· pdf filefmt gezondheidszorg 3 editorial duurzaamheid duurzaam is geen modewoord meer. ook...

ICT Oogkliniek OMC op basis van IHE-profielen

2015 |5

GEZONDHEIDSZORG

Technology for Health:alles onder één dak

Faciliteren van een goed leven voor PG-cliënten

HuISvEStING EN tEcHNOlOGIE IN DE GEZONDHEIDSZORG

Hoe gaan we om met BYOD?

• Moet mijn OK voldoen aan de laatste WIP?• Valt mijn 10 jaar oude OK nog onder de toen geldende richtlijn?• Is er een overgangsregeling en hoe luidt deze?• Waar kijkt de inspectie naar?• Voldoe ik al aan de nieuwe Richtlijnen?• Wat is een ‘beschermd gebied’ en hoe bepaal ik dit?• Hoe word ik wegwijs in de nieuwe regelgeving?

Interflow heeft voor u het antwoord op deze vragen, namelijk de Interfl ow OK-scan:1. Statusbepaling OK. 2. Validatie conform normprotocol:

- Deeltjesmeting- Luchtsnelheid- Bepaling drukhierarchie- Integriteitsmeting- Biotest- Lichtsterkte- Bepaling beschermd gebied en meting hiervan conform VCCN richtlijn 7- Rapportage van de bevindingen- Informatief eindgesprek

3. Advies voor mogelijke optimalisaties.

Voor meer informatie of het maken van een afspraak kunt u vrijblijvend contact opnemen met onze adviseur Wilco van Nieuwenhuyzen, tel.(0227) 60 28 44 of [email protected]

Bent u klaar voor de toekomst?...of bent u even de weg kwijt in de regelgeving rond uw OK.

Interflow is onderdeel van BAM Bouw en Techniek bv

Interflow

De Stek 15

1771 SP Wieringerwerf

Tel. (0227) 60 28 44

www.interflow.nl

[email protected]

FMT Gezondheidszorg 3

EditorialDuurzaamheid

Duurzaam is geen modewoord meer. Ook niet in de zorgsector.

In steeds meer lagen zien we dat duurzaamheid een begrip is waar

rekening mee wordt gehouden. In dit voorwoord wil ik graag stil

staan bij enkele actuele items van duurzaamheid in de zorg.

Met plezier las ik bijvoorbeeld op onze eigen website het bericht

dat ziekenhuizen en zorginstellingen zich intensief inzetten om

voedselverspilling tegen te gaan. Het gaat om de acht Universitair

Medische Centra en een 15-tal zorginstellingen en ziekenhuizen

in het Rijnmondgebied en Goeree-Overflakkee. Een andere vorm

van duurzaamheid dan waarover u meestal in dit blad leest. In de

organisaties heeft dit geleid tot bewustwording van de grootte van

dit probleem én tot zichtbare resultaten: gebleken is dat 20 tot 30%

reductie gedurende een eerste jaar haalbaar is voor veel instellin-

gen. De verwachting is dat ook de komende jaren nog veel winst

wordt geboekt.

Een andere vorm van duurzaamheid is het artikel dat u in de vol-

gende editie van FMT Gezondheidszorg kunt lezen over de kansen

op een biobased ziekenhuis. Mede dankzij een haalbaarheidson-

derzoek van Wageningen UR beschikt ziekenhuis Rijnstate in Arn-

hem over een waslijst van ziekenhuisartikelen die voortaan uit ver-

gistbare biobased materialen kunnen worden gemaakt. Het afval

kan direct op de verpleegafdeling worden vershredderd, waarna

het via het riool in een vergistingsunit terecht komt. De innovatie

levert energie, veroorzaakt minder afval en verbetert de hygiëne

en logistiek.

Verder kon ik recentelijk op de website van het MilieuPlatform

Zorg lezen dat bestuurder Peter van de Meer van het OLVG het

Milieuthermometer Zorg certificaat goud uit handen van de wet-

houder Choho kreeg uitgereikt. De wethouder noemt het OLVG

een prachtig voorbeeld voor Amsterdam.

Mooie voorbeelden die illustreren dat de zorg serieus met het the-

ma duurzaamheid om gaat. Alle projecten waar de betrokken in-

stellingen trots op mogen zijn.

Cor van Litsenburg,

Hoofdredacteur FMT Gezondheidszorg.

Van dehoofdredacteur

FMT Gezondheidszorg4

IN DEZE UITGAVELuchtbehandeLing OK’s: symposium Luchtbehandeling Operatiekamers 6

LuchtbehandeLing OK’s: Luchttechniek voor operatiekamers 12

LuchtbehandeLing OK’s: Kritische procesparameters volgens de nieuwe WiP richtlijnen

voor operatiekamers 14

LuchtbehandeLing OK’s: nieuwe WiP en Vccn richtlijnen: stof tot nadenken? 15

huisVesting: evaluatie huisvestingsconcept poliklinieken Jeroen bosch Ziekenhuis 16

RisicObeheeRsing: aansprakelijkheid van de opdrachtgever 20

ict: Zorgeloos WiFi netwerk 25

tiJdeLiJKe huisVesting: Mobiele operatiekamers ingezet tijdens renovaties 28

nVtg inFO: samenwerking basis voor succes 30

VeiLigheid: tegendraads tegen spiegeldraadglas 32

ict: de Zorggroep streeft naar een digitale toekomst 34

FMT Gezondheidszorg is een uitgave van:Van Litsenburg BVEendenven 145646 JN EindhovenT +31 (0) 06 53 310 657E [email protected] www.fmtgezondheidszorg.nl

Volg FMT Gezondheidszorg op Twitter: @FMTzorg

FMT Gezondheidszorg wordt gemaakt met medewerking van o.a. NVTG, IHE en KIVI.

FMT Gezondheidszorg verschijnt 10x per jaar.

Uitgever: Cor van Litsenburg

Eindredactie:Wim van Gurp

FMT komt tot stand met redactionele medewerking van: Ir. René Drost CEIM, Mw. B. (Barry) S. van der GraafW. (Wim) van Gurp, H. (Henk-Jan) HoekjenProf. dr. ir. J (Jos) Lichtenberg, Dr. ir. M. (Masi) MohammadiIng L. (Leo) van Namen, Ing. G. (Fred) T.J.M. PendersIr. H. (Henk) C. Postema, G. (Gabriël) van NeervenDrs. F (Floor) Scholten, W. (Wilma) SchreiberG. (Gerrit) Tenkink, F. (Frank) van WijckW. (Wim) Wijdenes, Renee van Litsenburg.

Fotografie: Peter Bouritius. e.a.

Vormgeving: Peter Bouritius

Advertenties:T +31 (0)513 68 48 08 E [email protected]

Medische Technologie:Jacques BeelenT +31 (0)6 51108895

Druk: Scholma Druk

ISSN 1873 - 8877

Abonnementen:Nederland: e 117,50België e 125,00Buiten Europese Unie: e 169,50Losse nummers e 15,95Tarieven zijn exc. BTWKijk op: fmtgezondheidszorg.nl

Een abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Een abonne-ment wordt automatisch verlengd, tenzij tenminste twee maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk wordt opge-zegd.

Disclaimer:Van Litsenburg BV heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. Van Litsenburg BV en haar auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de ge-gevens. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aan-sprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informa-tie in deze uitgave.

colofon

6Symposium Evaluatie huisvestingsconcept

inhoud

16 20 46

TDVTDV

de volgende professionele verenigingen

zijn betrokken bij FMt gezondheidszorg:

Opleveren vastgoed Faciliteren van een goed leven

ict: infrastructuur Oogkliniek OMc noord op basis van ihe-profielen 36

cOngRes: Wereldcongres 2016 iFhe netwerkevent van hoog niveau 38

Medische technOLOgie: technology for health: alle ontwikkelingen onder één dak 40

VeiLigheid: bring Your Own devices 42

nORMeRing: internationale normen voor medische robots in ontwikkeling 45

huisVesting: Faciliteren van een goed leven op de Pg 46

innOVatieF & actueeL 49

bedRiJVenindex 51

agenda 54

adVeRtentie-index 54


Door: Ir. Charles Mahieu en ir. Henk Postema,

Deerns Nederland

luchtbehandeling OK’s

Symposium Luchtbehandeling Operatiekamers

WIP-richtlijn 2014

De nieuwe WIP-richtlijn 2014 biedt ruimte om

innovaties op gebied van luchtbeheersing op het

operatiekamercomplex te ontwikkelen, aange-

zien geen systeem wordt voorgeschreven maar

een prestatieniveau is vastgelegd. De afgelopen

decennia wijzen studies en analyses niet richting

een specifiek luchtbehandelingssysteem, hierbij

is ook opgemerkt dat de studies onderling las-

tig met elkaar zijn te vergelijken en zijn doorge-

voerde verbeteringen niet eenduidig zijn te inter-

preteren. De nieuwe WIP-richtlijn 2014 stuurt

aan op classificatie van een operatiekamer door

validatie en wordt niet vooraf bepaald door het

type luchtbehandelingssysteem. Richtlijn 7 van

Het symposium luchtbehandeling ope-

ratiekamer georganiseerd door STIP

werd zeer druk bezocht en het waren

vooral OK-medewerkers en hygiënisten die acte

de préséance gaven. Het was een dag vol lezingen

met veel interesse van de aanwezigen. Het con-

gres sloot duidelijk aan bij de actualiteit.

Dagvoorzitter Philip van Beek benadrukte nog-

maals de goede samenwerking tussen STIP en de

VCCN waarna hij het symposium opende.

Wel/niet beïnvloeDbare risk-factorsProf. Peterhans van den Broek, infectioloog en

voorzitter van de werkgroep van de WIP gaf met

de eerste lezing inzage in beïnvloedbare en niet-

beïnvloedbare ‘risk-factors’. Invloed van conditie

van de patiënt, het teamwork en gedrag van het

OK-team en ook de invloed van luchtbehande-

ling op postoperatieve wondinfecties (POWI’s).

Reductie van POWI’s ligt voor een belangrijk

deel in preventie door juist gebruik van mond/

neusmasker, OK-kleding, wijze van opdekken,

schoonmaakprocedures, gedrag en luchtbehan-

delingsinstallatie.

Het juist gebruik en type luchtbehandelingsin-

stallatie is van belang om bescherming te bieden

tegen lucht-gedragen bacteriën, die wondconta-

minatie en POWI’s kunnen veroorzaken.

AAnleiding voor dit

StiP-SymPoSium iS de

herziening vAn het BeheerS-

PlAn luchtBehAndeling

oPerAtieAfdeling uit 2005,

nAAr de WiP richtlijn ‘lucht-

BehAndeling oPerAtiekAmer

en oPdekruimte’ in novemBer

2014. dAArBij zijn riSicoBe-

heerSing, ‘in control’ zijn

vAn de ProceSSen rondom

het luchtklASSe 1

oPerAtiekAmercomPlex, en

uiteindelijk PAtiëntveiligheid,

vAn levenSBelAng.

Zeer goed bezocht en gewaardeerd


Invloeden op de luchtkwaliteit

Niet te onderschatten is de invloed van het ge-

bruikte kledingsysteem op het vrijkomen van

deeltjes en daarmee de luchtkwaliteit. De mens is

de grootste vervuiler en als bij de bron de deel-

tjesafgifte sterk gereduceerd kan worden, draagt

ook dat sterk bij tot verbeterde luchtkwaliteit en

uiteindelijk de patiëntveiligheid.

De invloed van deuren en de luchtstroomrich-

ting over de zones A-B-C-D wordt ook belicht,

waarbij de drukhiërarchie alleen niet voldoende

bescherming biedt tegen buitenhouden van con-

taminatie vanuit vuilere ruimten. Ook de groot-

te van de deuropening, het temperatuurverschil

tussen beide ruimten en het type deur zijn van

invloed. TNO pleit ervoor om, ondanks dat dit

in de nieuwe WIP-richtlijn 2014 niet meer spe-

cifiek wordt benoemd, geen draaideuren maar

alleen schuifdeuren te blijven toepassen in OK’s

en opdekruimten omdat draaideuren meer wer-

velingen veroorzaken en daarmee de luchtbehan-

deling verstoren.

Implementatie in termijnen

Voor de implementatie van alle aanbevelingen

hanteert de WIP termijnen die redelijkerwijs no-

dig zijn om kleine tot grote wijzigingen door te

voeren.

Grote aanpassingen zouden meegenomen moe-

ten worden bij een volgende grote verbouw of

uitbreiding, waarbij een termijn van 5 tot 10 jaar

als redelijk wordt gezien.

Een termijn van 1 tot 2 jaar voor middelgrote

aanpassingen, zoals bijvoorbeeld bij aanschaf van

kostbare apparatuur, een kleine verbouwing of

aanpassingen in ICT-toepassingen.

Een half jaar wordt door de WIP redelijk geacht

voor kleine aanpassingen, zoals bijvoorbeeld ge-

dragsveranderingen.

Microbiologische onDerZoeken op het ok-coMplexCarolien Oldenkamp, deskundige infectiepreven-

tie GRIP, gaf als deskundige infectiepreventie in-

zage in uitgevoerde microbiologische onderzoe-

ken op het OK-complex. Haar onderzoek gaat

verder waar de VCCN RL-7 ophoudt, namelijk

zowel het meten van kolonievormende eenheden

(KVE) ‘in rust’ als tijdens het operatief proces.

Voor verschillende Zelfstandige Behandel Cen-

tra (ZBC’s) heeft zij KVE-metingen uitgevoerd

en afwijkingen geanalyseerd. Daarin wordt onder

meer een relatie bevestigd van werkwijze en men-

selijke handelingen tot aantallen KVE’s.

Uit de analyses zijn verbeteringen en optimalisa-

luchtbeheersplan als kWaliteitsysteeMIng. Roberto Traversari, senior onderzoeker TNO,

bracht het luchtbeheersplan als kwaliteitsysteem

ter sprake met de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-

Act) als leidraad. Het voornaamste doel van een

luchtbeheersplan is inzicht te krijgen hoe een or-

ganisatie ‘in control’ is over het luchtbehande-

lingssysteem van operatiekamers en opdekruim-

ten. Onderdeel daarbij is het vastleggen van de

bevoegdheden binnen het ziekenhuis en continue

doorvoeren van verbeteringen en optimalisaties.

Tevens is het van belang om kritische procespa-

rameters met grenswaarden te benoemen, deze te

bewaken en acties voor te bereiden bij afwijkin-

gen buiten de vastgestelde grenswaarden. Het de-

finiëren van deze kritische procesparameters zal

niet tijdens de bouwfase door aannemers moe-

ten plaatsvinden, dan is het immers te laat om

het ontwerp hierop af te stemmen. Maar moe-

ten worden vastgesteld door de ontwerpers in de

programma- en ontwerpfase in nauw overleg met

o.a. hoofd OK, hygiënist en hoofd TD. Naast ser-

vice-, onderhouds- en schoonmaakprotocollen is

ook de dagelijkse vrijgave van elke operatiekamer

en opdekruimte onderdeel van het luchtbeheers-

plan. Dit valt onder verantwoordelijkheid van het

hoofd OK.

De WIP-richtlijn 2014 stelt dat in de beheerfase

onderscheid kan worden gemaakt in drie mo-

menten waarop toetsing van de installatiestatus

plaatsvindt, te weten bij classificatie, continu en

periodiek:

• Classificatie is noodzakelijk bij aanpassingen

in het luchtbehandelsysteem, bij vervanging

van eindfilters, op andere gronden bij grote

verbouw, renovatie of nieuwbouw.

• Continu monitoren van de kritische procespa-

rameters en actie bij afwijking. Daarnaast de

dagelijkse vrijgave van OK en opdekruimte zo-

wel bij normaalbedrijf, buiten reguliere werk-

tijd, na onderhoud en storing.

• Periodieke controle van functioneren van

eindfilters en sensoren voor bepaling van pro-

cesparameters.

de VCCN (nov. 2014) beschrijft de handelswijze

voor deze classificatie.

“Teamwork tussen OK-personeel, technische

dienst, schoonmaak en management bepaald uit-

eindelijk het eindresultaat en kwaliteitsverbete-

ring”, aldus Van de Broek

vccn rl-7 als hanDvatIr. Frans Saurwalt, manager contamination con-

trol Kropman ging in op de achtergrond en het

toepassen van de VCCN RL-7 als handvat voor

het meten en classificeren van operatiekamers

en opdekruimten. Waarbij hij benadrukt te star-

ten met definiëren van het systeem, maar dat het

benodigd beschermd gebied bepalend is bij het

luchttechnisch ontwerp van een operatiekamer

en opdekruimte. Dit benodigd beschermd gebied

en het prestatieniveau worden opgelegd door het

gepland type ingrepen.

Een manco in het volgens de richtlijnen classifi-

ceren van operatiekamers en opdekruimten is dat

deze tot dusver zonder activiteiten dus ‘in rust’

zijn gedefinieerd. Een oplossing is in VCCN RL-7

deels gevonden door de hersteltijd vast te stellen

na het inbrengen van deeltjes in de clean-room.

Deze hersteltijd is de tijd waarin een 100-voudi-

ge reductie van deeltjes wordt gerealiseerd. Daar-

naast wordt de kracht van de beschermende wer-

king van het luchtbehandelsysteem bepaald door

de beschermingsgraad (‘segregation’) vast te stel-

len. Zo is het denkbaar dat een destijds hoog-

waardig luchtklasse 1 ontworpen operatiekamer

met VCCN RL-7 classificatie het prestatieniveau

1 niet haalt, terwijl prestatieniveau 2 wel wordt

bereikt.

Bij het opstellen van RL-7 is ook gekeken naar

richtlijnen in andere Europese landen. Hier zijn

grote verschillen zichtbaar in het bepalen van

ruimtebelasting, bescherming en systeemkeu-

zevrijheid. RL-7 geeft met gedefinieerde meet-

punten (in aantal en positie) een praktische en

reproduceerbare classificatiemethode, waarmee

de prestatie en de kracht van bescherming wordt

vastgesteld.

Geen draaideuren, maar uitsluitend schuifdeuren toepassen.


Projectmanagement voor OK en CSA

Beheersplan Luchtbehandeling OKMet praktijkervaring en technische kennis sta ik garant voor een up-to-date herziening van uw huidige OK Beheersplan. Het nieuwe Beheersplan wordt opgezet op basis van een zelf

ontwikkelde matrix. Hierin worden alle vereiste onderdelen uit de nieuwe richtlijnen organisatie-specifiek met u uitgewerkt.

• Risicoanalyse en Quick Scan • Planning en ontwerp • Logistiek en inrichting • Programma’s van Eisen

Projectmanagement voor OK en CSA

● Planning en ontwerp● Inrichting● Logistiek

● Risicoanalyse● Metingen● Verbetervoorstellen● Beheersplannen

INTEGRALE PRAKTIJK VISIE

+31 (0)6 417 480 88 [email protected] www.deblockconsultant.nl

Een integrale praktijkvisie op uw OK en CSA06 417 480 88 - [email protected]

www.deblockconsultant.nl


Rijnstate heeft voor haar situatie de risico’s in

beeld gebracht. Hoog scoren:

Centraal voor het gehele ziekenhuis:

• Ziektepercentage (1% meer of minder scheelt

€ 1,2•106/jaar);

• Macht externe partijen (zoals verzekeraars).

Decentraal voor een afdeling:

• Werkproces;

• Aanschaf medische apparatuur.

Ook voor bouwprocessen wordt het risico onder-

zocht. Om te beginnen in de initiatieffase, daar-

na rond de aanbesteding, dan tijdens de bouw en

tenslotte bij de ingebruikname. Voor elke situatie

geldt dat eerst wordt gekeken naar de gewenste

situatie. Daarop wordt gecontroleerd. De laatste

situatie is de real live situatie.

Rijnstate onderzoekt om de twee jaar de risico’s

van de OK-afdeling. Het risicomanagement van

Rijnstate wordt vier keer per jaar geborgd en één

keer per jaar worden de succes en faalfactoren

aan de RvB gerapporteerd en vast gelegd in visie

en beleid. Een garantie dat er niets mis gaat geeft

risicomanagement niet, maar de risico’s worden

wel kleiner geacht.

techniek en verantWoorDelijkheiDIr. Henk Postema, senior adviseur Deerns, gaf

een inkijkje in de techniek die nodig is om aan

de nieuwe WIP-richtlijn te voldoen en hoe het zit

met de verantwoordelijkheid. Welke OK-afdelin-

gen moeten worden aangepast en welke zijn goed

en waar gaat het dan over? OK’s van voor 2004

zullen over het algemeen geen groot inblaasple-

num hebben. In de praktijk betekent dat meestal

dat de opdektafel buiten de down flow-zone valt

en dat daarmee de OK niet voldoet aan presta-

tieniveau 1.

Voor heel veel OK’s geldt dat niet alle kritische

procesparameters in de OK kunnen worden af-

gelezen. Daar zal de komende jaren veel aan ge-

daan moeten worden. Duidelijke afspraken over

de verantwoordelijkheid moeten er zijn, of als-

nog worden gemaakt. De overall verantwoorde-

lijkheid ligt volgens Postema bij het hoofd van de

OK. Die zal ervoor moeten zorgen dat er goede

afspraken worden gemaakt over alle zaken betref-

fende het OK-bedrijf.

De WIP acht de volgende termijnen redelijk voor

het aanpassen: protocollen en procedures zouden

binnen 6 maanden gereed moeten zijn. Kleine

aanpassingen zoals monitoring, bewaking en sig-

nalering zouden binnen 2 jaar gereed moeten zijn

en voor grote aanpassingen wordt een termijn

van 10 jaar redelijk geacht. Postema ging daarna

Daarnaast worden de bijdragen in risicoreductie

van verschillende profylactische maatregelen te-

zamen beschouwd. Qua luchtbehandeling geeft

de nieuwe WIP-2014 ruimte voor innovaties op

gebied van luchtbehandelingssystemen en moe-

ten wetenschappelijke verenigingen initiatief ne-

men tot classificatie van ingrepen in welk type

operatiekamer.

integraal risicoManageMentDrs. Gerard Gerritsen, manager kwaliteitsbureau

Rijnstate, ging in op het integraal risicomanage-

ment. Kijken naar het risico voor het ziekenhuis

in bepaalde situaties, is ontstaan in 2007 waarbij

zowel prospectief als retrospectief wordt gekeken.

Het betreft zowel veiligheidsmanagement als ri-

sicomanagement en moet worden vastgelegd in

het beleid van het ziekenhuis. Bij een goed beleid

hoort een goede veiligheidscultuur waarin inci-

denten worden gemeld en de rode draad ervan

naar boven komt. Dat geldt ook voor klachten,

voor agressie en onveiligheid.

Belangrijk is dat de gegevens goed worden ver-

zameld zodat vanuit een database kan worden

vastgesteld hoe vaak het niet goed is gegaan en

wat de verwachting naar de toekomst is, waarbij

meerdere risicodomeinen kunnen worden gede-

finieerd zoals de patiënt, het personeel, de over-

heid (wetgeving), strategie, financiën, gebouwen,

ICT en imago.

ties over werkwijze op en rond de operatiekamer

voortgekomen en zijn KVE-reducties bij nieuwe

metingen voor verschillende operatieve ingre-

pen geconstateerd. Een KVE-meting maakt de

verontreiniging in de lucht zichtbaar en met de

resultaten van de KVE-metingen kan het lucht-

behandelingssysteem op waarde worden beoor-

deeld en tevens als scholingsinstrument worden

ingezet.

Naast op deeltjes zwevende micro-organismen,

worden ook contactafdrukken van medische ap-

paraten, sanitaire ruimten, kranen onderzocht

en de resultaten daarvan voor verbetertrajecten

en scholing gebruikt. De volgende stap naar een

richtlijn voor het monitoren en classificeren van

operatiekamer en opdekruimte ‘in bedrijf ’ komt

dichterbij: VCCN RL-8.

lessen uit De historieProf. dr. Geert Walenkamp keek terug op de his-

torie van infectiepreventie en luchtbehandeling

op het operatiekamercomplex. Vanuit zijn pro-

fessie als orthopedisch chirurg en rol in diverse

normcommissies geeft hij zijn visie op dit thema.

Aan de hand van onderzoeksresultaten (‘evidence

based’) wordt het effect van type kledingsysteem

en hoe deze wordt gebruikt inzichtelijk. En dat

dit grote invloed heeft op het aantal deeltjes en

KVE’s in het steriele werkveld. Het nut en effect

van profylactische antibiotica wordt vanuit ver-

schillende Scandinavische studies onderbouwt.


VALIDATION COMMISSIONING & QUALIFICATION

MEASURING INSTRUMENTS

MONITORING & DATA LOGGING

CALIBRATION

Cleanroom Management InternationalWe care for your compliance

iMeasure™ by iSense it®

THE PLEASURE TO MEASUREHet complete monitoringsysteem voor de Permanente hartslag van al uw metingen. Al uw kritische OK-parameters permanent in één modulair systeem: temperatuur, relatief/absoluut vocht, verschildruk, luchtsnelheid, deeltjesconcentratie, microbiële sampling en deuropeningen: geïntegreerd en verbonden op uw bestaande netwerk.

U wilt ook met plezier correct meten en valideren?

www.cmi-sales.com | www.cmitest.comLuchthavenweg 81-146 | 5657 EA | Eindhoven | Tel: 040-2 888 757

Probleemloze integratie met VCCN-Richtlijn 7

www.isenseit.euwww.cmitest.com

Cleanroom Management International (CMI) Is uw totaalleverancier voor validatie metingen op uw OK en OK-monitoring systemen met produkten als: particle counters, microbiële air samplers, temperatuur-, vocht, druk- en luchtsnelheid sensoren.

U heeft zelf de nodige expertise? U doet zelf de testen conform de VCCN richtlijn of u doet beroep op de expertise van CMI? Het maakt niet uit: uw metingen en validatietraject zijn realtime beschikbaar.

distributed by CMI


Het belang van infectiepreventie is evident en

Ploegstra adviseert de compliance score bij te

houden wat neerkomt op het bijhouden hoe een

organisatie of een persoon de gedragsregels volgt,

waarbij tevens naar de uitkomst wordt gekeken.

Ploegstra beëindigt zijn betoog met de stelling:

“echte infectiepreventie is persoonlijke betrok-

kenheid van alle betrokkenen”.

ontWikkeling luchtbeheersplan sinDs 2005Marijke Bilkert-Mooiman, senior inspecteur van

IGZ schetste de geschiedenis van het luchtbe-

heersplan zoals dat in 2005 is gestart. Lastig was

de instemming van de specialisten vanwege het

ontbreken van evidence. De eerste jaren heeft

IGZ veel gekke zaken gezien ook voor wat betreft

de naleving. Eén keer is een OK-complex stilge-

legd, dat was in Lelystad. Nu, over de jaren heen,

zijn duidelijke verbeteringen waarneembaar.

Waar het nu over gaat is de bewustwording van

het OK personeel. Veel ziekenhuizen doen mee

aan PREZIES maar op de OK weet vrijwel nie-

mand wat de prestaties zijn.

De eerstvolgende stap van de huidige richtlijn is

vooral in op monitoring, bewaking en signalering

en de mogelijkheden die daarvoor zijn.

postoperatieve infectiesFrans Ploegstra MHBA, deskundige infectiepre-

ventie gaf een kijkje in de ontwikkeling van po-

stoperatieve infecties. Het aantal infecties is van

10% halverwege vorige eeuw terug gegaan naar

minder dan 1% voor knieoperaties en minder

dan 2% voor heupoperaties. Bij een totaal van

50.000 ingrepen nu, komt dat neer op zo’n 600

infecties. Ploegstra beschrijft een voorbeeld van

zo’n infectie waarbij de totale kosten uitkomen

op zo’n € 120.000 per geval.


Operatiekamer VCCN -RL 7 Luchtbehandeling

We care for better air / www.altop-international.nl

Geschikt voor elke branche

Eenvoudige koppeling GBS

Hygiënisch

Stand-alone besturing incl. zoneregeling

Hoog rendement

Efficiënt

50 jaar ervaring

dat de wetenschappelijke verenigingen aangeven

welke operatie in welke OK kan worden verricht

en welk prestatieniveau daarbij van de OK wordt

verlangd.

Bilkert geeft aan dat het belangrijk is dat de in-

terne verantwoordelijkheden goed worden vast-

gelegd. Voor wat betreft de inhoud van het lucht-

beheersplan leg goed vast:

• Plattegrond met zone A, B, C of zone A, B;

• Kritische procesparameters op de OK aflees-

baar;

• Goede afspraken wat te doen bij afwijkingen;

• Goede registratie;

• Belangrijk is ook dat op de vloer het echte be-

schermingsgebied is aangegeven op basis van

metingen.

Er werd ingegaan op de vraag wat ziekenhuizen

van de inspectie mogen verwachten en wanneer.

Duidelijk is dat de IGZ gaat controleren, maar

bovenal de verantwoordelijkheid bij de zieken-

huizen legt.

Bilkert sloot af met de mededeling dat naast goe-

de techniek vooral goed gedrag noodzakelijk is. <

henk postema (li) en pieter sloot, bestuur stip.


luchttechniek voor OK’s

Luchttechniek voor operatiekamers

opdektafels. Er zijn namelijk opdektafels met een

geïntegreerde laminaire flow die zorg draagt voor

een eigen “beschermd gebied”. Hiermee kan de

unit als standalone opdektafel gebruikt worden

om instrumenten op te dekken. Maar tevens kan

de unit gebruikt worden aan de rand van het be-

schermde gebied zodat het gebied wordt uitge-

breid met de oppervlakte van de opdektafel. Men

moet zich er van bewust zijn dat in zulk soort

voorkomende situaties de luchtstroming van bei-

de systemen, UDF en opdektafel, elkaar gaan be-

invloeden.

De beïnvloeding kan zowel positief als negatief

zijn. Om de effectiviteit in relatie tot de nieuwe

richtlijnen te beoordelen, is Kalibra gevraagd om

verschillende voorkomende situaties te testen. De

resultaten hiervan tonen aan dat dergelijke sys-

temen, indien goed toegepast, een creatieve ma-

ten, zonder ingrijpende aanpassingen aan de

luchtbehandeling.

optiMaliseren van bestaanDe ok´sVoor bestaande OK’s, waarbij geconstateerd

wordt dat het werkelijke beschermde gebied aan-

merkelijk kleiner is dan de UDF, zijn veelal nog

verbeterslagen te maken door de kritische para-

meters te optimaliseren. Wanneer inzicht is ver-

kregen welke zaken invloed hebben op het be-

schermde gebied, kan begonnen worden met het

optimaliseren van iedere individuele parameter,

maar nog belangrijker: de samenhang ervan.

Het ligt voor de hand dat zaken als downflow

luchtsnelheid en temperatuurverschil tussen in-

blaas en periferie van belang zijn voor een opti-

maal resultaat. Daarnaast dient er echter ook aan-

dacht te zijn voor de luchtafvoer in de ruimte en

de balans tussen hoog- en laag afzuiging. Er zijn

tevens gevallen aan te wijzen waarbij een over-

stortrooster een behoorlijke verstoring van het

beschermde gebied kan veroorzaken en dat de

mate van verstoring afhankelijk is van de druk-

schommelingen tussen de OK en de aangrenzen-

de ruimte.

Het is raadzaam om te onderzoeken in hoeverre

het mogelijk is om een randafscherming aan te

brengen rondom de UDF. Hoe langer de lucht ge-

leid wordt door een dergelijke randafscherming

richting het kritische gebied, des te beter zal het

resultaat hiervan zijn op het oppervlak van het

beschermde gebied. Zelfs wanneer de mogelijk-

heden hiertoe beperkt zijn.

opDektafel Met eigen bescherMD gebieDIndien het beschermde gebied te klein wordt, dan

zijn er al leveranciers die oplossingen bieden voor

Door: Kalibra

inmiddelS zijn We ruim een

hAlf jAAr nA de introductie

vAn de nieuWe WiP richtlijn

en richtlijn 7 vAn de vccn

voor de Beoordeling vAn

oPerAtiekAmerS en oPdek-

ruimten in een oPerAtie-

Afdeling klASSe 1.

kritiek op de eisen, nieuwsgierig naar de oplossingen!

erwin den hartog (kalibra).De ervaring die we inmiddels hebben

opgedaan, leidt tot meer inzicht in de

haalbaarheid, risico’s en oplossingen,

zowel technisch als procedureel.

Operatiekamers, in een operatieafdeling klasse

1, die dienen te voldoen aan prestatieniveau 1,

kenmerken zich door een beschermd gebied wat

moeten worden gemarkeerd op de vloer van de

OK. Alles wat kritisch is: patiënt, OK-team en

opdektafel, moet vervolgens binnen deze aan-

gebrachte markering geplaatst worden. Tot voor

kort ging men er altijd vanuit dat het beschermde

gebied dezelfde afmetingen had als de UDF. De

testen, zoals deze nu worden uitgevoerd, laten

echter zien dat dit niet het geval is en dat geeft

de Nederlandse ziekenhuizen de nodige zorgen.

Technische oplossingen om het beschermde ge-

bied te vergroten zijn binnen handbereik. Daar-

naast zijn er ook firma’s die creatieve oplossingen

bedenken om het beschermde gebied te vergro-

deze uitgangssituatie is het dus ook reëel om een

100-voudige reductie te eisen om van ISO 7 naar

ISO 5 te komen en daarmee zeker te stellen dat

de deeltjes klassificatie in het beschermde gebied

geen gevaar loopt.

Maar wat nu als een ziekenhuis kan aantonen

dat de deeltjes klasse in de periferie voldoet aan

ISO klasse 6? Is het dan nog steeds noodzakelijk

om een 100-voudige reductie te eisen of kan je

in zulk soort gevallen wellicht volstaan met een

10-voudige reductie? Deze en wellicht nog ande-

re steekhoudende stellingen zullen vanuit de ge-

zondheidszorg bij de WIP gedeponeerd moeten

worden en wellicht moeten leiden tot aanvullen-

de eisen die bijvoorbeeld situationeel afhankelijk

worden.

aan De slag Met De uitDagingenOm huidige status van uw OK-complex te toet-

sen op basis van de nieuwe eisen wordt geadvi-

seerd om:

- Technische metingen conform RL-7 uit te laten

voeren op ieder type OK;

- Toetsing op basis van de eisen vanuit de WIP

richtlijn;

- Bepalen van de noodzaak voor aanpassingen;

- Eventuele aanpassingen doorvoeren;

- Luchtbeheersplan aanpassen op basis van de

nieuwe WIP richtlijn;

- Bepalen van de kritische parameters die van

invloed zijn op het beschermde gebied;

- OK’s volledig laten classificeren conform RL-7;

- Alarmgrenzen bepalen voor de kritische para-

meters die continue gemonitord worden;

- Jaarlijks testen van de HEPA-filters en kalibre-

ren van de sensoren van het monitoring sys-

teem. <

Voor meer informatie neem contact op:

T : 015 - 248 0 111

E : [email protected]

www.kalibra.nl


tochtstroom ervaart. De testen die Kalibra heeft

uitgevoerd, laten zien dat het beschermde gebied

behoorlijk kleiner wordt en in sommige gevallen

werkelijk té klein. Ook al zijn er aanpassingen te

doen waardoor de effecten geminimaliseerd wor-

den, zal toch wrichting het OK team gevraagd

worden om dergelijke problemen zo veel moge-

lijk procedureel op te lossen.

Deels is dit al te doen met bestaande systemen en

voor nieuw te realiseren faciliteiten is het goed

om na te denken over de complete OK lay-out,

zodat stand-by positie en parkeerstand aan de-

zelfde zijde van de UDF komen.

kritiek op De eisen vanuit De Wip richtlijnTechnische mogelijkheden zijn dus voorhanden

om het beschermd gebied te vergroten als ook de

creatieve mogelijkheden om het beschermd ge-

bied bijvoorbeeld te vergroten middels een op-

dektafel met geïntegreerde laminaire flow.

Niettemin zal de discussie nog gevoerd blijven

worden in hoeverre de eisen voor het bescherm-

de gebied reëel zijn. De praktijk is dat de nieu-

we eisen leiden tot de nodige investeringen. De

praktijk is ook dat veel ziekenhuizen al hele goede

resultaten boeken op het gebied van infectiepre-

ventie, met deze (te) kleine beschermde gebieden,

en dus ook niet de noodzaak inzien tot investe-

ringen in de luchtbehandeling. Een van de oor-

zaken die leidt tot deze discussie, is dat het wel-

licht niet reëel is om een 100-voudige reductie

aan de rand van het beschermde gebied te eisen.

Deze eis hangt samen met de eis voor de deeltjes

klassificatie onder de UDF van ISO klasse 5. In de

VCCN richtlijn 7 wordt eveneens aangegeven dat

de deeltjes eis voor de periferie ISO klasse 7 is. In

nier zijn om het beschermde gebied te vergroten

zonder ingrijpende aanpassingen aan de luchtbe-

handeling.

toepassing van een c-boogEen C-boog in een prestatieniveau 1 OK vraagt

toch wel om speciale aandacht.

De meeste zijn zich er wel van bewust dat tijdens

het scannen van de patiënt het wondgebied af-

gedekt moeten worden. De C-boog veroorzaakt

dermate grote turbulenties dat de gewenste rein-

heidsklasse tijdens het scannen niet meer ge-

waarborgd kan worden. Het afdekken van het

wondgebied zal hierbij een noodzakelijke, doch

eenvoudige en effectieve wijze zijn om risico’s in

te perken. Er zijn verschillende soorten C-bogen

van verschillende fabrikanten. De C-bogen die

echter over een geleiderail onder de UDF door be-

wegen, en daarmee een groot deel van de down-

flow blokkeren, vragen om speciale aandacht. Bij

dit type C-boog zit het risico met name in het feit

dat tijdens een operatie de C-boog in een zoge-

naamde “stand-by” positie wordt geplaatst.

Deze stand-by positie is een stand aan de rand

van de UDF maar wel onder de UDF en niet zoals

in de “parkeerstand” buiten de UDF. Het plaat-

sen van de C-boog onder de UDF in de stand-by

positie heeft echter tot gevolg dat de luchtstroom

enorm wordt verstoord. Dit wordt in veel geval-

len al waargenomen door de anesthesist die een

opdektafel met eigen beschermd gebied.

volledige dienstenpakket kalibra.

c-boog in parkeerstand. c-boog in stand-by stand onder uDf.



Kritische procesparameters volgens de nieuwe WIP richtlijnen voor operatiekamers

sche procesparameters altijd geregistreerd wor-

den en voor een langere periode bewaard blijven.

Wij kunnen diverse data-acquisitie oplossingen

leveren compleet met IQ/OQ-validatie. Onze

technische specialisten begeleiden daarbij het

volledige traject van installatie, training en inge-

bruikname.

Meer inforMatieHeeft u vragen over de oplossingen die HITMA

Instrumentatie kan bieden voor optima-

le luchtbehandeling in uw cleanroom(s) of

operatiekamer(s)? Neem dan contact met ons op

via [email protected], +31 (0)297-

514833. Of bezoek onze website (www.hitma-

instrumentatie.nl) om onze catalogus te down-

loaden. Hierin vindt u een uitgebreide selectie

transmitters/sensoren, van eenvoudig tot zeer ge-

avanceerd. <

HITMA Instrumentatie B.V.

Anton Philipsweg 1, 1422 AL Uithoorn

Tel.: 31(0)297-514 833

[email protected]

www.hitma-instrumentatie.nl

righeid en functioneren. Wijkt een sensor af, dan

zal deze gejusteerd moeten worden. Elke sensor

wordt op deze wijze voorzien van een nieuw ka-

libratiecertificaat. Dit kan veelal niet met stan-

daard HVAC-sensoren. Hiervoor zijn hoogwaar-

dige sensoren noodzakelijk van bijvoorbeeld de

merken Kimo, Micatrone en/of Dwyer.

Data-acquisitie oplossingenDe nieuwe WIP-richtlijnen adviseren dat kriti-

Door: HITMA Instrumentatie

recent verSchenen de nieuWe

WiP-richtlijnen voor

oPerAtiekAmerS.

de nieuWe richtlijn

vervAngt het BeheerPlAn

luchtBehAndeling voor de

oPerAtieAfdeling.

Waar de oude richtlijn voornamelijk

eisen stelde aan wat en hoe er ge-

bouwd moest worden, stellen de

huidige richtlijnen veel meer eisen aan het pres-

teren van het gehele luchtbehandelingssysteem.

Hiermee wordt de eindgebruiker zelf verant-

woordelijk voor het bepalen van kritische pro-

cesparameters die dit kunnen borgen.

kritische procesparaMetersAls specialist op het gebied van meten en rege-

len, geeft HITMA Instrumentatie u handvatten

om de kritische procesparameters voor uw spe-

cifieke situatie te bepalen. Hiermee gaan wij in

op metingen die nodig zijn om een correcte wer-

king van de luchtbehandeling te borgen. U kunt

hierbij denken aan ruimtedrukverschilbewaking,

deurtellers, drukverschilmeting over filters, tem-

peratuur- en luchtvochtigheidsmeting van toe-

en afvoerlucht en flowmeting van de hoeveelheid

ingeblazen en afgezogen lucht.

jaarlijkse controle en kalibratieSensoren die kritische parameters meten, dienen

jaarlijks gecontroleerd te worden op nauwkeu-



Stof tot nadenken?

verkrijgen en de juiste classificatie te verkrijgen

dient het luchtbehandelingssysteem, voor aan-

vang, aantoonbaar conform het ontwerp te zijn

ingeregeld op de relevante procesparameters en

gecontroleerd zijn op functionaliteit. KCC heeft

de expertise in huis om de installaties en dus de

grootte van het beschermende gebied te optima-

liseren en te classificeren. Daarnaast kan KCC

helpen bij het schrijven van het bijbehorende be-

heersplan.

het belang van een juiste integriteittest van hepa-filtersDe WIP geeft aan dat de eindfilters van de ope-

ratiekamer en de opdekruimte minimaal jaarlijks

aantoonbaar conform NEN-EN-ISO-14644-3

gecontroleerd worden op functioneren. In de

praktijk wordt de controle van de eindfilters

veelal uitgevoerd door het scannen met een par-

ticle counter onder het luchtverdeeldoek zonder

het aanbrengen kunstmatige vervuiling (testae-

rosol). Op deze wijze is de test niet normatief.

KCC Services voert de integriteittest uit conform

ISO 14644-3, dus met het toevoeren van belas-

ting over het filter (met aerosolgenerator) en het

scannen van het filtersysteem (met photome-

ter of particle counter). Hiermee worden even-

tuele lekkages opgespoord in het filtermedium,

de omkasting en de aansluitingen en dus de in-

tegriteit van het systeem aangetoond. De uitvoe-

rende meettechnici zijn gecertificeerd middels de

VCCN Cursus “Opleiding Cleanroom Testen en

Certificeren”. <

Door: Kropman

kcc helPt u Bij de imPlementAtie en uitvoering!

nieuwe Wip en vccn richtlijnen:

Kropman contamination controlKropman Contamination Control kan u o.a. op het ge-bied van Operatiekamers, Opdek- en CSA-ruimten, Isoleerkamers, Apotheekbereidings-ruimten en Labo-ratoria ontzorgen in Ontwerp & Adviestrajecten, Re-novatie- en nieuwbouw. Services:- Onderhoud HVAC, Meet-&Regeltechniek, Elektro-

technische- en proces Installaties;Metingen en kalibraties:- VCCN RL7 classificatie (o.a. beschermingsgraad);- Integriteittesten HEPA-filters conform ISO 14644-

3;- Deeltjesconcentratiemetingen conform GMP / ISO

14644-1;- Microbiologische metingen conform GMP / ISO

14698;- Hersteltijdmeting conform GMP / ISO 14644-3;- Drukverschilmeting, temperatuur en relatieve

vochtigheid;- Licht- en geluidssterkte;- Validatie veiligheidskabinetten, zuurkasten, etc.;- Kalibratie van sensoren.

Contactgegevens:www.kropman.nl/[email protected]+31(0)88 3344060

Kropman Contamination Control (KCC)

heeft als kennisbedrijf een bijdrage ge-

leverd aan de totstandkoming van de

nieuwe richtlijnen voor Operatiekamers en op-

dekruimten. Daarnaast heeft KCC deelgenomen

aan het technologie cluster van TNO waarin de

nieuwe meetmethodiek in de praktijk is getoetst.

aanpassing beheersplan en optiMaliseren bescherMD gebieDMet het verschijnen van de nieuwe WIP-richtlijn

voor OK’s en Opdekruimten (in november 2014)

dienen de Ziekenhuizen en (privé) Klinieken na

te denken over hun eigen beheersplannen en de

aanpassing daarvan. Het classificeren van de OK

in rust dient nu op basis van prestatie eisen uit-

gevoerd te worden conform de nieuwe VCCN

richtlijn 7 methode. Door het meten van de be-

schermingsgraad, de stofclassifcatie en de herstel-

tijd wordt bepaald of prestatieniveau 1 of 2 kan

worden gehaald.

Om een zo groot mogelijk beschermd gebied te


Door: Jacqueline Braaksma en

Jolien de Jong; pieterse terwel grevink.

Ontwerp en foto’s: EGM architecten

huisvesting

Van concept naar praktijk

potentiële flexibiliteit nog maar ten dele benut.

Dit komt onder andere doordat de druk op de

beschikbare capaciteit niet dermate hoog is, dat

het de gebruikers noodzaakt tot het maximaal

benutten van de beschikbare ruimte. Bovendien

stuurt het management niet actief op efficiënter

ruimtegebruik. In sommige andere ziekenhuizen

gebeurt dit wel, bijvoorbeeld door de huisvesting

door te belasten naar de gebruiker of weinig ge-

bruikte ruimten aan een ander toe te wijzen. Hier

liggen nog mogelijkheden tot verdere optimalisa-

tie van het ruimtegebruik.

heroverWeging kenniscentruM op afstanD Vanuit de gedachte om patiëntgebonden en niet-

patiëntgebonden activiteiten fysiek te scheiden

en daarmee de bijbehorende huisvesting flexi-

beler te kunnen inzetten, is in het JBZ een ken-

niscentrum met werkplekken gerealiseerd. In de

praktijk blijkt echter dat er door de zorgprofes-

sionals maar beperkt van dit kenniscentrum ge-

bruik wordt gemaakt.

Dit komt onder andere doordat er op dit mo-

ment voldoende ruimte beschikbaar is in het

spreekuurcentrum. Mogelijk komt het kennis-

centrum in een ander daglicht te staan wanneer

het aantal spreekuren in de toekomst toeneemt.

Maar ook veranderende werkwijzen geven aan-

leiding tot heroverweging van dit concept. Door-

dat bijvoorbeeld de administratietijd sinds de

invoering van het EPD meer over de dag wordt

verspreid, is de wenselijkheid om daarvoor een

Dit was ook het vertrekpunt voor de

nieuwe poliklinieken van het Jeroen

Bosch Ziekenhuis (JBZ), die sinds 2011

in gebruik zijn. Ruim 10 jaar na aanvang van de

planontwikkeling maken we samen de balans op.

Hoe functioneert dit polikliniekconcept in de

praktijk en wat kunnen we leren van het ruimte-

gebruik op de poliklinieken in het JBZ?

flexibiliteit Door stanDaarDisatie De poliklinieken zijn opgezet volgens een concept

van ruimtelijke standaardisatie. De flexibiliteit en

toekomstbestendigheid van dit concept heeft zich

al vóór de realisatie van de nieuwbouw bewezen

toen een optimalisatie in de polikliniekcapaci-

teit is doorgevoerd, wat heeft geresulteerd in het

schrappen van een bouwdeel. De standaardopzet

maakt het mogelijk de specialismen te herverde-

len zonder dat ingrijpende aanpassingen in het

ontwerp nodig zijn.

Het gebruik van de standaard spreek-/onderzoek-

kamers verschilt per specialisme en individuele

arts. Waar de één zich ogenschijnlijk moeiteloos

de nieuwe werkwijze met niet-persoonsgebon-

den spreek-/onderzoekkamers eigen heeft ge-

maakt, heeft de ander zich toch min of meer een

kamer toegeëigend. Dit sluit overigens niet uit dat

bij afwezigheid van de ‘hoofdgebruiker’ de kamer

door anderen wordt gebruikt.

De standaard opzet van de poliklinieken leidt dus

inderdaad tot flexibel ruimtegebruik, al wordt de

de WerkProceSSen in de zorg

zijn voloP in BeWeging. een

goede huiSveSting geeft oP

PASSende Wijze ruimte AAn

deze verAnderende

ProceSSen en Biedt de

mogelijkheid om het

ruimtegeBruik SteedS te

oPtimAliSeren.

evaluatie huisvestingsconcept poliklinieken jeroen bosch Ziekenhuis


likliniekgebied. Idealiter worden de werkplekken

ingepast in de standaardopzet van de spreek-/on-

derzoekkamers, zodat deze ruimten voor zowel

patiëntgebonden als niet-patiëntgebonden werk-

zaamheden kunnen worden ingezet. De flexi-

biliteit van de huisvesting blijft op deze manier

geborgd. Overigens worden niet alle activiteiten

strikt noodzakelijk op de polikliniek uitgevoerd.

Een callcenter of grote overlegruimte kan elders

worden gesitueerd, zodat deze ruimten door ver-

schillende specialismen en voor verschillende

doeleinden gebruikt kunnen worden.

processen ronDoM het spreekuur: van papier naar ictDe werkprocessen rondom ontvangst en af-

wikkeling van het spreekuur en bijbehorend

ruimtegebruik zijn volop in ontwikkeling. De

ontwikkeling en implementatie van nieuwe ICT-

toepassingen is hierin een belangrijke vertragen-

de dan wel katalyserende factor. Dit herkent u

wellicht uit uw eigen organisatie.

Op basis van nieuwe werkwijzen, ondersteund

door ICT, is in de nieuwbouw uitgegaan van een

hen toch juist een primaire drijfveer is om in een

ziekenhuis te werken. Al met al staat het kennis-

centrum tijdens kantooruren voor een groot deel

leeg. Arts-assistenten (AIOS) maken overigens

wel gebruik van het kenniscentrum en een deel

van de - oorspronkelijk voor medisch specialist

bedoelde - flexplekken wordt nu gebruikt door

stafmedewerkers.

Voorgaande leidt tot een andere visie op het

scheiden van patiëntgebonden en niet-patiënt-

gebonden activiteiten, waarbij de werkplekken

van specialisten worden opgenomen in het po-

werkplek in het kenniscentrum op te zoeken af-

genomen. De werkplekken in het kenniscentrum

zijn vormgegeven in een open setting. Mensen

hebben erg moeten wennen aan de afleiding en

geluidsoverlast die hiermee gepaard kan gaan.

Ook belemmert de fysieke afstand tussen spreek-

uurcentrum en kenniscentrum medewerkers om

snel te kunnen schakelen tussen patiëntgebonden

en niet-patiëntgebonden activiteiten, wat nade-

lig kan zijn voor de exploitatie. Daarnaast blijkt

dat de medewerkers in het kenniscentrum min-

der het gevoel hebben deel uit te maken van het

zorgproces rondom de patiënt, wat voor veel van

Flexibele opzetFlexibiliteit is een belangrijk uitgangspunt in het ontwerp van de spreekuurafdeling van het JBZ. Daar-bij is het doel om veranderingen in vraag en aanbod als gevolg van productiegroei (of krimp), technolo-gische ontwikkelingen en veranderende werkproces-sen op te kunnen vangen. Het gaat daarbij om zowel de uitbreidbaarheid als de veranderbaarheid van de huisvesting.Ten behoeve van de uitbreidbaarheid zijn, verspreid over de poliklinieken, multifunctionele ruimten opge-nomen. Het structuurplan is zodanig van opzet dat eventuele uitbreiding in de toekomst mogelijk is.De veranderbaarheid wordt geborgd door een hoge mate van ruimtelijke standaardisatie, van zowel de ruimten zelf (afmetingen, aansluitingen en in-richting), als de opzet van de polikliniek als geheel. Ruimten zijn bestemd voor het uitvoeren van een ac-tiviteit en worden niet toegewezen aan één persoon.

Ten tijde van de formulering van de uitgangspunten voor de nieuwbouw van het JBZ, ruim 10 jaar gele-den, was dit een nieuwe manier van denken. Van-daag de dag is de keuze voor maximale flexibiliteit op de polikliniek bijna vanzelfsprekend en wordt standaardisatie in steeds verdergaande mate ver-ankerd in het ontwerp voor nieuwe poliklinieken.


klaar voor De toekoMstDe ontwikkelingen in de zorg volgen elkaar in

razend tempo op. Met name op het gebied van

ICT lijken de mogelijkheden eindeloos. De im-

plementatie van nieuwe ICT-toepassingen en de

bereidheid en het vermogen van mensen om het

gedrag hierop aan te passen, zullen bepalend zijn

voor het tempo waarin de polikliniek verandert.

Het ruimtegebruik op de poliklinieken van het

JBZ bewijst de flexibiliteit en toekomstbesten-

digheid van het toegepaste polikliniekconcept.

De processen rondom het maken van vervolgaf-

spraken zijn nog in ontwikkeling en het gebruik

van het kenniscentrum leidt weliswaar tot een

heroverweging van dit concept, maar door de

flexibiliteit kan de huisvesting op verschillende

polikliniekconcept zonder fysieke balie. In de

praktijk bevindt het JBZ zich echter in een over-

gangsfase en wordt er gedeeltelijk nog gewerkt

met papieren dossiers en traditionele procedures

rondom vervolgafspraken. Om die reden is als-

nog een fysieke voorziening in het leven geroe-

pen, in de vorm van een werkmeubel in de wacht-

ruimte. Dit meubel voorziet tevens in de behoefte

aan een duidelijk herkenbare ontvangstlocatie,

die met het schrappen van de balie was komen

te vervallen. Het verschilt per specialisme hoeveel

activiteiten er aan dit meubel plaatsvinden. In

sommige gevallen lijkt het erop dat de klassieke

balie is teruggekeerd. In de loop van de tijd zullen

patiënten echter ook de vervolgafspraken steeds

vaker zelf gaan maken, aan de digitale systemen

waar ze nu al terecht kunnen voor wachttijdin-

formatie en aanmelding.

manieren worden ingezet, zonder dat daarvoor

ingrijpende aanpassingen nodig zijn.

Door het toepassen van flexibele huisvestings-

concepten creëert u voor uw organisatie de mo-

gelijkheid om optimaal op de veranderende zorg-

vraag in te spelen, nu en in de toekomst. <

huisvesting

Fysieke scheiding fronten backofficeOm de flexibiliteit van de huisvesting te bevorde-ren is een scheiding gemaakt tussen ruimten voor patiëntgebonden activiteiten en niet-patiëntgebon-den activiteiten. Voorwaardelijk voor het functio-neren van dit concept is dat de voorzieningen voor de niet-patiëntgebonden activiteiten goed en snel bereikbaar elders in het ziekenhuis zijn gesitueerd. Daarnaast zijn goed werkende ICT-voorzieningen een vereiste.

In het ontwerp voor het JBZ is deze scheiding vorm-gegeven door middel van een kenniscentrum met werkplekken voor specialisten, vergader-. ontmoe-tings- en onderwijsfaciliteiten. Dit kenniscentrum komt tevens tegemoet aan een ander belangrijk uit-gangspunt: kennisuitwisseling en ontmoeting.

Polikliniek zonder balieDe ambitie van het JBZ is een digitaal ziekenhuis. De klassieke balie die veelal functioneert als het administratieve centrum van een papieren work-flow rond statussen, ponsplaatjes en allerhande formulieren, heeft plaatsgemaakt voor een mo-derner concept. Digitale beschikbaarheid van in-formatie, intelligente planningsprogrammatuur en een meer op de klant gerichte benadering van de medewerkers moeten de basis vormen voor een ef-ficiënter en klantvriendelijker afsprakensysteem. Patiënten kunnen via digitale systemen zelfstan-dig, eventueel onder begeleiding van een gast-vrouw, hun aanmelding en afspraken organiseren.

“Het ontwikkelen en realiseren van flexibele huis-vestingsconcepten blijft wat mij betreft de grote uitdaging bij nieuwbouwplannen in de zorg. Wij bouwen voor zeer lange periodes tot wel 40 jaar, waarbij wij nu al weten dat de organisatie van morgen er anders uitziet dan die van vandaag. Met trots constateer ik dat het ontwikkelde polikliniek-concept in hoge mate toekomstbestendig is. Groei en krimp van de polikliniekfuncties zijn in onze nieuwbouw uitstekend op te vangen. Mijn stelling is: kijk bij huisvestingsvraagstukken kritisch naar de omvang, maar bezuinig nooit op flexibiliteit.”

Peter Langenbach, Raad van Bestuur Jeroen Bosch Ziekenhuis


www.vanguardhs.com+31 6 5478 5876

Vanguard Healthcare is een pionier in het leveren van flexibele faciliteiten en steunt Europese zorginstellingen met de levering van innovatieve, mobiele gezondheidszorg oplossingen.

Voor het vinden van meer informatie of het verkrijgen van een toegespitste aanbieding kunt u onze website bezoeken via:

Een veranderende zorgvraag, vraagt om een flexibele levering van gezondheidszorg

Of uw ziekenhuis nu een tijdelijke capaciteitsverhoging moet doorvoeren, capaciteit moet onderhouden tijdens renovatie werkzaamheden of moet reageren op onvoorziene calamiteiten, Vanguard kan een snelle en toegespitste oplossing leveren. Onze meer dan 37 algemene en specifieke units kunnen assistentie leveren bij tal van capaciteitsvragen. Een greep uit onze mogelijkheden:

• Standaard en laminaire flow operatiekamers (Klasse 1 en 2)• Verpleegunits met 8 bed-plaatsen en utiliteit ruimtes• Stand-alone endoscopie suites• Stand-alone dag-chirurgie suites• Stand-alone klinieken

Win nueen Kleine Geweldenaar

WASMACHINE!

Ter waarde van

€ 3.871,-

*Besparing in euro’s exclusief 21% BTW en afhankelĳk van het aangeschafte type apparaat. Bĳ een gecombineerde aanschaf van 2 of 3 apparaten profiteert u van een extra TRI-bonus 2 of 3. Er dient een aanvraagformulier te worden ingevuld. Meer informatie en de voorwaarden over de TRI-bonus actie vindt u op www.miele-professional.nl/TRIatlon Geldig zolang de voorraad strekt! Actieperiode: 30 maart tot en met 26 juni 2015.

WasTRIatlonDrie disciplines voor een perfecte wasgoedfinish.Winnaar van de Ironman Hawaii Faris Al-Sultan maakt doorstart met Miele Professional!

Bespaar nu tot € 3.500,– met de TRI-bonus!*

Informatie over de apparaten van 6,5 tot 32 kg die onder de actie vallen en over de prĳsvraag op:

www.miele-professional.nl/TRIatlon

Sym

bolb

ild


risicobeheersing

Aansprakelijkheid van de opdrachtgever

overeenkoMst en voorWaarDen in De bouWDe bouw van een ziekenhuis kwalificeert juri-

disch gezien onder de “aanneming van een werk.”

Het Burgerlijk Wetboek kent in Boek 7 een spe-

ciale regeling rond de aanneming van werken 1).

Deze regeling is niet heel uitgebreid. Wanneer

enkel gebruik wordt gemaakt van de regeling uit

het Burgerlijk Wetboek, is het dus verstandig dat

de opdrachtgever en de aannemer een zeer uit-

gebreide overeenkomst opstellen, waarin alle ele-

menten uit het bouwproces worden beschreven.

Dit vergt over het algemeen veel voorbereidings-

tijd. In de praktijk wordt daarom veelal gebruik

gemaakt van de UAV. Dit zijn gestandaardiseerde

algemene voorwaarden, die een zeer uitgebrei-

de regeling bevatten rond het tot stand brengen

van een werk, zoals een ziekenhuis. Anders dan

de regeling in het Burgerlijk Wetboek bevatten de

UAV uitgebreide bepalingen rond de verantwoor-

delijkheden van de opdrachtgever en de aanne-

mer, betalingen en garanties. Wanneer de UAV in

de overeenkomst van toepassing is verklaard, gaat

deze regeling in beginsel voor op de wettelijke re-

geling.

De UAV

De UAV zijn tot stand gekomen in een samen-

werking tussen de overheid en het bedrijfsleven.

Wanneer het bouwproces helemaal

volgens plan verloopt, zal dit door-

gaans ook het geval zijn. Daarnaast

zou er dan ook sprake moeten zijn van een tij-

dige oplevering van het ziekenhuis. De praktijk

is echter weerbarstiger dan dat. Een bouwproces

kan gepaard gaan met onverwachtse wendingen.

Ook nadat het ziekenhuis is opgeleverd, blijkt in

de praktijk dat de gebruiker nog geconfronteerd

kan worden met zaken als gebreken.

De oplevering is een cruciaal moment in het

bouwproces. Dit is hét moment waarop de op-

drachtgever kan controleren of dat wat de aan-

nemer heeft afgeleverd helemaal volgens afspraak

is. Wat kan de opdrachtgever doen om ervoor te

zorgen dat het proces van de oplevering goed ver-

loopt? Daarop wordt in dit artikel ingegaan. Er

wordt aandacht besteed aan de actieve houding

die daarbij van de opdrachtgever wordt gevergd.

Daarnaast komen de zogenaamde “verborgen ge-

breken” ter sprake: gebreken die zich pas na de

oplevering van het ziekenhuis manifesteren. Wat

kan een opdrachtgever doen als sprake is van een

verborgen gebrek?

Bij de bespreking van de oplevering wordt aan-

dacht besteed aan de regeling hieromtrent, zoals

opgenomen in het Burgerlijk Wetboek en die in

de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor

de uitvoering van werken en van technische in-

stallatiewerken (“UAV”).

Door: mr. Corinne Netjes,

juridisch adviseur AT Osborne Legal

Bij de reAliSAtie vAn een

geBouW iS het BelAngrijk dAt

volgenS het ontWerP Wordt

geBouWd. dit geldt ook

zeker Bij de reAliSAtie vAn

een comPlex geBouW AlS een

ziekenhuiS.

opleveren van vastgoed

1)Burgerlijk Wetboek Boek 7, Titel 12, Afdeling 1.


geven of het werk voldoet aan zijn eisen. Wan-

neer de opdrachtgever constateert dat het werk

op onderdelen niet voldoet aan zijn eisen, worden

deze tekortkomingen, ook wel ‘opleverpunten’

genoemd, opgenomen in een proces-verbaal. De

aannemer dient vervolgens een redelijke termijn

te worden geboden om de geconstateerde gebre-

ken te herstellen 4). Pas wanneer de opdrachtgever

het werk heeft geaccepteerd is sprake van een vol-

tooide oplevering.

Oplevering en de UAV 2012

Ook in de UAV 2012 is een uitgebreide opleve-

ringsprocedure opgenomen 5). Deze regeling is

uitgebreider dan hetgeen hierover is opgenomen

in het Burgerlijk Wetboek. De opleveringspro-

cedure uit de UAV 2012 bestaat uit drie delen.

De opleveringsprocedure begint met de gereed-

melding, wordt gevolgd door de opneming door

de vertegenwoordiger van de opdrachtgever en

wordt na goedkeuring door de opdrachtgever af-

gesloten door de oplevering van het werk. In de

UAV 2012 wordt gesproken van opneming door

de vertegenwoordiger van de opdrachtgever, om-

dat de UAV 2012 uitgaat van directievoering: de

opdrachtgever wijst één of meer personen aan die

namens hem het bouwproces zal c.q. zullen mo-

nitoren. Dit is een regeling die het Burgerlijk Wet-

boek niet kent. Daarnaast spreken de UAV 2012

van “opneming” in plaats van “keuring.”

Net als in het Burgerlijk Wetboek kan ook op ba-

sis van de UAV 2012 een werk stilzwijgend geac-

cepteerd worden. Van een stilzwijgende acceptatie

is, net als bij toepasselijkheid van het Burgerlijk

Wetboek, sprake wanneer het werk niet tijdig op-

genomen (gekeurd) wordt of de resultaten van de

opname niet tijdig aan de aannemer worden me-

degedeeld.

Anders dan het Burgerlijk Wetboek kent de UAV

2012 een bepaling die aangeeft wanneer een werk

opgenomen moet worden, zodat ook bepaald kan

worden of sprake is van een tijdige opneming. Op

werk op te leveren 2). De oplevering bestaat uit

twee delen. Eerst geeft de aannemer aan de op-

drachtgever aan dat hij het werk overeenkom-

stig de inhoud en strekking van de overeenkomst

heeft voltooid en ter beschikking stelt aan de op-

drachtgever. Vervolgens zal de opdrachtgever het

werk accepteren, als het werk voldoet aan hetgeen

hierover in de overeenkomst is opgenomen.

Voordat de opdrachtgever echter overgaat tot ac-

ceptatie krijgt hij de mogelijkheid om het werk

te keuren. De keuring dient binnen een redelijke

termijn uitgevoerd te worden 3). Het is belangrijk

dat de opdrachtgever dan ook daadwerkelijk in

actie komt. Wanneer de keuring namelijk niet of

niet binnen een redelijke termijn wordt uitge-

voerd, mag de aannemer ervan uitgaan dat het

werk stilzwijgend door de opdrachtgever is ge-

accepteerd. Ook wanneer de opdrachtgever het

werk wel binnen een redelijke termijn heeft ge-

keurd, maar vervolgens niet binnen een redelijke

termijn zijn bevindingen over de keuring aan de

aannemer doorgeeft mag de aannemer uitgaan

van een stilzwijgende acceptatie. Wat een rede-

lijke termijn is, is geheel afhankelijk van de om-

standigheden van het geval. Als het om een werk

gaat dat eenvoudig gekeurd kan worden, zal de

redelijke termijn vrij kort zijn. Bij een werk dat

complexer van aard is, zoals een ziekenhuis, zal de

redelijke termijn doorgaans langer zijn.

De opdrachtgever mag tijdens de keuring aan-

Hierbij is gestreefd naar een in de praktijk werk-

bare regeling, die rekening houdt met het belang

van de opdrachtgever enerzijds en het belang van

de aannemer anderzijds. De UAV zijn verschillen-

de malen herzien. De laatste herziening dateert

van 2012, waardoor gesproken wordt van de UAV

2012. In deze bijdrage wordt daarom uitgegaan

van de UAV 2012.

De UAV 2012 kunnen van toepassing worden

verklaard op de aannemingsovereenkomst met

de aannemer. De regeling is algemeen bekend en

gaat al heel wat jaren mee, waardoor opdrachtge-

vende en bouwende partijen vertrouwd zijn ge-

raakt met de inhoud ervan. Hierdoor kan con-

tractvorming tussen de opdrachtgever en de

aannemer over het algemeen eenvoudiger plaats-

vinden.

cruciaal MoMent: De opleveringIn het bouwproces is de oplevering van het ge-

bouw een cruciaal moment. De opdrachtgever

krijgt namelijk de mogelijkheid om het gebouw

te keuren. Rond de oplevering en tijdens de keu-

ring wordt zowel in de regeling uit het Burger-

lijk Wetboek als in de UAV 2012, oplettendheid

en een actieve houding van de opdrachtgever ge-

vraagd. Tussen beide regelingen bestaan echter

wel verschillen.

Oplevering en het Burgerlijk Wetboek

Op grond van het Burgerlijk Wetboek is één van

de hoofdverplichtingen van de aannemer het

bij de realisatie van een gebouw is het belangrijk dat volgens het ontwerp wordt gebouwd. Dit geldt ook zeker bij de realisatie van een complex gebouw als een ziekenhuis.

2) Dit volgt uit artikel 7:750 lid 1 Burgerlijk Wet-

boek.3) Dit geldt op basis van artikel 7:758 Burgerlijk

Wetboek.4) Dit vloeit voort uit artikel 7:759 Burgerlijk Wet-

boek.5) De opleverprocedure is opgenomen in §9 UAV

2012.


Op grond van de UAV 2012 is het werk opgele-

verd, zodra het werk is goedgekeurd. De dag van

goedkeuring geldt dan als dag van oplevering.

gevolgen van De opleveringAan de oplevering zijn verschillende rechtsgevol-

gen verbonden. Een eerste gevolg van de opleve-

ring is, dat de opdrachtgever aan de aannemer de

laatste betalingstermijn dient te voldoen. Wan-

neer de oplevering later plaatsvindt dan vooraf

overeengekomen, kan dit ook betekenen dat de

aannemer aan de opdrachtgever een schadever-

goeding of boete is verschuldigd. En wanneer

de aannemer contractueel verplicht was om het

werk te verzekeren, loopt die plicht ten einde bij

oplevering van het werk.

Het belangrijkste rechtsgevolg van de oplevering

is evenwel de risico-overgang: wanneer het werk

door de aannemer is voltooid, aan de opdrachtge-

ver ter beschikking is gesteld en vervolgens door

de opdrachtgever is geaccepteerd, dus na opleve-

ring, is zowel op basis van het Burgerlijk Wetboek

grond van de UAV 2012 moet een opneming in

beginsel plaatsvinden binnen acht dagen na de

datum waarop de aannemer heeft aangegeven

dat het werk voltooid zal zijn. Vervolgens dient

aan de aannemer weer binnen acht dagen te wor-

den medegedeeld of het werk is goedgekeurd of

niet. Wanneer het werk niet is goedgekeurd, dient

daarbij ook aangegeven te worden waarom goed-

keuring wordt onthouden. Wanneer het werk

slechts kleine gebreken of tekortkoming vertoont,

die snel kunnen worden hersteld, is dit geen re-

den om goedkeuring te weigeren. Wanneer het

werk in eerste instantie is afgekeurd en een her-

opneming dient plaatsvinden, gelden weer de-

zelfde termijnen.

De gegeven termijnen bieden duidelijkheid: het

is helder binnen welke termijn er actie van of na-

mens de opdrachtgever wordt verwacht. Ook hier

geldt: stilzitten is accepteren. Dat stilzitten ver-

strekkende nadelige gevolgen kan hebben voor

de opdrachtgever, wordt in de volgende paragraaf

nader toegelicht.

als de UAV 2012 sprake van risico-overgang. Dit

houdt in dat het werk vanaf het moment van de

oplevering en in de staat waarin het zich op dat

moment bevindt voor rekening komt van de op-

drachtgever. Echter, ook hier zijn tussen beide re-

gelingen verschillen te onderscheiden.

Gevolgen op grond van het Burgerlijk Wetboek

Na oplevering is de aannemer niet meer verant-

woordelijk – en dus aansprakelijk – voor gebre-

ken die de opdrachtgever redelijkerwijs had kun-

nen opmerken tijdens de keuring, zo bepaalt het

Burgerlijk Wetboek 6). Welke gebreken de op-

drachtgever redelijkerwijs had kunnen opmer-

ken, is geheel afhankelijk van de deskundigheid

van de opdrachtgever.

De aannemer is ook ontslagen van zijn aanspra-

kelijkheid wanneer (i) de opdrachtgever niet of

niet tijdig gebruik heeft gemaakt van de mo-

gelijkheid om het werk te keuren of (ii) de op-

drachtgever de resultaten van de keuring niet of

niet tijdig aan de aannemer heeft medegedeeld.

Met andere woorden: ook bij een stilzwijgende

acceptatie is sprake van risico-overgang. Hier-

van dienen de gebreken en tekortkomingen die

de opdrachtgever vóór de oplevering had kunnen

onderkennen, maar niet heeft onderkend, te wor-

den onderscheiden. Voor die gebreken en tekort-

komingen blijft de aansprakelijkheid van de aan-

nemer bestaan.

Hieruit blijkt dat stilzitten en onoplettendheid

van de opdrachtgever in de opleveringsfase grote

gevolgen kan hebben. De opdrachtgever kan dan

immers geconfronteerd worden met gebreken,

waarvoor hij de aannemer niet meer kan aan-

spreken. Dit kan vervolgens kosten met zich mee

brengen, die voor rekening van de opdrachtgever

blijven.

Gevolgen op grond van de UAV 2012

Ook op grond van de UAV 2012 is de aannemer

na oplevering niet meer aansprakelijk voor het

werk dat hij heeft vervaardigd 7). Hierop geldt een

uitzondering. Wanneer sprake is van een gebrek,

dat is toe te rekenen aan de aannemer en dat on-

danks nauwlettend toezicht in de uitvoering of de

opneming niet door de opdrachtgever onderkend

had kunnen worden, kan de aannemer toch aan-

risicobeheersing

De bouw van een ziekenhuis kwalificeert juridisch gezien onder de “aanneming van een werk.” bouw laurentius Ziekenhuis roermond.

6) Dit geldt op basis van artikel 7:758 lid 3 Burger-

lijk Wetboek.7) Dit vloeit voort uit § 12 UAV 2012.

Aan de oplevering zijn verschillende rechtsgevolgen verbonden.


sprakelijk zijn. Wanneer de opdrachtgever de aannemer aansprakelijk wilt stel-

len, moet hij dit wel binnen een redelijke termijn na ontdekking van het gebrek

doen.

De UAV 2012 geeft ook een termijn waarbinnen een eventuele rechtsvordering

hieromtrent moet worden ingesteld. De rechtsvordering dient binnen 5 jaar na

de ontdekking van het gebrek te worden ingesteld. Er geldt een termijn van 10

jaar wanneer het gebouw geheel of gedeeltelijk is ingestort of niet meer te ge-

bruiken is voor haar bestemming, tenzij er zeer kostbare maatregelen worden

getroffen. Met andere woorden: wanneer het gebouw binnen 10 jaar na opleve-

ring niet meer als ziekenhuis te gebruiken is, door instorting of andere oorza-

ken, kan een vordering tegen de aannemer nog succes hebben.

De verplichting van de opdrachtgever om gebreken te onderkennen is onder de

UAV 2012 veel ruimer dan onder de regeling in het Burgerlijk Wetboek het geval

is. Deze verplichting geldt namelijk niet alleen tijdens de opneming, maar ook

tijdens de gehele uitvoeringsperiode. Immers, slechts voor gebreken die ‘on-

danks nauwlettend toezicht in de uitvoering of opneming niet onderkend had-

den kunnen worden’ blijft de aannemer aansprakelijk. Dit is een groot verschil

met de regeling uit het Burgerlijk Wetboek. Het vraagt niet alleen tijdens de

opneming van de het werk, maar ook tijdens de uitvoeringsfase een zeer actieve

houding van de opdrachtgever. De opdrachtgever dient immers tijdens de uit-

voering ook in de gaten te houden of de aannemer wel volgens afspraak bouwt.

praktische aanDachtspuntenDe regelingen rond de oplevering in zowel het Burgerlijk Wetboek als de UAV

2012 bieden de opdrachtgever een aantal praktische lessen.

Het is voor de opdrachtgever ten eerste zeer belangrijk dat hij actief betrokken is bij

het bouwproces en bij de oplevering. Stilzitten is eigenlijk geen optie. Bij toepas-

selijkheid van de UAV 2012 geldt dit nog meer dan bij toepassing van de regeling

uit het Burgerlijk Wetboek. Om die actieve houding te bevorderen is het belang-

rijk om een goede en open communicatie met de aannemer te hebben. Wanneer

de opdrachtgever een directie aanstelt, is het raadzaam om op regelmatige basis

overleg te voeren met de directievoerder. De opdrachtgever kan zich op die ma-

nier door een deskundige laten bijpraten over de voortgang van het bouwproces.

Een goede communicatie tussen de aannemer en de opdrachtgever, dan wel

de opdrachtgever en de directievoerder kan bevorderd worden door een goede

verslaglegging van de vergaderingen die er gehouden worden. De opdrachtgever

doet er goed aan alle betrokkenen een uittreksel van het verslag ter beschikking

te stellen, waarna het verslag in een volgende vergadering vastgesteld kan wor-

den. Op die manier is de kans op miscommunicatie kleiner.

En last but not least: de opdrachtgever dient gebreken direct na constatering

te melden. Immers: wanneer een opdrachtgever dat niet tijdig doet kan dit tot

gevolg hebben dat de aannemer niet meer aansprakelijk kan worden gesteld. <

De nieuwe SPEED bedrĳfsafwasautomaten

Alleenbĳ Miele

Bedrĳfsafwasautomaten met verswatersysteem!• Kortste programmaduur 5 minuten•

beladingsniveau‘s• Geschikt voor twee korven 500 x 500 mm• Reiniging conform HACCP DIN 10512

Info: (0347) 37 88 84www.miele-professional.nl

www.mĳnvaatwasserkiezen.nl

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Één complete zorg informatiecockpit

Actuele, juiste en complete

informatie door:

De zorgsector heeft grote behoefte aan juiste, actuele en complete informatie, waarbij kostenverlaging, efficiency, distributie verbetering en toegankelijkheid een belangrijke rol spelen.

flexibel

minder zoeken één centrale cockpit

distributie-verbeterd

kostenbesparend veilig toegankelijk 24/7

Papierloos vanaf dag één www.i-fourc.nl/zorg

Overal en altijd beschikking over uw medische zorgdossiers.

digitaliseren

extern archiefbeheer

ICT oplossingen

Virtual File


ict

Zorgeloos WiFi Netwerk

Iedereen met een smartphone, tablet of com-

puter, die deze draadloos wil aansluiten op

een netwerk is wel bekend met het tot stand

brengen van een WiFi-verbinding. Uit de be-

schikbare, open of beveiligde, accespoints (AP’s)

wordt een keuze gemaakt en de verbinding tot

stand gebracht. Bij een zorginstelling waarbij een

veelheid van apparatuur verbonden moet wor-

den en deze ook nog vaak mobiel wordt gebruikt,

is het steeds handmatig verbinden met het net-

werk door gebruikers geen werkzame optie meer.

In feite verlangen de professionals in een zorgin-

stelling een ‘Zorgeloos WiFi Netwerk’, dat hen

onmerkbaar volgt.

Tijdens het congres Digitalisering in de Zorg pre-

senteerde Meru Networks hun technische oplos-

singen voor een “flexibel en veilig WiFi netwerk

voor patiënt en personeel”. In het eerste deel van

dit artikel worden een aantal technische opties

besproken, waarna er een beschrijving volgt over

een praktijktoepassing in de zorginstelling Cu-

raMare.

gecentraliseerD en gevirtualiseerD netWerk Door verschillende AP’s met gedeeltelijk over-

lappend bereik te configureren op verschillende

kanalen, werd aanvankelijk interferentie voor-

komen. Maar bij toename van het aantal AP’s en

de beperking van het aantal beschikbare kanalen,

kan het voorkomen dat AP’s, opererend op een-

zelfde kanaal, elkaar gaan overlappen en er inter-

ferentie ontstaat. Om problemen van deze zoge-

naamde “co-channel interferentie” te voorkomen

maakt Meru gebruik van single channel architec-

tuur.

Bij ‘Virtual Cell’ Technology behoeven gebruikers

(clients) geen keuze meer te maken uit verschil-

lende AP’s. De keuze van het AP wordt gemaakt

door de (virtuele) controller van het netwerk en

wordt niet meer door de clients zelf geïnitieerd.

Clients zien maar één AP en zonder dat ze daar

iets van merken worden ze overgezet tussen ver-

schillende accespoints, (afbeelding 1). De gecen-

traliseerde controller draagt daarbij zorg voor een

naadloze aansluiting en een uitgebalanceerd net-

werk.

Een virtueel eigen accespoint (‘Virtual Port’) is

een volgende stap, waarbij de gewenste, techni-

sche specificaties van de poort worden gedefi-

nieerd en (plaats onafhankelijk) worden gega-

randeerd. Deze virtuele poort is voor de client

eigenlijk een ‘privé verbinding’ met vaste specifi-

caties en lijkt zodoende op een bekabelde aanslui-

ting op een netwerk switch.

Door: Leo van Namen en

Karel Taal (WiFi Experts, case CuraMare)

het AAntAl APPArAten dAt viA

Wifi verBonden moet Worden

met het netWerk vAn een

zorginStelling neemt

forS toe. hierAAn dient

de netWerk-Architectuur

AAngePASt te zijn, WAArBij

voorkomen Wordt dAt er

interferentie tuSSen verSchil-

lende AcceSS PointS oPtreedt

en er moet voldoende Per-

formAnce Worden

Behouden.


lagen toe te wijzen aan verschillende applicaties

of gebruikers. Specifiek voor toepassingen in de

gezondheidszorg is een opsplitsing te maken in

3 categorieën: Life Critical, Mission Critical en

Consumer Critical, (afbeelding 4).

Life Critical is de eerste en ‘zwaarste’ categorie

waar onder andere in vallen: bewakingsappara-

tuur, telemetrie en infuuspompen.

Mission Critical is de laag waar apparatuur wordt

verbonden zoals tablets (met bijvoorbeeld EPD),

robots, verpleegkundigenoproep, telefonie, sen-

afgebakenDe netWerkcapaciteit per gebruikersgroep De besproken single channel architectuur zal

vaak volstaan voor het faciliteren van een com-

pleet dekkend netwerk. Voor eventueel gewenste

extra capaciteit kunnen daarnaast niet gebruikte,

maar wel beschikbare, kanalen worden ingezet.

Deze ‘channel layering’, (afbeelding 3), is te ver-

gelijken met een aantal op elkaar gestapelde swit-

ches. Tussen deze verschillende lagen kan de ca-

paciteit worden verdeeld. Een andere optie is de

soren voor temperatuurbewaking van medicijn-

koelingen en/of warmwatervoorzieningen, loca-

tiebepalingssystemen voor medische apparatuur

en inventaris of voor dwaaldetectie bij patiënten.

Consumer Critical betreft patiënt en familie,

waarbij aan bod komen: TV, Infotainment, Inter-

net en BYOD (Bring your Own Device) voor het

aansluiten van telefoons, tablets en laptops.

Wat betreft beschikbaarheid, stabiliteit, capaci-

teit en beveiliging voldoet de laag met Life Cri-

tical applicaties vanzelfsprekend aan de zwaar-

ste eisen. Bij de Consumer toepassingen kunnen

gasten worden toegelaten via autorisatie en met

monitoring, en het gebruik kan worden beperkt.

Bij het managen van de toegang tot het netwerk

wordt onderscheid gemaakt tussen de (4) mo-

gelijke combinaties van bekende/onbekende ge-

bruikers en apparatuur.

Afhankelijk van gebruik in de cure of de care

sector verschilt de toepassing van de besproken

technologieën. In de cure sector is de dichtheid

van gebruikers hoger (grote staf, apparatuur, in-

terne patiënten, poliklinische patiënten en bezoe-

kers) en Life Critical toepassingen kunnen aan-

wezig zijn.

Bij het care segment ligt de nadruk op Mission

Critical en Consumer Critical applicaties voor

een lagere dichtheid van gebruikers (kleinere staf

en minder patiënten), eventueel aangevuld met

speciale voorzieningen voor de extramurale zorg.

Laatstgenoemde situatie geldt voor het volgende

praktijkvoorbeeld, uit de care-instelling CuraMa-

re.

DraaDloos roaMen verbinDenDe factorCuraMare biedt het volledige pallet aan zorg van-

uit het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis, de ver-

schillende care-locaties en via de thuiszorgdienst-

verlening. In het ziekenhuis maakt CuraMare al

geruime tijd gebruik van draadloze technologie

om personeel en patiënten, die gebruik maken

van smartphones en tablets, toegang te geven tot

medische gegevens en het Internet. De zorginstel-

ling heeft recentelijk ook een draadloos netwerk

uitgerold op de woonzorglocaties om zorgverle-

ners, bewoners en bezoekers nog beter te facilite-

ren en van dienst te kunnen zijn.

Wifi binnen een care-oMgevingCuraMare had een aantal eisen waaraan het

draadloze netwerk moest voldoen. Kees van Stra-

ten, manager ICT bij CuraMare, legde een aantal

ict

afbeelding 1: virtual cell.

afbeelding 2: virtual port.

afbeelding 3: channel layering.


leveranciers onder de loep om te bepalen welke

oplossing het beste bij de specifieke behoeften

paste:

- Veilige toegang tot het Elektronisch Cliënten

Dossier (ECD) voor zorgverleners en bewo-

ners;

- Ononderbroken verbinding met het netwerk,

ook als zorgverleners of bewoners zich ver-

plaatsen binnen een woonzorglocatie;

afbeelding 4: channel layering in de zorg.

- Roamen tussen locaties om ervoor te zorgen

dat medewerkers niet voor iedere locatie an-

dere inloggegevens hoeven te gebruiken;

- Gescheiden netwerktoegang zodat zowel zorg-

verleners, bewoners als bezoek toegang tot het

draadloze netwerk kunnen krijgen en tegelij-

kertijd de veiligheid van medische en cliënt-

gegevens gewaarborgd blijft;

- Ondersteunen Bring Your Own Device

(BYOD) zodat nu en in de toekomst alle mo-

biele toestellen probleemloos draadloos ver-

binding kunnen maken.

Een voordeel van het draadloze netwerk dat Cu-

raMare op de verschillende locaties heeft uitge-

rold, is dat zorgverleners probleemloos kunnen

roamen. Dit betekent dat medewerkers die op

verschillende locaties werken met dezelfde in-

loggegevens toegang krijgen tot het netwerk van

CuraMare. Uniformiteit en gebruiksgemak staan

hier centraal.

CuraMare ontsluit via WiFi een aantal toepassin-

gen die belangrijk zijn binnen de diensten die de

zorginstelling aan bewoners biedt. Zo kunnen cli-

enten via het draadloze netwerk en met hun mo-

biele apparaten naar hun web-radio’s luisteren of

care-telefoons aansluiten. Ook mensen die op be-

zoek komen, kunnen eenvoudig gebruik maken

van het Internet. In de toekomst zullen bewoners

verder in staat zijn om draadloos toegang te krij-

gen tot de zorgportal van CuraMare zodat ze zelf

overzicht kunnen houden over de zorg die zij ge-

nieten en wensen. <

Als huisvestingsadviseur in de gezondheidszorg kennen wij de uitdagingen waarvoor uw organisatie

de komende jaren staat. Als geen ander doorzien wij welke impact deze ontwikkelingen hebben op uw

werkprocessen en zijn wij in staat deze samen met u adequaat te vertalen naar toekomstbestendig vastgoed.

huisvesting met zorg

www.ptg-advies.nl


Door: Vanguard Healthcare

tijdelijke huisvesting

Mobiele operatiekamers ingezet tijdens renovaties

overAl in nederlAnd Beginnen

vAStgoedmAnAgerS vAn ziekenhuizen en

ingenieurS ruim een jAAr vAn te voren met

het voorBereiden vAn renovAtieProjecten.

Afgelopen december publiceerde FMT het onderzoek “Zorgmarkt in

beeld”, waarin naar voren kwam dat ongeveer 20% van de zorgfaci-

liteiten te maken zal krijgen met renovatie- en moderniseringspro-

jecten (Bron: duurzaamgebouwd.nl).

In veel gevallen zijn deze werkzaamheden onderdeel van geplande preven-

tieve onderhoudsprogramma’s. Het gaat vaak om schilderwerk, installatie

of vervanging van inrichting, leidingen, brandalarmen of noodverlichting

of om maatregelen op het gebied van brandveiligheid.

Mobiele ZorgfaciliteitenVoor de ziekenhuizen die een renovatie van hun operatiekamer op de plan-

ning hebben staan, worden de mobiele zorgfaciliteiten die Vanguard Health-

care overal in Europa aanbiedt steeds meer gezien als dé oplossing. Ze zor-

gen ervoor dat tijdens een renovatie op een snelle en simpele manier de

patiënten die een operatie moeten ondergaan, kunnen worden opgevangen.

interieur van een mobiele ok.


Ieder contract is anders. In Oostburg gebruikte het ZorgSaam Zeeuws

Vlaanderen Ziekenhuis mobiele faciliteiten om tijdens een renovatieproject

900 patiënten chirurgisch te behandelen.

Elders in Nederland kon een vooraanstaand behandelcentrum, Kliniek

Klein Rosendael, haar renovatieprogramma verkorten van 22 weken tot 12

weken, dankzij de inzet van een mobiele operatiekamer.

Ideaal voor vastgoedmanagers

“Voor vastgoedmanagers zijn mobiele oplossingen ideaal, omdat ze snel

kunnen worden geleverd en weinig ruimte en technische voorbereiding ver-

eisen. Daarnaast staan ze er enkel zolang hun inzet noodzakelijk is en daarna

heeft het ziekenhuis direct zelf weer de beschikking over de ruimte,” legt Rob

van Liefland, Vanguards specialist voor de Europese markt, uit.

Ideaal voor medisch personeel

“Voor het medisch personeel zijn ze ideaal, omdat ze komen te werken in

een moderne operatiekamer die grotendeels overeenkomt met de ruimte

waarin ze normaal gesproken in werken. Voor het management hebben ze

het voordeel dat de patiëntenstroom ook tijdens de renovatie onverminderd

doorgaat en er dus niet wordt ingeboet op inkomsten”.

Toen de Haaglandenkliniek te maken kreeg met waterschade, was Vanguard

binnen vijf dagen na het eerste telefoontje ter plaatse. Dr. J.F.A. van der

Werff, directeur van de kliniek, zegt daarover: “We hadden al wel gehoord

over het succes van de mobiele faciliteiten van Vanguard, maar we wisten

nog niet hoe snel de oplossing zou kunnen worden geboden. Vanguard heeft

onze verwachtingen echter overtroffen en ons in staat gesteld om door te

gaan met de behandeling van onze patiënten.” <

Meer informatie:

www.vanguardhs.com/nl

Contact Vanguard: Rob van Liefland

T: 0800 0232294

E: [email protected]

twee mobiele ok-units opgesteld in oostburg.


nvtg info

Samenwerking basis voor succes

congressen. Ik vind dat niet belangrijk voor het

welslagen van onze congressen, maar wel voor

de actuele kennis van onze leden. Ik ben er van

overtuigd ben dat NVTG-congressen inhoudelijk

van een dermate hoog niveau zijn dat elk instel-

lingslid er aan zou moeten deelnemen. Nu wordt

deelname vaak alleen bepaald door de al dan niet

(te) volle agenda.

Terug naar het onderwerp samenwerking. Het

bestuur van de NVTG is van mening dat we niet

voortdurend zelf het wiel moeten uitvinden. We

werken daarom intensief samen met verenigin-

gen als TVVL, NVDO, ISSO en FMN. Recent is

het voorzittersoverleg van deze organisaties weer

gestart. Doel is inzicht te krijgen in hetgeen waar-

op de verenigingen zich richten, op wat je samen

kunt aanpakken en om in beeld te krijgen wat je

van elkaar kunt leren. In komende columns zal ik

verder op dit onderwerp ingaan. <

“health care engineer”. Daar kun je dan als ver-

eniging hard aan trekken om dat voor elkaar te

krijgen, maar dan wordt dat een moeilijk verhaal.

Anders is het wanneer je in breed Europees ver-

band zoiets aanpakt. Tijdens het congres van de

Europese koepelorganisatie IFHE Europe in Fin-

land, was dit een belangrijk onderwerp op de

agenda. Ik ben er van overtuigd dat we met deze

Europese aanpak succesvol zullen zijn en accredi-

tatie kunnen realiseren.

Accreditatie is belangrijk voor de kwaliteitsbor-

ging van het beroep en heeft positieve gevolgen

voor de activiteiten die de vereniging organiseert.

Eenmaal geaccrediteerd ben je verplicht je voort-

durend bij te scholen. Dat kan gebeuren door

het volgen van cursussen en dergelijke, maar bij-

voorbeeld ook door het bijwonen van congres-

sen. Zodoende zullen instellingsleden een extra

stimulans ervaren deel te nemen aan NVTG-Door: Douwe Kiestra

Op deze plaats in FMT Gezondheidszorg

was u gewend dat we u op de hoogte

brachten van de mutaties in het leden-

bestand. Lang was dat een zinvolle bijdrage die

door leden bijzonder werd gewaardeerd. Ech-

ter, in een tijd dat we ons overal en altijd op de

hoogte kunnen stellen van dergelijke informatie

via smartphones, tablets en notebooks, willen we

onze pagina op een andere manier invullen.

Vanuit het bestuur van de vereniging zal ik als

voorzitter deze pagina gebruiken om leden en re-

laties op de hoogte te brengen van actuele zaken

binnen de NVTG.

Op het moment dat ik overdenk waaraan ik in

deze eerste column aandacht zal besteden, ben ik

onderweg van het VTDV-congres in Antwerpen

naar huis in Friesland. De VTDV is onze Vlaamse

zusterorganisatie waar we al heel lang een hechte

band mee hebben. Dat doen we omdat de NVTG

samenwerking met andere organisaties belangrijk

vindt. Daarmee snijd ik meteen het onderwerp

aan dat ik graag onder uw aandacht wil brengen:

samenwerking.

saMenWerkingHet succes van een vereniging is onder andere ge-

baseerd op samenwerking. Samenwerking tussen

leden onderling en door de vereniging als geheel

met andere organisaties. Samen brengen we veel

tot stand. Dat zien we binnen de NVTG al vele

decennia. Hoe belangrijk de NVTG samenwer-

king vindt, blijkt uit onze slogan: “Door kennis-

verbinding brengen we samen de zorg verder.”

Door samenwerking bereik je meer dan in je een-

tje. Een voorbeeld: Het bestuur vindt het belang-

rijk dat er een accreditatie komt voor het beroep

Douwe kiestra, voorzitter nvtg.

Hygiëneoplossingen die duurzaam het verschil maken

Bij Tork® gaan kwaliteit van het product en het milieu hand in hand. Onze zeer

goed presterende dispensers en vullingen verminderen het verbruik en de

hoeveelheid afval. Het bespaart u geld en tegelijkertijd helpt het bij het

beschermen van het milieu.

Als u het Tork-logo op een verpakking ziet, kunt u erop vertrouwen dat het

product in de verpakking met zorg voor u en het milieu is gemaakt. Voor extra

zekerheid draagt een groot deel van onze producten een milieukeurmerk.

Voor meer informatie over handdoeken, zepen, toiletpapier

tafelaankleding, poetsrollen of werkdoeken, kijk op www.tork.be

www.tork.be / [email protected]


veiligheid

Tegendraads tegen spiegeldraadglas

Als gebouweigenaar of facilitair manager bent

u verantwoordelijk voor de veiligheid in uw ge-

bouw, ongeacht of het een ziekenhuis, school of

ander verzamelgebouw betreft. Vetrotech levert

graag advies in de veiligheid die u garandeert de

risico’s bij mogelijk toekomstige noodgevallen

te beperken. U wilt toch niet de verantwoording

dragen over de veiligheid, wetende dat de kin-

deren in uw school of hulpbehoevenden in uw

ziekenhuis niet optimaal zijn beschermd? Vetro-

tech in ieder geval niet.

Laat u daarom deskundig en vrijblijvend advi-

seren en bel +31 (0)495 – 574435 of mail

[email protected] <

In eerste instantie ziet draadglas er stevig

en weerbaar uit, maar schijn bedriegt: dit

type beglazing is niet bestand tegen de he-

dendaagse invloeden van geweld of tegen de uit-

braak van brand. Sterker nog, deze beglazing is

gevaarlijk. In geval van brand springt het glas

stuk en zal de ruimte binnen minuten vol staan

met rook, en wist u dat rook doodsoorzaak num-

mer 1 is bij brand? Daarnaast kunnen de draden

verwonden en bloedingen veroorzaken.

onveilig spiegelDraaDglasSpiegeldraadglas is een basisglas, van meestal 7

millimeter, dat net een beetje extra versteviging

vindt in de draden. Het glas zelf is echter geen

veiligheidsglas, waardoor dit glas net zo gevoelig

voor braak of brand is als een gewone ruit, zonder

veiligheidstoepassingen, hoewel dit vroeger wel

als veiligheidsglas werd toegepast. In lijn hier-

van zijn al vele ongelukken bekend in met name

scholen en ziekenhuizen of andere publieke ge-

bouwen.

gelaagD glas is hèt alternatiefVanaf 2006 staat spiegeldraadglas niet meer

aangemerkt als veiligheidsglas en is de glashandel

overgegaan naar de toepassing van gelaagd glas

– glas dat bestaat uit verschillende lagen van glas

en PVB (polyvinyl butyral), of zelfs – in geval van

sommige brandwerende varianten – toegepast

met een brandwerende interlayer. Door: Vetrotech

vele jAren iS

SPiegeldrAAdglAS gezien

AlS volWAArdig veiligheidS-

glAS: voor BrAndWerende

toePASSingen, vlAkvulling in

een deur of dAktoePASSing.

in vele geBouWen die enkele

decenniA oud zijn, ziet u Wel

eenS een ruit met een drAAd

erdoor.

Effi ciënt bouwen met modules.

VOOR GEZONDMAKERS

Modulaire gebouwen van ALHO overtuigen niet alleen

door aantrekkelijke vormgeving, gebruiksfl exibiliteit

en duurzaamheid. Na de industriële prefabricage in de

fabriek onder strenge kwaliteitsbewaking, worden de

modules op locatie in zeer korte tijd en zonder beïnvloe-

ding van het ziekenhuisproces gemonteerd en volledig

afgewerkt. Wij realiseren uw bouwplannen met zorg

voor de hoogste kwaliteit en in goede gezondheid met

uw ziekenhuisomgeving.

Vaste kosten. Vaste termijnen. Kant-en-klaar.

www.alho.com

MAKERS

A_NL_FMT_0215.indd 1 2/13/2015 11:04:18 AM

ict


Door: I-FourC

De Zorggroep streeft naar een digitale toekomst

digitAAl Werken heeft grote voordelen.

echter het Werken met PAPier, BlAderen en

AAntekeningen mAken, Wordt nog Altijd

door veel menSen AlS Prettig ervAren.

Het Limburgse bedrijf I-FourC heeft een slimme oplossing ontwik-

keld die de brug slaat tussen de papieren en digitale wereld. Digi-

taal werken mét het vertrouwde gevoel van papier. In dit artikel

lees je hoe de Zorggroep haar personeelsdossiers heeft gedigitaliseerd met de

oplossingen van I-FourC.

De ZorggroepDe Zorggroep is een grote zorgorganisatie die is ontstaan uit een fusie

van Land van Gelre en Gulick, Thuiszorg Midden-Limburg en Zorggroep

Noord-Limburg. De Zorggroep beschikt over locaties verdeeld over vijf

regio’s in Noord- en Midden-Limburg en omvatten daarmee een werkge-


bied van 660.000 inwoners. Op de personeelsadministratie bij de Zorggroep

viel nog veel te optimaliseren, want elke regio – een bedrijfsvestiging van

de Zorggroep - heeft een eigen directeur en een eigen personeelsafdeling,

bestaande uit Personeelszaken en Personeelsadministratie. Thera de Pauw,

Concern Manager Sociaal Beleid Zorggroep, vertelt: “We gaan de Perso-

neelsadministratie samenvoegen met de Salarisadministratie op de hoofd-

vestiging. Het meest belangrijke hierbij is, dat alle personeelsdossiers voor

alle personeelsadviseurs op iedere locatie toegankelijk moeten zijn. Deze

personeelsadviseurs werken namelijk wel nog gewoon in de regio’s, dus die

toegankelijkheid is een vereiste.”

Multi-locatie toegangThera de Pauw: “In het kader van bezuinigingen zijn we zoveel mogelijk on-

dersteunende diensten centraal aan het opzetten in de organisatie. Dit cen-

traal organiseren is niet alleen een gevolg van bezuinigingen, maar ook een

trend in de gehele gezondheidszorg. Met tientallen locaties in ons werkge-

bied en daarnaast de thuiszorg die niet locatie-gebonden is, zal het multi-lo-

catie toegang hebben tot informatie een groot efficiency voordeel opleveren.

Vooral als ik kijk hoe het nu gaat, want de afdeling Personeelszaken werkt op

dit moment steeds vanuit een vaste werkplek in de regio, terwijl de Salari-

sadministratie op het hoofdkantoor zit, in het bestuursgebouw in Venlo. Feit

is dat Salarisadministratie, Sociaal Beleid en Personeelszaken bijna dezelfde

documenten gebruiken, maar deze wel allemaal in eigen dossiers op hun

eigen afdeling bewaren, waardoor er tal van dossiers bestaan met dezelfde

informatie. Als dit in één systeem vanuit meerdere locaties raadpleegbaar en

bewerkbaar is, is dat al een grote stap naar een digitale toekomst.”

i-fourc virtual file“De I-FourC Virtual File was een doorslaggevende factor voor de keuze voor

I-FourC. Dit is een documentviewer die het papieren mapje nabootst in di-

gitale vorm. Ontzettend gebruiksvriendelijk. Tijdens het bedrijfsbezoek aan

I-FourC waren we zo onder de indruk van de manier waarop I-FourC er-

voor zorgt dat dossiers, zowel fysiek als digitaal, beveiligd worden, dat voor

ons de keuze snel gemaakt was.”

Thera de Pauw vult nog aan: “De trend om tijd- en plaats onafhankelijk te

kunnen werken is voor ons niet iets van de laatste tijd, al helemaal niet als je

naar de thuiszorg kijkt. Onze volgende stap is het digitaal beschikbaar stellen

van de zorgdossiers aan de medewerkers. Cliënten, hun vertegenwoordigers

en zorgmedewerkers zouden in de ideaalsituatie allemaal toegang moeten

hebben tot het desbetreffende zorgdossier, ieder met hun eigen rechten wel-

iswaar. Gefaseerd streven wij naar een digitale toekomst!” <


ict

Door: Betty Rombout

Infrastructuur Oogkliniek OMC Noord op basis van IHE-profielen

goede interoPerABiliteit iS een voorWAArde

voor het SucceSvol uitWiSSelen vAn infor-

mAtie door it-SyStemen. zeker in de gezond-

heidSzorg iS een BetrouWBAre

informAtie-uitWiSSeling – letterlijk – vAn

levenSBelAng.

In dit artikel gaan we nader in op hoe IHE ingezet wordt bij de vraag

naar een koppeling van twee systemen binnen een Oogkliniek.

Al meerdere malen zijn in dit vakblad artikelen verschenen over IHE, Inte-

grating the Healthcare Enterprise. Dit keer spreken we met een leverancier

en een klant, die – om tot interoperabiliteit tussen IT-systemen te kunnen

komen – gebruik hebben gemaakt van IHE-profielen. Deze profielen bieden

leveranciers een duidelijk implementatiepad, zorgvuldig gedocumenteerd,

beoordeeld en uitgebreid getest. De profielen geven daarnaast de gebruikers

een hulpmiddel dat de complexiteit en de kosten voor het interoperabel ma-

ken van systemen vermindert.

ihe-toerRogier Bosman is productmanager bij Medicore, een snel groeiende ont-

wikkelaar van het complete en gebruiksvriendelijke webbased MC EPD. De

applicatie draagt bij aan een effectieve uitwisseling van data en procesver-

beteringen in ziekenhuizen, zelfstandige behandelcentra en instellingen en

praktijken in de somatische en geestelijke gezondheidszorg. IHE is bij het

bedrijf al vele jaren bekend. Op de afgelopen beurs Zorg & ICT 2015 deed

het bedrijf mee aan de IHE-tour voor bezoekers, samen met andere leve-

ranciers die volgens IHE werken. Bosman zegt: “We vinden niet dat we alle

aspecten van de zorg in ons systeem moeten willen inbouwen. Daarom dat

we – met gebruikmaking van IHE - interoperabel zijn met andere systemen.

Dat hebben we laten zien op de beurs. De interesse was groot, alhoewel ik

merk dat lang niet iedereen al bekend is met IHE. Met name bij het manage-

ment van instellingen leeft de materie minder. Daar kan nog vooruitgang in

geboekt worden.”

rogier bosman, Medicore.


koppelstrategieAlgemeen manager én klant van Medicore die inmiddels wel bekend is met

IHE, is Hans Ockels van OMC Noord. Deze moderne Oogkliniek in Gronin-

gen kent vier pijlers: Oogheelkunde, Brilvervangende Chirurgie, Optiek en

Contactlenzen. Ockels: “We zijn succesvol, maar willen we dat blijven, dan

is investeren in de infrastructuur van uitermate belang. Een structuur die

ook in de toekomst garandeert dat processen vlekkeloos verlopen. We besef-

ten een aantal jaren geleden, dat we op een aantal fronten nog niet volledig

geautomatiseerd waren. Daarom gingen we op zoek naar een systeem voor

agendabeheer, zorgadministratie en een dossier. Medicore vonden we in zo-

wel agendabeheer als zorgadministratie de sterkste. Het dossier kenden we

toe aan IFA. Toen hadden we de basis. Alleen, hoe konden we de systemen

met elkaar koppelen?”

Bosman vervolgt: “We hebben als eerste gekeken naar wat er nodig is om te

koppelen. Hoe zit het proces in elkaar? Waar ligt de bron van de registratie?

We kwamen tot de conclusie, dat patiëntregistratie plaats zou vinden in MC

EPD, de medische verslaglegging in IFA. Het was de wens van OMC Noord

om dit verslag vanuit IFA eveneens in MC EPD te hebben. Ze wilden het

verslag namelijk ook gebruiken voor huisartsbrieven. We zijn aan de slag

gegaan en hebben gekeken welke IHE-profielen we hierbij konden gebrui-

ken. Dit werd voornamelijk het profiel PAM (red: Patient Administration

Management - http://wiki.ihe.net/index.php?title=Patient_Administrati-

on_Management). Vervolgens hebben we een opzet gemaakt van hoe onze

standaard er dan uit zou zien qua koppeling. Omdat IFA ook betrokken is

bij IHE, konden we vrij snel de koppeling realiseren. Daarna was het slechts

een kwestie van inrichten.”

hobbelsGeen project zonder obstakels, zo ook bij OMC Noord. Ockels: “Het ‘pro-

bleem’ was in het begin niet de systematiek, maar de communicatie. De twee

betrokken partijen moesten dezelfde taal spreken. Loop je tegen hobbels

aan, dan hoor je soms van de een: ‘We hebben het voor elkaar en wachten

nu op de ander’. De ander zegt op zijn beurt: ‘Nee. Wij kunnen nu hiermee

niet verder, want we hebben er geen afspraak over’. Dat is een lastige situatie

als kliniek zijnde. Wij hebben ook een infrastructuur waar netwerkpoor-

ten moeten zijn geconfigureerd hiervoor en veiligheidszaken zijn geregeld.

Maar het is gelukt. Zowel wij als de leveranciers hebben gezorgd voor duide-

lijke aanspreekpunten.” Rogier Bosman sluit zich aan bij de opmerking van

Hans: “Het is inderdaad belangrijk om aan beide kanten iemand aan te stel-

len als projectmanager, personen die het overzicht bewaken.”

leek en kennerHans Ockels over IHE: “Als leek weet je, dat er een koppeling moet komen.

Dan kom je vanzelf IHE en HL7 tegen. Maar we kijken heel praktisch. Me-

dicore en IFA weten waar ze het over hebben. De terminologie staat ver van

ons af. Koppelen, dat was ons doel. Let wel, zo’n infrastructuur is mooi,

maar onze hoofdtaak blijft wel het verlenen van zorg.” Voor Medicore is IHE

inmiddels goed bekend. Ze zijn deelnemer van IHE Nederland en gebruiken

de profielen om koppelingen op te zetten. Bosman: “Krijgen we de vraag om

koppeling van systemen van een bestaande of nieuwe klant, dan kijken we in

de basis naar IHE-profielen. Met de ervaring die we nu hebben, weten we bij

eenzelfde vraag dat we het ‘probleem’ altijd kunnen oplossen.”

Over het eindproduct bij OMC Noord zijn de heren tevreden. Mooi. Ook

voor de cliënt. Ook al zien ze de nieuwe infrastructuur niet met eigen ogen,

ze trekken er zeker profijt van. <

IHE, Integrating the Healthcare EnterpriseIHE, Integrating the Healthcare Enterprise, is een internationaal en wereldwijd sa-menwerkingsverband tussen gebruikers en leveranciers van ICT in de zorgsector opgericht in 1998 in de V.S. IHE promoot het gecoördineerd gebruik van gevestigde zorgen ICT-standaarden zoals DICOM en HL7 om specifieke klinische behoeften ten aanzien van optimale patiëntenzorg in te vullen. Hierbij gaat het vooral om de zorgprocessen, waarbij informatie-uitwisseling onontbeerlijk is, zonder problemen te laten verlopen. IHE heeft dus alles te maken met (het testen van) integratie en interoperabiliteit van en tussen verschillende zorg ICT hardware en software. Sys-temen ontwikkeld overeenkomstig IHE communiceren beter met elkaar, zijn een-voudiger te implementeren, en maken het zorgverleners mogelijk om informatie effectiever te gebruiken.

Meer informatie:www.ihe-nl.orgwww.hl7.nl

Wat is dat eigenlijk, interoperabiliteit?ISO (International Organization for Standardization) geeft een definitie van in-teroperabiliteit:

‘Het vermogen om te communiceren, programma’s uit te voeren of gegevens uit te wisselen tussen verschillende functionele systemen op een wijze waarbij de gebruiker weinig of geen kennis nodig heeft van de typische kenmerken van die systemen.’

(ISO-IEC 2382-01 Informatietechnologie Woordenlijst, Basisbegrippen)

hans ockels, oMc noord.


wereldcongres

Wereldcongres 2016 IFHE netwerkevent van hoog niveau

aangemeld. Tijdens het congres wordt een expo-

sitie gehouden waar bezoekers de meest aanspre-

kende projecten kunnen bewonderen.

WhoDe IFHE is erkend door de World Health Orga-

nization (WHO) als ngo en samenwerkingspart-

De vereniging is al lange tijd druk in de

weer om dit congres, waar vele hon-

derden deelnemers uit binnen- en bui-

tenland worden verwacht, tot een groot succes te

maken.

congres 2016Het thema van het congres in 2016 luidt: “Health-

care engineering creating effective and efficient

care world-wide”. Overigens zullen niet alleen

presentaties door (inter)nationale deskundigen

worden verzorgd, maar ook zullen diverse zor-

ginstellingen worden bezocht die zich onder-

scheiden door kwalitatief hoogwaardige voorzie-

ningen. Het wereldcongres is een uitgelezen kans

om de belangrijke rol die technisch managers

vervullen in de continuïteit en kwaliteit van de

zorg op de kaart te zetten.

Voor de NVTG is het congres een uitstekende ge-

legenheid om alle bij vastgoed en zorgtechnologie

betrokkenen, waartoe nadrukkelijk ook zorgbe-

stuurders en directies worden gerekend, te door-

dringen van het belang van het vakgebied.

internationale bouWaWarDTijdens het congres wordt voor het eerst een in-

ternationale NVTG BouwAward uitgereikt. Pro-

jecten voor deze bouwprijs kunnen worden aan-

gemeld via www.nvtg.nl/buildingaward2016. Uit

diverse landen, o.a. uit Japan, zijn al projecten

aangemeld. Uiteraard kunnen ook Nederlandse

projecten voor deze NVTG BouwAward worden Door: Cor van Litsenburg

het Belooft een netWerk- en

kenniSevent vAn het hoog

niveAu te Worden.

vele “hoSPitAl engineerS” uit

tientAllen lAnden zullen zich

in APril 2016 in het World

forum te den hAAg melden

voor het ifhe-congreS dAt

Wordt georgAniSeerd door

de nvtg.

Wereldcongres IFHEDe IFHE is de internationale koepelorganisatie waar-bij landelijke verenigingen zoals de NVTG zijn aan-gesloten. Om de twee jaar organiseert de IFHE een wereldcongres. De organiserende vereniging moet tijdens een kritische selectieprocedure blijk geven veel in huis te hebben. Gekozen worden om een we-reldcongres te organiseren mag als een eer worden beschouwd. De IFHE is erop gericht zorgtechnolo-gie te promoten en wil door kennisuitwisseling en het delen van ervaringen bijdragen aan de ontwik-kelingen op dit gebied. De IFHE promoot een inte-grale aanpak en een verbeterde samenwerking van de diverse disciplines op het gebied van planning, ontwikkeling en evaluatie. Dit sluit naadloos aan op de visie van de NVTG. Net als de NVTG hecht de IFHE waarde aan het samenwerken met andere in-ternationale (koepel)organisaties. De IFHE biedt een uitstekend platform waar professionals en hun ver-tegenwoordigers van nationale organisaties over de hele wereld eenvoudig met elkaar in contact kun-nen komen.

zusterorganisatie van de NVTG, is al actief in een

project waarin men streeft naar kennisverbreding

onder technisch medewerkers in de zorgsector in

Oostelijk Afrika.

De ifheDe IFHE is mondiale non-profit koepelorgani-

satie die verenigingen zoals de NVTG een we-

reldwijd netwerk biedt voor het uitwisselen van

kennis en ervaring op het terrein van vastgoed,

beheer en onderhoud en zorgtechnologie. De or-

ganisatie is in 1970 opgericht en in meer dan 30

landen zijn professionele organisaties aangeslo-

ten bij de IFHE.

De IFHE wil door kennisuitwisseling en het delen

van ervaringen bijdragen aan de ontwikkelingen

in de zorgsector. Een belangrijk aspect is dat de

meer welvarende landen kennis delen en beschik-

baar stellen aan de minder welvarende. <


van de Vlaamse VTDV is namens de IFHE con-

tactpersoon voor de WHO. Vanuit deze betrok-

kenheid start de IFHE met een samenwerkings-

project in Namibië. SAFHE, de Zuid Afrikaanse

ner. De IFHE heeft ook als doelstelling om on-

der meer tijdens de wereldcongressen kennis uit

te wisselen met landen waar de zorgsector nog

extra ondersteuning kan bieden. Paul Merlevede

Gira Sensotec LED met actieve oriëntatieverlichting

Gira Sensotec LED Bewegingsmelder, oriëntatieverlichting en contactloze schakelaar in één.Veiligheid en oriëntatie in het donker: de Gira Sensotec LED is voorzien van geïntegreerde oriëntatieverlichting, die bij detectie van een beweging op afstand de kamer beschaafd verlicht en zo de weg wijst. Wanneer meer licht wordt gewenst, kan de gebruiker de kamerverlichting contactloos inschakelen met een beweging dichtbij, op ca. 5 cm afstand. Voor de bewegingdetectie wordt een ultramoderne temperatuuronafhankelijke sensortechnologie gebruikt, die uiterst nauwkeurig werkt. Contactloos schakelen is zeer comfortabel en voorkomt vervuiling van de schakelaar. De Gira Sensotec LED is ontworpen in een zeer vlak design en kan in alle Gira schakelaarprogramma‘s van Systeem 55 worden geïntegreerd.Meer informatie: www.gira.nl/sensotec

Bereik dichtbij:Contactloos inschakelen van de kamerverlichting op een afstand van ca. 5 cm

Bereik veraf:Gedimd inschakelen van de oriëntatieverlichting bij detectie van een beweging op een afstand tot ca. 6 m

hg

sch

mit

z.d

e

204884_Anz_Sensotec_197x125_NL.indd 1 26.03.15 10:23


medische technologie

Alle ontwikkelingen onder één dak

vezelconnectoren hebben we zeker meerwaarde

voor de gezondheidszorg. Bij ons werkt het als ‘de

wet van Sinterklaas’: als je niet precies zegt wat je

wilt hebben, dan krijg je iets anders. Wij denken

mee met de klant voor een optimaal product.”

toepassingsgebieDenDe breedte aan technologieën kent een breed

spectrum aan toepassingen binnen de gezond-

heidszorg. In een wetenschappelijke context bin-

nen de life sciences, maar industrieel liggen er

ook kansen. Een innovatief matrijsontwerp kan

bijvoorbeeld bijdragen aan de behandeling van

een oogaandoening met hoogwaardige pincet-

ten. De inzet van ICT biedt natuurlijk ook per-

spectief; zo biedt E-Health volop mogelijkheden

voor preventie en monitoring. Pijn is een belang-

rijk aangrijpingspunt voor veel toepassingen.

Diagnostiek wordt bijvoorbeeld sneller en pijn-

lozer door inzet van een handheld digitale USB-

microscoop. Pijnbestrijding is een actueel onder-

werp waar onder meer KeyTec Netherlands zich

mee presenteert. “Wij zijn sterk in mechanische

Organisator Mikrocentrum rekent op

75 exposanten die uiteenlopende tech-

nieken, toepassingen en andere aspec-

ten van de gezondheidszorg bestrijken. FMT Ge-

zondheidszorg is vanaf het begin mediapartner

van dit technologie-evenement.

De technologische ontwikkelingen gaan razend-

snel en bieden ongekende mogelijkheden voor

de gezondheidszorg. Detectie van ziekten wordt

preciezer, artsen kunnen beter werken, patiënten

herstellen sneller door minimaal-invasieve ope-

raties en relatief simpele technologie zorgt met

thuismeting voor minder terugval. Technology

for Health maakt deze ontwikkelingen inzichte-

lijk met de combinatie van vakbeurs en congres.

De naar verwachting 1.000 bezoekers vertegen-

woordigen onder meer industrie, (gezondheids)

zorg, wetenschap, handels- en distributiekanalen,

zakelijke dienstverlening, investeerders/finan-

ciers, zorgverzekeraars en overheid.

technologieënTechnology for Health bestrijkt een breed scala

aan technologieën voor de gezondheidszorg. Zo

worden technologieën als elektronica en mecha-

nica belicht, maar ook microsysteemtechnologie

en fotonicatoepassingen, zoals glasvezeltechnolo-

gie. Met die technologie was Diamond Kimberlit

al eerder present op Technology for Health. “Be-

zoekers waren verrast over onze mogelijkheden

met glasvezeltechnologie”, vertelt General Mana-

ger Eric de Leeuw. “Met onze steriliseerbare glas-Door: Saskia Baeten, Mikrocentrum

oP 6 en 7 oktoBer vindt de

AchtSte editie vAn

technology for heAlth

PlAAtS in congreScentrum

1931 in den BoSch.

technology for health presenteert:

hoofddoel triggeren en getriggerd worden door

inzichten te delen op een specifiek onderwerp.

netWerkenBehalve vakbeurs en congres is Technology for

Health natuurlijk ook een netwerkbijeenkomst,

zegt Saskia Baeten tot slot. “Er is volop gelegen-

heid om te netwerken en nieuwe mensen te ont-

moeten. Een waardevol evenement dus, en gratis

te bezoeken.”

Meer informatie vindt u op de website: www.

technologyforhealth.nl <


vervolgt: “Het is daarom geen ‘technology push’

event, maar een samenkomst van bedrijven die de

eindmarkt al goed kennen. Maar ook bedrijven

met technologie die al succesvol wordt toegepast

in andere sectoren en mogelijkheden binnen de

gezondheidszorg heeft, kunnen op deze vakbeurs

hun innovativiteit een impuls geven en leren van

andere, ervaren bedrijven.”

congresDe organisatie van Technology for Health luis-

tert zelf ook naar de ‘eindgebruiker’. Met als ge-

volg dat vorig jaar de vakbeurs een duidelijker rol

heeft gekregen binnen het evenement. “We wil-

den de balans tussen vakbeurs en congres meer

gelijk trekken”, verklaart Baeten. Dit jaar zullen

beide onderdelen weer een gelijkwaardige rol

spelen. Het Technology for Health congres wordt

nu voor het eerst ingevuld door vier partijen met

een schat aan kennis en een relevante achterban,

te weten FME Life Sciences & Health, Health Val-

ley, Medtech Partners en Pontes Medical. Zij zul-

len diverse onderwerpen aan bod laten komen,

waaronder technologische ontwikkelingen (zo-

als rondom acute beroerte) en innovatiekansen.

Die kansen komen voort uit een enquête onder

medische professionals; een voorbeeld is het door

vroegdiagnostiek voorkomen van complicaties in

het ziekenhuis. Ook is er aandacht voor alles wat

komt kijken bij het op de markt brengen van in-

novaties. Het programma is opgezet vanuit een

vraaggestuurde aanpak.

Naast het congres zijn er exposantenlezingen en

is er een onafhankelijke track met onderwerpen

als biomaterialen, 3D-printen en embedded soft-

ware. In de track is ook ruimte voor workshops

voor het management van bedrijven met als

onderdelen, assemblage, testen en het verpakken

van een product”, vertelt businessmanager Nico

Berendsen. “Een voorbeeld is een pijnbestrij-

dingsapparaat voor TENS (Transcutane Electro

Neuro Stimulatie, red.), waarbij door middel van

spanning, via elektrodes op de huid, zenuwen ge-

desoriënteerd raken. Dit is een product dat Key-

Tec produceert voor Philips.“

Kortom, technologieën met toepassing in cure,

care en self-care en bijpassende disciplines ko-

men aan bod tijdens Technology for Health.

eisenNaast de verschillende technologieën en toepas-

singen krijgen ook andere (gebruiks)aspecten

aandacht, zowel op de vakbeurs als tijdens het

congres. Zo is de werkzaamheid van veel medi-

sche systemen afhankelijk van goede software,

voor een groot deel embedded software. Die soft-

ware mag natuurlijk geen fouten maken en moet

zeer stabiel zijn. Design van apparatuur en een

gebruiksvriendelijke user interface kunnen een

grote bijdrage leveren aan sneller en veiliger wer-

ken. Binnen de gezondheidszorg gelden daar-

naast nog allerlei specifieke eisen waaraan moet

worden voldaan.

luisteren naar einDgebruikerOp de beursvloer van Technology for Health do-

mineert technologie, maar die is pas succesvol als

goed wordt geluisterd naar de eindgebruiker, be-

nadrukt beursmanager Saskia Baeten. Nico Be-

rendsen van KeyTec Netherlands valt haar bij:

“Wij praten zelf vaak met opdrachtgevers en niet

direct met de eindgebruiker. Dit is een unieke

mogelijkheid om, naast potentiële klanten, wel

met eindgebruikers in contact te komen.” Baeten

technology for HealthOnafhankelijk kenniscentrum Mikrocentrum uit Eindhoven organiseert Technology for Health dit jaar voor de achtste keer. De combinatie van vakbeurs en congres vindt plaats op dinsdag 6 en woensdag 7 oktober 2015 in Congrescentrum 1931, Brabanthallen, Den Bosch. Het gratis toe-gankelijke event is bedoeld voor professionals werkzaam in organisaties die zich bezighouden met technologie voor toepassing in de gezond-heidszorg en daarbij aansluitende disciplines. Bezoekers komen uit zowel de industrie als de gezondheidszorg, wetenschap, overheid en zake-lijke dienstverlening.Het lezingenprogramma telt meer dan veertig bijdragen van onafhankelijke experts en expo-santen. Mikrocentrum verwacht 75 exposanten, binnen onderstaand profiel:- fabrikanten en leveranciers van apparaten,

componenten en/of modules;- productontwikkelaars;- materiaalleveranciers;- ingenieursbureaus;- (embedded) softwarebedrijven;- ontwerpbureaus;- systeemintegratoren;- research- en kenniscentra;- zakelijke dienstverlening rond kwaliteit & vali-

datie, wet- & regelgeving, octrooien & paten-ten, subsidie- & stimuleringsregelingen en fi-nanciering;

- opleidingscentra;- overheden.


veiligheid

Door: Jan van Dam, Coördinator Crisisbeheersing en

Integrale Veiligheid, Meander Medisch Centrum en

René Drost, directeur NAMCO Zorg & Technologie

Bring Your Own Devices

het ASPect Byod neemt in ziekenhuizen in

BelAng toe. dAt Wil zeggen: het geBeurt

SteedS vAker dAt medeWerkerS en PAtiënten

eigen APPArAtuur meenemen en die in de

ziekenhuiSomgeving geBruiken.

En er zijn dus ook steeds meer vragen over de beheersing van de risi-

co’s daarvan. Hoe is de relatie met het convenant “veilige toepassing

van medische technologie in het ziekenhuis”? In dit artikel benoe-

men we een aantal aspecten waarmee rekening moet worden gehouden. Het

doel van het artikel is om een aantal handvatten aan te reiken en is boven-

dien een aanzet voor een bredere discussie.

kansen voor De ZorgIn zorginstellingen maakt het personeel gebruik van ICT-middelen van de

instelling maar ook van de privé telefoon die anno 2015 tot een mini com-

puter is geworden met alle denkbare functionaliteiten. De trend is er niet

voor niets: het gebruik van mobile health technologie op eigen apparatuur,

kortweg BYOD, biedt de zorgverlener kansen. Figuur 1 uit 2012 laat zien dat

het initiatief voor het gebruik van BYOD in ziekenhuizen met name bij de

medewerkers en de dokters ligt. Latere enquêtes geven hetzelfde beeld. De

voordelen van het gebruik van BYOD voor de medewerker en de medisch

specialist zijn onder andere:

- Toename van productiviteit door het altijd bij de hand hebben van essen-

tiële patiëntdata;

- Sneller kunnen inspelen op (potentiële) bedreigende situatie voor de pa-

tiënt;

- Inspelen op een noodsituatie door het continue bij de hand hebben van

essentiële patiëntinformatie;

- Patiëntdata (zoals röntgenfoto en laboratorium uitslagen) altijd bij de

hand hebben en ook aan patiënt kunnen aanbieden en eventueel te be-

werken;

- Hoger werkplezier door het gebruiksgemak.

patiënt Met byoDEr is bij BYOD nog een variant: het kan zijn dat een patiënt een apparaat van

huis meeneemt. Dat kan zijn de eigen smartphone of tablet voor privé ge-

bruik, maar het kan ook een medisch apparaat zijn dat in de thuisomgeving

wordt gebruikt. Bijvoorbeeld: een patiënt krijgt thuisbeademing en heeft

hoe gaan we om met byoD


daarvoor thuis apparatuur ter beschikking. Deze patiënt wordt gepland op-

genomen vanwege een ingreep. De specialist verzoekt de patiënt de thuis-

beademingsapparatuur mee te nemen. Nadat de patiënt is opgenomen op

de medium care van het ziekenhuis vraagt de specialist om in de nacht de

apparatuur van thuis aan te sluiten om te observeren (door verpleegkundi-

gen) hoe de vitale parameters zich houden, dus te meten. Deze thuisbeade-

mingsapparatuur is bij binnenkomst van de patiënt in het ziekenhuis niet

“ingeklaard”, dat wil zeggen niet logistiek ingenomen en niet technisch vrij-

gegeven. De apparatuur is niet door technici voorzien van een onderhouds-

sticker. De gebruiker (hier bedoeld: de specialist en de verpleegkundige) zijn

niet geschoold in het bedienen van deze voor hen onbekende thuisbeade-

mingsapparatuur. Hoe hier nu mee om te gaan? Is het convenant medische

technologie in deze casus van toepassing?

De vraag stellen is hem beantwoorden, zei de Italiaanse dichter Quasimodo.

In deze situatie zal ook een vorm van inname en vrijgave van de beade-

mingsapparatuur moeten plaatsvinden. Indien er voor de inname en vrij-

gave standaard formulieren zijn, is het geen extra werk. Het enige verschil is

dat het gebeurt op een niet voor de hand liggende locatie. Het is alleen een

kwestie van afstemming tussen afdelingen.

risicobeheersingNatuurlijk zijn er bij het gebruik van BYOD meer specifieke risico’s die je

in kaart moet brengen. Een medisch specialist kan op de smartphone bij-

voorbeeld een “app” downloaden die in de patiëntenzorg toepasbaar is. Na-

tuurlijk start zo’n app vaak met een disclaimer “this is not a medical device”

maar wat zegt dat. Het is bij een incident niet de maker van de app maar de

wet die bepaalt wat de status van de app was toen er iets mis ging. Maar hoe

ga je er dan mee om, als een arts in het weekend een app kan downloaden

om die op maandagmorgen in de behandelkamer te raadplegen?

Wie is verantwoordelijk

Alles wat er binnen de muren van een zorginstelling gebeurt, valt onder ver-

antwoordelijkheid van de bestuurder. Die is verantwoordelijk voor het leve-

ren van veilige, verantwoorde zorg. Daaronder valt ook verantwoord beheer

van medische hulpmiddelen. En dit geldt dus ook voor medische software,

concreet hier: de app op de smartphone van de dokter. Daarom is de eigen

verantwoordelijkheid van de gebruiker, in dit voorbeeld de dokter, minstens

zo belangrijk als de bestuurlijke verantwoordelijkheid. De gebruiker van een

BYOD apparaat heeft er alle belang bij om zich te laten ondersteunen want

doorgaans vallen de van huis meegenomen hardware en software niet onder

de standaard dienstverlening van de afdeling ICT.

Sommige ziekenhuizen hebben daarom een systeem ontwikkeld voor het

verantwoord beheer van deze medische software. Dat komt in het kort hier-

op neer: het risico van zo’n nieuwe app wordt samen met collega’s van de

afdeling IT en MT ingeschat. Indien acceptabel komt de app bij de afdeling

ICT op de lijst van toegestane apps. En de app komt later vanzelf aan de orde

in het kader van risicomanagement binnen de instelling. Zo simpel is het,

in elk geval in theorie. Het opstellen van beleid is niet moeilijk. Het hand-

haven des te meer.

Om de beoordeling van een app door een medisch specialist gemakkelijker

te maken is bovendien in de markt een handig tool ontwikkeld: “Appill”, dit

categoriseert medische apps op medisch specialisme. Door verdere verfij-

ning op vakgebied krijgen de medisch specialisten een goed overzicht welke

apps voor hen relevant zijn.

figuur 1. redenen om byoD toe te staan.

figuur 2. Drivers byoD 2012.

‘De gebruiker van een BYOD apparaat heeft er alle belang bij om zich te laten ondersteunen’


veiligheid

Wel/niet acceptabel?

Enkele criteria voor “wel of niet acceptabel” zijn:

1 Allereerst de veilige opslag van patiëntengegevens in de smartphone. Wie

leest de volledige tekst als er voorafgaand aan het installeren van de app

op “accept” moet worden gedrukt? En wat als de gebruiker zijn mobiele

telefoon kwijt raakt?

2 Ten tweede: wie kan de mogelijke interferentie van het apparaat met om-

liggende IT infrastructuur en medische apparatuur inschatten? Over deze

zogenaamde electromagnetic interference (EMI) zijn onder andere van-

uit het AMC en TNO studies gedaan en gepubliceerd in het JAMA1). Bij

een toenemend gebruik van deze apparatuur valt echter geen toenemende

stroom van incidenten waar te nemen. Vallen deze risico’s dus eigenlijk

wel mee?

3 Een derde aspect is infectiepreventie. “Bacterievrij” staat niet in de speci-

ficaties van smartphones voor privé gebruik. Tenslotte zijn er de conse-

quenties van het afwijken van de standaard in het ziekenhuis. Standaardi-

satie leidt immers tot een kleinere kans op fouten.

Samenvattend vinden wij de volgende aspecten belangrijk voor de beheer-

sing van de risico’s van BYOD. Daarbij maken we onderscheid tussen Devi-

ces die door personeel worden gebruikt en Devices van patiënten en bezoe-

kers. Hierbij baseren we ons ook op een rapport van de ECRI2). De bijgaande

figuur in het kader is afkomstig uit dat rapport.

Personeel

- Ontwikkel standaardafspraken en formulieren voor je organisatie voor

BYOD;

- Bepaal minimale afstanden tussen de BYOD apparatuur en mogelijk be-

invloedbare medische apparatuur. De ECRI noemt bijvoorbeeld een af-

stand van één meter;

- Werk aan bewustwording en benadruk de eigen verantwoordelijkheid

van de medewerkers en medisch specialisten. Wijs hierbij bijvoorbeeld op

het risico van het verlies van patiëntengegevens en op infectiegevaar;

- Behandel BYOD als nieuwe apparatuur, dus organiseer de scholing van

gebruikers en stel zeker dat protocollen op orde zijn.

Patiënten en bezoekers

- Hanteer voor de medische apparatuur van een patiënt de gangbare proce-

dures;

- Sta open voor de behoeften van patiënten en bezoekers om te communi-

ceren met personen buiten het ziekenhuis;

- Stel vast in welke gedeelten van het ziekenhuis het gebruik van eigen com-

municatie apparatuur niet is toegestaan vanwege mogelijke interferentie

met medische apparatuur;

- Communiceer duidelijk naar patiënten en bezoekers wat in die gebieden

het mogelijk effect is op de veiligheid van de verleende zorg.

geef innovatie De ruiMteDit alles vraagt bewuste initiatieven van gebruikers en afstemming met col-

lega’s en met andere afdelingen. En dat niet alleen om de toepassing van

BYOD-devices op een veilige wijze te kunnen doen, maar vooral ook om

de innovatie alle ruimte te kunnen geven. We gaan werken aan een position

paper over dit onderwerp dat we willen voorleggen aan de branche organi-

saties en aan beroepsverenigingen. Dus als u ervaringen met BYOD heeft of

goede oplossingen heeft gevonden: elke input is welkom! <

personeel maakt gebruik van eigen ict-middelen èn van die van de instelling.

‘Het opstellen van beleid is niet moeilijk. Het hand-haven des te meer’.

1) http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=182113

2) https://www.ecri.org/components/HDJournal/Pages/hd201304guid_Sur-

veyCellPhones.aspx


normering

Internationale normen voor medische robots in ontwikkeling

Hierop anticiperend, is IEC (International

Electrotechnical Committe) gestart met

het ontwikkelen van normen voor medische ro-

bots. Belanghebbenden die vanuit Nederland be-

trokken willen zijn bij deze normontwikkeling,

worden uitgenodigd om hun interesse kenbaar te

maken bij NEN.

Innovatie binnen het terrein van medische tech-

nologie is noodzakelijk om de veranderende

zorgvraag en de uitdagingen in de zorg het hoofd

te kunnen bieden. Normen anticiperen hierop.

Afspraken over waar deze technologie aan moet

voldoen, worden in openbare en neutrale referen-

tiedocumenten (normen) vastgelegd.

Momenteel heeft IEC twee internationale norm-

voorstellen voor medische robots liggen:

• IEC 80601-2-XX: Part 2-XX: ‘Particular requi-

rements for the basic safety and essential per-

formance of medical robots for rehabilitation,

compensation or alleviation of disease, injury

or disability’

• IEC 80601-2-XX: Part 2-XX: ‘Particular requi-

rements for the basic safety and essential per-

formance of medical robots for surgery’

Beide voorstellen behoren tot het werkprogram-

ma van de normcommissie ‘Medisch Elektrische

Toestellen’. Dit is de spiegelgroep die verantwoor-

delijk is voor het bepalen van het Nederlands

standpunt voor deze internationale normen.

Deelname aan de normcommissie is mogelijk

voor alle belanghebbende partijen op het gebied

van medisch elektrische toestellen.

hoe kunt u invloeD uitoefenen op DeZe norMen?Normen worden ontwikkeld in Europees en

mondiaal verband. Nederlandse normcommis-

sies zijn zodoende vaak een afspiegeling van een

Europese en/of mondiale commissie, omdat de

hoofdtaak voor een groot deel bestaat uit het in-

brengen van de Nederlandse stem in het Europe-

se (CEN/CENELEC) en/of mondiale (ISO/IEC)

overleg.

DeelneMen aan De coMMissieFabrikanten/leveranciers, onderhoudsdeskundi-

gen, inkopers of anderszins betrokkenen bij dit

onderwerp worden uitgenodigd om hun interes-

se kenbaar te maken bij NEN: Ellen Drop, pro-

jectassistente, telefoon (015) 2 690 342 of e-mail

[email protected]. <

Door: NEN

’roBotS in de zorg’ klonk tot

voor kort AlS een verre

toekomStontWikkeling.

mAAr Wie in de zorg Werkt

of hier Wel eenS mee te mAken

heeft gehAd, Weet dAt deze

technologie zijn intrede

heeft gedAAn.


huisvesting

Faciliteren van een goed leven op de PG

lezing van de in 2012 overleden Bob Verbraeck

kwam Woudt in contact met het BreinCollec-

tief, opgericht door sociaal geriater Dr. Anneke

van der Plaats. “Zij hielpen ons in eerste instan-

tie met gedachtenvorming. Zo zijn wij het land in

getrokken om verschillende initiatieven te bekij-

ken, zoals een ‘strandkamer’ in Amsterdam met

hittelamp en kunstmatige wind. “Daar is het niet

bij gebleven: in drie jaar tijd is er een integrale

visie op de omgang met de bewoners van de PG

ontwikkeld, is de renovatie van Guisveld gereali-

Projectleider Judith Woudt staat als we

haar spreken aan de vooravond van een

groot project: het uitrollen van het ge-

dachtegoed ‘Thuis bij Evean’ en daarmee de visie

van de in Guisveld te Zaandijk geïmplementeerde

PG ‘nieuwe stijl’ naar 21 andere vestigingen.

visie op pgWoudt: “het ontbreken van een echte visie op

psychogeriatrische zorg heeft er toe geleid dat

we ons er meer in zijn gaan verdiepen”. Via een

Door: Wim Wijdenes; Foto’s: Cees Wijdenes

met BehulP vAn het

Breincollectief reAliSeerde

eveAn in huize guiSveld te

zAAndijk een geheel nieuWe

viSie oP de Woonomgeving

vAn BeWonerS Binnen de

PSychogeriAtriSche zorg.

architectuur en inrichting aanpassen aan De beWonersDe Koning: “wij richten ons onder de noemer

‘omgevingszorg’ op wonen en leven met zorg. Dit

omvat architectuur, bouw, inrichting van bin-

nen– en buitenruimten, werkprocessen, dagstruc-

tuur, dagbesteding, beweging en bejegening. Van

mensen met dementie of andere aandoeningen

van de hogere hersenfuncties (het bovenbrein) is

onder meer de filterfunctie verstoord waardoor

de omgeving vaak een grote stressfactor is voor

het meer intuïtieve onderbrein, dat gebaseerd is

op emotie en reflexen. Met als resultaat teveel, of

juist te weinig prikkels, onvermogen te duiden

waar je bent, angst, verveling en onrust. Akoestiek

is ook daarom zeer belangrijk: gebruik behang,

zorg voor dempende vloeren, hang zware fluwe-

len gordijnen op en zorg voor geschikte gestof-

feerde meubels. Daarnaast is het van groot belang

dat er een overzichtelijke indeling is van de ruim-

tes waarin alle overbodige prikkels verwijderd

zijn en waarin alles een duidelijke functie heeft’.

Woudt: “zo hebben de huiskamers gordijnen om

rust te creëren en de drie slaapunits per afdeling

hebben een rustgevende, maar voor bewoners

herkenbare kleur”. De Koning vervolgt: “In ver-

pleeghuizen zijn huiskamers vaak vlees nog vis,

alles staat door elkaar. Wij brengen daar ordening

in aan en scheiden functies zoals eten en ontspan-

nen van elkaar”. En omdat hersenen ’s ochtends

meer licht nodig hebben, is de eethoek geplaatst

bij het raam. Het ontspannen kan ergens anders.

Woudt: “Eerst hadden wij geen fauteuils. Nu we

een hoge én lage zit hebben is er ook meer na-

tuurlijke beweging van hoog naar laag en om-

gekeerd”. “Een gevarieerd aanbod gericht op be-

leven en bewegen is zo belangrijk” beaamt De

Koning. Ontspannen kan eveneens in de tuin-

kamer, die ontstaan is door een onduidelijke en

donkere ruimte te combineren met een gedeelte

van de hal en het balkon. Met biodynamische

verlichting, kleur en intensiteit van het licht ver-

andert mee met de dag, kan het normale dag-

nachtritme ondersteund worden.

rust, Meer ruiMte en prikkels naar behoefte Schouten: “als proef is de entreedeur geblindeerd

en voorzien van een afbeelding van een boeken-

kast. Ook is er een paneel gemaakt, vijf meter

van de deur, dat het uitzicht vanuit de gang op

de deur verdoezelt, om onrust te voorkomen”.

Woudt: “op de plek tussen paneel en deur zijn ex-

tra zitjes geplaatst waar mensen gaan zitten zon-

der dat ze bezig zijn met de deur. Deze ruimte


met de visie van de organisatie. Ook blijkt er, te-

gen de heersende opvatting in, nog voldoende aan

ruimte te winnen binnen de bestaande setting. Te

denken valt aan open ruimtes, ongebruikte kas-

ten en bergruimtes, maar ook aan zuster- en ver-

pleegposten, een inmiddels achterhaald concept”.

Wijnand Schouten, projectmanager nieuwbouw

en renovatie, beaamt dat. Schouten: “we hebben

heel wat vierkante meters gewonnen, het begon

allemaal met het balkon waar de mensen vanwege

de wind nooit op zaten. Dat balkon hebben we

uitgebouwd en bij de afdeling betrokken. De al-

dus ontstane ruimte hebben we ‘tuinkamer’ ge-

noemd, met name vanwege de kleuren. Deze ex-

tra kamer waar mensen naast de huiskamers ook

konden vertoeven, bleek een mooie opmaat te

zijn om de andere kamers aan te pakken”.

seerd en is een van de eerste uitwerkingen van het

masterplan ‘Thuis bij Evean’ een feit. Guisveld is

een traditioneel gebouwd verpleeghuis uit 1998

met onder andere twee grote psychogeriatrische

afdelingen. Elke afdeling kent drie units voor 15

bewoners.

anDers kijken naar vastgoeDWe vragen omgevingsvormgever Sylvia de Koning

naar de specifieke visie van het BreinCollectief:

“in de eerste plaats kijken we naar de relatie tussen

omgeving en gedrag vanuit de neurowetenschap-

pen. Als het om de fysieke omgeving gaat, zien

we vaak mogelijkheden in het bestaande vastgoed

mits voldoende leef- en beweegruimte aanwezig

is voor bewoners met psychogeriatrische proble-

matiek. Bij nieuwbouw, maar ook bij renovatie

blijkt dat het gebouw niet in overeenstemming is


huisvesting

maakt nu onderdeel uit van wat wij ‘het buiten’

noemen, voor elk wat wils, met meer of minder

prikkels”. “Dat zijn plekken waar je vanuit intuïtie

en voorkeur zelf naar toe kunt gaan, dat is zeer

belangrijk”, legt De Koning uit, “want verveling

is een groot probleem, vaak gaan mensen dolen

door het gebouw, of als zij niet meer zo mobiel

zijn, roepen of tikken. Al is de filterfunctie van

de hogere hersenfuncties verstoord, de behoefte

aan afwisselende prikkels blijft. Het brein kan

niet zonder prikkels. Om in deze behoefte aan

prikkels te voorzien zijn overal zogenaamde be-

leef- of verleidingsplekken gecreëerd waar je iets

kunt doen of bekijken, zelfs een bioscoop”. Inder-

daad komen we op de gangen allerlei plekken te-

gen, de bioscoop, huiskamernisjes om te zitten bij

de kachel, met een radio, of een beeldscherm met

foto’s uit de Zaanstreek, een boshoekje, een keu-

kentje, maar ook een strandhoekje en een baby-

hoekje beiden gemaakt door medewerkers. In het

algemeen ademt het de sfeer van (vroeger) thuis,

“een bewuste keuze” zegt Woudt, “iedereen her-

kent dat”. Op alle plekken kun je ook met spul-

len aan de gang, die onvermijdelijk een zwervend

bestaan gaan leiden. “Dat is niet erg” zegt Woudt,

“alle afleiding is winst voor de bewoner zelf en

diens omgeving, zo komt er rust”.

beWoner én facilitair ManageMent in De regieHet mooie van het proces is geweest dat echt ie-

dereen, van familielid tot MT, aan de basis heeft

gestaan van de verandering die daarmee gedra-

gen wordt door alle betrokkenen. Woudt: “We

gaan in de vestigingen beginnen met ‘uitvraag-

sessies’, te beginnen met het MT. We pogen voor

80% aansluiting te vinden bij de visie ‘Thuis bij

Evean’, maar 20% blijft ‘ couleur locale’ van des-

betreffende vestiging. In het tweede deel zitten we

met bewoners, medewerkers en familieleden om

de tafel om nog meer ideeën en draagvlak voor

de visie te creëren. Uniek is dat dit een organisch

bottom-up proces is dat door en voor de betrok-

kenen wordt ontwikkeld. “In de visie van Woudt

heeft niet alleen de bewoner de regie, maar is er

tevens een grote rol weggelegd voor facilitair ma-

nagement. ‘Thuis bij Evean’ sluit aan bij het plan

‘Waardigheid en Trots’ van staatssecretaris Mar-

tin Van Rijn, maar dat vraagt van onze organi-

satie een kanteling met meer focus op leefplezier

van onze bewoners. Woudt: “eten moet bijvoor-

beeld het hoogtepunt van de dag zijn, en facili-

tair is veel beter in het ontwikkelen van voedings-

concepten. Bijvoorbeeld zorgen dat er keuze is in

maaltijden en in tijdstip. Nu hebben we al dagen

dat bewoners, die dat nog zelf kunnen, bood-

schappen gaan doen en maaltijden gaan berei-

den. Maar ook vervoer naar activiteiten is zo’n

logistieke uitdaging. Beleving en welbevinden

staan bij ons hoog in het vaandel. We hebben nu

luchtverfrissers hangen, dat is al fijner, maar we

denken aan een circulatiesysteem waarbij je dus

ook de lucht van versgebakken broodjes kunt ver-

spreiden”.

nog steeDs ‘Werk in uitvoering’ in guisvelDSchouten: “de centrale hal, het restaurant en het

bruin café moeten nog aangepakt worden. Daar-

naast zijn we bezig met nieuwe domotica: met

name het oproepsysteem is verouderd en dat moet

wel goed werken omdat je regelmatig met elkaar

moet afstemmen en gezien de loopafstanden kan

dat sneller op afstand. Maar we denken ook aan

een bewonervolgsysteem met chips in de kleding

zodat de bewoners meer ruimte krijgen om zich

vrij te bewegen, in de centrale hal bijvoorbeeld,

maar niet geheel uit het zicht kunnen raken”.

Nu de fysieke omgeving is aangepast is er volop

aandacht voor de tweede stap in de visie van het

BreinCollectief: het aanpassen van de werkpro-

cessen. Woudt: “Momenteel worden de werkne-

mers getraind door Ietje Luiken om niet meer als

expert, maar steeds meer als coach van de bewo-

ners op te treden. Dit vraagt van de werknemers

veel eigen initiatief: wat vind je zelf dat er anders

kan of moet? Maar het draait allemaal om waar

de bewoner behoefte aan heeft”. Werkkleding is

afgeschaft, werknemers zitten tussen de mensen

in een rol die De Koning als ‘soort ‘oudste’ van het

gezin’ bestempelt. Woudt: “we horen van familie-

leden, die ook vaker over de vloer komen, dat het

veel rustiger en gezelliger geworden is, met min-

der gegil”. Woudt is met haar collega nog tot de

zomer van 2016 bezig om dit werkende principe

uit te rollen naar de andere 21 vestigingen. Met

als doel de bewoners zich steeds meer ‘Thuis bij

Evean’ te laten voelen. <

“Al is de filterfunctie van de hogere hersenfuncties verstoord, de behoefte aan afwisselende prikkels blijft”.


dermatoloog dick van gerwen heeft een app ontwikkeld die antwoorden biedt op vragen over huidproblemen. ‘dermaWizard’ is een uniek zoeksysteem met betrouwbare informa-tie over en foto’s van alle mogelijke huidziek-ten. de via de app stores van google en apple te downloaden app leidt in een aantal stap-pen naar een mogelijke diagnose, uitgaande van de huidklachten. tekst en beeld bieden

vervolgens meer informatie over de aandoe-ning en via links kan men zorgvuldig geselec-teerde informatiesites raadplegen voor zowel patiënten als professionals. Op die manier kunnen diverse foto’s van huidziekten worden bekeken en vergeleken. een a tot en met Z-register geeft toegang tot betrouwbare ne-derlands en engelstalige informatie over de diverse huidaandoeningen. <

APP VOOR ZELFDIAGNOSE HUIDPROBLEMEN

technologie en data krijgen een steeds gro-tere invloed op onze gezondheid. slimme sensoren op armbanden en horloges gaan gegevens over het welzijn van mensen verza-melen, die via online communities en sociale media worden gedeeld. de zorg kan hier haar voordeel mee doen, stelt Maarten den braber. “het levert nieuwe inzichten op. Zorgverle-ners krijgen extra signalen rond hun patiënten en zelf suggesties aangereikt van wat er met hen aan de hand zou kunnen zijn. “den braber was keynote spreker tijdens de beurs Zorg & ict die in maart werd gehouden. hij is mede-oprichter van de europese tak van Quantitief self (Qs), een wereldwijde non-profit commu-nity, die zich richt op metingen en experimen-ten om zelfinzicht te vergroten door o.m. het gebruik van wearables, open data en visuali-saties. hij adviseert gezondheidsorganisaties, overheden en commerciële instellingen over technische mogelijkheden, businessmodellen en ethische vraagstukken rondom gezond-heid en technologie.

een voorbeeld: iemand komt bij de dokter met klachten over een slechte nachtrust. in plaats van zijn patiënt een slaapmiddel voor te schrijven, adviseert de arts een polsbandje te dragen met sensoren die het slaapproces mo-nitoren. uit de gegevens van het slaapband-je blijkt dat de persoon overdag regelmatig op de bank in slaapt valt. Waar niets over was gezegd. Maar wat het slechte slapen ’s nachts eenvoudig verklaart. <

SLIMME SENSOREN HELPEN ARTS EN PATIëNT

Ledlicht wordt steeds meer toegepast: in ver-lichting en in beeldschermen van onder meer smartphones en tablets. naast de vele voor-delen heeft het blauwere licht mogelijk ook risico’s voor de gezondheid, zoals verstoring van de biologische klok en oogschade. con-sumenten attenderen op mogelijkheden om

die risico’s te beperken is volgens de gezond-heidsraad belangrijk. Ook pleit de raad voor ontwikkeling van producten die ledlicht met minder blauw afgeven en meer onderzoek naar de gezondheidseffecten van ledlicht. <

GEZONDHEIDSRISICO’S VAN LEDLICHT ONVOLDOENDE BEKEND

INNOVATIEF & ACTUEEL

de technologie en de expertise van haystack dryers, zijn samengevoegd in een gepaten-teerd droogconcept voor het drogen van het menselijk lichaam. de drogers zijn uitgebreid getest in de strikte en veeleisende omgeving van de Leisure industrie van europa en de usa. de drogers voldoen aan alle europese normen voor een veilig en verantwoord ge-bruik. de human body dryer is de oplossing voor het gemakkelijk, plezierig en effectief

drogen van zowel mensen met, als zonder li-chamelijke beperking. deze drogers bieden een flexibele oplossing voor meer onafhan-kelijkheid bij de cliënt en minder lichamelijke belasting bij de verzorger binnen o.a. de ge-handicapten zorg, ziekenhuizen, verpleeghui-zen en bejaardencentra. het unieke ontwerp biedt cliënten/patiënten het optimale niveau van comfort en veiligheid tijdens heel het droogproces. <

HUMAN BODy DRyER

Zorgbestuurders gebruiken en beïnvloeden het ontwerp van een nieuw gebouw te weinig. “Veel zorgorganisaties beseffen nog niet dat ze het gebouw dienstbaar kunnen maken aan hun zorgvisie”, stelt interieurarchitect Mariel-le Wetzels van interieur+dementie. Wetzels maakt de opmerking in een reportage over ap-partementencomplex de Koekoek in Veenen-daal. in het gebouw wordt door Quarijn zorg geleverd aan 39 bewoners en is speciaal in-gericht om mensen met dementie zo prettig mogelijk te laten wonen. het complex is ge-richt op het welzijn van mensen met dementie en de inrichting gaat zoveel mogelijk uit van de beleving van de bewoners. naast de ka-

merdeuren van bewoners staan vitrines met herkenbare spullen zodat zij hun eigen kamer terug kunnen vinden. daarnaast geeft de lam-brisering met opstaand randje steun aan de bewoners. het is belangrijk om vanaf het eer-ste begin een interieurarchitect te betrekken bij het project. Zeker wanneer specifiek voor een doelgroep wordt gebouwd. <

INTERIEUR BETREKKEN BIJ ZORGBOUW

Fontys lanceerde in februari jl. samen met een groot aantal partners uit de zorg, onder-wijs en bedrijfsleven het Fontys expertisecen-trum gezondheidszorg en technologie. dit ex-pertisecentrum voorziet in de snel groeiende vraag naar een betere verbinding tussen on-derwijs, zorgaanbieders en bedrijfsleven. de zorg in nederland maakt een periode door van grote versnelling en verandering. innova-ties zijn onontbeerlijk om in de behoeften van professionals en cliënten te kunnen voorzien. Van nieuwe technologie wordt daarom veel verwacht. het Fontys expertisecentrum ge-zondheidszorg en technologie wil zorgprak-tijk en technologische mogelijkheden beter met elkaar verbinden om zo een versnelling te bewerkstelligen. ambitie is zorgtechnologie in de brainport-regio langs de weg van edu-catie, onderzoek en innovatie een forse im-puls te bezorgen, om zo de kwaliteit van leven en zorg te verbeteren. <

IMPULS VOOR ZORGTECHNOLOGIE IN BRAINPORT-REGIO

huisautomatisering biedt veel mogelijkheden voor de zorg. Voormensen met een (tijdelijke) beperking kan afstandsbediening van bijvoor-beeld het licht, deuren of verwarming als een groot verschil maken. het busch-free@home introductiepakket biedt een totaaloplossing voor huisbesturing. het pakket maakt het mo-gelijk om o.a. de jaloezieën, licht, verwarming, airco, deurcommunicatie op afstand te bedie-nen. dan kan via een schakelaar aan de wand, maar ook met een laptop, tablet of smartpho-ne. de bediening van het systeem vindt cen-traal plaats via een schakelaar, het busch-free@homePanel, een web interface of via een app voor smartphone of tablet. Zo kan men vanaf iedere plek in huis of waar dan ook ter wereld het licht schakelen of de ruimte op

temperatuur brengen. er is een gebruiksvrien-delijke app ontwikkeld. deze werkt als multi-functionele afstandsbediening en maakt het mogelijk instellingen achteraf te wijzigen. in-formatie: www.busch-jaeger.de <

HUISAUTOMATISERING


INNOVATIEF & ACTUEEL

als extra service is het nu ook mogelijk te communiceren met Maxima Medisch cen-trum via Whatsapp. het MMc biedt deze ex-tra dienst om het de patiënten en bezoekers gemakkelijker te maken een vraag te stellen. MMc werkt constant aan innovatieve online toepassingen voor zijn patiënten. Ze zetten sterk in op de dialoog met het publiek om be-trokkenheid te creëren en extra zichtbaar te zijn. <

WHATSAPPEN MET MAxIMA MEDISCH CENTRUM

ADVIESBUREAU

A. P. (Alex) de Blockde Block ConsultantDuizendblad 16 - 8607 EA SneekT: +31 (0)6 417 480 88F: +31 (0)8 471 990 78E: [email protected]: www.deblockconsultant.nl_______________________________

Europalaan 12g5323 BC ‘s-Hertogenbosch

T: (073) 641 13 00 / F: (073) 642 43 16I: www.swebru.nl______________________________________________________________

Valstar SimonisVeraartlaan 42288 GM RijswijkT: 070 307 22 22F: 070 307 22 07E: [email protected]: www.valstar-simonis.nl_______________________________

VAN LOOy GROUP NVNoordersingel 19, B – 2140 AntwerpenT: +32 3 235 35 08E: [email protected]: www.vanlooy.com_______________________________

EGM adviseursWilgenbos 20, 3311 Jx DordrechtT: +31(0)78 633 06 60E: [email protected]

I: www.egm.nlT: [email protected]_______________________________

OK Consultancy Nederland (OKCN)Postbus 2102, 5202 CC ’s-HertogenboschT: (0)73 62 34 381E: [email protected]: www.okcn.nl_______________________________

2 double you bvNieuweweg Noord 314B-15 3905 Lx Veenendaal Tel. 0318-66 88 44Mail: [email protected]: www.2doubleyou.nl_______________________________

Smits van BurgstRaadgevend IngenieursbureauBaron de Coubertinlaan 82719 EL ZoetermeerT: 079-3427147E: [email protected]: smitsvanburgst.nl

AIRCONDITIONING

Trane Airconditioning B.V.Postbus 583760 AB SOESTT: +31 35 6039 300E : [email protected]: www.trane.com/commercial/europe/nl/en.html_______________________________

Carrier Airconditioning Benelux BV Rijndijk 141

2394 AG Hazerswoude-Rijndijk T: +31 (0) 71 – 341 71 11 E: [email protected] I: www.carrier.nl/klimaatoplossingen

ARCHITECTEN

EGM architectenWilgenbos 20, 3311 Jx DordrechtT: +31(0)78 633 06 60E: [email protected]: www.egm.nlT: [email protected]_______________________________

de Jong Gortemaker AlgraLas Palmas, Wilhelminakade 3103072 AR RotterdamPostbus 51113, 3007 GC RotterdamT: 0102973030E: [email protected]: www.djga.nl_______________________________

2 double you bv Nieuweweg Noord 314B-15 3905 Lx Veenendaal Tel. 0318-66 88 44Mail: [email protected]: www.2doubleyou.nl

BESCHERMINGS-TRANSFORMATOREN

Geveke BesturingstechniekKabelweg 21 - 1014 BA AmsterdamPostbus 820, 1000 AV AmsterdamT: 020-5829111 / F: 020-5822496E: [email protected]

BOUWMANAGEMENTBUREAU

InterBouwconsult bv.Duwboot 9 - 3991 CD Houten

T: 030 6361009E: [email protected]: www.interbouwconsult.nl

BRANDWEREND GLAS

VETROTECH SAINT-GOBAIN BENELUxHulsenweg 21, 6031 SP NederweertPostbus 15, 6000 AA WeertT: +31 (0)495-57 44 35F: +31 (0)495-57 44 36I: www.vetrotech.nl

BUITENINRICHTING &INFRATECHNIEK

Kanters BVDoornhoek 37455465 TA [email protected]

CLEANROOMS

Ropa Systems BVBelleweg 9, 5711 DH SomerenT: +31 (0)493 [email protected]_______________________________

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl

BEDRIJVENINDEX


Metaflex Doors EuropePostbus 300 - 7120 AH Aalten Nederlandtel: +31 (0)543-477333fax: +31 (0)543-477222I: www.metaflex.nl_______________________________

Vestiging DoorwerthRecord Automatische Deuren B.V.Cardanuslaan 30Postbus 67, 6865 ZH DoorwerthT 026-3399777 F 026-3399770info@record-automatischedeuren.nlwww.record-automatischedeuren.nl

Vestiging OosterhoutRecord/Van Nelfen DeurtechniekHoutduifstraat 6Postbus 565, 4900 AN OosterhoutT 0162-447720 F 0162-447730_______________________________

Ropa Systems BVBelleweg 9, 5711 DH SomerenT: +31 (0)493 [email protected]

DOMOTICA

Van Dorp zorg en welzijn Koraalrood 161 - 2718 SB Zoetermeer0900-9070707I: www.vandorpzorgenwelzijn.nl

GEBOUWBEHEERSySTEMEN

Sauter Building Control Nederland BVPostbus 20613, 1001 NP AmsterdamT: 020 - 587 67 00I: www.sauter-controls.com______________________________

Honeywell Building SolutionsLange Amerikaweg 55, 7332 BP ApeldoornPostbus 243, 7300 AE ApeldoornT: + 31 (0) 55 549 499F: + 31 (0) 55 542 728E: [email protected]: www.honeywell-buildingsolutions.nl

GROOTHANDEL

Technische Unie B.V. Bovenkerkerweg 10-12 1185 xE Amstelveen Postbus 900 1180 Ax Amstelveen T: 020 - 545 03 45 F: 020 - 545 02 50 E: [email protected] I: www.technischeunie.com

HUISVESTING

Bussman Medical & ResearchIJzerwerf 16641 TK BeuningenT +31 24 67 90 100F +31 24 67 90 101I:www.bussman-mr.come: [email protected]_______________________________

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl

INGENIEURSBUREAUS

Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.Rijksstraatweg 59 -7231 AC WarnsveldT: 0575 - 58 15 00F: 0575 - 52 91 22 I: www.wolterendros.nl

INSPECTIES & LOGBOEKBEHEER

DiiP BVInspecties en logboekbeheerVerrijn Stuartweg 22-N, 1112 Ax DiemenPostbus 298, 1620AG Hoorn020 [email protected]

IT & SOFTWARE

Ultimo Software Solutions bvWaterweg 3 - 8071 RR NunspeetT: +31(0)341 – 423737F: +31(0)341 – 421172E: [email protected]

I: www.ultimo.comLANDSCHAPSARCHITECTEN

MTD LandschapsarchitectenPostbus 5225, 5201 GE ’s-HertogenboschT: 073-6125033F: 073-6136665Contact: Han ThijssenE: [email protected]: www.mtdls.nl

LUCHTBEHANDELING

Blygold Nederland B.V.Postbus 10,3991 KA Houten,T: 030 634 43 10F: 030 634 43 11

MEDISCHE PERSLUCHT

Berko KompressorenHavenweg 14 - 6603 AS WijchenT: 024 - 641 11 11 - F: 024 -642 15 72E: [email protected]: www.berko.eu______________________________

Partner van DrägerBOGE KOMPRESSOREN B.V.Spaceshuttle 8B, 3824 ML AmersfoortT: +31 33 456 15 86 / F: +31 33 453 01 36E: [email protected]: http://www.boge.com/nl_______________________________

C-AIR Technics BVElleboog 12 - 6713 KP EdeT: 0318-647115 / F: 0318-647713E: [email protected]: www.c-air.nl

MEDISCHE GASSEN

Linde Healthcare BeneluxDe keten 7Postbus 325, 5600 AH EindhovenT: +31 40 28 25 825 - F: +31 40 28 16 875I: www.linde-healthcare.nl


BEDRIJVENINDEXDEUREN

MEDISCHE GASSENDISTRIBUTIE SySTEMEN

Dräger Medical Netherlands B.V.Postbus 874 2700 AW ZoetermeerT: +31 793 464 800F: +31 793 422 747E: [email protected]: www.gasmanagementsystems.nl

MODULAIRE BOUW

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl_______________________________

ALHO Systeembouw NederlandTurbinestraat 8 C1, 3903 LW VeenendaalContactpersoon Dhr. Martin van LithTel.: +31 (0)318-517181+31 (0)6 4664 [email protected]

NOODSTROOM

Geveke BesturingstechniekKabelweg 21 - 1014 BA AmsterdamPostbus 820, 1000 AV AmsterdamT: 020-5829111 / F: 020-5822496E: [email protected]

OPLEIDINGEN

Hogeschool RotterdamG.J. de Jonghweg 4-63015 GG RotterdamT: 010 794 48 90I: http://gezondheidszorgtechnologie.nl

OPERATIEKAMERS

Brecon InternationalPostbus 5554870 AN Etten-LeurT: 31 (0)88 287 46 46E: [email protected]: www.breconinternational.com

_______________________________

InterflowDe Stek 15, 1771 SP WieringerwerfT. (0227) 60 28 44 F. (0227) 60 31 [email protected]_______________________________

MANN+HUMMEL Vokes Air BVNijverheidsweg 15, 3401 MC IJsselsteinPostbus 309, 3400 AH IJsselsteinT: 088-8653724- F : 088-8653400E : [email protected]______________________________

Vanguard HealthcareRob van LieflandBenelux & NordicE: [email protected]: +31 6 54 78 58 76W: www.vanguardhs.com

PERSOONSBEVEILIGING SySTEMEN

OoperonMijkenbroek 254824 AA BredaT: + 31 76 57 230 30E: [email protected]: www.ooperon.nl

SANITAIR

Sanitair Consultancy NederlandVan Abcoudehof 733911 BM RHENENT: 06 -204 241 [email protected]

STRALINGSWERING

Tinnemans Medical Design BVBelleweg 9, 5711 DH Someren T: +31 (0) 493 472399

F: +31 (0) 493 473299 I:www.4medicaldesign.comE:[email protected]

Tinnemans Medical Design BVBAGildenstraat 41,B-2470 RetieT: +32 (0) 14 717919 I: www.4medicaldesign.comE:[email protected] Volg ons zusterbedrijf op twitter: @RopaSystems

TELECARE SySTEMEN

Tunstall HealthcareOslo 28 - 2993 LD BarendrechtT :0180-696 696 / F: 0180- 696 699E: [email protected]: www.tunstall.nl

TOTAALINRICHTING

Heijneman Medical BVPostbus 4083400 AK IJsselsteinT: 088 11 81 000 / F: 088 11 81 081E: [email protected]: www.heijnemanmedical.nl

VLOEREN

Nora flooring systems B.V.Belgiëstraat 14 5171 PN KaatsheuvelT: 0416-286140I: www.nora.com/nl

WANDBEKLEDING

Vescom Nederland B.V.Sint Jozefstraat 20, 5753 AV DeurnePostbus 70, 5750 AB DeurneT: +31 493 350 767F: +31 493 350 779E: [email protected]: www.vescom.nl

WASMACHINES

Miele ProfessionalPostbus 166, 4130 ED VianenT: 034-73 78 884F: 034-73 78 429www.miele-professional.nlE: [email protected]

WATERBEHANDELING

BWT Nederland B.V.Energieweg 9, 2382 NA ZoeterwoudeT +31 (0)88 750 90 00F +31 (0)88 750 90 90www.bwtnederland.nl_______________________________

Pure Water GroupKorte Hei 34714 RD SprundelT: 0165 348 252F: 0165 348 254I: www.purewatergroup.com


aDvertentie-inDex

AGENDAJUNIDigitale Ontwikkelingen in de zorg24 juni 2015, supernova, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.zorgvisiecongressen.nl

Facility Management in de Zorg30 juni 2015, Media Plaza, utrechtinlichtingen: www.zorgvisiecongressen.nl

SEPTEMBERSafety en Security 201522 – 25 september 2015, Rai, amsterdaminlichtingen: www.rai.nl

Elektrotechniek 201529 – september – 2 oktober 2015, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.elektrotechniek-online.nl

Domotica in de Langdurende Zorg30 september 2015, aristo amsterdaminlichtingen: www.leidscongresbureau.nl

OKTOBERNVTG Najaarsstudiedag1 oktober 2015, ampt van nijkerk, nijkerkinlichtingen: www.nvtg.nl

Energie 20156 – 8 oktober 2015, brabanthallen, den boschinlichtingen: www.energievakbeurs.nl

Mobile Healthcare Congres & iZone8 oktober 2015, Media Plaza, utrechtinlichtingen: www.mobilehealthcare.nl

IFMA World Workplace conference & expo 20157 – 9 oktober 2015, Rai amsterdaminlichtingen: www.facto.nl

NOVEMBERBouwvisie3 – 5 november 2015, evenementenhal Venrayinlichtingen: www.evenementenhal.nl

Aquatech Amsterdam 20153 – 6 november 2015, Rai, amsterdaminlichtingen: www.rai.nl

Infosecurity.nl 20154 – 5 november 2015, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.infosecurity.nl

Nationaal Congres Fire Safety & Science4 november 2015, arnheminlichtingen: www.ifv.nl

ICT & Logistiek 201510 – 13 november 2015, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.ict-en-logistiek.nl

Medica 201516 – 19 november 2015, düsseldorfinlichtingen: www.medica.de Inspectiecongres 2015 “Inspecteren in 2020”25 november 2015, de Reehorst, edeinlichtingen: www.inspectiecongres.nl

DECEMBERElektro Vakbeurs8 – 10 december 2015, evenementenhal hardenberginlichtingen: www.evenementenhal.nl

FEBRUARI 2016VSK2 – 5 februari 2016, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.vsk.nl

APRILZorg & ICT5 – 7 april 2016, Jaarbeurs, utrechtinlichtingen: www.zorg-en-ict.nl

IFHE Congres18 – 20 april 2016, World Forum, den haaginlichtingen: www.ifhe.info


2 double you bv 51ALHO 33Altop International 11Bender Benelux BV 52Berko Kompressoren 52Blygold Nederland BV 52Boge Kompressoren BV 52Brecon International 53Bussman Medical & Research 52BWT Nederland BV 53C-AIR Technics BV 52Cadolto Benelux BV 51Carrier Airconditioning Benelux BV 51CaTec BV 8Cleanroom Management Intern. 10De Block Consultant 8de Block Consultant 51de Jong Gortemaker Algra 51

DiiP 52Dräger Medical Netherlands BV 53EGM adviseurs 51EGM architecten 51Geveke Besturingstechniek 51Gira 39Heijneman Medical BV 53HITMA Instrumentatie B.V. 14Hogeschool Rotterdam 53Honeywell Building Solutions 52I-FourC Technologies 24, 35Ingenieursbureau Wolter & Dros bv 52InterBouwconsult bv. 51Interflow 2Interflow 53Kalibra 12Kanters BV 51Kanters BV 55

Kropman Installatietechniek 15Linde Healthcare Benelux 52Mann+Hummel Vokes Air BV 53Metaflex Doors Europe B.V. 52Metaflex Doors Europe B.V. 56Miele Professional Nederland B.V. 19, 23Miele Professional Nederland 53MTD Landschapsarchitecten 52nora flooring systems BV 53OK Consultancy Nederland (OKCN) 51Ooperon 53PTG advies 27Pure Water Group 53Record Automatische Deuren BV 51Ropa Systems BV 51Ropa Systems BV 52Sanitair Consultancy Nederland 53Sauter Building Control Nederland bv 52

SCA Hygiene Poducts Zeist B.V. 31Smits van Burgst 51Spark 53Sweegers en de Bruijn 51Technische Unie B.V. 52Tinnemans Medical Design BV 53Trane Airconditioning B.V. 51Tunstall Healthcare 53Ultimo Software Solutions bv 52Valstar Simonis 51Van Dorp zorg en welzijn 52Van Looy Group NV 51Vanguard Healthcare Solutions Ltd. 19,28Vanguard Healthcare Solutions Ltd. 53Vescom Nederland B.V. 53Vetrotech Saint-Gobain Benelux 32, 51

UW ZOR GP A R T N ER

BUI T E N R UI MT E N I N F R AT EC H N I EK

K A NTE R S . eu

&

imagine...... A day at the beach

100% ontwerpvrijheid Metaflex Doors introduceert een nieuw schuifdeurconcept. De af-werking met hoogwaardige 3M DI-NOC folie, biedt diverse kleuren, prints en foto’s. Ook kunnen wij een volledig eigen ontwerp voor u verzorgen.

Onbegrensde mogelijkhedenOnze schuifdeurconcepten wor-den wereldwijd toegepast binnen de sectoren Healthcare, Food & Pharma. Daarbij bieden we de juiste balans tussen functionali-teit, esthetica en efficiëntie.

Wilt u meer weten over onze mo-gelijkheden? Neem contact met ons op of bezoek de website.

Metaflex Doors EuropeAmbachtsstraat 117122 MP AaltenThe Netherlands+31 (0)88 1414 600www.metaflex.nl

· pdf filefmt gezondheidszorg 3 editorial duurzaamheid duurzaam is geen modewoord meer. ook...

Documents