gesteenten. gesteenten en mineralen waaruit zijn gesteenten opgebouwd ? gesteenten zijn natuurlijke...
TRANSCRIPT
GESTEENTEN
Gesteenten en mineralen
Waaruit zijn gesteenten opgebouwd ?
Gesteenten zijn natuurlijke ophopingen die zijn opgebouwd uit mineralen. Sommige gesteenten bestaan uit 1 soort mineraal, anderen uit meerdere soorten mineralen.
Vb : Graniet is opgebouwd uit 3 soorten mineralen die duidelijk in het gesteente te zien zijn.
Wat zijn mineralen ?
Mineralen zijn natuurlijke verbindingen met een eigen vaste scheikundige samenstelling en een karakteristieke kristallijne structuur.
Vbn : zie internet « wikipedia, lijst van mineralen »
Kristallijne roosteropbouw van mineralen
Dat wil zeggen dat zij bestaan uit een regelmatige opstapeling van hun bouwstenen (atomen).
Vb : Opbouw van zoutkristallen (NaCl)
Grafiet vs. Diamant
Chemische formule : CKleur : Grijs –zwartHardheid : 1,5 – 2Kristalvorm : hexagonaal
Chemische formule : CKleur : kleurloos, wit, grijsHardheid : 10Kristalvorm : octaëdrisch
De kringloop der gesteenten
Oorspronkelijk bestond de aardkorst enkel uit gestolde magma of lava
= STOLLINGSGESTEENTE
Door verwering en transport werden de eerste stollingsgesteenten afgebroken en op andere plaatsen weer afgezet als losse sedimenten.
De losse afzettingen kunnen onder druk van de bovenliggende lagen en door natuurlijke cementatie omgezet worden in vaste sedimenten (diagenese).
= SEDIMENTGESTEENTEN
Stollingsgesteenten en sedimentgesteenten kunnen ook betrokken worden bij gebergtevorming. Hierdoor kunnen ze door hoge druk worden samengedrukt of door hoge temperatuur worden herbakken. Hun uitzicht verandert hierdoor, ze ondergaan een metamorfose.
= METAMORFE GESTEENTEN
Kringloop der gesteenten
Indeling van de gesteentenStollingsgesteentenIndeling op basis van de plaats en de omstandigheden van stolling.1. Dieptegesteenten
Stolling diep in de aardkorstVb: Graniet
Korrelige structuur en samenstelling van mineralen is duidelijk te herkennen
2. Ganggesteenten
Stolling in gangen en spleten dichter bij het aardoppervlak=> Snellere stolling
Vb : Porfier
Kleinere korrels dan graniet omdat kristallen kleiner zijn door de snellere stolling.
3. Uitvloeiingsgesteenten
Stolling aan het aardoppervlak => zeer snelle afkoeling=> Kristallen zijn microscopisch klein
Vb : Puimsteen
Zeer licht met poriën door ontsnappende gassen
Vb : Basalt
Amorf of glazig gesteente (obsidiaan)
Sedimentgesteenten
1. Klastische sedimentgesteenten of gruisgesteenten
Losse korrels van afgebroken gesteenten bezinken (sedimenteren).
Indeling volgens korrelgrootte : grint > zand > silt (leem) > klei
De losse sedimenten worden samengeperst door de druk van de bovenliggende lagen.
Grint Conglomeraat
Zand Zandsteen
Klei Schiefer
2. Organische sedimentgesteenten
Gevormd uit afgestorven planten en dieren.
Vb: krijt / kalksteen
Kalk uit koralen, schelpen, skeletten,….
Vb : turf / bruinkool / steenkool
Plantenresten bedolven onder andere sedimenten en die gaan inkolen
3. Chemische sedimentgesteenten
Ontstaan door uitdamping van water => de in het water opgeloste mineralen slaan dan neer.
Vb : Zoutafzettingen, druipstenen in grotten, …
Metamorfe gesteenten
Door hoge druk en/of temperatuur kunnen gesteenten een omvormingsproces ondergaan.
Zandsteen Kwartsiet
Schiefer Fyllade (leisteen)
Kalksteen Marmer
Verband tussen platentektoniek en voorkomen gesteentes