getränkeanalytik • konservierungsstoffe • künstliche...
TRANSCRIPT
![Page 1: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/1.jpg)
In
halt
ssto
ffe/P
ara
mete
r: •
Rela
tive D
ich
te, M
ostg
ew
ich
t (°
Oe)
•
Zu
cker
•
Alk
oh
ole
•
Flü
ch
tig
e S
äu
re •
Org
an
isch
e S
äu
ren
, B
SA
•
Sch
wefl
ige S
äu
re (
SO
2)
•
Ko
nserv
ieru
ng
ssto
ffe
•K
ün
stl
ich
e S
üß
sto
ffe
•
Leb
en
sm
itte
lfarb
sto
ffe
•
Co
ffein
•
Ch
inin
•
Tau
rin
•
Asco
rbin
säu
re (
Vit
am
in C
) •
HM
F
Getr
än
kean
aly
tik
Wa
lte
rW
eis
sL
eh
rstu
hl fü
r A
llg
em
ein
e L
eb
en
sm
itte
ltech
no
log
ie
![Page 2: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/2.jpg)
Aktu
elle G
etr
än
kean
aly
tik
Kle
inb
etr
ieb
e
• K
lassis
ch
e n
ass-c
hem
isch
e A
naly
sen
verf
ah
ren
, z.
B.
pH
-Wert
, °O
ech
sle
des M
oste
s, G
esam
tsäu
re, fr
eie
sch
wefl
ige S
äu
re, A
lko
ho
l, V
itam
in C
etc
.
• S
ch
nellm
eth
od
en
(R
efr
akto
metr
ie, T
ests
täb
ch
en
,R
efl
ekto
metr
ie)
Grö
ßere
Kellere
ien
, G
en
ossen
sch
aft
en
, H
an
dels
kett
en
• A
uto
mati
sie
rte s
pektr
osko
pis
ch
e (
NIR
, F
TIR
) u
nd
en
zym
ati
sch
e V
erf
ah
ren
•S
ch
nelle u
nd
pra
xis
tau
glich
e M
eth
od
en
(H
PL
C, G
C)
zur
Pro
du
kti
on
s-
ko
ntr
olle v
on
der
Ro
hw
are
bis
hin
zu
m f
ert
igen
Getr
än
k
Sp
ezi
alisie
rte L
ab
ora
tori
en
•E
rweit
eru
ng
der
An
aly
tik a
uf
zus
ätz
lich
e P
ara
mete
r, z
.B. S
ch
werm
eta
lle,
M
yko
toxin
e, P
flan
zen
sch
utz
mit
tel u
nd
an
dere
Ko
nta
min
an
tien
,V
erf
äl-
sch
un
gen
; A
rom
asto
ffan
aly
tik
usw
.
![Page 3: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/3.jpg)
An
ford
eru
ng
en
an
ein
„id
eale
s“
An
aly
sen
verf
ah
ren
• S
ch
nellig
keit
: ku
rze A
naly
sen
dau
er;
ho
her
Pro
ben
du
rch
satz
•S
eri
elle
vs
para
llele
An
aly
se (
Bsp
: H
PL
C, G
C <
-> D
C)
• S
imu
ltan
e A
naly
se m
eh
rere
r u
nte
rsch
ied
lich
er
Inh
alt
ssto
ffe/ P
ara
mete
r•
Ro
bu
st
• G
ute
Rep
rod
uzi
erb
ark
eit
der
Erg
eb
nis
se
• H
oh
e N
ach
weis
em
pfi
nd
lich
keit
(n
ied
rig
e N
ach
weis
gre
nze
)
• P
raxis
tau
glich
keit
• V
or-
Ort
-An
aly
tik (
Wein
berg
), B
etr
ieb
sko
ntr
olle (
Wein
keller)
, L
M-Ü
berw
ach
un
g
• M
inim
ale
Pro
ben
vo
rbere
itu
ng
• G
eri
ng
e In
vesti
tio
nsko
ste
n
• N
ied
rig
e V
erb
rau
ch
s-
un
d U
nte
rhalt
sko
ste
n
• E
infa
ch
e B
ed
ien
un
g, kein
sp
ezi
ell g
esch
ult
es P
ers
on
al n
öti
g
• A
uto
mati
sie
rbar
• U
mw
elt
sch
on
en
d (
kein
An
fall t
oxis
ch
er
Ch
em
ikalien
)
In d
er
Pra
xis
erf
üllt
kein
ein
zeln
es A
naly
sen
verf
ah
ren
all d
iese A
nfo
rderu
ng
en
-> e
nts
ch
eid
en
d ist
letz
tlic
h d
ie F
rag
este
llu
ng
, z.
B. G
ren
zwert
üb
er-
/un
ters
ch
reit
un
g
-> A
naly
tik o
ft n
ur
so
gen
au
wie
nö
tig
, n
ich
t so
gen
au
wie
mö
glich
!
![Page 4: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/4.jpg)
Die
wesen
tlic
hen
In
halt
s-
sto
ffe d
es W
ein
s
Hau
ptb
esta
nd
teile:
• W
asser
• A
lko
ho
l (E
than
ol)
• Z
ucker
• G
lycero
l•
nic
htf
lüch
tig
e S
äu
ren
• M
inera
lsto
ffe (
Asch
e)
• N
-halt
ige
Verb
ind
un
gen
Min
orb
esta
nd
teile
• M
eth
an
ol, h
öh
ere
Alk
oh
ole
• A
ldeh
yd
e, K
eto
ne
• A
rom
asto
ffe
• fl
üch
tig
e S
äu
ren
• G
erb
sto
ffe (
Po
lyp
hen
ole
)•
Farb
sto
ffe
• S
ch
wefe
ldio
xid
![Page 5: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/5.jpg)
En
tnah
me, V
orb
ere
itu
ng
un
d L
ag
eru
ng
vo
n W
ein
pro
ben
• D
urc
hsch
nit
tsp
rob
e (
au
f g
ute
Du
rch
mis
ch
un
g a
ch
ten
). B
ei F
lasch
en
-g
äru
ng
: g
ew
issse H
ete
rog
en
ität
der
ch
em
isch
en
Zu
sam
men
setz
un
g
• S
ofe
rn k
ein
e O
rig
inalf
lasch
en
verf
üg
bar:
Neu
trale
s P
rob
en
gefä
ss b
zw. n
eu
trale
r P
rob
en
sch
lau
ch
(g
eru
ch
s-
un
d g
esch
mackfr
ei!
)
• fr
isch
e P
rob
e (
-> e
rst
ku
rz v
or
der
Un
ters
uch
un
g z
ieh
en
)
• vo
lles
Pro
ben
gefä
ss
(zu
r V
erh
ind
eru
ng
vo
n O
xid
ati
on
en
)
• exakte
Besch
rift
un
g (
z.B
. H
erk
un
ft, R
eb
so
rte, Jah
rgan
g e
tc.)
• L
ag
eru
ng
: am
beste
n b
ei
ca. 10
°C (
nic
ht
im K
üh
lsch
ran
k!)
- b
ei zu
kalt
er
Lag
eru
ng
: A
usfa
ll v
on
Wein
ste
in-
bei zu
warm
er
Lag
eru
ng
: A
kti
vit
ät
vo
n M
ikro
org
an
ism
en
• zu
nä
ch
st
org
an
ole
pti
sch
e U
nte
rsu
ch
un
g d
urc
hfü
hre
n (
Sen
so
rik
)
![Page 6: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/6.jpg)
Dic
hte
20
°C, re
lati
ve D
ich
te 2
0°C
/20
°C,
Mo
stg
ew
ich
t (°
Oech
sle
)
M
asse d
es K
örp
ers
Dic
hte� � (
20°C
) =
Vo
lum
en
des K
örp
ers
bei 20
°C
Beis
pie
l: D
ich
te �
(20°C
) vo
n W
asser
= 0
,998 g
/cm
3
D
ich
te �
(20°C
) d
es G
etr
än
ks
Rela
tive D
ich
te (
20°C
/20
°C)
= D
ich
te �
(20°C
) vo
n W
asser
Als
Verh
ält
nis
zah
l is
t D
20/2
0 e
ine d
imen
sio
nslo
se G
röß
e
Un
ve
rgo
ren
er
Mo
st:�
>1
,0.
We
in:
ev
en
tue
ll�
<1
,0(A
lho
ho
l!)
![Page 7: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/7.jpg)
M
ostg
ew
ich
t in
Oech
sle
gra
den
(°O
e)
• D
ie r
ela
tive D
ich
te v
on
Tra
ub
en
mo
ste
n w
ird
bevo
rzu
gt
als
„M
ostg
ew
ich
t“ in
Oech
sle
gra
den
(°O
e)
an
geg
eb
en
(B
ezu
gste
mp
era
tur:
20
°C;
Ru
nd
un
g a
uf
zwei
D
ezi
male
n)
Mo
stg
ew
ich
t, in
°O
e =
(D
20/2
0 -
1)
x 1
000
• B
ei d
en
Oech
sle
-Gra
den
han
delt
es s
ich
als
o u
m e
ine A
bk
ürz
un
g d
es W
ert
s d
er
D
ich
te d
es M
osts
. B
ei ein
er
Dic
hte
des M
osts
vo
n z
.B. 1.0
802 b
etr
äg
t d
as M
ost-
g
ew
ich
t 80
°Oe, b
ei ein
er
Dic
hte
vo
n 1
.1069 e
nts
pre
ch
en
d 1
07 °
Oe (
jew
eils a
uf
zw
ei D
ezi
male
n g
eru
nd
ete
Wert
e)
•A
ussch
lag
geb
en
d ist
v.a
der
Geh
alt
an
Zu
cker:
Je m
eh
r Z
ucker
im M
ost
en
thal-
te
n ist,
desto
grö
ßer
ist
das M
ostg
ew
ich
t. A
uch
Säu
re e
rhö
ht
das M
ostg
ew
ich
t
• T
yp
isch
e T
rau
ben
mo
ste
besit
zen
Mo
stg
ew
ich
te v
on
75-1
00
°Oe, A
usle
se-M
oste
vo
n 1
20-1
80
°Oe, u
nd
Tro
cken
beere
nau
sle
sen
bis
zu
250
°Oe.
Un
gefä
hre
Zu
sam
men
setz
un
g v
on
Tra
ub
en
mo
st:
• W
asser
75-8
5%
• Z
ucker
12-2
5%
(G
luco
se u
nd
Fru
cto
se)
• S
äu
ren
0.6
-1.4
% (
Wein
-, Ä
pfe
l-, B
ern
ste
ins
äu
re)
• N
-Verb
ind
un
gen
0.0
5-0
.1%
• M
inera
lsto
ffe
0.3
%
![Page 8: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/8.jpg)
Die
Ve
rwe
nd
un
gd
er
Oe
ch
sle
gra
de
bie
tet
ein
eR
eih
ev
on
Vo
rte
ile
n:
• D
a d
ie D
ich
te d
es M
oste
s v
or
allem
vo
m Z
ucker
besti
mm
t w
ird
, kan
n m
an
mit
Hilfe
d
es M
ostg
ew
ich
ts d
en
Zu
ckerg
eh
alt
im
Mo
st
nach
fo
lgen
der
Gle
ich
un
g a
bsch
ätz
en
:
Zu
ckerg
eh
alt
(%
) =
1/ 4
M (
°Oe)
- 3
• B
eis
pie
l: E
in M
ost
der
Dic
hte
1.1
00 g
/mL
(=
100
°Oe)
en
thält
(1/ 4
x 1
00)
- 3 =
25%
- 3
% =
22 %
Zu
cker
(= 2
2 g
/100 m
L)
•F
ür
den
zu
erw
art
en
den
Alk
oh
olg
eh
alt
gilt
die
beso
nd
ers
ein
fach
e B
ezi
eh
un
g
Alk
oh
olg
eh
alt
(g
/L W
ein
) =
M (
°Oe)
• D
iese B
ezi
eh
un
g e
rgib
t sic
h a
us d
er
Stö
ch
iom
etr
ied
er
Gäru
ng
sre
akti
on
, d
a d
ie M
asse d
es A
lko
ho
ls e
twa d
er
Hälf
te d
er
Masse d
es v
erg
ore
nen
Zu
ckers
en
tsp
rich
t
• E
in M
ost
mit
100
°Oe e
rgib
t als
o e
inen
Wein
, d
er
100 g
Alk
oh
ol/L
iter
en
thält
. U
nte
r B
erü
cksic
hti
gu
ng
der
Dic
hte
des A
lko
ho
ls (
0.7
90 g
/mL
) erg
ibt
sic
h f
olg
lich
ein
A
lko
ho
l-G
eh
alt
vo
n c
a. 12.5
- 1
3 V
ol %
• E
s h
an
delt
sic
h h
ierb
ei n
ur
um
Sch
ätz
wert
e, d
ie jed
och
au
sre
ich
en
d g
en
au
sin
d,
d
am
it d
er
Win
zer
die
Qu
alitä
t sein
es W
ein
s s
ow
ie d
en
op
tim
ale
n Z
eit
pu
nkt
der
W
ein
lese b
esti
mm
en
kan
n.
![Page 9: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/9.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
rela
tiven
Dic
hte
un
d d
es M
ostg
ew
ich
ts
Zu
r B
esti
mm
un
g d
er
rela
tiven
Dic
hte
bzw
. d
es M
ostg
ew
ich
tes w
erd
en
folg
en
de G
erä
te b
zw. V
erf
ah
ren
ein
gesetz
t:
• P
ykn
om
ete
r
• B
ieg
esch
win
ger
• A
räo
mete
r
• R
efr
akto
mete
r (M
ostg
ew
ich
tsb
esti
mm
un
g)
- R
efe
ren
zmeth
od
e ist
das p
ykn
om
etr
isch
e V
erf
ah
ren
; je
do
ch
seh
r ze
itau
fwän
dig
- D
ie B
ieg
esch
win
germ
eth
od
e ist
seh
r p
räzi
se, ra
sch
un
d e
infa
ch
du
rch
zufü
hre
n,
erf
ord
ert
ab
er
ein
e k
osts
pie
lig
e M
essap
para
tur
- A
räo
mete
r sin
d w
en
iger
gen
au
, d
ie M
essu
ng
ist
jed
och
seh
r ein
fach
un
d s
ch
nell
d
urc
hzu
füh
ren
.Ä
hn
lich
es g
ilt
für
Refr
akto
mete
r.
![Page 10: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/10.jpg)
Besti
mm
un
g d
es G
ew
ich
tsverh
ält
nis
ses 2
0°C
/20°C
mit
dem
Pykn
om
ete
r (R
efe
ren
zmeth
od
e)
Pri
nzi
p:
Die
Besti
mm
un
g e
rfo
lgt
du
rch
Wäg
un
g e
ines g
en
au
bekan
nte
n V
olu
men
s
der
zu u
nte
rsu
ch
en
den
Flü
ssig
keit
so
wie
des g
leic
hen
Vo
lum
en
s W
asser
bei 20
°C.
•P
rob
en
vo
rbere
itu
ng
: K
oh
len
säu
reh
alt
ige G
etr
än
ke d
urc
h k
räft
iges
Sch
ütt
eln
en
tgasen
, tr
üb
e G
etr
änke d
urc
h e
in F
alt
en
filt
er
filt
riere
n
• M
asse d
es leere
n, sau
bere
n, zu
vo
r b
ei 103
°C g
etr
ockn
ete
n P
ykn
o-
m
ete
rs a
uf
der
An
aly
sen
waag
e a
uf
4 D
ezi
male
n g
en
au
besti
mm
en
=
Leerw
ert
• B
esti
mm
un
g d
es „
Wasserw
ert
s“:
Pykn
om
ete
r m
it f
risch
ab
geko
ch
-
te
m d
esti
llie
rtem
Wasser
füllen
, 30 m
in b
ei 20.0
°C t
herm
osta
tisie
-
re
n, g
en
au
au
f d
ie M
ark
e e
inste
llen
, ab
tro
ckn
en
un
d w
ieg
en
. M
asse
d
es m
it W
asser
gefü
llte
n P
ykn
om
ete
rs -
Leerw
ert
= W
asserw
ert
• B
esti
mm
un
g d
es „
Flü
ssig
keit
wert
s“:
Pri
nzi
pie
ll w
ie W
asserw
ert
-
B
esti
mm
un
g, n
ur
dass a
nste
lle d
es W
assers
die
zu
un
ters
uch
en
de
F
lüssig
keit
verw
en
det
wir
d.
G
ew
ich
tsverh
ält
nis
20°C
/20°C
= F
lüssig
keit
sw
ert
/ W
asserw
ert
![Page 11: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/11.jpg)
Besti
mm
un
g d
es r
ela
tiven
Dic
hte
mit
dem
Bie
gesch
win
ger
Pri
nzi
p:
Die
zu
un
ters
uch
en
de L
ösu
ng
wir
d in
ein
an
den
off
en
en
En
den
ein
gesp
an
nte
s
U-R
uh
r ein
gefü
llt,
welc
hes -a
uf
ele
ktr
on
isch
em
Weg
an
gere
gt-
mit
sein
er
Eig
en
freq
uen
z
sch
win
gt.
Au
s d
er
gem
essen
en
Sch
win
gu
ng
sd
au
er
kan
n D
20/2
0 b
ere
ch
net
werd
en
.
•P
rob
en
vo
rbere
itu
ng
: S
usp
en
die
rte T
eilch
en
so
wie
gelö
ste
K
oh
len
säu
re k
ön
nen
die
Messu
ng
verf
äls
ch
en
. G
etr
än
k g
eg
eb
en
en
falls f
iltr
iere
n b
zw. en
tgasen
•L
uft
wert
erm
itte
ln:
Sch
win
gu
ng
sd
au
er
des m
it L
uft
ge-
fü
llte
n, tr
ocken
en
Messro
hre
s b
ei 20
°C b
esti
mm
en
•W
asserw
ert
erm
itte
ln:
Sch
win
gu
ng
sd
au
er
des m
it C
O2-
f
reie
m, b
idest.
H2O
gefü
llte
n M
essro
hre
s b
ei 20
°C b
esti
m-
m
en
•M
essu
ng
: M
essro
hr
mit
der
vo
rbeh
an
delt
en
Pro
ben
lösu
ng
sp
üle
n u
nd
an
sch
liessen
d f
üllen
. S
ch
win
gu
ng
sd
au
er
bei
20
°C b
esti
mm
en
• R
ela
tive D
ich
te b
ere
ch
nen
bzw
. d
irekt
am
Gerä
t ab
lesen
![Page 12: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/12.jpg)
Be
sti
mm
un
gd
es
rela
tiv
en
Dic
hte
mit
de
mA
räo
me
ter
Pri
nzi
p:
Ein
Arä
om
ete
r (S
en
ksp
ind
el)
ist
ein
du
rch
Ble
isch
rot
besch
wert
er
zylin
dri
sch
er
Gla
skö
rper
mit
ein
em
verj
ün
gte
n z
ylin
dri
sch
en
Stä
ng
el u
nd
dari
n e
nth
alt
en
er
Skala
.
Nach
Ein
bri
ng
en
in
die
zu
un
ters
uch
en
de F
lüssig
keit
tau
ch
t d
as A
räo
mete
r so
weit
ein
,
bis
das G
ew
ich
t d
er
verd
rän
gte
n F
lüssig
keit
dem
Gew
ich
t d
es A
räo
mete
rs e
nts
pri
ch
t.
Je g
eri
ng
er
die
Dic
hte
der
Flü
ssig
keit
, d
esto
tie
fer
tau
ch
t d
as A
räo
mete
r ein
.
Pro
ben
vo
rbere
itu
ng
: F
ests
toff
an
teile s
ow
ie g
elö
ste
Ko
hle
n-
säu
re d
urc
h k
räft
iges S
ch
ütt
eln
bzw
. F
iltr
ati
on
en
tfern
en
.L
ösu
ng
au
f 20
°C t
em
peri
ere
n.
Messu
ng
:
• E
inen
sau
bere
n, p
assen
den
Sta
nd
zylin
der
mit
der
vo
rbe-
h
an
delt
en
Un
ters
uch
un
gslö
su
ng
bis
zu
m R
an
d f
üllen
• A
räo
mete
r la
ng
sam
ein
tau
ch
en
un
d lo
sla
ssen
, so
bald
es
sch
wim
mt.
Evtl
. an
haft
en
de G
asb
lasen
en
tfern
en
• N
ach
1-2
min
Messw
ert
un
d g
gf.
Tem
pera
tur
ab
lesen
Messfe
hle
r:
• T
em
pera
tur
(falls <
20
°C ->
zu
ho
her
Messw
ert
)
• G
äru
ng
->
zu
nie
dri
ger
Messw
ert
• C
O2, L
uft
: b
ew
irken
Au
ftri
eb
->
zu
ho
her
Wert
![Page 13: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/13.jpg)
Besti
mm
un
g d
es M
ostg
ew
ich
tes
mit
dem
Refr
akto
mete
r
•R
efr
akto
mete
r sin
d M
essg
erä
te, m
it d
en
en
die
op
-
ti
sch
e B
rech
zah
l n
ein
es S
toff
es b
esti
mm
t w
ird
• D
ie A
bh
än
gig
keit
der
Bre
ch
zah
l vo
n d
er
Ko
nze
n-
tr
ati
on
gelö
ste
r S
ub
sta
nze
n w
ird
bei u
nverg
ore
nen
G
etr
än
ken
zu
r ein
fach
en
Erm
ittl
un
g d
es
Mo
stg
e-
w
ich
ts b
zw. E
xtr
aktg
eh
alt
s h
era
ng
ezo
gen
• H
äu
fig
besti
mm
t m
an
nic
ht
die
Bre
ch
zah
l selb
st,
so
nd
ern
an
han
d e
nts
pre
ch
en
der
Mess
-Skale
n
°Oech
sle
od
er
°Bri
x (
= M
assen
an
teil
Sacch
aro
se
)
• D
ie B
rech
zah
l h
än
gt
weit
erh
in v
on
der
Tem
pera
tur
u
nd
der
Wellen
län
ge d
es L
ich
ts a
b. N
orm
ale
rweis
e
w
ird
bei 20
°C u
nd
der
Natr
ium
-D-L
inie
(589 n
m)
ge
-
m
essen
• D
ie M
essu
ng
en
kö
nn
en
en
twed
er
mit
Prä
zisio
ns
-
re
frakto
mete
rn v
om
Ab
bé-T
yp
od
er,
bei le
ich
t ver-
m
ind
ert
er
Gen
au
igkeit
, m
it H
an
d-R
efr
akto
mete
rn
vo
rgen
om
men
werd
en
![Page 14: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/14.jpg)
•H
an
dre
frakto
mete
reig
nen
sic
h b
eso
nd
ers
gu
t zu
r E
rmit
tlu
ng
des M
ostg
ew
ich
tes
bzw
. d
er
Oech
sle
- G
rad
e ->
weit
verb
reit
ete
r E
insatz
bei W
inze
rn
• M
od
ern
e G
erä
te w
eis
en
meis
t m
eh
rere
Skale
n a
uf:
- %
Massen
geh
alt
(=
°B
rix)
- O
ech
sle
-Skala
- K
MW
-Skala
(K
loste
r N
eu
bu
rger
Mo
stw
aag
e)
Messu
ng
mit
dem
Han
dre
frakto
mete
r•
2-3
Tro
pfe
n d
es z
u u
nte
rsu
ch
en
den
Mo
ste
s a
uf
d
as P
rism
a a
ufb
rin
gen
un
d D
eckel
sch
liessen
• P
rism
a g
eg
en
ein
e L
ich
tqu
elle h
alt
en
un
d d
urc
h d
as O
ku
lar
das M
ostg
ew
ich
t (O
ech
sle
) ab
lesen
(G
ren
zlin
ie h
ell/d
un
kel)
. B
ei ein
er
vo
n 2
0°C
ab
- w
eic
hen
den
Tem
pera
tur
->
Ko
rrektu
r vo
rneh
men
• M
essg
en
au
igkeit
: ca
.±
1°
Oech
sle
• W
ich
tig
: re
gelm
ässig
e K
on
tro
lle d
er
Nu
ll-L
inie
. D
est.
Wasser
hat
ein
e B
rech
zah
l vo
n 1
.333
bzw
. d
en
M
assen
geh
alt
0%
. M
it F
lüssig
keit
en
bekan
nte
r B
rech
- za
hl kan
n d
as G
erä
t ü
berp
rüft
bzw
. kalib
riert
werd
en
![Page 15: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/15.jpg)
An
me
rku
ng
en
zu(H
an
d)-
Re
fra
kto
me
tern
• D
ie B
ezu
gste
mp
era
tur
betr
äg
t 20.0
°C. F
ür
exakte
B
esti
mm
un
gen
mü
ssen
so
wo
hl d
as
Refr
akto
mete
r als
au
ch
die
Pro
belö
su
ng
die
se T
em
pera
tur
au
f- w
eis
en
• A
nd
ern
falls m
uss e
ine T
em
pera
turk
orr
ektu
rvo
r- g
en
om
men
werd
en
. M
od
ern
e R
efr
akto
mete
r b
e-
sit
zen
ein
e e
lektr
on
isch
e T
em
pera
turk
orr
ektu
r
•U
mre
ch
nu
ng
sta
bellen
für
vers
ch
ied
en
e S
kale
n(°
Oe
,°B
rix
etc
): s
ieh
e z
.B.
htt
p:/
/ww
w.a
rcard
a.d
e
• D
ie z
u u
nte
rsu
ch
en
de L
ösu
ng
so
llte
mö
glich
st
kla
r sein
->
Sta
rk t
rüb
e P
rob
en
zen
trif
ug
iere
n o
der
fi
ltri
ere
n
• B
ei T
rau
ben
reif
e-B
esti
mm
un
gen
: B
eere
n v
on
ver-
sch
ied
en
en
Wein
stö
cken
fü
r d
ie H
ers
tellu
ng
des
P
resssaft
es v
erw
en
den
(D
urc
hsch
nit
tsp
rob
e!)
Messfe
hle
r
• F
als
ch
e T
em
pera
tur
(< 2
0°C
->
zu
ho
her
Messw
ert
)•
Gäru
ng
->
zu
nie
dri
ger
Messw
ert
![Page 16: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/16.jpg)
Nach
weis
un
d B
esti
mm
un
g d
er
Zu
cker
• D
ie in
Mo
st
un
d W
ein
hau
pts
äch
lich
vo
rko
mm
en
den
Zu
cker
sin
d d
ie F
ructo
se
un
dG
luco
se. B
eid
e lie
gen
in
etw
a g
leic
hen
M
en
gen
vo
r, in
vo
llstä
nd
ig v
erg
ore
nen
Wein
en
allerd
ing
s n
ur
n
och
in
geri
ng
er
Ko
nze
ntr
ati
on
(<
< 0
.5%
)
• D
an
eb
en
ko
mm
en
in
Wein
no
ch
Pen
tosen
(z.
B.
Ara
bin
ose
) in
M
en
gen
< 1
g/L
vo
r
•N
ach
weis
der
ein
zeln
en
Zu
ckera
rten
: m
eis
t m
itte
ls D
C
• D
ie B
esti
mm
un
g d
er
red
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
beru
ht
au
f d
er
E
igen
sch
aft
der
Glu
co
se u
nd
Fru
cto
se,
Cu
2+-V
erb
ind
un
gen
(b
lau
e F
arb
e)
in d
er
Hit
ze z
u C
u+ (
bra
un
e F
arb
e)
zu r
ed
uzi
ere
n
• E
nts
pre
ch
en
d d
em
Geh
alt
an
red
uzi
ere
nd
en
Zu
ckern
fäll
t C
u2O
au
s. D
ie ü
bers
ch
üssig
en
Cu
2+-I
on
en
werd
en
io
do
met-
ri
sch
erf
asst,
un
d a
us d
em
Verb
rau
ch
an
Tit
rati
on
slö
su
ng
kan
n d
er
Zu
ckerg
eh
alt
des G
etr
än
ks b
ere
ch
net
werd
en
• S
acch
aro
se
als
nic
ht-
red
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
mu
ss v
or
der
B
esti
mm
un
g h
yd
roly
tisch
gesp
alt
en
werd
en
(„I
nvers
ion
“)
•A
ltern
ati
ve
Zu
ckerb
esti
mm
un
gsverf
ah
ren
:en
zym
ati
sch
od
er
m
itte
ls H
PL
C
![Page 17: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/17.jpg)
Dü
nn
sch
ich
tch
rom
ato
gra
ph
isch
er
Nach
weis
der
Zu
ckera
rten
Pri
nzi
p
• N
ach
even
tuell n
otw
en
dig
er
Klä
run
gd
es G
e-
tr
än
ks w
erd
en
die
wic
hti
gste
n Z
uckera
rten
d
ün
nsch
ich
tch
rom
ato
gra
ph
isch
au
f K
ieselg
el-
P
latt
en
getr
en
nt
(Fliessm
itte
l: A
ceto
nit
ril-
Was-
ser
85 +
15)
un
d m
it e
inem
Dip
hen
yla
min
en
t- h
alt
en
den
Nach
weis
reag
en
z sic
htb
ar
gem
ach
t
• V
erg
leic
hslö
su
ng
en
: G
luco
se, F
ructo
se,
Sac
- ch
aro
se
etc
.
• A
uft
rag
evo
lum
ina
: T
rockere
r W
ein
ca. 5 �
l; s
üsser
Wein
(10-f
ach
verd
ün
nt)
: 1 �
l
• D
C-P
latt
en
nach
dem
En
twic
keln
tro
ckn
en
(Fö
n),
mit
Nach
weis
reag
en
z b
esp
rüh
en
un
d au
f 120
°C e
rwärm
en
(T
rocken
sch
ran
k)
-> r
ot-
b
lau
-vio
lett
e F
lecken
Zu
ckera
rtF
arb
eR
f-W
ert
Fru
cto
se
zieg
elr
ot
0,2
8G
luco
se
gra
ub
lau
0.2
5S
acch
aro
se
bra
un
vio
lett
0,1
6
![Page 18: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/18.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
red
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
nach
Lu
ff-S
ch
oo
rl
Pri
nzi
p•
Red
uzi
ere
nd
e Z
ucker
in M
ost
od
er
Wein
werd
en
nach
Klä
run
g m
it C
arr
ez-
Lö
su
ng
mit
Lu
ff‘s
ch
er
Lö
su
ng
(C
u2+
-Io
nen
im
alk
alisch
en
Milie
u)
im Ü
ber-
sch
uss i
n d
er
Sie
deh
itze
um
gesetz
t. D
ie r
ed
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
reag
iere
n m
it d
en
Cu
2+-I
on
en
un
d w
erd
en
dab
ei o
xid
iert
, w
äh
ren
d C
u2+
zu
Cu
+ r
ed
uzi
ert
wir
d:
2 C
u2+
C
u2O
• Io
do
metr
isch
e B
esti
mm
un
g d
es Ü
bers
ch
usses a
n C
u2+
-Io
nen
: A
nsäu
ern
un
d Z
ug
ab
e v
on
Kaliu
m-I
od
id->
Red
ukti
on
der
üb
ers
ch
üssig
en
Cu
2+-I
on
en
zu
sch
werl
öslich
em
Ku
pfe
rio
did
, b
ei g
leic
hze
itig
er
Oxid
ati
on
vo
n Io
did
zu
Io
d:
2 C
u2+
+ 4
I-
2C
uI 2
2 C
uI
+I 2
• T
itra
tio
n d
es e
nts
tan
den
en
Io
ds m
it e
iner
Natr
ium
thio
su
lfat-
Ma
ßlö
su
ng
mit
S
tärk
e a
ls In
dik
ato
r b
is z
um
Vers
ch
win
den
der
bla
uen
Farb
e:
I 2 +
2 S
2O
32-
2 I
- + S
4O
62-
•A
nm
erk
un
g:
Die
Reakti
on
der
Cu
-Io
nen
mit
den
Zu
ckern
verl
äu
ftn
ich
t str
en
g
stö
ch
iom
etr
isch
. N
ach
Berü
cksic
hti
gu
ng
ein
es R
eag
en
zien
-Leerw
ert
es k
an
n
je
do
ch
an
han
d e
iner
em
pir
isch
ers
tellte
n T
ab
elle d
ie d
er
verb
rau
ch
ten
Tit
- ra
tio
nslö
su
ng
en
tsp
rech
en
de Z
uckerm
en
ge b
ere
ch
net
werd
en
.
![Page 19: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/19.jpg)
Pri
nzi
p:
Die
red
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
werd
en
mit
alk
alisch
er
Ku
pfe
rsu
lfat-
Lö
su
ng
oxid
iert
, w
ob
ei d
as z
weiw
ert
ige K
up
fer
zum
ein
wert
igen
Ku
pfe
r re
du
ziert
wir
d.
Nach
Zu
satz
vo
n K
aliu
mio
did
en
tste
ht
ein
e d
em
nic
ht
verb
rau
ch
ten
Ku
pfe
rsu
lfat
äq
uiv
ale
nte
Men
ge
Io
d, w
elc
hes m
it N
atr
ium
thio
su
lfat-
Ma
ßlö
su
ng
zu
rückti
trie
rtw
erd
en
kan
n (
vg
l. M
eth
od
eL
uff
-Sch
oo
rl).
Die
Besti
mm
un
g e
ven
tuell e
nth
alt
en
er
Sacch
aro
se
erf
olg
t n
ach
In
vers
ion
du
rch
Ko
ch
en
mit
verd
ün
nte
r S
ch
wefe
lsäu
re.
Besti
mm
un
g d
er
red
uzi
ere
nd
en
Zu
cker
nach
Reb
ele
in
Vo
rteile
• A
ufg
run
d a
ng
ep
asste
r K
on
zen
trati
on
s-
u
nd
Erh
itzu
ng
sb
ed
ing
un
gen
verl
äu
ft d
ie R
eakti
on
stö
ch
iom
etr
isch
. S
ie ist
vo
n d
er
Erh
itzu
ng
sd
au
er
un
ab
hän
gig
un
d ist
d
em
Zu
ckerg
eh
alt
lin
ear
pro
po
rtio
nal!
• S
ch
nelle u
nd
pre
isg
ün
sti
ge M
eth
od
e, m
it w
elc
her
nach
ku
rzer
Ein
arb
eit
un
gsze
it re
pro
du
zierb
are
un
d h
inre
ich
en
d g
en
au
e E
rgeb
nis
se e
rhalt
en
werd
en
• R
eag
en
zien
als
Fert
iglö
su
ng
en
im
Fach
- h
an
del
erh
ält
lich
->
id
eal fü
r kle
ine
Lab
o-
ra
tori
en
un
d S
eri
en
an
aly
sen
![Page 20: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/20.jpg)
En
zym
ati
sch
e Z
uckerb
esti
mm
un
g
•U
V-s
pektr
om
etr
isch
e T
ests
zu
r B
esti
mm
un
g v
on
Glu
co
se, F
ructo
se u
nd
Sacch
aro
se
•V
ort
eile:
ho
ch
sp
ezi
fisch
; E
rfassu
ng
ein
zeln
er
Zu
ckera
rten
in
Gem
isch
en
•N
ach
teil:
un
geeig
net
für
Vo
r-O
rt-A
naly
tik
Pri
nzi
p:
D
-Glu
co
se +
AT
PG
luco
se-6
-ph
osp
hat
+ A
DP
G
luco
se-6
-ph
osp
hat
+ N
AD
P+
D
-Glu
co
nat-
6-p
ho
sp
hat
+ N
AD
PH
+ H
+
HK
G6P
-DH
• D
ie g
eb
ild
ete
NA
DP
H-M
en
ge ist
der
Glu
co
seko
nze
n-
tr
ati
on
pro
po
rtio
nal
• D
a N
AD
PH
imU
V-S
pektr
um
geg
en
üb
er
NA
DP
+ein
e z
u-
sätz
lich
e A
bso
rpti
on
sb
an
de m
it e
inem
Maxim
um
bei
340 n
m a
ufw
eis
t, k
an
n a
us d
ere
n Z
un
ah
me d
er
Glu
co
- seg
eh
alt
bere
ch
net
werd
en
• D
er
Sacch
aro
seg
eh
alt
erg
ibt
sic
h a
us d
er
Dif
fere
nz
der
G
luco
sem
essu
ng
en
vo
r u
nd
nach
en
zym
ati
sch
er
Hy
- d
roly
se
(In
vert
ase
)
•F
ructo
se
wir
d e
ben
falls d
urc
h H
exo
kin
ase p
ho
sp
ho
ry-
liert
; d
as e
nts
teh
en
de F
ructo
se-6
-ph
osp
hat
wir
d d
urc
h P
ho
sp
ho
glu
co
iso
mera
se
(P
GI)
in
Glu
co
se-6
-ph
osp
hat
u
mg
ew
an
delt
un
d a
nalo
g b
esti
mm
t
![Page 21: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/21.jpg)
Alk
oh
olb
esti
mm
un
gD
er
Eth
an
olg
eh
alt
des W
ein
s k
an
n je n
ach
Herk
un
ft, Jah
rgan
g u
nd
So
rte s
eh
rsta
rk v
ari
iere
n (
55-
130 g
/L);
bei G
eh
alt
en
> 1
44 g
/L k
an
n m
an
davo
n a
usg
eh
en
,d
ass E
than
ol zu
gesetz
t w
urd
e
Besti
mm
un
gsm
eth
od
en
:
• au
s d
er
Dic
hte
des D
esti
llate
s (
mit
tels
Pykn
om
ete
r, A
räo
mete
r o
der
Bie
gesch
win
ger)
•ti
trim
etr
isc
h(O
xid
ati
on
des im
Desti
llat
en
thalt
en
en
E
than
ols
)•
en
zym
ati
sch
•g
asch
rom
ato
gra
ph
isch
(GC
)
Weit
ere
Alk
oh
ole
en
tste
hen
als
Gäru
ng
sn
eb
en
pro
du
kte
un
dso
llte
n n
ur
in g
eri
ng
en
Men
gen
im
Wein
vo
rko
mm
en
:
•M
eth
an
ol:
au
s P
ekti
nen
; G
eh
alt
30-2
00 m
g/L
Besti
mm
un
g:
mit
tels
GC
•G
lycero
l; A
us d
en
Zu
ckern
der
Tra
ub
e;
Geh
alt
6-1
0 g
/L;
verl
eih
t d
em
Wein
ein
en
ab
geru
nd
ete
n G
esch
mack;
dah
er
man
ch
mal
(u
nerl
au
bte
rweis
e)
dem
Wein
zu
gesetz
tB
esti
mm
un
g:
meis
t en
zym
ati
sch
•2,3
-Bu
tan
dio
l(a
us D
iacety
l);
0.4
-07 g
/LB
esti
mm
un
g:
mit
tels
GC
•H
öh
ere
Alk
oh
ole
: P
rop
an
ol,
Bu
tan
ol,
Am
yla
lko
ho
l (F
uselö
l) d
ürf
en
nu
r in
geri
ng
en
Men
gen
vo
rko
mm
en
(<
150 m
g/L
)B
esti
mm
un
g:
mit
tels
GC
![Page 22: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/22.jpg)
Eth
an
olb
esti
mm
un
g n
ach
Desti
llati
on
Pri
nzi
p:
Besti
mm
un
g d
er
Dic
hte
ein
es e
xtr
aktf
reie
n, au
f d
as A
usg
an
gsvo
lum
en
ver-
dü
nn
ten
Desti
llats
, w
ob
ei d
er
Ein
flu
ss v
orh
an
den
er
Beg
leit
sto
ffe (
Meth
an
ol, h
öh
ere
Alk
oh
ole
, E
ste
r) v
ern
ach
lässig
t w
erd
en
kan
n. F
ür
gen
au
e B
esti
mm
un
gen
erf
olg
t d
ieD
ich
tem
essu
ng
pykn
om
etr
isch
(R
efe
ren
zmeth
od
e)
od
er
mit
dem
Bie
gesch
win
ger;
für
Ro
uti
nem
essu
ng
en
gen
üg
t ein
Arä
om
ete
r. D
er
en
tsp
rech
en
de A
lko
ho
lgeh
alt
wir
d e
iner
Tab
elle e
ntn
om
men
.
Du
rch
füh
run
g•
100.0
ml d
es W
ein
s in
ein
en
Desti
llie
rko
lben
üb
erf
üh
ren
u
nd
mit
1N
NaO
H n
eu
tralisie
ren
• S
ied
este
inch
en
un
d A
nti
-Sch
au
mm
itte
l zu
setz
en
un
d d
en
Ko
lben
gasd
ich
t an
die
Ap
para
tur
an
sch
liessen
• V
orl
ag
e (
Messko
lben
) in
Eis
/Wasser-
Gem
isch
ste
llen
• la
ng
sam
(!)
un
ter
gu
ter
Kü
hlu
ng
(!)
ca
. 80 m
l in
den
100 m
l M
essko
lben
üb
erd
esti
llie
ren
• M
essko
lben
mit
dest.
Wasser
bis
kn
ap
p u
nte
r d
ie M
ar-
ke a
uff
üllen
un
d K
olb
en
inh
alt
gu
t m
isch
en
• K
olb
en
inh
alt
au
f 20.0
°C t
em
peri
ere
n, m
it d
est.
Wasser
au
ffü
llen
un
d D
ich
e d
es r
ückverd
ün
nte
nD
esti
llats
mit
dem
Pykn
om
ete
rb
esti
mm
en
• A
lko
ho
lgeh
alt
au
s T
ab
elle a
ble
sen
![Page 23: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/23.jpg)
Alk
oh
olb
esti
mm
un
g m
it d
em
Arä
om
ete
r n
ach
Desti
llati
on
Pri
nzi
p:
Besti
mm
un
g d
er
Vo
lum
en
pro
zen
te d
es in
ein
en
Messko
lben
ü
berd
esti
llie
rten
Alk
oh
ols
mit
tels
Arä
om
ete
r („
Alk
oh
olo
mete
r“)
Du
rch
füh
run
gD
esti
llati
on
• 250.0
ml d
es a
uf
20
°C t
em
peri
ert
en
Wein
s in
ein
en
Desti
llati
on
s-
ko
lben
üb
erf
üh
ren
, m
it 1
0 m
l K
alk
milch
(120 g
CaO
/L)
neu
trali
- sie
ren
, S
ied
este
inch
en
un
d S
ilik
on
en
tsch
äu
mer
zusetz
en
• V
orl
ag
e:
250 m
l M
essko
lben
(w
elc
her
10 m
L W
asser
en
thält
)
• la
ng
sam
ca
. 200 m
L ü
berd
esti
llie
ren
, u
msch
ütt
eln
un
d b
is k
urz
u
nte
r d
ie M
ark
e m
it d
esti
llert
em
Wasser
au
ffü
llen
• M
essko
lben
mit
Desti
llat
au
f 20
°C t
em
peri
ere
n u
nd
gen
au
au
f d
ie M
ark
e a
uff
üllen
Messu
ng
der
Alk
oh
olk
on
zen
trati
on
• D
esti
llat
in e
inen
Sta
nd
zylin
der
füllen
un
d A
räo
mete
r ein
bri
ng
en
• n
ach
ca. 1-2
min
Tem
pera
tur
un
d A
lko
ho
lpro
zen
te a
ble
sen
; b
ei
ein
er
vo
n 2
0°C
ab
weic
hen
den
Tem
pera
tur:
Ko
rrektu
r vo
rneh
men
![Page 24: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/24.jpg)
Sch
nellb
esti
mm
un
g d
es E
than
olg
eh
alt
s m
itte
lsW
asserd
am
pfd
esti
llati
on
un
d B
ieg
esch
win
ger
Du
rch
füh
run
g
• 25.0
ml d
es a
uf
20
°C t
em
peri
ert
en
Wein
s in
ein
en
250 m
l K
jeld
ah
lko
lben
pip
ett
iere
n,
n
eu
tralisie
ren
un
d S
ilik
on
en
tsch
äu
mer
zu-
setz
en
• V
orl
ag
e:
50 m
l M
essk
ölb
ch
en
• D
esti
llati
on
< 2
min
bei 116
°C
• M
essko
lben
mit
dem
Desti
llat
au
f 20
°C te
mp
eri
ere
n u
nd
au
f 50.0
ml au
ffü
llen
• D
ich
te d
es D
esti
llats
mit
Bie
gesch
win
ger
b
esti
mm
en
un
d d
ara
us d
en
Alk
oh
olg
eh
alt
b
ere
ch
nen
(M
essze
it:
ca. 2 m
in)
Pri
nzi
p:
Besti
mm
un
g d
es A
lko
ho
lgeh
alt
s m
itte
ls B
ieg
esch
win
ger
nach
vo
llau
to-
mati
sch
er
Wasserd
am
pfd
esti
llati
on
Vo
rteile
geg
en
üb
er
der
Refe
ren
z-M
eth
od
e:
• d
eu
tlic
h s
ch
neller
(5m
in)
• w
esen
tlic
h e
infa
ch
er
han
dh
ab
bar
Nach
teil:
rela
tiv t
eu
re A
pp
ara
ture
n
![Page 25: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/25.jpg)
Ch
em
isch
es V
erf
ah
ren
der
Alk
oh
olb
esti
mm
un
g n
ach
Reb
ele
inP
rin
zip
:D
er
im G
etr
än
k e
nth
alt
en
e A
lko
ho
l w
ird
in
ein
e s
au
re K
aliu
md
ich
rom
at-
Lö
s-
un
gü
berd
esti
llie
rt, w
ob
ei ein
e q
uan
tita
tive O
xid
ati
on
zu
Essig
säu
re e
rfo
lgt.
Das
üb
ers
ch
üssig
e O
xid
ati
on
sm
itte
l w
ird
an
sch
liessen
d io
do
metr
isch
besti
mm
t (T
itra
tio
nm
it d
es a
us
Kaliu
mio
did
en
tsta
nd
en
en
Io
ds m
it N
atr
ium
thio
su
lfat-
Ma
ßlö
su
ng
; d
ere
nK
on
zen
trati
on
ist
so
gew
äh
lt, d
ass a
n d
er
Bü
rett
e d
er
Alk
oh
olg
eh
alt
der
Flü
ssig
keit
dir
ekt
ab
gele
sen
werd
en
kan
n)
2
K2C
r 2O
7 +
8 H
2S
O4 +
3 C
H3C
H2O
H 2
Cr 2
(SO
4) 3
+ 2
K2S
O4+
3 C
H3O
OH
+ 1
1 H
2O
Essig
säu
re s
tört
die
Besti
mm
un
g n
ich
t, w
äh
ren
d b
ei
ein
er
ein
fach
en
Alk
oh
old
esti
llati
on
sm
eth
od
e o
hn
evo
rheri
ge N
eu
tralisati
on
die
in
s D
esti
llat
üb
erg
eh
en
-d
en
flü
ch
tig
en
Säu
ren
mit
erf
asst
werd
en
.
Alc
ote
st-
Rö
hch
en
:E
thanolw
ird
durc
hK
aliu
mdic
hro
mat
zu E
ssig
-sä
ure
oxi
die
rt.
Da
sg
elb
eK
aliu
md
ich
rom
at
(Oxi
da
tion
sstu
feC
r(V
I))
wird
dabeiz
um
grü
nen C
hro
m(I
II)s
ulfa
tre
duzi
ert
.
![Page 26: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/26.jpg)
Gasch
rom
ato
gra
ph
isch
e B
esti
mm
un
g d
er
Alk
oh
ole
(I)
Pri
nzi
pD
irekte
Besti
mm
un
g d
er
Alk
oh
ole
(Meth
an
ol, E
than
ol, h
öh
ere
Alk
oh
ole
)m
itte
ls G
as-C
hro
mato
gra
ph
ie a
uf
gep
ackte
r S
äu
le u
nte
r V
erw
en
du
ng
ein
es in
tern
en
od
er
exte
rnen
Sta
n-
dard
s (
bei K
ap
illa
rsäu
len
: m
eis
t in
-te
rner
Sta
nd
ard
)
Gerä
te/M
ate
rialien
• G
C m
it F
ID u
nd
In
teg
rato
r, i.d
. 2 m
m•
gep
ackte
Säu
le, 2 m
Län
ge
• sta
tio
näre
Ph
ase:
Ch
rom
oso
rb 1
02
GC
-Para
mete
r•
Trä
gerg
as:
N2, 25 m
l/m
in•
Tem
pera
turp
rog
ram
m 1
00 -
> 2
40
°C•
Ein
sp
ritz
men
ge:
2-4
�l
• in
tern
er
Sta
nd
ard
: D
ioxan
Gep
ackte
Säu
leK
alillars
äu
le
![Page 27: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/27.jpg)
Gasch
rom
ato
gra
ph
isch
e A
lko
ho
lbesti
mm
un
g (
II)
Pro
ben
vo
rbere
itu
ng
• T
rüb
e P
rob
en
filtr
iere
n o
der
zen
trif
u-
g
iere
n. B
esser:
Desti
llat
verw
en
den
• E
xte
rne S
tan
dard
s:
wä
ssri
ge
Lö
su
n-
g
en
vo
n M
eth
an
ol, E
than
ol,
Pro
pan
ol
etc
. (V
erd
ün
nu
ng
reih
e)
• M
eth
od
e m
it in
tern
em
Sta
nd
ard
: 10 m
l d
er
Pro
belö
su
ng
mit
1 m
ei-
n
er
wässri
gen
Dio
xan
lösu
ng
(5 g
/L)
Au
sw
ert
un
g•
Kalib
rieru
ng
an
han
d e
iner
Verd
ün
- n
un
gsre
ihe
; B
ere
ch
nu
ng
der
Re-
g
ressio
nsg
era
de
zw
isch
en
der
Flä
- ch
e d
er
Peaks
un
d d
er
Ein
sp
ritz
- m
en
ge
Hin
weis
Wein
en
thält
geri
ng
e M
en
gen
Meth
an
ol au
s d
er
Hyd
ro-
lyse
des P
ekti
ns d
er
Tra
ub
en
. W
eis
sw
ein
(->
Tra
ub
en
wen
ig m
aze
riert
): <
150 m
g/L
; R
otw
ein
: <
300 m
g/L
Hö
here
Alk
oh
ole
: G
äu
ng
sn
eb
en
pro
du
kte
Ein
sp
ritz
me
ng
e
Gas-C
hro
mato
-g
rap
his
ch
eT
ren
nu
ng
der
Alk
oh
ole
(exte
rner
(Sta
nd
ard
)
Ka
lib
rie
rku
rve
Peakfl
äch
e
![Page 28: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/28.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
titr
ierb
are
n G
esam
tsä
ure
•D
ie„t
itri
erb
are
Gesam
tsäu
re“
(au
ch
„G
esam
tsäu
re“
o
der
„Sä
ure
“) v
on
Mo
st
un
d W
ein
setz
t sic
h h
au
pt-
säch
lich
au
s o
rgan
isch
en
Säu
ren
zu
sam
men
, ü
ber-
w
ieg
en
d W
ein
-,Ä
pfe
l- u
nd
Milch
säu
re. F
ruch
t- u
nd
B
eere
nw
ein
en
thalt
en
v.a
. C
itro
nen
säu
re
•B
esti
mm
un
g:
En
tko
hle
ns
äu
ert
en
Mo
st
od
er
Wein
mit
L
au
ge b
ekan
nte
r K
on
zen
trati
on
au
f d
en
Neu
tralp
un
kt
(p
H 7
.0)
titr
iere
n (
pH
-In
dik
ato
r; b
esser:
pH
-Ele
ktr
od
e)
• E
ntf
ern
un
g d
es K
oh
len
dio
xid
s (
CO
2)
du
rch
Sch
ütt
eln
in
der
Kält
e u
nte
r verm
ind
ert
em
Dru
ck (
Sau
gfl
asch
e,
W
assers
trah
lpu
mp
e).
Alt
ern
ati
v:
ab
gem
essen
e P
rob
e zu
m S
ied
en
erh
itze
n u
nd
vo
r d
er
Tit
rati
on
au
f 20°C
ab
kü
hle
n
•B
ere
ch
nu
ng
als
Wein
säu
re, b
ei F
ruch
twein
en
als
C
itro
nen
säu
re, in
Fra
nkre
ich
als
Sch
wefe
lsäu
re
• U
mre
ch
nu
ng
sfa
kto
ren
: 1.0
g W
ein
säu
re ~
0.9
g Ä
pfe
lsäu
re ~
1.2
g M
ilch
säu
re ~
0.8
5 g
Cit
ron
en
säu
re~
0.6
5 g
Sch
wefe
lsäu
re
• D
er
pH
-Wert
des W
ein
s s
ollte
2.8
- 3
.8 b
etr
ag
en
![Page 29: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/29.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
flü
ch
tig
en
Säu
re•
Die
Su
mm
e d
er
bei d
er
Desti
llati
on
vo
n M
ost
od
er
Wein
üb
erg
eh
en
den
Säu
ren
beze
ich
net
man
als
flü
ch
tig
e S
äu
re.
S
ie w
ird
bei d
er
alk
oh
olisch
en
Gäru
ng
in
kle
inen
Men
gen
g
eb
ild
et
un
d b
este
ht
hau
pts
äch
lich
au
s E
ssig
säu
re(n
or-
m
ale
rweis
e 0
.2-0
.5 g
/L;
so
llte
0.8
g/L
nic
ht
üb
ers
ch
reit
en
)
•S
ch
wefl
ige S
äu
re g
eh
t b
ei d
er
Wasserd
am
pfd
esti
llati
on
eb
en
falls m
it ü
ber
un
d m
uss b
ei g
en
au
en
Besti
mm
un
gen
vo
n d
er
erm
itte
lten
flü
ch
tig
en
Säu
re s
ub
trah
iert
werd
en
•K
oh
len
säu
re ist
vo
r d
er
Wasserd
am
pfd
esti
llati
on
zu
en
t- fe
rnen
(W
assers
trah
lvaku
um
)
Du
rch
füh
run
g•
Zu
un
ters
uch
en
de F
lüssig
keit
im
Wassers
trah
lvaku
um
en
tgasen
un
d 5
.0 m
l in
den
Desti
llie
rko
lben
pip
ett
iere
n
• Im
Wasserd
am
pfs
tro
m c
a. 60 m
l in
die
Vo
rlag
e d
esti
llie
ren
• D
esti
llat
bis
zu
m b
eg
inn
en
den
Sie
den
erh
itze
n, ab
kü
hle
n,
m
it e
inig
en
Tro
pfe
n P
hen
olp
hth
ale
in v
ers
etz
en
un
d m
it 0.0
1 N
NaO
H b
is z
ur
sch
wach
en
Ro
safä
rbu
ng
tit
riere
n
Bere
ch
nu
ng
Verb
rau
ch
te m
L 0
.01 N
NaO
H x
0.1
2 =
flü
ch
tig
e S
äu
re in
g/L
Beis
pie
l: N
aO
H-V
erb
rau
ch
3.5
mL
~ 0
.42 g
/L f
lüch
tig
e S
äu
re
Wa
ss
erd
am
pf-
Desti
llati
on
s-
Ap
para
tur
![Page 30: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/30.jpg)
Na
ch
we
isu
nd
Be
sti
mm
un
gd
er
org
an
isc
he
nS
äu
ren
•O
rgan
isch
e S
äu
ren
im
Mo
st:
vo
r allem
Wein
- u
nd
Äp
fels
äu
re•
Org
an
isch
eS
äu
ren
im
Wein
: v.a
. W
ein
, Ä
pfe
lsäu
re;
weit
erh
in a
ls P
rod
ukte
der
G
äru
ng
so
wie
des b
iolo
gis
ch
en
Säu
reab
bau
s (
BS
A):
Milch
säu
re, B
ern
ste
ins
äu
re,
K
oh
len
säu
re s
ow
ie g
eri
ng
e M
en
gen
an
Essig
säu
re.
Der
pH
– W
ert
des W
ein
s s
ollte
zw
isch
en
2.8
un
d 3
.8 lie
gen
Nach
weis
des b
iolo
gis
ch
en
Sä
ure
ab
bau
s (
BS
A)
• N
ach
der
Gäru
ng
en
thalt
en
Wein
e i.a
. 3-8
g/L
Äp
fels
äu
re. Im
Verl
au
f d
es B
SA
s w
ird
Äp
fels
äu
re(=
Dic
arb
on
säu
re)
du
rch
Milch
säu
reb
akte
rien
in
Milch
säu
re (=
Mo
no
carb
on
säu
re)
um
gew
an
delt
->
Verm
ind
eru
ng
der
Gesam
tsäu
re u
nd
Er-
hö
hu
ng
des
pH
-Wert
s d
es W
ein
s•
Der
bio
log
isch
e S
äu
reab
bau
kan
n d
urc
h o
en
olo
gis
ch
e V
erf
ah
ren
gesto
pp
t w
er-
d
en
, so
bald
die
gew
ün
sch
te G
esam
tsäu
re e
rreic
ht
ist,
um
ein
em
Säu
rem
an
gel
d
er
Wein
e e
ntg
eg
en
zuw
irken
•Z
ur
Verf
olg
un
g d
es b
iolo
gis
ch
en
Säu
reab
bau
s h
at
die
Besti
mm
un
g d
er
Äp
fel-
u
nd
Milch
säu
re w
esen
tlic
he B
ed
eu
tun
g
Besti
mm
un
g d
er
vers
ch
ied
en
en
Sä
ure
n d
es W
ein
s
•V
erh
ält
nis
Äp
fels
äu
re/M
ilch
säu
re:
sem
iqu
an
tita
tiv m
itte
ls D
C•
qu
an
tita
tive B
esti
mm
un
g:
ph
oto
metr
isch
, en
zym
ati
sch
, o
der
mit
HP
LC
![Page 31: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/31.jpg)
Dü
nn
sch
ich
tch
rom
ato
gra
ph
isch
e B
esti
mm
un
g d
es
Verh
ält
nis
ses
Äp
fels
äu
re /M
ilch
sä
ure
Das V
erh
ält
nis
Äp
fels
äu
re/M
ilch
sä
ure
gib
t H
inw
eis
e a
uf
den
Fo
rtsch
ritt
des b
iolo
gis
ch
en
Sä
ure
ab
bau
s im
Wein
( U
mw
an
dlu
ng
Mala
t in
Lacta
t)
Pri
nzi
pF
reis
etz
un
g d
er
im W
ein
vo
rhan
den
en
Säu
en
mit
tels
Kati
on
en
au
sta
usch
er;
an
sch
liessen
d D
C-T
ren
nu
ng
DC
-Tre
nn
un
g•
Fliessm
itte
l: 2
.5 g
/L B
rom
ph
en
olb
lau
in
Pro
pan
ol-
2/
W
asser
(8 +
1)
• sta
tio
näre
Ph
ase:
mit
Cellu
lose b
esch
ich
tete
Alu
folie
(o
hn
e F
luo
resze
nz-
Ind
ikato
r)•
Die
Säu
refl
ecken
sin
d b
ere
its w
äh
ren
d d
er
En
twic
k-
lu
ng
gelb
au
f b
lau
em
Hin
terg
run
d s
ich
tbar
•R
f-W
ert
e:M
ilch
säu
re >
Äp
fels
äu
re >
Wein
säu
re
Au
sw
ert
un
g:
Wein
e, b
ei d
en
en
der
Säu
reab
bau
no
ch
nic
ht
sta
ttg
efu
nd
en
hat,
weis
en
ein
en
sta
rken
Äp
fel-
säu
refl
eck
un
d e
inen
sch
wach
en
Milch
säu
refl
eck a
uf
(vg
l. B
ah
n 5
). N
ach
dem
Säu
reab
bau
feh
lt d
er
Äp
fel-
säu
refl
eck, w
äh
ren
d d
erj
en
ige d
er
Milch
säu
re s
tark
au
sg
ep
räg
t ers
ch
ein
t (v
gl.
Bah
n 7
)
1-3
: W
ein
-, Ä
pfe
l-, M
ilch
säu
re4:
Gem
isch
au
s (
1-3
)5
:W
ein
oh
ne
BS
A6
:W
ein
mit
ten
imB
SA
7:
We
inn
ac
hB
SA
![Page 32: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/32.jpg)
En
zym
ati
sch
eB
esti
mm
un
g d
er
org
an
isch
en
Sä
ure
n
Die
en
zym
ati
sch
e B
esti
mm
un
g d
er
org
an
isch
en
Säu
ren
erf
olg
t p
rin
zip
iell ä
hn
lich
wie
die
Besti
mm
un
g d
er
Zu
cker
od
er
des A
lko
ho
ls (
d.h
. U
V-T
est)
En
zym
ati
sch
e B
estm
mu
ng
der
Äp
fels
äu
re
•L
-Mala
tw
ird
du
rch
das E
nzy
m L
-Mala
t- D
eh
yd
rog
en
ase (
L-M
DH
) d
urc
h N
AD
+ z
u O
xala
ceta
t o
xid
iert
•V
ers
ch
ieb
un
g d
es G
leic
hg
ew
ich
ts d
ieser
R
eakti
on
au
f d
ie S
eit
e d
er
En
dp
rod
ukte
d
urc
h U
msetz
un
g d
es g
eb
ild
ete
n O
xal-
aceta
ts m
it L
-Glu
tam
at
in G
eg
en
wart
des
E
nzy
ms G
luta
mat-
Oxala
ceta
t-T
ran
sam
in-
ase (
GO
T)
zu L
-Asp
art
at
un
d� �
-Keto
glu
ta-
rat
• P
ho
tom
etr
isch
e M
essu
ng
der
Exti
nkti
on
s-
zu
nah
me b
ei� =
340 n
m
•D
ie g
eb
ild
ete
NA
DH
-Men
ge ist
der
ur-
sp
rün
glich
vo
rhan
den
en
L-M
ala
t-M
en
ge
äqu
ivale
nt
![Page 33: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/33.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
gesam
ten
un
d f
reie
nsch
wefl
igen
Säu
re•
Ein
er
der
wic
hti
gste
n d
em
Wein
zu
gesetz
ten
In
halt
ssto
ffe ist
SO
2, w
elc
hes im
En
d-
p
rod
ukt
frei als
sch
wefl
ige S
äu
re, o
der
geb
un
den
(v.a
. an
Aceta
ldeh
yd
) vo
rlie
gt.
V
om
org
an
ole
pti
sch
en
Sta
nd
pu
nkt
ist
es e
rwü
nsch
t, d
ass W
ein
fre
ie s
ch
wefl
ige
S
äu
re e
nth
ält
, d
am
it A
ceta
ldeh
yd
vo
llstä
nd
ig g
eb
un
den
wir
d.
Weis
sw
ein
en
thält
n
orm
ale
rweis
e m
eh
r sch
wefl
ige S
äu
re a
ls R
otw
ein
.
•S
O2 d
ien
t zu
r H
em
mu
ng
vo
n M
ikro
org
an
ism
en
(z.
B. E
ssig
säu
reb
akte
rien
) u
nd
hat
red
uzi
ere
nd
e W
irku
ng
au
f vers
ch
ied
en
e W
ein
inh
alt
ssto
ffe, w
od
urc
h g
esch
macklich
n
ach
teilig
e V
erä
nd
eru
ng
en
verh
ind
ert
werd
en
. A
usserd
em
wir
d d
ie e
nzy
mati
sch
eO
xid
ati
on
vo
n P
oly
ph
en
ole
nverm
ied
en
. D
ie a
nti
sep
tisch
en
Eig
en
sch
aft
en
sin
d v
.a.
au
f d
as f
reie
SO
2 z
urü
ckzu
füh
ren
, w
äh
ren
d d
as g
eb
un
den
e S
O2 p
rkti
sch
kein
e a
nti
- m
ikro
bie
lle A
kti
vit
ät
au
fweis
t.
•Z
um
Ab
sch
luss d
er
alo
ho
lisch
en
Gäru
ng
mü
ssen
die
Geh
alt
e a
n f
reie
r u
nd
gesam
ter
sch
wefl
iger
Säu
re g
en
üg
en
d t
ief
sein
(m
ax. 10 m
g/L
fre
ies S
O2, 80 m
g/L
gesam
tes
S
O2),
um
den
sp
on
tan
en
bio
log
isch
en
Säu
reab
bau
nic
ht
zu v
erz
ög
ern
. S
ob
ald
die
ser
b
een
det
ist,
wir
d d
em
Wein
SO
2 z
ug
esetz
t, u
m d
ie E
ntw
icklu
ng
vo
n M
ikro
org
an
ism
en
zu
un
terb
ind
en
, d
ie B
ild
un
g u
nerw
ün
sch
ter
Verb
ind
un
gen
zu
verh
ind
ern
un
d d
er
O
xid
ati
on
des W
ein
s v
orz
ub
eu
gen
.
•E
s e
xis
tiert
ein
e R
eih
e v
on
Verf
ah
ren
zu
r B
esti
mm
un
g d
er
freie
n u
nd
gesam
ten
s
ch
wefl
igen
Säu
re (
z.T
. g
eb
rau
ch
sfe
rtig
e R
eag
en
zien
- u
nd
Gerä
teko
mb
inati
on
en
)
![Page 34: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/35.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
freie
n s
ch
wefl
igen
Sä
ure
Pri
nzi
p:
Iod
lösu
ng
wir
d v
on
sch
wefl
iger
Säu
re z
u f
arb
losem
Io
did
red
uzi
ert
, w
elc
hes
mit
Stä
rke k
ein
e b
lau
e E
insch
lussverb
ind
un
g m
eh
r b
ild
et.
Die
Besti
mm
un
g b
eru
ht
da-
rau
f, d
ass W
ein
neb
en
der
sch
wefl
igen
Säu
re n
ah
ezu
kein
e a
nd
ere
n m
it Io
d r
eag
iere
n-
den
Su
bsta
nze
n e
nth
ält
(A
usn
ah
me:
evtl
. A
sco
rbin
säu
re u
nd
Red
ukto
ne
)
Du
rch
füh
run
g:
•Z
u a
naly
sie
ren
des G
etr
än
k (
25.0
mL
) in
Tit
rati
on
sg
efä
ss p
ipett
iere
n
•S
tärk
elö
su
ng
(2 m
L)
zug
eb
en
un
d m
it 2
5 %
-ig
er
Sch
wefe
lsäu
re (
10 m
l) an
säu
ern
. N
ich
t sch
ütt
eln
, d
a s
on
st
SO
2-V
erl
uste
!
• S
ofo
rt m
it n
/128 J
od
id-J
od
atl
ösu
ng
bis
zu
r ca. 10 S
eku
nd
en
an
dau
ern
- d
en
Bla
ufä
rbu
ng
tit
riere
n
•B
esti
mm
un
g b
ei
Zim
mert
em
pera
tur
(20°C
) u
nd
sch
nell d
urc
hfü
hre
n!
D
as G
leic
hg
ew
ich
t zw
isch
en
fre
ier
un
d g
eb
un
den
er
sch
wefl
iger
Säu
re is
t te
mp
era
tura
bh
än
gig
->
Bei n
ied
rig
er
Tem
pera
tur
lieg
t w
en
iger,
bei
hö
here
r T
em
pera
tur
meh
r sch
wefl
ige S
äu
re v
or.
Ma
ßg
eb
en
dis
t d
er
S
O2-G
eh
alt
bei 20
°C!
• B
ei sta
rk g
efä
rbte
n R
otw
ein
en
: A
nste
lle d
er
Stä
rkelö
su
ng
(In
dik
ato
r) d
en
Äq
uiv
ale
nzp
un
kt
ele
ktr
om
etr
isch
(P
t-E
lektr
od
e)
erm
itte
ln
•B
ere
ch
nu
ng
: V
erb
rau
ch
te n
/128
Io
did
-Io
dat-
lösu
ng
x 1
0 =
fre
ies S
O2
(m
g/L
)
Ach
tun
g:
Asco
rbin
säu
re u
nd
an
dere
Red
ukto
ne r
eag
iere
n e
ben
falls m
it Io
d u
nd
täu
-sch
en
ein
en
hö
here
n S
O2-G
eh
alt
vo
r. B
ei A
nw
esen
heit
vo
n A
sco
rbin
säu
re:
freie
s S
O2
du
rch
Zu
gab
e v
on
Gly
oxal
bin
den
. B
ei
an
sch
liessen
der
Tit
rati
on
mit
Io
d-L
ösu
ng
wer-
den
nu
r A
sco
rbin
säu
re u
nd
an
dere
Red
ukto
ne e
rfasst.
Die
sen
Wert
su
btr
ah
iere
n.
![Page 36: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/36.jpg)
Besti
mm
un
g d
er
gesam
ten
sch
wefl
igen
Sä
ure
Pri
nzi
p:
Zu
r B
esti
mm
un
g m
uss d
ie g
eb
un
den
e s
ch
wefl
ige S
äu
re f
reig
esetz
t w
erd
en
,en
twed
er
du
rch
Zu
gab
e v
on
Lau
ge
(D
irektv
erf
ah
ren
; liefe
rt a
ber
nu
r o
rien
tiere
nd
eW
ert
e)
od
er
in d
er
Hit
ze d
urc
h D
esti
llati
on
(R
efe
ren
zmeth
od
e)
Desti
llati
on
sverf
ah
ren
nach
Reb
ele
in:
•S
O2 n
ach
Zu
satz
vo
n M
eth
an
ol u
nd
S
ch
wefe
lsäu
re a
us d
er
Un
ters
uch
- u
ng
slö
su
ng
mit
Hilfe
ein
es e
infa
ch
en
D
esti
llie
rro
hre
s in
ein
alk
alisch
es
Oxi-
d
ati
on
sg
em
isch
(K
aliu
mio
dat)
üb
er-
d
esti
llie
ren
•D
er
au
f Z
imm
ert
em
pera
tur
ab
gek
üh
l- t
en
Flü
ssig
keit
Stä
rkelö
su
ng
zu
füg
en u
nd
mit
Sch
wefe
lsäu
re a
ns
äu
ern
•D
as ü
bers
ch
üssig
e O
xid
ati
on
sm
itte
l m
it N
atr
ium
thio
su
lfat-
Ma
ßlö
su
ng
zu
-rü
ckti
trie
ren
(->
die
zu
näch
st
tiefb
lau
e F
arb
e d
er
Lö
su
ng
vers
ch
win
det)
•S
O2-G
eh
alt
kan
n d
irekt
an
der
Bü
rett
e ab
gele
sen
werd
en
(in
mg
/L)
Ap
pa
ratu
rn
ac
hR
eb
ele
inzu
rB
es
tim
mu
ng
de
rg
esam
ten
sch
wefl
igen
Säu
re
![Page 37: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/37.jpg)
Be
sti
mm
un
gd
er
sc
hw
efl
ige
nS
äu
rem
itT
es
tstä
bc
he
n
![Page 38: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/38.jpg)
Sc
hn
ell
me
tho
de
nin
de
rG
etr
än
ke
an
aly
tik
:R
efl
ec
toq
ua
nt-
Sy
ste
m
•P
rin
zip
:T
ests
täb
ch
en
(„D
ip-S
tick
“), b
asie
ren
d a
uf
en
zym
ati
sch
er
od
er
ch
em
isch
er
M
essm
eth
od
ik (
Farb
reakti
on
). A
nsch
liessen
de M
essu
ng
des a
n d
em
Tests
täb
ch
en
re
flekti
ert
en
Lic
hte
s m
it H
ilfe
ein
es R
em
issio
nsp
ho
tom
ete
rs
• B
esti
mm
un
g d
er
Ko
nze
ntr
ati
on
besti
mm
ter
Getr
än
kein
halt
ssto
ffe a
nh
an
d d
er
In
ten
sit
äts
un
ters
ch
ied
e z
wis
ch
en
em
itti
ert
em
un
d r
efl
ekti
ert
em
Lic
ht
•V
ort
eile:
Sch
nell (
15 s
ek-1
0 m
in);
nie
dri
ge A
naly
sen
- u
nd
An
sch
aff
un
gsko
ste
n.
Id
eal fü
r vo
r-O
rt-A
naly
sen
(P
ho
tom
ete
r: 3
00 g
) fü
r K
ellere
itech
nik
er
un
d O
en
olo
gen
zu
r sch
nellen
Erm
ittl
un
g w
ich
tig
er
Para
mete
r
•T
estk
its
(g
eb
rau
ch
sfe
rtig
e R
eag
en
zien
) fü
r p
H-W
ert
, G
esam
tsäu
re,
W
ein
-, Ä
pfe
l- u
nd
Milch
säu
re, fr
eie
sch
wefl
ige S
äu
re, G
esam
tzu
cker,
G
luco
se, A
sco
rbin
säu
re, A
lko
ho
l etc
.
•M
essg
en
au
igkeit
:+
/- 1
0 P
roze
nt
•E
insatz
bere
ich
:R
oh
sto
ffu
nte
rsu
ch
un
g,
P
roze
ssko
ntr
olle, P
rod
uktk
on
tro
lle,
E
inh
alt
un
g v
on
Gre
nzw
ert
en
, R
ein
igu
ng
un
d D
esin
fekti
on
etc
.
•Z
u b
each
ten
: M
esste
mp
era
tur
(20
°C)
E
ntg
asen
bei G
esam
tsäu
reb
esti
mm
un
g exakte
Verd
ün
nu
ng
en
! R
otw
ein
e g
gf.
en
tfärb
en
![Page 39: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/39.jpg)
Besti
mm
un
g v
on
Vit
am
in C
(L
-Asco
rbin
säu
re)
Iod
om
etr
isch
eT
itra
tio
nT
ests
täb
ch
en
/ R
efl
ekto
mete
r
![Page 40: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/40.jpg)
Besti
mm
un
g v
on
Ch
inin
in
To
nic
-Wate
r
Ch
inin
Flü
ssig
-flü
ssig
-Extr
akti
on
mit
1)
Dic
hlo
rme
tha
nu
nd
2)
Sch
wefe
lsä
ure
Ch
inin
geh
alt
:<
80 m
g/L
Flu
ore
sze
nz
imU
V-L
ich
t
Ph
oto
me
tris
ch
eC
hin
in-B
es
tim
mu
ng
(UV
,�
= 2
51 n
m)
Ka
lib
rie
rku
rve
![Page 41: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/41.jpg)
Zu
ge
las
se
ne
Le
be
ns
mit
telf
arb
sto
ffe
(Au
sw
ah
l)
Fa
rbe
Ha
nd
els
be
zeic
hn
un
gE
WG
-Nr.
G
elb
Lact
ofla
vin
E 1
01
G
elb
Ta
rtra
zin
E 1
02
G
elb
Chin
olin
gelb
E 1
04
O
range
Gelb
ora
nge
E110
R
osa
rot
Co
ch
en
ille
E 1
20
R
ot
Azo
rubin
E 1
22
R
ot
Ponce
au
E 1
24
R
ot
Ery
thro
sin
E 1
27
B
lau
Pate
ntb
lau
E 1
31
G
rün
Chlo
rophyl
lE
140
Sch
wa
rzB
rilla
nts
chw
arz
E 1
51
O
range
�,�
-Caro
tinE
160a
R
ot
Beete
nro
t (B
eta
nin
)E
162
Dü
nn
sch
ich
t- u
nd
pap
ierc
hro
mato
gra
ph
isch
e T
ren
nu
ng
un
d Id
en
tifi
zieru
ng
vo
n L
eb
en
sm
itte
l-F
arb
sto
ffen
![Page 42: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/42.jpg)
Tau
rin
Halb
qu
an
tita
tive T
au
rin
besti
mm
un
g i
nE
nerg
y-D
rin
ks
Tau
rin
geh
alt
:m
ax
ima
l4
g/L
DC
-S
tati
on
äre
Ph
ase:
Cellu
lose
Dete
kti
on
du
rch
Besp
rüh
en
mit
Nih
yd
rinS
em
iqu
an
tita
tiv
eD
C
![Page 43: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/43.jpg)
Tre
nn
un
g u
nd
Id
en
tifi
zieru
ng
kü
nstl
ich
er
Sü
ssto
ffe
Flü
ssig
-F
lüssig
-E
xtr
akti
on
mit
Eth
yl-
aceta
t
DC
-S
tati
on
äre
Ph
ase:
Po
lyam
idD
ete
kti
on
mit
Dic
hlo
rflu
ore
scein
![Page 44: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/44.jpg)
Ko
lori
metr
isch
eB
esti
mm
un
g v
on
HM
F
5-(
Hyd
roxy
meth
yl)f
urf
ura
l (H
MF
) is
t ein
beim
Erh
itzen v
on
Hexo
sen
durc
h W
ass
era
bsp
altu
ng g
ebild
ete
r zy
clis
cher
Ald
ehyd
. E
r die
nt als
Indik
ato
r fü
r ein
e t
herm
isch
eB
ela
stung
von k
ohle
nhyd
ratr
eic
hen L
ebensm
itteln
.
Bei s
chonender
Erw
ärm
ung w
erd
en H
MF
-Gehalte
von
20 m
g/l
bei F
ruch
tsäften n
icht
übers
chritten; m
eis
t lie
gen
die
Wert
e je
doch
deutli
ch tie
fer.
Höhere
Gehalte
sin
d e
inH
inw
eis
auf ein
e Ü
berh
itzung d
er
betr
effenden P
rodukt
e
Pri
nzi
p d
er
Besti
mm
un
g
HM
F r
eagie
rt m
it B
arb
iturs
äure
und p
-Tolu
idin
unte
rB
ildung e
iner
rot gefä
rbte
n V
erb
indung
. D
ie I
nte
n-
sitä
t der
Rotf
ärb
ung is
t pro
port
ional d
er
HM
F-M
enge.
Die
Best
imm
ung k
ann k
olo
rim
etr
isch
-photo
metr
isch
oder
refle
ktro
metr
isch
erf
olg
en.
HM
F
![Page 45: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/45.jpg)
Ho
ch
leis
tun
gs
-Flü
ssig
ch
rom
ato
gra
ph
isch
e B
esti
mm
un
gvo
n G
etr
än
kein
halt
ssto
ffen
Pri
nzi
pie
ller
Au
fbau
ein
er
HP
LC
-An
lag
e
![Page 46: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/46.jpg)
HP
LC
-Tre
nn
un
ge
ine
rK
on
se
rvie
run
gs
sto
ff-
Sta
nd
ard
lösu
ng
Besti
mm
un
g v
on
Ko
nserv
ieru
ng
ssto
ffen
(H
PL
C-M
eth
od
e)
![Page 47: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/47.jpg)
Coca
-Cola
Cla
ssic
10
mg/1
00
ml
Pe
psi
Cola
10
mg/1
00
ml
Coca
Cola
Zero
10
mg/1
00
ml
Coca
Cola
Lig
ht
12
mg/1
00
ml
Afr
i-C
ola
25
mg/1
00
ml
Fritz
-Cola
25
mg/1
00
ml
En
erg
yD
rinks
(Red
Bu
ll)32
mg/1
00
ml)
Besti
mm
un
g v
on
Co
ffein
in C
ola
-Getr
än
ken
(HP
LC
-Meth
od
e)
Co
ffein
geh
alt
evo
nC
ola
-Geträn
ken
(ori
en
tie
ren
de
We
rte
)
![Page 48: Getränkeanalytik • Konservierungsstoffe • Künstliche ...alt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Seminar_Getraenkeanalytik.pdf · Luff-Schoorl Prinzip • Reduzierende Zucker in Most](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041417/5e1c3bad6c8a2226226f4143/html5/thumbnails/48.jpg)