda görülür. 5- Kapanış: İçinde bulunduğunuz yıl için hesap devir işlemlerini yaparken fiş tipi kapanış olmalıdır.

Bunları Biliyor Musunuz? Muhasebe fişinizin hareket girişlerinin yapıldığı bölümde ALT+B tuşlarına basarak “basit alış satış fişi” ekranına ulaşabilirsiniz. Bu ekrandan firmanızın basit alış ve satışlarına yönelik hareketlerini girebilecek ve bu hareketlere ilişkin muhasebe fişlerini anında oluşturabileceksiniz. Bu yardım tuşu ile ilgili ayrıntılı bilgiye Muhasebe fişleri yardım tuşları bölümünden ulaşabilirsiniz.

Fiş tipi seçiminizi yaptıktan sonra, imleç hesap kodu alanında konumlanacaktır. Açıklamalarımıza buradan devam ediyoruz. Grup kodu: Muhasebe fişlerini belirli gruplar altında toplayan kullanıcılarımız manüel olarak girişini

yapacakları Muhasebe fişlerinin bağlı oldukları grupları bu alandan seçeceklerdir. Muhasebe fişlerine ilişkin grup tanımlaması ise programınızın Genel Muhasebe/Muhasebe fişleri/Muhasebe fişi grup tanımları (81008) programından belirlenmektedir. Durumu: Bu parametrenin muhasebe fiş ekranımızda yer almasının amacı kullanıcılarımızın,

istedikleri muhasebe fişlerini aktif, istediklerini de pasif duruma getirebilmelerini sağlamaktır. Fişlerin aktif ve pasif olma durumları Hesap Planı Mizanı Yönetimi (080002), Muhasebe hesap hareket föyü (081100) ve Muhasebe fişi yönetimi (081009) ekranlarından izlenebilmektedir. Fiş açıklama: Bu alan ile amacımız kullanıcılarımızın fişlerine ilişkin açıklama girişlerini seri bir

şekilde yapabilmelerine olanak tanımaktır. Bu alandan girilen açıklama CTRL+Q tuşları ile girilen 10 satırlık açıklama ekranının ilk satırına otomatik olarak yansıyacaktır.


50

No: Aynı yevmiye maddesi altında (aynı fişten) girilecek kayıtların satır numaraları bu alana otomatik

olarak gelecektir. Dolayısı ile sizin bu alana herhangi bir giriş yapmanıza gerek yoktur. Hesap Kodu: Bu alana, çalışacak muhasebe hesabının kodu girilmelidir. Muhasebe hesap kodlarını

F10 listesinden de seçebilirsiniz. Hesap kodu girişinizden sonra, ilgili hesabın ismi ekranınızın alt tarafında görüntülenecektir. Önemli Not: 1-) Hesap kodlarını F10 yardım tuşu ile girebileceğiniz gibi ilgili hesabı direk (manüel) hesap kodu alanına da girebilirsiniz. Eğer kodunu girdiğiniz hesap önceden tanımlanmamış ise programınız size Devam ve Yeni hesap aç seçeneklerinin yer aldığı bir onay ekranı sunacaktır. Yeni hesap aç seçeneğini tıklayarak karşınıza gelen hesap tanıtım kartından ilgili hesabı tanımlayıp kaydettikten sonra, bu hesabı muhasebe fişine otomatik olarak aktarabilirsinizsiniz. 2-) Fişlerinizi daha seri girebilmek için klavyenin sağ tarafında bulunan rakamsal bölümü (numeric pad) kullanabilirsiniz. Çünkü bu bölümdeki ondalık hane tuşunun, hesap kodu girilen yerlerde hesap kodu ayracı olarak algılanması sağlanmıştır. Böylece çoğunlukla rakamsal olarak takip edilen hesap kodlarına ait girişler daha seri olacaktır. Bu özellik, işletme hesap planına yönelik girişlerde de aktif hale getirilmiştir. 3-) Evrak hareket girişlerinin yapıldığı bölümde Shift+Tab tuşlarını kullanılarak, evrakın üst bölümünde yer alan açıklama, grup kodu gibi alanlarına ulaşabilirsiniz. Dolayısıyla bu alanlara girilmiş olan bilgilerinizi revize edebilirsiniz. Açıklama: Muhasebe fişinizin ilgili satırındaki harekete ilişkin belirtmek istediğiniz bir açıklama varsa,

ilgili açıklamayı bu alana girebilirsiniz. Örneğin bir tahsilât fişi giriyorsanız, tahsilâta karşılık fatura numarasını bu alana girebilirsiniz. Fiş satırları üzerinde Ctrl+D tuşlarına basarak ilgili hesap kodunun adını açıklama kolonuna yazdırabilirsiniz. Sorumluluk merkezi: Muhasebe fişinizin ilgili satırındaki hesap hangi sorumluluk merkezi için

çalıştıysa, ilgili sorumluluk merkezinin kodunu bu alana girmelisiniz. Fiş girişlerinde sorumluluk merkezlerinin girişi; muhasebe fişinde çalışan hesabının kartı açılırken (hesap planı ve kartlar/hesap kartı bölümünden), sorumluluk merkezi kullanımı alanında yapılan tanımlamaya göre değişir; -İlgili muhasebe hesabının kartı açılırken sorumluluk merkezi kullanımı mutlaka var olarak seçilmişse, bu alana muhasebe hesabının hangi sorumluluk merkezi için çalıştığını girmek zorundasınız, - İlgili muhasebe hesabının kartı açılırken sorumluluk merkezi kullanımı kesinlikle yok olarak seçilmişse, bu alana herhangi bir giriş yapamazsınız, - İlgili muhasebe hesabının kartı açılırken sorumluluk merkezi kullanımı serbest olarak seçilmişse, sorumluluk merkezi girişi kullanıcının seçimine bırakılır. TL borç: Girmekte olduğunuz muhasebe fişinin ilgili satırında yer alan hesap borçlanacaksa, ilgili

borç bedelini bu alana girmelisiniz. Aksi halde TAB tuşuna basarak sonraki alana geçiniz. TL alacak: Girmekte olduğunuz muhasebe fişinin ilgili satırındaki hesap alacaklanacaksa, ilgili alacak

tutarını bu alana girmelisiniz.

Muhasebe fişinde giriş yapılacak alanları yukarıda açıkladık. Ekranınızın alt tarafında size giriş yapmakta olduğunuz hesabınız ile ilgili bir takım bilgileri gösteren alanlar bulunmaktadır. Şimdi bu alanların neler olduğunu inceleyelim. Hesap adı: Yukarıda açıkladığımız Hesap Kodu alanına işlem yapacağınız hesabın kodunu girdikten

sonra, ilgili hesabın adı bu alanda görüntülenecektir. Siz bir alt satıra yeni bir hesap kodu girdiğinizde, bu alandaki hesap adı da yeni girdiğiniz hesabın adı olarak değişecektir. Ayrıca bu alanın hemen sağ tarafında, yani borç-alacak sütunlarının altında da, o ana kadar yapılan girişlerin toplamından oluşan borç-alacak tutarları yer alacaktır.


51

Hesap bakiyesi: O anda imlecin bulunduğu satırda yer alan muhasebe hesabının bakiyesidir. Bu

bakiyenin görüntülenip görüntülenmeyeceği, Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Genel program parametreleri (096111) ekranında yer alan, “muhasebe fişinde hesap bakiyesini” parametresinde yapacağınız seçime göre belirlenecektir. Bu parametre “göster” olarak

seçilirse hesapların bakiyesi fişten izlenebilecek aksi durumda bakiyeler fiş ekranında görüntülenmeyecektir. Merkezi adı: Yukarıda açıkladığımız sorumluluk merkezi kodu alanına işlem yapacağınız sorumluluk

merkezinin kodunu girdikten sonra, ilgili merkezin adı bu alanda görüntülenecektir. Siz bir alt satıra yeni bir sorumluluk merkezi girdiğinizde, bu alandaki isim de yeni girdiğiniz sorumluluk merkezinin adı olarak değişecektir. Toplam ve bakiye: bu alanlarda da muhasebe fişinizin toplamı ile borç ve alacak sütunları

arasındaki fark bakiyesi yer alacaktır. Evet, muhasebe fişinizin ilk satırına girişlerimizi tamamladık. Eğer bu yevmiye maddesi altında çalışacak başka hesaplar varsa, girişlerinize yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda devam edebilirsiniz. Eğer girecek başka bilgi yoksa ALT+S tuşlarına basarak bilgilerinizi kayıt etmelisiniz.

Bunları Biliyor musunuz? Programlarımızda hesaplara ilişkin F8 tuşları kullanılarak girilen, miktar ana döviz vb. başlıklar kolon başlığı olarak eklenebilmektedir. Böylece kullanıcılarımız yapacakları tanımlamalar doğrultusunda F8 tuşunu kullanmadan muhasebe fişlerinde direk miktar girişleri yapabileceklerdir. Çünkü ilgili başlıklar ekran dizaynına eklenmiş olup yapılacak tek işlem, fiş ekranının üst bölümünde yer alan ekran dizaynı butonunun çalıştırılması ve istenen başlıkların görülebilir ve kullanılabilir olarak işaretlenmesinden ibarettir.

Muhasebe Fişinden Bs-Ba Bilgilerinin Girişleri Muhasebe Bürolarına yönelik muhasebe fişleri ekranına MUHASEBE_FIS_DETAYLARI tablosu eklenmiştir. Böylece ticari bölümü kullanmak istemeyen, ancak fişe bir takım ticari bilgileri yazmak isteyen kullanıcılarımız bilgilerini bu tabloya ekleyebileceklerdir. Bu tablonun kayıtları, muhasebe fişleri ile bağlantılı olacak şekilde oluşturulabilecektir. Bs-Ba düzenlemesi için nasıl bir yol izlenmelidir.

1. Öncelikle Muhasebe fişlerine eklenen “Evrak detayı” başlıklı kolon fiş ekranında aktif hale getirilmelidir. Bunun için ekranın üst bölümünde yer alan "Ekran dizaynı" butonunun çalıştırılıp açılacak ekranın Table1 bölümüne ait kolonlardan “Evrak detayı” başlığının

görülebilir, kullanılabilir olarak işaretlenmesi ve kolon genişliğinin ne kadar olacağının girilerek kayıt edilmesi yeterli olacaktır. Bu kolonda kullanıcılarımız F10 tuşuna basarak, evrak ve Bs-Ba için gerekli olan bilgileri girecekleri ekrana ulaşacaklardır. Aynı ekrana Ctrl+Z tuşlarına basılarak da ulaşılabilmesi mümkündür. Bu ekranda evrak seri ve sıra numarası girildikten sonra Bs-Ba için gerekli olan cari bilgileri her defasında manuel girilebileceği gibi cari tanıtım kartına kayıt edilerek seçilebilmesi de mümkündür.

2. Ticari programlarımızla entegre çalışmayan kullanıcılarımız eski muhasebe fişleri üzerinde

evrak detaylarını nasıl gireceklerdir.

Kullanıcılarımız için muhasebe fişinin hangi evraka ilişkin düzenlendiğinin herhangi bir önemi yoksa bu ekrandan sadece Bs-Ba formları için gereken bilgilerin tanımlanması yapılabilecektir. Muhasebe fişimizin klasik satış faturasına istinaden oluşturulduğunu ve fişimizde 600, 391 ve 120'li hesapların kullanıldığını varsayalım. Muhasebe fişimizde bu hesapların satır sıralamasının da 600,391 ve 120 şeklinde olduğunu düşünelim. Bu durumda kullanıcılarımız 600'lü hesap satırında, CTRL+Z tuşlarına veya “evrak bilgileri” kolonunda F10 tuşuna basarak “fiş evrak detayı” ekranına ulaşmalıdır. Buradan gerekli olan evrak bilgileri girilir. Bu aşamada Bs-Ba'ya konu tutar alanı 600 hesabın değeri olarak otomatik


52

atanacaktır. Girişler tamamlandıktan sonra muhasebe fişi tekrar kayıt edilmelidir. Bu durumda 391 ve 120'li hesaplara herhangi bir detay girilmediğinden evraka bağlanmamış olur.

Eğer ki kullanıcılarımız muhasebe fişinin bütününün hangi evrağa istinaden kesildiğinin bilgisini görmek ve ilerleyen süreçte eklenmesi olası raporlarda verilerini daha sağlıklı incelemek isterlerse, muhasebe fişinin her satırına evrak genel bilgilerini girmeleri gerekecektir. Yani yukarıda belirtmiş olduğumuz örnek satış faturasına ait muhasebe fişindeki 600, 391 ve 120'li hesaplar için evrak genel bilgileri tek tek girilecektir. Bu durumda kullanıcılarımızın yapması gereken, 600'lü hesap satırında CTRL+Z tuşlarına veya “evrak bilgileri” kolonunda F10 tuşuna basıp “fiş evrak detayı” ekranına ulaşması ve evrak genel bilgilerini girmesidir.

Daha sonrasında 391 ve 120 hesabın bulunduğu satırlarda evrak bilgileri kolonuna gelip F4 (Üst satırdan kopyalama) tuşunu kullanarak bu hesaplara aynı evrak bilgilerini kolayca bağlayabilirler. Yani tek satırdan girilen evrak detayı diğer tüm satırlara kopyalanarak işlem tamamlanır. Muhasebe fişinin kayıt edilmesi unutulmamalıdır. Böylece muhasebe fişinin bütünü bir evraka bağlanmış olacaktır.

3. Ticari programlarımızla entegre çalışmayan ve yeni muhasebe fişi girişi yapacak

kullanıcılarımız için 2 numaralı maddede anlattığımız işleyişler aynen geçerlidir. Burada yeni giriş yapılacağından KDV hesaplama/ayırma (Shift F1/F2) işlemlerinde 600 hesaba girilen

evrak bilgileri 391 içinde geçerli olacaktır. Evrak detayındaki Bs-Ba'ya konu tutar otomatik olarak atanacaktır.

4. Muhasebe fişindeki “Fiş sihirbazı” ile işlem yapan kullanıcılarımız, fiş sihirbazının üst

bölümünde yer alan bilgileri doldururlar ise bs-ba kayıtları otomatik oluşturulup fişe aktarılacaktır.

5. Ticari programlarımızla entegre çalışan kullanıcılarımızın muhasebe fişlerine ait evrak

detaylarını otomatik oluşturabilmeleri mümkündür. Bunun için Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Entegrasyon şekil parametreleri (096113) ekranına eklenen “Muhasebe fiş detayları otomatik oluşturulsun” seçeneğinin işaretli olması

yeterlidir. Programlarımızda bu parametre varsayılan olarak işaretli olacaktır. Fiş detaylarının otomatik oluşturulmasını istemeyen kullanıcılarımızın, bu seçeneği kapatıp evrak detaylarını kendi kontrollerinde yapabilmeleri pek tabiî ki mümkündür.

6. Bir muhasebe fişi bir veya birden fazla evraka ait kayıtlardan oluşabilir. Bu durumda

muhasebe fişinde ne tür evrakların yer aldığı incelenmek istenirse CTRL+C (Fiş evrak bilgileri) tuşlarına basılması yeterli olacaktır. Çünkü ilgili tuş muhasebe fişinin oluşumuna

ait özet bilgiyi anında gösterecektir. “Fiş Sihirbazı & Hızlı Hareket Girişi” Butonu: Muhasebe fişleri programının hareket girişlerinin

yapıldığı alanda ALT+B tuşlarına bastığınızda karşınıza basit evrak girişi başlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekrandan mükellefi olduğunuz firmaların alış ve satışlarına yönelik hareketlerini girecek ve bu hareketlere ilişkin muhasebe fişlerini anında oluşturabileceksiniz. Yalnız bu program çalıştırılmadan önce, eğer Mikbüro programını kullanıyor iseniz programınızın Muhasebe/Parametreler/Alış tanımlamaları ve Satış tanımlamaları bölümünden alışı ve satışı yapılacak ürünleri programa tanıtmanız gerekecektir. Aynı tanımlamalar Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe parametreleri/Özel mahsup ve Basit Alış-Satış fişi işlemleri programından da yapılabilir. Bu evrak, hem alış hem de satış işlemlerinizi basit bir şekilde yapabileceğiniz şekilde düzenlenmiştir. Bu özelliğinden dolayı siz kullanıcılarımız için işlevsel olacağı kanısındayız. Şimdi bu evrak üzerinde gördüğünüz alanlara nasıl giriş yapılacağını açıklamaya çalışalım. Evrak Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza alış ve satış seçeneklerinden

oluşan küçük bir pencere açılacaktır. Bu durumda sizden istenen, girişini yapacağınız hareketin dolayısıyla muhasebe fişini oluşturacağınız hareketin alış mı yoksa satış mı olduğunu belirtmenizdir.


53

Evrak numarası evrak tarihi: Basit alış yada satış evrakına ilişkin evrak numarası ile evrak tarihini

bu alanlara girebilirsiniz. Cari Hesap Kodu: Bu alanda da sizden istenen, seçtiğiniz evrak tipine ilişkin çalışacak cari hesabın

kodunu girmenizdir. Hesap kodu girişi için F10 yardım ekranından yararlanabilirsiniz. Cari hesap açıklaması: Bu alana hesap kodu girişinize göre ilgili hesabın adı gelecektir. Ayrıca

Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Basit Alış Tanımlamaları ekranlarının ek açıklama alanında yapılan seçime göre, evrakın tarihini ve numarasını hesap adının hemen yanına yazdırabilirsiniz. Cari hesap kodu ve evrak tipini değiştirmek istediğinizde ekranınızdaki “Başka cari kodu seçimi” butonunu tıklamanız yeterli olacaktır. Bu işlem sonrasında imleciniz yeni seçim yapabilmeniz amacıyla evrak tipi alanında konumlanacaktır.

Buraya kadar yapmış olduğumuz girişler ile basit alış/satış evrakına ilişkin genel tanımlamaları bitirmiş oluyoruz. Şimdi bu evraka konu olan stokların girişlerine başlayabiliriz. Bunun için aşağıdaki sırayı takip ediniz. Stok adı veya açıklaması: Evrak tipi alanında yaptığınız seçime göre alışı yada satışı yapılan

stokun kodu bu alana girilmelidir. Stok kodlarını F10 listesinde de seçebilirsiniz. Eğer girişini yapacağınız stok F10 ekranında yok ise, ALT+E (Yeni tanımlama) tuşu yardımıyla programdan

çıkmadan yeni stok tanımlaması yapabilir dolayısıyla basit evrak girişlerinize seri şekilde devam edebilirsiniz. Ek açıklama: Bu alana, Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Basit Alış

Tanımlamaları ekranlarının ek açıklama alanında yaptığınız seçimler doğrultusunda evrakın tarihini ve evrak numarasını otomatik olarak yazdırabilirsiniz. Daha sonra hareketinize ilişkin muhasebe fişi oluştuğunda bu alandaki açıklama otomatik olarak muhasebe fişinin açıklama alanına da yazılacaktır. Tutar: Bu alana ilgili alış yada satış hareketinin tutarı girilmelidir.

KDV tutarı: Tutar alanında yaptığınız giriş doğrultusunda stokunuzun KDV tutarı, programınızın alış

yada satış tanımlamaları bölümünden belirlediğiniz KDV oranına göre hesaplanıp, bu alana otomatik olarak yansıyacaktır. Toplam tutar: Bu alana ilgili stokun tutarı ile KDV tutarının toplamı otomatik olarak gelecektir. Eğer

bu stok için alış yada satış tanımlamaları bölümünden KDV dahil olarak belirtilmiş ise bu alandaki toplam tutar “Tutar” alanına girilmiş toplam olacaktır.

KDV: Bu alanda ilgili satırdaki hareket toplamına KDV tutarının dahil olup olmadığı yer alacaktır.

Evrakınıza ilişkin girişlerinizi tamamladıktan sonra ekranınızın alt bölümünde yer alan

Kayıt ve devam et” seçeneği seçerek öncelikle girdiğiniz bilgilerin muhasebe fişinde kayıt

altına alınmasını sağlayıp, başka bir basit evrak girişi yapmaya devam edebilirsiniz.

Kayıt ve devam seçeneğini seçerek girdiğiniz bilgileri kayıt altına alarak evraktan çıkıp

muhasebe fişine geri dönebilirsiniz. Dolayısıyla işlemlerinize fiş ekranında devam edebilirsiniz.

Standart dök seçeneğini seçerek evrak tan girdiğiniz bilgilerin raporunu ister ekranınıza

isterseniz de yazıcıya dökebilirsiniz.


54

Bunları Biliyor Musunuz? Basit alış satış fişlerinde, girdiğiniz tutarın ne miktarda ki stok için geçerli olduğunu belirleyebilirsiniz. Yani miktar girişi yapabilirsiniz. Bunun için ekran dizaynına eklenmiş olan Stok (ana birim) Aktif, 2. Birim/Matrah aktif, Stok (3. birim) Aktif, Stok (4 birim) Aktif başlıklarından size uygun olanlarını aktif duruma getirmeniz yeterlidir. Bunun yanı sıra KDV beyannamesinde, vergi/matrah hesaplama şekli olan matrahtan vergiye sistemi bu evrak içinde çalışır duruma getirilmiştir. Bu evrakta girişi yapılan stokun vergi hesabı otomatik oluşmaktadır ve ilgili matrah tutarının Stok2.birim/Matrah alanına otomatik yansıması sağlanmıştır.

Evet, açıklamalarımız doğrultusunda evrak girişlerinizi tamamladıktan sonra bilgilerinizi ALT+S tuşlarına basarak kayıt etmelisiniz. Bu işlem sonrasında ilgili harekete ilişkin muhasebe fişinin otomatik olarak oluştuğunu görebilirsiniz. Bu durumda yapacağınız tek işlem oluşan muhasebe fişini kayıt edip diğer işlemlerinize devam etmenizdir.

Önemli Not! 1-) KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Genel program parametreleri (096111)'ndeki “Grup Tanımlama” bölümünde tanımlı olan hesap grupları için (ana grup, alternatif döviz, orijinal döviz ve stok grubu) bakiye kontrolü yapılması istenmişse, muhasebe fişinizin borç-alacak toplamlarının birbirine eşit olması gerekir. Aksi halde, ALT+S tuşları ile fişinizi kayıt etmek istemeniz durumunda, ana grup bakiyesi var mesajı ile karşılaşacak ve kayıt işlemi gerçekleşmeyecektir. 2-) KUR9000/Sistem/Muhasebe parametreleri/Entegrasyon parametreleri ekranında yer alan “Muhasebe fişinde kuruşlar 2 haneye yuvarlansın ve oluşan fark yuvarlama hesabına kayıt edilsin” parametresiyle amacımız entegrasyon sonucunda oluşan muhasebe fişlerinin, tutarlarında ki kuruş kısımlarında Yeni Yarım Kuruşa göre aşağıya veya yukarıya yuvarlamak, diğer bir deyişle 2 desimalden sonraki bölümlerini sıfıra yuvarlamak ve yuvarlama sonucunda oluşabilecek farkları da yuvarlama hesaplarına aktararak eşitliği sağlamaktır. Bu parametre işaretlenmeden önce muhasebe fişine 1,7201 ya da 0,0460 şeklinde yansıyan tutarlar bu parametrenin işaretlenmesi sonucunda 1,7200'e ve 0,0500'e yuvarlanarak yansıyacaktır. Bu durumda yuvarlama sonucunda oluşan küsuratlarda eşitliği sağlamak amacıyla yine Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Entegrasyon parametreleri/Diğer muhasebe kodları (092000) ekranının, kar veya gelir oluşturan yuvarlama muhasebe kodu yada zarar veya gider oluşturan yuvarlama muhasebe kodu alanından seçtiğiniz hesaplara yazılacaktır. Böylece hesaplarda doğabilecek tutar farklılıkları da engellenmiş olacaktır.

1.6.3 Standart Muhasebe FiĢi 2 (081001)

Muhasebe fişleri menüsünde yer alan bu fişin bir önceki bölümde açıklamaya çalıştığımız Standart Muhasebe fişinden (081000) herhangi bir farkı bulunmamaktadır. Sadece bu fişte, B/A sütunu ve tek meblağ girişinin yapılacağı Meblağ başlıklı kolon başlıkları yer almaktadır. Dolayısıyla

kullanıcılarımız manüel olarak girişini yaptıkları hesaplar için öncelikle borç mu? yoksa alacak mı? Olduğunu belirleyecek, sonrasında da ilgili harekete ait meblağ girişini yapacaklardır. Diğer muhasebe fişlerimizde olduğu gibi bu fişte de kullanıcılarımız; fişlerini grup kodlarına göre ayırabilecek, aktif ve pasif olmalarını sağlayabilecek, fişlerine ilişkin açıklama girişi yapabilecek, bunun yanı sıra fiş sihirbazı&Hızlı hareket girişi butonunu tıklayarak basit alış/satış evrak girişlerini

gerçekleştirebileceklerdir. Belirttiğimiz gibi işleyiş olarak Standart Muhasebe fişlerinden herhangi bir farkı bulunmamaktadır. Bundan dolayı bu fişi ayrıntılı olarak anlatma gereği duymuyoruz, sadece önemli not başlığımız altında birkaç detayı belirterek açıklamalarımızı sonlandıracağız. Girişlere yönelik daha fazla detay için Standart Muhasebe fişleri programının yardım dosyasından

yararlanabilirsiniz. Önemli Not:

1-) Fişlerinizi daha seri girebilmek için klavyenin sağ tarafında bulunan rakamsal bölümü (numeric pad) kullanabilirsiniz. Çünkü bu bölümdeki ondalık hane tuşunun, hesap kodu girilen yerlerde hesap kodu ayracı olarak algılanması sağlanmıştır. Böylece çoğunlukla rakamsal olarak takip edilen hesap kodlarına ait girişler daha seri olacaktır. Bu özellik, işletme hesap planına yönelik girişlerde de aktif hale getirilmiştir. 2-) Bunun yanı sıra fişinizde yer alan meblağın borç mu? alacak mı? olduğunu tanımlamak için, yine klavyenizin sağ tarafında bulunan numeric pad bölümdeki '+' ve '-' tuşlarını kullanabilirsiniz. İlgili


55

evrakların 'B/A' alanında; '+' tuşuna basıldığında borç meblağ, '-' tuşuna basıldığında da alacak meblağ girişi yapılacağı algılanacak ve işlemler bu doğrultuda yapılacaktır. Ayrıca 'B/A' alanında 'B' ve 'A' tuşlarını da kullanabileceğinizi hatırlamak isteriz.

3-) V11 serisi programlarımızın muhasebe fişi ekranında yapılan düzenleme ile artık; hesaplara ilişkin F8 tuşları kullanılarak girilen, miktar ana döviz vb. başlıklar kolon başlığı olarak eklenebilecektir. Böylece kullanıcılarımız yapacakları tanımlamalar doğrultusunda F8 tuşunu kullanmadan muhasebe fişlerinde direk miktar girişleri yapabileceklerdir. Çünkü ilgili başlıklar ekran dizaynına eklenmiş olup yapılacak tek işlem, fiş ekranının üst bölümünde yer alan ekran dizaynı butonunun çalıştırılması ve istenen başlıkların görülebilir ve kullanılabilir olarak işaretlenmesinden ibarettir.

1.6.4 Dövizli Muhasebe fiĢleri (081002)

Muhasebe fişleri menüsünde yer alan bir diğer fişimiz Dövizli Muhasebe fişleridir. Bu programı, bir önceki bölümde anlatmaya çalıştığımız standart muhasebe fişlerinden ayıran en önemli özellik, oluşan muhasebe fişlerinin, orijinal döviz cinlerine göre değerlerini gösteriyor olmasıdır. Yani bu evrakta bir önceki evraka ek olarak Dövizli meblağ kolonunun yer almasıdır. Bu fiş ile de kullanıcılarımız muhasebe fişlerini grup kodlarına göre ayırabilecek, aktif ve pasif olmalarını sağlayabilecek, fişlerine ilişkin açıklama girişi yapabilecek bunun yanı sıra fiş sihirbazı&Hızlı hareket girişi butonunu tıklayarak basit alış/satış evrak girişlerini gerçekleştirebileceklerdir. Dolayısıyla işleyiş olarak Standart Muhasebe fişlerinden herhangi bir farkı bulunmamaktadır. Bundan dolayı dövizli Muhasebe fişlerini ayrıntılı olarak anlatma gereği duymuyoruz. Bilgi için Standart Muhasebe fişleri programının yardım dosyasından yararlanabilirsiniz. Önemli Not:

1-) Fişlerinizi daha seri girebilmek için klavyenin sağ tarafında bulunan rakamsal bölümü (numeric pad) kullanabilirsiniz. Çünkü bu bölümdeki ondalık hane tuşunun, hesap kodu girilen yerlerde hesap kodu ayracı olarak algılanması sağlanmıştır. Böylece çoğunlukla rakamsal olarak takip edilen hesap kodlarına ait girişler daha seri olacaktır. Bu özellik, işletme hesap planına yönelik girişlerde de aktif hale getirilmiştir. 2-)Bunun yanı sıra fişinizde yer alan meblağın borç mu? alacak mı? olduğunu tanımlamak için, yine klavyenizin sağ tarafında bulunan numeric pad bölümdeki '+' ve '-' tuşlarını kullanabilirsiniz. İlgili evrakların 'B/A' alanında; '+' tuşuna basıldığında borç meblağ, '-' tuşuna basıldığında da alacak meblağ girişi yapılacağı algılanacak ve işlemler bu doğrultuda yapılacaktır. Ayrıca 'B/A' alanında 'B' ve 'A' tuşlarını da kullanabileceğinizi hatırlamak isteriz.

3-) Programlarımızın muhasebe fişi ekranında yapılan düzenleme ile artık; hesaplara ilişkin F8 tuşları kullanılarak girilen, miktar ana döviz vb. başlıklar kolon başlığı olarak eklenebilecektir. Böylece kullanıcılarımız yapacakları tanımlamalar doğrultusunda F8 tuşunu kullanmadan muhasebe fişlerinde direk miktar girişleri yapabileceklerdir. Çünkü ilgili başlıklar ekran dizaynına eklenmiş olup yapılacak tek işlem, fiş ekranının üst bölümünde yer alan ekran dizaynı butonunun çalıştırılması ve istenen başlıkların görülebilir ve kullanılabilir olarak işaretlenmesinden ibarettir.

1.6.5 Muhasebe fiĢi yönetimi (081009)

Yönetim ekranlarımıza iliĢkin açıklamalarımız programınızın Yönetim baĢlıklı menüsünde detaylı olarak verilmiĢtir. Dolayısıyla muhasebe fiĢ yönetimine iliĢkin açıklamalarımız için de bu bölümden yararlanabilirsiniz.

1.6.6 Dönemsel iĢlem fiĢi (081003)

Dönemsel iĢlem fiĢi ile muhasebe modülünüz tarafından hazırlanan belli baĢlı hesap cinslerinin (yansıtma hesap açılıĢı, yansıtma hesap kapanıĢı, dönem kar zarar, açılıĢ ve kapanıĢ fiĢi vb.) giriĢleri


56

gerçekleĢtirilmektedir. Yalnız bu fiĢ giriĢlerinden önce, KuruluĢ programınızın Firma tanıtım kartı (501110) ekranında yer alan “Mali yıl entegrasyon hesap kodları” butonunun tıklanmasıyla ulaĢılan ekranında ki “Detaysız mahsup fiĢleri için yansıtma hesabı muhasebe kodları” bölümünden

yansıtma iĢlemlerinin hangi hesap kodlarına yapılacağını belirtmelisiniz. Eğer birden fazla firma ile çalıĢıyor iseniz bu tanımlamaları her firmanız için yapmanız gerekecektir. Bu hesapların tanıtılmaması durumunda yansıtma iĢlemleriniz, programınız tarafından belirlenen default hesap kodları üzerine yapılacaktır. Bunları biliyor musunuz? V12 serisi programlarımızda birden fazla firma ile işlem yapan kullanıcılarımızın programdan çıkamadan diğer firmalarını seçip data girişi yapabilmeleri mümkündür. Çünkü programlarımızın üst bölümünden, çalışılan aktif firmalar basit bir şekilde belirlenebilmektedir. Bunun yanı sıra kullanıcılarımızın bir firmaları için yaptıkları entegrasyon hesap kodlarına ait tanımlamaları diğer firmalarına seri bir şekilde kopyalayabilmeleri de mümkündür. Dolayısıyla bir firma için girilen yansıtma hesapları da diğer firmalara kopyalanabilecektir. Bunun için Firma tanıtım kartı (501110) ekranının Mali yıl entegrasyon hesap kodları sayfasında yer alan “mali yıl parametreleri kopyalama işlemleri” butonundan yararlanabilirsiniz. Evet, bu hatırlatmadan sonra dönemsel iĢlem fiĢi giriĢlerinizi nasıl yapacağınıza değinelim. Bu fiĢe, sadece fiĢ tarihi, iĢlem cinsi seçimi gibi bir kaç giriĢ yapılacak, daha sonra Ctrl+O tuĢlarına basılacaktır. Bu iĢlem sonrasında dönemsel iĢlem fiĢinde çalıĢacak hesaplar, tutarları ile birlikte ekranınıza otomatik olarak taĢınacaktır. Belli baĢlı hesap cinsleri olarak nitelendirdiğimiz bu iĢlemlerin tanımları, programınızın ĠĢlem Cinsi alanında karĢınıza gelecektir. AĢağıda dönemsel iĢlem fiĢi ekranında

gördüğünüz alanların açıklamaları yer almaktadır. Tarihi: GiriĢini yapmakta olduğunuz muhasebe fiĢinizin tarihi, içinde bulunduğunuz günün tarihinden

alınarak bu alana otomatik olarak gelecektir. Eğer ekrandaki tarih ile girmek istediğiniz fiĢin tarihi arasında bir fark varsa, gerekli düzeltmeyi yapabilirsiniz Sıra no: Girmekte olduğunuz dönemsel iĢlem fiĢinizin sıra numarası, muhasebe modülünüz tarafından

otomatik olarak verilecektir. FiĢ sıra numaraları her yeni günde 1’den baĢlar ve 1 artarak devam eder. Eğer ilgili tarihte iĢlem yaptığınız baĢka bir dönemsel iĢlem fiĢini görmek isterseniz, fiĢinizin sıra numarasını bu alana girebilirsiniz. Yeni bir fiĢ giriyorsanız, bu alanı enter tuĢuna basarak geçiniz. Yevmiye no: Muhasebe fiĢlerinin yevmiye numaraları muhasebe modülünüz tarafından otomatik olarak

verilir. Dolayısı ile bu alana geldiğinizde, fiĢinizin yevmiye numarası programınız tarafından verilmiĢ olacaktır. FiĢ yevmiye numaraları, muhasebe modülünüzü kullanmaya baĢladığınız ilk gün 1’den baĢlayacak ve yıl sonuna kadar her yeni fiĢ giriĢinde birer artarak devam edecektir. Dolayısıyla, bu alanda görüntülenen rakam sizin dönem baĢından itibaren girmiĢ olduğunuz muhasebe fiĢlerinin sayısını verir. Eğer giriĢ yaptığınız eski fiĢlerinizden birini görmek isterseniz, ilgili fiĢinizin yevmiye numarasını bu alana girebilirsiniz. Yeni bir fiĢ giriyorsanız, bu alanı enter tuĢuna basarak geçiniz. ĠĢlem cinsi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda yada Alt ve AĢağı ok tuĢlarına aynı anda

bastığınızda muhasebe modülünüz tarafından hazırlanan dönemsel iĢlem fiĢi tanımları bir pencere içinde karĢınıza gelecektir. Sizden istenilen, gireceğiniz dönemsel iĢlem fiĢinizi bu pencereden seçmenizdir. Grup kodu: Muhasebe fişlerini belirli gruplar altında toplayan kullanıcılarımız manüel olarak girişini


istedikleri muhasebe fişlerini aktif, istediklerini de pasif duruma getirebilmelerini sağlamaktır. Fişlerin aktif ve pasif olma durumları Hesap Planı Mizanı Yönetimi (080002), Muhasebe hesap hareket föyü (081100) ve Muhasebe fişi yönetimi (081009) ekranlarından izlenebilmektedir.


57

Fiş açıklama: Bu alan ile amacımız kullanıcılarımızın fişlerine ilişkin açıklama girişlerini seri bir

şekilde yapabilmelerine olanak tanımaktır. Bu alandan girilen açıklama CTRL+Q tuşları ile girilen 10 satırlık açıklama ekranının ilk satırına otomatik olarak yansıyacaktır. Dönemsel iĢlem fiĢinizin açıklama giriĢini yaptıktan sonra imleç direkt olarak hesap kodu alanında konumlanacaktır. ġimdi, Ctrl+O tuĢlarına basarak, ilgili fiĢ için çalıĢacak borçlu ve alacaklı hesapları, TL bakiyeleri ile birlikte fiĢinize taĢımanızdır. Evet, dönemsel iĢlem fiĢinde çalıĢacak hesapları Ctrl+O tuĢları ile çağırdıktan sonra, sıra mahsup fiĢinizi kaydetmeye gelmiĢtir. ALT+S tuĢu ile kayıt etmediğiniz dönemsel iĢlem fiĢini tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. Bunun yanı sıra bu ekrandan da “FiĢ Sihirbazı & Hızlı Hareket GiriĢi” butonunu tıklayarak basit

alış/satış evrak girişlerinin yapılacağı ekrana ulaşabilirsiniz. Bu girişlerin nasıl yapıldığına ilişkin detaylı bilgi için, Standart Muhasebe FiĢleri Yardım TuĢları baĢlığı altında anlattığımız ALT+B (Basit AlıĢ SatıĢ GiriĢi) tuĢuna ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.6.7 Özel Mahsup FiĢi ĠĢlemleri

Bu bölümde yer alan programlar ile Parametreler ve tanımlamalar/Özel mahsup ĠĢlemleri menüsünden tanımlanan mahsup cinslerine iliĢkin mahsup fiĢlerinin giriĢleri yapılacak yada bu fiĢler otomatik olarak oluĢturulacaktır. ġimdi bu fiĢlerinin nasıl girileceğini dolayısıyla bu menüyü oluĢturan programların neler olduklarını daha yakından inceleyelim.

1.6.7.1 Özel mahsup fiĢi (081005)

Bu program ile belli baĢlı (özel) bir takım mahsup iĢlemlerinin giriĢleri yapılacaktır. Belli baĢlı mahsup iĢlemleri olarak nitelendirdiğimiz bu iĢlemlerin tanımları, programa girdiğinizde karĢınıza gelecek ekranın mahsup cinsi alanında yer almaktadır. Örneğin; bordro tahakkuku, kira tahakkuku, vergilendirme mahsubu gibi. Bir takım mahsup iĢlemlerinin bu programdan ayrıca girilmesinin nedeni; çok sık kullanılan bu iĢlemler için zamandan tasarruf sağlamak ve bu mahsup iĢlemleri mali tabloların hazırlanmasında baz olarak alınacağı için, olası herhangi bir karıĢıklığı önlemek içindir. Yalnız özel mahsup fiĢlerinin giriĢlerine baĢlamadan önce, muhasebe modülünüzün Parametreler ve tanımlamalar/Özel mahsup tanıtım iĢlemleri menüsünde yer alan Özel mahsup kod tanıtımı (089960) bölümünden mahsup cinslerinin tanımlanması ve bu mahsup cinsleri için çalıĢacak borçlu ve alacaklı muhasebe hesaplarının da yine bu menüde yer alan Özel mahsup fiĢi tanıtımı (089961) bölümünden girilmiĢ olması gerekmektedir. Bu tanımlamaların aynısı KuruluĢ programınızın Sistem/Muhasebe parametreleri/ Özel mahsup iĢlemleri menüsünden de yapabilmeniz mümkündür. Bu programı çalıĢtırdığınızda karĢınıza alanlara nasıl giriĢ yapılacağını açıklamaya çalıĢalım. Tarih: GiriĢini yapmakta olduğunuz muhasebe fiĢinizin tarihi, içinde bulunduğunuz günün tarihinden

alınarak bu alana otomatik olarak gelecektir. Eğer ekrandaki tarih ile girmek istediğiniz fiĢin tarihi arasında bir fark varsa, gerekli düzeltmeyi yaparak enter tuĢuna basınız. Sıra no: Girmekte olduğunuz mahsup fiĢinizin sıra numarası, muhasebe modülünüz tarafından

otomatik olarak verilecektir. FiĢ sıra numaraları her yeni günde 1’ den baĢlar ve 1 artarak devam eder. Yevmiye no: Muhasebe fiĢlerinin yevmiye numaraları muhasebe modülünüz tarafından otomatik olarak

verilir. Dolayısı ile bu alana geldiğinizde, fiĢinizin yevmiye numarası programınız tarafından verilmiĢ olacaktır. FiĢ yevmiye numaraları, muhasebe modülünüzü kullanmaya baĢladığınız ilk gün 1’den baĢlayacak ve yıl sonuna kadar her yeni fiĢ giriĢinde birer artarak devam edecektir. Dolayısıyla, bu alanda görüntülenen rakam sizin dönem baĢından itibaren girmiĢ olduğunuz muhasebe fiĢlerinin sayısını verir.


58

Önemli Not: Eğer önceden girişini yaptığınız bir mahsup fişini yada bir sonraki bölümde anlatacağımız Otomatik özel mahsup fişi oluştur programından otomatik olarak oluşturduğunuz mahsup fişlerini görmek isterseniz, bu fişlerin sıra numarasını yada fiş yevmiye numarasını ekranınızdaki ilgili alanlara girmeniz yeterlidir. Bu işlem sonrasında görmek istediğiniz fiş otomatik olarak karşınıza gelecektir. Böylece bu fişlerinizi inceleyebilir gerekirse üzerinde düzeltme yapabilirsiniz.

Özel mahsup kodu: Bu alana gelindiğinde, Özel mahsup kod tanıtımı (089960) bölümünden

tanımladığınız mahsup kodları bir pencere içinde karĢınıza gelecektir. Sizden istenilen, gireceğiniz mahsup fiĢini hangi mahsup kodu için oluĢturacağınızı seçmenizdir. Grup kodu: Muhasebe fişlerini belirli gruplar altında toplayan kullanıcılarımız manüel olarak girişini


istedikleri muhasebe fişlerini aktif, istediklerini de pasif duruma getirebilmelerini sağlamaktır. Fişlerin aktif ve pasif olma durumları Hesap Planı Mizanı Yönetimi (080002), Muhasebe hesap hareket föyü (081100) ve Muhasebe fişi yönetimi (081009) ekranlarından izlenebilmektedir. Fiş açıklama: Bu alan ile amacımız kullanıcılarımızın fişlerine ilişkin açıklama girişlerini seri bir

şekilde yapabilmelerine olanak tanımaktır. Bu alandan girilen açıklama CTRL+Q tuşları ile girilen 10 satırlık açıklama ekranının ilk satırına otomatik olarak yansıyacaktır. GiriĢler yapıldıktan sonra, Özel mahsup fiĢi tanıtımı (089961) bölümünden bu mahsup cinsi için çalıĢacak borç ve alacak muhasebe hesapları ile bu hesapların değerleri yine bu bölümden belirttiğiniz hesap iĢlem tipi baz alınarak ekranınıza otomatik olarak yansıyacaktır. Bu durumda yapacağınız tek iĢlem bu fiĢi ALT+S tuĢlarına yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonuna basarak

kaydetmenizdir.

1.6.7.2 Otomatik özel mahsup fiĢi oluĢtur (081006)

Programlarımızda, tanımladığınız mahsup cinslerine ilişkin özel mahsup fişlerini istediğiniz dönemler dahilinde otomatik olarak oluşturabilmeniz mümkündür. Bunun için Özel mahsup fişi işlemleri menüsünün bu programı kullanılacaktır. Yalnız bu program çalıştırılmadan önce; Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Özel Mahsup İşlemleri/Özel Mahsup Kod Tanıtımı bölümünden mahsup cinslerinin tanımlanması ve bu mahsup cinslerine ilişkin oluşturulacak mahsup fişinin döneminin belirlenmesi, yine Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Özel Mahsup İşlemleri/Özel Mahsup Fişi Tanıtımı bölümünden de mahsup cinsleri

için çalışacak borçlu ve alacaklı muhasebe hesaplarının da girilmiş olması gerekmektedir. Evet biz bu tanımlamaları yaptığınızı düşünerek, açıklamalarımıza devam etmek istiyoruz. Bu programı çalıştırdığınızda karşınıza, “Firmanın muhasebe fişlerini oluştur” başlıklı bir ekran

gelecektir. Bu ekranın tablo bölümünde ise, tanımlamış olduğunuz mahsup cinslerinin alt alta sıralı olarak yer aldığını ve kimi mahsup cinslerinin farklı renklerle belirlenmiş olduğunu göreceksiniz. Kuruluş programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Özel Mahsup İşlemleri/Özel Mahsup Kod Tanıtımı bölümünde de değindiğimiz gibi, otomatik oluşacak mahsup fişlerinin hangi tarihte

oluşturulması gerektiğini belirleyebilmeniz mümkün olmaktaydı. Bu belirleme ise ilgili programın ana ekranında yer alan Muh. Evrak İşlem Takvimi butonundan gerçekleşmekteydi. Dolayısıyla

ekranınızda, bu programdan belirtilen günler dahilinde, mahsup fişi kesilme günü gelen mahsup cinsleri kırmızı, mahsup fişi oluşturulma tarihi henüz gelmemiş olan mahsup cinsleri siyah, mahsup fişi kesilmiş olup daha sonrasında silinen mahsup cinsleri mavi, mahsup fişi oluşturulmuş olan mahsup cinsleri ise daha açık renkle belirtilmiştir. İmlecinizi bu mahsup cinslerinin üzerinde gezdirdiğinizde her bir mahsup cinsinin durumunu belirten bilgiyi, ekranınızın en alt bölümünden de görebilirsiniz. İşlem günü gelen, fişi silinen, işlem günü gelmeyen, fişi kesilen gibi.


59

Bu ekrandan işlem tarihi gelen yada gelmeyen istediğiniz her mahsup cinsi için mahsup fişi oluşturabilmeniz mümkündür. Yani programınız size bu konuda herhangi bir kısıtlama getirmemektedir. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, ilgili mahsup cinslerinin başında yer alan kutucukları işaretlemenizdir. Eğer bu ekrandan tüm mahsup cinsleri için mahsup fişi oluşturacaksanız, bu durumda ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz Tümünü seç kutucuğunu

işaretlemeniz size büyük bir kolaylık sağlayacaktır. Çünkü bu işlem sonrasında mahsup fişi kesilmemiş olan tüm mahsup cinslerinizin başındaki kutucuklar otomatik olarak işaretlenecektir. Eğer sadece günü gelen mahsup cinsleri için mahsup fişi oluşturacaksanız bu durumda “Günü gelenleri seç” kutucuğunu işaretlemelisiniz. Böylece kırmızı renkle belirtilen mahsup cinslerinin başındaki

kutucuklara işaret konacaktır. Evet bu ekrandan mahsup fişini oluşturacağınız mahsup cinslerinizi yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda belirledikten sonra Tamam butonuna basarak fişlerinizi otomatik olarak

oluşturabilirsiniz. Daha sonra bu fişleri Özel mahsup fişi programından çağırıp inceleyebilmeniz hatta üzerinde değişiklik yapabilmeniz mümkündür. Bunun için yapacağınız tek işlem, otomatik oluşan mahsup fişlerinin sıra ya da fiş yevmiye numarasını ilgili programdan girmenizdir. Bu işlem sonrasında ilgili fişin otomatik olarak karşınıza geldiğini göreceksiniz.

1.6.7.3 Muhasebe fiĢleri yönetimi (081009)

Muhasebe fişi yönetimi; tüm muhasebe fişleri girişlerinizi aynı ekran üzerinden inceleyebilmenize hatta bu fişlere ulaşıp üzerinde değişiklik yapabilmenize olanak tanıyan çok amaçlı bir programdır. Bu programı, Genel Muhasebe yönetimindeki “Muhasebe Fişleri” bölümünden girilen muhasebe

fişlerine ilişkin bilgilerin başlıkları halinde listelendiği bir tablo olarak düşünebilirsiniz. Çünkü programı çalıştırdığınızda karşınıza gelecek olan tüm bilgiler muhasebe fişlerinden yansıyacaktır. Yönetim ekranlarının sağladığı kolaylıklardan biri, kullanıcılarımızın tablodaki kayıtlara istekleri doğrultusunda sınırlamalar getirebilmeleridir. Bu doğrultuda programınız size sınırsız sayıda kıstas sunacaktır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, mouse'unuzun sürükle bırak özelliğinin bu ekranlarda da kullanılabiliyor olması ve tablonuzun her alanında mouse'unuzun sağ tuşuna basarak ulaşacağınız programlar, ekran düzenlemelerinde siz kullanıcılarımıza büyük kolaylık sağlayacaktır. Ekranın üst bölümünde gördüğünüz ve siz kullanıcılarımız için birçok işlemi seri bir şekilde yapmanızı sağlayacak “Görünüm, aktarım, yazıcı ve yönetim” menüleri hemen hemen tüm

yönetim ve föy ekranlarımızda mevcuttur. Dolayısıyla bu bölümde bu menülerin açıklamalarına yer verilmeyecektir. Daha geniş bilgi için “Hesap Planı Yönetimi”ne ilişkin yaptığımız Hesap yönetim ekranı nasıl kullanılır ve neler yapılabilir? Başlığı altındaki açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz. Sadece burada kullanıcılarımız için önemli olduğunu düşündüğümüz birkaç detaya “Bunları biliyor musunuz” başlığı altında yer verilecektir. Şimdi bunların neler olduklarını inceleyelim.

Bunları Biliyor musunuz? Yönetim ekranından çıkmadan yeni muhasebe fişi tanımlanabilir mi?

Bu program çok amaçlı kullanılan özelliğinden dolayı, siz kullanıcılarımızın muhasebe fişlerini detaylı olarak inceleyebilmeniz dışında, bu ekrandan çıkmadan yeni muhasebe fişi girebilmenizi mümkün kılmaktadır. Örneğin bu ekrandan standart muhasebe fişi girişi yapabileceğiniz gibi dövizli muhasebe fişi de düzenleyebileceksiniz. Bunun için yapılacak tek işlem, imleciniz tablo bölümünde iken ekranınızın üst bölümünde yer alan yeni muhasebe fişi tuşuna basmanız ya da yönetim

menüsünden size uygun olan seçeneği seçmenizdir. Bu işlem sonrasında karşınıza, yeni muhasebe fişi için parametre girişleri yapacağınız bir ekran gelecektir. Bu ekranda gördüğünüz üzere oluşturacağınız fişin şeklini ve fişin tipini belirlemenizi sağlayacak parametreler yer almaktadır. Giriş şekli alanında programınız size 4 seçenek sunacaktır. Bu seçeneklerden

Seçili fişin tarihine yeni standart fiş gir seçeneği tercih edilirse; imleciniz hangi fiş satırı

üzerinde ise ilgili fişin düzenlendiği tarihe göre standart muhasebe fişi düzenleyebilecek,


60

Seçili fişin tarihine yeni dövizli fiş gir seçeneği seçilirse; imleciniz hangi fiş satırı üzerinde

ise ilgili fişin düzenlendiği tarihe göre dövizli muhasebe fişi düzenleyebilecek,

Bugüne yeni standart fiş gir ve bugüne yeni dövizli fiş gir seçenekleri tercih edilirse;

imleciniz hangi fiş satırı üzerinde olursa olsun, çalışmış olduğunuz yani içinde bulunduğunuz günün tarihine göre standart ya da dövizli muhasebe fişi düzenleyebileceksiniz.

Fiş giriş şekli belirlendikten sonra sıra, fişin tipini belirlemeye gelmiştir. Bunun için ekranınızın oluşturulacak fiş tipi alanında size uygun olan fişin tipini (mahsup, açılış, kapanış) seçip enter

tuşuna basmalısınız. Karşınıza girdiğiniz parametreler doğrultusunda muhasebe fişiniz yeni kayıt girişi yapılacak şekilde gelecektir. Bu ekrandan yaptığınız girişler de anında Muhasebe Fişi Yönetimi ekranına yansıyacaktır.

Ekranınızın üst bölümünde yer alan Operasyon başlıklı menüdeki seçenekler ile istediğiniz muhasebe fişlerini kilitleyip, açabilir, yazıcıdan döktürebilir ve silinmesini sağlayabilirsiniz. Nasıl bir yol izlenmelidir?

Seçili evrakları yazdır (ALT+K): Bu seçenek yardımıyla ekrandan belirlediğiniz muhasebe

fiş satırlarının ALT+F tuşları ile oluşturmuş olduğunuz form tasarımına göre yazdırılmasını sağlayabileceksiniz. Yani programınız öncelikle seçtiğiniz satırların muhasebe fişlerini görüntüleyecek, sonrasında da ALT+K tuşlarına basarak hazırlanan form tasımına göre fişlerin yazdırılma işlemini gerçekleştirecektir. Birden fazla muhasebe fişi seçebilmeniz pek tabiî ki mümkündür.

Seçili evrakları sil (Ctrl+Del): Bu seçenek yardımıyla da ekrandan belirlediğiniz muhasebe

fişlerinin silinme işlemi gerçekleştirebileceksiniz.

Seçili fişleri kilitle (Ctrl+E), seçili fişlerin kilidini aç (Ctrl+F): Programınız size bir veya

birden fazla muhasebe fişini seçip, kilitli olanların kilidini açmaya veya kilidi olmayan muhasebe fişlerini kilitlemenizi mümkün kılmaktadır. Bunun için öncelikle yapmanız gereken, CTRL tuşunu basılı tutarak, mouse'unuzla tablonuzda kilitleyeceğiniz ya da kilidini açacağınız muhasebe fişlerini seçmenizdir. Böylece programınız seçtiğiniz muhasebe fişi satırının başına (.) işaretini koyacaktır. Şimdi seçili fişleri kilitle ya da seçili fişlerin kilidini aç

seçeneğini seçerek işlemlerinize devam edebilirsiniz. Hangi fişlerin kilitli olduğunu, hangilerinin kilitli olmadığını da ekranınızın “kilit durumu” başlıklı bölümünden anında

görebilirsiniz.

Seçili evrakları dök (Ctrl+P): Bu seçenek yardımıyla muhasebe fişlerinizin raporunu,

isterseniz ekrana isterseniz de yazıcıya dökebileceksiniz. Bu seçeneği çalıştırdığınızda öncelikle seçilen satırların muhasebe fişleri görüntülenecek hemen akabinde de rapor parametreleri ekranı ile karşılaşılacaktır. Bu ekrandan ALT+O tuşlarını kullanarak raporunuzda yer alacak başlıklar için gerekli ayarları yapabilir hemen sonrasında da fiş dökümünüzü alabilirsiniz.

1.6.8 Muhasebe hareketleri yönetimi (081010)

Bu yönetim ekranı ile kullanıcılarımız; muhasebe fişlerinin hareketlerini Muhasebe fişi yönetimi (081009) programından farklı olarak daha detaylı bir şekilde izleyebileceklerdir. Çünkü bu programda bir fişte yer alan her bir satır ayrı ayrı listelenecek bunun yanı sıra fişlerin hangi evrak hareketine yönelik yaratıldığı yani entegrasyon kaynağının hangi evrak olduğu bilgisi kullanıcıya verilecektir. Dolayısıyla kullanıcılarımız muhasebe fişlerinin Çek çıkış bordrosuna ait hareketler sonucunda mı yaratıldığını, alış faturasına istinaden mi kayıt edildiğini senet çıkış bordrosuna ait evrak için mi yaratıldığını anında öğrenebileceklerdir. Program çalıştırıldığında yapılacak tek işlem hangi tarihler


61

arasında oluşturulan muhasebe fişlerine ait hareketlerin izleneceğinin belirtilmesidir. Bu belirlemeyle birlikte programınız istediğiniz detaydaki muhasebe fişlerinin hareketlerini size sunacaktır. Programın çalışma mantığı ve ekran düzenlemeleri Muhasebe fişi yönetimi (081009) programı ile hemen hemen aynıdır. Aralarındaki en belirgin fark yukarıda da belirttiğimiz gibi bu ekranda muhasebe fişlerine ait daha kapsamlı bilgilere ulaşılmasıdır. Bu yönetim programında da, bilgilerinizi istediğiniz kolon baĢlığına göre sıralayabilecek, programdan çıkmadan yeni muhasebe fiĢi giriĢi yapabilecek, tanımlı olan fiĢleri anında görüntüleyebilecek hatta birden fazla fiĢ seçimi yaparak yazıcıdan dökümlerini alabileceksiniz. Bundan dolayı bu ekranın kullanımını detaylı olarak anlatma gereği duymuyoruz daha geniĢ bilgi için Muhasebe fiĢi yönetimi (081009) programına iliĢkin açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.6.9 Muhasebe fiĢ detayları yönetimi (081011)

Bu yönetim ekranı ile amacımız; Bs-Ba formları için muhasebe fişlerinden girilen evrak detay kayıtlarının ayrıntılı olarak izlenebilmesidir. Programa girildiğinde yapılacak tek işlem, hangi tarihler arasındaki muhasebe evrak kayıtlarının listeleneceğinin girilmesidir. Bu ekranda kullanıcılarımızın istedikleri fiş detay kayıtlarını silebilmeleri mümkündür. Bunun için evrak kaydı silinecek satırların seçilmesi ve ekranın üst bölümünde ki operasyon menüsünden “Seçili fiş detay kayıtlarını sil”

seçeneğinin çalıştırılması yeterli olacaktır. Silme işleminde muhasebe fişleri silinmeyecektir. Muhasebe fişlerinde evrak kayıtlarının girilmesi için fiş ekranının “evrak detayları” kolonunda F10

tuşuna yada Ctrl+Z tuşuna basılma yeterli olacaktır. Çünkü program Bs-Ba için gerekli olan tüm bilgi girişlerinin yapılacağı ekranı açacak ve bilgi girmenizi bekleyecektir. Eğer ki kullanıcılarımız ticari programlarımızla entegre çalışıyorlar ise muhasebe fişlerine ait evrak detaylarını otomatik oluşturabilirler. Bunun için Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Entegrasyon şekil parametreleri (096113) ekranında yer alan “Muhasebe fiş detayları otomatik oluşturulsun”

seçeneğini işaretlemeleri yeterli olacaktır. Bs-Ba ile ilgili ayrıntı bilgi için Standart Muhasebe fişi (081000) ekranına yönelik hazırlamış olduğumuz yardım dosyamızdan yararlanabilirsiniz.

1.6.10 Muhasebe fiĢi grup tanımları (081008)

Series 9000'de muhasebe fişlerini belirli gruplar altında toplayıp, daha sonrasında sadece bu gruplara yönelik gelir ve gider hareketlerinin listelendiği mizanlar alabilmeniz mümkündür. Bunun için öncelikle muhasebe fiş grubunun oluşturulması gerekmektedir. Bu tanımlamalar ise programınızın bu bölümünden yapılacaktır. Fiş grupları tanıtıldıktan sonrada, muhasebe fişleri manuel olarak programa girilirken dahil oldukları gruplara bağlanacaktır. Bunun için de yapılması gereken, muhasebe fişlerinin evrak genel bilgilerinin girildiği bölümde yer alan “grup kodu” alanından fişin

uygun olduğu grubunun seçilip evrakın kayıt edilmesidir. Daha sonra programınızın Mizanlar/Fiş grup çoklu seçimli genel mizan bölümünden istenilen grupların, dolayısıyla bu gruplara bağlı olan muhasebe fişlerinin gelir ve gider hareketlerine yönelik dökümler alınabilir. Burada size önemli gördüğümüz bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz. Muhasebe fişlerinin fiş gruplarına bağlanması sadece manüel girilen fişler için geçerlidir. Dolayısıyla entegrasyon sonucunda oluşan fişlerin gruplara dahil edilmesi mümkün değildir. Bu gruplama ile amaç, kullanıcılarımızın kendileri için özel olan muhasebe fişlerini belirleyebilmeleri, dolayısıyla sadece bu fişlere özel olacak dökümler alabilmeleridir. Muhasebe fiş grubu tanımlamaları gruplara ilişkin kod ve isim girişlerinden ibarettir.


62

1.7 Defterler

MUHASEBE modülünüzün bu seçeneğe girdiğinizde karĢınıza 4 programdan oluĢan bir alt menü gelecektir. Bu alt menüdeki programlar ile muhasebe fiĢ giriĢlerinizden derlenerek oluĢturulan kasa defteri, yevmiye defteri ve büyük defter dökümleri ile kambiyo defteri alabileceksiniz. ġimdi dilerseniz bu programları sıra ile incelemeye baĢlayalım.

1.7.1 Kasa defteri (082100)

Kasa defteri; iĢletmenin kasa ile ilgili hareketlerinin günlük olarak izlendiği defterdir. Kasa defteri seçeneği ile firmanızın kasasına giren ve çıkan kaydettiğiniz paraların tümünü günlük olarak listeleme imkânı bulacaksınız. Kasa defteri alabilmek için aĢağıdaki parametreleri girmeniz gerekir; Hesap Kodu: Daha önce de belirttiğimiz gibi, MUHASEBE modülünüz ile dilediğiniz kadar ayrı kasa

takip edebilirsiniz (Bkz. Finans Modülü/Kasa Tanıtım Kartı). Bu alanaysa, defter dökümünüz almak istediğiniz kasa hesabının kodunu girmelisiniz. Muhasebe hesap kodları F10 listesinden de seçilebilir. Hesap Adı: Kasa hesabının kodunu girdiğinizde, ilgili hesabın adı bu alana otomatik olarak

gelecektir. Ġstenen Grup: 9000 serisinin diğer modüllerinde olduğu gibi, MUHASEBE modülünde de iĢlemlerinizi

birden fazla hesap grubu ile takip edebilirsiniz (Bkz. KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). Bu alanda da, kasa defterinin hangi grup bazında listeleneceği seçilecektir. BaĢlangıç Tarihi: Bu tarih karĢınıza önce muhasebe bilgilerini tuttuğunuz yılın ilk günü olarak

gelecektir. Eğer kasa defteri dökümünü kendi seçtiğiniz bir tarihten itibaren baĢlatmak istiyorsanız, istediğiniz tarihi gün/ay/yıl formatında giriniz ve TAB tuĢuna basarak bir alt satıra geçiniz. BitiĢ Tarihi: BitiĢ tarihi olarak, içinde bulunduğunuz hesap yılının son günü (31.12.2009 gibi) gelecektir.

Kasa defteri dökümü alacağınız periyoda ait bitiĢ tarihi sizin istediğiniz tarih değilse, gerekli düzeltmeyi yapınız. Parametre giriĢleriniz tamamlanıp döküm yeri seçildikten sonra, baĢlangıç tarihine ait kasa defteri listelenecektir. Kasa defterinizin en üst tarafında, defter tarihi (tarih sınırları ekranından vermiĢ olduğunuz baĢlangıç tarihi, ilk kasa defterinizin tarihidir) ve kasa hesap adı yer almaktadır. Daha aĢağıdaysa defteriniz, ilgili tarihte gerçekleĢen hareketler tek tek listelenir. ġimdi Kasa Defterinizde yer alan alanları tek tek açıklamaya çalıĢalım. Tarih: Kasa hareketlerinin gerçekleĢtiği tarihtir.

Sıra: Ġlgili satırdaki kasa hareketinin, hangi sıra numaralı muhasebe fiĢi ile gerçekleĢtiğini bu alanda

görebilirsiniz. Y. No: Ġlgili satırdaki kasa hareketinin, hangi yevmiye numaralı muhasebe fiĢi ile gerçekleĢtiği bu

alanda yer alacaktır. FiĢ Tipi: Ġlgili satırdaki kasa hareketinin hangi fiĢ tipi ile gerçekleĢtiğidir.

KarĢı Hesap Kodu - Adı: Ġlgili yevmiye numaralı kasa hareketi için, kasa hesabı haricinde çalıĢan

muhasebe hesaplarının kod ve isimleridir. Sorumluluk Merkezi: Ġlgili yevmiye numaralı kasa hareketine ait sorumluluk merkezinin kodudur.


63

Açıklama: Ġlgili tarih ve yevmiye no ile gerçekleĢen kasa hareketine ait açıklamadır. Açıklama

satırının hemen altında, ekranın üst bölümünde görülen tarihe önceki günden devreden tutar ve o günkü kasa mevcudu da yer alacaktır. Gelir: Ġlgili tarih ve yevmiye nolu hareket kasa için gelir niteliğindeyse, gelir meblağı bu alanda yer

alacaktır. Gider: Ġlgili tarih ve yevmiye nolu kasa hareket kasa için gider niteliğindeyse, gider meblağı bu

alanda yer alacaktır. Evet, Kasa defterinde yer alan alanları böylece açıklamıĢ olduk. Bir sonraki güne ait kasa defterini listeleyebilmek için ESC tuĢuna basmanız yeterli olacaktır.

1.7.2 Yevmiye defteri (082200)

Bilânço esasına tabi işletmelerin tutmak zorunda olduğu defterlerden bir diğeri yevmiye defteridir. Yevmiye defteri; bir işletmedeki kayıtlara geçirilmesi gerekli ticari işlemlerin ilgili belgelerden çıkarılarak, tarih sırası ile ve madde halinde düzenli olarak kaydedildiği defterdir. muhasebe modülünüzün bu programı ile onaylı kâğıda yevmiye defter dökümü alacaksınız.

Programa girdiğinizde ekranınızın üzerine aşağıdaki uyarı mesajı gelecektir;

Onaylı kâğıda yevmiye defteri dökeceksiniz. Bu bölümde kullanım tarihleri değiştirilir.

Defter dökümünden önce, numaralama yapmayı unutmayın.

Tamam İptal

Bu mesajda, yevmiye dökümünün onaylı kâğıda yapılacağı ve döküm aldıktan sonra kullanım tarihlerinin değişeceği belirtilmektedir. Bildiğiniz gibi, onaylı kâğıda yevmiye dökümü aldıktan sonra, artık bu bilgiler üzerinde herhangi bir değişiklik yapmanız mümkün olmayacaktır. Çünkü MUHASEBE modülünüz, kullanım tarihlerini yevmiye dökümü aldığınız tarihe göre değiştirecektir. Bir örnek vermek gerekirse; 01.06.2009 tarihinde onaylı kâğıda yevmiye dökümü aldığınızda, muhasebe modülünüz Kuruluş programının Firma tanıtım kartı (501110) ekranının mali yıl genel parametreleri butonu tıklanarak ulaşılan ekranında ki, değişiklik yapılabilecek ilk tarihi 02.06.2009 olarak

değiştirecek ve 02.06.2009 tarihinden önce girilmiş olan fiş hareketlerinde herhangi bir değişiklik yapamayacaksınız. Evet, bu açıklamalarımızdan sonra hala yevmiye defteri dökmeyi istiyorsanız, ekranınızdaki tamam butonunu onaylamalısınız. Eğer döküm almaktan vazgeçiyorsanız iptal butonunu onaylamanız gerekecektir. Bunları Biliyor Musunuz? Eğer yevmiye dökümünü sadece hareketleri kontrol etmek amacı ile alacaksanız, yani dökümler onaylı kâğıda yapılmayacaksa, bu durumda raporlar&grafikler bölümünden yevmiye dökümleri programını çalıştırmanız daha uygundur. Çünkü bu bölümden defter tarihleri değiştirilmez.

Yevmiye defterini dökmek isteğinizi bu şekilde belirttikten sonra sıra, defterinizi sadece ana hesaplar bazında mı, detaylı olarak mı, hesaplar bazında mı? Yoksa toplu döküm olarak mı almak istediğinizi belirtmeye gelmiştir. Ana hesaplar bazında yevmiye defteri aldığınızda sadece ana hesaplara ilişkin toplamlar dökümünüzde yer alacak bu hesaplara ait alt hesaplar dökümünüzde görünmeyecektir. Detaylı olarak döküm alındığındaysa ana hesaplarlarla birlikte, bu hesaba bağlı alt hesaplara ait


64

toplamlar dökümünüzde sıralanacaktır. Bu ekrandaki seçiminizin hesaplar bazında olması durumunda ise dökümünüzde ana hesaplara yer verilmeyecek sadece alt hesaplar yer alacaktır. Toplu dökümde ise sadece ana hesaplar yer alacaktır. Yevmiye defteri döküm şeklini seçtikten sonra karşınıza parametreler başlıklı bir ekran gelecektir. Şimdi bu ekranda yer alan alanlara ne şekilde giriş yapılması gerektiğini açıklamaya çalışalım; İlk tarih: Bu alana, yevmiye defterinizin hangi tarihten itibaren dökülmesini istiyorsanız, ilgili

başlangıç tarihini gün/ay/yıl formatında girmelisiniz. Sıra no: Yevmiye defterinizin, ilgili başlangıç tarihteki kaç nolu fişten itibaren dökülmesini

istiyorsanız, bu alanda ilgili fiş sıra numarasını bu alana girmelisiniz. Örneğin yevmiye defterinizin 01.06.2009 tarihinden itibaren dökülmesini istiyorsunuz. Ancak bu tarihe muhtemelen birden fazla fiş girilmiştir. Girilen her fişe de programınız otomatik olarak fiş sıra numarası vermekte idi. İşte yevmiye defterinizin, ilgili tarihteki hangi nolu fişten başlayacağını bu alanda belirteceksiniz. Son tarih: Bu alana yevmiye defterinizin hangi tarihe kadar dökülmesini istiyorsanız, ilgili bitiş tarihini

yine gün/ay/yıl formatında girmelisiniz. Sıra no: Yevmiye defterinizin, ilgili bitiş tarihindeki kaç nolu fişe kadar dökülmesini istiyorsanız, bu

alana ilgili fiş sıra numarasını girmelisiniz. Örneğin yevmiye defterinizin 28.06.2009 tarihine kadar dökülmesini istiyorsunuz. Ancak bu tarihe muhtemelen birden fazla fiş girilmiştir. Girilen her fişe de programınız otomatik olarak fiş sıra numarası vermekte idi. İşte yevmiye defterinizin, ilgili tarihteki kaç nolu fişe kadar döküleceğini bu alanda belirteceksiniz. Parametre girişlerini bitirip döküm yerini seçtikten sonra yevmiye defteriniz listelenecektir. Yevmiye defterinde aşağıdaki bilgiler yer alır. Yevmiye no: Muhasebe fişlerini açıklarken, her muhasebe fişinin 2 ayrı numara ile takip edildiğini

belirtmiştik. Bunlardan birincisi fiş no idi ve her yeni günde 1'den başlayıp, birer artarak devam etmekteydi. Fişlerimizi takip ettiğimiz ikinci numaraysa yevmiye no idi. Yevmiye numarası dönem başında 1'den başlamakta ve her yeni fiş için birer artarak devam etmekteydi. Başka bir ifade ile programınızın otomatik olarak verdiği yevmiye numarasından, girdiğimiz fişin dönem başından itibaren girilen kaçıncı fiş olduğunu anlayabiliyorduk. İşte Yevmiye defterinizin ilk sütununda, muhasebe fişleri girilirken MUHASEBE modülünüz tarafından otomatik olarak verilen yevmiye numarası bulunmaktadır. Hesap kodu/adı: Bu alanda, ilgili yevmiye numarası ile girilmiş olan muhasebe fişindeki hesap kod

ve isimleri yer almaktadır. Muhasebe hesap isimlerinin hemen üst tarafında muhasebe fişinin tarihini ve tarihin hemen sağ tarafında, fiş sıra numarasını görmektesiniz. Bu bilgiler sağ ve sol tarafta çizilmiş 2 çizginin arasında yer almaktadır. Aynı yevmiye maddesi ile girilen hesap isimlerinden sonra, bir sonraki yevmiye numarasına ait tarih ve fiş sıra numarası başlamakta, bunlar da yine iki çizgi arasında yer almaktadır. Açıklama: Bu alanda, ilgili yevmiye numarası ile girilmiş olan muhasebe fişine ilişkin açıklama yer

almaktadır. Eğer bu fiş entegrasyon ile oluşmuşsa, bu durumda açıklama olarak entegrasyon kaynağı olan evrakın tipi, numarası ve cari bilgisi gelecektir. Örneğin Fat:6 X Carisi gibi. Detay: Yevmiye defterini detaylı döküm seçeneği ile alıyorsanız, bu seçenekte ana hesapların yanı

sıra alt hesapların (muavin ve tali) da listeleneceğini biliyorsunuz. İşte detaylı döküm şeklinde alınan yevmiye defterlerinde, hareket gören alt hesapların tutarı ayrıca bu alanda yer alacaktır. Örneğin 120-Alıcılar hesabının yer aldığı yevmiye maddesinde, bu hesabın alt hesabı olan 120.01.0001-hesabı yer alacaktır. Alıcılar hesabının toplam borç veya alacak tutarı ilgili borç-alacak kolonlarından birinde, 120.01.0001 kodlu alt hesabın borç ya da alacağıysa detay kolonunda yer alacaktır. Alternatif döviz cinsi: Detaylı döküm şeklinde alınan yevmiye defterlerinde, hareket gören alt

hesapların alternatif döviz cinsine göre tutarı bu kolonda yer alacaktır.


65

Orjinal döviz cinsi: Detaylı döküm şeklinde alınan yevmiye defterlerinde, hareket gören alt

hesapların orjinal döviz cinsine göre tutarı da bu kolonda yer alacaktır. Borç: İlgili satırdaki hesap borçluysa, borç tutarını bu alanda görebilirsiniz.

Alacak:İlgili satırdaki hesap alacaklıysa, alacak tutarı bu alanda yer alacaktır.

Evet, Yevmiye defterinizde yer alan alanları da böylece açıklamış olduk. Bundan sonraki bölümümüzde büyük defterin açıklamalarına geçilecektir. Bunları Biliyor musunuz? Dökümlerinizde, muhasebe fişlerine yönelik, Ctrl+Q tuşlarını kullanarak girmiş olduğunuz evrak açıklamalarının da yazdırılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Döküm parametreleri (96112) ekranında yer alan “fişlerde evrak açıklaması dökülsün” parametresini “evet” olarak seçmeniz yeterli olacaktır. Böylece listelenen muhasebe fişlerinin hemen altında evrak açıklamalarına da yer verilecektir, aksi durumda evrak döküm açıklamaları yer almayacaktır.

1.7.3 Büyük Defter

Defter-i Kebir olarak da adlandırılan büyük defter; yevmiye defterine kaydedilen iĢlemleri, sistemli bir Ģekilde hesaplara dağıtan ve belli bir tasnif altında hesaplarda toplayan defterdir. Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza iki seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. ġimdi bu menüde yer alan programların neler olduklarını sırasıyla inceleyelim.

1.7.3.1 Büyük defter standart dökümü (082310)

Defter-i Kebir olarak da adlandırılan büyük defter; yevmiye defterine kaydedilen işlemleri, sistemli bir şekilde hesaplara dağıtan ve belli bir tasnif altında hesaplarda toplayan defterdir. MUHASEBE modülünüzün bu bölümünden büyük defter dökümü alacaksınız. Büyük defter dökümü için girilebilecek kriterler aşağıda açıklanmıştır. İlk Hesap Kodu-İlk Hesap Adı: Bu alanlara, büyük defter dökümünüzün hangi muhasebe

hesabından başlamasını istiyorsanız, ilgili hesabın kodunu veya adını girmelisiniz. Son Hesap Kodu-Son Hesap Adı: Bu alanlara, büyük defter dökümünüzün hangi muhasebe

hesabına kadar devam etmesini istiyorsanız, ilgili hesabın kodunu veya adını girmelisiniz. İstenen Grup: Programlarımızın ticari modüllerinde olduğu gibi, MUHASEBE modülünde de

işlemlerinizi birden fazla hesap grubu ile takip edebilirsiniz (Bkz. Kuruluş Programı/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). Bu alanda da, büyük defterin hangi grup bazında listeleneceği seçilecektir. Başlangıç Tarihi: Bu alana, büyük defter dökümünüzün hangi tarihten itibaren başlamasını

istiyorsanız, ilgili başlangıç tarihini gün/ay/yıl formatında girmelisiniz. Bitiş Tarihi: Büyük defter dökümünüzün hangi tarihte son bulmasını istiyorsanız, ilgili bitiş tarihini

yine gün/ay/yıl formatında bu alana girmelisiniz. Yukarıda sıraladığımız parametreleri girdikten sonra karşınıza detaylı döküm, toplu döküm ve çıkış seçeneklerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. Döküm şeklinizi ve yerini seçtikten sonra defteriniz listelenecektir. Tarih: İlgili muhasebe hesabının hareket gördüğü tarihler bu alanda yer almaktadır.


66

Fiş Sıra No: İlgili muhasebe hesabının, ilgili tarihteki hangi sıra nolu fiş ile hareket gördüğünü bu

alanda görebilirsiniz. Yevmiye No: İlgili muhasebe hesabının, ilgili tarihteki hangi yevmiye nolu fiş ile hareket gördüğü bu

alanda yer alacaktır. Hesap Kodu: Bu alanda, ilgili muhasebe hesabının hareket gören alt hesapları yer alacaktır.

Örneğin büyük defter dökümünüzde ilk listelenen hesap 120-Alıcılar hesabı ve firmanızda bu ana hesap altında tanımlı olan 50 adet alt hesabınız var. İşte bu alanda, hareket gören alt hesapların kodları ayrı ayrı listelenecektir. Hesap İsmi: Yukarıda kodunu yazdığınız hesabınızın adı bu alana gelecektir.

Açıklama: Hareket gören hesaplara ilişkin muhasebe fişlerinde yer alan açıklamalardır.

Borç: Girilen muhasebe fişi ile ilgili satırdaki hesap borçlanmışsa, borç tutarını bu alanda

görebilirsiniz. Alacak: Girilen muhasebe fişi ile ilgili satırdaki hesap alacaklanmışsa, alacak tutarı bu alanda

izlenecektir. Borç Bakiye-Alacak Bakiye: İlgili satırdaki muhasebe hesabının, ilgili tarihteki borç ya da alacak

bakiyesidir.

1.7.3.2 Büyük defter T Cetveli Dökümü (082320)

MUHASEBE modülünüzün bu bölümünden T cetveli formatında büyük defter dökümü alacaksınız. T cetveli dökümünün standart dökümden farkı, tıpkı T cetvelinde olduğu gibi borç kayıtlarının (tarih, fiş, sıra no, yevmiye no, hesap kodu ve ismi, açıklama, borç) sol tarafta, alacak kayıtlarının (tarih, fiş, sıra no, yevmiye no, hesap kodu ve ismi, açıklama, alacak) ise sağ tarafta listelenmesidir. Parametre giriş alanları ile dökümünüzde yer alan rapor başlıkları büyük defter standart dökümü ile aynı olduğundan bu bölümü ayrıntılı olarak anlatma gereği duymuyoruz. Bilgi için bu bölüme başvurabilirsiniz.

1.7.4 Envanter Defteri

Bu bölümde yer alan programlar ile firmanızın envanter bilgilerini çeĢitli formatlar hazırlanmıĢ raporlar ile izleyebileceksiniz. Amacımız kullanıcılarımızın firmalarına iliĢkin envanter bilgilerini istedikleri hesapları baz alarak listeleyebilmelerine, dolayısıyla envanter detaylarını toplu olarak gözlemleyebilmelerine olanak sağlamaktır. Defterinizi, T cetveli formatında, yani hesaplarınıza iliĢkin borç kayıtlarının ekranın sol tarafında, alacak kayıtlarının da, sağ tarafında listelenmesini sağlayabileceğiniz gibi, borçlu ve alacaklı hesapların ayrı ayrı sıralı olarak da dökülmesini sağlayabileceksiniz. Bu doğrultuda programınız size alternatif döküm seçenekleri sunmaktadır. ġimdi her bir dökümü detaylı olarak inceleyelim.

1.7.4.1 Envanter Defteri T Cetveli Dökümü

Envanter defterinin T cetveli Ģeklinde alındığı raporlarımız bu menü altında sıralanmıĢtır.

1.7.4.1.1 AçılıĢ bilânçosu - Gelir/Gider tablosu - KapanıĢ bilânçosu (082410)

Bu döküm kullanıcılarımıza; firmalarına ilişkin açılış kapanış ve gelir-gider tablolarına ait envanter bilgilerini, istedikleri hesapları baz alarak listeleyebilmelerine, dolayısıyla envanter detaylarını toplu olarak gözlemleyebilmelerine olanak sağlayacaktır. Bu dökümün en önemli özelliği bilgilerin T cetveli formatında, yani hesaplara ilişkin borç kayıtlarının ekranın sol tarafında, alacak kayıtlarının da sağ tarafında listelenerek incelenebilmesine imkân tanımasıdır. Bu dökümde hesaplarınızın, açılış


67

bilânçosunu, kapanış bilânçosunu ve gelir gider tablosuna ait bilgilerini ayrı ayrı inceleyebileceğiniz gibi, hepsini tek bir ekranda listeleyerek de inceleyebileceksiniz. Bunun yanı sıra programınız, hesaplarınıza ait bakiyeleri daha detaylı olarak dökebilmenize de olanak tanımaktadır. Şöyle ki, dökümü sadece ana hesaplar bazında alabileceğiniz gibi bu hesaplara ait istediğiniz alt hesapların da dökümde yer almasını sağlayabileceksiniz. Yapılacak tek işlem parametre ekranında Ana hesap bazında dökülsün ve Detay sorgula parametrelerinin seçilmiş olması ve rapor ekrana alınırken

karşınıza gelecek pencereden alt hesap detaylarını istediğiniz hesapları seçmenizdir. Programı çalıştırdığınızda karşınıza parametre seçimi yapacağınız ekran gelecektir. Bu ekranda öncelikle sizden istenen, hangi tarihe ilişkin envanter bilgisini döktüreceğinizi seçmenizdir. Daha sonra sıra, dökümde hangi detaydaki hesaplara yer vereceğinizi belirlemeye gelecektir. Yukarıda da değindiğimiz gibi dökümünüzde açılış kapanış ve gelir gider tablonuza ait bilgileri ayrı ayrı listeleyebileceğiniz gibi aynı dökümde yer almasını sağlayabileceksiniz. İşte bundan sonra yapacağınız işlem, hesaplara ilişkin hangi detaylara yer vereceğinizi belirtmenizdir. Bunun için ekranda ayrı bölümler halinde yer alan açılış, kapanış ve gelir-gider tablolarına ait detaylardan istediğiniz seçeneklerin başında ki kutucukları işaretlemelisiniz. Parametre seçiminize göre raporunuz açılış, kapanış ve gelir-gider tablosuna ait tüm bilgilerinizi ayrı ayrı listeleyecektir.

1.7.4.1.2 Cari - banka - kasa - hizmet - masraf - personel listeleri (082411)

Bu döküm ile kullanıcılarımız; cari, banka, kasa, hizmet, masraf ve personel hesaplarının borç ve alacak bakiyelerini isterlerse tek tek, isterlerse de aynı döküm içinde toplu olarak listeleyip inceleyebileceklerdir. Çünkü programınız, cariden bankaya, hizmet hesaplarından masraf hesaplarına, kasadan personele kadar her hesap hareketinin borç ve alacak bakiyelerini listeleyebileceğiniz detaylar barındırmaktadır. Bu tamamen parametreler ekranından yapacağınız seçimle belirlenecektir. Örneğin dökümünüzde istediğiniz gün için, hem cari hesaplarınıza ait bakiyelerin hem de banka hesaplarına ait bakiyelerin yer almasını sağlayabilirsiniz, ya da sadece kasa ve personel hesaplarına ait bakiyelerinizi listeleyebilirsiniz. Programınız istediğiniz hesapları seçip sadece bu hesapların envanter bilgisini dökebileceğiniz yapıdadır. Bu dökümün en önemli özelliği hesaplara ilişkin borç ve alacak tutarlarının T cetveli formatında listelenmesidir. Yani hesaplara ilişkin borç kayıtlarının ekranın sol tarafında, alacak kayıtlarının da sağ tarafta sunulmasıdır. Programı çalıştırdığınızda yapacağınız tek işlem; dökümü hangi gün için alacağınızı belirtmeniz ve bakiyelerini inceleyeceğiniz hesap yada hesapları seçmenizdir. Programınız anında istediğiniz bilgileri size sunacaktır.

1.7.4.1.3 Değerli kâğıt listesi (082412)

Bu döküm ile kullanıcılarımız istedikleri tarih için, çek senet vb. tüm değerli kâğıtlarının bakiye bilgisi tek bir ekrandan inceleyebileceklerdir. Program çalıştırıldığında yapılacak tek işlem, dökümün hangi tarih için alınacağının seçilmesidir. Bu seçimle birlikte tüm değerli kâğıtlarınızın bakiyeleri, döküm yeri tercihinize göre listelenecektir.

1.7.4.2 Envanter Defteri Borç/Alacak Sıralı

Bu menüde ise envanter defterinizi borç ve alacak sıralı olarak listeleyebileceğiniz raporlar yer almaktadır.

1.7.4.2.1 AçılıĢ bilânçosu - Gelir/Gider tablosu - KapanıĢ bilânçosu (082420)

Bu döküm ile kullanıcılarımız; tıpkı Açılış bilânçosu - Gelir/Gider tablosu - Kapanış bilânçosu (082410) dökümünde olduğu gibi firmalarına ilişkin açılış kapanış ve gelir-gider tablolarına ait

envanter bilgilerini, istedikleri hesapları baz alarak listeleyebilecek, dolayısıyla envanter detaylarını toplu olarak gözlemleyebileceklerdir. Bu iki raporu bir birinden ayıran temel özellik, birinin T cetveli formatında listelenmesi bu raporunda borç alacak sıralı olarak listelenmesidir. Döküm için girilecek parametreler ve envanter sonuçları aynıdır. Bu raporda kullanıcılarımızın, borç ve alacak hesaplarına


68

ait detayları ayrı sayfalar halinde dökebilmeleri mümkündür. Bunun için yapacakları tek işlem parametre ekranından “borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülsün” parametresini isteklerine

uygun olacak şekilde işaretlemeleridir. Raporunuz da varsayılan olarak borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülecek yapıdadır.

1.7.4.2.2 Cari - banka - kasa - hizmet - masraf - personel listeleri (082421)

Bu döküm ile kullanıcılarımız; tıpkı Cari - banka - kasa - hizmet - masraf - personel listeleri (082411) dökümünde olduğu gibi, cari, banka, kasa, hizmet, masraf ve personel hesaplarının borç ve

alacak bakiyelerini isterlerse tek tek, isterlerse de aynı döküm içinde toplu olarak listeleyip inceleyebileceklerdir. Bu iki raporu bir birinden ayıran temel özellik, birinin T cetveli formatında listelenmesi bu raporunda seçilen detaylardaki hesapları borç alacak sıralı olarak listelemesidir. Döküm için girilecek parametreler ve envanter sonuçları aynıdır. Bu raporda kullanıcılarımızın, borç ve alacak hesaplarına ait detayları ayrı sayfalar halinde dökebilmeleri mümkündür. Bunun için yapacakları tek işlem parametre ekranından “borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülsün”

parametresini isteklerine uygun olacak şekilde işaretlemeleridir. Raporunuz da varsayılan olarak borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülecek yapıdadır.

1.7.4.2.3 Değerli kâğıt listesi (082422)

Bu döküm ile kullanıcılarımız; tıpkı Değerli kâğıt listesi (082412) dökümünde olduğu gibi, istedikleri

tarih için, çek senet vb. tüm değerli kâğıtlarının bakiye bilgisini tek bir ekrandan inceleyebileceklerdir. Bu iki raporu bir birinden ayıran temel özellik, birinin T cetveli formatında listelenmesi bu raporunda değerli kâğıtları borç alacak sıralı olarak listelemesidir. Döküm için girilecek parametreler ve envanter sonuçları aynıdır. Bu raporda kullanıcılarımızın, borç ve alacak hesaplarına ait detayları ayrı sayfalar halinde dökebilmeleri mümkündür. Bunun için yapacakları tek işlem parametre ekranından “borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülsün” parametresini isteklerine uygun olacak şekilde

işaretlemeleridir. Raporunuz da varsayılan olarak borç ve alacaklar ayrı sayfalarda dökülecek yapıdadır.

1.7.4.3 Stok Listesi (082430)

Bu rapor ile kullanıcılarımız istedikleri tarih için, stoklarının envanter durumlarını listeleyebileceklerdir. Program çalıştırıldığında yapılacak tek işlem; hangi tarih için stok envanter bilgisinin alınacağının seçilmesi ve rapor döküm yerinin belirlenmesidir. Bu seçim doğrultusunda raporunuz; stoklarınızın kodunu, adını, toplam miktarlarını, birim fiyatlarını, toplam miktara ve birim fiyata göre toplam tutarlarının ne kadar olduğu bilgisini ayrı ayrı başlıklar halinde sunacaktır.

1.7.4.4 Sabit Kıymet Listesi (082431)

Bu rapor ile de kullanıcılarımız; sabit kıymetlerinin envanter bilgilerine ulaşacaklardır. Programı çalıştırdığınızda sizden sadece, sabit kıymetlerinize yönelik envanter bilgisini hangi tarih için almak istediğinizi ve döküm yerinizi belirtmeniz istenecektir. Bu belirlemeler doğrultusunda programınız sabit kıymetlerinize ait tüm bilgileri toplu olarak listeleyecektir.

1.8 Mizanlar

Bir iĢletmenin, belli bir dönemine iliĢkin büyük defter hesaplarının borçlu ve alacaklı tutar toplamları ile bunlara iliĢkin bakiyeleri düzenli bir Ģekilde gösteren cetvele mizan denir. Mizanlar, yevmiye defterinden büyük deftere geçirilen kayıtların doğruluğunun kontrol edilmesine olanak vermektedir. MUHASEBE modülünüzün bu bölümünden, farklı detaylarda hazırlanmıĢ mizanları listeleme imkânı bulacaksınız. Bu bölümde yer alan dökümlerle ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce sizlere önemli gördüğümüz bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz.


69

Mizanlarda hesaplar farklı renkte dökülebilir mi? Series 9000’de, mizan dökümlerindeki ana grup, alt grup, ana hesap, ara hesap ve alt hesapların farklı renklerde dökülmesini sağlayabilmeniz mümkündür. Bunun için KuruluĢ programınızın Sistem/Muhasebe Parametreleri/Döküm Parametreleri–2 ekranında yer alan, “Mizan Dökümünde Renkli Dökülecek Satırlar” alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak

pencereden renkli dökülecek mizan satırlarını belirlemeniz sonrasında ayarlar butonundan, seçilen satırın hangi renkte görüntüleneceğini seçmeniz yeterlidir. Bu ekranda her seçeneğin hemen yanında 1’den 5’e kadar sıralanmıĢ özel satır rengi ifadeleri vardır. Bunlar ilgili satırların hangi renkte gözükeceğini belirlemenizde size yardımcı olacaktır. Çünkü bu ifadeler Ayarlar butonunun “rapor renkleri” seçeneği seçildiğinde karĢınıza gelecek ve bu satırların dolayısıyla mizandaki hesapların hangi renkte olacağı belirlenecektir. Örneğin döküm parametrelerinden Ana grup (1.Özel satır rengi) parametresini iĢaretlediğimizi düĢünelim, daha sonra ayarlar butonundan rapor renkleri seçeneğini tıklayıp karĢımıza gelen ekranın “Renkler” baĢlıklı bölümünden 1.Özel satır rengi ifadesinin üzerine gelelim ve ekranın sağ bölümündeki renk skalasından istediğimiz

rengi seçelim. Bu iĢlem sonrasında mizanlarınızdaki ana grupların, seçtiğiniz renkte döküldüğünü göreceksiniz.

1.8.1 Mizan föyü (80002)

Yönetim ekranlarımıza iliĢkin açıklamalarımız programınızın Yönetim baĢlıklı menüsünde detaylı olarak verilmiĢtir. Dolayısıyla mizan föyüne yönelik açıklamalarımız için bu yönetim menüsü altında yer alan Hesap Planı Mizanı Yönetimine (80002) iliĢkin açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.8.2 Mizan Kübü (080004)

Bu program ile kullanıcılarımız; verecekleri hesap kod yapısının istedikleri tarihler arasında mizanlarını birçok detayı baz alarak analiz edebileceklerdir. Şöyle ki

İlgili hesap mizanlarının aylara ve haftalara göre dağılımını,

Hesap mizanındaki fiş türünün ve durumunun ne olduğu,

Bağlı olduğu sorumluluk merkezi

gibi birçok detayı tek bir ekrandan analiz edebilme şansına sahip olacaklardır. Bu seçenekleri istekleriniz doğrultusunda çoğaltabilmeniz pek tabii ki mümkündür. Programınız bu konuda sizlere, analiz kapsamına alabileceğiniz birçok analiz boyutu sunacaktır. Programınızın en önemli detayı mouse'un sürükle bırak özelliği sayesinde analiz kapsamına alınacak tüm başlıkların hem yatay hem de dikey olarak ekrana yerleştirilebilmesidir. Programı çalıştırdığınızda öncelikle sizden tarih aralığı girmeniz istenecektir. Bu aşamada yapmanız gereken hangi tarih aralığındaki mizanları görmek istediğinizi belirtmenizdir. Son olarak da Hesap kod yapısını belirleyerek, mizanını görmek istediğiniz hesabı belirlemelisiniz. Bu belirlemeler sonrasında hesap mizanlarının bakiyeleri ekranınıza yansıyacaktır. Şimdi yapmanız gereken, mizan bilgilerinizi hangi detayları baz alarak analiz edeceğinizi belirlemeye gelmiştir. Bunun için ekranınızın Analiz boyutları bölümünde sıralanan kolon başlıklarından, analiz

kapsamına alacağınız başlıkları mouse'unuz yardımıyla ekranınızın kolonlar bölümüne ister yatay, isterseniz de dikey olarak yerleştirmenizdir. Programınız seçimlerinizi dikkate alacak ve istediğiniz bilgileri ekranınıza getirecektir. Örneğin analiz boyutlarından hafta, ay, tarih ve hesap başlığını ekranınıza dikey olarak, fiş türü başlığını da yatay olarak yerleştirebilirsiniz. Böylece ekranınızın üst yarısına fiş türlerinin, hemen altında da bu fiş türlerine ait hesapların mizan bilgisi ile mizanların aylık, haftalık ve tarih olarak bakiyelerinin ne kadar olduğu bilgisinin gruplar halinde yansıdığını göreceksiniz. Sizler daha fazla bilgi ile daha fazla sonuca ulaşabilirsiniz. Bu tamamen hangi bilgiyi hangi sırada görmek istediğinize bağlı olarak belirlenecektir.


70

Analiz ekranlarının genel özellikleri

Ekranınıza yatay ve dikey olarak yerleştirdiğiniz analiz boyutlarının yerlerini otomatik olarak değiştirebilirsiniz. Yani yatay olarak sıralanan kolon başlıklarının dikey, dikey olarak sıralanan kolon başlıklarının da yatay olarak sıralanmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için ekranınızın üst bölümünde yer alan Görünüm başlıklı menüden "çapraz değişimi"

seçmeniz yeterli olacaktır.

Ekranda sıraladığınız analiz boyutları için kriter verebilirsiniz. Yani ay, hafta ve hesap gibi başlıkların hangi detaylarda listeleneceğini belirleyebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken ilgili başlıkların yanında yer alan ok tuşunu tıklamanız ve açılacak ekrandan istediğiniz seçenekleri “evet”, istemediğiniz seçenekleri de hayır (X) olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. Örneğin hesap mizanlarının 1. haftadan 5 haftaya kadar olan bakiyelerinin listelenmesini ya da 1. aydan 5. aya kadar olan tutarlarının listelenmesini bu kriterler sayesinde belirleyebilirsiniz.

Analizinizi grafik bazında görüntüleyebilirsiniz. Bunun için yapılacak tek işlem, hangi analiz boyutuna ait grafiği görüntülemek istiyor iseniz, ilgili başlığın başında yer alan grafik işaretini mouse'umuzla seçmeniz yeterlidir. Grafiğiniz anında karşınıza gelecektir. Daha sonra da grafiğinize ilişkin düzenlemeler yapabilir, hangi şekilde görüntüleneceğini belirleyebilirsiniz. Tercih size bırakılmıştır.

Ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz Görünüm başlıklı menüde yer alan seçenekler

yardımıyla, analiz kapsamına aldığınız başlıklara ve verilere ilişkin istediğiniz düzenlemeleri yapabilirsiniz. Örneğin analiz başlık renklerinizin istediğiniz fonda görüntülenmesini, verilerinizin gözünüze hoş gelecek renklerle listelenmesini, küplerinize ait tüm bilgilerin tablo formatına çevrilmesini, kapalı olan başlık bilgilerinizin tüm detaylarıyla görüntülenmesini, hücrelerinize ait genişliklerin istediğiniz boyuta getirilmesini, tüm detayların aynı anda kapatılmasını ve açılmasını, yatay ve dikey olarak yerleştirilmiş başlıkların çapraz değişimle otomatik olarak yer değiştirmesini, tablonuza ait sorgu cümlesinin görüntülenmesini, seçilen hücreye ait detay bilgilerin küp görüntüsünün altında bir tabloda listelenmesini, küpte yer alan kolon ve satır toplamlarının isteğinize göre sonda, başta, sabit ya da yok olmasını, küpünüzün Düz, 3 boyutlu ve karışık olarak görüntülenmesini, küplerinizde listelenen hücrelerin çerçeveli olarak görünmesini, tutar-miktar vb. alanların ondalık hane sayısının belirlenmesini sağlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra bu menüde yer alan Görünüm Planı Yöneticisi seçeneğiyle analiz boyutlarında yer alan satır ve kolonlarla ilgili filtreleme vb. işlemleri yapabilir buna benzer olarak Değer yönetici seçeneğiyle de küplerde varsayılan olarak gelen kolonlarla ilgili düzenlemeleri yapabilirsiniz. En önemlisi de ekranınızdaki görüntüyü saklayabilirsiniz.

Dosya menüsündeki seçenekler ile analizini istediğiniz isimle kaydedebilir sonrasında

açabilirsiniz

Aktarım Menüsünde yer alan seçenekler ile analizinizin excel programına aktarılmasını ve

internet ortamından görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.

Yazıcı Menüsünde yer alan seçenekler ile ekranınızda listelenen analiz bilgilerinizin döküm

öncesinde sayfa ve baskı ayarlarını yapabilir, ön izleme seçeneği ile dökümünüzün kâğıt üzerinde nasıl görüntüleneceğini inceleyebilirsiniz. Ayrıca bu menüde yer alan çıktı kalitesi seçeneği sayesinde dökümünüzü Siyah-beyaz, düz ve göründüğü gibi alabilirsiniz.

Yönetim menüsünde yer alan tarih değiştir Alt+C seçeneği ile analizinizin tarih aralığını

yeniden belirleyebilirsiniz.

Programlarımızın giriş ekranının üst bölümünde yer alan Veri küpü programı ile kayıtlı olan

analizlerinizi ekrana çağırabilir ve gerekli düzenlemeleri yaparak analizinizi geliştirebilirsiniz.

1.8.3 Grup mizanı (083100)

Bu program ile parametre ekranından seçeceğiniz firma yada firmalarınıza ait muhasebe hesaplarınızın, hesap grupları ve bağlı oldukları hesap sınıflarına ait borç-alacak tutarları ile bakiyelerini listeleyebileceksiniz. Programınız birden fazla firma için mizan alabileceğiniz yapıda düzenlenmiĢtir.


71

Çünkü V12 serisi programlarımızda aynı veri tabanına bağlı birden fazla firma ile iĢlem yapılabilmektedir.

Varsayılan olarak mizanlarda sadece aktif durumda olan fiĢ hareketlerine yer verilecektir. Yani muhasebe fiĢlerinin durumu alanı “aktif” olan hareketler yer alacaktır. Grup mizanını açıklamaya

baĢlamadan önce, hesap sınıfı ve hesap grubu kavramından söz etmek istiyoruz. Tek düzen hesap planı uygulaması çerçevesinde, hesap planınızdaki ana hesapların otomatik olarak modülünüz tarafından açılabileceğini, ana hesaplardan sonra yer alan muavin ve tali hesaplarıysa, her firmanın kendi bünyelerine göre düzenleyebileceğini belirtmiĢtik. Ġlgili kanun gereği kullanılması zorunlu ana hesaplar 3 kademeden oluĢmaktadır. Kanun ilk kademe olarak hesap sınıflarını 9 madde altında toplamıĢtır;

HESAP SINIFLARI 1. Dönen Varlıklar 2. Duran Varlıklar 3. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5. Öz Kaynaklar 6. Gelir Tablosu Hesapları 7. Maliyet Hesapları 8. 9. Nazım Hesaplar

Yukarıdaki her bir hesap sınıfına ait hesap grupları da, yine ilgili kanun uyarınca hazırlanmıştır. Ana hesapların 2. kademesini oluĢturan bu hesap gruplarına da bir kaç örnek vermek istiyoruz. Örneğimizde dönen varlıklara ait hesap sınıflarını baz aldık ve hesap gruplarının madde numaralarının baĢına da dönen varlıkların madde numarası olan 1 rakamını getirdik;

HESAP GRUPLARI 10. Hazır Değerler 11. Menkul Kıymetler 12. Ticari Alacaklar 13. Diğer Alacaklar

Ġlgili kanun uyarınca kullanılması zorunlu tutulan hesap planının son aĢaması, ana hesapların açılması ile gerçekleĢmektedir. Yine dönen varlıklar sınıfının hazır değerler grubunu örnek alarak 3. ve son kademeyi oluĢturan hesaplardan bir kaç örnek vermek istiyoruz;

ANA HESAPLAR 100 Kasa 101 Alınan Çekler 102 Bankalar 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emir. (-)

Evet, yukarıdaki açıklamalarımızdan da anlaĢılacağı üzere, muhasebe hesap planının ana hesaplar toplam 3 kademeden oluĢmaktadır. Birinci kademe hesap sınıfları, ikinci kademe hesap grupları, üçüncü ve son kademeyse ana hesaplardır. Bu program yardımı ile de, muhasebe hesap planında yer alan hesap sınıfları ve hesap gruplarını hareket tutarları itibari ile inceleyebilme imkânı bulacaksınız.

Grup mizanını çalıĢtırdığınızda karĢınıza parametre giriĢleri yapacağınız bir ekran gelecektir. Girilecek parametrelerin neler oldukları aĢağıda açıklanmıĢtır; Firma/firmalar: Yukarıda da belirttiğimiz gibi mizanınızı istediğiniz firma/firmalar için alabilmeniz

mümkün olabilmektedir. ĠĢte bu alanda sizden istenen mizanınızı hangi firma yada firmalarınız için dökeceğinizi seçmenizdir.


72

Ġlk Hesap kodu- son hesap kodu: Bu alanda da yapmanız gereken mizanınızda yer almasını

istediğiniz muhasebe hesaplarının kod aralığını belirtmenizdir. Sorumluluk merkez detaylı ve sorumluluk merkez kodları: Eğer mizanınızda istediğiniz sorumluluk merkezlerine ait fiĢ hareketlerinin yer almasını istiyor iseniz öncelikle sorumluluk merkez detaylı parametresini iĢaretlemeli, akabinde de sorumluluk merkez kodları alanından

istenilen sorumluluk merkezlerinin hangileri olduğunu seçmelisiniz. FiĢ grup detaylı ve fiĢ grupları: Programlarımızda muhasebe fiĢlerinizi belirli gruplara bağlayarak takip edebilmeniz mümkün olabilmektedir. Bunun için öncelikle Muhasebe fiĢi grup tanımları (081008) programından fiĢ gruplarının tanımlanması sonrasında da muhasebe fiĢleri ekranının grup kodu

alanından ilgili grupların seçilmesi gerekmektedir. ĠĢte bu alanlarda sizden istenen öncelikle mizanınızda fiĢ grup detaylarına yer verip vermeyeceğinizi belirtmeniz akabinde de hangi fiĢ gruplarına ait hareketlere yer vereceğinizi seçmenizdir. Mizan tipi: Grup mizanını 6 ayrı döneme göre alabilirsiniz. Bunlar; Son durum; bu seçenek ile mizan alındığında, tüm hesap grupları son durumları listelenecektir. Açılış; hesap gruplarının açılış değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Dönem sonu; hesap gruplarının, bir sonraki ekrandan girilecek dönem (ay) sonu değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Dönem içi; hesap gruplarının, bir sonraki ekrandan girilecek dönem (ay) içi değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Örneğin mizan alacağınız dönem için -7- girmişseniz, sadece 7. aya ait hareketler listelenecektir. Belli tarih; hesap gruplarının sizin belirleyeceğiniz belirli bir tarihteki değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Belli tarihin ne olduğu ayrıca sorulacaktır. Tarih arası; hesap gruplarının sizin belirleyeceğiniz tarih aralığındaki değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Belli tarihin ne olduğu ayrıca sorulacaktır.

Evet, mizan tiplerini sizlere aktardık. ġimdi satır sonu butonunu tıklayarak seçiminizi yapınız. Mizan grubu: KuruluĢ programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, programlarımızda çalıĢmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. Ġkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan iĢlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket giriĢi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fiĢinde stoklar hesabı çalıĢtığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriĢ-çıkıĢı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı Ģekilde iĢlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. ĠĢte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karĢınıza gelecek ve mizanı hangi grup/gruplar bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Birden fazla mizan grubu seçmek isterseniz, o grupların bulunduğu satırdaki kutucukları kliklemeniz yeterlidir. Hesap durumu: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza tüm hesaplar, bakiyesi

olanlar, borçlu hesaplar, alacaklı hesaplar ve tüm hesaplar (işlem görmemişler dahil) seçeneklerinin yer aldığı bir pencere gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, mizan dökümlerinizi hangi seçeneği baz alarak listeleyeceğinizi seçmenizdir. Böylece sadece işlem görmüş olan tüm muhasebe


73

hesaplarınızı, sadece bakiyesi olanları, sadece borç ya da alacak bakiyesi olan hesapları yada işlem görmüş yada görmemiş olsun tüm muhasebe hesaplarınızı listeleyebilmeniz mümkün olabilecektir. Bu ekrandaki parametre giriĢleriniz tamamlandıktan sonra, eğer mizan tipi belli tarih, tarih arası veya dönem içinse, ilgili tarih veya dönem giriĢini yapacağınız bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Tarih veya dönem giriĢleri yapılıp, döküm yeri seçildikten sonra mizanınız listelenecektir. Grup mizanında aĢağıdaki bilgiler yer alır. Hesap kodu: Hesap grup ve hesap sınıflarının kodlarıdır.

Hesap adı: Hesap grup ve hesap sınıflarının isimleridir.

Borç: Ġlgili hesap grubunun (veya hesap sınıfının), seçtiğiniz mizan tipindeki toplam borç tutarıdır.

Örneğin mizan tipini son durum seçtiyseniz, bu alandaki rakam ilgili hesap grubunun veya hesap sınıfının döküm aldığınız andaki borç tutarı olacaktır.

Alacak: Ġlgili hesap grubunun (veya hesap sınıfının), seçtiğiniz mizan tipindeki toplam alacak tutarıdır.

Örneğin mizan tipini belli tarih seçtiyseniz, bu alandaki rakam ilgili hesap grubunun veya hesap sınıfının girdiğiniz tarihteki alacak tutarı olacaktır. Borç bakiye-alacak bakiye: Ġlgili hesap grubu veya hesap sınıfının, seçtiğiniz mizan tipi bazındaki borç

ya da alacak bakiyesidir. Örneğin mizan tipi son durumsa, bu alandaki bakiye hesap grubunun veya hesap sınıfının döküm aldığınız andaki bakiyesi olacaktır. Eğer parametreler ekranından birden fazla mizan grubu seçtiyseniz, hesaplarınızın seçilen gruplar bazında borç-alacak ve bakiyeleri de sütunlar halinde dökümünüzde yer alır. (alternatif döviz borç-alacak-bakiyeler, orijinal döviz borç-alacak-bakiyeler gibi).

1.8.4 Ana hesap mizanı (083200)

Mizanlar menüsünün bu bölümünden, tüm ana hesaplarınızın, istediğiniz dönemlerdeki borç-alacak tutarlarını ve bakiyelerini listeleme imkânı bulacaksınız. Tıpkı grup mizanında olduğu gibi programınız bu dökümde de sadece muhasebe fişlerinin durumu alanı “aktif” olan fişlerin

hareketlerini listeleyecektir. Bu programa girdiğinizde mizan parametreleri başlıklı bir ekran ile karşılaşacaksınız. Bu ekrandan girilecek parametreler hemen hemen grup mizanı ile aynıdır. Sadece bu ekranda farklı olarak “hesap gruplarını” başlıklı bir parametre yer almaktadır. Bu parametre ile de sizden istenen,

raporunuzda listelenecek hesapların en üst seviyelerinin de yer alıp almayacağını istiyorum ve istemiyorum şeklinde belirtmenizdir. Örneğin bu parametreyi istiyorum olarak seçer iseniz, 100,101 ve 103 şeklinde listelenen kasa hesaplarınızın, bir üst seviyeleri yani 10 Hazır değerler ve 1 Dönen varlıklar hesapları da başlık olarak yer alacaktır. Mizan parametrelerini girdikten sonra, -eğer mizan

tipini dönem sonu, dönem içi, belli tarih veya tarih arası seçtiyseniz- mizanınızın hangi tarih veya dönem itibari ile alınacağını girmeniz gerekecektir. Mizan tipi son durum veya açılış olarak seçilmişse, döküm yeri tercihinin belirleneceği ekrana ulaşılacaktır. Bu ekrandan döküm yeri seçildikten sonra ana hesap mizanınız listelenecektir. Ana hesap mizanında hesap kod ve isimleri ile parametreler ekranından seçilen mizan tipi bazında hesapların borç-alacak ve bakiyeleri listelenir. Eğer parametreler ekranından birden fazla mizan grubu seçtiyseniz, hesaplarınızın seçilen gruplar bazında borç-alacak ve bakiyeleri de sütunlar halinde dökümünüzde yer alır. (alternatif döviz borç-alacak-bakiyeler, orijinal döviz borç-alacak-bakiyeler gibi). Evet, Ana Hesap Mizanı ile ilgili açıklamalarımıza burada son veriyoruz. Bundan sonraki bölümde genel mizanın açıklamalarına geçilecektir. Şimdi mizan parametrelerini daha yakından incelemeye çalışalım. Firma/firmalar: Bu alanda sizden istenen mizanınızı hangi firma yada firmalarınız için dökeceğinizi

seçmenizdir.


74

İlk Hesap kodu- son hesap kodu: Bu alanda da yapmanız gereken mizanınızda yer almasını

istediğiniz muhasebe hesaplarının kod aralığını belirtmenizdir. Sorumluluk merkez detaylı ve sorumluluk merkez kodları: Eğer mizanınızda istediğiniz sorumluluk merkezlerine ait fiş hareketlerinin yer almasını istiyor iseniz öncelikle sorumluluk merkez detaylı parametresini işaretlemeli, akabinde de sorumluluk merkez kodları alanından

istenilen sorumluluk merkezlerinin hangileri olduğunu seçmelisiniz. Fiş grup detaylı ve fiş grupları: Programlarımızda muhasebe fişlerinizi belirli gruplara bağlayarak takip edebilmeniz mümkün olabilmektedir. Bunun için öncelikle Muhasebe fişi grup tanımları (081008) programından fiş gruplarının tanımlanması sonrasında da muhasebe fişleri ekranının grup kodu

alanından ilgili grupların seçilmesi gerekmektedir. İşte bu alanlarda sizden istenen öncelikle mizanınızda fiş grup detaylarına yer verip vermeyeceğinizi belirtmeniz akabinde de hangi fiş gruplarına ait hareketlere yer vereceğinizi seçmenizdir. Mizan tipi: Mizanınızı 6 ayrı döneme göre alabilirsiniz. Bunlar;

Son durum; bu seçenek ile mizan alındığında, tüm hesap grupları son durumları listelenecektir. Açılış; hesap gruplarının açılış değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Dönem sonu; hesap gruplarının, bir sonraki ekrandan girilecek dönem (ay) sonu değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Dönem içi; hesap gruplarının, bir sonraki ekrandan girilecek dönem (ay) içi değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Örneğin mizan alacağınız dönem için -7- girmişseniz, sadece 7. aya ait hareketler listelenecektir. Belli tarih; hesap gruplarının sizin belirleyeceğiniz belirli bir tarihteki değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Belli tarihin ne olduğu ayrıca sorulacaktır. Tarih arası; hesap gruplarının sizin belirleyeceğiniz tarih aralığındaki değerleri ile listelendiği mizan tipidir. Belli tarihin ne olduğu ayrıca sorulacaktır.

Evet, mizan tiplerini sizlere aktardık. Şimdi satır sonu butonunu tıklayarak seçiminizi yapınız. Mizan grubu: Kuruluş programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, programlarımızda çalışmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. İkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan işlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket girişi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fişinde stoklar hesabı çalıştığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriş-çıkışı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı şekilde işlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. İşte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karşınıza gelecek ve mizanı hangi grup/gruplar bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Birden fazla mizan grubu seçmek isterseniz, o grupların bulunduğu satırdaki kutucukları kliklemeniz yeterlidir. Hesap durumu: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza tüm hesaplar, bakiyesi

olanlar, borçlu hesaplar, alacaklı hesaplar ve tüm hesaplar (işlem görmemişler dahil) seçeneklerinin yer aldığı bir pencere gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, mizan dökümlerinizi hangi seçeneği baz alarak listeleyeceğinizi seçmenizdir. Böylece sadece işlem görmüş olan tüm muhasebe


75

hesaplarınızı, sadece bakiyesi olanları, sadece borç ya da alacak bakiyesi olan hesapları yada işlem görmüş yada görmemiş olsun tüm muhasebe hesaplarınızı listeleyebilmeniz mümkün olabilecektir. Hesap Gruplarını: Bu parametre ile de sizden istenen, raporunuzda listelenecek hesapların en üst

seviyelerinin de yer alıp almayacağını istiyorum ve istemiyorum şeklinde belirtmenizdir. Örneğin bu parametreyi istiyorum olarak seçer iseniz, 100,101 ve 103 şeklinde listelenen kasa hesaplarınızın, bir üst seviyeleri yani 10 Hazır değerler ve 1 Dönen varlıklar hesapları da başlık olarak yer alacaktır.

Ana hesap mizanında hesap kod ve isimleri ile parametreler ekranından seçilen mizan tipi bazında hesapların borç-alacak ve bakiyeleri listelenir.

1.8.5 Genel mizan (083300)

Bu program ile kullanıcılarımız; hareket gören tüm muhasebe hesaplarını, ana, muavin ve tali seviyelerine göre ve istedikleri dönem bazında listeleyebileceklerdir. Bu mizanda da sadece muhasebe fişlerinin durumu alanı “aktif” olan fişlerin hareketlerine yer verilecektir. Yani durumu

pasif olan muhasebe fişlerinin hareketleri yer almayacaktır. Bu mizanın ana hesap mizanından tek farkı, sadece ana hesapları değil, muavin ve tali hesapları da kapsaması ve ana hesaplar bazında toplamları listelemesidir. Yani 100, 101 ve 102 şeklinde listelenen hesaplarınızın, bir üst seviyelerinin 10 Hazır değerler 1 Dönen varlıklar hesapları ile birlikte 100,01 Nakit kasa hesabının da yani tali

hesaplarında başlık olarak yer almasıdır. Parametre olarak girilecek tüm ayrıntılar ana hesap mizanı ile aynıdır. Yani öncelikle

Firma seçimi yapılacak, (bu alanda birden fazla firma seçebilirsiniz)

Mizanın alınacağı hesaplar belirlenecek,

Sorumluluk merkezi detaylı olup olmayacağı olacaksa hangi sorumluluk merkezlerinin yer alacağı seçilecek,

Muhasebe fiĢ gruplarının dökülüp dökülmeyeceği belirtilecek,

Mizan tipi,

Mizan grubu,

Hesap durumu ve

Hesap gruplarının yer alıp almayacağı belirlenecektir. Parametre giriĢleri sonrasında döküm listelenecektir. Eğer mizan tipi belli tarih, tarih arası veya dönem içinse, ilgili tarih veya dönem giriĢini yapacağınız bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Tarih veya dönem giriĢleri yapılıp, döküm yeri seçildikten sonra genel mizanınız listelenecektir. Genel mizanda hesap kod ve isimleri ile parametreler ekranından seçilen mizan tipi bazında hesapların borç-alacak ve bakiyeleri listelenir.

1.8.6 Alt hesap mizanı (083400)

Mizanlar menüsünün bu bölümünden, tüm alt hesaplarınızın, istediğiniz dönemlerdeki borç-alacak tutarlarını ve bakiyelerini istediğiniz seviyedeki hesaplara göre listeleme imkânı bulacaksınız. Örneğin dökümünüzde 1. seviyedeki hesapların dikkate alınmasını isterseniz, 100 Kasa, 153 Ticari mallar, 320 Satıcılar, 191 Ġndirilecek KDV vb. seviyedeki hesap kodları sıralanacak ve tutarlar bu hesaplara iĢlenerek listelenecektir. Tercihinizi 2. seviye olarak kullanırsanız dökümünüzde yukarıda örneklediğiniz hesapların bir alt hesaplarına yer verilecektir. Yani 100.01, 153.01, 191.01, 320.01, 320.02 Ģeklinde olan hesaplar tutarlarıyla birlikte dökülecektir. Seviye seçiminizi hesap planı tanımlamalarınıza bağlı olarak kullanabilirsiniz. Bu mizanda da kullanıcılarımız diğer mizanlarımızda olduğu gibi muhasebe fişlerinin durumu alanı “aktif” olan fişlerin hareketlerini listeleyeceklerdir. Programa girdiğinizde karĢınıza tıpkı Ana hesap mizanı (083200) programında olduğu gibi

parametre seçimi yapacağınız ekran gelecektir. Bu ekrandaki tek farklı parametre kullanıcılarımızın yukarıda açıklamaya çalıĢtığımız hesaplarına iliĢkin seviyelerini belirledikleri parametredir. Yani bu dökümde de sizden


76

Firma seçimi yapmanız, (bu alanda birden fazla firma seçebilirsiniz)

Mizanın alınacağı hesapları belirlemeniz,

Sorumluluk merkezi detaylı olup olmayacağını olacaksa hangi sorumluluk merkezlerinin yer alacağını seçmeniz,

Muhasebe fiş gruplarının dökülüp dökülmeyeceği belirtmeniz,

Mizan tipini,

Mizan grubunu,

Hesap durumunu ve

Ek olarak seviye seçimini yapmanız istenecektir. Bu ekrandaki parametre giriĢlerinizi tamamlandıktan sonra, eğer mizan tipi belli tarih, tarih arası veya dönem için seçilmiĢse, ilgili tarih veya dönem giriĢini yapacağınız bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Tarih veya dönem giriĢleri yapılıp, döküm yeri seçildikten sonra alt hesap mizanınız listelenecektir. Alt hesap mizanında hesap kod ve isimleri ile parametreler ekranından seçilen mizan tipi bazında belirlediğiniz seviyedeki hesapların borç-alacak ve bakiyeleri listelenir.

1.8.7 Genel amaçlı hesap mizanı (083800)

Mizanlar menüsünün bu bölümünden, parametre girişleri sayesinde tamamen kendi ihtiyaçlarınıza uygun mizanlar yaratacaksınız. Programa girdiğinizde mizan parametreleri başlıklı bir ekran ile karşılaşacaksınız. Bu ekranda öncelikle sizden istenen, hesap mizanını almak istediğiniz firmayı “Firma/firmalar” alanından seçmenizdir, daha sonra da mizanınızı hangi hesap kodları için

alacağınızı belirtmenizdir. Bunun için ilk hesap ve son hesap kodu alanlarına uygun girişler yapmalısınız. Daha sonrada aşağıda tek tek açıklamaya çalışacağımız parametrelere girişleri yapılmalıdır. Mizan Tipi: Hesaplarınızın belirli zaman dilimlerindeki durumları mizan tipi başlığı ile bu alanda yer

almaktadır. Sizden istenilen, genel amaçlı mizan tipini seçmenizdir. Örneğin mizan tipini 1. seçenek olan son durum-açılış dahil olarak seçerseniz, mizanda listelenecek hesaplar son durumları ile (yani mizan aldığınız andaki değerleri ile) yer alır. Bu değerlere hesapların açılış değerleri de dahildir. Mizan tipini 10. seçenek olan açılış olarak seçerseniz, hesaplar sadece açılış değerleri ile listelenir. Mizan tipi 6. seçenek olan belirli dönemler olarak seçildiğinde, karşınıza dönem isimlerinin yer aldığı bir pencere gelir ve bu pencereden yapılan dönem seçimlerine göre mizan listelenir. Mizan tipi belirli bir tarih sonu veya belirli tarihler arası olarak seçilirse, belirli tarihlerin girileceği bir pencere açılır ve mizan hesapların girilen tarihlerdeki değerli itibari ile listelenir. Evet, yukarıdaki açıklamalarımız dikkate alarak satır sonu butonunu tıklayıp mizan tipini seçiniz. Mizan Grubu: Kuruluş programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, programlarımızda çalışmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. İkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan işlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket girişi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fişinde stoklar hesabı çalıştığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriş-çıkışı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı şekilde işlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. İşte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karşınıza gelecek ve mizanı hangi grup/gruplar bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Birden fazla mizan grubu seçmek isterseniz, o grupların bulunduğu satırdaki kutucukları kliklemeniz yeterlidir.


77

Sorumluluk Merkezleri: Mizanda sorumluluk merkezi bilgilerinin de yer alıp almayacağı bu alanda

belirtilecektir. İlk Sorumluluk Merkezi-Son Sorumluluk Merkezi: Yukarıdaki parametreyi detaylarını istiyorum

olarak cevapladıysanız, bu alanlara genel amaçlı hesap mizanınızda yer alacak muhasebe hesaplarının hareketlerine ilişkin sorumluluk merkezi kod aralığını girebilirsiniz. Böylece mizanda sadece kodları girilen sorumluluk merkezlerinden kaynaklanan hareketler listelenir. Aksi durumda sorumluluk merkezleri dökümde baz alınmaz. Bakiye Hesaplama Şekli: Bu alanda da sizden istenen, mizan dökümünde fark bakiye toplamlarının

hangi detaya göre hesaplanacağını belirtmenizdir. Bu amaca yönelik programınızın size üç seçenek sunacaktır. Bu alanda ki seçiminizin Fark Bakiye (Toplamı Alt Hesaptan) olması durumunda hem borç hem de alacak bakiyesi veren alt

hesapların hem alacak hem de borç bakiye toplamları dökümde yer alır. Fark Bakiye (Toplamı Ana Hesaptan) olarak seçilirse hem borç hem de alacak bakiyesi olan

hesapların sadece fark bakiyesi toplamının ne kadar olduğu dökümde yerini alacaktır. Yukarıda açıklamaya çalıştığımız parametre girişlerinizi tamamladıktan sonra sıra, mizanınızda hangi hesapların yer alacağını belirlemeye gelmiştir. Bunun belirleme ise ekranınızın alt bölümünde yer alan parametre seçimlerine göre yapılacaktır. Şimdi bu parametreleri açıklamaya çalışalım. Ana Hesap Gruplarını: Mizanda ana hesap gruplarının yer alıp almayacağı bu alanda belirtilecektir.

Dolayısıyla bu parametrenin başında yer alan kutucuk işaretlenirse mizanda hareket gören hesaplar sadece bağlı oldukları ana hesap grupları bazında listelenecektir. Örneğin 102 bankalar ve 120 alıcılar ana hesabınızda borç hareketi olduğunu düşünelim ve mizanımızı da sadece bu seçeneği işaretleyerek alalım. Bu durumda dökümde 102 ve 120 ana hesaplara ait tutarlar ayrı ayrı yer almak yerine sadece bu hesapların bağlı olduğu 1 (Dönen varlıklar) hesap grubu altında listelenecektir. Alt Hesap Gruplarını: Mizanda alt hesap gruplarının yer alıp almayacağı bu alanda belirtilecektir.

Dolayısıyla bu parametre işaretlenirse sadece hareket gören hesapların bağlı oldukları alt hesap gruplarına yer verilecek bu hesapların bağlı oldukları ana hesap grupları dökümde baz alınmayacaktır. Örneğin 120 alıcılar ana hesabınızda borç hareketi olduğunu düşünelim ve mizanımızı da sadece bu seçeneği işaretleyerek alalım. Bu durumda dökümde 120 ana hesabı tutarı sadece bu hesapların bağlı olduğu 12 (Ticari alacaklar) alt hesap grubu altında listelenecek, bu grubun bağlı olduğu 1 (Dönen varlıklar) ana grubuna yer verilmeyecektir. Ana Hesapları: Mizanda ana hesapların yer alıp almayacağı bu alanda belirtilecektir. Yani

hareketlerinizin bağlı olduğu 120 alıcılar, 153 stoklar 320 satıcılar gibi ana hesaplarında ayrı satırlar halinde belirtilmesini istiyor iseniz bu parametrenin başında yer alan kutucuğu işaretlemeniz yeterli olacaktır. Ara Hesapları: Mizanda tanımladığınız ara hesapların yer alıp almayacağı bu alanda belirtilecektir.

Örneğin 320.001.01 gibi hesap tanımınız var ise 320.001 ara hesabına ait tutarında ayrıca belirtilmesini istiyor iseniz bu parametreyi işaretlemeniz yeterli olacaktır. Alt Hesapları: Mizanda alt hesapların yer alıp almayacağı bu alanda belirtilecektir. Yani 320.001.01

şeklide tanımlanan hesaplara mizanınızda yer alacak ise bu parametrede işaretli olmalıdır. Yukarıda açıklamaya çalıştığımız parametre girişlerini yaptıktan sonra <F2> veya <ENTER> tuşuna basınız. Mizanınız yaratılıyor… Şeklinde bir mesaj ile karşılaşacaksınız. Kısa bir müddet sonra bu mesaj kaybolacak ve döküm yerini seçmeniz istenecektir. İlgili seçiminizi de yaptıktan sonra genel amaçlı mizanınız listelenecektir. Mizanınızda yer alan başlıklar diğer mizanlardan farklı olmadığı için burada tekrar açıklamıyoruz.


78

1.8.8 BirleĢtirilmiĢ Veritabanları Bazında Mizan

Bu bölümle ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce BirleĢtirilmiĢ Ģirketler (konsolidasyon) kavramından kısaca bahsetmek istiyoruz. Tek bir varlık olarak ele alınan bir grubun (holdingler yada bünyesinde farklı firmaların hesaplarını tutan Ģirketler bu gruplara örnek gösterilebilir.) bir bütün olarak sonuçlarını ve mali durumlarını ortaya koymak üzere (kar ve zarar durumları) o gruba ait Ģirketlerin hesaplarını birleĢtirmeye iliĢkin muhasebe uygulamasıdır. Konuyu biraz daha açmak gerekirse, birleĢtirilmiĢ Ģirketler için Ģöyle bir örnek verebiliriz; Bir merkez ve 5 Ģube olmak üzere muhasebe hareketleriniz toplam 6 koldan yürüyor. Sene sonunda muhasebe hesap sonuçlarının tümünü veya Ģubelere ait muhasebe hesap sonuçlarını bir firma altında toplayıp mizan almak istiyorsunuz. ĠĢte bu bölümden veri tabanınıza bağlı olan tüm firmaların mizanlarını birleĢtirilmiĢ olarak alabileceksiniz. Yapılacak tek iĢlem veritabanının seçilmesidir.

1.8.8.1 Grup mizanı (083110)

Bu bölümden alacağınız mizan ile programınızın Grup mizanı (083100) bölümünden aldığınız mizan içerik ve işleyiş olarak birbirinin aynıdır. Aralarındaki tek fark; Grup mizanında (083100) mizanın

hangi firma yada firmalar için alınabileceği belirlenebiliyorken bu mizanda firma ayrımı yapılmaksızın veritabanında ki tüm firmaların hesapları tek bir mizanda birleştirilmiş olarak listelenecektir. Yani tüm firmalarınızın borç alacak tutarı ile bakiyeleri yer alacaktır. Dolayısıyla bu mizanı almadan önce veri tabanı seçimi yapmalısınız. Bu mizanın en önemli özelliği başka sunucuları destekleyecek şekilde düzenlenmiş olmasıdır. Amacımız birden fazla firması olan ve firma datalarını farklı sunucularda takip eden işletmelerin mizan dökümlerini istedikleri sunuculardaki datalarını birleştirerek alabilmelerini sağlamaktır. Bu amaçla mizanın parametre ekranında ki “veri tabanı seçimi”

parametresi “sunucu” seçiminin yapılabileceği şekilde yapılandırılmıştır. Böylece seçilen sunucunun istenen veritabanı listeye eklenebilecek ve ilgili veritabanlarının mizanı birleştirilmiş olarak listelenebilecektir. Bu mizanda yer alan parametrelere ve döküm başlıklarına ait detaylı bilgi için Grup mizanına (083100) ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.8.8.2 Ana hesap mizanı (083210)

Bu bölümden seçeceğiniz veri tabanına bağlı tüm firmaların muhasebe hesaplarını tek bir mizanda birleştirilmiş olarak yani firmaların tüm ana hesaplarını, istediğiniz dönemlerdeki borç-alacak tutarlarını ve bakiyelerini listeleme imkânı bulacaksınız. Programa girdiğinizde sizden öncelikle

Veri tabanı seçimi yapmanız beklenecektir. V12 serisi programlarımızda birleştirilmiş mizan dökümleri başka sunucuları destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılmıştır. Dolayısıyla bu alandan başka sunuculardaki veritabanlarının seçimi de yapılabilecektir. Amacımız birden fazla firması olan ve firma datalarını farklı sunucularda takip eden işletmelerin mizan dökümlerini istedikleri sunuculardaki datalarını birleştirerek alabilmelerini sağlamaktır. Böylece seçilen sunucunun istenen veritabanı bu alandan listeye eklenebilecek ve ilgili veritabanlarının mizanı birleştirilmiş olarak listelenebilecektir.

Veritabanı belirlendikten sonra mizanı hangi hesaplar için alacağınızı seçmeniz,

Mizanı sorumluluk merkezi detaylı alıp almayacağınızı eğer alacak iseniz hangi sorumluluk merkezlerine göre alacağınızı belirtmeniz,

Aynı şekilde mizanı fiş grup detaylı alıp almayacağınızı eğer alacak iseniz hangi fiş gruplarına göre alacağınızı belirtmeniz,

Mizan tipini, mizan grubunu, hesap durumunu ve mizanda hesap gruplarını isteyip istemediğinizi belirtmeniz istenecektir.

Bu parametrelerle ilgili ayrıntılı bilgi için Ana hesap mizanı (083200) programından yararlanabilirsiniz. Parametre girişlerinizden sonra mizanınız listelenecektir.


79

1.8.8.3 Genel mizan (083310)

Bu program ile seçeceğiniz veritabanına bağlı olan tüm firmaların hareket gören tüm muhasebe hesaplarını, ana, muavin ve tali seviyelerine göre ve istediğiniz dönem bazında listeleyeceksiniz. Programın çalıĢma mantığı Genel mizan (083300) programı ile aynıdır. Aralarında ki tek fark bu

mizanda veri tabanına bağlı tüm firmaların hesapları listeleniyorken diğerinde seçilen firmalara ait mizanının alınmasıdır.

1.8.8.4 Alt hesap mizanı (083410)

Bu bölümünden, seçeceğiniz veri tabanına bağlı tüm firmaların alt hesaplarını, istediğiniz dönemlerdeki borç-alacak tutarlarını ve bakiyelerini, istediğiniz seviyedeki hesaplara göre listeleme imkânı bulacaksınız. Mizanın alınıĢ Ģekli ve içeriği diğer mizanlar ile aynı olduğundan burada tekrar açıklama gereği duymuyoruz. Mizanda yer alan parametrelere ve döküm baĢlıklarına ait detaylı bilgi için Grup mizanına (083100) yada Alt hesap mizanına (083400) ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.8.9 Alternatif ġirketler Bazında Mizan

Bu bölümde yer alan programlar ile; yabancı ortaklı çalıĢan firmaların hesaplarını eĢleĢtirmeleri sonrasında mizanlarını listelemeleri iĢlemi geçekleĢtirilecektir. ġimdi nasıl bir yol izleneceğini inceleyelim.

1.8.9.1 Alternatif mizan parametreleri (083012)

Bu programla ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce, sizlere alternatif Ģirket mizanı kavramından kısaca söz etmek istiyoruz. Programımızın bu bölümü genellikle yabancı ortaklarla çalıĢan firmalar tarafından kullanılmaktadır. ġöyle ki yabancı ortaklı çalıĢan firmaların hesaplarını kontrol edebilmek ve ortaklarına hesap durumları ile ilgili bilgiler sunabilmek için muhasebe hesaplarını eĢleĢtirmeleri gerekmektedir. Yani kendi tek düzen hesap planı numaraları ile yabancı muhasebe hesap kartı numaralarını eĢleĢtirmek ve yabancı ülke mizanı oluĢturmak durumundadırlar. Önemli Not! Alternatif mizan oluşturmadan önce dikkat edilmesi gereken en önemli konu, yabancı ortaklı çalıştığınız firmalar için, kendi tek düzen hesap planınızdan eşleştireceğiniz hesapları daha önceden açmış olmanızdır. Hesap tanıtım kartlarının açılması ile ilgili ayrıntılı ile ilgili bilgi için, Bkz. Hesap Planı ve Kartlar.

ĠĢte programınızın bu bölümünden, muhasebe kart numaralarının eĢleĢtirilmeleri ve mizan dökümlerinin alınabilmesi için parametre giriĢleri yapılacaktır. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli konu, kendi tek düzen hesap planınızdan eĢleĢtireceğiniz hesapların, alt hesaplar olmasıdır. Programa girdiğinizde karĢınıza gelecek ekranın sol bölümü ortak çalıĢtığınız yabancı firmaların hesaplarına, sağ bölümü ise kendi tek düzen hesap planınıza ayrılmıĢtır. Tabloda yapılacak giriĢleri bir örnek yardımıyla açıklamaya çalıĢalım, Sizin 100 hesap koduyla başlayan


80

100.01.001 (Merkez kasa hesabı), 100.02.001 (Şube kasa hesabı) 101.01.001 (Alınan Çekler Kasası), 101.02.001 (Tahsildeki Çekler Hesabı) vb.

Hesapları, yabancı muhasebe hesabında 001’li hesap ile eĢleĢtireceğinizi düĢünelim. Bu durumda yapmanız gereken tablonuzun hedef hesap baĢlıklı alanına 001 kodunu girmek olmalıdır. Daha sonra kaynak hesap baĢlıklı alana geçip yukarıda sıraladığımız kasaların (alınan çekler kasası, tahsildeki çekler vb.) kodlarını girmenizdir. Bu iĢlemlerden sonra kaynak hesaptaki bilgilerin hedef hesaptaki 001 kodu ile eĢleneceği programa tanıtılmıĢ olacaktır. Bu aĢamada yapmanız gereken ALT+S tuĢları ile yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak bilgilerinizi kayıt etmek olmalıdır.

1.8.9.2 Grup mizanı (83120)

Bu program ile oluĢturmuĢ olduğunuz alternatif mizandaki muhasebe hesaplarınıza ait borç-alacak tutarları ile bakiyeleri listelenecektir. Programa girdiğinizde karĢınıza Alternatif mizan parametreleri baĢlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan yapılacak giriĢler Grup mizanı (083100) programı ile aynıdır. Yani mizanınız için sizden;

Firmalarınızı seçmeniz,

Hangi hesaplara ait mizan alacağınızı belirtmeniz.

Mizanı sorumluluk merkezi detaylı alıp almayacağınızı eğer alacak iseniz hangi sorumluluk merkezlerine göre alacağınızı belirtmeniz,

Aynı şekilde mizanı fiş grup detaylı alıp almayacağınızı eğer alacak iseniz hangi fiş gruplarına göre alacağınızı belirtmeniz,

Mizanın tipini (son durum, kapanıĢ açılıĢ vb.),

Mizan grubunu (ana grup, alternatif vb) ve

Hesap durumunu (tüm hesaplar, bakiyesi olanlar, borçlu hesaplar, alacaklar hesaplar) Seçmeniz istenecektir. Eğer bu ekrandan mizan tipini dönem sonu, dönem içi, belli tarih veya tarih arası belirttiyseniz mizanınızın hangi tarih veya dönem itibari ile alınacağının girileceği bir baĢka ekran ile karĢılaĢılacaktır. Aksi durumda direk döküm ekranını seçmeniz istenecektir. Parametre giriĢlerinizi yapıp, döküm yerini de belirledikten sonra Alternatif ġirketler Bazında Grup Mizanızın listelenecektir. Mizanınızda, muhasebe hesaplarınızın kodu, adı, borç alacak tutarı ile borç alacak bakiyeleri ayrı baĢlıklar halinde sıralanacaktır. Bu bölümle ile ilgili ayrıntılı bilgi için Grup mizanına (083100) ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.8.9.3 Ana hesap mizanı (083220)

Bu bölümünden, oluşturmuş olduğunuz alternatif mizandaki tüm ana hesaplarınızın, borç-alacak tutarlarını ve bakiyelerini listeleme imkânı bulacaksınız. Bu programa girdiğinizde de karşınıza mizan parametreleri başlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranda ilk olarak ana hesap mizanını almak istediğiniz firma seçimini yapmalısınız, mizanınızda listelenecek hesapların kod aralığını, mizanın tipini, mizanın grubunu, hesap durumunu ve hesap gruplarının dökülüp dökülmeyeceğini belirlemeniz gerekmektedir. Eğer bu ekrandan mizan tipini dönem sonu, dönem içi, belli tarih veya tarih arası seçtiyseniz mizanınızın hangi tarih veya dönem itibari ile alınacağının girileceği bir başka ekran ile de karşılaşılacaktır. Mizan tipi son durum veya açılış olarak seçilmişse, bu durumda döküm yeri tercihinin belirleneceği ekrana ulaşılacaktır. Döküm yeri seçildikten sonra da alternatif şirketler bazından ana hesap mizanınız listelenecektir. Ana hesap mizanında hesap kod ve isimleri ile parametreler ekranından seçilen mizan tipi bazında hesapların borç-alacak ve bakiyeleri listelenir.


81

1.8.9.4 Genel mizan (083320)

Bu program ile oluşturmuş olduğunuz alternatif mizanda hareket gören tüm muhasebe hesaplarınızı, ana, muavin ve tali seviyelerine göre ve istediğiniz dönem bazında listeleyeceksiniz. İlgili programa girdiğinizde, yine sizden parametre girişleri yapmanız istenecektir. Dolayısıyla mizanda listelenecek

Genel mizanı alacağınız firma seçimini,

Hesapların kod aralığını,

Mizanın tipini

Mizan grubunu

Hesap durumunu ve

Hesap gruplarının dökülüp dökülmeyeceğini

Belirlemeniz istenecektir. Parametreleri belirledikten sonra genel mizanınız istediğiniz detayları listeleyecektir. Bu bölümle ilgili ayrıntılı bilgi için Bkz. Mizanlar /Genel Mizanlar bölümü

1.8.9.5 Alt hesap mizanı (083420)

Bu bölümden, sadece oluĢturmuĢ olduğunuz alternatif mizandaki alt hesaplarınızın istediğiniz dönem bazında mizanı alınacaktır. Mizan alınıĢ Ģekli ve içeriği diğer mizanlar ile aynı olduğundan burada tekrar açıklamıyoruz.

1.8.9.6 Alternatif mizan parametreleri listesi (083013)

Alternatif Ģirketler bazında mizan modülünün giriĢ bölümünde de değindiğimiz gibi, yabancı ortaklı çalıĢan firmaların hesaplarını kontrol edebilmek ve ortaklarına hesap durumları ile ilgili bilgiler sunabilmek için muhasebe hesaplarını eĢleĢtirmeleri gerekmekteydi. Yani kendi tek düzen hesap planı numaraları ile yabancı muhasebe hesap kartı numaralarını eĢleĢtirmek ve yabancı ülke mizanı oluĢturmak durumundaydılar. ĠĢte programınızın bu bölümünde de kendi hesap planınız ile yabancı ortaklı çalıĢtığınız firmaların eĢleĢtirmiĢ olduğunuz hesaplarını tek bir ekrandan listeleyebileceksiniz. Programa girdiğinizde sizden sadece döküm yerini seçmeniz istenecektir. Bu seçim sonrasında alternatif mizan parametreleriniz yaptığınız eĢleĢtirmeler doğrultusunda listelenecektir.

1.9 Raporlar & Grafikler

Muhasebe hareketleriniz ile ilgili ayrıntılı raporlar ve hesap grafiğini içeren bu seçeneğe girdiğinizde, karĢınıza çeĢitli içeriklerdeki programlardan oluĢan bir alt menü gelecektir. ġimdi, raporlar alt menüsünde yer alan programların neler olduklarını sıra ile incelemeye baĢlayalım.

1.9.1 Muavin Döküm

Hareket gören tüm hesaplarınızın ayrı sayfalarda ve muavin bazda listelendiği bölümdür. Muavin dökümü karĢı hesap detaylı, döviz detaylı, cari detaylı ve sorumluluk merkezi seçimli olarak da alabilirsiniz.

1.9.1.1 Standart muavin döküm (084110)

Kod aralığını gireceğiniz muhasebe hesaplarına ait hareketlerin, istenilen grup (ana-alternatif-orijinal-stok vb.) bazında listelendiği bölümdür. Programa girdiğinizde parametreler baĢlıklı bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Standart grup bazında muavin döküm almadan önce aĢağıdaki parametreleri girmelisiniz. Firma/firmalar: Bu alanda sizden muavin dökümünü hangi firmalarınız için alacağınızı

belirtmenizdir. Programınız birden fazla firma için döküm alabileceğiniz yapıda düzenlenmiştir. Çünkü V12 serisi programlarımızda aynı veri tabanına bağlı birden fazla firma ile işlem yapılabilmektedir.


82

Ġlk hesap kodu-ilk hesap adı: Muavin dökümünüzde yer alacak ilk muhasebe hesabının kodunu

veya kodunu hatırlayamıyorsanız adını bu alanlara girmelisiniz. Muhasebe hesap kod veya isimlerini F10 listesinden de seçebilirsiniz. Son hesap kodu-son hesap adı: Muavin dökümünüzde yer alacak son muhasebe hesabının

kodunu veya kodunu hatırlayamıyorsanız adını bu alanlara girmelisiniz. Seçiminizi F10 listesinden de yapabilirsiniz. Devreden: Muhasebe hesaplarının, biraz sonra gireceğiniz baĢlangıç tarihine devreden tutarlarının

da dökümünüzde yer almasını istiyorsanız, bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak evet seçimini yapmalısınız. Bu durumda dökümünüzün ilk satırında devreden tutar yer alacaktır. Ġstenen grup: Bu alana gelindiğinde, tanımlı olan grup isimleri bir pencere içinde karĢınıza

gelecektir. Sizden istenilen, muavin dökümünüzün hangi grup bazında alınacağını seçmenizdir (Bkz. Ana Hesap Mizanı/Mizan Grubu alanı). BaĢlangıç tarihi-bitiĢ tarihi: Kodunu girdiğiniz muhasebe hesaplarının hangi tarihler arasındaki

hareketlerinin listelenmesini istiyorsanız, bu alanlara ilgili baĢlangıç ve bitiĢ tarihlerini giriniz. Sayfa atlasın: Muavin dökümünüzde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak

atlamasını istiyor iseniz bu alanı “evet” olarak seçmelisiniz. Parametre giriĢleri tamamlandıktan sonra F2 tuĢuna basmalı ve döküm yerini seçmelisiniz. Ġlgili seçiminizi yaptığınızda muavin dökümünüz listelenecektir. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Tarih: Ġlgili muhasebe hesabının hareket gördüğü tarihler bu alanda yer almaktadır.

FiĢ sıra no: Ġlgili muhasebe hesabının, ilgili tarihteki hangi sıra nolu fiĢ ile hareket gördüğünü bu

alanda görebilirsiniz. Yevmiye no: Ġlgili muhasebe hesabının hangi yevmiye nolu fiĢ ile hareket gördüğü bu alanda yer

alacaktır. Sorumluluk merkezi: Ġlgili satırdaki hareketin hangi sorumluluk merkezine ait olduğudur.

Açıklama: Ġlgili tarihteki hareket için muhasebe fiĢinden girilen açıklamadır. Eğer bu satırdaki hareket

entegrasyon ile oluĢan bir muhasebe fiĢine aitse, bu durumda açıklama alanında entegrasyonun kaynağı olan evraka ve carisine iliĢkin bilgiler yer alır. Örneğin Fat:12 Y carisi gibi. Borç: Girilen muhasebe fiĢi ile bu hesap borçlanmıĢsa, borç tutarını bu alanda görebilirsiniz.

Alacak: Girilen muhasebe fiĢi ile hesap alacaklanmıĢsa, alacak tutarı bu alanda izlenecektir.


83

Borç bakiye-alacak bakiye: Borç-alacak alanlarının matematiksel farkı bu alanlardan birine

yansıyacaktır.

1.9.1.2 KarĢı hesap detaylı muavin döküm (084115)

Muhasebede her hareket için en az iki hesap çalıĢır. Örneğin peĢin olarak mal aldığınızda, kasa hesabı alacaklanır, stoklar hesabı borçlanır. Yada stok alıĢı yaptığınız bir satıcınızın hesabı borçlanırken KDV hesabı ile stok hesabı alacaklanır. ĠĢte bu program ile hareketleri listelenen muhasebe hesapları, karĢı hesap detayları ile birlikte dökülecektir. Örneğin muavin dökümünüzde kasa hesabının hareketleri listeleniyorsa, kasa karĢısında çalıĢan muhasebe hesabının kod ve ismi de dökümünüzde yer alır. Aynı Ģekilde satıcı firmanızın hesabı listeleniyor ise bu hesaba karĢılık çalıĢan stok ve KDV hesabının kodu ve ismi de dökümde yer alır. KarĢı hesap detaylı muavin dökümünün mantığını ve Standart muavin dökümü (084110) ile aralarında nasıl bir farklılık olduğunu açıklamaya çalıĢtık. Parametre giriĢleri ve dökümünüzde yer alacak bilgiler standart muavin döküm ile aynıdır. Sadece bu dökümde belirttiğimiz gibi ek olarak karĢı hesap kodu ve karĢı hesap adı kolonları yer alacaktır. Bu yüzden karĢı hesap detaylı muavin dökümüne iliĢkin açıklamalarımızı burada bitiriyoruz. Daha fazla bilgi için Standart muavin dökümüne (084110) ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.9.1.3 Cari hesap detaylı muavin döküm (084116)

KarĢı hesap detaylı muavin dökümüne ait açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi muhasebede her hareket için en az iki hesap çalıĢır. Verdiğimiz örnekleri hatırlayacak olursak peĢin olarak mal alındığında, kasa hesabının alacaklanacağını, stoklar hesabının da borçlanacağını aynı Ģekilde stok alıĢı yapılan bir satıcının hesabının alacaklandığını, KDV hesabı ile stok hesabının borçlandığını ifade etmiĢtik. ĠĢte bu dökümde bir önceki dökümümüz olan karĢı hesap detaylı muavin dökümdeki gibi sadece karĢı hesap kodları değil, karĢı hesapların detaylarına da yer verilecektir. Örneğin 100.01.001-Kasa hesabınızın olduğunu ve bu hesaba iliĢkin cari detaylı muavin dökümü aldığınızı düĢünelim. Bu dökümde kasa hesabının girilen tarih sınırlarındaki hareketleri, muhasebe fiĢinin tarihi, yevmiye numarası ve sıra numarası ile sınırlı kalmayacak, bu bilgilere ek olarak kasaya karĢı çalıĢan cari hesaba (banka hesabı, personel hesabı gibi) ait detaylarda listelenecektir, Cari hesabın cinsi, kodu ve adı, ayrıca kasa hareketini doğuran evrakların bütün detay bilgileri (evrak no, belge no, tarih, vade, açıklama gibi) dökümde yer alacaktır. Cari detaylı muavin dökümde bu detayları görebilmek için, muhasebe fiĢlerinin entegrasyon ile oluĢmuĢ olması gerekir. Programınız ancak bu Ģekilde ilgili hesapların kaynağına inerek cari hesap detaylarını listeleyebilecektir. Programın çalıĢma mantığı ve sizden istenen parametre giriĢleri diğer dökümlerimiz ile aynıdır. Yani bu dökümde de öncelikle

Firma seçimi yapmanız, (birden fazla firma seçebilirsiniz)

Hangi hesap kodlarına yer vereceğinizi belirtmeniz,

Seçtiğiniz hesapların biraz sonra gireceğiniz baĢlangıç tarihine devreden tutarlarının dökümünüzde yer alıp almayacağını belirtmeniz,

Hesaplarınızın hangi tarihler arasındaki hareketlerini listeleyeceğinizi seçmeniz.

En son olarak da dökümde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir

Parametre giriĢleri tamamlandıktan sonra dökümünüz istediğiniz detayları size listeleyecektir. Dökümünüzde seçtiğiniz muhasebe hesaplarının hareket gördüğü tarihler, muhasebe fiĢlerinin sıra ve yevmiye numarası, fiĢin tipi, hareketin kaynağı olan evrakın evrak numarası ve tarihi, belge numarası ve tarihi, vadesi, muhasebe hesabına karĢı çalıĢan karĢı hesabın cari cinsi (müĢteri, satıcı, kasa, banka gibi), karĢı cari hesabın kodu ismi, hareketin hangi sorumluluk merkezine ait olduğu, hareket için muhasebe fiĢinden girilen açıklaması, girilen muhasebe fiĢi ile hesap borçlanmıĢsa borç


84

tutarı, alacaklanmıĢsa, alacak tutarı, en son olarak da borç-alacak alanlarının matematiksel farkı borç/alacak bakiye alanlarından birine yansıyacaktır.

1.9.1.4 Döviz detaylı muavin döküm (084120)

Muhasebe modülünüz ile hesaplarınızı ana grubun (genellikle TL’dir) yanı sıra, alternatif döviz cinsi ve orijinal döviz ile de takip edebileceğinizi biliyorsunuz. ĠĢte bu döküm sayesinde, muhasebe hesaplarınızın hareketlerini tanımlı olan tüm döviz cinsileri bazında listeleyebileceksiniz. Programa çalıĢtırdığınızda öncelikle sizden tıpkı diğer dökümlerimizde olduğu gibi firma seçimi yapmanız istenecektir. Dökümünüzü birden fazla firma için alabilirsiniz. Tercih size bırakılmıĢtır. Daha sonrada hareketlerini listeleyeceğiniz muhasebe hesaplarının kod aralığını, dökümde devir bilgilerinin yer alıp almayacağını, hareketlerinizi hangi tarih aralığına göre sınırlayacağınızı en son olarak da dökümde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir. Bu giriĢler yapılıp döküm yeri seçildikten sonra seçtiğiniz hesapların hareketleri döviz detaylı olarak listelenecektir. Döviz detaylı muavin dökümünüzde yer alan bilgiler standart muavin dökümü ile aynıdır. Yalnız bu dökümde, ilgili muhasebe hesabının hareketleri ana, alternatif ve orijinal olmak üzere her üç döviz cinsi ile listelenecektir.

1.9.1.5 Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084130)

Muavin döküm menüsünün bu programı, muhasebe hesaplarının sadece istediğiniz sorumluluk merkezlerinden kaynaklanan hareketlerini listeleyecektir. Zaten bu dökümü diğer muavin dökümlerinden ayıran temel özellikte hareketlerin sorumluluk merkezlerine göre sınırlandırılmasıdır. Programı çalıĢtırdığınızda öncelikle sizden,

Firma seçimi yapmanız, (birden fazla firma seçebilirsiniz)

Dökümünüzde hangi hesap kodlarına yer vereceğinizi belirtmeniz,

Seçtiğiniz hesap kodlarının hangi sorumluluk merkezlerinden gerçekleĢen hareketlerini listeleyeceğinizi belirtmeniz,

Seçtiğiniz hesapların biraz sonra gireceğiniz başlangıç tarihine devreden tutarlarının dökümünüzde yer alıp almayacağını belirtmeniz,

Hesaplarınızın hangi tarihler arasındaki hareketlerini listeleyeceğinizi seçmeniz,

En son olarak da dökümde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir

Parametre giriĢleri tamamlandıktan sonra programınız seçtiğiniz muhasebe hesaplarının seçtiğiniz sorumluluk merkezlerinden gerçekleĢen hareketlerini listeleyecektir. Dökümünüzde aĢağıdaki detaylar yer alacaktır. Tarih: Ġlgili muhasebe hesabının hareket gördüğü tarihler bu alanda yer almaktadır.

FiĢ Sıra No: Ġlgili muhasebe hesabının, ilgili tarihteki hangi sıra nolu fiĢ ile hareket gördüğünü bu

alanda görebilirsiniz. Yevmiye No: Ġlgili muhasebe hesabının hangi yevmiye nolu fiĢ ile hareket gördüğü bu alanda yer

alacaktır. Sorumluluk Merkezi: Ġlgili satırdaki hareketin hangi sorumluluk merkezine ait olduğudur.

Açıklama: Ġlgili tarihteki hareket için muhasebe fiĢinden girilen açıklamadır. Eğer bu satırdaki hareket

entegrasyon ile oluĢan bir muhasebe fiĢine aitse, bu durumda açıklama alanında entegrasyonun kaynağı olan evraka ve carisine iliĢkin bilgiler yer alır. Örneğin Fat:12 Y carisi gibi.


85

Borç: Girilen muhasebe fiĢi ile bu hesap borçlanmıĢsa, borç tutarını bu alanda görebilirsiniz.

Alacak: Girilen muhasebe fiĢi ile hesap alacaklanmıĢsa, alacak tutarı bu alanda izlenecektir.

Borç Bakiye-Alacak Bakiye: Borç-alacak alanlarının matematiksel farkı bu alanlardan birine

yansıyacaktır.

1.9.1.6 Sorumluluk merkezi çoklu seçimli muavin döküm (084140)

Bu program tıpkı bir önceki bölümümüzde açıklamaya çalıştığımız sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm mantığında çalışır. Muhasebe hesaplarınızın sadece sizin seçtiğiniz sorumluluk merkezlerinden kaynaklanan borç, alacak ve bakiyeleri ayrı ayrı listelenir. Ancak bu dökümün diğerinden farkı, istediğiniz kadar sorumluluk merkezini herhangi bir sıralamaya (kod aralığı girişine) bağlı kalmadan seçebilmenizdir. Bunun için sorumluluk merkezi alanında karşınıza gelecek pencereden döküme dahil edilecek sorumluluk merkezlerinin kutucuklarına space (ara çubuğu) ile çek () işareti konmalıdır.

1.9.1.7 BirleĢtirilmiĢ Muavin Döküm

Bu bölümde yer alan programlar ile hesapları birleĢtirilmiĢ firmalara yönelik muavin dökümleri alınacaktır. Bu menüye girildiğinde karĢınıza; Standart muavin döküm, Döviz detaylı muavin döküm ve Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm, programlarından oluĢan bir alt menü gelecektir. Bu programların çalıĢma mantığı bir önceki bölümde açıklamaya çalıĢtığımız muavin dökümleri ile aynıdır. ġimdi her bir programa kısaca değinelim.

1.9.1.7.1 Standart muavin döküm (084150)

Bu muavin dökümü ile kullanıcılarımız; firma ayrımı yapmaksızın seçecekleri veritabanına bağlı olan tüm firmalarının hesaplarına yönelik döküm alacaklardır. Programın çalıĢma mantığı Standart muavin döküm (084110) programı ile aynıdır. Aralarındaki tek fark standart dökümde firma seçimi

yapabiliyorken burada veri tabanı seçimi yapılacak, dolayısıyla veritabanında ki tüm firmaların hesaplarına ait muavin dökümü alınacaktır. Programı çalıĢtırdığınızda karĢınıza gelecek olan tüm parametreler Standart muavin döküm (084110) programı ile aynı olacaktır. Yani sizden muavin

dökümünü alacağınız veri tabanı seçimi haricinde, hesapların kod aralığını, muhasebe hesaplarının hangi tarihler arasındaki hareketlerini baz alınacağınızı, bu hesapların girdiğiniz baĢlangıç tarihine devreden tutarlarının dökümünüzde yer alıp almayacağını, dökümünüzü hangi grup bazında alınacağınızı ve dökümünüzde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir. Tüm bu gereklilikler sağlandıktan sonra seçtiğiniz veri tabanındaki tüm firmalarınız için standart muavin dökümünüz listelenecektir. Bu döküme iliĢkin daha detaylı bilgi için Standart muavin döküm (084110) programına iliĢkin açıklamalarımıza

bakabilirsiniz. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

1.9.1.7.2 Döviz detaylı muavin döküm (084160)


86

Muhasebe modülünüz ile hesaplarınızı ana grubun (genellikle TL’dir) yanı sıra, alternatif döviz ve orijinal döviz cinsleri ile de takip edebileceğinizi biliyorsunuz. Bu muavin dökümü ile kullanıcılarımız firma ayrımı yapmaksızın seçecekleri veritabanına bağlı olan tüm firmalarının muhasebe hesap hareketlerini tanımlı olan tüm döviz cinsleri bazında listeleyebileceklerdir. Programın çalışma mantığı Döviz detaylı muavin döküm (084120) programı ile aynıdır. Aralarındaki tek fark Döviz detaylı

muavin dökümünde (084120) firma seçimi yapabiliyorken burada veri tabanı seçimi yapılacak, dolayısıyla veritabanında ki tüm firmaların hesaplarına ait muavin dökümü alınacaktır. Programa girdiğinizde öncelikle sizden veri tabanı seçimi yapmanız istenecek sonrasında da döviz detaylı olarak hareketlerini listeleyeceğiniz muhasebe hesaplarının kodunu, dökümde devir bilgilerinin yer alıp almayacağını, hareket tarih sınırlarını ve dökümünüzde sayfa atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir. Bu giriĢler yapılıp döküm yeri seçildikten sonra seçtiğiniz veri tabanı ile çalıĢan tüm firmaların hesap hareketleri döviz detaylı olarak listelenecektir. Bu dökümde yer alan bilgiler Döviz detaylı muavin döküm (084120) ile aynıdır. Dolayısıyla daha detaylı bilgi için ilgili baĢlığımıza ait

açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.9.1.7.3 Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084170)

Bu program ile seçeceğiniz veritabanına bağlı tüm firmalarınızın muhasebe hesaplarının, sadece istediğiniz sorumluluk merkezlerinden kaynaklanan hareketlerini ayrı ayrı listeleyebileceksiniz. Programın çalışma mantığı Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084130) programı ile

aynıdır. Aralarındaki tek fark Sorumluluk merkezi seçimli muavin dökümünde (084130) firma seçimi yapabiliyorken burada veri tabanı seçimi yapılacak, dolayısıyla veritabanında ki tüm firmaların hesapları seçilen sorumluluk merkezlerine göre dökülecektir. Dökümde yer alan bilgiler ve parametre girişleri Sorumluluk merkezi seçimli muavin döküm (084130) ile aynı olduğundan daha detaylı

bilgi için ilgili başlığımıza ait açıklamalarımızdan yararlanabilirsiniz.

1.9.2 Hesap planı dökümü (084200)

Bu program ile istediğiniz hesap kartlarına ait bilgilerinizi topluca listeleyebileceksiniz. Bunun için öncelikle sizden istenen hangi kodlar arasında kalan hesaplarınızın dökümünü alacağınızı belirlemenizdir. Dolayısıyla programı çalıĢtırdığınızda karĢınıza gelecek olan parametre ekranına sıralama Ģeklinize bağlı olarak tarama kod aralığınızı girip, döküm yerinizi seçmelisiniz. Bu gereklilikler sağlandıktan sonra programınız hesap planınızı listeleyecektir. Hesap planı dökümünde muhasebe hesaplarının kodları, isimleri ve hesap türü bilgileri yer alır. Muhasebe hesaplarınızı “hesap tarama kriteri ve filtreleri” butonu yardımıyla istediğiniz kriterlere bağlı olarak da

seçebilirsiniz. AĢağıda hesap tarama kriteri ve filtreleri butonuna ait detaylı açıklamalar yer almaktadır. Hesap Tarama Kriteri ve Filtreleri

Programlarımızın parametreler başlıklı ekranlarından raporlarınızı alacağınız ortamı belirleyebilir (ekrana, yazıcıya veya dosyaya), kriterler verebilir, varsa özel parametreler girebilirsiniz. Bu parametrelerden muhasebe hesapları için oldukça detaylandırılmış bir tanesi hesap tarama kriteri ve filtreleridir. Hesap tarama kriteri ve filtreleri butonu tıklandığında, 9 butonun yer aldığı bir ekranla karşılaşacaksınız.

Kod Filtreleri Bu ekrandaki ilk buton kod filtreleridir. ALT+K tuşlarına basıldığında ya da bu buton tıklandığında, parametreler ekranındaki bütün sıralama şekli kodlarına ilişkin kriterlerin girileceği başka bir ekranla karşılaşacaksınız. Bu ekrandan raporunuz için seçtiğiniz sıralama şekline göre kriterler girebilirsiniz. Örneğin sıralama şeklini kod seçtiyseniz, bu ekranda kod satırına inip, büyük eşit-küçük eşit ve kod yapısı kriterlerini girebilirsiniz. Alan Açıklaması Büyük Küçük Kod Tersi

Eşit Eşit Yapısı Kod 100.02 100.09 Hayır Yukarıdaki gibi bir giriş yapıldığında, hesap kodu 100.02’e eşit ve bundan büyük, 100.09’a eşit ve bundan küçük olan muhasebe hesaplarınız raporunuza dahil edilecektir. Eğer ekranın son kolonunda yer alan tersi parametresini -evet- yaparsanız, bu durumda girdiğiniz kriterlerin tersi alınır. Yani kodu 100.02’den küçük olanlar ve 100.09’dan büyük olanlar listelenir.


87

Durum Filtreleri Hesap tarama filtreleri ekranındaki ikinci buton durum filtreleridir. Bu butonu tıkladığınızda, karşınıza durum filtrelerinin tanımlanacağı bir pencere gelecektir. Şimdi bu filtreleri incelemeye başlayalım. Sorumluluk merkezi kullanımı: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda, muhasebe hesaplarınızın sorumluluk merkezi kullanım şekli ile ilgili tanıtım kartından seçebileceğiniz alternatifleri bir pencere içinde karşınıza gelecektir. Şimdi raporunuza sorumluluk merkezi kriteri hangisi olan hesaplar dahil edilecekse, bu seçeneklerin sol taraflarındaki kutucukları bir kez kliklemelisiniz. Seçilmiş bir kriteri kaldırmak için bir kez daha kliklemeniz yeterlidir. Örneğin raporunuzda sadece sorumluluk merkezi kullanımı zorunlu olan hesapları listelemek istiyorsanız, bu penceredeki mutlaka var kutucuğunun klikli olması gerekir. Davranış biçimi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda, muhasebe hesaplarınızın davranış biçimi ile ilgili tanıtım kartından seçebileceğiniz alternatifleri bir pencere içinde karşınıza gelecektir (davranış biçimi için Bkz. Hesap planı/Hesap Tanıtım Kartı). Şimdi raporunuza davranış biçimi kriteri hangisi olan hesaplar dahil edilecekse, bu seçeneklerin sol taraflarındaki kutucukları bir kez kliklemelisiniz. Seçilmiş bir kriteri kaldırmak için bir kez daha kliklemeniz yeterlidir. Örneğin raporunuzda sadece parasal olan hesapları listelemek istiyorsanız, bu penceredeki parasal kutucuğunun klikli olması gerekir. Durum filtreleri tanımlandıktan sonra esc tuşuyla bir önceki ekrana geri dönebilirsiniz.

Genel Kayıt Filtreleri Raporlarınızı muhasebe hesaplarının genel kayıt yapısına göre sınırlandırmak istiyorsanız, hesap tarama kriteri ve filtreleri penceresinde genel kayıt filtreleri butonunu tıklamanız gerekir. Programlarımızda kart ve evrak girişlerine ilişkin bir takım bilgiler genel kayıt yapısı adıyla saklanmakta ve bu bilgilere ilgili programlardan ALT+G tuşlarına basarak ulaşılmaktadır. Örneğin muhasebe hesap kartlarını baz aldığımızda, bu kartın genel kayıt yapısında kayıt no, şube no, kayıt ID, kullanıcı ID, tarih, saat gibi karta ait birçok bilgiye ulaşırsınız. İşte genel kayıt filtreleri butonu yardımıyla, raporunuzda yer alacak muhasebe hesaplarını genel kayıt yapılarına göre sınırlandırma imkânı bulacaksınız. Örneğin yaratan kullanıcı alanına yapacağınız girişler, sadece istediğiniz kullanıcılarınız tarafından kartı açılan hesaplarınızın raporda yer almasını sağlayabilirsiniz. Ya da online çalışıyorsanız, şube no alanına gireceğiniz kriterler, istediğiniz şubelerden açılan muhasebe hesaplarının raporda yer almasını sağlayacaktır. Evet, genel kayıt filtrelerini bu şekilde açıkladıktan sonra diğer rapor filtrelerine geçebiliriz.

Yardımcı Tablo Filtreleri Programlarımızın kart ve evrak girişlerinin yapıldığı bölümlerinde (muhasebe hesap kartı, A.T.İ.K kartı, muhasebe fişi) bilgi giriş alanlarına kullanıcıların ilaveler yapması mümkündür. Kartlarda direkt olarak ALT+D, evraklarda ise ALT+G genel kayıt yapısı ekranından ALT+D tuşuna basılarak ulaşılan ilave alanlar ekranında, karta veya evraka eklenecek alanlara ilişkin tanımlamalar yapılır, başlıklar girilir daha sonra da bu başlıklara bilgi girişi yapılır. Kartlar ve evraklar üzerinde yapılan bu işlemler direkt olarak görülmez. Sadece ALT+D tuşlarıyla ulaşılacak ekrandan izlenebilir. İşte hesap tarama kriteri ve filtreleri ekranının bu butonu, hesap kartlarına yukarıda açıklamaya çalıştığımız ilave alan tanımlamalarının yapılması durumunda, bu tanımlamalara göre rapor almayı sağlamaktadır. Örneğin bazı muhasebe hesaplarının kartlarında ALT+D tuşlarına basarak 2 bilgi giriş alanı yarattınız. İşte raporunuz hazırlanırken bu iki ilave alana göre bir sınırlama yapmak isterseniz yardımcı tablo filtreleri butonunu tıklamanız gerekir. Bu buton tıklandığında, hesap kartlarında yaratılan ilave alanlar bir pencere içinde ekrana gelecek ve bu alanlar için kriterler girmenize olanak tanınacaktır.

Yaz boz tahtası filtreleri Programlarımızın kart ve evrak girişlerinin yapıldığı bölümlerinde yaptığınız işlem ile ilgili aklınıza gelebilecek her türlü notun girilebileceği yaz-boz tahtası serbest alanları vardır. Kartlarda direkt olarak ALT+Y, evraklarda ise önce ALT+G tuşlarıyla genel kayıt yapısı ekranına geçip, daha sonra ALT+Y tuşlarıyla yaz-boz tahtasına ulaşabilirsiniz. Hesap tarama kriteri ve filtreleri ekranının bu butonu, hesap kartlarının yaz-boz tahtasındaki notlarınıza göre raporunuzu sınırlamanıza olanak tanımaktadır. Hesap tarama kriteri ve filtreleri ekranında AL+Y tuşlarına bastığınızda ya da yaz boz tahtası filtreleri butonunu tıkladığınızda karşınıza aranacak dizin ve tersi kolonlarından oluşan bir ekran gelecektir. Aranacak dizin alanına, raporunuzda yer alacak muhasebe hesaplarına ait notları girip, sadece kartında bu notlar olan muhasebe hesaplarınızı raporunuza dahil edebilirsiniz.

Belirli kayıtlar ve özel sorgu filtresi Bu butonlar yardımıyla dökümünüzde belirli hesaplarınızın yer almasını istiyor iseniz, her birini tek tek seçebilecek aynı zamanda yazacağınız özel sorgular yardımıyla istediğiniz hesapların dökümünüze dâhil olmasını sağlayabileceksiniz.


88

Filtre sakla Yukarıda sıraladığımız butonlardan yaptığınız girişler ile ancak bir kez rapor alabilirsiniz. Bu filtreleri tekrar kullanarak rapor alabilmek için, hesap tarama kriteri ve filtreleri ekranındaki filtre sakla butonunu tıklamanız veya ALT+S tuşlarına basmanız gerekir. Bu buton tıklandığında dosya adının girileceği bir pencere belirecektir. Bu pencereye filtreleriniz hangi isimle saklanacak ise, ilgili dosya ismini girip enter tuşuna basın. Artık bu dosya çağırılarak tanımlı filtreleri tekrar tekrar kullanabilirsiniz.

Filtre yükle Birden fazla rapor filtresi oluşturup, raporlarınızı her seferinde farklı filtrelerden yararlanarak alabilirsiniz. Birer isim verilerek saklanan bu filtrelerden istediğinizi seçmek için filtre yükle butonunu tıklamanız veya ALT+F tuşlarına basmanız gerekir. Bu buton tıklandığında tıpkı filtre sakla penceresinde olduğu gibi dosya adının girileceği bir pencere ile karşılaşacaksınız. Bu pencereden, hangi filtre ile rapor almak istiyorsanız, ilgili filtre için verdiğiniz dosyayı çağırmalısınız. Dosya adlarını F10 tuşuyla da seçebilirsiniz. Hesap tarama kriteri ve filtreleri butonunun yer aldığı raporlarda aşağıda sıralayacağımız 3 parametre de otomatik olarak yer alır. Şimdi bu parametreleri açıklayalım.

Sıralama şekli: Rapor parametrelerinden yapacağınız ilk seçim sıralama şekli olacaktır. Raporunuzu muhasebe hesaplarınızın kodlarından başka kayıt numaraları ve isimlerine göre sıralama imkânına sahipsiniz. Sıralama şeklini seçtikten sonra imleç bir alt satıra, yani tarama ilk kod alanına gelecektir. Tarama ilk kod-son kod: Raporunuzda yer alacak muhasebe hesaplarını kod, kayıt no ve isim sınırları girerek sınırlayabilirsiniz. Örneğin sıralama şeklini isim seçtiyseniz, raporunuzda yer alacak hesapların hangi isimler arasında olacağını belirleyebilirsiniz. İşte tarama ilk kod ve son kod alanlarına, sıralama şekline bağlı olarak raporunuzda yer alacak hesapların ilk ve son kriterleri girilecektir. Bu alanlarda F10 listesinden yararlanabilirsiniz. F10 tuşuna bastığınızda karşınıza gelecek liste, sıralama şekli seçiminize göre değişecektir. Sıralama şeklini kod seçtiyseniz, F10 listesinde muhasebe kodları yer alacaktır. Sıralama şekli isim seçilmiş ise, bu sefer F10 listesinde isime göre sıralı muhasebe hesapları yer alacaktır. Tarama kod yapısı: Eğer tarama ilk kod ve son kod yerine, kod yapısı girmek istiyorsanız, raporunuzda yer alacak muhasebe hesaplarına ilişkin kod yapısını bu alana girebilirsiniz. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Parametreler ekranından hesap kod sınırları girilip, döküm yeri seçildikten sonra hesap planınız listelenecektir. Hesap planı dökümünde muhasebe hesaplarının kodları, isimleri, hesap türleri, yabancı isimleri, orijinal döviz cinsleri, sorumluluk merkezi kullanım detayları (serbest, zorunlu vb.), hesap davranıĢ biçimi, kilitli hesaplar için kilit tarihi ve döküm aldığınız ana kadar gerçekleĢen toplam hareket sayısı bilgileri ayrı baĢlıklar halinde yer alır.

1.9.3 Sorumluluk Merkezleri Tanıtım Dökümü

Programınızın bu bölümünden tanımlamıĢ olduğunuz sorumluluk merkezlerine iliĢkin bilgilerin dökümlerini alacaksınız. Programa girdiğinizde sizden sadece döküm yerini belirlemeniz istenecektir. Bu belirlemeden sonra, dökümünüzde sorumluluk merkezlerinin kodları ve adları listelenecektir.

1.9.4 FiĢ Dökümleri

Bu bölümden hem yevmiye numarasına göre, hem de vereceğiniz tarih aralıklarına göre muhasebe fiĢlerinin dökümü alınacaktır.


89

1.9.4.1 Yevmiye numarasına göre fiĢ dökümleri (084300)

Bu program ile gireceğiniz yevmiye numaraları arasında kalan muhasebe fişlerinizin ekrana veya yazıcıya dökümünü alabilirsiniz. Programı çalıştırdığınızda öncelikle fiş dökümünüze ilişkin parametre girişleri yapacağınız bir ekran ile karşılaşacaksınız. Bu ekranda sizden istenen;

Dökümünüzde yer alacak ilk fişin ve son fişin yevmiye numarasını girmeniz,

Listelenecek fişlerinizin tipini belirlemeniz, -programınızda varsayılan olarak tüm fiş tipleri listelenecek yapıdadır. Yani mahsup, tahsil, tediye, açılış ve kapanış fişlerinin hepsi listelenecek durumdadır. Eğer dökümünüzden belirli fiş tiplerini listeleyecekseniz tipi

alanında size sunulacak seçeneklerden istediğiniz fiş tiplerine ait kutucukların seçili olmasına dikkat etmeniz gerekecektir. İstemediğiniz fiş tiplerinin de seçilmişliklerini kaldırmanız yeterli olacaktır-.

Fiş dökümünüzde sadece kilitli fişlerin mi, kilitsiz fişlerin mi, yoksa her ikisinin de mi yer alacağını belirtmeniz istenecektir. Bu seçim ise, kilit şekli alanında size sunulacak

seçenekler yardımıyla yapılacaktır.

Dökümde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmeniz istenecektir.

En son olarak da fiş dökümlerini istediğiniz sorumluluk merkezlerine ve projelerine göre listeleyebilmeniz için Sorumluluk merkezi seçimli ve sorumluluk merkezleri ile Proje seçimli ve proje kodları alanlarına uygun girişleri yapmalısınız.

Parametre girişleri tamamlanıp, döküm yeri seçildikten sonra girilen yevmiye numaraları arasında kalan muhasebe fişleriniz ayrıntılı olarak listelenecektir. Bu bilgilerin tümü muhasebe fişleri bölümünde girilen bilgilerin aynısıdır. Girdiğiniz ilk yevmiye numarasındaki fişin dökümü bittiğinde, bir sonraki fişe ait bilgiler hemen alt tarafta listelenmeye devam edecektir. Her fişe ait fişin tipi, tarihi ve sıra numarası dökümden hemen önce yer alacaktır. Raporda kolon başlığı olarak da girdiğiniz yevmiye numaralarındaki muhasebe fişlerinde hareket gören hesaplarınızın kodu, adı, muhasebe fişinden girilen açıklaması, hareketin hangi sorumluluk merkezine ait olduğu, muhasebe fişlerinde yer alan hesapların borç ve alacak toplamı ile en son olarak da fişin toplamı yer alacaktır. Bu detaylara ek olarak, entegrasyonla oluşan fişler için entegrasyonun kaynağı olan evraka ait evrak numarası ve tarihi, belge numarası ve tarihi, evrakın vadesi, ilgili cari hesabın kodu ve ismini de dökümünüzde izleyebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, kolon başlıklarının sıralandığı bölümün başında yer alan "Görünen kolonları seçmek için burayı tıklayın" bölümüne basmanız ve açılacak

ekrandan istediğiniz kolon başlığını aktif duruma getirmenizdir. Yapabileceğiniz bir başka işlemse ekranın kolon başlıkları üzerinde Mouse'un sağ tuşuna basıp "Alan seçicisi" seçeneğini

çalıştırmanız ve karşınıza gelecek ekrandan ilgili başlıkları Mouse'un sürükle bırak özelliği yardımıyla istediğiniz bölüme taşımanızdır.

Önemli Not Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Bunları Biliyor musunuz? Dökümlerinizde, muhasebe fişlerine yönelik, Ctrl+Q tuşlarını kullanarak girmiş olduğunuz evrak açıklamalarının da yazdırılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Genel program parametreleri (096111) ekranındaki “Fiş döküm parametresi” bölümünde yer alan “Ctrl+Q evrak açıklaması dökülsün” parametresinin başındaki kutucuğu işaretlemeniz yeterli


90

olacaktır. Böylece listelenen muhasebe fişlerinin hemen altında evrak açıklamalarına da yer verilecektir, aksi durumda evrak döküm açıklamaları yer almayacaktır.

1.9.4.2 Tarih sıra numarasına göre fiĢ dökümleri (084310)

Muhasebe fişlerinizin gireceğiniz tarih aralıkları ve fiş sıra numaralarına göre listelendiği dökümdür. Programı çalıştırdığınızda karşınıza parametre girişleri yapacağınız bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen, dökümünüzde yer alacak ilk ve son muhasebe fişinin tarihini, sıra numarasını, döküme dâhil edilecek fişlerin tiplerini, hangi fişlerin (kilitli, kilitsiz, hepsi) döküleceğini ve dökümde bir sayfa listelendikten sonra sayfaların otomatik olarak atlayıp atlamayacağını belirtmenizdir. Bu detaylar haricinde ekranınızda “Sıra no aralığı her gün için sabit olsun” parametresinin yer

aldığını göreceksiniz. Bu parametre ile ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce sizlere bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz, muhasebe fişlerinde evraklar için kategori tanımlaması yapılmadıysa sıra numaraları her yeni günde 1'den başlar ve 1 artarak devam eder. Dolayısıyla her gün için aynı sıra numarasına sahip muhasebe fişleri oluşur. Bazı kullanıcılarımızda kimi evraklarını belli bir kategori numarası altında toplayıp, gün boyunca bu evraklarla işlem yaptıklarında hareketlerinin tek bir muhasebe fişinde dolayısıyla tek bir sıra numarasında toplanmasını tercih etmektedirler. Örneğin carileri için düzenledikleri satış faturalarını 9 numaralı kategoriye bağlayıp, bu evrakların günlük hareketlerini tek bir fiş içinde sadece 9001 sıra numarasına kaydederek takip edebilirler. Bu durumda her yeni gün için 9001 sıra numaralı muhasebe fişleri olacaktır. Bu parametre sayesinde de istedikleri tarih aralığındaki tüm günler için sadece 9001 sıra numarası ile başlayıp yine 9001 sıra numarası ile biten satış faturalarının muhasebe fişlerini dökebileceklerdir. Böylece hesap bakiyelerinin günlük olarak karşılaştırmasını muhasebe fişlerine göre de yapabileceklerdir. Şimdi bu parametrenin "evet" ve "hayır" olarak seçilmesi durumlarını inceleyelim. Bu parametre “hayır” olarak seçilirse;

Fişlerinizin dökümü girdiğiniz ilk tarih ve ilk sıra numarasını baz alarak başlayacak, ekrandan girilen son tarihin son sıra numarasını dökene kadar devam edecektir. Girilen tarihler arasındaki günlerde sıra numarası gözetilmeyecek. Dolayısıyla bu günlerde kesilen tüm fişler listelenecektir. Bu parametre “evet” olarak seçilirse;

Girilen tarih aralığındaki tüm günler için sıra numarası aralığı dikkate alınacak, dolayısıyla her günün fiş dökümü belirtilen sıra numarası ile başlayıp, belirtilen sıra numarasında son bulacaktır. Konuyu bir örnekle açıklayalım, 01.03.2009 tarihinde 1-2-3-4 sıra numaralı fiş girilsin, 02.03.2009 tarihinde 1-2-3-4-5-6 sıra numaralı fiş girilsin, 03.03.2009 tarihinde de 1-2-3-4-5 sıra numaralı fiş girilmiş olsun ve raporun parametrelerine şu

şekilde giriş yapalım. İlk tarih:01.03.2009, İlk Sıra No:2, Son Tarih:03.03.2009, Son Sıra No:3 olsun ve Sıra no aralığı her gün için sabit olsun parametresi de “hayır” seçilsin. Dökümümüz şu şekilde listelenir. 01.03.2009

2 nolu fiş 3 nolu fiş 4 nolu fiş 02.03.2009

1 nolu fiş 2 nolu fiş 3 nolu fiş 4 nolu fiş 5 nolu fiş 6 nolu fiş 03.03.2009

1 nolu fiş


91

2 nolu fiş 3 nolu fiş Bu parametre “evet” olarak seçilirse 01.03.2009

2 nolu fiş 3 nolu fiş 02.03.2009

2 nolu fiş 3 nolu fiş 03.03.2009

2 nolu fiş 3 nolu fiş Şeklinde döküm alınır. Yani seçilen tarih aralığındaki tüm günlerin sadece 2 ve 3. sırasından girilen muhasebe fişleri dökülür. Son olarak da; fiş dökümlerini istediğiniz sorumluluk merkezlerine ve projelerine göre listeleyebilmeniz için Sorumluluk merkezi seçimli ve sorumluluk merkezleri ile Proje seçimli ve proje kodları alanlarına uygun girişleri yapmalısınız.

Bu alanlara ilgili girişleri yapıp döküm yerini seçtikten sonra muhasebe fişleriniz listelenecektir. Dökümünüzün içeriği yevmiye numarasına göre fiş dökümü ile aynıdır. Yani bu dökümde de girdiğiniz tarih aralığı ve yevmiye numaralarındaki muhasebe fişlerinde hareket gören hesaplarınızın kodu, adı, muhasebe fişinden girilen açıklaması, hareketin hangi sorumluluk merkezine ait olduğu, hareketin hangi projeye ait olduğu, muhasebe fişlerinde yer alan hesapların borç ve alacak toplamı ile en son olarak da fişin toplamı yer alacaktır. Bu detaylara ek olarak, entegrasyonla oluşan fişler için entegrasyonun kaynağı olan evraka ait evrak numarası ve tarihi, belge numarası ve tarihi, evrakın vadesi, ilgili cari hesabın kodu ve ismini de dökümünüzde izleyebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, kolon başlıklarının sıralandığı bölümün başında yer alan "Görünen kolonları seçmek için burayı tıklayın" bölümüne basmanız ve açılacak ekrandan istediğiniz kolon

başlığını aktif duruma getirmenizdir. Yapabileceğiniz bir başka işlemse ekranın kolon başlıkları üzerinde Mouse'un sağ tuşuna basıp "Alan seçicisi" seçeneğini çalıştırmanız ve karşınıza gelecek

ekrandan ilgili başlıkları Mouse'un sürükle bırak özelliği yardımıyla istediğiniz bölüme taşımanızdır.

Bunları Biliyor musunuz? Dökümlerinizde, muhasebe fişlerine yönelik, Ctrl+Q tuşlarını kullanarak girmiş olduğunuz evrak açıklamalarının da yazdırılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/Genel program parametreleri (096111) ekranındaki “Fiş döküm parametresi” bölümünde yer alan “Ctrl+Q evrak açıklaması dökülsün” parametresinin başındaki kutucuğu işaretlemeniz yeterli olacaktır. Böylece listelenen muhasebe fişlerinin hemen altında evrak açıklamalarına da yer verilecektir, aksi durumda evrak döküm açıklamaları yer almayacaktır.

1.9.5 Yevmiye dökümleri (084400)

Bu program, muhasebe modülünüzün defterler menüsünde yer alan Yevmiye defteri (082200)

programı ile aynı içeriklere sahip döküm alabilmenizi sağlamaktadır. Ancak bu dökümün yevmiye defteri dökümünden farkı; onaylı kâğıda değil de normal forma dökülebilmesi, dolayısı ile defter tarihleri üzerinde herhangi bir değişikliğe sebebiyet vermemesidir. Eğer onaylı kâğıda yevmiye defteri dökmeden önce yani Yevmiye defteri (082200) programını çalıştırmadan önce bilgilerinizi kontrol

etme ihtiyacı duyarsanız, bu program ile yevmiye dökümü alabilirsiniz. Dökümünün alınış şekli ve içeriği yevmiye defteri ile aynıdır. Bundan dolayı bu programı detaylı olarak açıklama gereği duymuyoruz, daha fazla bilgi için Yevmiye defteri (082200)'ne ait açıklamalarımızdan

yararlanabilirsiniz. Önemli Not Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı


92

düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

1.9.6 FiĢ özet raporu (084500)

Raporlar menüsünün fiĢ özet raporu ile dönem baĢından itibaren girilmiĢ olan tüm muhasebe fiĢlerinin yevmiye numarası sırasında özet dökümleri istenen gruba göre alınacaktır. Programa girdiğinizde sizden bütün fiĢlerin mi, sadece kilitli olan fiĢlerin mi (Ctrl+L tuĢları ile evrak kilidi konulan fiĢler) veya sadece kilitsiz olan fiĢlerin mi listeleneceğini belirtmeniz istenir. Bu seçimle birlikte karĢınıza bir baĢka ekran daha gelecek ve sizden fiĢ özet raporunu hangi grup için hangi tarih aralığındaki fiĢler için alacağınızı seçmeniz istenecektir. ġimdi sizlere hesap grupları hakkında

kısaca bilgi vermek istiyoruz. KUR9000 programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de açıklandığı gibi, 9000 serisi ürünlerimiz ile çalıĢmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. Ġkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan iĢlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket giriĢi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fiĢinde stoklar hesabı çalıĢtığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıca stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriĢ-çıkıĢı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı Ģekilde iĢlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. ĠĢte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karĢınıza gelecek ve fiĢ özet raporunu hangi grup için almak istediğiniz sorulacaktır. Bu seçim yapılıp döküm yeri belirlendikten sonra fiĢ özet raporunuz hazırlanacaktır. FiĢ özet raporunuzda aĢağıdaki bilgiler yer alır. Yevmiye no: Ġlgili satırdaki fiĢin yevmiye numarasıdır.

Tarih: Ġlgili satırdaki fiĢin tarihidir.

Sıra no: Ġlgili satırdaki fiĢin sıra numarasıdır.

Tip: Ġlgili yevmiye numarasındaki fiĢin tipidir (tahsil, tediye, mahsup vb).

Kategori: Entegrasyonda kategori kullanıyorsanız, ilgili satırdaki muhasebe fiĢinin kategori

numarasını bu alanda görebilirsiniz (Bkz. KUR9000/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Entegrasyon Parametreleri/Evrak Kategori Tanımlamaları). ġube: ġubeleriniz ile online çalıĢıyorsanız, ilgili satırdaki muhasebe fiĢinin ait olduğu Ģube kodunu bu

kolonda görebilirsiniz. Satır: Ġlgili yevmiye numarasındaki muhasebe fiĢinin kaç satırdan oluĢtuğu bu alanda yer almaktadır.

Borç: Ġlgili yevmiye numarasındaki fiĢin toplam borç tutarıdır.

Alacak: Ġlgili yevmiye numarasındaki fiĢin toplam alacak tutarıdır.


93

1.9.7 Genel hareket raporu (084600)

Raporlar menüsünün bu programı ile istediğiniz tarihler arasında girilmiĢ olan tüm fiĢ hareketlerini, çalıĢan muhasebe hesap kodları ve açıklamaları ile birlikte detaylı olarak listeleyebilme imkânı bulacaksınız. Programa girdiğinizde sizden sadece, tarih aralığınızı girip döküm yerinizi seçmeniz istenecektir. Bu belirleme sonrasında, raporunuz istediğiniz detayları size listeleyecektir. Raporunuzda aĢağıda açıkladığımız baĢlıklar yer alacaktır. Yevmiye No: Ġlgili satırdaki fiĢin yevmiye numarasıdır. Tarih: Ġlgili satırdaki fiĢin tarihidir.

Sıra No: Ġlgili satırdaki fiĢin sıra numarasıdır. Hesap Kodu: Ġlgili yevmiye maddesi altında çalıĢan hesapların kodlarıdır.

Hesap Adı: Ġlgili yevmiye maddesi altında çalıĢan hesapların isimleridir. Açıklama: Ġlgili satırdaki fiĢte yer alan hareketlere iliĢkin açıklamalardır.

Borç: Ġlgili satırdaki hesap borçlanmıĢsa, borç tutarı bu alanda yer alacaktır.

Alacak: Ġlgili satırdaki hesap alacaklanmıĢsa, alacak tutarını bu alanda görebilirsiniz.

Alternatif Döviz: Ġlgili satırdaki borç ya da alacak tutarının alternatif döviz cinsi bazında karĢılığıdır.

Orijinal Döviz: Ġlgili satırdaki hareket tutarının muhasebe hesabının orijinal döviz cinsi bazındaki

karĢılığıdır. Birim 1–2–3–4/Miktar: Ġlgili satırdaki hareketin stok miktarı bazındaki karĢılığıdır.

ġube: ġubeleriniz ile online çalıĢıyorsanız, ilgili satırdaki muhasebe fiĢinin ait olduğu Ģube kodunu bu

kolonda görebilirsiniz. Sorumluluk Merkezi: Muhasebe fiĢi entegrasyon ile oluĢmuĢ ise, fiĢin kaynağı olan evraktan girilen

sorumluluk merkezinin kodu bu alanda yer alacaktır. Manüel olarak girilen bir fiĢse, bu alanda fiĢin her bir satırı için girilen sorumluluk merkezinin kodu bu kolonda yer alır.

1.9.8 Genel durum tablosu (087300)

Bu bölümden Ģirketinizin, çalıĢtığınız mali yılına ait borç-alacak toplamlarının ne kadar olduğunu aylar bazında görüntüleyip inceleyebileceksiniz.

1.9.9 Sorumluluk merkezleri (Hesap dağılımlı) raporu (084800)

Raporlar menüsünün bu programı ile gireceğiniz tarihler arasındaki muhasebe fiĢleri, çalıĢan hesaplar ve sorumluluk merkezleri ile birlikte listelenecektir. BaĢka bir ifade ile bu rapordan, hangi sorumluluk merkezinden hangi fiĢlerin girildiğini, bunların detay bilgilerini (fiĢ tarihi, sıra no, yevmiye no, muhasebe hesap kodu, adı, borç-alacak tutarları ve bakiyeleri) izleyebileceksiniz. Programı çalıĢtırdığınızda öncelikle sizden;

Raporda hareket detaylarını baz alacağınız sorumluluk merkezlerini ilk kod-son kod veya kod yapısı alanlarından seçmeniz

Raporunuzu hangi grup bazında alacağınızı istenen grup alanından belirtmeniz. Kuruluş programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de açıklandığı gibi, programlarımızda çalışmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. İkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan


94

işlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket girişi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fişinde stoklar hesabı çalıştığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriş-çıkışı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı şekilde işlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. İşte istenen grup alanında tüm bu gruplar bir pencere içinde karşınıza gelecek ve raporunuzu hangi grup bazında almak istediğiniz sorulacaktır.

Belirlenecek en son detay ise raporda muhasebe fişlerinin detaylı olarak listelenip listelenmeyeceğinin evet/hayır şeklinde ifade edilmesidir. Eğer döküm hareket detaylı olarak alınacak ise muhasebe fişlerinin her satırına ait bilgi, yani çalışan hesapların kodu, adı ve fişten girilen açıklamada raporda listelenecektir. Aksi durumda ilgili fişlerin sadece borç alacak tutarlarına ait detaylarına yer verilecektir.

Parametre giriĢleri yapıldıktan sonra bir baĢka ekran ile karĢılaĢılacak ve buradan da raporunuzun hangi tarihler arasında girilen fiĢleri kapsayacağını belirtmeniz istenecektir. Rapor için tüm gereklilikler sağlandıktan sonra döküm yeri tercihinize göre istediğiniz bilgiler listelenecektir. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Bu rapor sorumluluk merkezlerine göre sıralı olarak listelenecektir. Raporunuzda; yaptığınız seçimler doğrultusunda muhasebe fiĢlerinin tarihleri, sıra ve yevmiye numaraları, fiĢ tipi, o muhasebe fiĢinin ilgili satırında yer alan hesaplarının hangi sorumluluk merkezi için çalıĢtığı, ilgili yevmiye maddesi altında çalıĢan hesapların (sadece sorumluluk merkezi girilen hesaplar) kod ve isimleri, hesapların borç-alacak tutarları ile bakiyeleri yer alır.

1.9.10 Belge no detaylı yevmiye (084900)

Bilânço esasına tabi iĢletmelerin tutmak zorunda olduğu defterlerden biri olan yevmiye defterinin, yevmiye maddelerinin kaynağı olan evraklardaki belge numarası, belge tarihi ve cari hesap adı detayları ile birlikte listelendiği bölümdür. Programın çalıĢma Ģekli ve içeriği Defterler menüsünde yer alan Yevmiye defteri (082200) programı ile aynıdır. Yani programı çalıĢtırdığınızda öncelikle sizden

defterinizi sadece ana hesaplar bazında mı, detaylı olarak mı, hesaplar bazında mı? Yoksa toplu döküm olarak mı alacağınızı belirtmeniz istenecektir. Daha sonrada karşınıza gelecek parametreler ekranından, yevmiye defterinizin hangi tarihler ve hangi numaralı fişler arasında döküleceğini, dos mode dökümlerde sayfa sayısının gösterilip gösterilmeyeceğini, önceki yevmiyelerden devreden rakamın yazılıp yazılmayacağını belirtmeniz istenecektir. Tüm gereklilikler sağlandıktan sonra yevmiye defteriniz istediğiniz şekilde listelenecektir. Bu dökümde de tıpkı Yevmiye defteri (082200) dökümünde olduğu gibi muhasebe fişlerinizin yevmiye numarası, fişlerde yer alan hesapların kodu, adı, fişe ait açıklama ve borç/alacak toplamları yer alacaktır. Bu detaylara ek olarak yani Yevmiye defteri (082200) dökümünden farklı olarak yevmiye maddelerinin kaynağı olan evrakların belge numarası ve tarihi, hangi cari ile iliĢkili olduğu ve detay bilgileri de izlenebilecektir.


95

1.9.11 Gelir Gider Tabloları

Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza iki seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. Bu menüyü oluĢturan programlar ile gelir gider durumlarınızı farklı tablolar halinde alabilecek, dolayısıyla kar yada zararınızı görebileceksiniz. ġimdi bu tabloların içeriklerini daha yakından inceleyelim.

1.9.11.1 Gelir - Gider tablosu 1 (084950)

Bu bölümden gelir gider durumlarınızın, dolayısıyla bu durumlar için çalışan muhasebe hesaplarınızın dökümünü bir cetvel şeklinde ve bakiyeleri olmadan görebileceksiniz. Programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekrandan yapmanız gereken, döküme ilişkin dönem ile döküm detayınızı (Toplu döküm ya da detaylı döküm) belirlemenizdir. Bu belirlemeler sonrasında F2 tuşuna basın, tablonuz döküm yeri tercihinize göre listelenecektir. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Tablonuzun sol bölümünde giderlerinize ilişkin çalışan muhasebe hesaplarının kodu adı ve gider toplamı, sağ bölümünde ise gelirlerinize ilişkin çalışan muhasebe hesaplarının kodu adı ve gelir toplamı yer alacaktır. Giderlerinizin toplamı gelirlerinizin toplamından fazla ise ekranınızın sol alt köşesinde zararda ifadesi ve zarar miktarı yer alır. Aksi durum söz konusu ise yani gelirleriniz giderlerinizden fazla ise ne miktarda kar ettiğinizi gösteren ifade tablonuzun sağ bölümünde yer alacaktır.

1.9.11.2 Gelir - Gider tablosu 2 (084960)

Gelir Gider Tablosu 2 ile işletmenizin, seçeceğiniz dönem sonundaki gelir ve giderlerini -varsa- bakiyeleri ile birlikte bir cetvel şeklinde listeleyebileceksiniz. Programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekrandan yapmanız gereken, döküme ilişkin dönem ile döküm detayınızı (Toplu döküm ya da detaylı döküm) belirlemenizdir. Bu belirlemeler sonrasında F2 tuşuna basın, tablonuz döküm yeri tercihinize göre listelenecektir. Tablonuzun sol bölümünde giderlerinize ilişkin çalışan muhasebe hesaplarının kodu adı gider toplamı ve bakiyesi, sağ bölümünde ise gelirlerinize ilişkin çalışan muhasebe hesaplarının kodu adı gelir toplamı ve bakiyesi yer alacaktır. Bu toplamların hemen alt satırında ise gelir ve giderlerinizin genel toplamlarını göreceksiniz. Eğer giderlerinizin toplamı gelirlerinizin toplamından fazla ise ekranınızın sol alt köşesinde zararda ifadesi ve zarar miktarı yer alır. Aksi durum söz konusu ise yani gelirleriniz giderlerinizden fazla ise ne miktarda kar ettiğinizi gösteren ifade de tablonuzun sağ bölümünde yer alacaktır.

1.9.11.3 Tahmini Gelir Tablosu (084970)

Tablolar bölümünün bu programı, Ģu an elinizde bulunan stok değerlerini ve Ģu ana kadar gerçekleĢen gelirlerinizi dikkate alarak, istediğiniz bir dönemin sonuna kadar olan gelirleriniz için tahmini bir tablo sunmaktadır. Programa girdiğinizde karĢınıza aĢağıdaki gibi bir ekran gelecektir. ġimdi tahmini gelir tablosu için girilmesi gereken parametrelerin neler olduklarını açıklamaya çalıĢalım;


96

Hangi Dönem Sonu: Bu alanda sizden istenen, tahmini gelir tablonuzu hangi dönem sonu itibari ile

almak istediğinizi belirtmenizdir. Gördüğünüz üzere bu alana programınız 12’yi default olarak getirmiĢtir. ġimdi istediğiniz dönemi girerek bu rakamı değiĢtirebilirsiniz. Meblağ Küçültme Ölçeği: Gelirlerinizle ilgili küçültme ölçeği kullanıyorsanız, bu alanda açılacak

olan küçük pencereden kullandığınız küçültme oranını seçiniz. Eğer gelirlerinizde herhangi bir küçültme ölçeğiniz kullanmıyorsanız bu alanı ENTER tuĢu ile geçmeniz yeterlidir. Rapor Tipi: Bu alanda size, raporunuzda sadece değer girilen gelirlerinizi mi yoksa tümünü mü

görmek istediğiniz sorulacaktır. Ġlgili tercihinizi yapınız. Döküm Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karĢınıza 2 seçenekten oluĢan bir

pencere gelecektir. Tahmini gelir tablosunun döküm tipini belirleyeceğiniz bu penceredeki seçenekler aĢağıda açıklanmıĢtır; Normal döküm; bu tip dökümde gelir tablosu hesapları muhasebe hesap kodlarıyla birlikte listelenir, Standart döküm; bu tip dökümde tahmini gelir tablosu muhasebe sistemi genel tebliğince öngörülen şekliyle dökülür. Yani gelir hesapları muhasebe kodlarıyla değil, ilgili tebliğde belirtilen harflerle dökümde yer alır.

Yukarıdaki açıklamalarımızı da dikkate alarak tahmini gelir tablosu için döküm tipini seçiniz. Ġstenen Grup: Bu alanda sizden istenen tahmini gelir tablosu dökümünüzü hangi gruba göre

listeleyeceğinizi seçmenizdir. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçmelisiniz. Ana Grup, Alternatif döviz, Orijinal döviz, Stok (Ana birim) vb. Tahmini Stok Rakamı: Bu alana, Ģu an elinizde mevcut olan veya yıl sonuna kadar elinizde olması

beklenilen stoklarınızın parasal değeri girilecektir. Tahmini gelir tablosu bu alana gireceğiniz rakam baz alınarak hazırlanacaktır. Eğer bu alana girilen rakam kayıtlarınızdaki reel stok değerinden fazlaysa, programınız sizi aĢağıdaki mesajla uyaracaktır;

Girilen tahmini stok rakamı kayıtlı stok değerinden büyük olamaz

Bu durumda stok rakamını küçültmeniz gerekir. Parametre giriĢlerini tamamlayıp ENTER tuĢuna bastığınızda döküm yeri tercihiniz sorulacaktır. Bu seçiminizi de yaptığınızda tahmini gelir tablosu listelenecektir. Gelir tablosunun ilk kolonunda gelir hesaplarının kod ve isimleri yer almaktadır. Bundan sonraki iki kolon cari dönemde yani parametreler ekranından seçtiğiniz dönem sonunda tahmini gelirlerinizi içermektedir. Ġlk cari dönem kolonu, gelir hesaplarının ana hesap seviyesinde değerlerini içerir. Ġkinci cari dönem kolonu, hesap grubu bazında değerleri içermektedir. Gelir tablosu 3 ekran sayfasından oluĢur. Ġlk sayfayı inceledikten sonra ekranın alt tarafındaki döküme devam mesajının üzerinde enter tuĢuna basarak sonraki sayfaları görüntüleyebilirsiniz.

1.9.12 Hesap Grafiği

Raporlar menüsünün son programı ile dilediğiniz herhangi bir muhasebe hesabının, dönemler bazında borç, alacak veya bakiyelerini grafik Ģeklinde inceleyebileceksiniz. Hesap grafiğine girildiğinde, grafik için parametre giriĢlerinin yapılacağı bir ekran ile karĢılaĢacaksınız. ġimdi bu ekrandan yapılacak giriĢleri açıklamaya çalıĢalım. Hesap Kodu: Grafiğini alacağınız muhasebe hesabının kodunu bu alana giriniz. Hesap kodunu F10

listesinden de seçebilirsiniz.


97

Hesap Adı: Grafiği alınacak hesap adı, hesap kodu giriĢinden sonra bu alana otomatik olarak

gelecektir. Tipi: Bu alanda satır sonu butonu

tıklandığında 4 seçenekten oluĢan bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. Sizden istenilen; seçtiğiniz hesabın borç tutarlarının mı, alacak tutarlarının mı, bakiyelerinin mi, yoksa kümülatif bakiyelerinin mi? grafiğinizde yer alacağını belirlemenizdir. Borç ve alacak seçeneklerinin neleri ifade ettiği açıktır. Bakiye seçilirse; hesabın hareket gördüğü dönemlerdeki bakiyeleri, kümülâtif bakiye seçilirse; yıl sonuna kadar devreden bakiyesi grafikte yer alır. Evet, grafik parametrelerini girdikten sonra,

ilgili hesabınızın seçtiğiniz tip dikkate alınarak hazırlanan grafiği ekranınıza gelecektir.

1.9.13 Özel Mahsup ĠĢlem Raporu (088110)

Raporlar menüsünün bu programı ile istediğiniz tarihler arasında seçeceğiniz rapor tipine göre tanımlamıĢ olduğunuz özel mahsup fiĢlerinizin hareketlerini listeleyebilme imkânı bulacaksınız. Programa girdiğinizde karĢınıza, raporunuza iliĢkin parametre giriĢleri yapacağınız bir ekran gelecektir. ġimdi bu ekranda gördüğünüz alanların neler olduklarını açıklamaya çalıĢalım. Ġlk Tarih/Son Tarih: Bu alanlarda sizden istenen, özel mahsup fiĢlerinize iliĢkin hareketleri hangi tarih aralığından almak istediğinizi belirtmelisiniz. Bundan dolayı ekranda gördüğünüz “ilk tarih” alanına raporunuzu baĢlatmak istediğiniz tarihi, “son tarih” alanına da, raporunuzun bitmesini

istediğiniz tarihi girmelisiniz. Rapor Tipi: Bu alanda da size, özel mahsup fiĢlerinizin hangi durum yada durumlarının raporunuzda

yer alacağı sorulacaktır. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçenekleri iĢaretlemelisiniz. Bu alandaki seçiminizin İşlem gören özel mahsuplar olması durumunda, tanımlamış olduğunuz özel mahsup cinslerine ilişkin, mahsup fişi oluşturulan mahsuplar listelenecektir, İşlem göremeyen özel mahsuplar olması durumunda ise, tanımlamış olduğunuz özel mahsup cinslerine ilişkin henüz mahsup fişi oluşturulmamış olan mahsuplar listelenecektir, Bugünden sonra tanımlananlar seçeneği tercih edildiğinde, raporunuzda sadece, programa girdiğiniz tarih ve sonrası için tanımlanan özel mahsup cinsleri yer alacaktır. Muhasebe fişi oluşturulup da silinenler seçeneğinin tercih edilmesi durumunda ise, mahsup fişi oluşturulup sonrasında iptal edilen mahsup cinslerinin hareketleri listelenecektir. Bu alanda birden fazla seçeneği iĢaretleyebilmeniz dolayısıyla mahsup cinslerinizin tüm hareketlerini aynı anda listeleyebilmeniz mümkündür. Evet, parametre giriĢlerinizi açıklamalarımız doğrultusunda tamamladıktan sonra döküm yeri tercihinize göre raporunuz listelenecektir. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı


98

son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Raporunuzda belirlediğiniz parametreler doğrultusunda, mahsup cinslerinizin kodu, açıklaması (Bordro tahakkuku, SMM tahakkuku vb.), iĢlem gördükleri tarih ile iĢlem tipleri ayrı baĢlıklar halinde listelenecektir.

1.10 Bilânço, Mali Tablolar Ve Finansal Analiz

GiriĢ bölümümüzde de değindiğimiz gibi, 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede, genelde tek düzen hesap planına geçiĢ olarak adlandırılan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinden birincisi yayınlanmıĢ ve günümüze kadar bu tebliğlerin sayısı 6'ya ulaĢmıĢtır. Düzenleme, 1994 yılından itibaren para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren iĢletmeler hariç, birinci sınıf defter tutmakla yükümlü iĢletmelerce uyulması gereken hesap planı yapısı, hesap hareket tarzı ve maliyeye verilmesi gereken yılsonu mali analiz raporlarından oluĢmaktadır. ĠĢte MUHASEBE modülünüzün bu bölümünde, iĢletmelerin maliyeye vermekle yükümlü oldukları mali

tabloları bulacaksınız. ġimdi bu menüde yer alan programları sıra ile incelemeye baĢlayalım.

Mali Tablo Parametreleri Hakkında… Bilânço ve gelir-gider tabloları firmanızın muhasebe bilgilerinden alınarak hazırlanır. Ancak bu tabloları almak için sadece muhasebe bilgileri yeterli değildir. Her tabloda yer alan kalemler için bazı formüller girilmektedir. Kısaca mali tablo parametreleri olarak adlandıracağımız bu tanımlamalar, 9000 serisi ürünlerimiz sisteminize yüklendiğinde hazır olacaktır. Dolayısı ile mali tabloları alabilmek için sizin özel olarak parametre giriĢi yapmanıza gerek yoktur. Ancak mali tablo parametrelerinin nasıl girildiğini bilgi olması amacı ile 2 ayrı yerde açıklamayı uygun görüyoruz. Bu parametreler iĢletme özet bilânçosu aktif parametreleri ve satıĢların maliyeti tablosu bölümlerinde verilmiĢtir.

1.10.1 ĠĢletme Özet Bilânçosu

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca maliyeye verilmesi gereken tablolardan ilki, iĢletme özet bilânçosudur. Muhasebe modülünüz, kanunun öngördüğü Ģekliyle ve hareket giriĢlerinizi esas alarak bu tabloyu size sunmaktadır. Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza 5 seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. ġimdi bu menüde yer alan programları sırasıyla incelemeye baĢlayalım.

1.10.1.1 Özet bilânço (AKTĠF) (085111)

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca maliyeye verilmesi gereken tablolardan ilki, işletme özet bilânçosudur. MUHASEBE modülünüz, kanunun öngördüğü şekliyle ve hareket girişlerinizi esas alarak bu tabloyu size sunmaktadır. Bilânço; bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile (aktifler), bu varlıkların sağladığı kaynakları (pasifler) gösteren mali bir tablodur. Bu program yardımı ile bilânçonuzun belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkların, yani aktiflerin dökümü alınacaktır. Ancak daha önce işletme özet bilânçosunu alacağınız dönemi ve bilânçoda yer alacak değerler için meblağ küçültme ölçeğinin ne olacağını belirleyeceksiniz; Hangi dönem sonu: Bu alana, işletme özet bilânçosunu hangi dönem sonu itibari ile almak

istiyorsanız, ilgili dönemi girmelisiniz.


99

Meblağ küçültme ölçeği: Bilânçonuzda yer alacak meblağların belirli bir oranda küçültülmesini

istiyorsanız, meblağ küçültme oranının ne olacağını bu alana girmelisiniz. MUHASEBE modülünüz size 4 adet meblağ küçültme ölçeği sunmaktadır. Bu ölçekler satır sonu butonunu tıkladığınızda küçük bir pencere içinde karşınıza gelecektir. Örneğin meblağ küçültme ölçeğini bin olarak tercih etmişseniz, bilânçonuzdaki 5.000.000.000 değeri, 5.000.000 olarak karşınıza gelecektir. Eğer bilânçonuzdaki değerlerin olduğu gibi karşınıza gelmesini istiyorsanız (yani herhangi bir küçültme ölçeği kullanmayacaksanız), bu alandaki tercihiniz yok olmalıdır. İstenen grup: Kuruluş programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, programlarımızda çalışmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. İkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan işlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket girişi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fişinde stoklar hesabı çalıştığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriş-çıkışı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı şekilde işlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. İşte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karşınıza gelecek ve bilânçoyu hangi grup/gruplar bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Bilânço dönemini ve meblağ küçültme ölçeğini girip, döküm yerini seçtikten sonra bilânçonuzun aktifler bölümü istediğiniz gruba göre listelenecektir. Şimdi bilânçonuzda yer alan alanları sıra ile incelemeye başlayalım. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

Grup-Hesap Adı: Bu alanda, bilânçonuzun aktifinde yer alan hesap grupları ve hesap adları yer

almaktadır. Mizanlar/Grup Mizanı bölümünde ilgili kanun uyarınca muhasebe hesaplarının önce 9 ayrı sınıf altında toplandığını, daha sonra bu 9 ayrı sınıfa ait hesap gruplarının yer aldığını, hesap gruplarının altında da ana hesapların bulunduğundan söz etmiştik. Örnek; 1. DÖNEN VARLIKLAR (1. Hesap Sınıfı) 10 Hazır Değerler (1.Sınıfın 1.Grubu) 119 Menkul Kıy. Değer Düş. Karşılığı (Ana Hesap) Yine ilgili kanun gereğince, işletmelerin maliyeye vermek ile yükümlü oldukları işletme özet bilânçosunda, yukarıda açıklamaya çalıştığımız hesap sınıfları (1. seviye) ve hesap grupları (2.seviye) yer almak zorundadır. Hesap gruplarının altındaysa bu gruplara ait ayrıntılar yer alır. İşte bilânçonuzun bu alanında da, hesap sınıfları, hesap grupları ve ayrıntılara ait hesap isimlerini görmektesiniz.


100

Önceki Dönem (1-2-3): Bu alanlarda, bilânçonun aktif bölümünde yer alan ayrıntılara, hesap

gruplarına ve hesap sınıflarına ait, bilânçonuzu aldığınız dönemden bir önceki dönem değerleri yer almaktadır. Cari Dönem (1-2-3): Bilânçonun aktifinde yer alan ayrıntıların, hesap gruplarının ve hesap

sınıflarının bir önceki ekrandan seçmiş olduğunuz dönem itibari ile değerleridir.

1.10.1.2 Özet bilânço (PASĠF) (085112)

ĠĢletme özet bilânçosunun pasifler kısmı bu bölümden alınacaktır. Programa girdiğinizde, öncelikle iĢletme özet bilânçosunu alacağınız dönemi ve bilânçoda yer alacak değerler için meblağ küçültme ölçeğinin ne olacağını girmeniz istenecektir. Bu parametreler girilip, döküm yeri seçildikten sonra özet bilânçonun pasif kısmı listelenecektir. Bilânçonuzda yer alan bilgiler özet bilânço aktif kısmı bölümünde açıklanmıĢtır. Aralarındaki tek fark, bu bilânçoda pasif değerlerin yer almasıdır.

1.10.1.3 Özet bilânço (085120)

ĠĢletme özet bilânçosu menüsünde yer alan bu seçenek ile özet bilânçonuzu aktif ve pasif kalemler aynı sayfada olmak üzere listeleyeceksiniz. Bilânço için girilmesi gerekli parametreler ve içeriği ayrı sayfalarda listelenen özet bilânço ile aynıdır. Yalnız bu bölümden alacağınız bilânçoda aktif ve pasif değerleri tek bir ekranda görebilirsiniz.

1.10.1.4 ĠĢletme özet bilânçosu aktif parametreleri (085130)

Yukarıdaki açıklamalarımız sırasında, MUHASEBE modülünüzün iĢletme özet bilânçosunu hazırlayabilmesi için bilânçoda yer alan kalemlerin hesaplanıĢ Ģekillerini programınıza tanıtmak gerektiğini belirtmiĢtik. Gerçi bu tanımlamalar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak karĢınıza gelecektir. Ancak yine de aktif parametrelerinin nasıl tanımlandığını açıklamakta fayda görüyoruz. Aktif parametrelerine girdiğinizde, karĢınıza aĢağıdaki ekran görüntüsü gelecektir. Bu ekranda, bilânçonun aktifinde yer alan hesap sınıfları, hesap grupları ve bunların ayrıntıları satırlar halinde yer almaktadır. ġimdi, bilânçonun aktifinde yer alan unsurların nelerden oluĢtuğunu (ya da nasıl hesaplandığını) ayrı ayrı tanımlamamız gerekir. BaĢka bir ifade ile bu tablonun tablo adı sütununda yer alan her satırın nasıl hesaplanacağını MUHASEBE modülünüze tanıtacağız. Bu tanımlamalar hali hazırda ekranınızda yer almaktadır. Ancak hesaplamalar konusunda ileride ortaya çıkabilecek olası bir kanun değiĢikliğini düĢünerek, siz kullanıcılarımızın da bu tanımlamaların nasıl yapılacağını öğrenmesinde fayda görüyoruz. Bundan sonra bilânço unsurları olarak adlandıracağımız bu satırlar 2 Ģekilde hesaplanabilir. 1- Formül girilerek 2- Direkt olarak değer giriĢi yapılarak. ġimdi, her iki Ģekilde de bilânço unsurlarının hesaplanıĢ tarzlarını programınıza tanıtmaya çalıĢalım. Direkt Olarak Değer GiriĢi Yaparak:


101

Aktif parametreleri ekranınızın tablo adı sütununda yer alan her satırın değeri direkt olarak girilebilir. Bunun için, imleci bilânço unsurlarını tanımlayacağınız satıra getiriniz. Örneğin ekranınızın 3. satırında yer alan Menkul Kıymetlerin değeri girilecekse, imleç de bu satırda olmalıdır.

Ġmleç ilgili satıra geldiğinde, TAB tuĢuna basarak yandaki tip sütununa geçiniz. ġimdi satır sonu butonunu tıklayınız. KarĢınıza 4 seçenekten oluĢan küçük bir pencere gelmiĢtir. Bu pencereden ikinci seçenek olan GiriĢ seçeneğini seçiniz. ġimdi imleç Seviye baĢlıklı sütuna gelmiĢtir. TAB tuĢuna basarak geçiniz.

ġimdi imleç hesap no/formül alanına gelmiĢtir. Bu alana direkt olarak ilgili bilânço unsurunun değeri giriniz.

Tüm bilânço unsurlarına ait değerleri yukarıdaki Ģekilde girdikten sonra, ALT+S tuĢları ile aktif parametrelerini kaydediniz.

Formül Girerek:

Aktif parametreleri ekranınızın tablo adı sütununda yer alan her satır formül girerek tanımlanabilir. Bunun için, imleci bilânço unsurlarını tanımlayacağınız satıra getiriniz. Örneğin ekranınızın 3. satırında yer alan menkul kıymetlerin nasıl hesaplandığı programa tanıtılacaksa, imleç de bu satırda olmalıdır.

Ġmleç ilgili satıra geldiğinde, TAB tuĢuna basarak yandaki tip sütununa geçiniz. ġimdi satır sonu butonunu tıklayınız. KarĢınıza 4 seçenekten oluĢan küçük bir pencere gelmiĢtir. Bu pencerede yapacağınız iĢlemler 4 Ģekilde sınıflandırılmıĢtır.

1- FiĢformül: Bilânço unsurlarının hesaplanıĢını formül girerek tanımlamak.

2- GiriĢ: Bilânço unsurlarının değerini direkt olarak girmek.

3- Açıklama: Ġlgili satırın sadece bir açıklama satırı olduğunu belirtmek.

4- BoĢ: Ġlgili satırda herhangi bir giriĢ yapılmayacağını belirtmek.

Bilânço unsurlarının hesaplanıĢını fiĢ formül girerek tanımlayabilmek için, ekranınızdaki pencereden 1-FiĢ formül seçeneğini seçmelisiniz.

ġimdi imleç Seviye baĢlıklı sütuna gelmiĢtir. Bu sütunda, tanımlamakta olduğunuz bilânço unsurunun, bilânçonuzda hangi sırada (1–2–3 Ģeklinde) yer alacağı tanımlıdır. Bilânçonun 3 kademeden oluĢtuğunu daha önce belirtmiĢtik. Bunlar; hesap sınıfları, hesap grupları ve ana hesaplardır. ĠĢte bu alanda, her bir bilânço unsuruna ait değerlerin bilânçoda hangi sırada yer alacağı tanımlıdır. Örneğin hesap sınıfları satırında 1 rakamı yer alıyorsa, hesap sınıflarına ait değerler bilânçonun ilk kolonunda (ilk önceki dönem ve ilk cari dönem kolonlarında) yer alacaktır. Ana hesapların bulunduğu satırda 3 rakamı görülüyorsa, ana hesaplar bilânçonun 3. kolonlarında (3.önceki dönem ve 3. cari dönem kolonlarında) yer alacaktır. Bilânço unsurlarının sıralama Ģeklini değiĢtirmeyecekseniz bu alanı TAB tuĢuna basarak geçiniz.

Ġmleç hesap no/formül alanına geldi. ġimdi ENTER tuĢuna basınız. Ġlgili satırdaki bilânço unsuru için formülünün açılımı karĢınıza gelmiĢtir. Eğer yeni bir satır giriyorsanız, aĢağıdaki pencere boĢ olarak karĢınıza gelecektir.

Bu aĢamada formül giriĢini yapabilmek için F2 tuĢuna basmalısınız. Bu tuĢa bastığınızda yandaki gibi bir pencere ile karĢılaĢacaksınız. ġimdi, formülünüzü girmeye baĢlayabilirsiniz. KarĢınızdaki pencerenin iĢlem baĢlıklı 1. satırına yapacağınız iĢlemin cinsi belirtilecektir. Formülünüzün ilk iĢlemi toplama veya çıkarma olabilir. ĠĢlem tercihinizi satır sonu butonunu tıklayarak açılacak penceren belirleyiniz. Menkul Kıymetler örneğimizde ilk iĢlem toplamadır. Toplamayı seçtiğimizde formülümüzün ilk adımı ortaya çıkmıĢ olur;

I. Adım : Menkul Kıymetler.........+


102

Pencerenin tip baĢlıklı 2. satırına inip satır sonu butonunu tıkladığınızda 3 seçenekten oluĢan bir baĢka pencere ile karĢılaĢacaksınız. Bu sefer sizden istenilen, bilânço unsurunun nasıl hesaplandığını tanımladığınız formülünüzde, Ģu anda bir hesabın mı, hesap grubunun mu, yoksa parametreler ekranındaki diğer satırlardan birinin mi? toplama dahil edileceğini seçmenizdir. Bizim menkul kıymetler örneğimizde, bu bilânço unsuru önce bir hesabın toplamı alınarak, daha sonra bu toplama bir hesap grubu ilave edilerek oluĢuyor.

Menkul Kıymetler.........+H 5 119 + G 8 11 Penceredeki hesap seçeneği seçildiğinde, menkul kıymetler örneğimizdeki formülün 2. adımı atılmıĢ olacaktır; II. Adım : Menkul Kıymetler........+H

ġimdi imleç hesap tipi ya da grup tipi baĢlıklı 3. satıra inmiĢtir. Satır sonu butonunu tıklayınız. KarĢınıza, hesap veya grupların 12 ayrı durumunu içeren bir pencere gelecektir.

Eğer bir önceki alandaki tercihiniz hesap ise bu alanda hesap tipi, grup ise grup tipi ibaresi yer alacaktır. Tipi alanındaki seçiminiz sıra ise bu alanda toplama dahil edilecek satır sıra numarasının girilmesi beklenecektir.

ġimdi yapmanız gereken, toplama dahil edilecek hesap veya grubun tipini seçmenizdir. Menkul kıymetler örneğimizdeki formülümüzde, bir hesabın 5-alacak yekün dönem sonu durumu toplama dahil edilerek, formül aĢağıdaki halini almıĢtır;

III. Adım :Menkul Kıymetler.+H 5

Hesap veya grup tipini seçtikten sonra, imleç bir alt satıra inecektir. Bu aĢamada sizden istenilen, toplama dahil edilecek hesap veya grup numarasını seçmenizdir. Eğer hesap numaralarını doğru olarak hatırlayamıyorsanız, bu alanda F10 tuĢuna basarak tüm hesap numaralarının kod ve isimleri ile birlikte yer aldığı bir yardım penceresine ulaĢabilir ve bu pencereden seçiminizi yapabilirsiniz. Hesap kodu veya grup no seçiminizi yaptıktan sonra, formülünüzün ilk adımı tamamlanmıĢ olacaktır. Menkul kıymetler örneğimizde 119-Menkul Kıy. Değer DüĢ. Kar (-) hesabının seçilmesi ile formülümüz aĢağıdaki halini almıĢtır,

IV. Adım : Menkul Kıymetler.+H 5 119

Evet, bilânço unsurlarının formül ile nasıl oluĢturulacağını yukarıda kısaca açıklamaya çalıĢtık. Bizim menkul kıymetler örneğimizdeki formül henüz bitmedi. Hesap kodu seçiminden sonra bir kez daha F2 tuĢuna basarak, formülün devamı girilebilir. Formül giriĢiniz tamamlandıysa, ESC tuĢuna basarak aktif parametreleri ekranına geri dönünüz. Aktif parametrelerinin giriĢleri bittikten sonra, ALT+S tuĢlarına basarak bilgilerinizi kayıt etmelisiniz.

1.10.1.5 ĠĢletme özet bilânçosu pasif parametreleri (085140)

Bu program ile bilânçonuzun pasifinde yer alan unsurların nasıl hesaplandığı MUHASEBE modülünüze tanıtılacaktır. Pasif parametrelerinin giriĢleri, tıpkı aktif parametreleri bölümümüzde açıkladığımız gibidir. Bu yüzden tekrar açıklamıyoruz.

1.10.2 ĠĢletme Ayrıntılı Bilânçosu

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca maliyeye verilmesi gereken tablolardan ikincisi iĢletme ayrıntılı bilânçosudur. Muhasebe programınız, kanunun öngördüğü Ģekliyle ve hareket


103

giriĢlerinizi esas alarak bu tabloyu da size sunmaktadır. Bu bilânçonun bir önceki bölümde açıklamaya çalıĢtığımız ĠĢletme özet bilânço/ġirket bilânçolarından farkı; bu bilânçoda, hesap sınıfları ve hesap gruplarının yanında tüm ana hesapların da yer almasıdır. Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza 3 seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. ġimdi bu programların neler olduğunu ayrıntılı olarak inceleyelim.

1.10.2.1 Ayrıntılı bilânço (AKTĠF) (085211)

Bilânçonun, bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile (aktifler), bu varlıkların sağladığı kaynakları (pasifler) gösteren mali bir tablo olduğunu daha önce belirtmiştik. Bu program yardımı ile bilânçonuzun belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkların, yani aktiflerin dökümü alınacaktır. Ayrıntılı bilânçoyu almadan önce bazı parametreler girmelisiniz. Bunlar özet bilânço bölümünde açıklanmıştır. Özet bilânçodan farklı olarak parametrelere ilişkin açıklamalarıysa aşağıda bulabilirsiniz. Rapor tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda 2 seçenekten oluşan bir pencere ile

karşılaşacaksınız. Sizden istenilen, bilânço dökümünüzde sadece değer girilen kalemlerin mi, yoksa tüm kalemlerin mi? listelenmesini istediğinizi belirlemenizdir. Seçiminizi yapınız. Döküm tipi: MUHASEBE modülünüz ayrıntılı bilânço için 2 farklı döküm şekli sunmaktadır.

Bunlardan ilki normal dökümdür. Normal dökümde bilânço kalemleri hesap planındaki hesap kodları ile birlikte dökülür. İkinci döküm şekli standart dökümdür ve bunda bilânço standartlarına uygun döküm yapılır. Yani bilânço kalemleri hesap kodları ile değil, harf ve rakamlar ile sıralanmıştır. Bu açıklamalarımızdan sonra bilânçonuzun döküm şeklini belirtiniz. İstenen grup: Kuruluş programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, programlarımızda çalışmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. İkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan işlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket girişi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin EURO kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fişinde stoklar hesabı çalıştığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriş-çıkışı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı şekilde işlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. İşte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karşınıza gelecek ve bilânçoyu hangi grup/gruplar bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Evet, bilânço parametrelerini girdikten sonra, sıra döküm yeri tercihinizi belirlemeye gelmiştir. İlgili tercihinizi de belirlediğinizde, MUHASEBE modülünüz İşletme Ayrıntılı Bilânçonuzun aktifler bölümünü listeleyecektir. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.


104

Bilânçonuzda yer alan alanlar özet bilânço ile aynıdır. Yalnız ayrıntılı bilânçoda hesap gruplarına ait ana hesaplar da listelenmektedir. Bu yüzden bilânço başlıklarını tekrar açıklamıyoruz.

1.10.2.2 Ayrıntılı bilânço (PASĠF) (085212)

Bu program yardımı ile bilânçonuzun varlıkların sağladığı kaynaklar, yani pasif kısmının dökümü alınacaktır. Bilânço parametreleri ayrıntılı bilânço aktif kısmı ile aynıdır.

1.10.2.3 Ayrıntılı bilânço (085220)

Bu bölümden iĢletme ayrıntılı bilânçosunun aktif-pasif kalemleri tek bir sayfada olmak üzere dökümü alınacaktır. Bilânço parametreleri ve içeriği ayrıntılı aktif ve pasif bilânço ile aynıdır.

1.10.3 Bilânço Dipnotları

Bu bölümde yer alan programlar ile iĢletme bilânçosuna ilave edilmesi gereken dipnotların giriĢleri ile yazıcıdan dökümleri alınacaktır. Ancak döküm almaya geçmeden önce, bu menünün son programı olan bilânço dipnotları bilgileri programından, ilgili değerlerin girilmesi gerekmektedir.

1.10.3.1 Tüm bilânço dipnotları basımı (085150)

Bu program ile değer giriĢi yapılsın yapılmasın, tüm bilânço dipnotlarının yazıcıdan dökümü alınacaktır. Ġlgili programa girdiğinizde karĢınıza, “basım” baĢlıklı bir ekran gelecek ve bu ekrana bilânço dipnot

bilgileriniz seri bir Ģekilde yansıyacaktır. Bu aĢamada yapmanız gereken, ekranınızın üst bölümünde yer alan “prina” ikonunu tıklayarak dökümünüzü almanızdır. Ekranınızın üst bölümünde yer alan “font değiĢtir” butonunu tıklayarak da, dökümünüzün yazı fontlarını istekleriniz doğrultusunda değiĢtirebileceğiniz ekrana ulaĢılacaktır.

1.10.3.2 Değer girilen bilanço dipnotları basımı (085160)

Bu program ile sadece bilânço dipnotları bilgileri programından değeri girilen dipnotların dökümü alınacaktır. Döküm alınıĢ Ģekli tüm bilânço dipnotları basımı ile aynıdır.

1.10.3.3 Bilânço dipnot bilgileri giriĢi (085191)

Bilânço dipnotları menüsünde yer alan son program ile bilânçoya ilave edilmesi gerekli dipnotlara iliĢkin değer giriĢleri yapılacaktır. Bu dipnotlar programa girdiğinizde otomatik olarak karĢınıza gelecektir. Bir dipnot giriĢini yaptıktan sonra ENTER tuĢuna basarak, bir sonraki dipnotu ekrana getirebilir ve giriĢlerinize devam edebilirsiniz. Dipnot bilgilerini girdikten sonra, bu bilgilerinizi ALT-S tuĢları ile kayıt etmeyi unutmayınız.

1.10.4 ĠĢletme Özet Gelir Tablosu

Ġlgili kanun gereği olarak maliyeye verilmesi gereken tablolardan üçüncüsü iĢletme özet gelir tablosudur. ĠĢletme özet gelir tablosuna ait parametre giriĢleri ve ĠĢletme özet gelir tablosu eski dönem bilgilerine ait giriĢler bu bölümden yapılacaktır. ġimdi bu bölümde yer alan programları sırasıyla inceleyelim.

1.10.4.1 ĠĢletme özet gelir tablosu (085300)

Bu program ile iĢletmenizin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda iĢletmenizin elde ettiği dönem net karını veya dönem net zararını içeren bir döküm alacaksınız. Döküm alıĢ Ģekli yukarıda açıkladığımız bilânçolar


105

ile aynıdır. Gelir tablonuzun en son satırında Dönem Net Karı Veya Zararı ibaresi ile kar ya da zarar tutarını göreceksiniz. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

1.10.4.2 ĠĢletme özet gelir tablosu eski dönem bilgiler (085193)

Bu bölümden, iĢletmenizin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda iĢletmenizin elde ettiği dönem net karını veya dönem net zararını ayrıntılı olarak içeren bir gelir tablosu alacak, gelir tablosu eski dönem bilgilerini girebileceksiniz. ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosunun, özet gelir tablosundan farkı; tabloda yer alan hesaplara ana hesapların da (3. seviye hesapların) ilave edilmiĢ olmasıdır. Bu yüzden iĢletme ayrıntılı gelir tablosu programlarını tek tek açıklamıyoruz.

1.10.5 ĠĢletme Ayrıntılı Gelir Tablosu

Programınızın bu bölümünden ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosuna ait parametre giriĢleri ve eski dönem bilgilerine ait giriĢler yapılacaktır. ġimdi bunların neler olduklarını sırasıyla inceleyelim.

1.10.5.1 ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosu (085400)

İlgili kanun gereği olarak maliyeye verilmesi gereken tablolardan bir diğer işletme ayrıntılı gelir tablosudur. Bu bölümden, işletmenizin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenizin elde ettiği dönem net karını veya dönem net zararını ayrıntılı olarak içeren bir gelir tablosu alacak, gelir tablosu eski dönem bilgilerini ve dipnotlarını girecek, dipnotların yazıcıdan dökümünü alacaksınız. İşletme ayrıntılı gelir tablosunun, özet gelir tablosundan farkı; tabloda yer alan hesaplara ana hesapların da (3. seviye hesapların) ilave edilmiş olmasıdır. Bu yüzden işletme ayrıntılı gelir tablosu programlarını tek tek açıklamıyoruz. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

1.10.5.2 ĠĢletme ayrıntılı gelir tablosu eski dönem bilgileri (085193)

Bu bölümden gelir tablosuna ilişkin önceki dönem bilgilerinin girişleri yapılacaktır. Bunun için; ekranınızdaki hesap kodu alanına, eski dönem bilgisini gireceğiniz gelir hesabının (ana seviyede olması gerekir) kodunu giriniz. Hesap kodunu girdikten sonra, o hesabın borç ya da alacak tutarını


106

da ilgili alana girip ENTER tuşu ile bir alt satıra geçerek girişlerinize devam ediniz. Eski dönem bilgileri tamamen girildikten sonra, ALT+S tuşuna basarak bilgilerinizi kayıt etmeyi unutmayınız.

1.10.6 Gelir Tablosu Dipnotları

Bu bölümde yer alan programlar ile gelir tablosuna ilave edilmesi gereken dipnotların giriĢleri ile yazıcıdan dökümleri alınacaktır. Ancak döküm almaya geçmeden önce, bu menünün son programı olan gelir tablosu dipnotları bilgileri programından, ilgili değerlerin girilmesi gerekmektedir. Bu bölümdeki programlarla ilgili ayrıntılı bilgi için ĠĢletme Özet Bilânçosu Dipnotları Basımı programından yararlanabilirsiniz..

1.10.7 Diğer (Ek) Mali Tablolar

Mali Tablolar ve Finansal Analiz menüsünün bu seçeneği ile daha önce açıklamaya çalıĢtığımız bilânçolar ve gelir tabloları için ek teĢkil edecek ve bu tabloların detaylandırılmıĢ Ģekli olan 5 farklı mali tablo alınacaktır.

1.10.7.1 SatıĢların Maliyeti Tablosu ĠĢlemleri

26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca, iĢletmelerin maliyeye vermek ile yükümlü oldukları tablolardan bir diğeri satıĢların maliyeti tablosudur. Bu tablo, iĢletme gelir tablosundaki satıĢların maliyeti kısmının detaylandırılmıĢ Ģeklidir ve gelir tablosuna bir ek teĢkil eder, gelir tablosunu tamamlar. ĠĢletmenin dönem içindeki stok hareketleri ile satılan mamul, ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyetleri bu tabloda yer almaktadır.

1.10.7.1.1 SatıĢların maliyeti tablosu (085510)

SatıĢların maliyeti tablosunun iĢletme gelir tablosuna bir ek teĢkil ettiğini ve gelir tablosunun satıĢların maliyeti kısmının detaylandırılmıĢ Ģekli olduğunu yukarıda belirtmiĢtik. Tablonun içeriği, iĢletmenin dönem içindeki stok hareketleri ile satılan mamul, ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyetlerinden oluĢmuĢtur. SatıĢların maliyeti tablosunu almadan önce, maliyetlerin oluĢumuna iliĢkin parametre giriĢlerinin yapılmıĢ olması gerekmektedir. Bu parametreler hali hazırda sisteminizde yüklüdür. Yine de ilgili bölümde parametre giriĢlerinin nasıl yapıldığı açıklanacaktır. SatıĢların maliyeti tablosunu alabilmek için dönem ve meblağ küçültme ölçeğinin girilmesi gerekir. Bu parametreler diğer mali tablolarda açıklanmıĢtır. Parametre giriĢleri yapılıp, döküm yeri seçildikten sonra tablonuz listelenecektir. Tabloda yer alan baĢlıklar aĢağıda açıklanmıĢtır. Açıklama: Bu alanda, ilgili kanun gereği, satıĢların maliyeti tablosunda yer alması öngörülen maliyet

türleri, her bir maliyetin oluĢumuna etki eden maliyet öğeleri ya da giderlere iliĢkin tanımlar yer almaktadır. Tablonuzun bu alanında yer alan açıklamalar 3 seviyeden oluĢmuĢtur; 1. Seviye.......Maliyet Türleri

Örn:Üretim Maliyeti, Üretilen Mamul Maliyeti, Ticari Faaliyet, SatıĢların Maliyeti 2. Seviye.....Maliyetlere Etki Eden Öğeler (Sol baĢlarında harfler vardır)

Örn: Direkt Ġlk Madde ve Malzeme Giderleri, Direkt ĠĢçilik Giderleri, Genel Üretim Giderleri, Yarı mamul Kullanımı, Mamul Stoklarındaki DeğiĢimi vb. 3. Seviye.....Maliyet Öğelerini OluĢturan Kalemler (Sol baĢlarında rakamlar vardır)

Örn: Dönem BaĢı Stok(+), Dönem Sonu Stok(-)


107

Önceki Dönem (1–2–3): Bu alanlarda maliyet türlerinin, maliyete etki eden öğelerin ve maliyet

öğelerini oluĢturan kalemlerin satıĢların maliyeti tablosunu aldığınız dönemden bir önceki döneme (yıla) ait değerleri yer almaktadır. Cari Dönem: Bu alanda, bir önceki ekrandan seçmiĢ olduğunuz dönem itibari ile maliyet türlerinin,

maliyete etki eden öğelerin ve maliyet öğelerini oluĢturan kalemlerin değerleri yer alır. Yukarıda sıraladığımız değerlerin toplamlarını da, tablonuzun en alt satırında bulacaksınız. Önemli Not : Programlarımızda kullanıcılarımızın raporlarını daha hızlı bir şekilde listeleyip zamandan tasarruf edebilmeleri mümkündür. Bu durumun özellikle datası yoğun olan firmalar için sevindirici olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü programlarımızın alt yapısında yapılan geliştirmelerle raporlarımızın performansı son derece artırılmış durumdadır. Bu amaçla tüm raporlarımızın parametreler ekranına yani parametre girişleri yapıldıktan sonra raporların ekrana, yazıcıya, dosyaya, Excel'e alınmasını sağladığımız parametreler ekranının alt bölümüne “en yüksek hızda çalış (Rapor alınırken bilgiler ekranda görünmesin) parametresi yerini almıştır. Bu parametrenin başında yer alan kutucuğun işaretlenmiş olması raporlarınızı hızlı şekilde listeleyebilmenizi sağlayacaktır. Tabi bu hız raporun niteliğine, içeriğine ve kodlamasına bağlı olarak şekillenecektir. Bu şekilde rapor alındığında ekranda herhangi bir bilgi izlenmeyecek sadece alttaki durum çubuğunda raporun yüzdesi görüntülenecektir.

1.10.7.1.2 SatıĢların maliyeti tablo parametresi (085520)

Yukarıdaki açıklamalarımız sırasında, MUHASEBE modülünüzün satıĢların maliyeti tablosunu oluĢturabilmesi için maliyetlerin nelerden oluĢtuğunun belirlenmesi gerektiğini belirtmiĢtik. SatıĢların maliyeti parametreleri programınızda Ģu an yüklüdür. Biz yine de bu parametrelerin nasıl girildiğini açıklamakta fayda görüyoruz. Ġlgili programa girdiğinizde karĢınıza aĢağıdaki gibi bir tablo gelecektir. Bu ekranda maliyet türleri ve bu maliyetlerin oluĢumunda rol oynayan öğeler yer almaktadır. ġimdi maliyet türlerinin (örneğin üretim maliyeti, üretilen mamul maliyeti) ve maliyetleri

oluĢturabilecek öğelerin (örneğin direkt iĢçilik giderleri, genel üretim giderleri) nasıl hesaplanacağını ayrı ayrı tanımlamamız gerekir. BaĢka bir ifade ile bu tablonun tablo adı sütununda yer alan her satırın nasıl hesaplanacağını MUHASEBE modülünüze tanıtacağız. Bu sütunda yer alan maliyet türleri ve maliyetlerin oluĢumunda rol oynayan öğeler 2 Ģekilde hesaplanabilir. 1. Ġlgili satırdaki maliyet türü veya maliyeti oluĢturan öğeler, bir hesabın farklı durumlarından biridir. Bu hesap durumunun ne olduğu tipi alanına geldiğinizde karĢınıza gelecek tabloda yer almaktadır. Bu tabloda, maliyet veya maliyet öğeleri, bir hesabının 1-borç bakiye açılıĢı, 2-borç bakiye dönem sonu, 3-borç bakiye dönem içi vb. durumlarından biri olabilir. Eğer maliyet türü veya maliyet öğelerinden biri, hesabınızın durumundan biri ile oluĢuyorsa, bu hesabın hangisi olduğu belirtilecektir. Bunu da, hesap no/formül alanına gelerek, ilgili hesabın hesap kodunu girmek sureti ile belirteceksiniz.


108

2. Ġlgili satırdaki maliyet türü veya maliyeti oluĢturan öğeler, diğer satırların birbirleriyle toplamı veya farkından oluĢabilir. Örneğin; Üretilen Mamul Maliyeti = 2 + 3 +4 + 5 Yukarıdaki örneğimizde üretilen mamul maliyetinin 2,3,4 ve 5. satırların toplamından oluĢtuğu görülmektedir. Evet, yukarıdaki açıklamalarımızda maliyet türleri ve maliyetlerin oluĢumunda rol oynayan öğelerin nasıl hesaplanacağını açıklamaya çalıĢtık. Bu hesaplamaların benzerleri iĢletme özet bilânçosu parametreleri bölümünde açıklanmıĢtır. Daha geniĢ bilgi için ilgili bölüme baĢvurabilirsiniz.

1.10.7.2 Fon Akım Tablosu ĠĢlemleri

ĠĢletmelerin maliyeye vermekle yükümlü olduğu tablolardan bir diğeri fon akım tablosudur. Bu tablo, iĢletmelerin belirli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bu kaynakların nerelere kullanıldığını göstermektedir.

1.10.7.2.1 Fon akım tablosu (085610)

Fon akım tablosunun iĢletmelerin belirli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bu kaynakların nerelere kullanıldığını gösterdiğini yukarıda belirtmiĢtik. Tabloyu alabilmek için; fon akım tablosunu alacağınız dönemi ve ilgili tabloda yer alacak değerler için meblağ küçültme ölçeğinin ne olacağını belirleyeceksiniz. Bu alanlara iliĢkin detaylı açıklamalar önceki bölümlerimizde verilmiĢtir. Tablo parametreleri girilip, döküm yerini seçtikten sonra tablonuz listelenecektir. ġimdi tablonuzda yer alan alanları sıra ile incelemeye baĢlayalım. Açıklama: Bu alanda, ilgili kanun gereği, fon akım tablosunda yer alması öngörülen fon kaynakları

ve fon kullanım yerlerine iliĢkin tanımlar yer almaktadır. Tablonuzun bu alanında yer alan açıklamalar 3 seviyeden oluĢmuĢtur; 1. Seviye.......Fon Kaynakları ve Fon Kullanımları

2. Seviye.....Fon Kaynaklarını OluĢturan Kaynaklar ve Fon Kullanımlarına Etki Eden Kullanım Yerleri

Örn: Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar, Dönen Varlıklar Tutarındaki AzalıĢlar, Ödenen Vergi Ve Benzerleri, Ödenen Temettüler 3. Seviye.....Fon Kaynaklarını OluĢturan Kaynaklar ve Fon Kullanımlarına Etki Eden Kullanım Yerleri

Örn: Olağan Kar, Amortismanlar, Fon ÇıkıĢı Gerektirmeyen Giderler, Olağan Zarar, Amortismanlar(+) Önceki Dönem(1–2–3): Ġlgili satırdaki fon kaynağı veya fon kullanımının tablonuzu aldığınız

dönemden bir önceki döneme (yıla) ait değerleri yer alır. Cari Dönem (1–2–3): Bu alanlarda, bir önceki ekrandan seçmiş olduğunuz dönem itibari ile ilgili

satırdaki fon kaynak veya kullanımının değerleri yer alacaktır. Yukarıda sıraladığımız değerlerin toplamlarını da, tablonuzun en alt satırında bulacaksınız.

1.10.7.2.2 Fon akım tablo parametresi (085620)

Yukarıdaki açıklamalarımız sırasında, fon akım tablosunun alınabilmesi için, fon kaynaklarının ve kullanımlarının nasıl hesaplanacağını belirlememiz gerektiğini ifade etmiĢtik. Fon akım parametreleri


109

Ģu anda programınızda tanımlıdır. Parametre giriĢlerinin nasıl yapıldığına iliĢkin detaylı bilgi için satıĢların maliyeti tablosu parametreleri bölümüne baĢvurabilirsiniz.

1.10.7.3 Nakit Akım Tablosu ĠĢlemleri

26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca, iĢletmelerin maliyeye vermek ile yükümlü oldukları tablolardan bir diğeri nakit akım tablosudur. Bu tablo, belirli bir dönemde oluĢan nakit akıĢına ait bilgileri içermektedir.

1.10.7.3.1 Nakit akım tablosu (085710)

Nakit akım tablosunun iĢletmelerin belirli bir döneminde oluĢan nakit akıĢını içerdiğini yukarıda belirtmiĢtik. Bu tabloyu alabilmek için; tablonun ait olduğu dönemi ve tabloda yer alacak değerler için meblağ küçültme ölçeğinin ne olacağını belirleyeceksiniz (Bkz. ĠĢletme Özet Bilançosu) Tablonuzu almak istediğiniz dönemi belirleyip, meblağ küçültme ölçeğini de seçtikten sonra sıra döküm yeri tercihinizi belirlemeye gelmiĢtir. Ġlgili tercihinizi de belirledikten sonra, MUHASEBE modülünüz nakit akım tablonuzu listeleyecektir. ġimdi tablonuzda yer alan alanları sıra ile incelemeye baĢlayalım. Açıklama: Bu alanda, ilgili kanun gereği, nakit akım tablosunda yer alması öngörülen kalemler yer

almaktadır. Tablonuzun bu alanında yer alan kalemler 3 seviyeden oluĢmuĢtur; 1. Seviye.......Nakit Akımları (Nakit GiriĢ ve ÇıkıĢları)

Örn: Dönem BaĢı Nakit Mevcudu, Dönem Ġçi Nakit GiriĢleri, Dönem Ġçi Nakit ÇıkıĢları, Dönem Sonu Nakit Mevcudu vb. 2. Seviye.....Nakit Akımlarını OluĢturan Faktörler

Örn: SatıĢlardan Elde Edilen Nakit, Sermaye ArtıĢından Sağlanan Nakit, Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit ÇıkıĢları vb. 3. Seviye.....Nakit Akımlarını OluĢturan Faktörler

Örn: Net SatıĢlar, Alınan Krediler, SatıĢların Maliyeti, Stoklardaki ArtıĢlar vb. Önceki Dönem (1–2–3): Bu alanlarda nakit akımlarının ve bunları oluĢturan faktörlerin tablonuzu

aldığınız dönemden bir önceki döneme (yıla) ait değerleri yer almaktadır. Cari Dönem: Bir önceki ekrandan seçmiĢ olduğunuz dönem itibarı ile ilgili satırdaki nakit akımlarının

ve bunları oluĢturan faktörlerin değerleridir. Yukarıda sıraladığımız değerlerin toplamlarını da, tablonuzun en alt satırında bulacaksınız.

1.10.7.3.2 Nakit akım tablo parametresi (085720)

Nakit akım tablosunun alınabilmesi için, nakit hareketlerinin nelerden oluĢtuğunun ve nasıl hesaplanacağının tanımlanması gerekir. Bu tanımlamalar hali hazırda programınızda yüklüdür. Parametre giriĢlerinin nasıl yapıldığına iliĢkin detaylı bilgi içim satıĢların maliyeti tablosu parametreleri bölümüne baĢvurabilirsiniz.

1.10.7.4 Kar Dağıtım Tablosu

26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca, iĢletmelerin maliyeye vermek ile yükümlü oldukları tablolardan biri de, iĢletmelerin dönem karının dağıtım biçimini gösteren kar dağıtım tablosudur. Bu tablonun düzenlenme amacı, özellikle sermaye Ģirketlerinde dönem karından, ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara


110

dağıtılacak kar paylarının açıkça gösterilmesi ve Ģirketlerin hisse baĢına kar ile hisse baĢına temettü tutarının hesaplanmasıdır.

1.10.7.4.1 Kar dağıtım tablosu (085810)

Kar dağıtım tablosunun iĢletmelerin dönem karının dağıtım biçimini gösterdiğini yukarıda belirtmiĢtik. Bunun için tablonuzu alacağınız dönemi ve ilgili tabloda yer alacak değerler için meblağ küçültme ölçeğinin ne olacağını girmelisiniz. Bu parametreler girilip, döküm yeri seçildikten sonra tablonuz listelenecektir. ġimdi tablonuzda yer alan alanları sıra ile incelemeye baĢlayalım. Açıklama: Bu alanda, ilgili kanun gereği, kar dağıtım tablosunda yer alması öngörülen kalemler yer

almaktadır. Tablonuzun bu alanında yer alan kalemler 3 seviyeden oluĢmuĢtur; 1. seviye....Kar Dağıtım Ana Kalemleri

Örn: A-Dönem Karının Dağıtımı, B-Yedeklerden Dağıtım, C-Hisse BaĢına Kar, D- Hisse BaĢına Temettü 2. seviye...Ana Kalemlere Ait Alt BaĢlıklar

Örn: 1-Dönem Karı, 2-Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler, 3-GeçmiĢ Dönem Zararı(-), 11-Statü Yedekleri(-)....vb. 3. seviye...Alt BaĢlıklara Ait Kalemler

Örn: a-Kurumlar Vergisi, b-Gelir Vergisi Kesintisi, c-Diğer Vergi ve Yasal Yükümlülükler...vb. Önceki Dönem (1-2-3): Bu alanda, ilgili satırdaki kar dağıtım kalemlerinin tablonuzu aldığınız

dönemden bir önceki döneme (yıla) ait değerleri yer almaktadır. Cari Dönem (1–2–3): Bir önceki ekrandan seçmiĢ olduğunuz dönem itibari ile kar dağıtım

kalemlerinin değerleri bu alanda yer alacaktır. Yukarıda sıraladığımız değerlerin toplamlarını da dökümünüzün en alt satırında görebilirsiniz.

1.10.7.4.2 Kar dağıtım tablo parametresi (085820)

Yukarıdaki açıklamalarımız sırasında, kar dağıtım tablosunun alınabilmesi için, bu tabloda yer alan kalemlerin nasıl hesaplanacağının MUHASEBE modülünüze tanıtılması gerektiğini belirtmiĢtik. Bu tanımlamalar Ģu anda programınızda yüklüdür. Parametre giriĢlerinin nasıl yapıldığına iliĢkin detaylı bilgi içim satıĢların maliyeti tablosu parametreleri bölümüne baĢvurabilirsiniz.

1.10.7.5 Özkaynaklar değiĢim tablosu (085910)

Ek Mali Tablolar alt menüsünde yer alan son tablo, Öz kaynaklar DeğiĢim Tablosundur. Bu tablo, düzenlendiği dönem itibari ile öz kaynak kalemlerinde meydana gelen değiĢmeleri, diğer bir ifade ile artıĢ ve azalıĢları bir bütün olarak özetleyen tablodur. Ġlgili programa girdiğinizde sizden sadece döküm yeri tercihinizi belirlemeniz istenecektir. Ġlgili tercihinizi belirlediğinizde Öz kaynaklar DeğiĢim Tablosu listelenmeye baĢlayacaktır.

1.10.8 BirleĢtirilmiĢ Ģirketler bazında bilânço ve gelir tabloları

Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza tıpkı ĠĢletme özet bilânçosu menüsünde ki program seçeneklerinden oluĢan bir alt menü gelecektir. Bu menüde yer alan programlar ile birleĢtirilmiĢ Ģirketlerin yani aynı gruba giren iĢletmelerin birleĢtirilmiĢ hesaplarının sonuçları özet olarak alınabilecektir. ġimdi bu programların neler olduklarını inceleyelim.


111

1.10.8.1 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (AKTĠF) (085113)

Bu program ile iĢletmenizin sahip olduğu varlıkların, yani aktiflerin dökümünü alabileceksiniz. Programın çalıĢma Ģekli iĢletme özet bilânçosu (Aktif) ile aynıdır. Aralarındaki tek fark bu programa girdiğinizde konsolide mizan için tarih giriĢi yapmanızı istemesidir. Tarih giriĢinden sonra karĢınıza gelecek ekrandan dökümünüze iliĢkin giriĢlerinizi yaptıktan sonra bilânçosunuz listelenecektir. Bu bölümle ilgili ayrıntılı bilgi için Bkz. ĠĢletme özet bilânçosu/ Özet bilânço (AKTĠF)

1.10.8.2 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (PASĠF) (085114)

Bu bölümden konsolide özet bilânçosunun pasifler kısmına ait dökümler alınacaktır. Programın çalıĢma Ģekli iĢletme özet bilânçosu (Pasif) ile aynıdır. Aralarındaki tek fark bu programa girdiğinizde konsolide mizan için tarih giriĢi yapmanızı istemesidir. Tarih giriĢinden sonra karĢınıza gelecek ekrandan dökümünüze iliĢkin giriĢlerinizi yaptıktan sonra bilânçosunuz listelenecektir. Bu bölümle ilgili ayrıntılı bilgi için Bkz. ĠĢletme özet bilânçosu/ Özet bilânço (PASĠF)

1.10.8.3 BirleĢtirilmiĢ özet bilânço (085121)

Bu program ile tıpkı iĢletme özet bilânçosu menüsünde yer alan “Özet bilânço” da olduğu gibi, bilânçonuzun aktif ve pasif kalemlerini aynı sayfada listeleyeceksiniz. Bilânço için girilmesi gerekli parametreler ve içeriği ayrı sayfalarda listelenen konsolide özet bilânçoları ile aynıdır. Yalnız bu bölümden alacağınız bilânçoda, aktif ve pasif değerleri tek bir ekranda görebilirsiniz.

1.10.8.4 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (AKTĠF) (085213)

Bu program yardımı ile konsolide bilânçonuzun belirli bir dönemde sahip olduğu varlıkların, yani aktiflerin dökümü alınacaktır. Bu bilânço için öncelikle konsolide mizan tarihini belirtmelisiniz. Daha sonra karĢınıza “parametreler” baĢlıklı bir ekran gelecektir. ġimdi bu ekrandan yapacağınız giriĢlerin neler olduğunu açıklamaya çalıĢalım. Hangi Dönem Sonu: Bu alana, konsolide ayrıntılı bilânçosunu hangi dönem sonu itibari ile almak

istiyorsanız, ilgili dönemi girmelisiniz. Meblağ Küçültme Ölçeği: Bilânçonuzda yer alacak meblağların belirli bir oranda küçültülmesini

istiyorsanız, meblağ küçültme oranının ne olacağını bu alana girmelisiniz. MUHASEBE modülünüz size 5 adet meblağ küçültme ölçeği sunmaktadır. Bu ölçekler satır sonu butonunu tıkladığınızda küçük bir pencere içinde karşınıza gelecektir. Örneğin meblağ küçültme ölçeğini bin olarak tercih etmişseniz, bilânçonuzdaki 5.000.000.000 değeri, 5.000.000 olarak karşınıza gelecektir. Eğer bilânçonuzdaki değerlerin olduğu gibi karşınıza gelmesini istiyorsanız (yani herhangi bir küçültme ölçeği kullanmayacaksanız), bu alandaki tercihiniz yok olmalıdır. Rapor Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda 2 seçenekten oluşan bir pencere ile

karşılaşacaksınız. Sizden istenilen, bilânço dökümünüzde sadece değer girilen kalemlerin mi, yoksa tüm kalemlerin mi? listelenmesini istediğinizi belirlemenizdir. Seçiminizi yapınız. Döküm Tipi: MUHASEBE modülünüz ayrıntılı bilânço için 2 farklı döküm şekli sunmaktadır.

Bunlardan ilki normal dökümdür. Normal dökümde bilânço kalemleri hesap planındaki hesap kodları ile birlikte dökülür. İkinci döküm şekli standart dökümdür ve bunda bilânço standartlarına uygun döküm yapılır. Yani bilânço kalemleri hesap kodları ile değil, harf ve rakamlar ile sıralanmıştır. Bu açıklamalarımızdan sonra bilânçonuzun döküm şeklini belirtiniz. İstenen Grup: KUR9000 programınızın Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri bölümünde de

açıklandığı gibi, 9000 serisi ürünlerimiz ile çalıĢmalarınızı birden fazla grup bazında takip edebilirsiniz. Bunlardan birincisi ana gruptur. Ana grup genellikle TL olarak seçilir. Ġkincisi alternatif dövizdir. Ana grup ile yapılan iĢlemler, seçilecek herhangi bir alternatif döviz cinsi ile izlenebilir. Alternatif dövizde sadece raporlar alınır, hareket giriĢi yapılamaz. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Bazı muhasebe hesaplarının


112

kendilerine özel döviz cinsleri varsa (örneğin DM kasası, USD kasası gibi), bu muhasebe hesapları için hesap kartından orijinal döviz cinsi girilir. Orijinal döviz cinsi girildiğinde o hesabın hareketlerini orijinal döviz cinsi bazında da izleyebilirsiniz. Grup tanımlamalarındaki 4. grup stok grubudur. Bu da, muhasebe hesaplarının stok bazında (yani stok miktarları ile) takip edilebilmesi içindir. Örneğin muhasebe fiĢinde stoklar hesabı çalıĢtığında, bu hesabın ne kadar borçlandığı veya alacaklandığı girilir, ayrıcı stok grubu seçilerek de ne kadar stok giriĢ-çıkıĢı yapıldığı (miktar) girilebilir. Stok grupları, stokların 4 ayrı birimine göre 4 ayrı Ģekilde iĢlem görebilir. Bu gruplar programınız sisteminize ilk yüklendiğinde otomatik olarak yer almaktadır. Dilerseniz bu gruplara ilaveler de yapabilirsiniz. ĠĢte bu alanda satır sonu butonu tıklandığında tanımlı olan tüm gruplar bir pencere içinde karĢınıza gelecek ve konsolide bilânçonuzu hangi grup bazında almak istediğiniz sorulacaktır. Evet, parametre girişlerinizi yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda tamamladıktan sonra bilânçonuzun aktifler bölümünü listeleyecektir. Şimdi bilânçonuzda yer alan alanları sıra ile incelemeye başlayalım. Grup-Hesap Adı: Bu alanda, konsolide bilânçonuzun aktifinde yer alan hesap grupları ve hesap

adları yer almaktadır. Mizanlar/Grup Mizanı bölümünde ilgili kanun uyarınca muhasebe hesaplarının önce 9 ayrı sınıf altında toplandığını, daha sonra bu 9 ayrı sınıfa ait hesap gruplarının yer aldığını, hesap gruplarının altında da ana hesapların bulunduğundan söz etmiştik. Örnek; 1. DÖNEN VARLIKLAR (1. Hesap Sınıfı) 10 Hazır Değerler (1.Sınıfın 1.Grubu) 119 Menkul Kıy. Değer Düş. Karşılığı (Ana Hesap) Yine ilgili kanun gereğince, işletmelerin maliyeye vermek ile yükümlü oldukları işletme özet bilânçosunda, yukarıda açıklamaya çalıştığımız hesap sınıfları (1. seviye) ve hesap grupları (2.seviye) yer almak zorundadır. Hesap gruplarının altındaysa bu gruplara ait ayrıntılar yer alır. İşte bilânçonuzun bu alanında da, hesap sınıfları, hesap grupları ve ayrıntılara ait hesap isimlerini görmektesiniz. Önceki Dönem (1–2–3): Bu alanlarda, konsolide bilânçonun aktif bölümünde yer alan ayrıntılara,

hesap gruplarına ve hesap sınıflarına ait, bilânçonuzu aldığınız dönemden bir önceki dönem değerleri yer almaktadır. Cari Dönem (1–2–3): Konsolide bilânçonun aktifinde yer alan ayrıntıların, hesap gruplarının ve

hesap sınıflarının bir önceki ekrandan seçmiş olduğunuz dönem itibari ile değerleridir.

1.10.8.5 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (PASĠF) (085214)

Bu program yardımı ile, konsolide bilânçonuzun varlıkların sağladığı kaynaklar, yani pasif kısmının dökümü alınacaktır. Bilânço parametreleri konsolide ayrıntılı bilânço pasif ve aktif kısmı ile aynıdır.

1.10.8.6 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı bilânço (085221)

Bu bölümden konsolide ayrıntılı bilânçosunun aktif-pasif kalemleri tek bir sayfada olmak üzere dökümü alınacaktır. Bilânço parametreleri ve içeriği ayrıntılı aktif ve pasif bilânço ile aynıdır.

1.10.8.7 BirleĢtirilmiĢ özet gelir tablosu (085223)

Bu program ile birleştirilmiş olan hesaplarınızın elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenizin elde ettiği dönem net karını veya dönem net zararını içeren bir döküm alacaksınız. Döküm alış şekli yukarıda açıkladığımız bilânçolar ile aynıdır.


113

1.10.8.8 BirleĢtirilmiĢ ayrıntılı gelir tablosu (085224)

İlgili kanun gereği olarak maliyeye verilmesi gereken tablolardan biri birleştirilmiş işletme ayrıntılı gelir tablosudur. Bu bölümden, birleştirilmiş olan hesaplarınızın belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda elde ettiği dönem net karını veya dönem net zararını ayrıntılı olarak içeren bir gelir tablosu alacak, gelir tablosu eski dönem bilgilerini ve dipnotlarını girecek, dipnotların yazıcıdan dökümünü alacaksınız. İşletme ayrıntılı gelir tablosunun, özet gelir tablosundan farkı; tabloda yer alan hesaplara ana hesapların da (3. seviye hesapların) ilave edilmiş olmasıdır. Bu yüzden işletme ayrıntılı gelir tablosu programlarını tek tek açıklamıyoruz.

1.10.9 DönüĢtürülmüĢ Alternatif Bilânçolar

Bu bölüme girdiğinizde karĢınıza tıpkı birleĢtirilmiĢ Ģirketler bazında bilânço ve gelir tabloları menüsünde olduğu gibi altı seçenekten oluĢan bir alt menü gelecektir. Bu menüde yer alan programlar ile alternatif Ģirketler bazında bilânço dökümleri alabileceksiniz. Bu bilânçoların aktif ve pasif kısımlarını ayrı ayrı dökümler halinde alabileceğiniz gibi aynı sayfada alabilmenizde mümkündür. Bu menüde yer alan bilânço dökümleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için, konsolide Ģirketler bazında bilânço menüsünde yer alan programlardan yararlanabilirsiniz.

1.11 Yıllık Bildirim ve Beyannameler

Bu bölümde yer alan programlar ile devlete vermekle yükümlü olunan KDV beyannamesini hazırlayabilecek, yıllık faaliyet bildirimi, yıllık bildirim, geçici vergi beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi düzenleyebileceksiniz. ġimdi bu programların neler oldukları daha ayrıntılı olarak inceleyelim.

1.11.1 E-Beyanname

V11 serisi programlarımızda; kullanıcılarımızın hazırlamakla yükümlü oldukları beyannameler, internet ortamından gönderilebilecek yapıya getirilmiĢtir. Bu doğrultuda beyanname bilgileri XML formatında dosyalarda saklanacak ve internetten ilgili kurumlara gönderilebilecektir. Bu amaçla bu menüde yer alan

Katma değer beyannamesi (86227),

2 no'lu Katma değer beyannamesi (86231)

Damga vergisi beyannamesi (86531)

XML formatında hazırlanabilecektir. Kullanıcılarımızın yapacakları tek iĢlem, beyanname bilgileri doldurulduktan sonra, ekranda gördükleri XML dosya oluĢtur butonunu tıklayıp bilgilerini saklamalarıdır.

Mikro Yazılımevi olarak, e-beyanname ile ilgili, elimizde mevcut olan kaynaklarla mümkün olduğunu düĢündüğümüz tüm testleri yapmıĢ bulunmaktayız. Buna rağmen Maliye Bakanlığı'nın veri yapısını resmen açıklamamıĢ olması sebebiyle, oluĢturulacak dosyaların e-beyanname dosya yapısına %100 uyumu garanti edilememektedir. Mikro, oluĢan dosya içeriğinin, mevcut verilerle uyumlu olduğunu beyan etse de, Maliye sistemiyle uyumluluğunu garanti etmez. Kullanıcılarımızın beyannamelerini hazırlarken bu detayları göz önünde bulundurmalarını önemle rica ederiz.

1.11.1.1 Paketleme (086229)

E-beyannamelerin paketlenmesi için yapılması gereken işlemler,

Programlarımızda; kullanıcılarımızın hazırlamakla yükümlü oldukları beyannameler, İnternet ortamından gönderilebilecek yapıya getirilmiştir. Bu doğrultuda tüm beyannameler XML formatında


114

dosyalara saklanacak, daha sonrada bu dosyalar programlarımızda yer alan paketleme programı ile paket haline getirilip internetten ilgili kurumlara gönderilebilecektir. I Adım,

Öncelikle, Genel muhasebe yönetiminin Yıllık bildirim ve beyannameler/E-beyanname menüsünde bulunan,

Katma değer beyannamesi (86227),

2 no'lu Katma değer beyannamesi (86231)

Damga vergisi beyannamesi (86531) Bunun yanı sıra Personel yönetiminin E-Beyanname menüsünde yer alan

Muhtasar beyannamesi (114917) Programlarından hazırlanacak olan beyanname çalıştırılmalı ve bilgiler eksiksiz doldurmalıdırlar. Daha sonrada bu beyannamelerin alt bölümünde yer alan XML dosya oluştur butonu tıklanarak her

bir beyanname XML formatında saklanmalıdır. Önemle belirtmek isteriz ki, XML formatında saklanmamış hiçbir beyannamenin paket dosya haline getirilmesi mümkün değildir. Kullanıcılarımız

bu detayı göz önünde bulundurarak işlem yapmalıdırlar. II Adım,

Paketleme (086229) programı çalıştırılmalıdır. Karşınıza gelen ekranda XML formatında saklamış olduğunuz tüm beyannamelerin yer aldığını göreceksiniz. Bu aşamada yapmanız gereken, paket haline getirmek istediğiniz beyanname dosyalarının başındaki kutucukları tek tek işaretlemenizdir. Böylece programa hangi beyannameleri paket haline getireceğinizi tanıtmış olacaksınız. Paket haline getireceğiniz beyannamelerinde anında kırmızı renkte belirginleştiğini göreceksiniz. Beyanname seçimini yaptıktan sonra sıra, paket dosyanızı hangi isimle kaydedeceğinizi belirlemeye gelmiştir. Bunun için ekranınızın Paket adı bölümüne sizin için uygun olan herhangi bir isim girişi yapıp

ekranın alt bölümünde yer alan paketle programını çalıştırmanız yeterli olacaktır. Programınız Otomatik olarak ilgili paket dosyasını, çalıştığınız firmanın bulunduğu bölümdeki 2009/EXPORT dizini

altına oluşturacaktır. İlgili dosyayı farklı dizine kopyalamak istiyor iseniz ekranınızın dosya adı alanında satır sonu butonunu tıklayıp dizininizi seçmeniz ve dosyanıza isim vermeniz yeterlidir. Bu ekrandan daha önce paket haline getirmiş olduğunuz dosyaların içeriğini inceleyebilmeniz mümkündür. Yalnız bunun için ilgili paket dosyalarının *.JAR uzantılı olarak kayıt edilmiş olması

gerekmektedir. İlgili kurum için paket dosyaların *.JAR uzantılı olarak kaydedilmesi bir zorunluluk olmayıp, sadece kullanıcılarımızın bizim programlarımızda ilgili dosyaların içeriğini izleyebilmeleri için geçerlidir. Yani “paket izleme” bölümünden sadece uzantısı *.JAR olan dosyalar izlenecektir.

III. Adım,

Paket haline getirilen dosyalar, ilgili kurumun internet adresine girilerek, bulundukları dizinden seçilmeli ve gönderilmelidir.

1.11.1.2 Ġnternetten XML Ģema dosyası güncelle (086233)

Maliye Bakanlığı'nın talep ettiği yapının henüz resmen açıklanmamıĢ olması sebebiyle, zaman zaman hazırladığımız dosyanın Ģemasında güncelleme yapmamız gerekmektedir. Bu güncelleme sebebiyle tüm arĢivin yenilenmesi yerine xml dosyasında bilgi olmamasına karĢın, XML içinde bulunması gereken alanlarda yapılan düzenlemelerin internet ortamında XML Ģema dosyalarının indirilmesi lazımdır. Bunun için bilgi olmayan alanın da xml dosya içerisine dahil edilmesini sağlamak amacıyla, programlarımıza eklenen E-beyanname menüsünde bulunan, “Ġnternetten XML Ģema dosyası güncelle" programından ilgili beyanname seçilip, güncelleme yapılarak iĢleminiz gerçekleĢtirilir.

Böylece doğrudan Ġnternetten XML Ģema dosyası güncelle programını çalıĢtırdığınızda karĢınıza çıkan


115

Katma değer beyannamesi

2 no'lu Katma değer beyannamesi

Damga vergisi beyannamesi

Muhtasar beyannamesi

Seçeneklerinden istediğinizi iĢaretleyerek güncellemenizi yapabileceksiniz.

1.11.2 K.D.V.

K.D.V.; devlet tarafından, tüketicilerden aldıkları mal ve hizmet bedeli üzerinden, belirli oranlar nispetinde kesilen bir tüketim vergisidir. K.D.V. devlet tarafından direkt olarak alınmaz. Devlet, K.D.V.’NĠN tahsili için firmaları vekil tayin eder. Firmalar bir ay boyunca kendilerinden mal ve hizmet alan kiĢilerden aldıkları K.D.V.’YĠ ertesi ayın 25’ine kadar K.D.V. beyannamesiyle devlete öderler. Bu bölümden öncelikle vergi hesap kodları programa tanıtılacak, normal ve atik K.D.V. devir değerlerinin giriĢleri yapılacak, istediğiniz herhangi bir aya iliĢkin vergi durum tablosu alınabilecek, aylık ve yıllık K.D.V. beyannameleri baskılı veya baskısız formlara dökülecek, yıllık faaliyet bildirimi ile ilgili bilgi giriĢleri yapılarak bu bildirimin yazıcıdan dökümü alınacaktır. Eğer Ģu ana kadar vergi hesap kodlarının giriĢleri yapılmamıĢsa, öncelikle bu bölümünün son programı olan vergi hesap kodlarından ilgili giriĢleri yapmanız gerekir.

1.11.2.1 Katma Değer Beyannamesi 1

Firmalar, bir ay boyunca kendilerinden mal ve hizmet alan kiĢilerden aldıkları K.D.V.'YĠ ertesi ayın 25'ine kadar K.D.V. beyannamesiyle birlikte devlete ödemekle yükümlüdürler. K.D.V. menüsünün bu bölümünden, katma değer beyannamesinin tanzimi yapılacak ve dökümü alınacaktır. Programa girdiğinizde sizden, beyannamenin hazırlanacağı dönemi seçmeniz istenecektir. Dönem seçimi yapılıp <F2> tuĢuna basıldıktan sonra, K.D.V. beyannamesi ekranına ulaĢılacaktır. KDV beyannamesine girilecek bilgiler için ekranınızın üst bölümünde yer alan butonları tıklamanız gerekecektir. Bu butonlardan ilki, programa girdiğinizde karĢınıza gelen “genel bilgiler” butonuna ait ekrandır. Bu ekrandan Ģirket ile ilgili genel bilgilerin giriĢleri yapılacaktır. Vergi dairesi, vergi dairesinin kodu, telefon numarası, vergi kimlik numarası vb. gireceğiniz bilgilerden bir kaçıdır. Bu ekranla ilgili giriĢlerinizi tamamladıktan sonra, diğer butonlardan ulaĢacağınız ekranlara bilgileriniz, bir sonraki programımız olan vergi hesap kodlarına gireceğiniz bilgilerden alınarak otomatik gelecektir. Dilerseniz bu ekranlara manuel olarak da giriĢ yapabilirsiniz. Bu ekranlarla ilgili giriĢlerinizi tamamladıktan sonra F2 tuĢuna basın bildirge döküm ekranına ulaĢacaksınız. Bu ekrandan ilgili sayfa ayarlarınızı yapıp, beyannamenizi yazıcıdan döktürebilirsiniz.

Vergi Durum Tablosu

Ġlk gelen ekrandan istediğiniz ayı girerek ay içindeki vergi durumunu ikinci ekranda görebilirsiniz. Ayrıca ekranda bir önceki aydan devreden kümülâtifi görürsünüz. Dökümü isterseniz yazıcıdan da alabilirsiniz.

Katma Değer Beyannamesi:

Ekranın ilk sayfasında yine Ģirketle ilgili bilgileri girebilirsiniz. KDV Beyannamesinin ikinci sayfasında bulunan tüm bilgiler, ekranın ikinci sayfasında yer almaktadır. Matrah ve Vergilere, 25 – 35 arasındaki satırlara değer girdiğinizde ekranda sağ tarafta bulunan üç çerçeve içindeki bilgilere gerekli değiĢiklikler yansıtılacaktır. Bundan böyle devreden kümülâtifi ekrandan görmeniz mümkün olacaktır. Eğer Devreden kümülâtifi biliyorsanız ve KDV Beyannamenizi yılın ortasından baĢlattıysanız, F2 tuĢu ile kümülâtifi


116

girebilirsiniz. Ama düzenli olarak KDV Beyannamesini çıkartıyorsanız buna gerek kalmayacaktır. Çünkü Kümülâtif otomatik gelecektir. KDV Beyannamesine ayrıca ihracatla ilgili bilgilerin ekran giriĢleri de yapılmıĢtır. Elle girdiğiniz değerler KDV Beyannamesinin baskısız formunda yazıcı çıktısı veriyordur. Yalnız elle girilen bilgiler kaydedilmemektedir.

Vergi Hesap Kodları

Hesaplanan KDV Hesapları

Bu KDV Hesabı ikiye ayrılmıĢtır. * Normal Hesaplanan KDV Hesapları, * Stopaja tabi tutulan hesaplar, Normal Hesaplanan KDV Hesapları Üçüncü kiĢilerden tahsil edilen KDV Hesapları tanımlanılır. 391.15 %15 KDV 391.10 %10 KDV Tanımlanacak hesap kodları yukarıdaki gibi olmalıdır. Maksimum 5 adet KDV hesabı tanımlayabilirsiniz.

Stopaja Tabi tutulan KDV Hesapları

KDV Hesaplarının stopaja tabi tutulmuĢ hesap kodlarından oluĢur. Tanımlayabileceğiniz hesap kodları, 391.05 %05 Stopaj KDV (15/3) Gibi olmalıdır. Ġlave Hesaplanan KDV KDV Beyannamesinin 45, 46, 47 satırlarında bulunan bilgilerin hesap Kodlarını burada tanıtırız. 391 hesap kodunun alt hesapları olarak burada ilave Hesaplanan KDV hesaplarını tanıtabilirsiniz. Buna göre KDV hesap kodları, 391.45 Fazla Yersiz KDV 391.46 AlıĢ Ġade KDV 391.47 Ġndirimi Mümkün Olmayan KDV Gibi olmalıdır.

Ġndirim KDV Hesapları:

KDV Beyannamesinin 49 ile 54 arasındaki (51. Satır hariç) satırların Ġndirim KDV Hesap kodlarını burada tanıtabiliriz. Buna göre hesap kodları, 190.49 Devreden Atik KDV 190.50 Devreden Diğer KDV 191.52 indirilecek KDV 191.53 SatıĢ iade KDV


117

191.54 Turist iade KDV gibi olmalıdır.

ATĠK KDV Hesapları

DemirbaĢların alım satımından doğan KDV rakamlarının takip edildiği Hesapları burada tanıtabiliriz. Bu hesaplar ilgili ayla bağlantılı olarak, KDV Beyannamesinde bulunan 51. Satıra yazılır. Bu hesap kodları ise, 191.96.01 Ocak Ayı ATĠK KDV 191.96.02 ġubat Ayı ATĠK KDV Örnekteki 96 bulunduğumuz yılı, 01, 02 ise ayın numarasını verir. Böylece Atik KDV hesaplarını tanımlarken hangi aya ait olduğunu da anlayabiliriz. KDV Ġstisna Hesapları KDV Beyannamesinin 25 ile 35 satırları arasında bulunan KDV istisna Hesap Kodları buradan oluĢturulur. 600, 601 ve 602 gibi Gelir tablosunda bulunan hesap Kodlarının alt gruplarından oluĢturulmalıdır. Kolaylık açısından hesapların alt Hesaplarına kolon numaralarıyla hesap alt grubu açabilirsiniz. 601.25 Ġhracat Ġstisnası KAYIT:

GirmiĢ olduğunuz tüm hesap kodlarını kaydeder. Eğer kaydetmeden çıkarsanız, hesap kodlarını bir daha oluĢturmanız gerekli olacaktır. Vergi hesap kodlarında genel olarak hesap kodu girdiğinizde eğer o hesap kodu yoksa size uyarı vererek isteğinize bağlı olarak bu hesap kodunu açmanız Mümkün olacaktır.

1.11.2.2 2 Nolu Katma değer beyannamesi(1935-E) (086232)

Yukarıda da değindiğimiz gibi K.D.V.; devlet tarafından, tüketicilerden aldıkları mal ve hizmet bedeli üzerinden, belirli oranlar nispetinde kesilen bir tüketim vergisidir. Bu katma değer beyannamesi sorumlu sıfatıyla verilen KDV beyannamesidir. Programa girdiğinizde sizden, diğer KDV beyannamesinde olduğu gibi, öncelikle beyannamenin hazırlanacağı dönemi seçmeniz istenecektir. Dönem seçimi yapılıp F2 tuĢuna basıldıktan sonra, K.D.V. beyannamesinin genel bilgiler ekranına ulaĢılacaktır. Bu KDV beyannamesine girilecek bilgiler için de, ekranınızın üst bölümünde yer alan butonlar kullanılacaktır. Genel bilgiler ekranından öncelikle, şirket ile ilgili genel bilgilerin girişleri yapılacaktır. Vergi dairesi, vergi dairesinin kodu, telefon numarası, vergi kimlik numarası vb. gireceğiniz bilgilerden bir kaçıdır. Bu ekranla ilgili girişlerinizi tamamladıktan sonra matrahın oranlara göre dağılımı butonunu tıklayın, karşınıza gelecek ekrana bilgileriniz, “vergi hesap kodları” programından gireceğiniz bilgiler doğrultusunda otomatik olarak gelecektir. Dilerseniz bu alanlara bilgilerinizi manüel olarak da girebilirsiniz. Mükelleflere ait bildirim butonundan mükelleflerinize ilişkin bilgilerinizi girip, beyannamenize eklenecek olan belgelerinizi de belirledikten sonra beyannameniz döküm için hazırlanmış olacaktır. Genel bilgiler ekranının alt bölümünde gördüğünüz “Kayıt” butonu tıklanarak beyannamenize ait girdiğiniz tüm bilgileri kayıt edebilmeniz mümkündür. “Ön sayfa” ve Arka Sayfa butonları tıklanarak

da KDV beyannamenizin ön yüzüne ve arka yüzüne ait bilgileri, orijinal KDV beyannamesi dökümünde inceleyebilirsiniz. Bu dökümlerin üst bölümünde yer alan butonlar ile de bildirgeniz için sayfa ayarlarınızı yapıp baskılı forma ya da baskısız forma yazıcıdan dökümü alabilirsiniz. Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.


118

1.11.2.3 Vergi durum tablosu (086100)

K.D.V. menüsünün bu bölümünden, daha önce tanımlamıĢ olduğunuz K.D.V. hesaplarının hareketlerinden derlenerek hazırlanan bir icmal alacaksınız. Ġlgili programı seçtiğinizde karĢınıza dönem isimlerinin yer aldığı bir pencere açılacak ve bu pencereden hangi aya ait vergi durum tablosu almak istediğiniz sorulacaktır. Dönem tercihinizi bu Ģekilde yaptıktan sonra F2 tuĢuna basarak vergi durum tablosunu ekrana getirebilirsiniz. Vergi durum tablosunda, biraz önce seçtiğiniz ay itibariyle bütün katma değer vergisi hesaplarının durumları görülmektedir.

1.11.2.4 Vergi hesap kodları (086711)

K.D.V. menüsünün bu programı ile K.D.V. beyannamesinin alınabilmesi için gerekli olan vergi hesaplarının tipi ile vergi hesap kodlarının sisteme tanıtımları yapılacaktır. Bu ekrandan girilecek bilgiler, katma değer beyannamesine otomatik olarak yansıyacaktır. Programınızın en önemli özelliği defter tipi hem muhasebe hem de işletme olan firmalar için aynı ekrandan vergi tanımlamalarının giriliyor olmasıdır. Defter tipi muhasebe olan firmalar öncelikle bu ekrandan vergi hesapları için “vergi tipini” %1, %8, %18 şekilde seçecek hemen akabinde de seçtikleri vergiler için çalışacak muhasebe hesaplarının girişlerini “Mali yıl vergi hesap kodları” butonunu tıklayarak ulaşacakları ekrandan yapacaklardır. Hesaplanan KDV muh. Kodu, indirilecek KDV muh. Kodu gibi. Aynı şekilde ekranda yer alan Kısmi tevkifat KDV vergilerine ait hesap kodlarının tanımlamaları da yine Mali yıl vergi hesap kodları

ekranından gerçekleştirilecektir. Burada sizlere önemli gördüğümüz bir detayı belirtmek istiyoruz, vergi hesap kodlarının tanımlamaları Kuruluş programının Firma tanıtım kartı (501110) ekranının “mali yıl entegrasyon hesap kodları” ekranından da yapılabilmektedir. Dolayısıyla vergilere ait

hesaplar hangi programdan tanımlanırsa tanımlansın birbiri ile uyum içinde olacaktır. Programımızın bir diğer önemli özelliği de birden fazla vergi hesabı tanımlayabilmenize olanak tanımasıdır. Yani kullanıcılarımız artık iki tane %18 KDV hesabı yada % 8 KDV hesabı tanımlayabileceklerdir. Bunun için programlarımıza eklenen kod artikellerinden yararlanılacaktır. Böyle bir tanımlama yapılmak istenirse örneğin %18 KDV için iki tane hesap açılacak ise öncelikle %18 vergi için hesaplanan KDV. muh.koduna 391.#SOM# yazılacaktır. Sorumluluk merkezi tanıtım

kartından da iki tane sorumluluk merkezi tanımlanacaktır. Birinin kod artikeline 01, diğerinin ise 02 yazılarak vergi hesabının iki tane olduğunun bilgisi programa işlenecektir. Daha sonra KDV beyannamesi hazırlanırken program; 391.01 ve 391.02 hesaplarından gereken değerleri okuyarak işlemini tamamlayacaktır. Burada ayrıca #PMA# Proje, #AFN# Aktif firma numarası artikelleri de kullanılabilecektir. Burada oluşan bu hesaplar, muhasebe fişinde Shift+F1/F2 kullanıldığında da

seçilebilecektir. Defter tipi işletme olan firmalar için vergi rakamları, ilgili gelir hesaplarından alınacaktır. Bu ekranda

bazı işlemler için işletme firmalarına yönelik hesap kodları ayrıca sorulmuştur. Örneğin, muhasebe firmaları için Kısmi tevkifat KDV hesap girişleri Mali yıl vergi hesap kodları sayfasından yapılıyorken, işletme firmaları için Kısmi tevkifat hesap kodları aynı ekran üzerinde ilgili hesapların hemen yanında yer alan “işletme kodu” yazan bölümlerden seçilecektir.

KDV beyannamesine yansıyacak bazı özel hesap kodları da, örneğin istisna hesap kodları, kredi kartı hesap kodları gibi alanlar, firma defter tipi muhasebe ise muhasebe hesabı olarak, işletme ise işletme hesabı olarak seçilerek ekrandaki girişler tamamlanacaktır. Vergi/matrah hesaplama şekli

Bu bölümde sizlere KDV beyannamesinde matrahtan vergi tutarının hesaplanabilmesi için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini belirtmek istiyoruz. Programlarımızda

kullanıcılarımızın KDV beyannamelerini istedikleri hesaplama şekline bağlı olarak alabilmeleri mümkündür. Bu amaçla kullanıcılarımıza Vergi/matrah hesaplama şekli alanında 3 seçenek sunulmaktadır. Dolayısıyla kullanıcılarımız yapacakları seçime bağlı

olarak vergiden matrah tutarını hesaplayabilecek, Matrahtan vergi tutarını hesaplayabilecek,


119

bunun yanı sıra hem matrah hem de vergide belirlenen tutarların direk KDV beyannamesine yazılmasını sağlayabileceklerdir.

1. seçenek yani Vergi--- >matrah seçeneği; KDV beyannamesinin bu zamana kadar çalışan

yapısında olup, vergiden matrah tutarının hesaplanmasını baz almaktadır. 2. seçenek yani (Matrah (stok 2.birim/Matrah)--- > Vergi seçeneği; KDV beyannamesinde

matrah tutarından vergilerin hesaplanmasını baz almaktadır. Bu parametrenin seçili olması durumunda hem manuel hem de entegrasyon sonucunda oluşan muhasebe fişlerindeki işleyişin nasıl olacağını şu şekilde özetleyebiliriz.

Entegrasyon kullanılan firmalarda

Bildiğiniz gibi programlarımızda entegre çalışan firmalarda bir fatura kaydedildikten hemen sonra muhasebe fişi de otomatik olarak oluşmakta, dolayısıyla bu fiş içerinde vergi satırı da yer almaktadır. Bu vergi hesabının F8 (Grup meblağ girişi) tuşları ile ulaşılan ekranına baktığınızda "2.birim/matrah"

alanında, ilgili verginin hangi matrahtan oluştuğunun otomatik olarak yazıldığını göreceksiniz. Yani bu alan matrah tutarının işlenmesi için kullanılmaktadır. Örneğin birim fiyatı 1.000 TL KDV oranı da %18 olan bir stok satışı yaptığınızda 391 (hesaplanan KDV) satırında 180 TL'nin, "2.birim/matrah" alanında ise 1.000 TL'nin yazdığını göreceksiniz. Bu işlemi programınız otomatik olarak yapacaktır.

Muhasebe fişinde Shift+F1 veya Shift+F2 tuşları ile KDV tutarının hesaplandığı durumlarda

Herhangi bir matrah hesabı için, Hesap tanıtım kartı (087100) içinde bulunan "Fişte KDV hesaplama şekli" parametresi için otomatik seçeneklerinden biri seçilmiş ise, veya Muhasebe fişi içerisinde

Shift+F1 ve Shift+F2 tuşlarından biri kullanılıyor ise, programınız ilgili vergi hesabını oluştururken, bu verginin oluştuğu matrahı, yine ilgili satırın F8 (Grup meblağ girişi) ekranında ki "2.birim/matrah"

alanına otomatik olarak yansıtacaktır. Yani gerekli parametreler tanımlandığı zaman, kullanıcılarımızın ekstra hiçbir şey yapmalarına gerek kalmadan, istedikleri sonuca ulaşabilmeleri mümkün olacaktır.

Manuel giriş yapılan muhasebe fişlerinde

Muhasebe fişlerini manuel olarak giren kullanıcılarımızın vergi hesabını işlerken F8 (Grup meblağ girişi) ekranına ulaşmaları ve bu ekranda ki "2.birim/matrah" alanına, ilgili matrahı kendilerinin

yazmaları gerekmektedir. Gerekli tanımlamalar yapılıp bilgi girişleri bitirildikten sonra programınız, KDV beyannamesi alırken "Vergi/Matrah hesaplama şekli" parametresine bağlı olarak hesaplamalarını yapar ve beyannameyi

hazırlar. Diğer bir deyişle, Vergi--- >matrah seçeneği seçili ise programınız, 391 hesabın meblağından, yani 180 TL'den, 1.000

TL matrahı hesaplayacaktır. Matrah (stok 2.birim/Matrah)--- > Vergi seçeneği seçili ise, 391 hesabın "2.birim/matrah"

alanındaki 1.000 TL matrahtan, 180 TL vergiyi hesaplayacaktır.

3. seçeneği yani (hesaplardan) seçeneği seçilirse; KDV beyannamesine vergi tutarı ve

matrah tutarı direk yazılır, herhangi bir hesaplama yapılmaz. Bu parametrenin seçilmesi durumunda,

Defter tipi muhasebe olanlar için, ilgili vergi hesabının ana grup bakiyesi Vergi tutarı, matrah grubu bakiyesi Matrah tutarı olarak kullanılır. Ayrıca hesaplama yapılmaz. Defter tipi işletme olanlar için, gelir hesaplarına ait vergi toplamı Vergi tutarı, matrah toplamı Matrah tutarı olarak kullanılır. Ayrıca hesaplama yapılmaz.


120

"Vergi durum tablosu (086100)" çalıştırıldığında ise programınız, "Vergi/Matrah hesaplama şekli"

parametresine bakmaksızın, iki farklı şekilde hesaplamalarını yapar, bunları karşılaştırır, eğer bulduğu değerler arasında farklılık varsa uyarır. Ancak rapora, "Vergi/Matrah hesaplama şekli" parametresine göre yapılan hesaplamaları yansıtır. Şimdi vergi hesaplarının neler olduklarından kısaca açıklayalım.

1- Hesaplanan K.D.V. Hesapları: Bu K.D.V. Hesabı ikiye ayrılmıştır;

- Normal Hesaplanan K.D.V. Hesapları: Üçüncü kişilerden tahsil edilen K.D.V. hesapları bu bölümden tanımlanır.

391.1 %1 K.D.V. 391.18 %18 K.D.V.

Tanımlanacak hesap kodları yukarıdaki gibi olmalıdır. - Stopaja Tabi Tutulan K.D.V. Hesapları: K.D.V. hesaplarının stopaja tabi tutulmuş hesap kodlarından oluşur. Örnek;

391.05 %05 Stopaj K.D.V. 2- İlave Hesaplanan K.D.V.: K.D.V. beyannamesinin 45,46,47 satırlarında bulunan bilgilerin hesap

kodları bu bölümden tanıtılacaktır. 391 hesap kodunun alt hesapları olarak burada ilave hesaplanan K.D.V. hesaplarını tanıtabilirsiniz. Buna göre K.D.V. hesap kodları, Bu vergi hesabı programınızın ilaveler ve iadeler butonundan ulaşacağınız ekrandan girilecektir.

391.45 Fazla Yersiz K.D.V. 391.46 Alış İade K.D.V. 391.47 İndirimi Mümkün Olmayan K.D.V.

gibi olmalıdır. 3- İndirim K.D.V. Hesapları: K.D.V. Beyannamesinin 49 ile 54 arasındaki ( 51. Satır hariç) satırların

İndirim K.D.V. Hesap kodlarını burada tanıtabiliriz. Buna göre hesap kodları, 191.49 Devreden Atik K.D.V. 191.50 Devreden Diğer K.D.V. 191.52 İndirilecek K.D.V. 191.53 Satış İade K.D.V. 191.54 Turistlere İade K.D.V.

gibi olmalıdır. 4- A.T.I.K K.D.V. Hesapları: Demirbaşların alım satımından doğan K.D.V. rakamlarının takip edildiği

hesapları burada tanıtabiliriz. A.T.İ.K K.D.V. hesap örnekleri aşağıda verilmiştir;

191.99.01 Ocak Ayı ATIK K.D.V. 191.99.02 Şubat Ayı ATIK K.D.V.

Yukarıdaki örnekteki 99 bulunduğumuz yılı , 01, 02 kodları ise ilgili ayın numarasını verir. Böylece Atik K.D.V. hesaplarını tanımlarken hangi aya ait olduğunu da anlayabiliriz. 5- K.D.V. İstisna Hesapları: K.D.V. beyannamesinin 25 ile 35 satırları arasında bulunan K.D.V.

İstisna Hesap Kodları buradan yaratılır. 600,601 ve 602 gibi gelir tablosunda bulunan hesap kodlarının alt gruplarından yaratılmalıdır. Kolaylık açısından hesapların alt hesaplarına kolon numaralarıyla hesap alt grubu açabilirsiniz.

601.25 İhracat İstisnası


121

Evet, vergi tiplerini yukarıda kısaca açıklamaya çalıştık. Vergi hesap kodlarını yukarıda açıkladığımız şekilde sisteminize tanıttıktan sonra, bu bilgileri ALT+S tuşları ile kayıt etmelisiniz. Kayıt etmediğiniz vergi hesap kodlarını yeniden girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. Bu ekrandan girilecek vergi hesap kodları ve oranları KDV beyannamesinin ilgili alanlarına otomatik olarak yansıyacaktır.

1.11.3 Yıllık Bildirim

Devletin vergi mükelleflerinden istediği yıllık bildirim, A formu ve B formu olarak iki kısma ayrılmıĢtır. K.D.V. menüsünün bu bölümünden, yıllık bildirim formları için gerekli parametre giriĢleri yapılacak ve bu formların dökümleri alınabilecektir.

1.11.3.1 A formunun parametreleri (086310)

A formu, muhasebe kayıtlarınızdan okunan bilgilerin, bu programdaki parametreler ile derlenmesi sonucu otomatik olarak hazırlanmaktadır. Ancak A formunda yer alacak bilgilerin bir kısmının parametreler ekranından manüel olarak girilmesi gerekir. Bunlar, parametreler programında tip kolonunda gir yani giriĢ ibaresi yer alan bilgilerdir. Örneğin dönem içinde gerçekleĢen en yüksek nakit giriĢi, dönem içinde gerçekleĢen en yüksek nakit çıkıĢı, bir önceki dönemden devreden faturalar gibi. Bu program yardımı ile A formu parametrelerini inceleyebilecek ve manüel olarak girilmesi gereken değerleri girebileceksiniz. Programa girdiğinizde karĢınıza yandaki gibi bir ekran gelecektir.

ġimdi tip baĢlıklı kolonda giriĢ ibaresi gördüğünüz satırlara (23, 24, 25, 26, 39, 40, 41, 42, 43 nolu satırlara) ilgili giriĢleri yapıp parametrelerinizi kaydediniz.

1.11.3.2 A formunun dökümü (086320)

Yıllık bildirimin ilk bölümünü oluĢturan A formu bu programdan dökülecektir. Programa girdiğinizde öncelikle bir uyarı mesajı ile karĢılaĢacaksınız. Bu mesaj ile size, A Formunun Parametreleri programından giriĢ yapılması gereken satırlar hatırlatılmaktadır. Eğer bu satırlara ilgili giriĢleri yapmadıysanız, programdan çıkıp giriĢlerinizi yapmanız gerekir. Eğer parametre giriĢleriniz tamam ise devam tuĢuna basın. Muhasebe kayıtlarınızdan okunan bilgiler ile manüel olarak girdiğiniz değerlerin karĢınıza gelen tabloda yer aldığını göreceksiniz. Bu aĢamada yapmanız gereken F2 tuĢuna basıp, bildirge döküm formu ekranına ulaĢmaktır. Bu ekrandan da formunuz için gerekli sayfa ayarlarını ekranınızın üst bölümünde yer alan butonlar aracılığı ile yaptıktan sonra print butonunu tıklayarak formunuzun dökümünü alabilirsiniz. Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.

1.11.3.3 B formu dökümü (086330)

Yıllık bildirimin ikinci bölümünü oluĢturan B formu, belirli bir meblağın üzerindeki alıĢ faturalarınızdan oluĢmaktadır. Programa girdiğinizde B formunun manüel olarak mı, bilgilerinizden otomatik olarak okunarak mı hazırlanacağı sorulur. Eğer bilgilerden oku seçeneğini tercih ettiyseniz, bu menünün son programı olan genel dipnot bilgileri bölümünden ticari bilgilerinizin bulunduğu yol adını girmiĢ olmanız gerekir. B formu bilgilerden okunarak hazırlanacak ise, bu seçim yapıldıktan sonra lütfen en küçük fatura tutarını girin baĢlıklı bir pencere ile karĢılaĢırsınız. Bu pencereden, içinde bulunduğunuz


122

yıl için devletin B formunda yer almasını istediği en küçük fatura tutarını girmelisiniz. Bu giriĢ yapılıp enter tuĢuna basıldıktan sonra alıĢ faturalarınız okunarak girdiğiniz tutar ve bundan büyük olanlar cari firma isimleri ve vergi numaraları ile birlikte bir tablo içinde ekrana gelecektir. B formunda yer alacak faturaları manüel olarak girecekseniz, bu durumda yukarıda sözünü ettiğimiz tablo boĢ olarak ekrana gelecek ve devletin açıkladığı tutar ve bundan büyük olan alıĢ faturalarını manüel olarak girmeniz gerekecektir. Bu tablo ile ilgili iĢlemlerinizi tamamlandıktan sonra F2 tuĢuna basın. B formu dökümünüz ister manüel olarak girdiğiniz, ister dipnot bilgilerinden okunarak alınan değerler doğrultusunda oluĢacak ve bildirge döküm ekranına ulaĢılacaktır. ġimdi, formunuz için gerekli sayfa ayarlarını ekranınızın üst bölümünde yer alan butonlar aracılığı ile yapıp, print butonunu ile de formunuzu yazıcıdan dökebilirsiniz. . Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.

1.11.3.4 Genel dipnot bilgileri (086340)

Yıllık bildirim menüsünün son programı, A formu ve B formu için bir takım baĢlangıç bilgilerinin girileceği alanlardan oluĢmuĢtur. Bu nedenle, form dökümlerine geçmeden önce bu programdan ilgili bilgileri girmeniz gerekmektedir. Programa girdiğinizde yandaki gibi bir ekran ile karĢılaĢacaksınız. Bu ekrandan yapılması gereken ilk giriĢ ticari bilgilerin alınacağı firmanın seçilmesidir. Örneğin çalıĢtığınız firma XYZ ise bu alana ilgili firmanın kodu girilmelidir. Bu iĢlemden sonra firmanıza ait bilgilerin giriĢlerine geçilecektir. Daha sonra, yıllık bildirimi imzalayanın unvanı (SM-Serbest Muhasebeci, SMM-Serbest Muhasebeci Mali MüĢavir ve Yeminli Mali MüĢavir) satır sonu butonu tıklanarak açılacak pencereden seçilmelidir. Son olarak sıra ile kamu kuruluĢlarına, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine ve bunların haricinde diğer kiĢi ya da kuruluĢlara kesilen satıĢ faturalarının sayılarını ve tutarlarını girmeniz gerekmektedir. Bu giriĢler tamamlandıktan sonra genel dipnot bilgilerini ALT+S tuĢları ile kaydetmelisiniz.

1.11.4 Geçici vergi beyannamesi (086400)

01.01.1999 tarih itibari ile yürürlüğe giren geçici vergi uygulamasına göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri belirli dönemler itibariyle (Ģu anda 3’er aylık 4 dönem halinde) geçici vergi beyannamesi vermek ve bu beyannameye göre vergilerini ödemek durumundadırlar. Beyannameler menüsünün bu programı ile geçici vergi beyannamesi için gerekli bilgilerin giriĢlerini yapacak ve beyannamenizin dökümünü alacaksınız. Geçici vergi beyannamesi manüel olarak giriş yapacağınız 3 ekran sayfasından oluşmaktadır. Bu sayfalara, programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekranın üst bölümünde yer alan Genel Bilgiler I, Genel Bilgiler II ve Tablo I butonları tıklanarak ulaşılacaktır. Ekranın üst tarafındaki butonlardan ilki, programa girdiğinizde karşınıza gelen “genel bilgiler” butonuna ait ekrandır. Bu ekrandan Ģirket ile ilgili genel bilgilerin giriĢleri yapılacaktır. Vergi dairesi, vergi dairesinin kodu, telefon numarası, vergi kimlik numarası vb. gireceğiniz bilgilerden bir kaçıdır. Bu ekranla ilgili giriĢlerinizi tamamladıktan diğer butonları tıklayarak beyannameniz için gerekli olan bilgileri girebilirsiniz. Ekranınızın alt bölümünde yer alan “Bilgileri güncelle” butonu ile ticari kazanç,

serbest meslek kazancı ve kanunen kabul edilmeyen giderlerin, beyannameyi aldığınız döneme göre hesaplamasını, dolayısıyla bu bilgilerin güncellenerek beyannamenize yansımasını sağlayabilirsiniz. Daha sonra ALT+S tuşlarına basarak bilgilerinizi kayıt edebilirsiniz. Tüm bu işlemler sonrasında “Beyanname Göster” butonunu tıkladığınızda girdiğiniz tüm bilgilerin, orijinal geçici vergi

beyannamesi formunuzda ilgili alanlara yansıdığını göreceksiniz. Şimdi, formunuz için gerekli sayfa ayarlarını ekranınızın üst bölümünde yer alan butonlar aracılığı ile yapıp, print butonunu ile de geçici vergi beyannamenizin dökümünü alabilirsiniz. . Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.


123

1.11.5 Kurumlar vergisi beyannamesi (086510)

Yılda bir kereye mahsus olmak kaydıyla, her mükellef vergiye tabi kazancının tamamı için, bağlı olduğu vergi dairesine Kurumlar Vergisi Beyannamesi vermek durumundadır. Programınızın bu bölümünden, Kurumlar Vergisi Beyannamesine iliĢkin bilgilerin giriĢleri yapılacak ve Maliye Bakanlığınca belirlenen orijinal beyannamelere, istenilen yazı tipi ve büyüklüğünde dökümleri alınabilecektir. Programa girdiğinizde karĢınıza gelecek ekranın üst bölümünde, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin 4.,5., 6., 7., 8. ve 9. sayfalarına iliĢkin bilgilerin girileceği butonlar yer almaktadır. Dolayısıyla bildirgeniz için gerekli olacak bilgiler, Genel Bilgiler–1, Genel Bilgiler–2, Kazanç ve Matrah Bildirimi, Vergi Bildirimi ve Ortaklara ĠliĢkin Bildirim butonlarını tıkladığınızda açılacak ekran sayfalarından yapılacaktır. Tamamen manüel olarak giriĢ yapacağınız bu ekranlardan ilki, programa girdiğinizde karĢınıza gelen Genel Bilgiler–1 butonuna ait ekrandır. Her bir ekran sayfasındaki alanlara nelerin girileceği açık bir Ģekilde görülmektedir. Vergi dairesinin kodu, adı, kurum sicil numarası, vergi dönemleri, kazançlara iliĢkin bilgiler ve Ģirket ortaklarına yönelik tanıtıcı bilgiler bu butonlar aracılığı ile yapacağınız giriĢlerden sadece bir kaçıdır. Bu ekranlar ile ilgili giriĢlerinizi tamamladıktan sonra;

Ekranınızın alt bölümünde yer alan butonlardan Sf.04 (A) butonuna yada ALT+A tuşlarına

basarak ekranınızın Genel Bilgiler–1 ve Genel Bilgiler–2 butonlarından girdiğiniz bilgiler doğrultusunda, kurumlar vergisi Beyannamenizin 4. sayfasını orijinal görüntüsü ile ekranınıza getirebilirsiniz.

Sf.05(B) butonuna yada ALT+B basarak, Kazanç ve Matrah bildirimi butonundan girdiğiniz

ve beyannamenizin 5 sayfasına ait bilgileri orijinal görüntüsü ile ekranınıza getirebilirsiniz.

Aynı şekilde Vergi İndirimi butonundan girdiğiniz bilgileri, dolayısıyla beyannamenizin 6 sayfasını da Sf.06 (C) butonuna yada ALT+C tuşlarına basarak ekranınıza getirebilirsiniz.

Sf.07(D), Sf.08(E), Sf.09(F) butonuna yada ALT+D, ALT+E, ALT+F tuşlarına basarak da

şirket ortaklarına ilişkin girdiğiniz bilgilerden derlenerek hazırlanan ve bildirgenizin 7.,8. ve 9. sayfalarını oluşturan ekranlarını orijinal görüntüsü ile alabilirsiniz.

ġimdi, sizden istenen Kurumlar Vergisi Beyannamesine iliĢkin her bir ekran sayfasında gerekli sayfa ayarlarını yapıp, print butonu ile de bildirgenizi yazıcıdan almanızdır. Tüm bu iĢlemler için ekranlarınızın üst bölümünde yer alan butonlar kullanılacaktır. Bu butonlar aracılığı ile bildirgenizi, baskılı yada baskısız forma alabilecek, ekranınızdaki sayfa boĢluklarını ayarlayabilecek, yazıcı ayarlarınızı yapabilecek ve dökümünüzü istediğiniz fontta alabileceksiniz. . Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.

1.11.6 Yıllık Gelir vergisi beyannamesi (086520)

Yıllık Bildirim ve Beyannameler menüsünün bu programı basit usulde vergilendirilen mükelleflerin elde ettikleri gelirleri bildirecekleri Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine ayrılmıĢtır. 1 Ocak 1999

tarihine kadar, küçük esnaf ve sanatkâr götürü vergi adı verilen sabit bir vergiyi ödemekle yükümlü tutulmuştur. Götürü vergileme 31/12/1998 tarihi itibariyle kaldırılarak yerine basit usul getirilmiştir. Basit usul vergiden muaf olmayan küçük esnaf ve sanatkâr için getirilmiş özel bir vergileme biçimidir. Mükellefler iĢletmelerinden gelir elde edememiĢ olsalar bile bu beyannameyi düzenleyip vermek zorundadırlar. Çünkü basit usule tabi mükellefler bu beyanname ile bildirdikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceklerdir. Yıllık gelir vergisi beyannamesi kayıtlı bulunulan vergi dairesine verilecektir. Gelir, sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret ise yıllık beyanname, mükellefin de imzası alındıktan sonra izleyen yılın Şubat ayı içinde büroda görevli personel veya mükellef tarafından vergi dairesine verilecek veya gönderilecektir. Ancak, mükelleflerin basit usulde vergilendirilen ticari kazancı ile birlikte diğer gelir unsurları da varsa yıllık beyanname Mart ayı içinde verilecektir. Basit usulde vergilendirilen mükellefler gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklar ve muhtasar beyanname vermeyeceklerdir. İşte programınızın bu bölümünden Yılık Gelir Vergisi ile ilgili bilgilerin girişleri yapılacak ve orijinal formlara dökümleri alınacaktır.


124

Programa girdiğinizde karĢınıza gelecek ekranın üst bölümünde, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine iliĢkin bilgilerin girileceği butonlar yer almaktadır. Dolayısıyla bildirgeniz için gerekli olacak bilgiler, Genel Bilgiler–1, Genel Bilgiler–2, Gelir Bildirimi, Vergi bildirimi, Tablo II, Tablo IV, Tablo V butonlarını tıkladığınızda açılacak ekran sayfalarından yapılacaktır. Bu ekranlardan ilki, programa girdiğinizde karĢınıza gelen Genel Bilgiler–1 butonuna ait ekrandır. Bu ekrandan mükellefin kimlik bilgileri girilecektir. Adı, soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi, adresi, uyruğu, vergi kimlik numarası, doğum yeri, yılı, kurum sicil numarası, vergi dönemleri, mükellefin hangi meslekle uğraĢtığı, birden fazla meslekle uğraĢ söz konusu ise ağırlıklı olan uğraĢı, varsa telefon numarası alan kodu ile birlikte yazılacaktır. Genel bilgiler II butonundan da ilgili beyannamenin hangi sıfatla düzenlendiği, diğer butonlardan da, kazanç durumlarına iliĢkin bilgilerin giriĢleri yapılacaktır. Her bir ekrana iliĢkin giriĢlerinizi tamamladıktan sonra ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak bilgilerinizi kayıt edebilirsiniz.

Ekranınızın alt bölümünde gördüğünüz butonlardan Sf.01 (A), Sf.02 (B), Tablo 01-02 (C), Tablo 03–04 (D), Tablo 05-06 (E), Tablo 07 (F) butonlarına basarak da girdiğiniz bilgiler

doğrultusunda derlenerek hazırlanan beyannamenizi orijinal görüntüsü ile alabilirsiniz. Bu durumda, sizden istenen Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine iliĢkin her bir ekran sayfası için gerekli sayfa ayarlarını yapıp, print butonunu ile de bildirgenizi yazıcıdan almanızdır. Tüm bu iĢlemler için ekranlarınızın üst bölümünde yer alan butonlar kullanılacaktır. Bu butonlar aracılığı ile bildirgenizi, baskılı yada baskısız forma alabilecek, ekranınızdaki sayfa boĢluklarını ayarlayabilecek, yazıcı ayarlarınızı yapabilecek ve dökümünüzü istediğiniz fontta alabileceksiniz. . Bunun yanı sıra mail butonu tıklayarak da bildirgenizi anında ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderebilirsiniz.

1.12 Genel Yönetim Giderlerinin(770), Proje gelirleri bazında dağıtımı (080018)

Programınızın bu bölümünden, proje bazlı çalıĢan firmaların gerçekleĢtirdikleri projeler karĢılığında elde ettiklere gelirlere, Ģirket içindeki genel giderlerin (elektrik, yemek, su vb) projelerin gelir tutarlarına bağlı olarak belirli oranlar dahilinde dağıtılması ve gider muhasebe hesaplarının hizmet

hesaplarına yansıtılması iĢlemi gerçekleĢtirilecektir. Bu program ile amaç, projelerin gerçek maliyetlerinin ne kadar olduğunu firma giderlerini de göz önünde bulundurularak ortaya çıkarmaktır. Genel gider hesapları 770, hizmet hesapları 740 ile baĢlayan muhasebe kodlarından oluĢmaktadır. 770 gider hesabında biriken tutarları 740’lı hesaplara direk yansıtabileceğiniz gibi, 770.01.001 hesabına denk gelen dolayısıyla uzantısı aynı olan 740.01.001 hesabına da yansıtabilirsiniz. Bu iĢlem hesap planı kullanımınızdaki düzeninize bağlı olarak yapılabilir. Firma genel

giderlerinin dağıtımları tamamen kullanıcılarımızın belirleyeceği dönemler dahilinde olmaktadır. Örneğin üç aylık dönem içindeki elektrik su vb firma genel giderlerinizi, bu süre zarfında çalıĢtığınız tüm projelere dağıtabileceğiniz gibi, çalıĢmalarınızı aylık olarak da yapabilirsiniz. Hangi dönem aralığı seçilirse seçilsin, giderleriniz seçtiğiniz dönem içinde kaç proje ile çalıĢmıĢ iseniz sadece o projelere dağıtılacaktır. Firma Genel gider dağılımlarının projelere, hangi oranlar doğrultusunda dağıtılacağı programınız tarafından belirlenip, dağıtım miktarı otomatik olarak hesaplanmaktadır. Programınız gider dağılımlarında, fazla gelir getiren projenin, genel giderden de daha fazla pay alacağını baz alıp hesaplamalarını bu doğrultuda yapmaktadır Örneğin firmanızın ġubat 2009 döneminde 2 proje ile ilgilendiğini ve projelerden elde ettiği gelire karĢılık genel gider dağılımının nasıl olacağını incelemeye çalıĢalım. Öncelikle yapılması gereken her bir proje için yapılan masrafların masraf faturası ile programa girilmesidir. Örneğin P001 projesi ile ilgilenen personeliniz yol ve yemek masrafları gerçekleĢtirsin. Tüm bu masraf giriĢlerini Hizmet modülünüzün masraf faturası bölümünden tek tek programa girip proje bazlı masraf tutarlarına ait bilgileri tamamlayalım. Daha sonra bu projelerin hangi cariye fatura edileceğini hizmet modülünün hizmet satıĢ faturasından girelim. Böylece hangi projenin hangi cariye ne kadar tutarda faturalandığı da programa girilmiĢ olacak dolayısıyla projenin geliri belirlenmiĢ olacaktır. Bu doğrultuda cariye faturalanan proje gelirlerinin aĢağıdaki Ģekilde olduğunu düĢünelim

P001 (proje–1)= 1.500 TL


125

P002 (proje–2)= 2.000 TL

Toplam proje gelirimiz bu durumda, ġubat ayı için 3.500 TL dir. Firmanız bir taraftan projelerini gerçekleĢtirip yukarıda belirttiğimiz meblağ kadar gelir elde ederken, bunun yanı sıra kira, su, elektrik ve benzeri rutinleĢmiĢ giderler de gerçekleĢtirmektedir. Dolayısıyla giderlerin proje gelirlerine ne kadar dağıtılacağının belirlenmesi gerçek maliyeti bulmakta önemli olmaktadır. ĠĢte bu program, yaptığınız giderlerin hangi oranlar dahilinde projelere dağıtılacağını proje gelirlerindeki tutarlara oranlayarak yapacaktır. Programınızın çalıĢma mantığına göre 1.000.000.000 bir kira giderinin, yukarıdaki proje gelirlerine göre dağılımı Ģu Ģekilde olacaktır. P002 kodlu projenin daha fazla gelir getirdiğini ve dönem içinde 2 projenin gerçekleĢtiğini düĢünürsek 1.000.000.000 kira tutarının %58’i P002 projesine dağıtılacak %42 oranıda P001 projesine dağıtılacaktır. Yani P001 1.000.000.000 770.01 hesap kodlu kira giderinden alacağı değer=420

P002’nin aynı tutardan alacağı değer ise =580 olarak program tarafından belirlenecektir. Gider dağılımları yapıldıktan sonra bu gider hesaplarının hangi hizmet hesaplarına yansıtılacağı iĢlemine geçilecektir. Programınızdan genel gider tutarlarının projelere dağılımını ve yansıtma iĢlemlerini ayrı ayrı yapabileceğiniz gibi parametreler ekranından yapacağınız seçimlere göre aynı anda oluĢturabilmenizde mümkündür. Bu tamamen kullanıcının çalıĢma Ģekline göre belirlenecektir. Genel gider hesapları hizmet hesaplarına nasıl yansıtılır.

Programınızın size yansıtma iĢlemi için 2 seçenek sunacaktır. Elektrik su, kira vb giderlerin tüm tutarlarını hizmet hesaplarına yansıtabileceğiniz gibi, bu hesapların belli bir oranını ilgili hesaplara yansıtabilmeniz de mümkün olmaktadır. Bunun için öncelikle yapılması gereken, programınızın dağıtım anahtarları bölümünden genel gider hesaplarının hangi oranlarda hizmet hesaplarına yansıtılacağını belirlemenizdir. Yukarıdaki örneğimizi göz önünde bulundurarak dağıtım yansıtma anahtarımızı oluĢturalım ve dağılımımızı yapalım.. Dağıtım anahtarımızda, 770.01 Kira hesabının %35 nin dağıtılacağını 770.02 Yemek hesabının da %41’ nin dağıtılacağı bilgilerinin girildiğini varsayalım. Bu durumda projelerimizin 1.000.000.000 kira giderinden aldıkları payların ne kadarının hizmet hesaplarına yansıtılacağını bulalım. P001 =420.000.000 P001 =580.000.000 olarak değer alıyordu Kira hesabının dağıtım anahtarından belirtilen orana göre yansıtması ise %35 oranında oluyordu.. Bu durumda P001 projesinin kira giderinden aldığı payın yani 420 TL’nin %35 oranındaki tutarı (147TL) hizmet hesaplarına yansıyacaktır. Aynı Ģekilde, P002 projesi de 203 TL olarak hizmet hesaplarına yansıyacaktır. Evet programınızın çalıĢma mantığına değindikten sonra parametreler ekranında gördüğünüz alanlara nasıl giriĢ yapılacağını ve bu alanlardan yapılacak seçimlerin hangi sonuçları vereceğine değinebiliriz. Ġlk Dönem Son Dönem: Bu alanda sizden istenen hangi dönemler arasındaki firma genel

giderlerinin, proje gelirlerine dağıtılacağını bu doğrultuda genel gider hesaplarının hizmet hesaplarına yansıtılacağını seçmenizdir. Bunun için ilk ve son dönem aralığına size uygun olan giriĢler yapmalısınız. Dönem seçimi yukarıda ki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi tamamen kullanıcının çalıĢma mantığına bağlıdır. Bu alandan üç aylık dönem aralığı girebileceğiniz gibi, çalıĢmalarınızı


126

aylık dönemler halinde de yapabilirsiniz. Seçiminiz her ne olursa olsun, genel giderlerin dağılımı, girdiğiniz dönem aralığında gerçekleĢen tüm projelere yapılacaktır. Evet, seçiminizi yaparak bir sonraki giriĢ alanımıza geçin. ĠĢlem tipi: Programınız size iĢlem tipi olarak üç seçenek sunacaktır.

(770) Genel Yön. Gid.kendi içinde dağıt

770) Genel Yön. Gid.lerini (770) Hiz Ürt. Maliyetine yansıt

Her ikisini birden sırayla yap Yukarıdaki açıklamalarımızda da değindiğimiz gibi, proje gelirlerinin gerçek değerleriyle ortaya koyulabilmesi için firmaların projeler haricinde gerçekleĢtirdiği genel masraflarının da bu projelere dağıtılması sonrasında da bu giderlerin iĢlendiği hesapların hizmet hesaplarına yansıtılması gerekmekteydi. ĠĢte bu parametre ile genel gider dağılımlarının ve gider hesaplarının hizmet hesaplarına nasıl yansıtılacağına yönelik iĢleyiĢ belirlenecektir. Programınız size bu iĢleyiĢe yönelik 2 yol sunacaktır.

I Yol olarak firma genel giderlerinin öncelikle proje gelirlerine dağıtımını yapıp sonrasında

gider hesaplarının hizmet hesaplarına yansıtılmasını gerçekleĢtirebilirsiniz. Bu durumda öncelikle bu alandaki seçiminizi “(770) Genel Yön. Gid.kendi içinde dağıt” olarak

belirtmeli ve genel gider masraflarını proje gelirlerine dağıtmalısınız. Daha sonrada bu alandan “(770) Genel Yön. Gid.lerini (770)Hiz Ürt. Maliyetine yansıt” parametresini

seçerek yansıtma iĢlemini gerçekleĢtirip iĢleminizi tamamlamalısınız. Bu yol tercih edilirse, kullanıcılarımızın diğer seçenekle iĢlem yapmasına gerek kalmayacaktır.

II Yol olarak yukarıda anlattığımız iĢlem sırasının programınız tarafından otomatik olarak yapılmasıdır. Yani bu alandan “her ikisini birden sırayla yap” seçeneği tercih edilirse

programınız sizin herhangi bir iĢlem yapmanıza gerek kalmadan öncelikle genel gider tutarlarını projelere dağıtacak sonrada bu giderlerin uygun oldukları hizmet hesaplarına yansıtmasını gerçekleĢtirecektir.

Bu alandan sonraki parametreler, gider hesaplarının hizmet hesaplarına nasıl yansıtılacağı ile ilgili detaylardan oluĢmaktadır. Yansıtılacak Hesap: Bu alanda sizden istenen genel gider hesaplarının hizmet hesaplarına nasıl yansıtılacağını seçmenizdir. Bu alandan (770) Genel yönetim Giderlerinin tümünü yansıt

parametresi tercih edilirse, genel giderlere ait tüm tutarlar hizmet hesaplarına yansıtılacaktır. Bu alandaki tercihinizin “verilecek dağıtım anahtarındaki hesapları belli bir oranda yansıt”

olması durumda genel giderlerin hizmet hesaplarına yansıtılması belirli oranlar dahilinde olacaktır. Bu yansıtmanın hangi oranlarda yapılacağı ise programınızın dağıtım anahtarları bölümünden tanımlanmaktadır. Örneğin 770.01 (kira giderinin) %35, 770,02 (Yemek masrafı) % 41’i hizmet hesaplarına yansıtılacak ise bu alandan bu parametrenin seçilmesi gerekmektedir. Yansıyacak Hesap: Bu alandan da gider hesaplarının hangi Hizmet hesaplarına yansıtılacağı belirlenecektir. Bu alandaki seçiminizin “verilecek bir (740) Hizmet Üretim hesabına yansıt”

olması durumunda gider hesaplarının yansıması sizin belirleyeceğiniz 740’lı bir hizmet hesabına yapılacaktır. Bu durumda programınız sizden ekranınızın “hizmet üretim hesabı” alanında Hizmet hesabı seçmenizi isteyecektir. Eğer bu alandaki seçiminiz Dağıtım anahtarındaki (770) hesapların aynı uzantılı (740)’lı hesaplarına yansıt olması durumunda, dağıtım anahtarı programından

seçtiğiniz gider hesaplarının yansıması aynı uzantıya sahip 740’lı hesaplara otomatik olarak yapılacaktır. Örneğin; 770.01 gider hesabının yansıması 740.01 hesabına 770.02 gider hesabının yansıması 740.02 hesabına olacaktır. Dağıtım Anahtarı: Bu alanda da sizden istenen, genel gider hesaplarının yansıması dağıtım

anahtarından girilen oranlara göre olacaksa bu dağılımda hangi dağıtım anahtarının baz alınacağını


127

seçmenizdir. Yani ekranınızın yansıtılacak ve yansıyacak hesap parametreleri dağıtım

anahtarlarına bağlı olarak seçilmiĢse bu alanda sizden “dağıtım anahtarını” belirlemeniz istenecektir. Aksi durumda programınız sizi uyaracaktır. Hizmet Üretim Hesabı: Genel gider hesaplarına ait tutarlar dağıtım anahtarına göre yapılmayacak

ise bu durumda dağıtımın hangi hizmet hesabına yapılacağı bu alandan belirlenmelidir. Yapılacak ĠĢ: Bu alanda da sizden istenen girdiğiniz parametreler doğrultusunda genel yönetim

giderlerinin yansıtılmasında hangi iĢlemlerin gerçekleĢtirileceğini seçmenizdir. Bu iĢlem sonrasında

Sadece kontrol amaçlı tablo oluĢturabilir,

Sadece yansıtma fiĢini oluĢturabilir yada

her iki iĢleminde gerçekleĢmesini sağlayabilirsiniz. Bu iĢlem sonrasında oluĢan yansıtma fiĢine, programınızın Standart Muhasebe fiĢleri (81000) ekranından inceleyebilirsiniz.

1.13 Parametreler ve Tanımlar

Bu bölümü oluĢturan programlar ile firmanızın KDV beyannamesi, Geçici vergi beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi vb. beyanname dökümleri için gerekli olan, dolayısıyla ilgili beyannamelere otomatik olarak yansıyacak firma bilgilerinin giriĢleri onaylı defterleriniz için numara basımı yapabileceksiniz. ġimdi bu programların neler olduklarını daha ayrıntılı inceleyelim.

1.13.1 Numaratör (089970)

Bu program ile onaylı defter ve evraklara sağa veya sola dayalı numara basıp, defterlere noter sayfası bilgileri girilerek dökümler alınacaktır. Programı çalıĢtırdığınızda karĢınıza “numaratör parametreleri” baĢlığı altında bir ekran gelecek ve ekranınızın üst bölümünde de

Numaratör parametreleri,

Noter mühür bilgileri,

Defter-belge sahibinin bilgeleri BaĢlıklarından oluĢan butonların yer aldığını göreceksiniz. Bu butonlar sayesinde onaylı defterlere numara basmadan önce gerekli olan bir takım parametrelerin tanımlamaları yapılacaktır. ġimdi biz açıklamalarımıza “numaratör parametreleri” butonundan baĢlayarak sırasıyla diğer butonların

açıklamaları ile devam etmek istiyoruz. Bu butonda yer alan parametrelerin neler olduğu aĢağıda açıklanmıĢtır; Sıra No Açıklaması: Sayfa numaralarından önce bir açıklama basılmasını istiyorsanız (örneğin

Sayfa: gibi), ilgili açıklamayı bu alana girebilirsiniz. Sıra No Yeri: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karĢınıza üç senekten oluĢan bir pencere

açılacaktır. Sizden istenilen, onaylı defterlere basılacak sayfa numarasının konumunu belirlemenizdir. BaĢlık: Sayfa numaraları basacağınız onaylı deftere baĢlık basılmasını da istiyorsanız, bu alana ilgili

baĢlığı girebilirsiniz. Örneğin Yevmiye Defteri, Büyük Defter gibi. BaĢlangıç Sıra No- BitiĢ Sıra No: Onaylı defterlere basılacak baĢlangıç ve bitiĢ numaralarını bu

alanlara girmelisiniz. Noter Sayfası Basılsın: Onaylı yevmiye defterinin ilk sayfalarına noter ile ilgili bilgilerin

bastırılabilmesi mümkündür. Bunun için yapılması gereken bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp karĢınıza gelecek ekrandan evet seçeneğini seçmenizdir.


128

ġimdi, ekranınızın üst bölümündeki Noter Mühür Bilgileri baĢlıklı butonunu tıklayarak, defterinizi

mühürlettiğiniz notere ait uyruğu, unvanı, adı, adresi, telefonu gibi bilgileri girmelisiniz. Aynı Ģekilde yine bu ekranın üst bölümünde gördüğünüz “Defter-Belge sahibinin bilgileri” butonunu tıklayarak

da, firmanıza ait bilgi giriĢlerini yapmalısınız. Bu ekranla ile ilgili tüm iĢlemlerinizi tamamlandıktan sonra F2 tuĢuna basarak, dökümünüz için yazıcı ayarlarını yapacağınız ekrana ulaĢın. Bu ekrandan sayfa numaralarının hangi yazı tipi ile basılacağını belirleyip basım iĢlemini baĢlatabilirsiniz.

1.13.2 Basit AlıĢ/SatıĢ FiĢi ĠĢlemleri

Bu menüyü oluĢturan programlar ile özel mahsup fiĢlerinde çalıĢacak muhasebe hesaplarının tanımlamaları ve standart muhasebe fiĢi programından ALT+B tuĢları yardımıyla ulaĢılan basit alıĢ ve satıĢ evrakına iliĢkin alıĢ ve satıĢ tanımlamaları yapılacaktır. ġimdi bu programların neler olduklarını ayrıntılı olarak incelemeye çalıĢalım.

1.13.2.1 AlıĢ tanımlamaları (089953)

Parametreler menüsünde yer alan AlıĢ ve SatıĢ tanımlamaları; mükellefi olduğunuz firmaların alıĢ ve satıĢ iĢlemlerini daha basit ve daha seri bir Ģekilde girebilmenizi sağlamak amacıyla hazırlanmıĢtır. Bundan dolayı serbest muhasebeci kullanıcılarımız için bu programların çok iĢlevsel olacağını düĢünüyoruz. Çünkü bu bölümden yapılacak stok tanımlamaları, genel muhasebe modülünün muhasebe fiĢleri/"Basit AlıĢ-SatıĢ” giriĢli fiĢ programında kullanılacak ve bu stokların her hareketine (giriĢ-çıkıĢ) yönelik muhasebe fiĢleri de otomatik olarak oluĢturulacaktır. Konuyu bir örnekle açıklamaya çalıĢalım; muhasebe büronuzda, bakkal gibi küçük iĢletmelerin kayıtlarını tutuğunuzu varsayalım. Bu iĢletmelerde de gün içinde ekmek, gazete vb ürünlerin alıĢ ve satıĢlarının yoğun olduğunu düĢünelim. Bu ürünlere iliĢkin muhasebe fiĢlerini tek tek girmek yerine bu bölümden yapacağınız tanımlamalar doğrultusunda, ilgili satıĢ ve alıĢ evrakına çağırabilecek ve hareketin cinsine göre (alıĢ/satıĢ) muhasebe fiĢlerini de otomatik olarak oluĢturabileceksiniz. Böylece fiĢ giriĢlerinizi daha seri bir Ģekilde yapabileceksiniz. Evet, bu açıklamadan sonra AlıĢ Tanımlamalarının nasıl yapılacağına değinebiliriz. Bu programları basit bir stok tanıtım kartı gibi düĢünebiliriz. Yani alımı yapılan stokların isimleri, muhasebe kodları ve kdv oranları bu bölümden tanımlanacaktır. Programa girdiğinizde karĢınıza aĢağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Bu ekranda gördüğünüz her bir alana iliĢkin açıklamalar aĢağıda verilmiĢtir. Stok Adı veya Açıklaması: Bu alanda sizden istenen mükellefi olduğunuz firmalarda alımı yapılan

ürünlerin isimlerini yada bu ürünlere iliĢkin açıklamaları bu alana girmenizdir. Örneğin ekmek, gazete vb. Muhasebe Kodu: Bir önceki alanda tanımladığınız stok için çalıĢacak muhasebe kodu da bu alana

girilmelidir. Muhasebe kodlarını F10 tuĢuna bastınızda karĢınıza gelecek ekrandan seçebilirsiniz. KDV Muhasebe Kodu: Ġlgili sokun KDV muhasebe kodu da bu alana girilmelidir. KDV Yüzdesi: Stoklarınız için 10 ayrı vergi oranı tanımlamanız mümkündür (Bkz. KuruluĢ

Programı/Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/Vergi Parametreleri). KuruluĢ programınızdan girdiğiniz vergi oranları, bu alanda satır sonunu butonunu tıklamanız halinde bir pencere içinde karĢınıza gelecektir. Bu aĢamada, sizden istenen tanımlamakta olduğunuz stokunuzun alıĢ KDV oranını, bu pencereden seçmenizdir. KDV: Bu alanda da sizden istenen ilgili stokun alımları sırasında alıĢ fiyatlarına KDV tutarının dahil

olup olmayacağını belirtmenizdir. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçebilirsiniz. Evet, alıĢ tanımlamaları ile ilgili giriĢlerinizi yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda yaptıktan sonra ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonuna basarak kayıt etmelisiniz. Kayıt edilmeyen her bilgiyi tekrar girmek zorunda kalacağınızı size önemle hatırlatmak istiyoruz. Daha sonra bu tanımlamalar yukarıda da değindiğimiz gibi genel muhasebe modülünüzün Muhasebe


129

FiĢleri/Standart Muhasebe FiĢleri programının hareket giriĢlerinin yapıldığı alanda ALT+B tuĢlarına basarak ulaĢacağınız basit evrak giriĢi ekranında kullanılacaktır. Yaptığınız bu tanımlamaların

mükellefi olduğunuz diğer firmalara da aktarılmasını istiyor iseniz bu durumda ekranınızın alt bölümünde yer alan Firmalara Aktar butonunu tıklamalısınız. Bu iĢlem sonrasında karĢınıza, “firma seçim” programından seçmiĢ olduğunuz firmaların yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan alıĢ tanımlamalarının hangi firmalar için geçerli olacağını seçmelisiniz. Bunun için ilgili firmaların “iĢlem”

alanını evet olarak belirtmeniz yeterli olacaktır. Böylece tanımlamıĢ olduğunuz alıĢ tanımlamaları, seçtiğiniz firmalara aktarılmıĢ olacaktır. Eğer bu tanımlamalar tüm firmalarınız için geçerli olacaksa öncelikle ekranınızın “Tüm firmaları ekle” butonunu tıklayıp bütün firmalarınızı bu ekrana taĢımalı ve sonrasında bu firmaların iĢlem baĢlıklı alanını F8 tuĢuna basarak “evet” durumuna getirmelisiniz. Bu durumda yapacağınız son iĢlem, ekranınızın Devam butonuna basarak bilgilerinizi ilgili firmalara

aktarmayı baĢlatmaktır.

1.13.2.2 SatıĢ tanımlamaları (089954)

Parametreler menüsünün bu bölümünden de mükellefi olduğunuz firmaların satıĢ iĢlemlerine yönelik tanımlamalar yapılacaktır. Programın çalıĢma mantığı bir önceki bölümde açıklamaya çalıĢtığımız alıĢ tanımlamaları ile aynıdır. Aralarındaki tek fark bu bölümden, satıĢları yapılacak ürünlerin adının, ek açıklamasının, Muhasebe Kodunun, KDV Muhasebe Kodunun, KDV Yüzdesinin ve satıĢlar da KDV tutarının dahil olup olmayacağının belirtilmesidir. Dolayısıyla bu programı ayrıntılı olarak anlatma gereği duymuyoruz, daha fazla bilgi için AlıĢ Tanımlamaları bölümünden yararlanabilirsiniz.

1.13.2.3 AlıĢ/SatıĢ parametreleri (089955)

Standart Muhasebe fişleri programının hareket girişlerinin yapıldığı alanda ALT+B tuşlarına basarak mükellefi olduğunuz firmaların alış ve satışlarına yönelik hareketlerini girebilmeniz ve bu hareketlere ilişkin muhasebe fişlerini anında oluşturabilmeniz mümkün olmaktaydı. Bunun için öncelikle yapılması gereken programınızın Alış tanımlamaları ve Satış tanımlamaları bölümünden alışı ve satışı yapılacak ürünlerin programa tanıtılmasıdır. Bu bölümden de, basit evrak girişi ekranından, birden fazla aynı stok, aynı cari ve aynı KDV hesabına sahip hareketlerin, aynı muhasebe fişinde tek bir hesap altında birleştirilmesine yada ayrı hesaplar halinde oluşturulmasına yönelik parametre girişleri yapılacaktır. Programa girdiğinizde karşınıza Alış/Satış parametreleri başlığı altında bir ekran gelecektir. Şimdi bu ekranda gördüğünüz alanların neler oluklarını inceleyelim. Aynı Cari Hesaplarını Birleştir: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza evet/hayır

seçeneklerinden oluşan bir pencere açılacaktır. Bu parametrenin evet olarak seçilmesi durumunda, basit evrak girişi ekranından aynı cariye ait girilen tüm hareketler aynı muhasebe fişinde tek bir hesap altında birleştirilecektir. Aksi halde bu hareketler aynı muhasebe fişinde ayrı hesaplar altında yer alacaktır. Aynı Stok Hesaplarını Birleştir: Bu parametrenin evet olarak seçilmesi durumunda, basit evrak

girişi ekranından aynı stoktan birden fazla giriş yapıldığında bu hareketler aynı muhasebe fişinde tek bir hesap altında birleştirilecektir. Aksi halde aynı muhasebe fişinde ayrı ayrı yer alacaktır. Aynı KDV Hesaplarını Birleştir: Bu parametrenin

evet olarak seçilmesi durumunda ise, basit evrak girişi ekranından aynı KDV hesabına sahip stoklardan birden fazla giriş yapıldığında, bu hareketler aynı muhasebe fişinde tek bir hesap altında birleştirilecektir. Aksi halde aynı muhasebe fişinde ayrı ayrı yer alacaktır. Kayıtta Yazıcıdan Dök: Bu parametre ile amacımız kullanıcılarımızın Muhasebe fişleri/ Standart Muhasebe fişleri (81000) ekranında yer alan “fiş


130

sihirbazı&Hızlı hareket girişi” butonunu tıklayarak girdikleri “basit evrak girişindeki” bilgilerini

otomatik olarak dökmelerini sağlamaktır. Bu parametre default olarak karşınıza “hayır” durumunda gelecektir. Eğer bu parametre evet olarak seçilirse “basit evrak girişi”nden girdiğiniz bilgileri ekranın alt bölümünde yer alan “kayıt ve devam (ALT+D)” butonu tıklanarak kayıt edildikten sonra, tüm bilgiler

öncelikle ekranınıza dökülecek sonrasında da print ekranı otomatik olarak karşınıza gelecektir. Bu aşamada size düşen bilgilerinizi yazdır komutunu vererek döktürmenizdir. Bu parametre “hayır” olarak seçilirse, yazıcı ekranı karşınıza gelmeyecektir. Tabii ki kullanıcılarımızın ALT+P (yazdır)

yardım tuşunu kullanarak basit evrak girişlerini yazıcıdan döktürme imkânı daima vardır. Evet, Alış/Satış parametreleri ile ilgili tanımlamalarınızı açıklamalarımız doğrultusunda yaptıktan sonra bilgilerinizi ALT+S tuşlarına basarak kayıt etmelisiniz. Aksi durumda bu ekrandan yaptığınız tanımlamalar geçerli olmayacaktır.

1.13.3 Özel Mahsup Tanıtım ĠĢlemleri

Bu bölümde yer alan programlar ile genel muhasebe modülünüzün Muhasebe FiĢleri/Özel Mahsup FiĢi ĠĢlemleri için gerekli olan tanımlamalar yapılacaktır. Özel mahsup fiĢinin modülünüzde yer

almasındaki temel amaç, rutin olarak girilmesi gereken bazı mahsup fiĢleri için zamandan tasarruf sağlamaktır. Bunun için öncelikle mahsup cinsleri (Bordro tahakkuku, Kira tahakkuku, S.M.M. tahakkuku, Muhtasar mahsup, KDV mahsup vb.) tanıtılacak, daha sonra her mahsup cinsi için çalıĢacak borçlu ve alacaklı hesapların programa giriĢleri yapılacaktır. Daha sonra bu tanımlamalar doğrultusunda özel mahsup fiĢlerinizi otomatik olarak oluĢturabileceksiniz. Ayrıca programınızın size sunduğu takvim ekranı sayesinde, mahsup fiĢlerinizin hangi tarihte oluĢturulması gerektiğini belirleyebilecek böylece iĢ akıĢınızı bu doğrultuda ve daha kontrollü yapabileceksiniz. Evet, bu kısa açıklamadan sonra bu menüyü oluĢturan programların neler olduklarını daha yakından inceleyelim.

1.13.3.1 Özel Mahsup Kod Tanıtımı (089960)

Özel mahsup fiĢi ile tanıtımını yapacağınız belli baĢlı mahsup cinslerinin giriĢleri gerçekleĢtirilmektedir. Mikbüro programınızın, otomatik özel mahsup fiĢi oluĢtur programı sayesinde, mahsup fiĢinde çalıĢacak hesaplar için mahsup fiĢini otomatik olarak oluĢturabileceksiniz. Özel mahsup fiĢlerini girmeye baĢlamadan önce

bazı tanımlamaların yapılması gerekir. Bunlardan ilki mahsup cinslerine iliĢkin tanımlamalardır. ĠĢte programınızın bu bölümünden, özel mahsup fiĢinde kullanılacak mahsup cinslerinin tanıtımı yapılacaktır. Programa girdiğinizde karĢınıza, “Özel mahsup tanıtım kartı” baĢlığı altında bir ekranın geldiğini göreceksiniz. ġimdi bu ekranda ki alanların neler olduklarını dolayısıyla mahsup cinslerinin nasıl tanıtılacağını açıklamaya çalıĢalım. Özel mahsup kodu: Bu alana, tanıtımını yapmakta olduğunuz mahsup cinsinizin özelliklerini içeren

maksimum 10 karakter uzunluğunda bir kod giriĢi yapabilirsiniz. Açıklama: Bu alana ise, tanıtımını yapmakta olduğunuz mahsup cinsinize iliĢkin açıklayıcı nitelikte

bilgi giriĢi yapabilirsiniz. Kesmeden Önce Uyar: Ekranınızda yer alan Muh. evrak iĢlem takvimi butonu ile tanıtımını

yaptığınız mahsup cinsine iliĢkin, mahsup fiĢinin hangi dönemde oluĢturulacağını belirleyebilmeniz mümkündür. Dolayısıyla bu ekrandan belirlenen gün haricinde “Özel mahsup fiĢi iĢlemleri”


131

bölümünden mahsup fiĢleri oluĢturulmak istendiğinde programınız sizi “ĠĢlem günü daha gelmemiĢ" mesajı ile uyaracaktır. Ġlgili mahsup cinsi için belirlenen gün içinde birden fazla mahsup fiĢi oluĢturulmak istendiğinde de "ĠĢlem daha önce yapılmıĢ" Ģeklinde uyaracaktır. Programınızın tanıtımını yaptığınız mahsup cinsine iliĢkin mahsup fiĢlerini keserken bu tip uyarılar vermesini istiyor iseniz, bu alanı “evet” aksi halde “hayır” olarak seçmelisiniz. FiĢ Kayıt Tarih Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karĢınıza “ĠĢlem Tarihi” ve

“Önceki ay sonu” seçeneklerinin yer aldığı bir pencere gelecektir. Bu alandaki seçiminizin iĢlem tarihi olması durumunda tanımlamakta olduğunuz mahsup cinsine iliĢkin otomatik olarak oluĢturulacak özel mahsup fiĢinin tarihi, iĢlemin yapıldığı günün tarihinden alınacaktır. “Önceki ay sonu” seçeneğinin seçilmesi durumunda ise, ilgili fiĢe yansıyacak tarih bir önceki ayın son gününe ait olacaktır.

Beyanname Mahsubu mu?: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karınıza “evet/hayır”

seçeneklerinden oluĢan bir pencere açılacaktır. Tanıtımını yaptığınız mahsup cinslerine ait fiĢler otomatik olarak oluĢturulurken, hesaplardaki küsuratlı değerler Sistem/Muhasebe Parametreleri/Döküm Parametreleri bölümünden yaptığınız tercih doğrultusunda ileri yada geriye yuvarlanacak ve bu miktarlar ayrı bir muhasebe hesabına aktarılacaktır. Bu parametreyi ”evet” olarak belirtirseniz, ilgili hesaplar KDV beyannamesi, Muhtasar beyannamesi vb. beyannamelere küsuratsız olarak yansıyacaktır. Aksi halde bu yuvarlamalar dikkate alınmayacak hesap olduğu

gibi beyannamelere iĢleyecektir. ġimdi sıra ekranınızın sol alt köĢesinde gördüğünüz Muh. Evrak iĢlem takvimi butonunu nasıl kullanacağınızı açıklamaya geldi. Bu takvimin programınızda yer almasındaki temel amaç, otomatik oluĢacak mahsup fiĢlerinin hangi tarihte oluĢturulması gerektiğinin belirtilmesidir. BaĢka bir ifade ile her ayın sonu yada her ayın baĢı oluĢturulması gereken mahsup fiĢlerinin, ekranınızın “kesmeden önce uyar” alanında yaptığınız seçim doğrultusunda, farklı bir günde oluĢturulmasını engellemek içindir. Bu butonu tıkladığınızda karĢınıza “Hareket ĠĢlem Takvimi” baĢlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranın ilk bölümünden tanıtımını yaptığınız mahsup cinsi için mahsup fiĢinin hangi dönemde oluĢturulacağı seçilecektir. Bunun için ekranınızın Seçenekler alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan dönemi seçmelisiniz. Bu alandaki seçiminizin her ayın ilk iĢ günü yada her ayın son iĢ günü olması durumunda, takviminizdeki ilgili ayın ilk iĢ günü ve son iĢ günü farklı bir renkle belirginleĢecektir. Eğer ilgili fiĢi bu dönemler haricindeki herhangi bir günde oluĢturmak istiyorsanız, örneğin her ayın 8’de gibi bir tercihiniz olacaksa, bu durumda seçenekler alanından “her ayın” ifadesini seçip, takvim bölümünden de ayın 8’ini mouse göstergenizle çift tıklamalısınız. Böylece seçtiğiniz tarih de farklı bir renkle belirginleĢecektir. Ġlgili tarihi iptal etmek içinde tekrar mousunuzla çift tıklamanız yeterli olacaktır. Tüm bu belirlediğiniz dönemlerin Seçilenler bölümüne taĢınması için de, ekranınızın üst bölümünde yer alan ekle alanını iĢaretlemeniz yeterlidir. Böylece ilgili mahsup cinsinin çalıĢtırılmasına yönelik tüm dönemlerini toplu halde bu bölümden görebilecek, hatta bu dönemler içinde iptal etmek istediklerinizi Sil butonuna basarak iptal edebileceksiniz. Gördüğünüz üzere bu ekranda tatil olan günler kırmızı renkli olarak karĢınıza gelmiĢtir. Hatırlatıcı butonundan belirlediğiniz tatil günleri de bu ekranda kırmızı renkli olarak yer alacaktır. Eğer fiĢlerin oluĢacağı tarih tatil günlerinden herhangi birine denk geliyorsa ilgili fiĢin tatilden önceki iĢ gününde yada sonrasındaki iĢ gününde oluĢturulmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için ekranınızın “tatile denk gelen günler için” bölümünden size uygun olan parametreyi iĢaretlemelisiniz.


132

Bu erkandan belirlediğiniz gün dahilinde oluĢturulan mahsup fiĢleri, daha sonra silinirse bu fiĢin takviminizdeki günü açık renkli olarak belirtilecektir. Evet, takvim ekranı ile ilgili giriĢlerinizi açıklamalarımız doğrultusunda yaptıktan sonra “Tamam” butonuna basarak iĢlemlerinizi onaylayabilirsiniz. Eğer bu ekranla ilgili iĢlemlerinizden vazgeçmiĢ iseniz “Vazgeç” butonunu tıklamalısınız. Tercihiniz ne olursa olsun karĢınıza tekrar Özel mahsup kod tanıtımı ekranı gelecektir. Bu aĢamada yapmanız gereken tanıtımını yaptığınız mahsup cinsini ALT+S tuĢlarına basarak kayıt etmenizdir. Bu bölümden tanımladığınız mahsup cinslerini, “Otomatik özel mahsup fiĢi oluĢtur” programından seçerek, takvim ekranından belirlediğiniz günler dahilinde mahsup fiĢlerini otomatik olarak oluĢturabileceksiniz.

1.13.3.2 Özel Mahsup FiĢi Tanıtımı (089961)

Programınızın bu bölümünden de bir önceki bölümde tanımladığınız mahsup cinsleri için çalıĢacak borçlu ve alacaklı hesapların giriĢleri yapılacaktır. Programa girdiğinizde karĢınıza Özel mahsup fiĢi tanıtımı baĢlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranda öncelikle yapmanız gereken, borç/alacak tanımlaması yapacağınız mahsup cinsini Özel mahsup kodu alanından seçmenizdir. Bu seçimle birlikte ilgili mahsup cinsinin açıklaması otomatik olarak Özel mahsup açıklama alanına gelecek ve imleciniz ekranınızın hesap kodu alanında konumlanacaktır. Bu aĢamada yapmanız gereken, bu alanda F10 tuĢuna basıp karĢınıza gelecek ekrandan ilgili mahsup cinsi için çalıĢacak hesap kodunu seçmenizdir. Ekranınızın açıklama kolonuna ise mahsup cinsinize iliĢkin bilgi giriĢi yapabilirsiniz. Daha sonra bu ekranda sizden istenen, ilgili hesap için “hesap iĢlem tipinizi” belirtmenizdir. Bunun için iĢlem tipi alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçmelisiniz. Programınız size iĢlem tipi olarak sekiz seçenek sunacaktır, bu seçeneklerden,

Elle değer girişi seçildiğinde programınız sizden, oluşturulacak mahsup fişinin borç ve alacak

kolonları için değer girişi yapmanızı isteyecektir. Ay sonu borç bakiyesini- alacağa seçeneği tercih edildiğinde, ilgili hesabın ay sonu borç bakiyesi mahsup fişinizde alacağa yazılacaktır Ay sonu alacak bakiyesini- borca seçeneğinin tercih edilmesi durumunda, ilgili hesabın ay sonu alacak bakiyesi mahsup fişinizde borca yazılacaktır

Önceki ay sonu borcunu - alacağa seçeneği ile ilgili hesabın önceki ay sonu borç bakiyesi mahsup fişinizde alacağa yazılacaktır Önceki ay sonu alacağını - borca seçeneği ile de, ilgili hesabın önceki ay sonu alacak bakiyesi

mahsup fiĢinizin borcuna yazılacaktır


133

FiĢin bakiyesini oluĢtur (B/A) seçeneğinin seçilmesi durumunda, oluĢan mahsup fiĢinin bakiyesi

borç ise borca, alacak ise alacağa yazılır. Fişin bakiyesini oluştur (B) seçeneği, oluşan mahsup fişini borç bakiyesine yazar Fişin bakiyesini oluştur (A) seçeneği, oluşan mahsup fişini alacak bakiyesine yazar Evet, bu mahsup cinsinde çalıĢacak tüm hesaplar girildikten sonra, ekranınızdaki Sakla butonuna yada ALT+S tuĢlarına basarak bilgilerinizi kaydedip, bir sonraki mahsup cinsine iliĢkin parametreleri girmeye baĢlayabilirsiniz. Daha sonra bu mahsup cinslerine iliĢkin mahsup fiĢini girmek istediğinizde, “iĢlem tipi” alanından seçtiğiniz hesaplamalar dikkate alınacak ve fiĢinize otomatik olarak yansıyacaktır. Ayrıca Otomatik özel mahsup fiĢi oluĢtur programı ile de tanımladığınız mahsup cinlerine iliĢkin mahsup fiĢlerini otomatik olarak da oluĢturabileceksiniz.

1.13.4 Muhasebe fiĢi toplu kilitleme veya açma

Bu menüde yer alan programlar ile iki tarih arasında oluĢan muhasebe fiĢlerinin toplu olarak kilitlenme ve kilitlerinin açılma iĢlemi gerçekleĢtirilecektir. ġimdi bunların nasıl yapılacağını inceleyelim.

1.13.4.1 Ġki tarih arasındaki muhasebe fiĢlerini kilitleme (081004)

Muhasebe modülünün bu programı; entegre ile oluĢan muhasebe fiĢleri üzerinde iĢlem yapılabilmesini engellemek isteyen kullanıcılarımız için iĢlevsel olacaktır. ġöyle ki gün içinde iĢlem hacminizin çok yoğun olduğunu ve bu yoğunluk içinde muhasebe fiĢlerinizi tek tek kilitlemek durumunda kaldığınızı düĢünelim. ĠĢte bu program ile kullanıcılarımız, istedikleri tarihler arasında kalan muhasebe fiĢlerini toplu olarak kilitleyebilecek, dolayısıyla bu evraklar üzerinde iĢlem yapabilmesini engelleyebileceklerdir. Programa girdiğinizde karĢınıza parametreler baĢlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen, hangi tarihler arasında kalan muhasebe fiĢlerini kilitleyeceğinizi belirtmenizdir. Dolayısıyla ilk ve son tarih alanlarına ilgili tarihleri girin. Bu iĢlem sonrasında karĢınıza

Evet, onaylıyorum Hayır onaylamıyorum Seçeneklerinin yer aldığı bir onay ekranı gelecektir. Bu ekrandan Evet onaylıyorum butonunu

tıkladığınızda parametreler ekranından girdiğiniz tarihler arasında kalan muhasebe fiĢleriniz kilitlenecek, dolayısıyla bu fiĢler üzerinde iĢlem yapılamayacaktır. Eğer muhasebe fiĢlerini kilitleme iĢleminden vazgeçmiĢ iseniz ekranınızdaki Hayır onaylamıyorum butonunu tıklamanız yeterli

olacaktır.

1.13.4.2 Ġki tarih arasındaki muhasebe fiĢlerinin kilidini açma (081007)

Muhasebe modülünüzün bu bölümünden de belirli tarih itibari ile kilitlenmiĢ olan muhasebe fiĢlerinin toplu olarak kilidinin açılma iĢlemi gerçekleĢtirilecektir. Programın çalıĢma mantığı bir önceki bölümde açıklamaya çalıĢtığımız Ġki Tarih Arasındaki Muhasebe FiĢlerini Kilitleme programı ile aynıdır. Yani bir önceki programda muhasebe fiĢleri kilitlenip kullanıma kapatılıyorken bu program ile ilgili fiĢlerin kilidi açılmaktadır. Programa girdiğinizde karĢınıza parametreler baĢlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranın ilk ve son tarih alanlarında sizden istenen, kilitleri açılacak muhasebe fiĢlerinin hangi tarih aralığında olduğunu belirtmenizdir. Bu belirlemeyle birlikte karĢınıza

Evet, onaylıyorum Hayır onaylamıyorum Seçeneklerinin yer aldığı bir onay ekranı gelecektir. Bu ekrandan Evet onaylıyorum butonunu

tıklayarak parametreler ekranından girdiğiniz tarihler arasında kalan muhasebe fiĢleriniz kullanıma


134

açılacaktır. Eğer muhasebe fiĢlerinin kilidini açma iĢleminden vazgeçmiĢ iseniz ekranınızdaki Hayır onaylamıyorum butonunu tıklamanız yeterli olacaktır.

genel muhasebe - mİkroarsiv.mikro.com.tr:81/files/v12xx/documents/muhasebe_modulu.pdf · genel...

Documents