gestalt terapi - ankara Üniversitesi

Gestalt Terapi

İnsan doğasına bakışı • En temel değeri, holizmdir: İnsanlar ne çevrelerinden

yalıtılmış olarak yaşayabilirler ne de beden zihin gibi parçalarına ayrılabilirler.

• GT kişisel seçimi ve sorumluluğu vurgulayan, hümanistik/varoluşçu bir yaklaşımdır.

• İnsana bakışının nötr olduğu düşünülse de gelişmeye ve kendini gerçekleştirmeye önem vermesi nedeniyle insan doğası hakkında olumlu bir görüşü de vardır.

• GT «büyümeye yönelik bir yaklaşımdır ve patolojiye ve tedaviye değil, büyüme sürecine odaklanılır.»

3/12/2018 2 Prof. Dr. Gülsen Erden

İnsanların Motivasyonu

• İnsanlar ihtiyaçlarını doyurmak üzere harekete geçmektedir.

• Hem biyolojik hem psikolojik ihtiyaçlar önemlidir, özellikle biyolojik ihtiyaçlar çok önemlidir.

• İnsanlar büyüyebilmek için organizmalarını düzenlemeye çalışmaktadır. Kendini düzenlemenin amacı çevre ile uyum içinde olabilmek, olgunlaşmak ve kendini gerçekleştirmektir.

• İnsanın kendini düzenleme eğilimi doğuştandır ve insanlar değişen çevreye kolayca adapte olabilirler.


TEMEL KAVRAMLAR

• TEMAS

• İHTİYAÇLAR

• KUTUPLAR

• TEMAS BİÇİMLERİ/BOZUKLUKLARI


TEMAS • Diğer terapi yaklaşımlarından ayrılan en önemli kavramlarından

biridir.

• Temas organizma ile çevre arasındaki temas sınırında yaşanır. • Böylece temas sınırı kişinin kendisi ile diğerini ayırt edebilmesini

sağlar. • Ben’in oluşturulması için önemlidir. • Görmek, duymak, dokunmak vb. çevre ile temas kurmanın farklı

yollarıdır. • Etkili bir temas yaşamın temelidir, ihtiyaçları karşılamak için

gereklidir.

• Temas farkında olunarak ya da tamamen otomatik bir şekilde gerçekleşebilir.


GT’de Temas Neden Önemlidir?

• Çünkü büyüme ve değişme ancak temas yoluyla sağlanabilir. Temas «ben» ile «ben olmayan» arasındaki ilişkidir.

• Bir alışveriş söz konusudur. • Temas sırasında gerçek ya da metaforik anlamda bir şey

«alınır» ve dışarıya bir şey «verilir»

• Örn., Birisiyle karşılaştığınızda ona selam vermeniz, bakmamanız ya da yüzünüzü buruşturmanız bir temas şeklidir.


• Cansız nesnelerle de temas edilir; doğayı seyretmek bir tür temastır.

• Kişi kendisiyle de temas edebilir; hayal kurmak, anıları hatırlamak kişinin kendisiyle temasına bir örnektir.

• Perls’e göre sağlıklı bir temas, temas edilen şeyin özelliklerin bir kısmının özümsenmesi ile; böylece büyüme ile sonuçlanır.

• Temasın ardından organizma hazmedebilmek için bir süre dinlenmeye çekilir.


Temas ve Geri Çekilme Bir Ritimdir

• Kişi, ihtiyacının farkına vardığında bu ihtiyacını karşılamak üzere gerekli düzenleme ve ayarlamaları yapabilmek için çevreyle temasa geçer, ihtiyacı karşıladıktan sonra ise teması çekerek geri çekilir.

• Acıkan kişi yemeği yedikten sonra yemeyi bırakır; arkadaşını özleyen kişi arkadaşıyla konuştuktan sonra telefonu kapatır.

Temas Temas Temas Temas

Geri çekilme Geri çekilme Geri çekilme Geri çekilme

Temas


Temas ve geri çekilme ritmi iki şekilde bozulabilir;

1. Kişi temas ya da geri çekilme durumunda çok uzun süre kalırsa

2. Temas ya da geri çekilmeyi tam olarak yaşayamazsa.


Kişi temas ya da geri çekilme durumunda çok uzun süre kalırsa; Temas çok uzun sürerse etkisini kaybedebilir, rahatsız edici

olur. Örn. Çok fazla yemek yerseniz yediklerinizin tadını alamazsınız. Temas ve geri çekilmenin sağlıklı ya da işlevsiz olup olmadığı şu sorulara verilen cevaplarla belirlenir. Kişi: Kimlerle ve nelerle temas kuruyor?

Ne kadar süre temas kuruyor?

Nasıl temas kuruyor?

Nelerden geri çekiliyor?

Ne kadar süre geri çekiliyor?


Kişi temas ya da geri çekilmeyi tam olarak yaşayamazsa;

• Kişi biriyle konuşurken aklının başka yerde olması, ne seyrettiğinin farkında olmasa bile televizyona bakmaya devam etmesi, uykusuzluk çekmesi gibi durumlar.


İHTİYAÇLAR

• Yaşam ihtiyaçları karşılama sürecidir. • Bazı ihtiyaçlar ortaktır; bazıları ise kimileri için önemliyken

diğerleri için ihtiyaç değildir. • Geştalt kuramına göre, ihtiyaçların ortaya çıkışı, öncelik

kazanması ve karşılanması «şekil-fon» ilişkisi ile açıklanır. • Alan kuramına göre, algılama ve anlamlandırma sırasında

bazı özellikler ön plana çıkarken bazıları arka planda kalır. • Şu resimden ne anladığınız o resmin hangi kısmının sizin için

şekil olduğuna bağlıdır;


İHTİYAÇLAR

• Gestalt Kuramı’na göre, bir ihtiyaç tamamlanmamış bir Gestalttır; bu şekil haline gelir, diğer yaşantıların tümü zemin olarak kalır.

• Bir ihtiyacın şekil haline gelmesi için organizmanın içinde (bedensel duyumlar) ya da çevrede (yemek kokusu) bir değişiklik olması gerekir.

• Bir ihtiyaç şekil haline geldikten sonra, kişi bu ihtiyacını karşılamak üzere harekete geçer.

• Böylece örneğin yemek yeme ihtiyacı karşılandığında, kişi doyduğunda bu ihtiyaç fona geçer ve yeniden acıkana kadar fonda kalır.


İhtiyaç Döngüsü


• Yaşam, ihtiyaçların ortaya çıkıp karşılanması, böylece dengenin sağlanması ve ardından başka bir ihtiyacın ortaya çıkıp dengeyi bozması ile devam eden aktif ve döngüsel bir süreçtir.

• Döngünün herhangi bir aşamasında yaşanan takılmalar bir sonraki aşamaya geçilmesini ve döngünün tamamlanmasını engeller


Duyum

• Çeşitli ihtiyaçlara ilişkin ham duyusal veriler alınmaya başlar fakat bu veriler henüz tam olarak anlamlandırılamaz.

• Danışan bedensel duyumlarının neler olduğunu belirleyebiliyor

mu?

• Hisleri yok olmuş gibi bir izlenim veriyor mu?

• Herhangi bir uyarana odaklanmakta zorluk yaşıyor mu?

• Kendine zarar verici davranışları var mı?

• Duyumlarıyla aşırı derecede mi ilgileniyor?

• Ne düşündüğünün ve ne hissettiğinin farkında olamıyor mu?


Farkına varma

Bu aşamada birey duyumsadığı içsel ya da çevresel uyarana bir anlam verir.

• Danışan içsel ya da çevresel uyaranları adlandıramıyor, anlamlandıramıyor veya ayırt edemiyor mu?

• İhtiyacının ne olduğunu fark edemiyor mu?

• İstediklerinin ya da istemediklerinin farkında değil mi?


Harekete geçme

• Bu aşamada birey ihtiyacını fark etmenin etkisiyle bir heyecan yaşamaya başlar.

• Bu duygusal veya fizyolojik uyarılma aşamasında şekil, yani ihtiyaç daha keskin ve net hale gelir.

• Bu durum enerjinin ortaya çıkışını sağlar ve ihtiyacın tatminini sağlayacak olası kaynaklar harekete geçirilir.


Harekete geçme

• Danışan ihtiyaçlarının neler olduğunun farkında olmasına rağmen harekete geçemiyor mu?

• İhtiyaçlarını karşılamak için ne gibi seçenekleri olduğunun farkında değil mi?

• Her şeyi ertelediğinden, tembel olduğundan mı yakınıyor?

• Kararsızlık yaşıyor mu?


Hareket

• Birey ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak algısal, davranışsal ve duygusal aktivitelerini organize edip uygun hareketi seçer ve uygulamaya koyulur.

• Danışan hareketin sonuçlarıyla ilgili olarak hep olumsuz

ihtimalleri mi düşünüyor?

• O eylemi yaparsa başına kötü şeyler geleceğini ve bunlarla baş edemeyeceğini mi düşünüyor?

• Rezil olma vb. korkuları yaşıyor mu?


Temas

• Bu aşamada birey ihtiyacını karşılayacak kaynakla tam ve canlı bir temas kurar.

• Danışan mükemmeliyetçi bir tutum içinde yaptığı şeyi en iyi şekilde yapmaya uğraşmaktan teması gerçekleştiremiyor mu?

• Çok arkadaşı olmasına rağmen yakın arkadaşları yok mu?

• İnsanlarla ilişkilerindeki mesafeyi ayarlayamayıp çok sık ya da çok fazla temas kurma ihtiyacı içinde mi?

• Yalnız kalmaktan korktuğu için sürekli birileriyle birlikte olma ihtiyacı mı duyuyor?

• Sürekli aktif ve bir şeyle mi meşgul?


Doyum Birey ihtiyacının karşılanması sonucunda derin bir tatmin duyar ve böylece geştalt kapanır. Bu aşama, yaşananların özümsenip içe sindirildiği bir süreçtir.

• Danışan ne yaparsa yapsın elde ettiğinden memnun olamıyor mu?

• Elde ettiği şeyin tadını çıkaramıyor mu?

• Kendisini ve çevresindekileri sürekli kontrol etmeye mi çalışıyor?

• Yetersizlik duygularını sıklıkla yaşıyor mu?

• Spontan ve doğal tepkiler yerine sürekli kontrollü mü davranıyor?

• Kendisine sürekli başkalarının gözüyle mi bakıyor?


Geri çekilme

• İhtiyaç tatmin edici bir şekilde karşılanınca fondaki yerine geri çekilir.

• Geri çekilme aşaması sakin bir dinlenme dönemidir.

• Yeni bir ihtiyaç ortaya çıkana kadar birey bu aşamada kalır.

• Ancak bu boşluk durumunda çok uzun süre kalınamaz.

• Yeni bir ihtiyaç bu boşluğun içinden şekil olarak belirginleşir.

• Böylece ihtiyaç döngüsü tekrar başlar.


Geri çekilme

• Danışan herhangi bir işi, düşünceyi, ilişkiyi vb. sonlandıramıyor mu?

• Bir ilişkiyi bitirmekten büyük sıkıntı mı duyuyor?

• Eskiyen, bozuk veya kullanılmaz durumda olan eşyalarından vazgeçemiyor mu?

• İlişkide olduğu kişilerle sınırlar olabileceğinin farkına varamıyor mu?


TEMAS BİÇİMLERİ, BOZUKLUKLARI

• Bireyin döngüde sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi kimlerle, nelerle, ne kadar süreyle, nasıl temas kurduğuna ve nelerden, ne kadar süreyle, nasıl geri çekildiğine bağlıdır.

• Temas biçimleri, ihtiyaçların karşılanması açısından çok önemli belirleyicilerdir.

• O anki koşulların gerekliliklerine göre bilinçli olarak seçilir ve geçici olarak kullanılırlarsa faydalı olabilirler.

• Ancak uygun olmayan durumlarda, farkında olunmadan ve alışkanlık şeklinde ortaya çıkmaları sağlıklı değildir.

• Bireyin kendisi ve çevresiyle iyi temaslar kurmasını engelleyerek ihtiyaçlarını karşılamasının önüne geçebilirler.


TEMAS BİÇİMLERİ • İÇE ALMA: Çevreden gelen mesajların kendisine uyup

uymadığını sorgulamadan, özümsemeden kabul etmesi • DUYARSIZLAŞMA: Bireyin kendi içinden veya

çevresinden gelen duyum ve duyguları fark edip deneyimlemekten kaçınması

• SAPTIRMA: Birey kendi içsel duyumlarının veya çevreden gelen uyaranların etkisini azaltmak için dikkat ve enerjisini başka yönlere çevirmeye çalışır.

• YANSITMA: Kişinin kendi bilgi ve deneyimlerine dayanarak çevresindeki kişi, nesne ve olayları anlamlandırması


TEMAS BİÇİMLERİ

• KENDİNE DÖNDÜRME: Bireyin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanacağı enerjiyi çevresine yöneltmek yerine kendine yöneltmesi

• KENDİNİ SEYRETME: Kişinin belli bir durumu yaşamak yerine, dışarıdan bir gözlemci gibi ne yaptığını, nasıl yaptığını seyretmesi ve gördükleriyle ilgili yorumlar yapması

• İÇ İÇE GEÇME: Temas sırasında birey ile çevre arasındaki sınırın belirsizleşmesi, bu ikisinin birbirinden ayrışmaz hale gelmesi


KUTUPLAR

• GT insanların işlevlerini getirirken holistik bir özelliğe sahip olduğunu vurgulamaktadır.

• Eğer bir şey varsa bunun zıddı da olmalıdır. Karanlık aydınlığı, sağ solu doğurur.

• Kutuplar yaşamımızın bir parçasıdır, kendi psişemizin içinde her iki kutup da yer alır. Ancak biz bazen bu kutuplardan birini yaşamak istemeyiz.


• Bir kutup ne iyi ne de kötüdür. Kişinin ihtiyaçları ve çevresel koşullara göre belirlenir.

• Perls’e göre en belirgin kutup üst ben-alt bendir. (top dog-under dog) Baskın olan üst ben, daha az farkında olunan alt bendir.

• Üst ben kişinin eleştirel, talepkar, kusur bulan tarafı; • Alt ben pasif ve çaresiz olan taraf.

• Perls: «Birbiriyle sürekli kavga eden iki hizmetkarınız olsa ne kadar iş çıkaracaklarını beklersiniz?»


Sağlıklılık

• Sağlıklı insanlar; • Çevresi ile karşılıklı bir bağlılık içinde olduğunu bilir; kendi

ihtiyaçları ile diğer insanların ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmak konusunda denge kurar.

• Yaratıcı uyum yapabilir; ihtiyaçlarını karşılamak üzere çevreyi değiştirmesi, organizmanın çevreye uyması için kendini değiştirmesi arasında denge kurar.

• Spontandır, duygularını ifade eder, başkalarıyla doğrudan temas kurar, otantik ilişki kurar, seçimlerinin sorumluluğunu alır.


İşlevsizlik

• İşlevsel olmayan davranışlar; • Daha önceki bir zamanda yapılan yaratıcı bir uyum

yaşantısıdır. Geçmişte yaratıcı uyum sağlayan bu yaşantı artık işlevsel değildir. Bu davranışlar o zaman organizmayı incinmekten korumuştur.


TERAPİ SÜRECİ

Değerlendirme

• Değerlendirme ve müdahale bir süreç içinde bütünleştirilerek yapılır.

• Formel bir değerlendirme yoktur; ancak terapist danışanın çevresiyle nasıl temas kurduğuna, farkındalık düzeyine, çevresinden ve kendisinden ne kadar destek sağladığını değerlendirir.

• Tanı koyma konusunda görüş farklılıkları vardır; • Geleneksel Gestalt yaklaşımı tanıyı reddederken, bazı

Geştalt terapistleri tanının kullanılmasını savunmaktadır. • Değerlendirme sorusu «Şu anda ne yaşıyorsun?»


Terapötik Ortam

• «Ben ve Sen, Burada ve Şimdi»

• Bu, «geçmiş ve gelecek terapide söz konusu değildir» anlamına gelmemektedir.

• Geçmiş ve gelecek «ŞU ANDA» incelenir. • Laura Perls:

• «Geçmiş her zaman bizim deneyimlerimizde, anılarımızda nostaljik olduğumuzda veya içerlemelerimizde; özellikle de alışkanlıklarımızda ve takıntılarımızda, tüm bitirilmemiş işlerimizde yer almaktadır. Gelecek bizim hazırlıklarımızdır ve başlangıçlarımızdır, beklentilerimizdedir, ümitlerimizdedir, korkumuzda ve umutsuzluğumuzdadır.»


• Geleneksel GT aklın etkinliklerini reddeder; akılla anlamaya çalışmak yaşamdan kaçmak demektir.

• Günümüzdeki GT daha ılımlı, terapötik ilişkiye daha çok önem verir.


Danışan Danışman Rolleri

• Perls’ün kendine özgü yaklaşımı daha çok yüzleştirme şeklindedir.

• GT’nin son bir versiyonuna göre Perls’ün tarzı yumuşatılarak kullanılmaktadır.

• Gestalt terapistleri terapi sırasında kendi yaşantılarıyla bağlantı içinde olmaya özen gösterirler.


Danışan Danışman Rolleri

• «Hiçbir şeyi dışlama; ilgili olmayan hiçbir şeyi göz ardı etme, bu kimsenin yanındayken bedenin tam olarak ne yapıyor? Kasların geriliyor mu, açılarak yaklaşıyor mu? Dikkatin dağılıyor mu, yoksa ilgin artıyor mu? Hayal kurduğunda bunu ne zaman yapıyorsun ve neyi hayal ediyorsun?»

• Geştalt terapistleri kendi terapilerinden geçmiş olmalıdırlar. • Danışanın kendi kendini keşfetmesi beklenir.


Amaçlar

• En temel amaç farkındalıktır. • Perls: «Yalnız başına farkında olmak bile tedavi edici

olabilir.»

• Farkındalık sonunda bireyin gelişmesi ile sonuçlanacaktır. • Böylece GT’nin nihai amacının büyüme olduğu söylenebilir.

• Polster : «Terapi yalnızca hasta olanlar için değildir.»


Terapi Süreci

• 3 temel unsur;

1. İlişki 2. Farkındalık 3. Deneyimleme

Otantik bir ilişki aracılığıyla farkındalıklar yaşanır. Farkındalığa ilişkin deneyimlemeler yapılır. Terapi sürecinde güvenli bir ortamda danışanın bazı şeyleri denemesi için fırsatlar yaratılır.


Terapi Süreci

• Parodoksal değişim kuramından yararlanılır. Bu kurama göre;

• Değişim ancak farkında olarak ve kabul ederek mümkün olur. • Geştalt terapisti danışanını değiştirmeye zorlamaz. • Danışanın direnci ile savaşılmamalı, göz ardı edilmemeli veya

üstesinden gelinmeye çalışılmamalıdır. Direnç organizmanın kendisini zararlı bir yaşantıdan korumasına hizmet etmektedir.

• Bunun üstesinden gelmek yerine danışanın direnci yaşaması istenir, farkındalığının odağı haline getirilir.


Terapötik Teknikler

« Teknikler terapinin bir parçasıdır. Geştalt terapi kuramı terapist ile danışan arasında bir diyaloğun olmasını da gerektirmektedir.»

Gestalt terapistleri genellikle eklektiktir. Farkındalığı artıran herhangi bir tekniğin kullanılabileceği kabul edilmektedir.


Terapistin Kendini Açması

• Terapist kendi farkındalığına dikkat ederek, yaşantısını danışanıyla paylaşır.

• Polster ve Polster: «Bazen terapist bunalır, kafası karışır, eğlenir, kızar, şaşırır, cinsel olarak uyarılır, korkar, kendini köşeye sıkışmış hisseder, engellenmişlik yaşar, daha bunun gibi birçok şey yaşar. Onun yaşadığı tüm bu tepkiler terapist ve danışan hakkında, terapi ilişkisi hakkında çok canlı veriler sağlamaktadır.»


Diyalog

• Farkındalığı artırmak ve tamamlanmamış işleri tamamlamak için danışan bir diyalog ya da konuşmaya davet edilir.

• Danışan; 1. Kendi parçaları arasında

2. Terapist ile

3. Danışanın geçmişte ya da şimdiki yaşamındaki bir başkası ile

4. Kişiliğinin kutupları arasında diyalog kurabilir.


Diyalog

• Diyaloglar sıklıkla alt ben-üst ben arasında gerçekleştirilir. Bu deneyimlemede danışan hem talepkar, eleştirel sesinin hem de mızmızlanan, bahane üreten sesinin yerine geçer. Danışan iki kutup arasında gidip gelerek bunları oynar.

• Bu diyalogun amacı, her iki parçanın birbirini dinlemesini sağlamak ve böylece bütünleşmektir.

• Hem çift hem tek sandalyeyle gerçekleştirilir.


Kutuplarla Çalışma

• Danışan benliğinin bir yönünü bastırdığında ya da sahiplenmediğinde genellikle kutbun diğer ucundadır.

• Sıklıkla görülen kutup örnekleri şöyledir; dağınık-toplu, güçlü-zayıf, sevgi-nefret…

• Terapist danışanın sahiplenmediği bu özelliklere dikkat çeker ve danışanın dilini kullanır.


Yansıtmayı Oynama

• Danışandan sahiplenmediği özelliklerini, kendisine ait olan ancak başkalarına yansıttığı parçaları canlandırması istenir.

• Örneğin, danışan birisinin kendisine kızgın olduğunu ondan nefret ettiğini düşünüyorsa terapist ondan kızgın veya nefret dolu olmayı canlandırmasını isteyebilir, terapist bu özelliklerin kendisinde olup olmadığını sorabilir.


Provalar

• Bazen terapist danışanı tam zıddını yapmaya davet edebilir.

• Örneğin utangaç bir danışanın dışa dönük birisini oynamasını ister.


Rüyalar

• «Bütünleşmeye giden kraliyet yolu…»

• Klasik psikanalizden farklı şekilde ele alınmaktadır. • Rüyadaki her bir unsur benliğin parçalarıdır. • Rüya çalışmalarına rüyanın anlatılması ile başlanır. Ancak

«şimdiki zaman ekiyle» o an yaşanıyormuş gibi anlatması istenir.

• Her bir unsurun canlandırılması, konuşturulması istenir. • Genellikle bu parçalar danışanın benliğinde kabul etmediği

yaşamındaki önemli kişilerdir.


Örnek: Ebru’nun rüyası

• «Havaalanında annemle oturuyoruz. Ben biraz sonra yurt dışına gideceğim. Annem beni geçirmeye gelmiş. Konuşurken birden biletimin olmadığını fark ediyorum. Bunu anneme söyleyince, annem kendi çantasında olabileceğini söylüyor ve çantasını aramaya başlıyor. «Hah! işte buldum» diyor. Ama bulduğu bilet değil, pasaport. Ben panik oluyorum ve biletimi aramaya başlıyorum. Ve etrafta gördüğüm herkese «biletimi gördünüz mü» diye soruyorum. Sonunda annemin çantasında bir bilet buluyorum ama biletin üstünde nereye ve ne zaman gidileceği yazmıyor. Yani biletin üzerinde sadece benim ismim var ama başka bilgi yok.»


• Rüyada yer alan her bir obje, kişi, duygu belirlenir ve kişi bunların her birini «ben» diliyle seslendirir ve canlandırır.

• Rüyanın nerede geçtiği genellikle kişinin varoluşuyla ilgili bilgi verir.

• Rüyadaki havaalanı: Ben Ankara hava alanıyım. Çok büyük değilim ama yolcular benim içimde rahat ederler. Kolaylıkla yollarını bulurlar, karmaşık değilim. Temiz ve düzenliyim. Pek çok insan beni ziyaret eder. Ben onların bir yerlere ulaşmalarına yardımcı olurum. Bu nedenle kendimden memnunum.


• Rüyanın başında kendisi: Havaalanında annemle oturuyorum. Sık sık yurt dışına giderim. Sanki şimdi iş toplantısına gidiyorum. Annemin beni geçirmeye gelmesine çok seviniyorum. Keşke o da benimle gelse.

• Rüyadaki anne: Kızım yurtdışına toplantıya gidiyor. Ben de onu geçirmek için geldim. Onu çok özleyeceğim. Sık sık seyahate gider. Buna alışkınım ama hep özlerim ve gurur duyarım. Onu geçirmeyi, karşılamayı çok severim.

• Rüyadaki çanta: Kullanışlı ve sağlamım. İçimde insanın ihtiyaç duyabileceği pek çok şey var. Böyle olması beni çok memnun ediyor.


• Rüyadaki pasaport: Ebru’nun kim olduğunu ben biliyorum. Ben olmadan yurt dışına gidemez. Ben onun yeni şeyler görmesine, öğrenmesine yardım ediyorum. Bundan çok memnunum.

• Rüyadaki bilet: Ben bir biletim ama boşum. Yani beni nereye gitmek için kullanacakları belli değil. Çok işe yarayabilirim ama şu an bir işe yaramıyorum. Üzgünüm.

• Rüyadaki panik duygusu: İnsanlar beni hiç sevmez. Onları ne yapacaklarını bilemez düşünemez hale getiririm. Her şekle ve her yere girebilirim, insanları kontrolüm altına alabilirim. Şu anda da Ebru’yu kontrol altına aldım, şaşkın ve ürkmüş durumda.


• Ebru bu rüyayı annesini kaybettikten 6 ay sonra görmüştü. • Ebru insanlara yardımcı olabilmekten (havaalanı) • ve onlara ihtiyaçları olan şeyleri sunabilmekten (çanta) çok

memnun olduğunu, • annesini çok sevdiğini ve özlediğini (kendisi),

• annesinin de onu çok sevdiğini ve özlediğini (annesi),

• yeni yerler görmek ve öğrenmekten mutlu olduğunu (pasaport)

• ama şu anda da annesini kaybettikten sonra nereye gideceğini ve ne yapacağını bilemediğini (bilet)

• ve bu nedenle paniklemiş ve ürkmüş (panik) bir durumda olduğunu fark etti.


Farkındalık Beden Çalışması

• Geştalt terapisi beden diline oldukça önem vermektedir çünkü;

• Bedensel, duygusal ve zihinsel süreçler bir bütün olarak işlev gösterirler.

• Bazı durumlarda beden duygu ve zihin arasında uyumsuzluklar ortaya çıkar.

• Kendine haksızlık yapan birine öfkelenen bir kişi öfkelenmenin kötü bir şey olduğuna inandığı için öfkesinin farkına varmayabilir, hatta kendisini çok sakin hissettiğini söyleyebilir ama öfkesi baş ağrısı olarak kendini gösterebilir.



• Terapi sürecinde, terapist danışanın bedensel duyumlarının farkında olmasını sağlamaktadır.

• Terapist o an için önemli gördüğü nefesi, ses tonu, el hareketleri gibi bir beden duyumunu fark etmesi için danışana buna dikkat etmesini söyler.

a. Danışanın bedensel tepkilerle ilgili farkındalığının artırılması sağlanır.

b. Bedensel tepkilerinin anlamı araştırılır.


Bazı durumlarda bedensel tepkilere dikkat çekilir: 1. Danışanın söyledikleri ile sözel olmayan tepkileri birbirine

uymadığında; 2. Danışanın sessiz kaldığı durumlarda; «ellerinle

oynadığını görüyorum» «bir süre yere baktığının farkındayım»

3. Danışanın davranışlarında, tepkilerinde bir değişiklik olduğunda; örn., hep aynı yere oturan danışan farklı bir yere oturduğunda bu paylaşılabilir.



• Bedensel tepkilerinin anlamı araştırılırken kullanılan teknikler arasında abartma vardır.

• Danışan genellikle sözsüz ifadelerinin farkında değilse, terapist ondan hareketlerini abartarak yapmasını isteyebilir.

• Danışan ayağını salladığında bu ayak sallamasını daha abartması istenebilir.


Abartma

• Örneğin, Murat yurt dışında okumanın onun için ne kadar yararlı olacağını söylerken bir yandan ayağını ileri geri sallıyordu. Terapisti bunu abartmasını istediğinde daha hızlı sallamaya başladı ve bunun sanki bir şeyi tekmeliyormuş gibi göründüğünü fark etti. Neyi tekmelemek isteyebileceği araştırılırken «topu» dedi ve 9-10 yaşlarında futbol okuluna gittiğini hatırladı.


• O yaz dönemi annesiyle tatile gitmek isterken babasının isteği üzerine futbol kursuna gitmek için Ankara’da kalmış. İstemediği ve sevmediği için antrenöründen sık sık azar işitmiş, diğer yandan babası bunun üzerine soğuk davranmaya başlamış ve o gün babasını hayal kırıklığına uğratmayacağına dair kendi kendine söz vermiş. Yurt dışına gitmesi ise babasının isteğiymiş. Bununla birlikte, yurt dışına gitmenin kendisi için yararlı olacağına kendini ikna ediyordu.


gestalt terapi - ankara Üniversitesi

Documents