geschikt zijn of houden: wat is de vraag?

2-9-2014

1

Coronel Instituut

Geschikt zijn of houden:wat is de vraag?

Prof.dr Judith K. SluiterCoronel Instituut v Arbeid en Gezondheid,

AMC, Amsterdam

1 september 2014, 16e Henk Docter lezing

Coronel Instituut

2-9-2014

2

Coronel Instituut

Het gaat vanavond over preventie!!

0. Voorstelrondje......

I. Wat is wel of niet toelaatbaar in medische selectie van werknemers?

II. Hoe herkennen we bijzondere functie-eisen?

III. Van functie-eisen naar (meetbare) belastbaarheideisen

IV. Koppeling medisch onderzoek met interventieprotocollen

V. Medisch onderzoek en begeleiding van werknemers in zware beroepen

VI. Mijn wensen voor duurzame SMB van werknemers

Coronel Instituut


2-9-2014

3

Coronel Instituut

Preventie: waar gaat het over?

Kraaijenhagen, Niped

Coronel Instituut

Preventief verplichte medische keuringen

1. Aanstellingskeuringen

2. Verplichte medische keuringen van werkenden


2-9-2014

4

Coronel Instituut

Aanstellingskeuringen (1)

Coronel Instituut

Aanstellingskeuringen (2)

1998: wmkWet op de MedischeKeuringen

2-9-2014

5

Coronel Instituut

Een bijzondere functie-eis is een kenmerk van een functie dat:

• een verhoogd risico op aantasting van de gezondheiden/of veiligheid van de werknemer en/of van derdentot gevolg heeft

1.Aanstellingskeuringen (4)

Coronel Instituut

Wet op de Medische Keuringen (1998):AK en Besluit Aanstellingskeuringen (2002)

• AK verboden tenzij functie-eisen aanwezig die bijzondere eisen stelt aan medische geschiktheid. AK wordt verricht ter bescherming van veiligheid en gezondheid van de keurling en van derden.

• Risico’s niet reduceerbaar met gangbare maatregelen volgens stand van wetenschap of dienstverlening.

• Er mag alleen worden gekeurd of de huidige belastbaarheid voldoende is en die gekoppeld kan worden aan de functie-eisen.

• Werkgever vraagt schriftelijk advies aan bedrijfsarts over rechtvaardiging aanstellingskeuring

2-9-2014

6

Coronel Instituut

1. Aanstellingskeuringen (5)

Welke functie-eisen?Wat moet werknemer doen?

Welke functie-eisen?Wat moet werknemer doen?

Bijzondere functie-eisen?

Gezondheidsrisico? Veiligheidsrisico?



Welke belastbaarheideis

bij welke

functie-eis?


bij welke

functie-eis?

Medische

test?

Medische

test?

Coronel Instituut

Medisch onderzoek dat wordt toegepast in aanstellingskeuringen en

verplichte medische keuringen…..

…zijn in zekere zin te beschouwen als screeningstesten

…en zouden ook op die manier beoordeeld moeten worden !

2-9-2014

7

Coronel Instituut

Screeningstest

‘diagnostische’ test

resultaat

verhoogd risico?

verder onderzoek, behandeling/advies, selectie

Coronel Instituut

Voorspellende waarde diagnostische test (1)

• Verschil sensitiviteit en PPV

_ totaal

9 9 18

1 81 82

10 90 100

Ziekte of risico

Test

PPV:50%

Sensitiviteit=90% Prevalentie= 10%Sensitiviteit = zegt iets over de waarde van de test als deze positief is EN de ziekte aanwezig is

PPV = positieve voorspellende waarde = kans, zegt iets over de kwaliteit van de beoordeling; de proportie patiënten met positieve testuitslag die CORRECT zijn gediagnosticeerd in de gehele populatie die wordt onderzocht

2-9-2014

8

Coronel Instituut

• Sensitiviteit kan goed zijn maar PPV is afhankelijk van prevalentie (zakt van 50 naar…)!!

_ totaal

9 109 118

1 881 882

10 990 1000

Ziekte of risico

Test PPV:

8%

Sensitiviteit=90% Prevalentie= 1%

Voorspellende waarde diagnostische test (2)

Coronel Instituut

Leidraad AK (2005):

is aan vernieuwing toe!• Bv Onlogische categorisering ‘f-eisen’• Bv nu voor 1 B-F-E: 31 losse vragen;

en geheel lich.onderzoek…..

2-9-2014

9

Coronel Instituut

Nauwkeurig waarnemen van aard, grootte, positie en snelheid van objecten op een afstand van meer dan 60 centimeter

Details waarnemen op een afstand van minder dan 60 centimeter

Wat te keuren en…wat dus niet?

Is de volgende omschrijving van visuele eisen WEL of NIET WMK-proof?

Coronel Instituut

Beter voorbeeld:

(met visuele hulpmiddelen) juist kunnen waarnemenvan de aangegeven snelheidsborden langs het spoor

(met visuele hulpmiddelen) op 50-70 cm kunnen waarnemen van de informatie op meters op het dashboard

(met visuele hulpmiddelen) kunnen lezen van berichten op de diensttelefoon

NEE: niet specifiek genoeg aan de eisen kant van het werk....

2-9-2014

10

Coronel Instituut

Visuele eisen….vb dichtbijzien / gezichtsveldType werknemer: Visuele ‘eisen’

dichtbij zienGezichtsveld

Spoor, machinist

Spoor, leider werkplekbeveiliger

-

-

T:minimaal 90 gradenN:minimaal 60 gradenT: minimaal 80 gradenN: minimaal 60 graden

Transport, chauffeur groep 2

Transport, chauffeur groep 1

-

-

160 graden

120 graden

Luchtvaart, piloot Kaart N5, 30-50 cmKaart N14, 1 m

BinoculairMonoculair

Water, kapitein binnenvaartWater, zeevarenden met wacht/uitkijktaken

- Geen afwijkingen in oog met beste visus

T=temporaal; N=nasaal

Coronel Instituut

Kerngedachten

1. Tijdens een AK wordt diagnostisch onderzoek uitgevoerd die de

relevant geachte belastbaarheid van de keurling in kaart kan brengen

2. De belastbaarheideis past bij de bijzondere functie-eisen die het werk

met zich meebrengt

3. Het klassieke idee wordt verworpen, dat een onderzoek gericht is

op (wel/niet) aanwezig zijn van ziekten (nu of in verleden) en dit zou

volstaan bij een medische keuring

Wat te keuren en…wat dus niet...

2-9-2014

11

Coronel Instituut

2. Verplichte medische keuringen (1)

2007

1. Gezien?2. Gelezen?3. Onthouden?

Coronel Instituut

Kort na AK al eerste VMK plannen? Brandwachten < 1 jr in dienst (n=43)

0

10

20

30

40

50

60

Per

cen

tag

e

belastbaarheideisen

Signalen nieuwe keuring brandweer

klauter/klim

tillen

armen

psychisch

exp huid

exp long

rug

energetisch

2-9-2014

12

Coronel Instituut

Verplichte medische keuringen (2)

Welke functie-eisen?

Wat moet werknemer doen?








bij welke

functie-eis?


bij welke

functie-eis?

Medische

test?

Medische

test?

Coronel Instituut

Verplichte medische keuringen(3): mythen..

2-9-2014

13

Coronel Instituut

Verplichte medische keuringen (4)

Op website van arbodienst feb’14 te lezen die luchtvaartkeuringen uitvoeren:‘de urine wordt onderzocht op soortelijk gewicht, pH, leukocyten, nitriet, proteïne....’

Niet evidence-based!

Coronel Instituut

2. Verplichte medische keuringen (5)










bij welke

functie-eis?


bij welke

functie-eis?

Medische

test?

Medische

test?

Langdurig knielend/hurkend/ gebogen werken

knielend/hurkend werken zonder beperkingen

Heeft u beperkingen bij het werken in geknielde/gehurkte houding? Ja/nee

Foto: Bosman

bron:anp

2-9-2014

14

Coronel Instituut

Doel keuring:

• in kaart brengen minimaal benodigde belastbaarheid

• beperken risico voor veiligheid betrokkene/derden,

• beperken schade voor/van gezondheid werknemer

• herkennen én beïnvloeden verminderde/onvoldoende

belastbaarheid !!

VMK (6)

Coronel Instituut

Vaststellen kwalificatie ‘verplichte medische keuring’

• het is gebaseerd op wet- en regelgeving of een CAO

• het vindt plaats tijdens het dienstverband

• voor alle werknemers in betreffende functie verplicht

• een dwingende voorwaarde voor het vervullen

van de functie

• er zijn rechtsgevolgen aan verbonden >> WvP

VMK (7)

2-9-2014

15

Coronel Instituut

Stap 1: kwalificatie vmk vaststellen

Stap 2: bijzondere functie-eisen vaststellen

Stap 3: belastbaarheideis vaststellen

Stap 4: onderzoeksmethode vaststellen

Stap 5: werknemer informeren (grondslag, doel, inhoud, gevolgen)

Stap 6: oordeel over geschiktheid bepalen (uitslag is geschikt,

geschikt onder voorwaarden, ongeschikt (tijdelijk of blijvend))

Stap 7: uitslag vmk mededelen

Stap 8: nazorg verlenen

VMK (8): arts en keurling

Coronel Instituut

Stap 8: nazorg verlenen bij uitslag ongeschikt of

geschikt onder voorwaarden

• Adequate begeleiding bieden– Advies

– Verwijzing

– Vervolgafspraak

• Geef voorlichting over mogelijke rechtsgevolgen– Verwijs eventueel naar personeelsfunctionaris, werkgever of

juridisch adviseur

• Adviseer opdrachtgever en werknemer over re-integratie (WvP van toepassing)


2-9-2014

16

Coronel Instituut

Stap 8: nazorg verlenen bij uitslag ongeschikt of

geschikt onder voorwaarden

• Adequate begeleiding bieden– Advies

– Verwijzing

– Vervolgafspraak

• Geef voorlichting over mogelijke rechtsgevolgen– Verwijs eventueel naar personeelsfunctionaris, werkgever of

juridisch adviseur

• Adviseer opdrachtgever en werknemer over re-integratie (WvP van toepassing!!)


Coronel Instituut

II. Hoe herkennen we bijzondere functie-eisen (1)?

1. Is het uit te voeren werk gevaarlijk voor de werknemer?- Ongevalsrisico

- Letsel

2. Kan de werknemer gezondheidsklachten oplopen door

de functie-eisen / taken in het werk?- Acute problemen

- Langere termijnproblemen

3. Kan het niet goed uitvoeren van taken door de

werknemer de gezondheid van een collega of derden in

gevaar brengen?

2-9-2014

17

Coronel Instituut

II. Hoe herkennen we bijzondere functie-eisen (2) ?

CHECK:

0. Welk risico / gevaar is werkgever bereid te lopen?

1. Is het meest haalbare door de werkgever gedaan om

mogelijk gevaar of risico voor werknemer of derden te

verminderen?

2. Is gevaar of risico op gezondheidsklachten binnen

aanvaardbare grenzen gedaald door genomen

interventies/maatregelen?

Coronel Instituut

Mogelijke bijzondere functie-eisen

Lopen Pedaalwerkzaamheden/ gedwongen houding

Waakzaamheid/ oordeelsvermogen(bv visus / gehoor)

Hurken/knielen Werken met gebogen/gedraaide rug

Biologische belasting

Klimmen/klauteren Werken armen bovenSchouderhoogte

Belastingluchtwegen/longen

Tillen Staan Werken op hoogte

Repeterende beweging Emotionelepiekbelasting

Chemische belasting

Energetische belasting Werken onder tijdsdruk Trillingen

2-9-2014

18

Coronel Instituut

vb KMKA voor Ministerie IenM

Beroepen:

Weginspecteur

Nautisch inspecteur

Sluiter & Hulshof, 2012

Coronel Instituut

Samenvatting methode• Voorgesprekken met medewerkers Ministerie:

– welke mate van gezondheid en veiligheid nastreven?

– Huidige praktijk?

– Huidige informatie over beroepen en hun inzetbaarheid?

• Interviews:– Groepsinterviews met werknemers

– Interviews met leidinggeven

– Groepsinterviews met keurings-/bedrijfsartsen

• Mogelijke bijzondere functie-eisen systematisch nagelopen

• Check KMKA mate van blootstelling met normen/richtlijnen

• Advies bespreken met ministerie en arbodienst

2-9-2014

19

Coronel Instituut

Functie-eisenWeginspecteur(1)

FEWN

FE LG

Bijz.FEArtsen

KMKAadvies

Omhoog lopen Ja Nee Nee Nee, hoeft niet

Knielen/hurken Ja/Nee Nee Nee Nee, frequentie

Klimmen/klauteren Nee Nee Nee Nee

Energetisch Nee Nee Nee Nee

Tillen Ja Ja Nee Nee, intensiteit en frequentie

Repeterendebewegingen

Ja Ja Nee Nee, duur

Pedaalwerkzaamh / gedwongen houding

Ja Ja Nee Nee, duur

lichaamstrillingen Nee Nee Nee Ja, niet boven norm

Werken met gebogen /gedraaide rug

Ja/Nee Nee Nee Nee, frequentie en intensiteit

Werken met armen boven schouderhoogte

Nee Nee Nee Nee

Staan Ja/nee nee nee Nee, duur

Coronel Instituut

Functie-eisen (2)Weginspecteurs

FEWN

FELG

Bijz.FE. Artsen

KMKAadvies

Visus, veraf Ja Ja Ja Ja

Visus, dichtbij Ja Ja Ja Ja

Visus, kleuren Nee Nee Ja: WG? Nee: WG?

Visus, gezichtsveld nee nee Nee Ja, gevaarongeval

Visus, in donker Ja Nee Ja Ja

Gehoor, spraakverstaan-baarheid

Ja Ja Ja Ja

Waakzaamheid en oordeelsvermogen

Ja Ja Ja Ja

Belasting van huid nee nee Nee Nee

Belasting van luchtwegen/longen

Ja Ja Ja Nee, PBM

Blootstelling aan biologische of chemische agentia

Nee Nee Nee Nee, PBM

2-9-2014

20

Coronel Instituut

Functie-eisenWeginspecteurs (3)

FEWN

FELG

Bijz.FE, Artsen

KMKAadvies

Werken onder tijdsdruk

Ja/Nee Nee Nee Nee

Emotionele piekbelasting

Ja Ja Ja Ja

Klimaatomstandigheden

Ja/nee Nee Nee Nee, PBM

Werken op hoogte Nee/ja Nee Nee Nee

Coronel Instituut

III. Van functie-eisen naar (meetbare) belastbaarheideisen

Wat moet de werknemer kunnen om aan de functie-eis te

kunnen voldoen?

2-9-2014

21

Coronel Instituut

Uitwerkingfunctie-eis ‘klauteren en klimmen

voor

Weginspecteur

Nautisch inspecteur

Sluiter & Hulshof, 2012

Coronel Instituut

Klauteren of klimmen (1)

Definitie (voor nautisch inspecteurs)

Zich verplaatsen via ladders, steigers, constructies (op boten), waarbij in

de meeste gevallen ten minste één hand moet worden gebruikt om zich

vast te houden en/of op te trekken.

Blootstelling aan Klauteren of klimmen

De experts geven aan dat bij weginspecteurs géén sprake is van K&K.

De experts geven aan dat in de werkzaamheden van nautisch inspecteurs K&K voor komt.

2-9-2014

22

Coronel Instituut


Gezondheidkundige onderbouwing

Systematisch literatuuronderzoek:

Geen gegevens over de gezondheidsrisico’s als gevolg van K&K.

Wel statistisch verhoogd risico op ongevallen.

Overige normen, wetgeving en grenswaarden:

- K&K in arbeidstaken waarbij een veiligheidsrisico / kans op een ongeval voor de werknemer zelf aanwezig is. Leidraad AK (2005)

Passende c.q. gangbare maatregelen?- K&K dient gedurende een werkdag zo veilig mogelijk uitvoeren, onder andere door het toepassen van veiligheidsmaatregelen (valveiligheid).arbovriendelijke hulpmiddelen (2012)

Coronel Instituut


Conclusie Voor de weginspecteur is K&K geen bijzondere functie-eis.

Ondanks dat veiligheidsmaatregelen bij K&K wettelijk dienen te

worden toegepast, kan dit misschien wel op de eigen schepen

maar mogelijk niet op andere schepen worden geregeld door de

werkgever van de nautisch inspecteur.

Hiermee is K&K wél een bijzondere functie-eis voor nautisch inspecteurs.

2-9-2014

23

Coronel Instituut

Waarborgen veiligheid

Klauteren en KlimmenBelastbaar-heideis

nautisch inspecteur

• Geen beperking aan het bewegingsapparaat om tijdens een werkdag te kunnen K of K.

• Geen beperking aan het visuele systeem (dichtbij zien) om tijdens een werkdag te kunnen K of K.

• Geen beperking door bewustzijns- of evenwicht stoornissen om tijdens een werkdag te kunnen K&K.

Coronel Instituut

Voorstel Anamnesevragen1.Heeft u problemen met bewegen of kracht leveren door klachten aan schouders/armen/hand in de afgelopen maand?

Ja Nee

2. Heeft u problemen met bewegen of kracht leveren door klachten aan onderrug/benen/voeten in de afgelopen maand?

Ja Nee

3. Heeft u in de afgelopen maand wel eens uw evenwicht verloren?

Ja Nee

4. Heeft u moeite met op-/afklimmen van ladders? Nee

Ja Nee

5. Heeft u problemen met scherp zien op afstand van uw eigen armlengte?

Ja

2-9-2014

24

Coronel Instituut

Test (T1) – Functionele laddertest

Beoordeling:

Functioneel ladderklimmen is onvoldoende indien de test

niet uitgevoerd of afgemaakt kan worden, of een

gevaarlijke situatie tijdens de test ontstaat.

Functionele test van het klim/klautervermogen, in de vorm die het meest waarschijnlijk gevraagd kan worden, nl. het beklimmen van een ladder aan boord van een schip.

Coronel Instituut

Innovatierichting VMK: beter duurzaam begeleiden van inzetbaarheid










bij welke

functie-eis?


bij welke

functie-eis?

Medische

test?

Medische

test?

Verbetering inzetbaarheid !

Periodiek rapportage naar werkgever:- hoeveel (tijdelijk) ongeschikt?- welk belastbaarheidsaspect in welke groep?- opbrengst inzet interventies in inzetbaarheid

2-9-2014

25

Coronel Instituut

IV. Koppeling medisch onderzoek met interventieprotocollen

Voorbeeld ziekenhuisartsen

Voorbeeld brandweer

V. Medisch onderzoek en begeleiding van werknemers in zware beroepen

Coronel Instituut

VB 1. Beroepsspecifiek PMO ziekenhuisartsen

2-9-2014

26

Coronel Instituut

PMO inhoud ZH-artsen (1): lichamelijke toestand en -mogelijkheden

1. Bewegingsapparaatklachten (lage rug, nek, schouder, pols/hand)

met gerelateerde problemen tijdens werk

1 Recente expositie check aan bloed,faeces of speeksel

1. Long- of luchtweg problemen na doorgemaakte expositie

1/2 Aanwezigheid infectieziekten

1/2 Werkgerelateerde huidabnormaliteiten screener and test

2. Zicht (scherpte dichtbij) screener en test

2. Gehoor (spraak) screener en test

2. Huidig ingeschat werkvermogen gegeven fysieke belasting

2. Medicatiegebruik

3. Risicofactoren HVZ

Wat betekenen die cijfers 1-3?

Coronel Instituut

PMO inhoud ZH-artsen (2): psychologische toestand en -

mogelijkheden1 Post-traumatische stress stoornis (Schokverwerkingslijst)

1 Recente expositie check aan agressie, ernstige trauma

1/2 Psychologische klachten (GHQ) als 1e stap in screening

2e stap: angst, depressie, burnout

1/2 Werkgerelateerde vermoeidheid (herstelbehoefte na werk)

2 Slaperigheid (ESS)

2 Medicatie check

2 Ingeschat huidig werkvermogen gegeven psychische belasting

2 Ingeschat werkvermogen algemeen

2/3 Alcoholgebruik (AUDIT-C)

2-9-2014

27

Coronel Instituut

Voorbeelden PMO advies/interventie (3)

Probleem gesignaleerd/gescreend:

Interventie/advies BA:

Hoge werk-gerelateerde vermoeidheid of stress

Inventariseer instrument herstelmogelijkheden en adviseer haalbare (tijdelijke) interventie

Bewegingsapparaat, werk-gerelateerd Bespreek en adviseer meest haalbare ergonomische werkplek verbetering

Psychologische klachten, niet-specifiek

Start met vervolgdiagnostiek op depressie, angst en burnout

Specifieke psychologische klachten •Start self-help module E-physicianhealth.com:- Resiliency (veerkracht, herstelvermogen)- Burnout- Disruptive behaviour- Posttraumatic stress disorder• Volg richtlijnen CBO of NVAB

Risicofactoren HVZ of middelengebruik

Start self-help module E-physicianhealth.com:- Substance use (middelengebruik)- Weight, nutrition and fitness

Coronel Instituut

0. Voorstelrondje......

ePhysicianHealth.com

2-9-2014

28

Coronel Instituut

Signalen gevonden bij ziekenhuisartsen:

Resultaat:

Lichamelijke blootstelling 53%

Psychologische blootstelling 25%

Lichamelijke belastbaarheid 84%

Psychische belastbaarheid 78%

Werkvermogen 22%

Risicofactoren HVZ 38%

Hoeveel signalen worden er opgepikt tijdens zo’n PMO?

Ruitenburg, Plat, Frings-Dresen, Sluiter, 2012

Coronel Instituut

Ervaringen ziekenhuisartsen na PMOErvaren effectiviteit en inzet toekomst: Resultaat onder deelnemers:

% ja:PMO heeft positieve invloed op gezondheid MS/AIOS

83%

PMO heeft positieve invloed op functioneren MS/AIOS

69%

PMO heeft positieve invloed op inzetbaarheid MS/AIOS

76%

Ik neem in toekomst weer deel aan PMO 93%

Ik denk dat collega’s in de toekomst meedoen aan PMO

96%

Cijfer (0-10) voor toekomstige inzet PMO gem. 8

Ruitenburg, Plat, Frings-Dresen, Sluiter, 2012

2-9-2014

29

Coronel Instituut

Wensen/verwachtingen over hulp/PMO begeleiding van jonge artsen en geneeskunde studenten (n=625)

• 42% geeft aan momenteel behoefte te hebben aan counseling voor psychische klachten

• 40% geeft aan momenteel behoeft te hebben aan counseling voor fysieke klachten

• 52% (n=625) geeft aan behoefte te hebben aan en mee te willen doen met PMO voor artsen

Ruitenburg, Frings-Dresen & Sluiter, 2014 in prep.

Coronel Instituut

Implementatie van beroepsspecifiek preventief medisch onderzoek voor

ziekenhuisartsen??

• Presentatie voor BAZ artsen (2012)

• Twee UMC’s geïnteresseerd

• Invoer- en monitoringssysteem introduceren in analogie met systeem zoals voor Ambulancezorg Nederland is ontwikkeld

2-9-2014

30

Coronel Instituut

Bedrijfsarts logt in……

©Informens/amc

Coronel Instituut

Groepsresultaten

©Informens/amc

2-9-2014

31

Coronel Instituut

Na afloop kan deelnemer resultaten inzien..

Coronel Instituut

Vb2 Beroepsspecifiek preventief medischonderzoek repressief BW personeel

2-9-2014

32

Coronel Instituut

Wat testen in PMO/vmk vanrepressief brandweerpersoneel?

• Fysieke belastbaarheid in relatie tot functie-eisen

• Psychische belastbaarheid in relatie tot functie-eisen

• In verband met veiligheid/risico’s: – Voldoende gezichtsvermogen

– Voldoende gehoorsvermogen

– Risico-inschatting toekomstige hart- en vaatziekten

– Voldoende belastbaarheid huid

– Voldoende belastbaarheid longen

Bij signalen: persoonlijk begeleidingstraject inzetten!!

Coronel Instituut

Evaluatie brandweerlieden (n=278)

• 94% brandweerlieden heeft intentie om gedrag te veranderen

• >95% brandweerlieden tevreden met PMO

• >95% brandweerlieden tevreden dat PMO zo in toekomst wordt aangeboden

Client acceptatie en -tevredenheid

2-9-2014

33

Coronel Instituut

Percentage medewerkers met signalen(Plat, Frings-Dresen & Sluiter, 2009)

Waakzaamheid/ oordeelsvermogen

26 %

Gezichtsvermogen 22%

Longen 0,5 %

Gehoor 4%

Huid 1%

Fysieke functie-eisen:

bewegings-apparaat +

hart/long 63%

Emotionele piekbelasting

36%

RisicofactorenHart/vaatziekten 70 %

Chronische ziekte: 23%

Coronel Instituut

Resultaten PMO brandweer en Leeftijd

0102030405060708090

100

<29 30-39 40-49 >49

Per

cen

tag

e

Leeftijd

PPMO signalen en leeftijd

Ogen

Psychisch

Fysiek

Emot.piek

HVZrisico

2-9-2014

34

Coronel Instituut

Resultaten PMO brandweer en Leeftijd

0

3

6

9

12

15

<29 30-39 40-49 >49

Per

cen

tag

e

Leeftijd

Per leeftijdsgroep (n=278)

exp huid

exp long

gehoor

Coronel Instituut

VI. Wensen voor duurzame preventieve SMB van werknemers

• ‘Nee, ze heeft het over duurzaamheid in de acties van de bedrijfsarts/arbodienst om werkvermogen WN te optimaliseren…’

– T.a.v. onderwerpen die met vitaliteit/ vermoeidheid/stress van werknemers te maken hebben

– T.a.v. terugkerende preventieve acties die gezamenlijk duurzaam beleid rondom SMB kunnen vormen

‘Heeft ze het over...duurzame inzetbaarheid van werknemers?’

2-9-2014

35

Coronel Instituut

Vitaliteit en werkvermogen:energieke én verzorgde medewerkers?

Vitaliteit??Waar gaat dat dan over….even opzoeken??

Coronel Instituut

GOOGLE: opbrengst ‘Vitaliteit’

2-9-2014

36

Coronel Instituut

GOOGLE: opbrengst ‘Vital/happy workers’

Coronel Instituut

GOOGLE: opbrengst ‘Productieve werknemers’

2-9-2014

37

Coronel Instituut

Kern van ‘vitale UMC medewerker’

Energie hebben/

energiek zijn

Goed in vel zitten/

gelukkig zijn

Plezier hebben

Enthousiast zijn

Opgaan in het werk

Energie & Welzijn

Psychische Gezondheid

Lichamelijke Gezondheid

Persoonlijk Leiderschap

Psychisch gezond

Balans werk/prive

Balans belasting/ belastbaarheid

Match WN-functie

Weerbaar zijn / veerkracht hebben

Stress managen

Duurzaam inzetbaar zijn

Fysiek gezond zijn

Gezonde leefstijl

[bravo]

Duurzaam inzetbaar zijn

Initiatief nemen /

pro-actief zijn

Gemotiveerd zijn /

drive hebben /

ambitieus zijn

Verantwoordelijk voelen

Betrokken zijn /

meedenken

Flexibel zijn

Werkvermogen en inzetbaarheid:

Ketelaar, Nieuwenhuijsen & Sluiter, 2014

Coronel Instituut

UMC’s: alle instrumenten/interventiesverzameld en waardering

A+ Bewezen effectief EN nuttig bevonden in UMC context

A Bewezen effectief

B Nuttig bevonden in UMC context

C Geen evaluatie bekend

D Evaluatie bekend, maar niet effectief en/of niet nuttig in UMC context

• A+ → 5x; A → 7x; B → 10x

• C → 7x; D → 1xKetelaar, Nieuwenhuijsen & Sluiter, 2014

2-9-2014

38

Coronel Instituut

Energie & Welzijn• 14 instrumenten, bijv.:

• Mindfulness training (meerdere UMC’s)

• TopMind Training voor AIOS (UMCG)

• Vitaliteitscoaching (meerdere UMC’s)

• Fitter door de nacht (meerdere UMC’s)

Psychische gezondheid• 20 instrumenten, bijv.:

• Stress management training (meerdere UMC’s)

• Persoonlijke effectiviteittraining (Erasmus MC)

• Werken in balans (UMCU)

• Werkdrukbeleving van AIOS

• Zelf/anders roosteren (meerdere UMC’s)


Coronel Instituut

Lichamelijke gezondheid• 13 instrumenten, bijv.:

• Beweegprogramma’s (meerdere UMC’s)

• Spreekuur diëtist (Erasmus MC)

• Preventiekompas NIPED (Erasmus MC)

Persoonlijk leiderschap• 6 instrumenten, bijv.:

• Leiderschapsontwikkelingsprogramma’s (meerdere UMC’s)

• Jaargesprek (meerdere UMC’s)


2-9-2014

39

Coronel Instituut

Wat moeten de arbodiensten en HR afdelingen in de UMC’s nu gaan doen aan de

vitaliteit van werknemers?

1. Meer aandacht besteden aan het identificeren van ‘hoog risico’ medewerkers of groepen medewerkers

2. Vooraf doelen stellen bij deelprojecten en evalueren!

3. Kansrijke instrumenten gebruiken die effectief of nuttig zijn bevonden in een UMC context

4. Meer overeenstemming tussen beleidsafdelingen binnen en tussen UMC’s zoeken

5. Binnen de 4 thema’s de wensen en behoeften van leidinggevenden en medewerkers peilen


Coronel Instituut

Begripsbepaling en visie over werkvermogen

Werkvermogen als begrip omvat ‘het samenspel tussen

gevraagde functie- en taakeisen en de belastbaarheid van de

(minder)gezonde mens’.

Bij vaststelling van werkvermogen is de prognose van

herhaalde inzet van medewerkers van belang.

Mate van herstel na uitvoering taken/activiteiten bepaalt

daarbij mede de herhaalde of duurzame inzet van het

werkvermogen.

2-9-2014

40

Coronel Instituut

‘Quod caret alterna requie, durabile non est’…

‘dat wat niet regelmatig rust, houdt het niet vol’

(Ovidius, Heroides 4.89;

1st Century B.C.)

Heroides; verzameling brieven van mythologische vrouwen aan hun minnaars

Coronel Instituut

Cumulative process model of balance between demands and recovery

Sluiter, 1999

2-9-2014

41

Coronel Instituut

Herstelbehoefte na het werk(TF Meijman 1989; Van Veldhoven & Meijman 1994; Croon, Sluiter & Frings-Dresen 2006))

• Aan het einde van een werkdag ben ik echt op

• Het komt vaak voor dat ik na een werkdag door vermoeidheid niet meer toekom aan andere bezigheden

• Als ik thuiskom moeten ze mij even met rust laten

Herstelmogelijkheden (van Veldhoven en Sluiter, 2009)

• Kunt u zelf uw werk even onderbreken als u dat nodig vindt?

• Kunt u zelf de begin- en eindtijd van uw werkdag bepalen?

• Bestaan er mogelijkheden voor u tot het werken op uren die passen bij uw prive-situatie?

Coronel Instituut

C.A.T.S. (Eriksen&Ursin, 1999)

‘acute (stress)reactivity in awkward situations’

Allostatic load theory (McEwen, 1998):

‘effects after repeated stressfulcircumstances’

2-9-2014

42

Coronel Instituut

Allostatic load theorie:

‘effecten door herhaalde stressvolle omstandigheden’

‘… onze gewoonte om ervaringen te categoriseren

en te beoordelen leidt tot bijhorende

automatische reacties…’ Kabat-Zinn, 1990

Acute, reversibele activatie

Herhaalde

irreversibele activatie

Coronel Instituut

C.A.T.S. (Eriksen&Ursin, 1999)

‘acute (stress)reactivity in awkward situations’

Allostatic load theory (McEwen, 1998):

‘effects after repeated stressfulcircumstances’

2-9-2014

43

Coronel Instituut

PMO van werkenden betreft het vrijwillig preventief medisch

onderzoek van werkenden, de bespreking met de

werknemer van de uitslag, en het op basis hiervan geven

van adviezen en uitvoering van of verwijzing voor

interventies.

Preventief Medisch Onderzoek (PMO)NVAB, Sluiter, Weel & Hulshof, 2013

Coronel Instituut

Leidraad PMO (1): 3 kerndoelen

1. Preventie van beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen Van risicofactor door de functie-eisen naar te verwachten gevolgen voor gezondheid of belastbaarheid

• Opsporen wn met (vroege) gezondheidseffecten door het werk

• Opsporen wn met verhoogde gevoeligheid voor Beroepsziekte

2. Bewaken en bevorderen van de gezondheid in relatie tot het werkDenkrichting: wat is de benodigde gezondheid/belastbaarheid voor het goed uitvoeren van het werk.

• Opsporen wn met verminderde belastbaarheid voor werk dat relevant is voor inzetbaarheid nu of later

• Opsporen wn met beginnende gezondheidsschade relevant voor werk

3. Bewaken en verbeteren van de gezondheid/inzetbaarheid van wn• Opsporen wn met verhoogd risico op cardiometabole aandoeningen

2-9-2014

44

Coronel Instituut

1. Voorbereiding• Initiatief nemen: PMO-agendasetting in bedrijf (BA) • Doelen kiezen/inhoud voorstellen (BA met input)• Budgettaire mogelijkheden vaststellen en beslissing nemen• Projectplan opstellen (ism bedrijf; BA vz projectgroep)• Voorlichting medewerkers (projectgroep)

2. Uitvoering• Medewerkers uitnodigen• Uitvoering medisch onderzoek

(signaleringslijst, screening, aanv.diagnostiek)• Individuele feedback en inzet individugerichte interventies• Analyse op groepsniveau (groepsrapportage, groepsinterventies (B&/B)

3. Bedrijfsarts adviseert over vervolg/volgend PMO• Proces evalueren en vervolg plannen (bv periodiciteit PMO’s)

Leidraad PMO (2): 3 fasen, 10 stappen

Coronel Instituut

PMO: model feedback gesprek

1. Welkom (doel consult, rol BA, vertrouwelijkheid)

2. Bespreek resultaten (en check begrip)

3. Volg interventiehandleiding

Doel: herstel gez.h.klachten; vergroting belastbaarheid; verbetering gez.h.(advies op maat, noteer welke)

4. Rond consult af (samenvatting advies en afspraken, geef advies en info mee)

5. Maak vervolgafspraak

(terugzien? /mailen?/ bellen?)

2-9-2014

45

Coronel Instituut

biologisch

fysisch

chemisch

Biomechanisch

cognitief

emotioneel

Interpersoonlijk

Conflict/agressie

Sociale steunregelmogelijkheden

Preventief Medisch Onderzoek: keuze kerndoel 1 onderwerpen o.b.v. werk

fysiek

Coronel Instituut

Vb Preventief Medisch Onderzoek: werkvermogen en inzetbaarheid

2-9-2014

46

Coronel Instituut

Vb Preventief Medisch Onderzoek: werkvermogen en inzetbaarheid

Coronel Instituut

Werkvermogen en inzetbaarheid: het gaat altijd over de match

2-9-2014

47

Coronel Instituut

Is het dan wel mogelijk om werkvermogen / werkfunctioneren op een meer algemene wijze te meten?

Coronel Instituut

Kwantiteit van werk (productiviteit)

Kwaliteit van werk

Persoonljke ‘kosten’ (herstel)

Fysieke en psychologische capaciteit

Vb 1. Werkvermogen en inzetbaarheid:Integraal, gewogen werkfunctioneren

WerkFunctioneren

Boezeman, Nieuwenhuijsen & Sluiter, 2014 ingediend

2-9-2014

48

Coronel Instituut

Met GH klachten Gezonde WN

49 30

Gewogen score gelijk voor leidinggevenden, en voor werknemers met en zonder gezondheidsklachten

Boezeman, Nieuwenhuijsen & Sluiter, 2014

Coronel Instituut

Vb 2: Verpleegkundigen/paramediciPMO op werkfunctioneren: n=557

Werk functioneren (NWFQ) - cognitieve aspecten- incidenten veroorzaken- vermijdingsgedrag- conflicten/irritaties

coll/lg- verstoord contact

pat&fam- gebrek energie &

motivatie

Psychische klachten- stress- herstelbehoefte- alcoholgebruik- depressie- angst- posttraum. stress

Ketelaar e.a., 2013Gartner e.a., 2012Noben e.a., 2014

2-9-2014

49

Coronel Instituut

Werk functioneren bij hoeveel % van werknemers in belangrijke mate verbeterd ?

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Na 3 mnd Na 6 mnd

%

p=0.02 p=0.05 p=0.07 n.s.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Na 3 mnd Na 6 mnd

%

Positieve business-case: 1€ er in stoppen…. € 11 eruit halen

Ketelaar e.a., 2013Gartner e.a., 2012Noben e.a., 2014

Coronel Instituut

Vb3 Impact op werkvermogen en inzetbaarheid??meta-analyse leefstijlinterventies, 2013

Uitkomst studies op:N studies Goede Kwaliteit studies,

effect-size

Gezondheid 5 0.22

Ziekteverzuim 8 0.11

Productiviteit 3 0.14

Werkvermogen 1 0.10

totaal 10 0.14 = klein effect

Rongen e.a., 2013

De Waag

2-9-2014

50

Coronel Instituut

Samenvatting

• Weet wat de functie-eisen inhouden en (her)evalueer of dit de gezondheid of veiligheid in gevaar brengt

• Protocolleer uw testen, adviezen en interventies die er voor moeten zorgen dat de belastbaarheid hersteld wordt of verbeterd

• Herzie het gebruik van de ‘klassieke’ medische testen; help elkaar bij het vinden van geschiktere testvormen bij verplichte keuringen en preventief medisch onderzoek van werknemers (bv werkfunctioneringsinstrument)

• Zet systemen op waardoor evaluatie op groepsniveau mogelijk is voor een bedrijf of zelfs een sector

Coronel Instituut

Wat neemt u mee naar huis?

1. (Her) Ken de functie-eisen in de beroepen in de bedrijven die u begeleid !

2. Herzie de legitimiteit medische keuringen in die bedrijven

3. Check inhoud van uw huidige medisch onderzoek

4. Adviseer management in bedrijven actief op dit gebied....

5. Herzie uw preventief medische activiteiten en innoveer.....maak uw eigen SMB-palet duurzaam.....

1. Hoe kent u ‘uw’ medewerkers

2. Adviseer en intervenieer volgens protocollen

3. Archiveer, evalueer en rapporteer !

2-9-2014

51

Coronel Instituut

Geschikt zijn of houden:wat is de vraag?

M.i. zijn dus beiden de vraag..

1 september 2014, 16e Henk Docter lezing

Coronel Instituut

[email protected]

1. Het goed kunnen vaststellen van het geschikt zijn is een belangrijke voorwaarde om geschikt te kunnen houden…

2. Als Ú het duurzamer gaat doen, komt het duurzamer inzetbaar houden ook in zicht!

[email protected]

geschikt zijn of houden: wat is de vraag?

Documents