MụclụcPhầnthứnhất123456789Phầnthứhai101112131415161718192021

Phầnthứnhất

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

1

Tôikhómàkểchuyệnnàychomộtngườinàotrongthântộccủatôinghe,vìhọchẳngcómảymayýniệmnàovềmiềnđấtxaxămchồngtôiđãlưu học suốtmười hai năm trời. Tôi cũng chẳng thoảimái thảnh thơi khingồiđàmđạovớiphụnữngoạiquốcchẳnghiểutígìvềdântộctôicũngnhưvềnếpsốngcủachúngtôitừthờixaxưa.Nhưngvớichị,tôicóthểkểtấtcảchuyệnnàychochịnghe,vìtôiliệtchịvàohàngchịemthânthích.Suốtđờichị,chịđãsốnggiữalòngđấtnướcchúngtôi.ChodùchịlàmộtngườinướcTâyphươngnơichồngtôitừngduhọc,chịvẫnthấuhiểuđượccâuchuyện.Chonêntôicũngchẳngdấugiếmgìchịhết.Vìđãcoichịvàohàngchịemthânthiết,tôixinkểhếtchochịnghe.

Nhưchịđãbiết,từnămtrămnămnay,tổtiênkínhmếncủachúngtôiđãsốngtạiđấtnướcTrungQuốccổkínhnày.Khôngmộtaitrongcácvịấytỏ ra thíchđiềumới lạ, thíchsự thayđổi.Họđãsốngsuốtcuộcđờimình,thanhthảnvàtrangnghiêm,tintưởngvàocáinếttrunghậucủahọ.Chamẹtôinuôidưỡngtôitheochiềuhướngnhưthế,đúngtheotậptụccổtruyềnkhảkính.Tôikhônghềcómảymayướcmuốnnàosốngngoàinếpgiaphongấy.Khôngcầnbậntâmsuynghĩgìcả,tôicứmườngtượngrằngtấtcảnhữngaiđúngthậtlàngười,đềugiốngtôi.Thảnghoặc,qualớptườngthâmnghiêmcủagiađìnhtôi,tôicóthoángngheaixìxầmrằngcónhữngngườiđànbàkhônggiốngtôi,họđilạitựdo,cungcáchchẳngkhácgìđànôngcontrai,tôithảnnhiênbỏqua,chẳngnghĩgìviệcấycả.Tôiđãđượcdạydỗuốnnắntheotậptụcôngbàđểlạinhưthếnàothì tôicứtheonếpsốngnhưthếấy.Trongcảnhthâmnghiêmkíncổngcaotường,tôikhônghềtiếpxúcvớibênngoài,vàtôicũngchẳngmongướchammuốngìhơn.Nhưngbâygiờđâyđãđếnlúctôiphải tiếpxúc, tôiphảichútâmquansátnhữngconngườikỳlạkia,nhữngngườiđànbà tân thờinọ, tôiphải tìmxemcócáchnào tôibắtchướcchogiốnghọđượcchăng.Chịơi,khôngphảivì cánhân tôimà tôilàmnhưvậyđâu.Tôimuốnthayđổi,tôimuốnlộtxácđểvừalòngchồngtôi.

Tôikhôngvừamắtchồngtôi!Khôngbiếtnhưthếcóphảilàvìchồngtôiđãngaodubốnbể,đếnnhữngchântrờixaxămnênưathíchnhữngsựviệc,tậptụcmớichăng?

Mẹtôilàngườihiềnđức.Khitôilênmười,nghĩalàhếttuổiấuthơ,bắtđầuthànhcôgáinhỏ,mộthômmẹbảotôi:“Đànbàcongáiphảiimlặngnhưhoatrướcđànôngcontraivàphảiđúnglúcvàkịpthờiluivàonhàtrongđểchegiấunhữngxúcđộngvuibuồncủamình”.

Nhớlờirăndạyấy,tôiđãcúiđầunhìnxuốngđấtkhitôigầnchồngtôivàtôiđãethẹngiơcảhaitaychegiấumặtkhôngtrảlờigìcảkhichồngtôihỏihantôi.

Nhưng tôi sợ rằng chồng tôi không bằng lòng thái độ giữ im lặngtrangnghiêmnhưthếcủatôi.

Cókhitôicốvắtóctìmcáchlàmchochồngtôiđượcvui,thìlậptứctríóctôitrốngrỗngnhưthửaruộngsaumùagặtháivậy.

Ngồi một mình với món đồ thêu trong tay, tôi nghĩ đến nhữngchuyệnvuiđẹpvàtếnhịđểtỏtìnhvớichồngtôi.TấtnhiênkhôngphảibằngnhữnglờilẽsốngsượnghămhởcủaTâyphương,màbằngnhữnglờilẽúpmở,chẳnghạnnhưvầy:“Mìnhà,mìnhcóngắmcảnhmặttrờimọcsángnaykhông?Chẳngkhácnàonhưmặtđấtbaybổnglênmặttrờivậy.Đangtốimùbỗngnhiênánhsángchanhòalờicatiếngnhạc!Mìnhơi,emlàmặtđấtâusầu,chờánhdươngvui”.

Hoặc tối tối,khichồng tôidạochơi trênhồsen, tôinhắnnhẹbónggió:“Nướcbiếclữnglờkhôngcònđượccuốnhúttheomặttrăngthìcòngìlànước?Sóngbiếckhôngđượcánhtrăngvờnthìcòngìlàsóng?Mìnhơi,xinmìnhhãybảotrọnglấythântronglúcdạothuyềnđểvềvớiemyênlành,vìnếukhôngcómìnhthìthânemnàocókhácgìthânsóngthiếuánhtrăngvờnkia!”

Nhưngkhichồngtôivềđếnnhàvớibộâuphụcxalạkia,tôikhôngnóilênđượcmộttiếngnàonhưvậycả.Lẽnàotôiphảilấymộtngườichồngngoạiquốcsao?Chồngtôiítnóilắm,chỉnhếchmépvàicâurồithôi,chỉliếcmắtthoángnhìntôithôi,dùtôicómặcáolụađàovàgiắttrâmngọclênmáitócmớichảichăngnữa.

Nỗibuồncủatôi làvậyđó.Mới thànhhônchưađầymột tháng,ấyvậymàtôikhôngvừamắtchồngtôi.

*Từbangàynay tôi suynghĩnhiều lắm,chịơi.Tôiphảidùngmưu

chước,tìmcáchlàmchochồngtôisủngáimớiđược.Tôithuộclớpphụnữcónhansắc,từđờinàysangđờikhácđềuđược

chồngsủngái.Từbaođờinaychỉcómộtngườithiếunhansắcmàthôi:đólànàngQuíMiđờiTống,mặtrỗvìbịbệnhđậumùavàonămlênbốntuổi.Tuynhiên,sáchchéplạirằngnàngcóđôimắtđenlayláynhưhạthuyềnvàmộtgiọngnóiruêmlàmngẩnngơxaoxuyếnlòngngười,chẳngkhácnàonhưtiếnggióxuânrìràotrongbụitrúcvậy.Phuquâncủanàngsủngáinàngđếnnỗi trongsốsáungười thiếpcủaông ta,ông tanuôngchiềunànghơnhết!LạicònnàngBàngQuíPhi làngười luôn luôncóconchimbạchyếnđậutrêntay,nàngnắmgọntấtcảTrungQuốcchỉvìThiêntửsaymênhansắccủanàng.Tôituylàngườihènmọnhơnhếttronghàngnhữngbậcphunhândanhgiáấy,tôivẫnphảicóítnhiềunhansắccốtcáchcủahọchứ.

Tôingắmdungnhan trongchiếcgươngđồngvànếu tôi đànhphảinhậnrằngcònthiếugìngườikémnhansắchơntôithìđóchỉlàđểhãnhdiệnchochồngtôimàthôi.Đôimắttôitròngtrắngtròngđenphânbiệtrõràng.

Đôitaitôinhỏ,népsátvàodađầu,chỉcònđểlộrađôibôngtailủnglẳng.Gươngmặttráixoancủatôiđiểmcáimiệngnhỏvớiđôimôivòngnguyệt.Chỉthiếumộtchúthồngtươitrênmávàđuôichânmàydàithêmchútnữalàtôiđủvẻmỹmiều.Tôiđiểmhồnglênmábằngcáchrảimộtítbụiphấnhồngvàolòngbàntayrồithoalênmá.Mộtngọnbútlôngchấmvàomựcđenkiệntoànthêmnétcongdàicủacặpchânmày.

Nhưthếlàdungnhancủatôivừađủnétkhảái,sẵnsàngdânghiếnchochồngtôi.Nhưngcứmỗilầnchàngnhìntôilàmộtlầntôinhậnrarằngchàngchẳngđểýgìđếntôicả,chẳngthấynétmôilànmicủatôirasaocả.Tâmtríchàngnghĩđâuđâuởchânmâycuốitrờinàođó,toànlànhữngnơikhôngcótôiởđóđểchờđónchàng.

*Saukhiôngthầybóichobiếtngàylànhthángtốt làmlễ thànhhôn

chotôi,khinhữngquảsơnsonthiếpvàngđầyắpphẩmvậthônlễ,khichăngốimàuhồngchấtđầybànvàbánhmứtchồngcaongútngọn,mẹtôichogianhângọitôivàobuồngriêngcủabà.Tôirửatay,chảilạitócrồibướcvào.Mẹtôingồitrêncáighếbànhđenchạmtrổ,nhấptừnghớpnướctrànhỏ,cáiđiếuhútthuốcbằngtreviềnbạcđựngmộtbênvừatầmtay.Tôiđứngtrướcmặt người, cúi đầu nhìn xuốngđấtmàvẫn cảm thấy đôimắt soimói củangườilướttrênmặtmũitôi,trênthânhìnhtôitừđầuđếnchân.Cuốicùng,mẹtôitruyềnchotôingồixuống.Gươngmặtbìnhthảncủangườivẫnmangvẻbuồnmanmáccốhữu.Mẹtôivốnlàngườihiềnđức.Ngườibảotôi:

“QuíLan,conà,consắpvềlàmvợmộtngườimàchamẹđãhứagảchongaytừkhiconchưachàođời.Chaconvàphụthâncủachồngconlàđôibạnchíthân,đãthềkếthợphaigiađìnhbằngđámcướicủacontraicongáimình.Nămconchàođời,vịhônphucủaconđượcsáutuổi.Sốphậncủaconđãđượcđặtđịnhnhưvậyvàconcũngđãđượcnuôidưỡngđểchutoànsốmệnhấy”.

“Suốtmườibảynămnay,mẹchỉnhắmvào,chỉhướngđếngiờkhắchợphônấycủaconmàthôi.Trongkhidưỡngdụccon,mẹđãnghĩđếnhaingười: thân mẫu của chồng con và chồng con. Nhắm vào thân mẫu củachồngcon,mẹđãdạychoconcáchthứcphatràvàdângtràchomộtngườilớn tuổi, cách thức đứng ngồi trướcmặt bàmẹ chồng sao cho phải phép,cũng như cách thức im lặng nghe lời khen ngợi hoặc quở mắng của bà.Trongmọi trường hợp,mẹ đã uốn nắn cho con cái nết nhẫn nhục, chẳngkhácgìnhưmộtđóahoaphảichịucảnhvùidậpcủanắngmưavậy.

“Nhắmvàochồngcủacon,mẹđãtậpchoconcáchthứctrangđiểm,cách thức nói năng thưa gửi với chồng con không phải bằng lờimà bằngkhóe mắt, bằng dáng điệu của mình, cũng như cách thức… nhưng thôi,nhữngđiềuấyconsẽtựhiểulấykhiđếnlúcconchỉcònmộtmìnhđốidiệnvớichồngcon”.

“Nhưvậylàconđãđượcrènluyệnkỹlưỡngvềmọiđiềuliênquanđếnbổnphậnmộtcôgáiconnhànềnnếpthuộchàngdanhgiavọngtộc.Conhãycốmà làmnhữngmónbánhmứtcùngnhữngmónănngonkích thíchkhẩuvịcủachồngcon,đểchồngconbiếtđếngiátrịcủacon.Luônluônconphảinhớlàmvừalòngchồngconbằngtàikhônkhéothayđổimónăn”.

“Bướcratrìnhdiệncũngnhưrútvàonhàsaunhưthếnàochophảiphépvớingườitrên,ănnóinhưthếnàovớikẻdưới,bướclênkiệucũngnhưcáobiệtmẹchồnggiữachốnđôngngườinhưthếnào,tấtcảnhữngtậptụclễnghi,cáchthứcxửsựấyconđềuđãbiết.Phongcáchcủamộtbàchủnhàđãikhách,nhữngnụcườitếnhịthâmtrầm,nghệthuậttrangđiểmmáitócbằngnữtrangvàhoatươi,nghệthuậtthoason,sơnmóngtay,xứcnướchoa,kỹthuậtđihàivàođôibànchânthonbónhỏcủacon.LạyTrờilạyPhật,mẹđãkhốnkhổkhóclênkhócxuốngbaonhiêulầnchỉvìđôibànchânbónhỏấycủacon!Nhưngcũngphảinóirằngvàolứatuổicủaconhiệngiờ,mẹchưahềthấyaicóđôibànchânthonnhỏđượcnhưcủacon.Ngàytrước,khimẹbằngtuổiconbâygiờ,đôibànchâncủamẹcũngkhôngnhỏđượcbằngnhưthếnữa.MẹchỉmongcómộtđiềulàbêngiađìnhnhàhọLýhọcũngchúýđếnlờinhắnnhủcủamẹmàbóchặtnhưvậyđôibànchânvịhônthêcủaanhcon.Nhưngmẹkhôngđượcantâm,vìmẹnghenóiconnhỏđóhọcsáchTứThư,màphàmđànbàcongáiđãgiỏichữthìítcóđẹpmắtbaogiờ.Đểrồimẹsẽnóilạivụnàyvớibàmai”.

“Vềphầncon,nếuchịdâucủaconsaunàymàđượcnhưconthôilàmẹđãbằnglònglắmrồi.Conđãđượchọcđàntranhlàloạiđànbaonhiêuđờiphụnữtaxưanayvẫnsodâynắnphímchochồngthưởngthức.Ngóntayconlạikhéoléo,móngtaycondài”.

“Conđãđượcdạynhữngvầnthơhaynhấtcủahàngthibángàyxưavàconđãtayđànmiệnghátnhữngcâuthơấyrấtêmtai.Theomẹnghĩthìbàmẹchồngcủaconkhómà tìm thấy thiếusót trongviệcmẹdạydỗconnênngườinhưbấylâunay,ngoạitrừtrườnghợpconphạmvàotộibấthiếulớnthứbalàđànbàtuyệttựkhôngcon!Nhưngmẹsẽđiđếnhếtđềnnàyphủkiađểcầukhẩnchocon,nếunhưsaumộtnămvềnhàchồng,convẫnchưamangthai”.

“Mặttôiđỏlên…Màtôi thìnàocólạ lùnggìvớiviệcsinhconđẻcái!Niềmmongướccómangcontrainốidòngvẫnlàniềmmongướctrongmột gia đình như gia đình tôi; cha tôi lấy thêm ba người hầu thiếp nữa,quanhnămsuốtthánghọchỉbiết lotoanđếnviệcchửađẻ.Tuynhiên,khinghĩđếnchínhmình lâmvàocảnhấy…Nhưngmẹtôikhông thấyđôimáửnghồngcủatôi.Mẹtôitrầmngâmsuytưởng.Cuốicùngbànói:

“Chỉcómộtđiềuđángbậntâmlàthằngchồngsắpcướicủaconđãtừngđixa,sốnglâuởngoạiquốc.Nólạihọcykhoaởbênđónữa.Mẹcứbănkhoănkhôngbiết…Nhưngmàthôi.Mẹchoconluirangoài.”

2

Tôichưahềlầnnàonghemẹtôinóidàidòngđếnnhưthế.Thậtramẹtôi ítnói lắm,ngoại trừnhữnglúcphảisaibảohoặcquởmắngngườinhà.Mẹtôicóquyềnsaibảovàrầyla,vìởtrongphạmvikhunhàdànhchođànbàcongáitronggiađìnhchúngtôi,mẹtôilàngườiđứngđầu,làngườivợchánhthất,làbàCả,địavịcũngnhưphẩmchấthơnhẳncácngườivợkháccủachatôi.Chịđãtrôngthấymẹtôirồiđó.Chắcchịcònnhớ,mẹtôigầylắmvàgươngmặtmẹtôivừaxanhxaovừabìnhthản,chẳngkhácgìnhưđúcbằngngàvoivậy.Tôiđượcnghenóithờihoaniêntrướckhivềnhàchồngmẹtôiđẹplắm,hànglôngmàydàirủbóngchớpchớpnhưcánhbướmđêmvàđôimôihồngmơnmởnnhưnụhoa.Ngaygiờđây,tuynhansắctànphaivớituổitác,gươngmặtmẹtôivẫngiữnguyênhìnhthontráixoannhưtrongcácbứctranhcổvậy.Cònđôimắtcủangườithìngườithiếpthứbacủachatôimộthômbảotôirằng:“ĐôimắtcủabàCảlàhaihạthuyềnchếtmònđivìchứngkiếnquánhiềuđaukhổ!”.

Ngàytôicònthơấu,tôithấychẳngaisánhkịpvớimẹtôicả,mẹtôihiểubiếtnhiều,dángđikhoanthaichữngchạctựnhiên,khiếncácbàthiếpvàlũemkhácmẹcủatôirấtkínhnể.Gianhânhầuhạtrongnhàkínhtrọngmẹ tôi, nhưng không thương. Tôi nghe chúng xầm xì oán tráchmẹ tôi vìchúngăncắpmóngì trongnhàbếp làmẹ tôibiếtngay.Tuynhiên,mẹ tôikhônglớntiếngrầymắngchúngnhưcácbàthiếpvẫnlàmkhigiậndữ.Khimẹ tôi thấy việc gì không vừa ý,mẹ tôi chỉ nói vài lời thôi nhưng đầy ýkhinhmiệt,chémxuốngngườicólỗinhưdaobàncắtdavậy.

*Mẹ tôi rất đối tốt với anh trai tôi và với tôi, nhưng lúc nào người

cũngnghiêmtranglạnhlùng,đúngtheocốtcáchmộtngườigiữđịavịcaotronggiađình.Mẹtôihạsanhđượcsáungườiconthìbốnquađờitừlúccònbédại,nênđặthếtquímếnvàocậucontraithừatựduynhấtlàônganhtôi.Mẹtôiđãcóđứaconnốidòngchogiatộc,vậylàchatôikhôngcònlýdogìđểbuồnphiềnmẹtôinữa.

Lạinữa, trong thâm tâm,mẹ tôicũng lấy làmkiêuhãnhđãsinh rađượcngườicontrainhưanhtôi.

*Chị đã thấy ông anh tôi rồi đấy. Anh ấy giốngmẹ tôi, mình dây,

mảnhmai,caovàthẳngnhưthântrenonvậy.Ngàycònthơấu,haianhemtôi sống chungvới nhau.Chính anh tôi là người đầu tiêndạy cho tôi viếtnhữngnétchữHán.Nhưnganhtôilàcontrai,tôilàphậngái“nữsanhngoạitộc”.Khianhtôiđượcchíntuổivàtôilênsáu,anhtôidờichỗởtừkhunhàdànhchođànbàtrẻconsangbênphíatưthấtdànhchochatôi.Anhtôicho

rằngluitớithămnomđànbàcongáilàđiềuxấuhổ,cònchínhmẹtôicũngchẳngmuốnanhtôiluitớichỗđànbàcongáinữa.

Tựnhiênlàtôikhôngđượcphépbénmảngđếnkhunhàcủađànông.Thờigianđầukhianhemtôimớixanhau,mộtbuổitối,tôinươngbóngđêmlầnmòđếntậnbờràohìnhbánnguyệtnhìnsangkhunhàdànhchođànông.Tôinúpvàotường,đưamắtnhìnkhoảngsânbênkiabờrào,mongthấyanhtôingoàivườn.Nhưngtôichỉthấylũgianhânbưngthứcănbốckhóivộivãbướcđimàthôi.Khichúngmởcửatư thấtcha tôi, tiếngcười tiếngnói từbêntrongvọngrachenlẫnvớimộtgiọnghátđànbàtrongtrẻovàcaovút.Khicánhcửanặngnềkhéplại,chỉcòntrơlạicảnhvắnglặngtịchmịchcủahoaviên.

Tôiđứngởđólâulắmrìnhnghetiếngcườihểhảcủathựckhách,hyvọngphânbiệtđượctiếngchatôi lẫntrongcảnhvuivẻấy.Bỗngnhiêncóngườikéocánhtaytôi.ThìravúVương,ngườinôtìthứnhấtcủamẹtôi.Vúnóilớn:

“Nếutôicònbắtgặptiểuthơởđâylầnnữa,tôisẽmáchbà.Đànbàcongáidùcólàhạngtiệndânchăngnữa,cóai lạiđứngrìnhnhìnlénđànôngnhưthếbaogiờ!”

Tôixấuhổquá,nóilápdáp:“Đâucó,tôitìmanhtôimà!”

VúVươngnóichắcnịch:“Anhcủatiểuthưbâygiờcũnglàngườilớnrồi”.Thếlàtôiđànhhọahoằnlắmmớiđượcgặpanhtôi.

NhưngtôinghenóianhtôihamhọctậpvàsớmđạtđượcnhiềutiếnbộvớibộTứThưvàNgũKinh,đếnnỗichatôiđànhphảichiềutheoýanhtôi,chophépanhtheohọcmộttrườngngoạiquốcởBắcKinh.Vàolúcsắpcướivợ,anhtôiđangtheohọctrườngĐạihọcquốcgiaBắcKinh,vàtrongthưtừgửivềnhà,anhtôicứkhẩnnàixinphépđượcsangMỹduhọc.Thoạttiênsongthântôikhôngbằnglòng,mẹtôithìquyếtliệtbàibác.Nhưngchatôivốnkhôngthíchchuyệnrắcrốiphiềnphứcnêntôibiếtrằngnếuanhtôicứvannàimãi,rốtcuộcchatôicũngchoanhtôiduhọcđểtránhbựcmình.

Tronghailầnbãitrườngvềnhàtrướckhitôiđilấychồng,anhtôicứnóiđếncuốnsáchgìđómàanhgọilà“khoahọc”.Mẹtôibựclắm,vìngườichorằngnhữngkiếnthứcTâyphươngnhưthếchẳngđắcdụnggìchocuộcsốngmộtnhànhoTrungHoacả.Lầncuốicùngvềnhà,anhtôiănmặcnhưmộtngườingoạiquốc,khiếnmẹtôihếtsứcphậtý.Khianhtôibướcvàonhàvớidángdấpnhưmớitừnơixalạnàovề,mẹtôiđậpcâygậytrúcxuốngnềnnhà,quát:

“Cáithóiởđâuravậy?Từràyvềsau,conchớbaogiờratrìnhdiệnmẹvớibộđồquáigởnhưvậynữa,nghechưa!”

Vậythìanhtôibuộclòngphảimặcbộquốcphụcnhưcũ.Tuynhiên,

anhtôicũngcứngđầutiếptụcmặcbộÂuphụchaingàynữa,đếnlúcchatôirầymắng, anh tôimới đành chịu phép.Mẹ tôi nói đúng.Mặc quốc phụcTrungHoa,anh tôi cóvẻoaiphongđúngmứcsinhviên;chứcònmặcbộquầnáokỳcụcnọ,anhchẳnggiốngbấtluậnmộtaitronggiađìnhtôitừxưađếnnay.

Ngay như trong hai lần bãi trường về nhà ấy, anh tôi cũng ít tròchuyệnvớitôi.Tôikhôngbiếtloạisáchgì,vìkhôngphảiloạiquốcngữ.Vảlạitôibùđầulobaonhiêucôngviệcchuẩnbịđámcướitôi.

Trongnhữnglúchọahoằnlắmanhemtôitròchuyệnvớinhau,hiểnnhiênanhtôikhônghềnóitớiviệcvợcongìcả.Nóichuyệnvợconnhưthếgiữamộtthanhniênvàmộtthiếunữlàkhôngphảiphép.Tuynhiênbọnnữtỳnghelénnóilạichotôibiếtrằnganhtôibướngbỉnhnhấtđịnhkhôngchịucướivợmặcdầumẹtôiđãtìmcáchđịnhngàycửhànhhônlễ.Mỗilầnnhưthế,anhtôilạikhẩnnàichatôidờingàycướilạiđểchoanhtôitiếptụchọctập.TựnhiênlàtôiđượcbiếtviệcanhtôihứahônvớithiếunữnhàhọLý,mộtgiađìnhgiàucóvàđịavịcaotrongtỉnh.Bađờitrướcđây,vịtrưởngtộcgiađìnhhọLývàvịtrưởngtộcgiađìnhtôilàmtrihuyệnhaihuyệnkếcậnnhautrongcùngmộttỉnh.

Chúngtôichẳngbiếtmặtmũicôdâuralàmsaocả.Đólàchuyệndĩnhiên.Nộivụđãđượcchatôihoàntấtngaytừkhianhtôichưađầymộttuổi.Giađìnhtôicũngchẳnghềcóainóiđếnbàchịdâutươnglaicủatôicả.CómộtlầntôinghevúVươngnóichuyệnvớicácảnôtỳkhácnhưsau:

“CóđiềuđángtiếclàtiểuthơnhàhọLýlớnhơncôngtửnhàmìnhnhữngbatuổi.Ngườichồngphảihơnngườivợcảvềmọimặt,kểcảvềtuổitác.Đượccáigiađìnhấygiàucóvàthuộchàngdanhgiavọngtộclâuđời,và…”Chợtthấytôi,vúVươngnínbặt,tiếptụccôngviệc.

Tôikhônghiểuvìsaoanhtôikhôngchịu lấyvợ.Bàthiếpthứnhấtcủachatôicườigiònkhihaytinấy,bànóilớn:

“ChắccậuấmnhàmìnhphảilòngmộtảMãnThanhxinhđẹpnàoởBắcKinhrồi”.

Nhưngtôinghĩanhtôichỉsaymêsáchvởmàthôi.Thế là tôi cứ côđơn lớndần lên trongkhunhàdành riêng chonữ

giới.Đànhrằngcólũconcácbàthiếpcủachatôi,nhưngtôibiếtmẹtôi

chỉ coi lũ emmột chakhácmẹ ấy của tôi nhưnhữngmiệng ănphải nuôithêm,khibàphânpháthằngngàyphầngạo,dầuvàmuối.Ngoàiramẹtôichỉcònlonghĩđếnchúnglàkhiđặtmuasốvảixanhtrơncầnđếnđểmayquầnáochochúngmàthôi.

Còncácbàthiếpcủachatôi,thậtralànhữngngườithấthọc,cứgâygổvớinhauvềđủmọichuyệnvàtỏraghentứcgaygắtvềmứcđộcácbàấyđượcchatôisủngái.Lúcđầuthìnhansắccácbàấygợiđượckhoáicảmnơi

chatôi,nhưngnhansắcấycũngtànlụiđimauchóngnhưhoaxuânngườitađemháichưngvậy,vàkhinhansắcấyphaitànthìlòngmếnchuộngcủachatôicũngtànlụitheo.Nhưnglàmnhưcácbàthiếpkhônghềbiếtmìnhxấuđivà trướckhicha tôighé thămcácbàcứbỏđi rấtnhiều thìgiờđể tôđiểmphấnson,thayđổiquầnáolàlượt.Chatôichotiềncáchầuthiếpvàonhữngngàylễhoặckhichatôiđánhbạcăn.Cácbàthiếpcứtiêuhoangmóntiềnvàobánhkẹovàrượutrà,rồiđếnlầnsauchatôighéthămkhôngchogìcả,cácbàthiếutiềnđâmravaymượnlũnôtỳđểmuahàimới,trâmcàitóc.Lũnôtỳkhinhrẻcácbàthiếpkhôngcònđượcchatôisủngáinữa,nênthahồchovayănlời.

Bàthiếpthứnhấtlàmộtbàmậpúnú,chỉđượccáicóđôitaynhỏvàđẹpkhiếnbàtamãnnghuyệnrấtnhiều.Bàtarửataytrongdầu, thoaphấnhồnglợt lênlòngbàntayvàsơnmóngtayđỏtươi.Sauđóbàtaxứcnướchoamộclanlênbàntay.

Cókhimẹtôiđâmbựcvềsựkiêuhãnhtrốngrỗngấycủangườithiếpnọvàmẹtôiranhmãnhnhờbàtagiặtgiũchútítquầnáohoặcvámay.Bàthiếpthứnhấtấykhôngdámcãilời,nhưngkhócthầmvàthanthởlénlútvớicácbàthiếpkhácrằngmẹtôighenvớibàtavàmuốnhủyhoạinhansắccủabàta.

Từlâurồichatôikhôngcònlưuluyếngìvớibàthiếpấynữa,nhưngvẫnchotiềnmỗilầnghéngủđêmtạinhàbàtađểchobàtakhỏilalốitráchmócomsòmkhiếnchatôibựcmình.Vảchăngchatôicũngcóýnểbàta,vìbàtađãcóhaiđứacontraivớiông.

Hai đứa bé này giốngmẹ và chỉ ăn uống suốt ngày. Chúng dùngnhữngbữaănthịnhsoạncùngvớiconcủacácbàthiếpkhác,nhưngsauđólầnxuốngkhunhà củanô tỳđểgiànhphần thức ăndư.Chúngphảikhônkhéoghêlắm,sợmẹtôibiếtvìmẹtôighétnhấtlàcáitậtthamăn.Chínhmẹtôichỉdùngmộtchéncơmvớiítcákhôvàmộtmiếngnhỏthịtgàhoặcvịtnguộivàmộthớptràướphoanữalàxongbữa.

Bàthiếpthứnhấtcủachatôilạicòncáithóisợchếtnữa.Bàtaănrấtnhiềubánhmètrộnđườngvàdầu,rồiđếnkhingãbệnh,bàtagọimấyôngthầycúngđếnvàhứatặnglượccẩnngọcnếuthầnthánhchữakhỏibệnhchobàta.Mạnhrồi,bàtalạiănbánhmèvàquênlờihứa.

Ngườithiếpthứnhìlàmộtngườiđànbàủrũ,ítnóivàítchúýđếncuộcsốnggiađình.Bàtacónămđứacon,gồmbốngái,mộttrai.Vìchỉcómộtđứacontrai,bàtalạicàngbuồnrầuhơnnữa.Bàtachẳngthiếtgìđếnbốnđứacongái.Chúngbịbỏrơihoàntoànvàchỉđượccoinhưlũgianôchúng tôimuavề làmcôngviệcnhà.Suốtngàybàngồiởmộtgócsâncóánhnắng,vạchvúchođứacontraibú.Thằngbéxanhxao,batuổirồimàchẳngbiếtnóibiếtđi,suốtngàychỉnhaicặpvúmướpcủamẹ.

Bàthiếpthứbalàngườimàtôiưahơnhết.Nàngvốnlàmộtvũcông

sốngởPhúcChâu,tênlàLãMai,vànàngcũngxinhđẹpnhưđóahoamainởcánhửnghồngtrêncànhcâytrụilámùaxuân.Nàngcũngmảnhdẻnhưcánhmaitaitáihồnghồng.Nàngkhôngtômáhồngnhưcácbàthiếpkhác,chỉvẽchođậmthêmđôichânmàymỏngvàđiểmmộtchúthồnglênvànhmôidướimàthôi.Lúcchatôimớirướcnàngvề,chúngtôiítgặpmặtnàngvìchatôihãnhdiệncómộthầuthiếpđẹpnênđiđâucũngdắtnàngtheo.

Tuynhiênnàngởnhàvớichúngtôisuốtnămcuốicùngtrướckhitôivềnhàchồng.Đó làvìnàngmang thaiđứaconđầu lòng: thằngbé rấtdễthương,đẹpvàbụbẫm.Nàngbồngđứabéđặtvàolòngchatôi,gọilàđềnđáplạicôngơnchatôiđãbaobọc,yêuthươngnàng.

Trướckhiđứabéchàođời,tâmthầnnàngbấnloạndữlắm,vànàngcứcườisằngsặcmỗingày.Thiênhạainấyđềutấmtắckhennhansắcnàng,màquảthậttôichưahềthấyngườiđànbànàođẹpnhưnàng.Nàngmặcáogấmmàungọcthạch,viềnnhungđen,taiđeobôngngọcthạch.Nànghơicoithườnghếtthảychúngtôi,tuynàngvẫnphânphátchochúngtôikhánhiềukẹobánhngười ta tặngnàngtối tối,khinàngcùngchatôidựcácbữayếntiệc.Chínhnànglạiănrất ít.Nàngchỉdùngmộtmiếngbánhmèvàobuổisáng, lúc cha tôi rời khỏi nhà nàng, và đến trưa nửa chén cơmvớimiếngmănghoặcmiếngthịtvịtmuối.Nàngthíchnhữngloạirượulạ.Nàngnàinỉchatôimualoạirượuvànglợtnổibọttừđáychai.Uốngvào,nàngcườinóitươitínhhẳnlênkhiếnchatôirấthảhêvàchatôimờinàngmúahátchoôngthưởngthức.

*Trongkhichatôivuichơithỏathích,mẹtôingồitrongphòngriêng

đọccácđiềugiáohuấncủaKhổngTử.Riêngtôitòmòmuốnbiếtnhữnggìxảyratrongbuổidạhộiấy,vàtôinhìnquakhecửahìnhvànhtrăngsangbênphòngđànông, tuy tôibiếtmẹtôinghiêmcấmvà tôixấuhổvềsự lén lútcủamình.

Mộtbuổitối,tôilénmòđếntậnbờràonhìnsangnhàchatôi.Timtôiđậpmạnhkhi thấycánhcửa lớnmởrộngvàhàng trămngọnđèn lồng tỏaánhsángvàotrongkhôngkhíêmđềm.Trongnhà,nhiềungườingồiănuốngquanh những cái bàn vuông. Bọn gia nhân hấp tấp lui tớimang thức ăn.Đứngsaumỗighếlàbóngdángmộtngườiđànbàmảnhmainhưliễu.Chỉcómộtngườiđànbàduynhấtđượcngồivàobàntiệcbêncạnhchatôi,đólàLãMai.Tôi thấyrõràngnàngcười,gươngmặtrạngrỡnhưmộtcánhhoabằngsápkhinàngquaylạinhìnchatôi.Nàngmấpmáyđôimôinóithầmgìđóvớichatôi,vàthếlàđámthựckháchđànôngcườirộlên.NụcườicủaLãMaikhôngnởtungra,cứgiữnguyênvẻdịunhẹvàtếnhị.

Lầnnàythìchínhmẹtôibắtgặptôitạitrận.Ítkhibàrakhỏinhà,dùcholàđidạotronghoaviên,nhưngđêmấytrờinóngbứcđãlôicuốnbướcchânbàrangoàisân,vàđôimắtsắcsảocủabàđãnhậnratôingay.Bàra

lệnhchotôiphảitrởvềphòngtôingaylậptức,vàbàđitheovàotrongnhà,dùngchiếcquạtgiấyxếplạiđánhvàolòngbàntaytôimấycái,đoạnkhinhbỉhỏitôicóphảitôimuốnxembọngáiđĩgiởtròongbướmhaychăng.Tôixấuhổquá,khócròng.

Tuyvậymẹtôivẫnđốixửtửtếvớibàthiếpthứbacủachatôi.Bọnnô tỳkhenmẹ tôi làngườiđànbà rộng lượng,nhưng tôinghĩ rằngcácbàthiếplạimuốnmẹtôixửsựđộcácnhưcácbàchánhthấtvẫnthườnglàmđốivớicácbàvợbécủachồng.Cólẽmẹtôiđãđoánđượcviệcxảyrasaunày.

Saukhihạsanhđứaconxong,bà thiếp thứbanghĩcha tôi lạichonàngđitheonhưcũ.Chonênnàngkhôngchoconbú,sợlàmhỏngsắcđẹpcủamìnhđi.Nànggiaoconchomộtgianhântolớncóđứacongáimớisinhmàyểutử.Thằngbéđêmngủvớibàvú,ngàynằmtrongtaybàvú.Mẹnógầnnhưchẳngnghĩgìđếnnó,chonómặcquầnáođẹpnhữngngày lễ,đigiàychonóvàđùagiỡnmộtlátvớinó.Thằngbévừakhóclànàngvộivàngtrảlạichongườivú.

Đứacontraiấykhônggiúpnàngđượcchatôisủngáithêm.Dùchođãlàmtrònnhiệmvụsanhcontrainốidòngvẫncònchưađủ,cũngnhưmọingườiphụnữkhácchúngtôi,nàngcònphảimỗingàymỗitìmcáchthuhútgiácquancủacha tôinữa,bằngnhữngmẹo riêng.Nhưngsựkhéo léocủanàngkhôngcònđủhiệulựcnữa.Nàngkémđẹphơnhồinàngchưacócon.Gươngmặt trắngnhưngọccủanàngđãxụxuốngvừađủđể làm tanbiếnnhansắcmơnmởnđàotơthưởnào.Nàngmặcáogấmmàucẩmthạch,nàngthốtlênnhữngtiếngcườidịudàng.Chatôidườngnhưhàilòngvềnànghơnbaogiờhết.Duycóđiềulàởchuyếnđixađầutiêncủangười,chatôikhôngchonàngcùngđitheo.

Nỗingạcnhiênvàgiậndữcủanàngthậtlàghêgớm.Trong thâm tâm thích thú,nhưngngoàimặt, cácbà thiếpkhácvẫn

làmravẻanủinàngbằngnụcười,tiếngnói.Mẹtôiđãingộnàngtửtếhơnnữa.TôinghevúVươnggiậndữcằnnhằn:

“Thấychưa!Bâygiờ lại có thêmmộtmiệngănhạinữaphảinuôi.Ôngấychánconnhỏnàyrồi”.

Kể từhômấy,bà thiếp thứbacủacha tôicứ rũngườixuống.Quábựcbộivềkiếpsốngnhàmcháncủacảnhhầuthiếpbịbỏrơi,nàngtrởthànhcáukỉnhvàthườngnổranhữngcơnthịnhnộầmĩ.Quencảnhyếntiệc,quenthóiđượcđànôngnuôngchiều,nàngđắmmìnhvàotrongbuồntủi,vàsaunàylạicòntoanquyênsinhnữa.Nhưngđólàsaukhitôivềnhàchồngkia.Tuynhiên,khôngnênnghĩrằngchúngtôikéodàimộtcuộcsốngvôvị,buồnthảmtrongnhà.Trái lại,chúng tôi rất sungsướng,vànhiềungười lâncậnthèmthuồngđịavịcủamẹtôi.

Chatôitrọngnểócthôngminhvàkhiếuđiềukhiểnviệcnhàcủamẹtôi.Vềphầnmình.Mẹtôichẳnghềtráchmócchatôilấymộtlời.

Cứthế,chamẹtôisốngtrongcảnhđườngbệ,yênvui.*

Chaoôi làcănnhàyêudấucủatôi!Cảthời thơấutrảidài, trảidàitrướcmặttôivớibaonhiêuhìnhảnhlunglinhtrướcánhlửahồng:hoaviênvàobuổi tinh sương tôi nhìn sennở tronghồvànhữngbôngmẫuđơnnởngoàihiên;nhữngcănphòngvớiđámtrẻconvuiđùadướinềnnhà;nhữngngọnnếnlunglinhtrướcbànthờôngTáo;cănphòngriêngcủamẹtôivớigươngmặtkhắckhổnghiêngnghiêngxuống trang sáchvà cái giường lớnphủrèmkêởcuốiphòng.

Nhưngcănphòngkháchlộnglẫymớilànơitôithươngnhớnhất,vớidãysậpgụvàghếbànhbằnggỗmun,cáibàndàichạmtrổtinhvivànhữngbứcmàncửabằngxa-tanhđỏchói.BứcchândungĐứcCaoTổnhàMinhngự trị trênmặt bàn với gươngmặt uy nghi và chiếc cằm vuông như tạctrongđá.Haibênbứcchândunglànhữnglásốbằngvàng.Cuốiphònglàmộthàngcửasổmắtcáo.Đếntrưa,ánhsángxuyênqualớprèmbằnggiấybảnhắtvàophòngkháchmộtthứánhsángdìudịunhưánhtrăngsoirọiđếntậnlớpkèocộtchạmtrổsơnsonthếpvàng.

Ngồitạicănphòngthờtổtiênmànhìnánhchiềutàtắtdầntrongkhibóng tối tịchmịchdâng lên, tôicứmường tượngnhưmìnhđangnínnghemộtkhúcnhạcruêmvậy.

Đếnngàymùnghaitếtlàngàyđượchàngmạngphụphunhânchọnlàmngàyđichúcmừngnhaunămmới,cănphòngkháchvuinhộnhẳnlênmộtcách trang trọng.Mộtđoànphunhânănmặcsang trọngnốigótnhaunghiêngmìnhbướcvàobêntrongcănphòngcổkínhánhsángmờmờ.Đènnến được thắp sáng lên, tiếng cười tiếng nói thoát ra theo đúng cốt cáchnghiêmchỉnhcủahàngtrâmanhthếphiệt.Đámgianôbưngranhữngkhaybánhmứt bằng sơnmài.Mẹ tôi ngồi tiếp khách với vẻ lịch thiệp nghiêmtrang.Từhàng trămnămnay,nhữnghàngcộtkèo trongphòngvẫnchứngkiếnynguyênmộtcảnhtượngcũ:nhữngmáitócđen,quầnlàáolượtmàulam,lượcgiắttrâmcàicẩnngọcxanhngọctrắngvànhữngbàntaythonnhỏngọcngà.

Chaoôi làcănnhàyêudấu!Tôicóhìnhdung rõđược tôingàybénắmchặtlấytayanhtôiđứngnhìnngườinhàlàmlễtốngtiễnôngTáo,đốtôngTáobằnggiấyvànhữnglễvậtlàmhànhtrangvềtrờicủaông.NgườitacònthoamậtlênmôiôngTáogiấynữa,đểkhivềtrờiôngchỉtâulênNgọcHoàngnhữnglờingonngọtmàquênnhữngchuyệncãicọgiữađámnôtìvànhữngvụăncắpvặt.Thưởấuthơấy,anhemchúngtôicungkínhđếnlặngngườiđitrướclễtốngtiễnsứgiảnhàTrờitrởvềtrời.

ĐếnbâygiờtôicònhìnhdungrõđượcdịpTếtTrungthutôimặctấmáo lụahồngmới thêucánhhoađào,đứngngồikhôngyên, thấp thỏmchờchođếntốiđểanhtôidẫntôiđixemđámrướcrồngtrênsông.Tôicònnhớ

rõđêmTrungthunămấy,bàvúgiàphảiphìcườilêntrướccảnhtôimừngquýnhrunrunđốtngọnnếnhồngtrongchiếcđènlồngtrònnhưquảbóng.Tôicònnhớrõtôibướcchânchậmbêncạnhmẹtôi,đivềphíangôiđềnlớn.Tôiđứngnhìnmẹtôitrúttrầmvàolưhương.Tôicungkínhquỳxuốngbêncạnhmẹtôi,trướctượngPhật,màlòngrunsợtrướccảnhtônnghiêm.

Chịthửnghĩxem,tôiđượcdưỡngdụcsuốtbaonămròngnhưthếthìlàmsaotôithíchứngvớingườiđànônghiệngiờlàchồngtôichođược?Baonhiêucáitàicáikhéocủatôichẳnggiúpíchđượcgìchotôicả.Tôithầmnhủrằngtôisẽmặctấmáobôngngựhànbằnglụaxanhvớihàngnútđenviềnbạc.Tôisẽgiắthoalàilênmáitócvàtôisẽđiđôihàinhọnmũibằngxa-tanhđenthêuchỉtơxanh.Nhưngđếnkhiđốidiệnvớichồngtôi,chồngtôichưakịpnhìnlướtquatôilấymộtchút,đãvộiquaytầmmắtđinơikhác,nhìnvậtkhác–nhìnxấpthưtừtrênbàn,cuốnsách–vàthếlàchàngquênhẳntôimấtrồi.

Tôisợlắm,mộtnỗisợdằnvặtcứgặmnhấmmãitâmcantôi.Tôicònnhớrõcáingàytrướchômcửhànhhônlễcướitôi.Ngàyhômấy,mẹtôitựtaythảovộihailáthư,mộtchochatôi,mộtchobàmẹchồngtươnglaicủatôivàtruyềnchongườilãobộcđemthưđingay.

Chưabaogiờtôithấymẹtôibănkhoănlongạinhưthế.Cũngngàyhômấy,tôingheđượcbọnnôtìxầmxìrằngngườichồngchưacướicủatôitoanhồilễcưới,bởivìtôithấthọcvàđôichântôibónhỏ.TôiòalênkhócnứcnởkhiếnđámnôtìhoảngsợthềsốngthềchếtrằngviệcxảyrakhôngphảichotôimàlàchoáinữcủabàTàothị.

Nhưngđếnbâygiờhồitưởnglạichuyệncũấy,tôivẫncònthấyxótxatronglòng.Biếtđâukhôngphải là tôi?Bọnnôtìxưanayvẫnquennóiláo!Tuynhiênnào tôiđâucó thấthọcchocam.Tôiđãđượcgiáodụckỹlưỡngvềmọiviệctrongnhàvàvềcáchănmặctrangđiểmchobảnthântôi.Cònđôibànchâncủa tôi,hiểnnhiên làkhôngmộtai lại thíchchúngôdềkệchcỡmnhưđôichâncủahạngcongái táđiền.Không,khôngphải tôi–chắcchắnkhôngphảibọnnôtìnóivềtôiđâu!

3

Khitừbiệtnhàmẹtôiđểbướclênchiếckiệulớnsơnsonrướctôivềnhàchồng,tôikhônghềmảymaynghĩrằngmìnhđanggặpnguycơkhôngvừalòngđẹpýchồngmình.Tôilấylàmthíchthúnhớđếntấmthânthonthảmảnhmaivàgươngmặttráixoanaicũngưanhìncủatôi.

Ítravềđiểmnày,chồngtôisẽkhôngthấtvọng.Tronglúccửhànhnghilễdângrượumừng,tôiliếcmắtnhìnchồng

tôi quadải lụađào của tấmkhănmỏng chemặt.Tôi thấy chồng tôi đứngcứngngắctrongbộÂuphụcđạilễmàuđen.Chàngcaovàthẳngnhưcâytrenon.Timtôiđậpmạnh,ngườitôinóngbừnglên.Ướcgìtôibắtgặpđượctiamắt chàng cũng lén nhìn tôi. Nhưng chồng tôi vẫn đứng nghiêm, khôngquaylạitìmcáchnhìnxuyênqualớpkhănchemặttôi.Chúngtôicùngnhaunhấpmôivào ly rượuhợphôn.Chúng tôi cùngquỳ lạy trướcbàn thờgiatiên,saulưngsongthânchồngtôi.Từnaytôilàcongáicủahaiôngbà,từnaytôidứtkhoátlìabỏgiađìnhtôivàmôntộccủatôi.Chồngtôivẫnchẳngnhìntôilấyđượcmộtlần.

*Đêmhômấy,saukhihônlễvàtiếngcườinóichấmdứtrồi,tôingồi

mộtmình bên giường, trong phòng hoa chúc. Nỗi sợ hãi khiến tôi ngờmngợp.Suốtđờitôi,tôichỉnghĩđếngiâyphútấy,cáigiâyphútvừaesợvừaaoướcấyđãđến–giâyphútchồngtôilầnđầutiênnhìnvàomặttôikhichỉcóchàngvà tôimộtmìnhtrongphòng.Haibàntay tôiđặt lênđùicứnắmchặtlấynhau.Lúcấychàngbướcvào,vẫncaolớnvànghiêmnghịtrongbộÂuphụcđen.Chàngbướcliềnlạibêntôivàkhôngnóilờinào,giởtấmmànchemặt tôi lên, nhìn tôi thật lâu.Như thế là chàng chấp nhận tôi rồi đó.Đoạnchàngnắmlấybàntaylạnhgiácủatôi.

Mẹđãlịchlãmdạytôirằng:“Tốtnhất,connêntỏralạnhlùnghơnlàvồvậpthiếttha,giữlấyvị

nồngcaycủarượuhơnlàmùimậtngọtdễnhàmchán,nhưthếniềmvuicủaconsẽtồntạimãi”.

Thếnêntôigượnggạođểchochàngnắmlấytaytôi.Chàngcũngliềnrúttaylạivàimlặngnhìntôi.Đoạnchàngbắtđầunóivớitôibằnggiọngnóivàcungcáchrấtnghiêmnghị.Thoạt tiên tôicứngẩnngười ranghegiọngnóicủachàng,nênchẳnghiểuchàngnóigìcả.Giọngnóicủachànglàgiọngmộtngườibìnhtĩnh,thâmtrầm,khiếntôinổigaingườilênvìsợhãi.Rồitôikịphiểuđượclờilẽcủachàngthìtôilạicàngngẩnngơ.Chàngnóithếnào?

“Khôngaibắtbuộcđượcemphảithươngmếnmộtngườiđànôngemmớinhìnthấylầnđầutiên.Vềphầntôicũngvậy.Chamẹđãépbuộccảhaichúngtathànhhônvớinhau.Từtrướcchođếngiờphútnàyđây,chúngta

đànhnhắmmắttuântheoýmuốncủanghiêmđường.Nhưngbâygiờđâychỉcònhaingườichúngtavớinhauthôi,chúngtađượctựdotạoramộtcuộcsốngtheoýchúngta.Vềphầntôi,tôimuốntheođườnglốimới.Tôimuốnđãiemnhưlàngườinganghàngvớitôivềmọiphươngdiện.Emkhôngphảilàmộtvậtsởhữucủatôi,khôngphảilàmộtmónđồthuộcquyềnchiếmhữucủatôi.Emcóthểlàmộtngườibạnthânthiếtcủatôi,nếuemmuốn”.

Đó,nhữnglờilẽngọcngàtôiđượcnghevàođêmtânhônlànhưthếđó!Lúcđầutôingạcnhiênquánênkhônghiểu.Nganghàngvớichồngtôinghĩalàsao?Làmthếnàonganghàngchođượcchứ?Thìtôikhôngphảilàvợchàngđósao?Cònaingoàichàngđượcquyềnđiềukhiểntôinhỉ?Luậtlệvàthóitụcđãchẳngkhiếnchànglàchủnhânôngcủatôiđósao?Đâucóaibắttôiphảiđặtmìnhdướiquyềnsaikhiếncủachàng.Sinhralàđànbàcongáiđi lấychồng thì tôiphải theochồng, thờchồngnuôiconchứsao?Màviệccướigảthìxưanayvẫndochamẹđặtđâungồiđấy.Lẽthườngxưanayvẫnlàtôiphảivềlàmvợngườiđãđượcchamẹtôihứagảngaytừngàytôicòntấmbéchứsao?Nhưvậycógìlàđirangoàithóitụckhuônphépchungđâu.Tôichẳngthấycógìgọilàépbuộccưỡngbáchcả.

Lờilẽcủachànglạivangvanglênnhưsấmnổbêntaitôi:“Chamẹđãépbuộccảhaichúngtathànhhônvớinhau”.Độtnhiêntôisợđếnmuốnngấtđi.Haylàchàngngụýcho tôibiếtchàngkhôngmuốnthànhhônvớitôi?

Ôi!Chịơi,khôngcòngìlosợvàđauđớnđốivớitôibằng!Haibàntaytôicứsiếtchặtlấynhautrênđùitôi.Tôikhôngdámnói

gìcả,chẳngbiếtphảitrảlờisaochophải.Chàngđặtbàntaychànglênhaibàntaytôi,vàhaichúngtôiimlặngmộtlát.Nhưngtôichỉmongướcchàngrúttaylạichomaumàthôi.Cuốicùng,chàngcấtgiọngmệtmỏivàchuaxót:

“Thậtđúngnhưtôiđãdựliệu.emkhôngmuốn,vàemcũngkhôngthểlàmsaotrìnhbàycảmnghĩthựccủaemnữa.Emkhôngdámchốibỏ,cắtđứtmọi ràngbuộcvớinhữngđiềuemđượcdạychonóivà làm tronggiờphúthợphônnày.Vâng,thìemcứimlặngnghetôinói,khôngcầnphảiđốiđáplạigìcả.Tôichỉthathiếtxinemmộtđiềulànếuembằnglòngcùngtôithửđitheođườnglốimới,emhãykhẽgật”.

Chàngđếnsátbêntôimàquansáttôi.Tôicảmthấybàntaychàngđènặng.Chàngnóinhưvậylàngụýgì?Tạisaosựviệclạikhôngthểdiễntiếntheotrìnhtựcũđãđượccôngnhận?Thóitụcvàluậtlệđặtđểchotôiphảilàmvợchàngvàtôiaoướcđượclàmmẹcủanhiềuđứacon.Chaoôi!Chínhđólànơixuấtphátnỗibuồnphiềncủatôi,lànỗicơcựcngàyđêmbámchặtlấytôikhôngrời!Tôichẳngbiếtphảilàmsao.Trongcơntuyệtvọngvàcũngvìngudốt,tôicúiđầuxuống.

Chàngnói“Cámơnem”.Đoạnchàngđứng thẳngngười lênvà rúttaylại,nói“Emcứbìnhtĩnhnghỉngơitrongphòngnày.Emcứnhớrằngbây

giờđâychođếnmãimãisaunày,emchẳngphảisợgìcả.Emcứyêntâm.Đêmnaytôingủởcănbuồngsátbêncạnhđây”.

Chàngquaynhanhngườivàbướcđira.TrămlạyĐứcBàQuanThếÂmBồTát!Xinngườimởlòngthương

phùhộđộtrìchocon!Conmớingầnnàytuổicònbébỏngquá,làmsaoconchịunổicảnhbịbỏrơi,côđơnmộtmìnhmộtbóng!

Từtấmbéđếngiờ,đâylàlầnđầutiêntôingủxanhà.Vậymàtôiphảingủmộtmình,vìbiếtrõrằngtôiđãkhôngvừalòngđẹpýchồngtôi.

Tôichạyùa racửa.Trongcơnhoảnghốt, tôicứngỡmình thoát rakhỏi nơi đây, chạy về nhà chamẹ.Nhưng bàn tay tôi đụng vào cây songhồngbằngsắt,khiếntôitỉnhlại.Đãtheochồngrồithìkhôngthểnàotrởvềđượcnữa.Dùcóthoátrakhỏiđượccănnhàbênchồnglạhoắcnàythìcũngcònbaonhiêuđườngxađấtlạphảiđimớivềđượctớinhà.Dùchocótìmđượcđườngtrởvềđếncổngnhàchamẹthìcánhcổngcũngkhépchặtkhôngchotôivào.Ônglãobộccómủilòngthươngxótchovàođếnngưỡngcửathìvẫncònmẹtôinghiêmtrangđứngđó.Dùcóbuồnđếnhéohắtruộtgan,mẹtôivẫncươngquyếttruyềnchotôiphảilậptứcquaylạinhàchồng.Tôiđãmangthânđilàmdâuconngườitarồi,đâucònthuộcvềgiađìnhtôinữa.

Tôichậmrãicởiytrangcôdâuraxếplạithậtkỹ.Tôingồirấtlâubênmí chiếc giường lớn phủ rèm, tôi sợ phải chui vào trong bóng tối chiếcgiường.Lời lẽchồng tôicứquaycuồng trong trí tôi, chẳng ra làmsaocả.Cuốicùnglệtràorakhỏimímắttôi,tôiluồnvàotrongchănmàkhócròngsuốtbaonhiêugiờkhắclụntàn,chođếnkhitôingủthiếpđi.

Tảngsángtôiđãgiậtmìnhthứcgiấc,ngỡngàngtrongcănbuồnglạ.Kỷniệmđaubuồncũdồndậpùatới.Tôivộivàngđứngdậymặcquầnáochỉnh tề.Khi con thị tỳ bưngnước nóngvào, nó toétmiệng cười và nhìnchungquanhvớicặpmắtdòxét.Tôiđứngdậy.Bâygiờtôimớivuisướngđãđượcmẹtôidạychotôicáiphongtháiđườngbệcủahàngdanhgiavọngtộc.Ítracũngchẳngaibiếttôiđãkhôngvừalòngđẹpýchồngtôi.Tôinói:

“Bưngnướcvàochocậu.Cậuchờởphòngtrong”.Tôingangnhiênmặcáogấmtốt,càibôngvàngvàotai.

*Kểtừlầnđầutiêntôigiápmặtchồngđếnnayđãvừađúngmột

tuầntrăng.Baonhiêubiếncốlạlùngxảyra,đảolộncảcuộcsốngcủatôi.Vợchồngtôikhôngởnhàchamẹnữa,màdọnraởriêng!Chồngtôi

dámcảgannóirằngthânmẫukhảkínhcủachànglàngườiđộcđoán.Chàngcònnóikhôngmuốnthấyvợchànglàmthânnôtỳtạinhàchàng.Sựthểxảyratừmộtviệcnhỏnhặt.

Quamấyngàynghilễcướihỏixongxuôirồi,mộtbuổisángtôithứcsớmbảoconhầubưngnướcnónglên.Tôirótnướcnóngvàomộtbìnhthiếc,bảoconhầubưngđitrước,tôibướctheosauđếntrướcbàmẹchồng.

Tôinghiêngmìnhcúiđầunói:“Xinlệnhbàrửamặtbằngnướcnóng”.Mẹchồngtôinằmđắpmềnmộtđốngcaonghệunhưnúitrêngiường.

Tôikhôngdámnhìnbàkhibàngồidậyrửamặt.Rửaxong,bàradấuchotôibưngthaunướcđi.Khônghiểuvìtaytôi

vướngvàolớprèmlụadàyhoặcvì tôisợnênruntay,khibưngthaunướclên,thaunướcchaođi,mộtítnướcđổxuốnggiường.Timtôimuốnđứnglạivìsợ.Bàmẹchồngtôiquátlên:

“Dâucongìmàđoảngthế!”.Tôiđãđượcdạyrằngphảiimlặngtrướclờiquởmắng,nêntôiquay

gótbưngthaunướcđirangoàimànướcmắtrànrụa.Chồngtôicũngvừađingangqua,vàtôinhậnthấyhìnhnhưcóviệcgìđókhiếnchồngtôibựcbội.Tôisợchồngtôirầylavềviệctôivôýlàmphậtlòngthânmẫucủachàngngay lần đầu tiên hầu hạ người.Tay tôimắc bưng thau nước, không chùiđượcđôimắtnhòađivìlệchảydàixuốngmá.Tôinóilápdáp:

“Thaunướcchaođi…”Nhưngchồngtôicắtlờitôi:“Tôikhôngphiềntráchemgìcả.Duycóđiềulàtôikhôngbằnglòng

đểchovợtôiphảilàmcôngviệccủaconhầutrongnhà.Mẹtôicóhàngtrămgianôtrongnhàđểlàmcôngviệcnày”.

Tôicốgiảithíchchochànghiểurằngchínhtôitựýmuốnhầuhạmẹchồng chophải phép người condâu hiền thục.Mẹ tôi từng dạy tôi rất kỹcáchthứcnàngdâuhầuhạchămsócbàmẹchồng:Tôilễphépđứnghầubêncạnhbà.Tôiđỡtaybàngồighế.Tôitrángtáchtràcủabà,từtốnrótvàođónướctràxanhmớichâmvàbưnghaitaylênmờibàuống.Bàmuốnsao,tôiphảilàmđúngtheovậy.Tôiphảichămsócbànhưchínhmẹtôivậy,vàtôiphảilàmthinhcúiđầunhậnchịumọilờiquởmắngdùbấtcôngcủabà.Tôiphảilàmđúngtheoýbàtrongmọiviệc...Nhưngchồngtôichẳngmảymayđểýđếnlờiphântrầnnàocủatôi.Ýchàngđãquyếtrồi.

Việcdọnnhàraởriêngđâucódễdàng.Songthânchồngtôibắtbuộcchúngtôiphảiởlạitrongcănnhàgiatiên,đúngtheotậptục.Chachồngtôilàmộtnhànho,nhỏ thó,gầy, thông thạosách thánhhiền.Ngồingayngắntrướcbàntrongphòngkhách,ônggiơtayvuốtchòmrâubalượtrồimớinói:

“Conởlạinhà.Tấtcảcáigìcủachalàcủacon.Nhàtarộng,thứcănthiếugì.Chẳngtộigìconphảilàmlụngvấtvảchosuymònsứckhỏe.Connên sống trong cảnh nhàn hạ đường bệ, trau dồi học hỏi những điều conthích.Conhãybanchonàngdâucủamẹcondiễmphúcsinhnhiềucontrai.Bathếhệgiàtrẻsốngdướimộtmáinhà,ấylàphúclớnTrờibanđấy”.

Nhưngchồngtôithìnônnóng.Chẳngnghiêngmìnhthilễtrướcmặtcha,chàngnóilớn:

“Thưa cha, conmuốn làmviệc.Conđanghành xửmột nghề khoa

họcđượctrọngvọngtạithếgiớiTâyphương.Ướcmuốntrướctiêncủaconkhôngphảilàcócontrai.Conmuốnvậndụngtâmnãođểđemlạiphúclợichođấtnướcchứkhôngphảiđểsanhconđầyđàn.Việcấy,conchóchạyrôngngoàiđườngcũnglàmđược”.

Tôilénrìnhnghesaulớprèmcửamàuxanh,chínhtaitôinghechồngtôinóivớithânphụchàngnhưthế,khiếntôirụngrờitaychân.Nếuchànglàtrưởng nam, hoặc được dưỡng dục theo nếp cũ, hẳn không bao giờ dámcưỡnglờithânphụchàngnhưvậy.Nhữngnămthángxanhàsốngởnhữngxứmàlớptrẻkhôngcònbiếttrọngnểchamẹđãkhiếnchànggiảmphầnhiếuđễmấtrồi.Vậymàkhixuấtngoại,chàngnặnglờithềthốtgiữmãibổnphậnngườiconhiếuthảo.

Dùsao,chúngtôivẫndọnnhàraởriêng.*

Căn nhàmới hoàn toàn khác hẳn những căn nhà xưa nay tôi từngthấy.Nhàkhôngcósântrước,sânsau.Chỉcómộtlốivàoduynhất,nhỏxíu,vuôngvức,cửanẻocáccănbuồngtrongnhàđềutrổralốiđiấyvàthanglầucũngbắtđầutừlốiđiấy.Lầnđầutiênleolênthanglầu,tôisợkhôngdámđixuốngvìhaibànchânbócủatôikhôngquen,tôiđànhphảingồixuốngrồilếttừngnấcthangmộtđểxuốngdướinhà.Rồitôinhậnraáotôidínhchútsơn,tôivộivàngthayáo,sợchồngtôihỏira,biếtđượcvàcườitôi.Chồngtôi rất nhạy cười, chàng cười lớn tiếng, đột ngột. Tôi sợ tiếng cười củachàng.Vềviệcbàybiệnđồđạctrongnhà,tôichịuthuakhôngbiếtlàmsaokêbànghếtrongmộtcănnhànhưvậyđược.Củahồimôntôiđemtheovềnhàchồnggồmmộtbộbànghếbằnggỗmunvàmộtchiếcgiườngcũnglớnnhưgiườngcướicủamẹtôivậy.Chồngtôikêcáibànvàbộghếtrongphòngphụgọilà“phòngăn”,còncáigiườnglớnlàchỗtôicứnghĩtôisẽnằmhạsanhlũcontrai tôi,chiếcgiườngấylớnquákhôngkêvừamộtphòngnàotrênlầucả.Tôingủtrênchiếcgiườngtre,nógiốngnhưgiườngcủahạngnôtỳ vậy. Phần chồng tôi, chàng nằm trên cái giường sắt hẹp như cái ghế ởphòngbêncạnh.Tôikhôngtàinàoquenđượcvớinhữngthóitụckỳlạnhưvậy.

Trongcănbuồngchánh, chànggọi là “phòngkhách”, chồng tôikêmấy cái ghế bành chàng đích thân đi mua, ghế gì mà hình dáng dị hợmchẳngcáinàogiốngcáinào,lạitoànlàmbằngmâytầmthường!Chínhgiữalàcáibàntrênđặtvàiquyểnsách.Trôngxấuxílàmsao!

Trêntườngtreonhữngbứchìnhbạnbèchàngvàmộttấmnỉvuôngvớihàngchữngoạiquốc.Tôihỏichàngđócóphải làbằngcấpcủachàngchăngthìchàngcảcười.Chàngbènlấybằngcấprachotôixem.Chàngchỉchotôichỗtênchàng,têntrườngchàngtheohọcvàkhảnăngbácsỹykhoaTâyphươngcủachàng.MảnhbằnglộngkiếngấyđượctreotrêntườngởmộtchỗcũngtrangtrọngnhưlàchỗđặttấmchândungĐứcCaotổnhàMinhtại

phòngkháchnhàchamẹtôivậy.NhưngtrongcănnhàkiếntrúctheokiểuTâyphươngxấuxínày,làm

saotôicóthểcảmthấythoảimáinhưởnhàchamẹtôiđược?Cửasổđượcrápnhữngmảnhkínhlớntrongsuốt,thayvìmắtcáobằnggỗtrạmtrổcôngphuphủrèmbằnggiấybản.Ánhsángchóichangngờisáng lên tườngvôitrắngvàlàmlộrõtừnghạtbụidínhtrênbànghế.Tôikhôngquenthứánhsángtànnhẫnấy.Tôithoasonlênmôi,đánhphấnlênmặtnhưđãđượcdạycáchtrangđiểm,ánhsángấylàmlộrõthủthuậtcủatôi,đếnnỗichồngtôibảotôi:

“Tôixinemđừngsonphấnnhưthếlàmgì,tôithíchvẻtựnhiênnơingườiđànbà”.

Nhưngkhôngsonphấnlàmsaotăngđượcvẻđẹp.Cũngchẳngkhácgìnhưchải tócmàkhôngxứcdầuhoặcđihàikhông thêuvậy.TrongnhàngườiTrungHoa,ánhsángđượclàmdịuđixuyênquarèmcửasổmắtcáochỉnhẹnhàngsoisánglêngươngmặtphụnữthôi.Trongmộtcănnhànhưthếnày,làmsaochàngthấytôiđẹpchođược?

CònsànnhàthìbằnggỗvàgiàyđếdatheokiểuTâyphươngchồngtôimangcứgõcồmcộptheomỗibướcđi.Thếnênchồngtôimuathảmvềlót khiến tôi ngạc nhiên. Tôi cứ sợ làm hư tấm thảm hoặc lũ nô tỳ quenmiệngnhổbậy lên thảmlót.Khi tôi lưuýchồng tôivềviệcđó,chồng tôigiậndữcấmkhôngchoainhổbậytrongnhàcả.

“Vậythìnhổởđâu?”–Tôihỏi.Chồngtôiđápgọn:“Nếuthậtcầnnhổthìrakhỏinhàmànhổ”.Nhưngthậtlàkhótậpcholũgianhân,vàngayđếntôicũngcókhi

tôiquên,cứphunvỏhộtdưalênthảm.Chồngtôiđànhphảimuaốngnhổđặtởtừngphòngvàbắtchúngtôiphảinhổvàođó.Nghĩcũngkỳ,chínhchồngtôilạikhạcvàokhăntayvànhétvàotúi!ThậtlàcáithóiđángtởmcủangườiTâyphương!

4

Cónhữnglúctôichỉmuốnbỏnhàtrốnđi,nhưngkhôngdámtrởvềnhàmẹtôimàcũngchẳngbiếtđiđâukhácnữa.Ngàycứnốitiếpngàythànhmộtchuỗicôđơndằngdặc,vìchồngtôikhôngởnhà,chànglàmviệcnhưmộtanhdâncàyphảinailưngkiếmgạoănhằngngàychứkhôngphảilàconcủamộtôngquangiàucónữa.Từsángsớm,chàngđãđiđếnchỗlàmvàtôiởnhàmộtmìnhchođếntối;trongnhàchỉcònmấyđứanôtiởsaubếp,ănnóisốngsượngmàtôixấuhổkhôngdámnghe.

Hỡiôi!Thỉnhthoảngtôicứnghĩchẳngthàởnhàhầuhạmẹtôi,chơiđùavới lũ emgáimấybà thiếp cònhơn! Ít ra như thế tôi cònngheđượctiếngcườitiếngnói.Cònởđâysuốtngàycănnhàvắnglặngnhưchìmtrongmộtlớpmâymù.

Tôiđànhcứphảingồiỳrađómàsuynghĩ,màmơtưởngđếncáchthứcphảilàmsaođểchiếmđượclòngchồngtôi.Tôithứcdậythậtsớmđểtrangđiểmchochàngkhôngthấyvẻdiêmdúacủatôi,dùchođêmquatôithaothứcmãikhôngsaongủđược.Tôirửamặtbằngnướcnóngphanướchoa,rồitôilạithoadầulênmặtchodadẻmịnmàngcốtđểbấtngờlàmxiêulòngchồngtôi.Nhưngtôicóvộivànghấptấpđếnđâuchăngnữa,vẫnchỉthấychàngluônluônngồivàobànlàmviệc.

Ngàynàocũnggiốnghệtnhưngàynấy.Tôihúnghắnghovàkhiluitới trongnhà, tôicốgắngxoaythậtnhẹnhàngcáinúmtròntrêncánhcửa.Chuchoa!Mấycáinúmcửaấysaomàkỳcụcquá,tôicứxoaytớixoayluimãimớibiếtcáchsửdụng.Thấytôimòmẫmnhưvậy,chồngtôiđâmbực,thếnêntôiphảitậpcáchvặnnúmcửakhichàngvắngnhà.Tậpluyệnmãimàvẫnkhôngquen, sángsángnúmcửabằngsứ trơnvà lạnhgiácứ tuột luốttrongtaytôigiữalúctôihấptấpvộivàngđilocôngviệcnhà.Chồngtôirấtghétcáithóichậmchạp,chàngcửđộngchântayrấtnhanhmỗikhiđiđứng,đếnnỗitôicứnơmnớplosợchàngsẩychânvấpngã.

Nhưngchàngvẫnchẳngđểýgìcả.Ngàynàyquangàykhác,trờivừatrởlạnh,tôiliềnbưnglênhầuchàngmộttáchtrànóng,chàngnhậntáchtràmàmắtvẫnkhôngrờiquyểnsách.Thậtlàuổngcôngtôingaytừtảngsángđãsaiconhầuđimuabônglàitươivềvắtlênmáitóc.

Hươngthơmhoalàilàmsaothấmđượcvàonhữngtrangsáchrậmrìnhữnghàngchữngoạiquốcnhỏlitikia?Mườilầnnhưmột,saukhichàngđilàmrồi,tôibướclạixemchàngcóuốngtáchtràtôibưnglênhầuchàngchăng,tôiđềuthấycáinắpđậyynguyêntrêntáchtràvàmấycánhlàivẫnngangnhiênnổitrênlớpnướctràxanh.Chàngchỉbiếtcósáchvởcủachàngmàthôi.

*

Tôisuynghĩvềnhữngđiềumẹtôidạybảođểlàmvừalòngchồng,tôilàmnhữngmónănngonđểlàmkhoáikhẩuchàng.Tôisaimộtgianhânđimuacongàgiò,măngHàngChâu,cávàng,gừng,cảivànướctương.Suốtbuổisángtôinấunướng,thêmbớt,nêmnếmđúngphépcácmónấyđểtănghươngvịcủachúnglên.Nấunướngxong,tôiralệnhchogianhândânglênvàocuốibữaănmàthôi,cốtđểmongchồngtôinóiđượcmộtcâuđạikháinhư:“Saoemchoănsangthếnày!”.

Nhưngkhigianhânbưngmónấylên,chàngthảnnhiêngắpănnhưbắtgặpbấtcứmónănthôngthườngnàokhácvậy.Chàngchỉnếmqualoamộtmiếng,chẳngkhenchêlấymộtlời.Tôichămchútheodõichờđợiphảnứngcủachàng,nhưngchànglàmthinh,ănmiếngmăngcũngchẳngkhácgìănmiếngcảitầmthườngcủahàngtáđiềnthứdânvậy.

Tôithấtvọng.Đêmhômấy,tôinghĩthầmcólẽmónăntôikhổtâmnấunướngchochàng lạikhôngphải làmónchàngưa thích.Chàngkhôngchịunóithìtôiđihỏimẹchàngvậy,xemhồinhỏchàngthíchănmóngì.

Tôi sai tên gia nhân đi, mẹ chàng cho biết: “Trước khi nó vượtngoài bốn biển, nó thích thịt vịt quay vàng ướp nước tương. Nhưng saunhữngnămchỉăntoànthứcănsốngsítcủabọnTâyphươngnóđãquênmấtthức ănngon rồi, không tha thiết đếnnhữngmónănnấunướngcôngphunữa”.

Vậy nên tôi không lo toan đến khẩu vị của chồng tôi nữa.Chàngkhôngđòihỏi,khôngthiếtthagìởtôinữa.Nhữngđiềutôicungứngđượcthìchànglạikhôngcần,khôngmàngđến.

*Nửa tháng sau khi dọn về nhàmới,một buổi tối hai vợ chồng tôi

cùngngồiởphòngkhách.Chàngđangđọcmộtcuốnsáchlớnthì tôibướcvào, đếnngồi vào cái ghế của tôi.Đi ngangqua, tôi trông thấy trên trangsáchmộthìnhngườitađứngthẳngnhưngtrôngghêquávìkhôngcódachỉtoànlàthịtrớmmáuđỏlòm!Tôibựcmìnhngạcnhiênsaochànglạicóthểđọcloạisáchghêgớmấy,tuynhiêntôikhôngdámgạnhỏichàng.

Tôingồingayngắntrêncáighếmâylạđời,khôngdámngảlưngdựavàolưngghếngồivìngồinhưthếgiữachốnđôngngườilàthiếuđoantrang.Nỗinhớnhàhiệnlênvờivợitrongtôi.Tôihìnhdunglạicũngvàogiờnầy,tạinhàchamẹtôi,mọingườitụtậpdùngbữatốidướiánhđèncầycùngvớimấybàthiếpvàlũconồnàocủacácbà.Mẹtôingồiởđầubànvàlũnôtỳdọnchénđũatrướcmặtmọingười.

Cảnhàvuivẻănuống.Saubữaăn,chatôiđếnchơiđùavớilũconcácbàthiếp.Bọnnôtỳ

saukhidọndẹpxongngồichuyệntrò trênghếđẩungoàisân.Mẹtôingồivàobàntínhtoántiềnbạcvớichịbếp,ngọnnếnđỏhắtánhsánglunglinhvàomặtbà.

Chaoôi!Saotôimuốnđượcvềnhàhưởngcảnhsốngấyđếnthế!Thahồchotôiđidạocảnhngắmhoatrongvườn.Tôixétnhữngbôngsenxemhạtsenđãgiàchưa;lúcấyđếnmùasenrồi,vìđãcuốihạsangthu.Cóthểlàkhitrănglênmẹtôibảotôiđilấycâyđàntranhdạochobànghenhữngkhúcnhạcmàbàưathích.Bàntayphảivuốthaidâytơtheotiếnghát,bàntaytráinhấnxuốngcungbậctrầmbổnghòatheo.

Nghĩđếnđó,tôiđứngdậyđilấycâyđàn.Tôigượngnhẹnhấcđànrakhỏicáivỏbằnggỗsơnmàicẩnxàcừhìnhbáttiên.Câyđànvàcáivỏlàdivậtcủabànộitôi.CâyđànấyôngcốngoạitôimangtừQuảngĐôngvềchobànộitôiđểthưởngbàđãkhôngkhócnữakhingườitabóchânbàlúcnhỏ.

Tôi vuốt nhẹ lên dây tơ, dây tơ truyền ra âm thanh thoảng thoảngtrầmbuồn.Câyđànnàylàcổvậtcủagiađìnhtôi,thườngđượcđemradạodướitàncây, trongánhtrăngthanh,bênhồsenphẳnglặng.Nhữnglúcấy,trongkhungcảnhấy,tiếngđànthoátradìudặt,thầntiên.Nhưnggiamhãmtrong căn phòng im lặng này, giữa khung cảnh xa lạ này, tiếng đàn tắcnghẹn,rờirạc.Tôingậpngừnggiâylát,đoạndạomộtkhúchátđờiTống.

Chồngtôingẩngđầulên,âuyếmnói:“Hayquá.Tôivuimừngvìembiếtchơiđàn.Đểrồi tôimuachoemcâydươngcầmchoemhọcnhạcTâyphương”.Đoạnchànglạicắmcúiđọcsách.

Tôi nhìn chàng đọc cuốn sách gớmghiếc nọ, ngón tay tôi tiếp tụcvuốtnhẹcungtơmàchẳngbiếttôidạokhúcnhạcnào.Tôichưahềthấycâydươngcầm.Tôilàmgìđượcvớinhạccụxalạấy?Rồiđộtnhiêntôikhôngtàinàođànthêmđượcnữa.Tôixếpcâyđànvàohộprồitôingồitrơrađó,mặtcúigầm,đôitaythừathãichẳngbiếtlàmgì.

Saumộtlúclâuimlặng,chồngtôigấpquyểnsáchlạivàchămchúnhìntôi,nói:

“QuíLan,em”Timtôinhảydựnglên,vìđâylàlầnđầutiênchànggọitêntôi.Chàng

sắpnóigìvớitôiđây?Tôielệngướcmắtnhìnchàng.Chàngtiếp:“Từsauđámcướiđếngiờ, tôivẫnmuốnhỏixememcómuốncởi

lớpvảibóchânrakhông.Bóchânnhưthếcóhạichotoànthểngườiem.Emxemđâynày,xươngchâncủaemhiệnnhưthếnàyđây”.Chànglấycâyviếtchìvẽnhanhmộtbànchâncongqueovặnvẹolênmộttrangsáchcủachàng.

Làm sao chàng biết được kìa? Có bao giờ tôi bó chân trước mặtchàngđâu.PhụnữTrungHoachúngtôichẳngbaogiờđưabànchântrầnrachoainhìnthấycả.Ngaynhưbanđêm,chúngtôicũngmangvớlụatrắngvàochân.

Tôinghẹnngàohỏichàng:“Làmsaomìnhbiếtđược?”Chàngđáp:“TôilàbácsỹtừngduhọcởphươngTây.Thếnêntôimuốnemđừng

bóchânnữa,vìnhưthếđãkhôngđẹp,lạicònlỗithờinữa.Tôinóinhưthếcókhiếnemkhôngđượcvuichăng?”

Chàngnhếchmépcườivàâuyếmnhìntôi.Nhưngtôigiấuvộiđôibànchânxuốnggầmghếbành.Tôingẩnngơ

vìlờilẽcủachàng.Khôngđẹpư?Thếmàxưanaytôivẫntựhàovềđôibànchânsengótnhỏcủatôi!Suốtthờithơấucủatôi,mẹtôiđíchthântốinàocũngrửachânchotôibằngnướcnóngrồibóchântôi–mỗitốimỗibóchặthơn.Khitôikhócvìđauđớnquá,mẹtôikhuyênlơntôihãynghĩđếnngàychồngtôikhentôicóhaibànchânđẹp!.

Tôicúiđầuxuốngđểchegiấulệnhòamắttôi.Tôicònnhớrõtấtcảnhữngđêmxaoxuyến,nhữngngàydàidằngdặctôibiếngăn,khôngvuiđùa,chỉngồibênmégiườngđungđưađôichânchobớtnhứcnhối.Vàbâygiờđây,saubaongàythángchịuđựngchođếnkhiđôibànchântôikhôngcòncảmgiácđauđớnnữa–mớichỉcáchnaychưađầymộtnăm–tôilạiđượcbiếtrằngchàngthấybànchântôixấuxí!

Tôinói:“Đừngbắttôithôibóchân”.Tôinghẹnngàođứngdậy,bướcvộiracửaphòngkhách,vìkhôngsaongănđượclệtràoramímắttôi.

Không phải tôi quá tha thiết với đôi bàn chân bé nhỏ của tôi đâu,nhưng nếu đôi chân mang hài gấm thêu như kia mà còn không đẹp mắtchàngthìlàmsaotôihyvọngchiếmđượctìnhyêucủachàngchođược?

Hai tuần lễ sau, tôi trởvề thămmẹ tôi lầnđầu tiên saukhivềnhàchồng,đúngtheotậptụcTrungHoacủachúngtôi.Chồngtôikhôngnóigìđếnviệcbóchânnữa.Chàngcũngchẳnggọitôibằngtênnữa.

5

Chịchưamệtđấychứ?Tôinóitiếpchịnghenhé.Tôimới vắng nhà chẳng bao lâu, vậymà khi bước qua cánh cổng

quenthuộc,tôimườngtượngnhưđãtrảiquahàngtrămlầntrăngkhuyếtkểtừhômtôirakhỏicổngbướclênkiệuhoavềnhàchồng.Lúcấylòngtôitrànngậpbaonhiêuvuibuồn lẫn lộn.Hômnayđây làgáicóchồng trởvềnhàchamẹvớimáitócbớisauótthayvìthắtbímvàmặtkhôngcònphủmảnhkhănmỏngcôdâunữa,tôibiếtrõrằngtôivẫncònlàcongáitrinhnguyên,duychỉcóđiềukháctrướclàbâygiờđâytôiphậpphồnglosợhơntrước,côđơnhơntrướcvàíttựtinhơnnhiều.

Mẹtôichốnggậytrúcbịtbạcbướcratậnsântrướcđóntôi.Tôithấybàcóvẻmệtmỏi,giànuahơntrước,chắchẳnbởivìtôikhôngmỗingàymỗigặpbà.Nhưngtôiđểýthấynétmặtbuồnrầutrongánhmắtmẹtôi,chonênsaukhinghiêngmìnhthilễ,tôinắmchặtlấybàntaymẹtôi.Bàđáplạibằngcáchsiếtnhẹlấytaytôi,rồihaimẹcontôisánhbướcvàosântrong.

Mớichẳngbaolâumàcáigìcũngmớilạtrướcmắttôi,nhưvừatrảiquamộtthayđổilớn.Vậymàmọivậttrongnhàvẫnđâuvàođó,gọngàng,trậttựnhưthườnglệ,ngoàinhữngtiếngcườicủalũconmấybàthiếpvànỗimừngrỡcủalũnôtỳlăngxăngchạyrachàohỏitôi.Ánhnắngvàothutrảidàitrêndãytườngphủhoa,trênhàngcâykiểngvàhònnonbộ.Cửaravào,cửasổsongmắtcáomởrộngcánhvàobuổitrưađónánhnắngấm.Ánhsángxuyênvàotrongnhàthànhnhữngđốmdàitrênbànghế.

Tôi vẫn biết chỗ của tôi không còn ở đây nữa, nhưng hồn tôi vẫnthoảimáinhẹnhàngtrongcănnhàquenthuộcsuốtthờithơấu.

Chỉthiếumộtgươngmặtngười.Tôihỏi:“Bàthiếpthứbađâu?”Mẹtôigọiconhầubỏthuốclàovàoốngđiếuchomẹtôi,đoạndửng

dưngđáp:“LãMaiấyà?Mẹchocôấyvềquêthămnhàđểthayđổikhíhậu”.Cứtheogiọngnóicủamẹtôi,tôihiểurằngtôikhôngđượctòmòhỏi

thêmgìnữa.Nhưngđếnkhitôisửasoạnđingủtrongcănbuồngthờiniênthiếu của tôi, vú già Vương đến chải tóc và thắt bím cho tôi, đúng theophongtụccổtruyền.Bàvúgiànóiđủmọichuyện,kểlạichotôingherằngchatôinghĩđếnviệclấythêmmộthầuthiếpnữa,ngườinàylàcôgáiởBắcKinh,lớnlênởbênNhật.Bàthiếpthứbabiếtđượcchuyệnấy,đãnuốtgọnvàobụngđôibôngtaiquíbằngcẩmthạch.Suốthaingàyđêmròngrãbàtachịuđauđớncắnrăngkhôngnóigìcả,nhưngmẹtôivẫnkhámphárađược.Bàthiếpnằmhấphốimặcdầuthầylanggiàracôngchữachạy.Mộtngườihàngxómnêuýkiếnđưabàtavàobệnhviệnngoạiquốc,nhưngmẹtôicho

rằngkhôngnên.Chúngtôichẳngbiếtgìvềngườingoạiquốccả,màngườingoạiquốccũngchẳng làmsaobiếtđượcchuyệnđauốmnơimộtphụnữTrungHoa.Thầy thuốcngoạiquốcbiếtbệnh tìnhcủađồngbàohọvốn lànhữngconngườiđơngiản,manri,sánhsaođượcvớingườiTrungHoavănhóacao.AnhtraitôicómặtởnhàlúcđónhờgặpdịpTếtTrungThu,bènđigọimộtbàbácsỹngoạiquốc.Bànàyđemđếnmộtdụngcụkỳlạcắmvàomộtcáiốngdài,thọcsâuvàocổhọngbàthiếpthứba.Thếlàđôibôngtaivọtra.Mọingườihầuđềungạcnhiên,duychỉcóbàbácsỹnọthảnnhiênxếpdụngcụlạiravề.

Cácbà thiếpkhácnổigiậnvìbà thiếp thứba lạinhèđôibôngcẩmthạchmắc tiềnnhấtmànuốtvàobụng.Bà thiếp thứnhấtnói:“Saokhôngnuốtcáiquẹtdiêmmuamườixu,cóphảigọnhơnkhông”.

Bàthiếpthứbachẳngbiếttrảlờiralàmsao.Hìnhnhưtrongsuốtthờigiandưỡngbệnh,khôngaithấybàtaănvàbàcũngchẳngnóigìcả.Bàcứnằmìtronggiườngphủrèmkínmít.Từngàytựvẫnkhôngchết,bàtadaođộnglắm.Mẹtôithươnghạitrảbàtavềquêcũđểtránhchobàtakhỏinghetiếngbấctiếngchìcủacácbàthiếpkhác.

Nhưngnhữngchuyệnrắcrốinhưvậychỉlàloạichuyệntầmthường,khôngđượcđemranóivớimẹtôi.ChỉvìtôithathiếtvớigiađìnhtôinêntôimớitìmbiếtmọiviệcxảyratrongnhàqualờilẽcủavúVươngmàthôi.VúVươngở tronggiađình tôi lâu lắmrồinênbiết rànhmọichuyện.Vú theohầumẹtôitừkhimẹtôirờinhàôngbàngoạitôiởtậnSơnTâyvềlàmvợchatôi.ChínhvúVươngđỡđẻchomẹtôi,mỗilầnmẹtôinằmchỗ.Chừngmẹtôichết,vúVươngsẽvềnhàchịdâutôiđểlochămsóclũcháunộicủamẹtôi.

Trong sốbaonhiêuđiều tôi đượcbiết, chỉ vìmột điều cóvẻquantrọnglàônganhtôiquyếtđịnhsangMỹhọctập.Mẹtôikhôngnóigìvớitôivềviệcấy,nhưngvúVươngbưngnướcnónglênchotôirửamặtsánghômtôivềnhàmẹ tôi,nóinhỏcho tôinghe rằng thoạt tiêncha tôikhôngchịunhưngsaucũngbằnglòng,vì lúcbấygiờcóphongtràogởicontraiđiduhọcngoạiquốcvàcácbạncủachatôicũnglàmnhưthế.Mẹtôibuồnrầukhibiếtđượcquyếtđịnhcủachatôi.TheolờivúVươngkểlại,chưabaogiờmẹtôibuồnrầuđếnthếtrongđờibà,trừcáihômchatôirướcbàthiếpđầutiênvềnhà.Khibiếtanhtraitôisắpđiduhọc,mẹtôibỏănsuốtbangày,chẳngnóinănggìvớiai.Rồikhôngsaolàmkháchơnđượcnữa,mẹtôinàinỉanhtôicướicôgáiđãhứahônvớianhđểnàngsanhchobàđứacháunội.Mẹtôinói:

“Conđã không chịu hiểu rằng thân con không thuộc về riêng con,concứđòiđichobằngđượcsangbêncáixứmanriấymàkhôngkểđếnbổnphậncủaconđốivớigiađình,thì ítraconcũngphải lưutruyềnlạihuyếtthốngcủaôngbàtổtiênđểvídùconcóchếtđiởnơixaxămnguyhiểmấy,

ítramẹcòncóđượcđứacháunộinốidòngchochacon”.Nhưnganhtôiđáp:“Conkhôngmuốncướivợ.Conchỉmuốnhọcnhiềuhơnnữamôn

khoahọc.Consẽmạnhgiỏiluônluôn,khôngcógìmẹphảingại.Đếnchừngconhọcthànhtàitrởvềsẽhay,cònbâygiờthìkhôngcướixingìcả”.

Thếlàmẹtôigửithưgấpchochatôi,thúcchatôibuộcanhtôicướivợ.Nhưngchatôilúcấyđangbậnlotoanrướccôthiếpmớivềnênchẳngđểýgìđếnviệcnhà,vàthếlàanhtôiđãmãnnguyện.

Tôiđồngývớimẹtôi.Chamẹtôichỉcònlạianhtôilàcontraiduynhất.Vậynêncầnlàanhtôiphảicóđứacontrainốidõi,thìmẹtôimớilàmtrọnnhiệmvụvớitổtiên.Chínhvìthếnênngaytừngàyanhtôicònbédại,chamẹtôiđãđihỏicôcongáinhàhọLýchoanhtôi.Tôichưahềbiếtmặtmũicôtaralàmsaocả.Theolờithiênhạxầmxìthìcôtakhôngđượcđẹp.Nhưngđiềuđókhôngquantrọngmấysovớiýđịnh tìmcháuđích tônnốidõitôngđườngcủamẹtôi.

Trong nhiều ngày, tôi cũng buồn lây nỗi buồn của mẹ tôi, vì tôithươngmẹtôi lắm.Mẹtôichẳnghềnóigìvềviệcđó.Việcnàycũngnhưnhiềuviệckhác,mẹtôicứchônchặttronglòng.Xưanaymẹtôikhônghềcậymiệnghémôithanthởmộtlờinàovềnhữngubuồnbàxétrakhôngthểnàotránhđược.Thếnênsốngquanhquẩngiữabốnbứctườngnghiêmtronggiađình,quenvớinếtâmthầmchịuđựngcủamẹtôi,tôicũnglầnlầnkhôngnghĩgìđếnanhtôinữa.

*Tôiđãcóbầuchưavàliệutôicóhạsanhchonhàchồngđứacontrai

nốidõikhông?Đólàýnghĩđầu tiên tôibắtgặp trongánhmắtmọingườitronggiađìnhtôi.Aicũnghỏitôicâuhỏiấy,nhưngtôicốtránhtrảlời,tôichỉgậtđầuđónnhậnnhữnglờimọingườichúctụngtôiđẻcontrai.Nàoaicóngờchồngtôikhôngyêutôi.Tuynhiêntôikhônggiấuđượcmẹtôi!

Về nhà đượcmột tuần thìmột buổi tối, tôi biếng nhác ngồi trongbóng tốiởngạchcửanhìn ra sân trong.Bọngianôvàconhầunhộnnhịpdùngbữaăntối.Mùicáchiên,vịtnấuthoảngtronggió.

Trờibắtđầutốihẳn,vàquanhtôinhữngđoácúcvàngrộnrịphénở.Thâmtâmtôitrànngậpnỗithươngyêucănnhàtổphụđếnnỗitôiđưataylênrờvàocánhcửachạmtrổ.Tôiyêutừcáicánhcửaấyyêuđi.Ởbêntronglớpcửaấy,tôicảmthấyhoàntoànđượcchechở,đếnnỗicảmộtthờithơấucủa tôiquađimà tôikhônghềhaybiết.Cáigìđốivới tôicũngđượmnỗiniềm thiết tha trìumến: từ ánhđêmphủ lênhàngmái nhà cong congđếnnhữngngọnnếnbắtđầuloésángtrongdãyphòng,từmùihànhtiêubốclêntừnhữngmónănđếntiếngtrẻconcườinóivàtiếnggótgiàyvảicủachúngchạysộtsoạttrênnềngạchvuông.Chaoôi!TôilàáinữmộtgiađìnhdanhgiálâuđờiTrungHoavớinhữngtậptụccổtruyềnvớibànghếcổkính,với

bạnbèngườithânmộtlòngmộtdạ.Thôi,thôitôicứsốngởđâyđượcrồi.

Tôinghĩđếnchồngtôi.Đúngvàogiờphútnàychồngtôingồimộtmìnhtrướcbàntrongcănnhàkiếntrúctheokiểungoạiquốc,mặcquầnáotheokiểuTâyphương, tôi thấychàngsaomàxacách tôibiềnbiệtvềmọiphương diện: như vậy làm sao tôi thích ứng được con người tôi với cuộcsốngcủachàng?Chàngkhôngcầnđếntôichútnào.Họngtôinghẹnlạibởinhữngtiếngnứcnởtôikhôngdámthốtravìsợđểlộchongườichungquanhbiếtđượcnỗibấthạnhcủatôi.Tôicảmthấymìnhcôđơnbaonhiêu,cònhơncảkhitôicòncongái.Thờicòncongái,tôicònhyvọngởtươnglai.Bâygiờtươnglailàthếđó,chỉchứatoàncayđắng.Nướcmắttôicứlenléntràora,dùýtôikhôngmuốnkhóc.Tôiquaymặtvềhướngbóngtốirangoàisân,sợánhnắngnếnsoilênmátôikhiếnngườinhàbiếttôikhóc.Tiếngcồngvanglênvàcótiếngngườigọitôivàodùngbữa.Tôilénchùinướcmắtrồingồivàobànăn.

Mẹtôiluivềphòngđinghỉsớmvàcácbàthiếpcũngvềphòngriêng.TôiđangngồiuốngtràmộtmìnhthìvúVươnghiệnra,nói:

“Lệnhbàtruyềngọitiểuthơvào”.Tôingạcnhiên,nói:“Hồinãymẹtôibảobàmuốnđinghỉsớmvàcũngkhôngngỏýgì

muốnnóichuyệnvớitôicả”.VúVươnglặplại:“Bàtruyềnchotiểuthơvào,tôivừamớiởphòngbàrađâymà”Nóirồi,vúbỏđi.Chờchovúđikhuấtxaởngoàisân,tôimớikhoáttấmrèmcửabằng

xa-tanhvàbướcvàotrongphòngmẹtôi.Tôirấtđỗingạcnhiên,thấybànằmtrêngiườngvàchỉcómộtngọnnếnleoléttrênmặtbàngầnbênbà.suốtđờitôichưahềthấymẹtôiđingủnhưthếbaogiờ.Trôngbàsaomỏngmanhvàmệtmỏiquá.Haimắtbànhắmlạivàđôimôitáinhợt.Tôibướcrấtêmđếnbêngiườngmẹtôivàđứngchờ.Gươngmặtmẹtôitrầmngâmvàbuồnlắm.

Tôinóinhonhỏ:“Thưamẹ…”Mẹtôiđáp:“Conđóà!”Tôi ngậpngừng, khôngbiết phải đứnghayngồi chovừaýmẹ tôi.

Lúcấymẹtôichìatayradấuchotôingồixuốnggiường,bêncạnhbà.Tôivânglờingồixuốngvàimlặngchờmẹtôilêntiếng.Tôinghĩthầmmẹtôibuồnphiềnvìanhtôiđangởbiềnbiệtmiềnxa.

Nhưngmẹtôikhôngnghĩđếnanhtôi.Bàhơinghiêngmặtlạiphíatôivànói:

“Conà,mẹbiếtconcóviệckhôngvui.Từngàycontrởvềđây,mẹ

đểýthấyconkhôngcóvẻbìnhthảnyênổnnhưtrướcnữa.Tâmtríconxaoxuyến và con hay khóc thầm. Làm như con có điều gì đau buồnmà conkhôngthổlộrađược.Cóchuyệngìvậycon?Phảichăngvìconchưamangthai?Cứbìnhtĩnh.Hồimẹmớivềvớichacon,nhữnghainămsaumẹmớisinhđứaconđầulòng”.

Tôikhôngcònbiếtgiải thíchthếnàovớimẹtôinữa.Mộtsợi tơ từtấmrèmgiườngrớtxuống,tôivotrònsợitơtrongđầungóntay,cũngnhưtâmtrítôiđangrốinhưtơvòvậy.

Cuốicùng,mẹtôinóihơigắt:“Nóiđicon!”Tôinhìnmẹ tôi.Cổ tôinghẹn lại.Nướcmắtdâng lên,nghẹnngào

chậnlấycổtôikhiếntôikhôngthốtrađượcmộtlờinào,khiếntôingợpthởtưởngđâuchếtđiđược.

Tôilalên:“Conchẳngbiếtchồngconnóinhưvậylànghĩalàmsao!Anhấycó

nóiconphảilàngườibìnhđẳngvớianhấy,màconthìchẳngbiếtphảilàmthếnào!Anhấykhôngưađôibànchâncon,bảorằngchânnhưvậyxấulắm.Anhấyvẽhìnhrathấyghêquá!Conkhôngbiếtlàmthếnàoanhấylạibiếtrõđượcchânconnhưthế,vìchẳngbaogiờconchoanhấythấybànchânconcả!”

Mẹtôinhổmdậy,trợntrònmắttrênkhuônmặtxanhxao,ngạcnhiênnói:

“Bìnhđẳngà?Nhưthếlànghĩalàmsao?Nómuốnnóigìvậy?Làmsaoconlạibìnhđẳngvớichồngconchođược?”

Tôinóithútthít:“ỞbênTâyphương,đànbàbìnhđẳngvớiđànông”.“Đànhrằngvậy,nhưngởđâychúngtalàngườilễnghĩathìphảikhác

chứ.Cònbànchânconnữa.Tạisaonólạivẽbànchânconlàngụýgì?”“Làđểchứngminhbànchânconxấu”.“Chânconmàxấu?Chắcchắnlàtạiconhơhỏngrồi.Mẹđãchocon

hẳnhaichụcđôihài.Conkhônglựađôithậtđẹpmàmanghaysao?“Chồngconkhôngvẽvócdángbênngoài,màvẽnhữngđốtxương

congqueocủabànchâncon”.“Bậynào!Aimàtrôngsuốtđượcvàođếntậnxươngbànchânđànbà

baogiờ!Bộđànônghọnhìnsuốtquađượcdathịtngườitahaysao?”“Mắtchồngconthìtrôngđược,vìanhấylàbácsỹTâyphương.Anh

ấybảoconnhưthế”.“Chuchoa,tộinghiệpcontôi”.Mẹtôithởdàinằmxuống,lắcđầutiếp:“HaylànóhọcđượcthuậtphùthủyTâyphương…”Tôiliềnkểhếtđầuđuôimọiviệcchomẹtôinghe,chođếncảnhững

lờilẽcayđắngnàycủatôi.“Chồngconcũngchẳngthathiếtgìđênviệccóđứacontrainốidõi

tôngđườngnữa.Conkhổlắm,mẹơi!Anhấykhôngyêucon.Convẫncònlàcongái!”

Tôiimlặngmộthồilâu,vùiđầuvàochăn.Hìnhnhưmẹtôiđặttaylênđầutôimộtlát.Tôikhôngdámchắccóphảinhưvậykhông,vìxưanaymẹtôi làngười ítbiểu lộ tìnhcảmrangoài.Nhưngcuốicùngmẹtôingồidậy,nói:

“Mẹtựxétkhôngphạmsailầmthiếusótnàotrongviệcdạydỗconsuốtbaonămqua.Mẹchắcchắn làcondưsức làmhài lòngmộtnhànhoTrungHoachânchính.Lẽnàocon lấyphải tấmchồngmanrisao?ChồngconrõràngthuộcdòngnhàhọCungmà.Quảthậtcóaihọcđượcchữngờ.Chắcđólàtạinhữngnămdàinóđiduhọcngoạiquốcđó.Mẹđãkhấnváimãirằngchẳngthàanhconnóchết tạiđấtnhàcònhơnmẹphải thấyxuấtngoạiđếnmiềnxaxứlạ”.

Mẹtôinhắmmắtlại,ngảlưngrasau,gươngmặtgầycủabàlạicàngthêmxươngxẩu.Khimẹtôicấttiếngnóitiếp,giọngnóimẹtôicaohơnvàyếuhơn,làmnhưmẹđuốisứchụthơivậy.

“Conơi,bấtluậnthếnàothìđãlàmthânđànbàcongáichỉcómộtconđườngphải theotrêncõiđờinàymàthôi.Đólàphải làmsaochovừalòngđẹpýchồng.Mẹchắtchiudưỡngdụccontừtấmbéđếngiờconmớiđượcnhưngàynay,bâygiờ thìkếtquảbaonămcôngkhócủamẹ tan tácnhưvầy,mẹkhổnhiềulắm.Nhưngconkhôngcònthuộcvềgiađìnhnhàtanữarồi,bâygiờconthuộcvềchồngcon.Khôngcòncáchnàokháchơnchoconnữalàconphảilàmtheoýmuốncủachồngcon.Tuynhiên,conđừnghấptấp,cứchờthêmmộtthờigiannữaxemsao.Cứcốlàmxiêulòngchồngconnữađixemsao,cứvậndụngthêmmọicốgắngnữađi.Conhãymặcáogấmmàulamviềnđen,dùngnướchoasen.Conhãytươicười,khôngphảitrắngtrợn,màvớivẻelệnóhứahẹnmọiđiều.Thậmchíconcầmlấytaychồngcongiâylát.Khithấychồngconcười,conphảivuilên.Nếulàmhếtnhư vậy rồimà chồng con vẫn dửng dưng thì con đành phải tuân theo ýchồngconvậy”.

Tôinóinhỏ:“Nghĩalàthôikhôngbóchânnữa?”Mẹtôiyênlặngmộtlát,đoạnnóivớigiọngmệtmỏi:“Thìđànhthôikhôngbóchânnữa.Thờithếthayđổirồi,thôi,conlui

rangoàichomẹnghỉ”.Vàmẹtôiquaymặtvàovách.

6

Chịơi,làmsaotôibộcbạchchochịbiếtđượcnỗilòngnặngtrĩuđaubuồncủatôi?

Sángsớmhômtôi từgiãnhàmẹ tôi, trờixámvàđứnggió.Lúcấyvàothángmười,láúabắtđầurụngđầysânvàrặngtrerìràovàolúcmặttrờilêncũngnhưkhichiềutà.Tôiđidạotrongsân,cốnánlạilâuởnhữngnơitôihằngưathíchđểchohìnhảnhthânyêuinđậmthêmvàotrongkýứctôi.Đứngbênhồ, tôi lắngnghegióvờn lũbúp sengiàvà lá senúa.Tôingồihànggiờdướicộitùngcongqueotừbatrămnămnayngựtrịtrongsânsaunhàtôi.Tạisântrước,tôibẻmộtcànhhồngtrúcđiểmnhữngngọnláxanhđậmđungđưatrướcgiósớm.Tôimuốnđemtheovềnhàmộtchútcảnhđẹpvườnhoanàynêntôichọntámbìnhbôngcúc.Hoacúcvàngtrongbìnhmớivừađộnở tungcánh, tôinghĩchúngsẽđemlại ítnhiều thoảimáichocănnhàchồngtôilúcnàocũngtrơntrutrốngrỗng.Rồitôitrởvềnhàchồngtôi.

Khitôivàođếnphòngtiềnsảnh,tôichẳngthấychồngtôiđâucả.Conhầuthưarằngchồngtôiđượcmờiđitừsángsớmchữachạychomộtngườibịnh khẩn cấp.Nó không biết chồng tôi đi đâu. Tôi chăm chú chưng cúctrongphòngkhách,tìmcáchchưngthậtđẹpđểkhivềnhàchàngphảingạcnhiên.Nhưngcặmcụichưnghoaxongrồi,tôilạithấtvọng.Câykiểngởhoaviêncổkínhnhàchamẹtôimỹmiềurạngrỡkhoetươibaonhiêuthìởđây,giữabốnbờ tườngchậthẹpquétvôi trắngnày,hoacúcmấtphần rạng rỡsinhđộng,chỉcòncáivẻđẹpcứngngắcgiảtạo.

Cơ khổ!Đến ngay như bản thân tôi cũng như vậy nữa! Tôimặcquần, mặc áo rộng bằng xa-tanh xanh, khoác thêm ra ngoài một cái áochoàngkhông taynữa.Tôigiắt trâmngọc lênmái tóc,đeobông taingọc.Chântôiđihàinhungđenthêukimtuyến.TôibắtchướcLãMai,ngườithiếpthứbacủachatôi,cáicáchkhôngtômáhồngvàchỉthoamộtchútsonmỏnglênmôidướimàthôi,vàthoaphấnhồngthơmlênbàntay.Tôitrangđiểmcặnkẽnhư thếđểgặp lại chồng tôi tối nay saunhiềungàyvắngnhà.Tôinhậnthấytôiđẹp.

Trangđiểmxongxuôirồi,tôingồichờtiếngchânchồngtôibướcquangạch cửa. Phải chi tôi được khoác tấm rèm cửa bằngxa-tanhđỏ và xuấthiệntrướcmặtchàngdướiánhvàngtếnhịmộtcănnhàTrungHoacổkính,hẳnlàtôiđãthànhcông.Nhưngtôilạiphảibướcđichậpchữngxuốngthanglầu để tiến ra gặp chàng nơi phòng khách! Phòng khách trắng toát, trốngtrơn,chẳngcógìtiếptaytôi,phụhọathêmvàonhansắccủatôi.Tôichỉnhưmấyđóacúckia,đẹpthìcóđẹp,nhưngthiếuhẳnphầnduyêndáng.

Phầnchồngtôi,chàngvềtrễlắm,mệtmỏihiệnlênnétmặt.Phảichờđợimãi,néttươitỉnhcủatôicũngmấtđi,vàtuychàngcóthânáiđónmừng

tôi thật đấy, nhưng chàng chẳngđể ý đến conngười tôi bao nhiêu, chàngthúchốiconhầudọnănchomauvìtừsángđếngiờbậnlochongườibịnh,chàngchẳngănuốnggìcả.

Vợchồngtôiimlặngdùngbữa.Nướcmắttôicứchựctràora,khiếntôikhôngsaonuốtđược.Cònchàng,saukhiănvộichéncơm,chàngngồicaumàytrướctáchtrà,chốcchốclạithởdài.Cuốicùngchàngmệtmỏiđứngdậy,nói:

“Taquaphòngkhách”.Ngồixuốngghếởphòngkhách,chànghỏi thămqualoavềchamẹ

tôichophảiphépvậythôi.Chàngchẳngchúýgìđếncâutrảlờicủatôi,đếnnỗitôingậpngừngchẳngbiếtnóisaođểlưuýchàngvàtôiđànhlàmthinh.Thoạttiênchàngcũngkhôngnhậnratôingồiimnữa,đoạnchàngchợthiểuvàôntồngiảithích:

“Emđừngđểýgìđến tôinhé.Emvềđây, thật tình tôimừng lắm.Nhưngsuốtngàynaytôiphảivậtlộnvớitệmêtíndịđoanvàngungốc,cuốicùngtôithuacuộc.Tôikhổtâmvềchuyệnấylắm,cứbănkhoănbứtrứtmãikhôngcòntâmtrínàonghĩđếnchuyệnkhácnữa.Tôicứtựhỏimãi:Mìnhđãlàmhếtmứcchưa?Mìnhđãđưarahếtmọilýlẽđểthuyếtphụchọchưađểcứusốngđượchọ?Tôitinchắctôiđãcốgắnghếtsức,nhưngtôiđànhthuacuộc!”.

“EmcónhớgiađìnhhọLữgầnThápCanhkhôngnhỉ.Ngườithiếpcủagiachủsángnaytreocổtoantựtử.Hìnhnhưbàtakhôngchịunổicáimiệngchuangoađộcđịacủabàmẹchồng.Ngườitamờitôiđếngấp.Thậtrabệnh tìnhcũngcòncócơcứu thoátđược.Nàngmớivừa treocổ thìngườinhàđãhaybiếtrồi.Tôiliềnbắttaychạychữa,thìmộtôngbáclàmnghềbánrượucũngvừatới.Nhưemđãbiết,ôngLữchếtrồi,chonênngườibáckiađứng ra làm trưởng tộc.Ông tagiậndữbướcvào, la lốiomsòm,mộthainhấtđịnhchữachạychongườitựvậntheophươngphápcổtruyền.Ôngtasaingườimờithầypháp,gióngcồnggióngtrốnglênđểgọihồnbàthiếpnọvề.Ngườithiếpnằmbấttỉnh,nhưngcảnhàxúmlạidựngnàngquỳgốidướiđấtrồilấygònvàgiẻnhétvàomũivàomiệngnàng,lạiquấnkhănquanhmặtnàng!”.

Tôinói:“Thói tục thì xưa nay vẫn vậymà. Gần hết ba hồn bảy vía người

thiếpđãthoátđirồi,nênphảibịtmũi,bịtmiệngnàngđểgiữphầnhồncònlại”.

Chồngtôirảobướcđitớiđiluitrongphòngđểnguôidầnxaoxuyến.Nghetôinóiđếnđó,chàngđứngkhựnglại,trốmắtnhìnsátmặttôiđếnnỗitôingherõnhịpthởdồndậpcủachàng.Chànggiậndữquátlên:

“Đếnemcũngvậynữasao?”.Tôibướclùilạisau,nóinhỏ:

“Ngườithiếpcóchếtkhông?”.“Chứsốnglàmsaođược!Tôibịtkínmũimiệngemlạimộthồilâu

thìemcóchếtkhông?...”.Chànggiữchặthaicổtaytôitrongmộtbàntaychàng,taykiabịtchặt

khăntayvàomiệngvàmũitôi.Tôivùngvẫy,giựtkhăntayra.Chàngrélêncười,giọngcườigaygắtnhưtiếngsủadồn,đoạnchàngngồixuốngghế,úpmặtvàohaibàntay.Mộtcơnyênlặngphủlấyvợchồngtôi,nặngtrĩunhưmột niềm đau hừng hực. Chàng chẳng trông thấy bông cúc tôi khổ côngchưngtrongphòngnữa!

Tôihãihùngvàloâunhìnchàng.Cóthểnàochàngcólýchăng?Tốihômấy,tôibuồnrầuxếpnữtrangvàocáihộpbằngbạcvàxếp

quầnáoxa-tanhlại.Nhữngđiềutôiđượcdạydỗvàhọctậpđềusaicả.Tôibắtđầuthấynhưvậy.Chồngtôikhôngthuộchạngngườimàđànbàcóthểdùngnhụccảmđểlôicuốnkhuấtphụcđược.Cáivẻmỹmiềucủathânhìnhkhôngđánhngãđượcchàng.Tôiphảitìmcáchkhácđểlàmchàngxiêulòngvậy.Tôichợtnghĩđếnmẹtôiquaymặtvàotườngnóigiọngmệtmỏi:

“Thờithếthayđổirồi”.*

Bấtluậnthếnào, tôicũngkhôngthểdễdàngquyếtđịnhcởibỏlớpbăngchân rađược.Thật rabàLiêuđãgiúp tôi làmviệcấy.Bà làvợmộtgiáosưdạytạimộttrườngngoạiquốcmớimở.TôitừngnghechồngtôinóiđếnbàLiêunhưmộtbàbạnthân.TôitrởvềnhàđượcmộtngàythìbàLiêunhắnrằngnếukhôngcógìtrởngạichotôi,bàtasẽđếnthămtôingàyhômsau.

Tôichuẩnbịthậtkỹlưỡngvìđâylàlầnthứnhấttôitiếpkháchtừkhivềnhàchồng.Tôisaiconhầuđimausáuloạibánhkhácnhau,hộtdưa,kẹomèvàloạitràTiênVũngonnổitiếng.Tôimặcáogấmhồng,đeobôngtaicẩmthạch.Trongthâmtâm,tôixấuhổvềcănnhàcủatôi.TôicứsợbàLiêuthấycănnhàcủatôixấuvàngạcnhiênvềcáchthứctranghoàngnhàcửacủatôi.Tôicứmongchồngtôivắngnhàđểtôibàylạibànghếtheolốicũ,đểlàmnổibậtchỗngồicủakhách.

Nhưngchồng tôi lầnnày lạiởnhà.Chàngngồiđọcsáchvàkhi tôibướcvào,chàngngướcmắtnhìn lênmỉmcười.Tôiđịnhbụngngồikhoanthaitrênghếlúcbàkháchbướcvào,conhầumởcửađưakháchvàovàtôiđứngdậynghiêngmìnhthilễmờikháchngồivàochỗghếlongtrọngnhất.Vìchồngtôiởnhà,tôikhôngbàybiệnđồđạctheoýtôiđược,vàkhichuôngreochàngđích thânđứngdậymởcửa!Tôiphậtýdữlắmvàquýnhquángchẳngbiếtphảilàmsao.Lúcấymộtgiọngnóivuivẻvẳngđếntaitôivàtôiđànhngướcmắtnhìnraphíatiềnsảnh.Tôibắtgặpngaymộtchuyệnlạđời:Chồngtôichụpngaylấybàntayphụnữnọmàlắclialịa,chẳngracáithágìcả.Tôingạcnhiênđếnsữngsờ.

Độtnhiên,nỗingạcnhiêncủatôitiêutanvàtôicũngchẳngnghĩđếnbàkháchlạnữa,vìtôivừatrôngthấynétmặtchồngtôi.Chaoôi!Chẳngbaogiờgươngmặtchồngtôilạihânhoanđếnthếđốivớitôilàvợchàng!Thậtchẳngkhácgìchànggặplạingườibạnthânthiếtvắngbónglâungày.

Chịơi,phảichichịcómặtởđólúcấyđểhướngdẫntôi!Tôichỉcôđộcmộtmình,khôngbèkhôngbạn.Tôichỉcònbiếtkhócthầm,moióctìmxemmìnhthiếusótnhữnggìđếnnỗikhôngvừaýchồng.

Suốtthờigianbàkháchởđó,tôichămchúquansátbàtamàtựhỏibàtacóđẹpkhông.Tuyệtkhông!Khôngxinhnữa,nóigìđếnđẹp:bộmặtrộngvàđỏ,đầyvuivẻ,đôimắtdễthươngnheolạikhicười,nhưngtrònvàlonglanhgiốngnhưhộtđávậy.Nàngmặctấmáochoàngấmbằngnỉtrơnmàuxám,phủlưngchừngxuốngcáiváybằnglụađenkhôngthêuhoavàđôichânnàngđi giày y nhưđànôngvậy.Tuynhiên, giọng nói của nàngdịudàng,nàngnóinhanhvàdễdàng,nàngmau tiếngcười,giọngcười lớnvàấm.Nàngnóichuyệnrấtnhiềuvớichồngtôi,trongkhitôicúiđầuimlặngnghe.

Tôichẳnghiểuchútgìvềcâuchuyệncủahaingười.Thỉnhthoảnghọđiểmthêmmộtvàingoạingữ.Tôichẳnghiểugìcả,ngoạitrừtôinhậnranéthânhoantrongánhmắtchồngtôi.

Tốihômấy,saubữacơm,tôiimlặngngồibênchàng.Tâmtrítôicứbịámảnhbởinétmặtchàngtrongkhichàngtiếpbàkháchnọ.Chưabaogiờtôiđượcthấynétmặtchànglinhđộngvàrạngrỡđếnnhưvậy.Lờilẽchàngcứtuônra.Chàngcứđứngtrướcmặtbàmànóiliênhồi,vàcứởtrongphòngkháchsuốtbuổi,chẳngkhácgìbàlàđànôngvậy.

Tôiđứngdậy,bướclạibênchàng.Chàngngướcmắt lênkhỏicuốnsách,nói:

“Gìđóem?”Tôinói:“Xinmìnhnóichuyệnchoemnghevềbàkháchtớithămhômnay”.Chàngdựatayvàochồngsáchvànhìntôivớivẻtưlự:“Biết nói gì về chị ấy cho em nghe được? Chị ấy tốt nghiệp một

trườngđạihọcởTâyphươnggọilàWassar.Chịấythôngminhvàcónhiềuđiểmđángchúýnơimộtngườiđànbà.Ngoàira,lạicóbađứaconrấtxinh,lanhlợi,sạchsẽ,ngoanngoãn.Nhìnlũconchịấymàphátthèm”.

Chaoôi!Saomàtôighétcayghétđắngngườiđànbàấyđếnthế.Tôicònbiếtphảilàmsaonữađểhàilòngchồngtôi?

Màngườiđànbàấynàocóxinhđẹpgìchocam!Tôinóilínhítrongmiệng:“Anhcóthấybàtađẹpkhông?”Chồngtôiđápngay:“Đẹpchứ.Conngườikhỏemạnh,biếtđiều,đôibànchân lành lặn,

bướcđivữngvàng”.Đôimắt chàng lơ đãng nhìn vào khoảng không. Tôi đau đớn nghĩ

thầm:đànhrằngphậnđànbàphuxướngphụtùy,nhưnglàmsaotôicóthểcởibỏđượcthóitụctừnghìnxưađặtradànhchođànbàcongái,tuymẹtôicũngđãcólầnnói:“Vợphảilàmvừalòngđẹpýchồng”.

Chồngtôiđămchiêungồiđó.Tôikhôngbiếtchồngtôinghĩgìtrongtrí,nhưngcóđiềutôibiếtchắclà:dùchotôicótrauchuốtđếnđâuđinhữa,mặcáogấmđào,bớitóclênthậtđẹpvàcóđứngnépsátvàochàngđếnđâuchăngnữa,chàngvẫnkhôngnghĩđếntôi.

Thếlàtôicúiđầuxuốngthấphơnnữa,phómặcthântôichochàngvàhoàntoànchốibỏdĩvãngcủatôi:

“Nếumìnhvuilòngchỉcáchchoem,emsẽkhôngbóchânnữa”.

7

Ônlạingàyxưa,bâygiờtôimớinhậnrarằngkểtừbuổitốihômấy,chồngtôimớibắtđầulưutâmđếntôi.

Chođếnlúcấy,vợchồngtôilàmnhưchẳngcóchuyệngìđểnóivớinhaucả.Tư tưởngchúng tôikhônghềgặpnhau.Tôi racôngquansátchàngmàngạcnhiênchẳnghiểugìcả.Cònchàngchẳngđểýđếntôichútnào.Vợchồngtôinóichuyệnvớinhaunhưhaingườixalạlịchthiệp,tôithìrụt rè thưa thốt, cònchàngnóinăngvới cáivẻ cố tình lịch sựnhư thể tôikhônglàvợchàng.Nhưnggiờđâytôicầnđếnchàng,thìchàngmớinhậnrasựhiệndiệncủatôi,mớihỏihantôi,đểýđếnnhữngcâutrảlờicủatôi.Phầntôi,niềmthươngyêutrànngậptrong lòngmạnhmẽthêm,biến thànhthiếttharungđộng.Tôikhôngthểnàonghĩđượcrằngmộtngườiđànônglạicóthểcúixuốngbênngườiđànbàâuyếmđếnthếđược.

Khi tôi hỏi chàng cách thứcphải làmđể tháogỡbăng chân ra, tôiđinhninhchàngchỉnóiqualoavàilờitheokiếnthứcthầythuốccủachàngmà thôi. Tôi ngạc nhiên thấy chàng đích thân chạy đi lấymột thau nướcnóngvàmộtcuộnbăngtrắng.Tôiđỏmặtlên.Tôikhôngthểnàochịuđượcđểchàngtrôngthấybànchântôi.Kểtừngàytôiđủlớnđếtựsănsóclấy,tôivẫngiấukínđôibànchânmình.Toànthântôinóngphừngphừngkhichàngđặtthaunướcxuốngđấtvàquìgốixuống.

Tôinóilínhí:“Mìnhđứngdậyđi,đểmặcemlàmlấymộtmình”.Chàngnói:“Khôngsaođâu,emđừngngại.Emnênnhớtôilàysĩ”.Tôi nhất định không nghe. Chàng nhìn thẳng vàomặt tôi, nghiêm

trangnói:“QuíLanà,tôibiếtvìtôimàemđànhphảilàmviệcnày.Emhãyđể

chotôidốctoànlựcgiúpđỡem.Tôilàchồngem”.Tôiđànhưngthuận.Chàngcầmlấychântôi,nhẹrútchiếchàira,lột

vớvàtháolớpbăngquấnbêntrong.Vẻmặtchàngrầurầuvànghiêmnghị.Chàngnóinhonhỏ,xúcđộng:

“Tộiquá, nhưvầyđau lắm.Suốtbaonămniên thiếu emphải chịunhưvầymànàocóíchlợigìđâu”.

Nghechàngnói,nướcmắttôitràora.Chàngchorằngtôihysinhnhưthếlàvôíchvànaylạibắttôiphảichịumộthysinhmớinữa!

*Thậtvậy,saukhiđượcngâmrửavàbăngtrởlạibằngmộtlớpbăng

lỏng hơn, đôi chân tôimới bắt đầu nhức không sao chịu nổi.Thật ra bànchânquenbóchặtbâygiờđượcnớilỏng,cũngđaunhứcnhưlúcbắtđầubó.

Bànchânquenbịbóchặttừlâurồi,naymáulạibắtđầulưuthônglàmbànchândàirachútít.

Suốtngàyhômsau,mấy lần tôi lấybăng ra, tính siết chặt chân lạinhưcũ.Nhưngnghĩđếnchồngtôivềthấyvậyphiềnlòng.Tôilạicấtbăngđi.Tôiphảingồichồmhổmchobớtnhức.

Khicómặtchồngtôiởnhà,tôikhôngcònbậntâmđếndángdấpcủatôinhưtrướcnữa.Tôikhôngcònliếcnhìnvàotronggươngxemtôicógiữđựơcvẻ tươi trẻvàănmặccóchỉnh tềkhôngnữa.Tốiđến, tôinhứcchânquá,khôngsaonínkhócđượcvàđôimắttôisưnglên.Cóđiềulạlàchồngtôidửngdưngkhidungnhan tôi tươiđẹp,nay lạixúcđộng trướccơnđaunhứccủatôi.Chàngdỗdànhtôinhưdỗtrẻcon,vàtrongcơnđau,tôicứníuchặtlấychàng,tuychẳngbiếtbámvíuvàonhưthếđểlàmgì.

Chàngnói:Cảhaivợchồngmìnhchungchịuđauvớinhau.Thấyemđaunhức

nhưvầytôikhổlắm.Emcứnghĩrằngchúngtachịunhưvầykhôngphảichoriêngchúngtamàthôi,màcònchongườikhácnữa:đâylàmộthànhđộngphảnkhánglạimộthủtục”.

Tôinứcnở:“Không, em chỉ làm như vầy là vìmìnhmà thôi, emmuốn thành

ngườiđànbàtântiếnchovừaýmình”.Chàngcười.Gươngmặtchàngsánglênmộtchútnhưkhichàngnói

chuyệnvớibàkháchnọ,đólàphầnthưởngchocơnđaunhứccủatôi.Từđóvềsau,cơnđaulàmnhưkhôngcònácliệtnhưtrướcnữa.

*Màthậtvậy,cùngvớibànchânngàycàngtrởnênbìnhthường, tôi

cũngcảmthấythảnhthơi,thoảimáihơn.Tôicòntrẻ,nênbànchântôichưathành tật.Nơinhữngbàcụgià,bànchânbó teo lạivàcókhi rụngđinữa.Nhưngbànchântôichỉmớihơiđơđơthôi.Tôibắtđầuđiđứngtựnhiên,lênxuống thang lầudễdànghơn trước.Toàn thân tôimạnhmẽhơnxưa.Mộtbuổitốitôivôývừađivừachạyvàotrongphòngchồngtôiđangngồiviết.Chàngngẩngđầu lên,ngạcnhiênvànụcười tươi làmsáng lêngươngmặtchàng.

Chàngnóilớn:“Emchạyđượcrồi!Vậylàxong,quađượcgiaiđoạnkhóchịunhất

rồi”.Chàngngẩnngơnhìnđôibànchântôi.Tôinói:“NhưngbànchânemchưatobằngbànchânbàLiêu,phảikhông?”.Chàngđáp:“Đúngvậy,bànchâncủabàtalàbànchânnảynởtựnhiên.Bànchân

emchỉcóthểlớnthêmrađượcđếnthếthôi”.TôihơibuồnvìchântôikhônggiốngnhưchânbàLiêu.Nhưngtôiđã

cócách.Mấyđôihàicủatôikhôngdùngđượcnữa,tôisẽđimuagiàydamớigiốngnhưgiàycủabàLiêu.Ngayhômsau,tôicùngconhầuđếntiệmgiàylớntheoýtôimuốn.Đôigiàydàihơnchântôiđếnnămphân,nhưngtôidồnbônggònvàomũigiàythậtcẩnthận.Đếnkhiđigiàyvào,chẳngcònaibiếtchântôitừngbịbónữa.

Tôi muốn cho bà Liêu thấy sự thay đổi nơi bàn chân tôi, tôi hỏichồngtôichừngnàođếnthămbàtađược.

Chồngtôinói:“Ngàymaitôiđicùngvớiem”.Tôi ngạc nhiên thấy chàngmuốn cùng ra đườngvới tôi.Trước tới

nay, tôi không hề cùng đi với chồngmột lượt bao giờ nên tôi băn khoănnhiềuvềđềnghịcủachàng,nhưngtôiđãbắtđầuquenvớicáchànhđộngkỳdịcủachàngrồi.

VậylàngàyhômsauvợchồngtôiđếnnhàbàLiêuvàtrướcmặtbàta,chồngtôiđãxửsựrấttốtvớitôi.Mộtvàilầnchàngcònlàmtôingượngngậplúngtúngnữa.ChẳnghạnnhưkhibướcvàophòngkháchnhàbàLiêu,chàngnhườngtôiđitrước.Đếnkhivềnhà,chànggiảithíchchotôibiếtrằngđólàmộttậptụcởTâyphương.

Tôihỏi:“Tại sao vậy? Phải chăng vì ở bên đó đàn ông thấp kém hơn đàn

bà?”.Chàngcười,đáp:“Khôngphảivậy”.Rồi chàng giải thích đó làmột lối xử thế lịch thiệp đã có từ xưa,

khiến tôingạcnhiênvôcùng.Tôikhôngngờ lạicónhữngdân tộc lâuđờikhácngoàinhữngdântộcvănminhnhưchúngtôi.Nhưnghìnhnhưngườingoạiquốccũngcólịchsửvàvănhóacủahọ.Vậylàhọkhôngchỉtoànlàhạngmanrimọirợ.

Chồngtôihứasẽđọctôinghenhữngcuốnsáchvềvấnđềấy.Tối hôm ấy khi đi ngủ, tôi cảm thấy sung sướng. Tự cải tạo con

ngườimìnhchotântiếnlên,kểcũngvui,vìkhôngnhữngtôiđigiàydanhưđànông,tôilạicònkhôngsonphấngìcả,khôngđượcgiắttrâmcàilênmáitóc,tôigiốngbàLiêurấtnhiều.Tôitinchắcchồngtôicóđểýthấynhưthế.

*Liềnngaykhi tôibằng lòngđi theochiềuhướng thayđổi, làmnhư

mộtcuộc sốngmớimở rộng thênh thang trướcmắt tôi.Chồng tôibắtđầuchuyệntròvớitôivàobữatối.Tôithấynhữngcâuchuyệnchồngtôinóirathậthấpdẫn.Cáigìchàngcũngbiết.Chaoôi!Baonhiêulàchuyệntứccườichàngkểchotôinghevềcácxứlạvàvềdânchúngởđó!

Khi tôingạcnhiênquá,cườiồ lên,nói: “Vuiquá!Saomàkỳquáivậy!?”chàngcũngcườibảotôi:

“Thìhọcũngthấymìnhkỳquáinhưmìnhthấyhọlạđờivậy,cókhác

gìđâu!”.Tôicàngngạcnhiênhơn:“Ủa!Họmàthấymìnhkỳquáià?”.Chàngvẫncười,đáp:“Chứsao.Mìnhcứđặtđịavịmìnhvàohọ,tấthiểu.Yphụcchúngta,

nétmặtchúngta,lốiănuốngcủachúngta,vàmọiviệcchúngtalàmđềucóvẻlạđờiđốivớihọ.Họkhônghềnghĩrằngvớicáivẻngoàivàtậptụcnhưvậy,chúngtalạicóthểcũnglàngườinhưhọ”.

Tôicàngngẩnngơ.Saohọlạicóthểcholàthôngthườngtựnhiêncáivẻngơngáccủahọ,lốiănmặccủahọvàlốixửsựcủahọchođược!Tôibấtbìnhnói:

“Thìtừngànxưađếngiờ,chúngtavẫnhànhđộngnhưvầy,vẫngiữthóitụccủachúngtavàcảmáitócđencủachúngta...”

“Đúngvậy.Họcũngthế”.“Emcứ tưởnghọ đến nước ta để học cách vănminh của chúng ta

chứ.Mẹemnóivớiemnhưvậymà”.“Mẹlầmrồi.Theotôinghĩthìngượclại,họđếnđâyvớiýđịnhdạy

khônchochúngta.Đànhrằnghọgặpởnướctanhiềuđiềucólợichohọthậtđấy,nhưnghọcũngđinhninhrằngcónhiềuđiềutaphảihọchỏihọ”.

Tôithấynhữngđiềuchàngnóichứađầyhayhomớilạ.Tôicứmảimênghenóichuyệnvềnhữngngườingoạiquốcấyvànhấtlàvềnhữngphátminhlạđờicủahọ:cáinắmtrònmìnhxoayđimộtvònglàchảynướcnónghaylạnh;cáibếplòchẳngthấycủilửađâucảmàvẫnnấuănđược,cảđếnnhữngchuyệntôithấyquáquắtnhưmáymócđixuốngbiểnvàbaylêntrờivànhiềuchuyệnlạkhácnữa!

Tôilongạihỏi:“Mìnhcóchắcđókhôngphảilàchuyệnhôphonghoánvũcủathầy

phápchăng?Trongsáchcổvẫncónhữngchuyệnnhưvậy,nhưngchỉtoànlàchuyệnthầnthoại”.

Chàngđáp:“Chuyệncóthật.Khibiếtđượccáchthứchọchếtạonhữngthứấy,ta

thấygiảndịlắm.Khoahọclàvậy”.Cũngvẫncáimửngkhoahọckhoahiếcấy!Tôinghĩđếnônganhtrai

tôi.Chínhvìkhoahọcnênanhtraitôiđangsốngtạixứngườixalạ,ănthứcăncủahọ,uốngnướccủahọ,toànnhữngthứcanhtôikhôngquenngaytừthưở lọt lòng.Tôihết sức tòmòmuốnbiếtcáikhoahọcấy là thếnào,nógiốngcáigì,khitôingỏýấyvớichồngtôi,chàngcườiphálên,nóilớn:

“Mìnhtrẻconquá!Khoahọckhôngphảilàmộtđồvậtcóthểsờmóđược,khôngcầmtrongtaymàngắmnghíanhưmónđồchơiđược”.

Đoạnthấytôikhônghiểulờichàngnói,chàngbướclạikệsáchlấymấycuốnsáchcóhìnhvẽxuốngvàkểchotôinghenhiềuchuyện.

Sauđó,mỗitốichàngmỗigiảnggiảichotôiítnhiềuvềthứkhoahọcấy,tôikhônghềngạcnhiênvềviệcanhtraitôibịbùamêthuốclúnênkhăngkhăngđòivượtTháiBìnhDươngđi tìmhọc,chẳngkểgìđếnướcnguyệncủamẹtôi.Phầntôi,tôikhoáichílắm,tôibắtđầucảmthấymìnhthôngtháirấtnhiều,đếnnỗiriếtrồitôiphảitìmngườitâmsự.Chẳngcònaikháchơnnữatôiđànhphảithổlộtâmtìnhvớibàvúgià.Tôinói:

“Bàvú cóbiết không, quảđất tròn, đất nước to rộng của chúng takhôngở trung tâm trái đất như tên nước ta làTrungQuốc đâu.Đất nướcchúngtacùngvớinhiềumiềnđấtkhácnữachỉlàmộtphầnđấtvànướctrênmặtđịacầumàthôi”.

Bàvúvogạotrongbếp.Ngừngtaylắclắcrágạo,bànghingạinhìntôi,hỏi:

“Ainóivậy?”Tôiđápchắcnịch:“Ôngchủnóichứai.Bàvúđãchịutinchưanào?”.Bàvúchưatin:“Ôngchủbiếtnhiềuhiểu rộng thậtđấy,nhưngchỉnội thoángnhìn

mộtcáicũngbiếtngaylàquảđấtkhôngtrònrồi.Bàchủcứnghĩxem,nếubàtrèolênchùacaotrênnúiBắcĐẩu,bàtrôngthấyngayhàngtrămdặmnàonúinàođồngruộng,nàohồnàosông,vàngoàinhữngquảnúichẳngaidámnóitròncả,cònthìtấtcảđềuphẳngphiunhưmặtnồitàuhũđặcvậy.Cònnướctathìnhấtđịnhlàởgiữarồi,nếukhôngcáccụcóbaogiờgọilàTrungQuốcđâu!”.

Tôichẳngcãilại,vìcònhấptấpnóithêm:“Cònnhiềuchuyệnkhácnữa,quảđấtlớnđếnnỗiphảihếtmộttuần

trăngmới đi hếtmột nửa quả đất.Khimột nửamặt trăng tối thìmặt trờichiếusángvàonửamảnhtrăngbênkia”.

Vúgiàreolên:“Rõrànglàbàchủnhầmrồi.Nếuphảimấttấtcảmộttuầntrăngmới

điđếnxứkhácđượcthìlàmsaomặttrờiđitrongmộtgiờđồnghồtrongkhiphảimấtcảmộtngàydàimặttrờimớixêdịchtừnúiĐỏđếnnúiTây!”.

Nóirồi,bàvúlạitiếptụclắclắcrágạotrongthaunước.Nhưng thật tình tôi khôngquở trách sựdốtnát củabàvúđược,vì

trongsốcácđiềukỳlạchồngtôinóichotôinghe,cóđiềukỳlạnhấtlàcácdântộcTâyphươngcũngcómặttrời,mặttrăngvàcácvìsaonhưchúngta,vậymàbaolâunaytôicứtưởngôngBànCổđãtạorabathứấychongườiTrungQuốcmàthôi.Chồngtôilàbựchiềntài.Chàngbiếthếtmọichuyệnvàchỉnóiranhữngđiềucóthậtmàthôi.

8

Làmsaotôicóthểdùnglờilẽnóirahếtđượcơnmưamócđầutiênchồngtôiđãbanchotôi?

Chaoôi!Làmsaođấtlạnhbiếtđượclúcnàoánhnắngxuânđếnxâmchiếmlấyhồnđấtvàlàmchođấtđơmhoa?Bằngvàodấuhiệunàobiểncảhiểuđượctiếnggọimãnhliệtcủamặttrăng?

Tôi không biết đã sống những ngày ấy ra sao? Tôi chỉ biết rằngkhôngcònthấymìnhcôđơnnữa.Chàngởđâu,tôicảmthấynhàtôiởđó,vàtôikhôngcònnghĩđếnnhàchamẹtôinữa.Suốtbuổichiềudàichàngđilàmkhôngcóởnhà, tôisuyngẫmlại từnglờichồngtôinói.Tôihìnhdunglạimắtchàng,gươngmặtchàng,đườngcongmôichàng.Tôinhớđếnbàntaychàngbấtngờchạmvàotaytôikhichànglậtmộttrangsáchtrênbàn.Vàtốiđếnkhichàngđilàmvề,tôinhìnlénchàngvàkhichàngdạytôihọc,tôithahồngắmchàngđếnnonê.

Tôinghĩđếnchàngngàycũngnhưđêm.Cũngnhưconsôngvàomùaxuândồnnướcvàokênhrạchđếntrànbờvàtuônvàođồngruộng,khiếnchoruộngvườnđơmhoakếttrái,ýnghĩatrôngngóngchồngtôichoánghếtnỗicôđơnvànhucầutìnhcảmcủatôi.

Aihiểuđượcmãnhlựcấynơimộtngườiđànôngvàmộtthiếunữ?Câuchuyệnbắtđầubằngmộtsựtìnhcờ:đôimắtgặpnhau,ánhmắtrụtrènánlạivớinhauvàđộtnhiênbốclửa,trởthànhtrântrối,cuồngnhiệt.Bàntaychạmvàonhauvàvộivàngrụtlại,đoạnhaicontimchoànglấynhau.

Nhưnglàmsaotôidámtựchophéptôinóiđếnchuyệnấy,dùlàvớichị?Thờigianấytôisốngtrongniềmvuitrànngập.Lờilẽtôinóigiờđâylànhững lời lẽ tươi hồng.Ngày cuối cùng thángmột, tôi biết chắc rằngđếnmùagặtlúa,tôisẽhạsanhcontôi.

*Khi tôi nói cho chồng tôi biết rằng tôi đã mang thai để làm tròn

nhiệmvụđốivớichồngtôi,chàngsungsướngrấtnhiều.Chàngchánhthứcbáotinchochamẹchàngbiếtrồichoanhemchàng,vàchúngtôinhậnđượclờichúcmừngcủahọ.Hiểnnhiênchamẹtôikhôngchútâmlắmđếnviệcnày.Nhưngtôicũngquyếtđịnhnóichomẹtôibiết,khitôivềthămnhàvàodịptếtNguyênĐán.

Tôi trải qua một thời kỳ khó khăn. Cho đến lúc ấy, gia đình bênchồngtôicoitôikhôngđángkểmấy.Tôichỉlàvợmộtngườiconthứtronggiatộc.Từkhivợchồngtôidọnraởriêng,tôigầnnhưkhôngcòndựphầngìtrongsinhhoạtcủagiađìnhbênchồngnữa.Mộtnămhailầnvàonhữngdịp nhất định, tôi được hướng dẫn vào thăm, dâng trà lên bà mẹ chồng,nhưngbàtiếpđãitôilạnhnhạt,tuyrằngkhôngcóácý.Đùngmộtcái,tôitrở

thànhngườiquan trọng.Tôimang trongbào thainiềmhyvọngcủacảgiatộc:mộtđứacháunộinốidòng.

Nămônganhtraichồngtôi,chẳngaicócontraicả.Nếucontôi làcon trai, nó sẽđứnghàng thứhai sauônganhcả củachồng tôi, tronggiađìnhcũngnhưtrongdònghọ,vàsẽđượcthừahưởnggiatài.Ôi!Nỗibuồncủa người mẹ chỉ được giữ con mình trong những ngày đầu ngắn ngủi!Chẳngbaolâusau,nósẽlàngườicủacảđạigiatộc.Contraitôinósẽchỉthuộcvềtôitrongmộtthờigianngắnthôi.XinĐứcPhậtBàQuanÂmphùhộđộtrìchocontraibébỏngcủatôi.

Vợchồngtôichưavuibànđịnhvớinhauvềđứacontôiđượcbaolâuthìđãphảilonghĩđếnđịavịcủanótronggiatộc.Tôiđãnóirằngđólàmộtthờikỳkhókhănđốivớitôi,làvìtôicứphảinghelờikhuyêncủatấtcảmọingười.Lờikhuyênrănquantrọngnhấtlàcủabàmẹchồngkínhmếncủatôi.

Khihaytintôimangthai,bàsaingườinhàđếntìmtôi.Chođếnlúcấy,tôichỉđượcbàmẹchồngtiếptrịnhtrọngtạiphòngkháchmàthôi,vìbàmẹchồngtỏrahơixacáchchúngtôitừngàychồngtôiquyếtđịnhraởriêng.Bâygiờ,hẳnlàconhầuđãnhậnđượclệnhdẫntôivàophòngtrong.

Bàmẹchồngngồiuốngtràởbànchờtôi.Bàlàmộtngườiuynghi,tolớn,haibànchânbónhỏxíutừlâurồikhôngcònđủsứcchịuđựngsứcnặngthânhìnhtolớncủabànữa.Mỗilầnbướcđi,bàđềuđượchaitêngianôlựclưỡngđứngchựcsẵnsaughếđểdìu.Haibàntaybàrấtnhỏ,đeođầybáuvật.Điếuhútthuốcbằngbạcluônluônởkếbênbà,chốcchốcbọngianôlạibỏthuốclàovàonõđiếuvàdùnggiấybảnđốtthuốcchobàhút.

Tôibước thẳngđếnvàquìgốixuống trướcmặtbà.Miệngbàcườitoetoétkhiếnđôimôilẫnmấtdạngvàotrongđôimáxệphúngphínhcủabà,cũngnhưtừlâurồicáinọnghaibênhàmsệxuốngchekhuấtmấtcổbà.Bàcầmlấytaytôi,nói:“Congiỏilắm.Congiỏilắm”.

Tôibiếttôiđãlàmvuilòngbà.Tôiróttràvàotách,bưnghaitaylêndâng,bànhậnlấytáchtrà.Đoạntôingồixuốngcáighếđẩuởbêncạnhbà.Nhưngbàkhôngbằnglòngcửchỉkhiêmtốnkhuấtphụcấycủatôi.Trướcđây, tôicóđứngngồi thếnàobàcũngchẳngmàng.Bâygiờbàđãi tôihậuhơn.Bàtươicườiradấuchotôingồiởphíabênkiabànđốidiệnvớibà,vàtôituântheolệnh.

Đoạnbàchogọitấtcảcácnàngdâukháccủabàđếnchàomừngtôi.Banàngdâulớntuyvềnhàchồngtừnhiềunămnayrồivẫnkhôngmangthailầnnào,thànhrahọthèmmuốnđượcnhưtôi.

Bàmẹchồngtôicăndặnđủđiều.Bànhắctôikhôngđượcmaytrướcmộtchútquầnáonàochocontôicả,chờchođếnkhinórađờihãymay.Đólàtụclệnơisinhquáncủabà,cốtđểchothầnthánhkhôngbiếtcóđứahàinhisắpchàođờimàrắptâmhãmhạimạngsốngcủanó.

Nghebàcăndặnnhưvậy,tôihỏi:

“Vậylấygìmặcchoconcủacon?”Bàtrangtrọngđáp:“Quấnnóvàotrongquầnáocũcủachanó.Nhưvậysẽđemanlành

đếnchonó.Sáuthằngcontraicủamẹ,mẹđềulàmnhưvậyhết,nênchúngsốngnhăn”.

Mấybàchịdâucũngkhuyênrănchuyệnnàychuyệnkhác,mỗibàchỉchotôimộtcáchkiêngcữ,nhưnênănmộtloạicánàođóliềnngaysaukhisanhvàuốngmộtchénnướcđườngnguyênchất.

Đến tối, tôi trởvềnhà, sungsướngvìđượcgiađìnhbênchồngvồvậpsănđón.Tôithuậtlạihếtnhữngđiềubênchồngcăndặnchochồngtôinghe.Chồngtôibỗngnổigiậnlên,khiếntôingạcnhiênđếnphátsợ.Chàngvòđầubứttai,đitớiđiluitrongphòng.Chànglalên:

“Điênrồngudốtđếnthếlàcùng!Đừngcólàmtheocáitròmêtíndịđoanấy!”

Chàngđứng lại, chụp lấyvai tôivànhìn thẳngvàomặt tôi,nói rấtcươngquyết:

“Emphảihứachỉlàmđúngtheoýtôimàthôi,nếukhông,tôithềsẽkhôngcóthêmđứaconnàovớiemnữa!”.

Tôisợquá,rămrắphứatuântheolờichàng.Chàngdịulại,nói:“Ngàymai,tôisẽdẫnemtớinhàmộtngườiTâyphươngchoemthấy

gia đình ông giáo sư già ngườiMỹ của tôi. Tôi muốn cho em thấy cáchngườiTâyphươngsănsócconcáihọkhôngphảiđểyêucầuemnhắmmắtbắtchướchọ,màchỉđểmởrộngkiếnthứccủaem”.

Tôisẽcốgắnglàmtheolờichàng.Chỉcómộtđiềutôilàmlénchàngmàthôi.Tảngsánghômsau,tôicùngconhầulénrakhỏinhà.Trờicònsớmlắm,ngoàiđườngchỉcómộtthằngbéhọcnghềvừađivừangáptrongsươngmù.Tôimuanhangtrongmộttiệmchạpphô.Đoạntôiđếnchùa,đốtnhangrồiquìxuốngkhấnvái trước tượngbàQuanÂm.TượngBàkhông trả lời.Lưnhangđầytànnhangdocácbàmẹkhácđãđemđếncắmtrướctôicùngnhữnglờimongướcgiốngnhưtôi.TôicắmnhangsâuhơnvàotrongđốngtànvàđểnhangcháynghingúttrướctượngPhật.Đoạntôiravề.

*Giữ đúng lời hứa, chồng tôi dẫn tôi đến thăm nhà người bạn Tây

phươngcủachàng.Tôinônnaotòmò,nhưngcũnghơiedèsợsệt.Vớichịlàngườitôiđãivàohàngchịemthântình,tôithúthậtrằngbâygiờtôithấylúcấytôitrẻconquá.

Chođếnlúcấy,tôichưahềđặtchânvàonhàmộtngườingoạiquốcnào.Tôi không códịpnàođể làmnhưvậy.Tôi khôngđượcđi dạongoàiđường,vàtạinhàmẹtôi,khôngmộtailuitớivớingườingoạiquốccả.Đànhrằngchatôicóthểgặphọtrongnhữnglầnxêdịchcủaôngnhưngôngchỉthấybuồncườivềdángđiệutầmthườngvàcửchỉđộtngộtthôlỗcủahọmà

thôi.Lạmộtđiềulàchỉcóônganhtôirấtcảmmếnhọ.Trướcngàytôivềnhàchồng,tôilạicònnghenóianhtôiđếnnhàngườingoạiquốc,vàtôirấtkhâmphụcnếtcanđảmấycủaanhtôi.

Nhưng tạinhàmẹ tôi,khônghềcóviệcgiao thiệpvớingườingoạiquốc.Thảnghoặcconhầuraphốmuasắmvậtdụngtrởvềngơngácchobiếtcóthấymộtngoạikiềuđingoàiđường.Thiênhạkểlạinhữngchuyệnlạlùngvềmàuda,màumắtcủaconngườiấy.Tôicũng tòmòngồinghenhưvúVươngkểchuyệnmaquỉthờixưavậy.Thậtranhữngchuyệnbọnnôtỳxầmxìvớinhau toàn làchuyện tàmaquỉquái.Hạngngườimanriấycóphépđoạthồnngười tabằngmộtcáimáynhỏđựngtrongmộtcáihộpmàuđennhưmực.Chúngnhìnvàomộtconmắtcủacáimáy,cáimáybấm“cắc”mộtcáilàlậptứcngườibịnhìnnọcảmthấynhoinhóitrongngực.Chẳngbaolâusau,ngườinọkhôngchếtvìbạobệnhcũngchếtvìtainạn.

Khitôithuậtlạinhữngchuỵênấychochồngtôinghe,chồngtôiphìcười,nói:

“Vậy làm sao tôi ở xứhọnhữngmười hai năm,vẫn sốngnhănvềđây?”

Tôiđáp:“Mìnhlànhàthôngthái,mìnhhọcđượcphépthuậtcủahọ”.Chồngtôitiếp:“Thì em cứđến tận nhà chobiết họ ra sao.Họ cũng là người như

mìnhvậy”.Thếlàngàyhômấyvợchồngtôibướcvàomộtvườnhoacócỏ,cây

lớnvàhoa.TôingạcnhiênthấyvườnhoarấtđẹpvàphươngTâycũngthíchthiên nhiên. Tất nhiên, nhà không có sân trước, sân sau, không có hồ cávàng, cây cối trồng loạn xạ và hoa nở bất thường. Thú thực rằng khi vợchồngtôibướcđếncửavàonhà,tôimuốnbỏtrốnđira,nếukhôngcóchồngtôiđứngởbên.

Độtnhiêncánhcửamởvàobêntrongvàmộtngoạikiềutolớnnhưhộphápđứngsừngsữngtrướcmặtchúngtôivớinụcườirộngnởtrênkhuônmặtxấuxí.Bằngvàoyphụcngườiấymặcgiốngnhưyphụcchồngtôi,tôibiếtngườiấylàđànông.Nhưngtôihoảngsợnhậnrarằngthayvìmáitócmướtđennhưmọingười,đầuôngtaphủmộtlớplenđỏxùlên.Đôimắtôngtagiốngnhưhaihònsỏinhẵnngoàibiển,vàmũicaonghệunhưnúichínhgiữakhuônmặtôngta.Chuchoa!Nhìnthấyghêquá.TrôngcònkhiếphơnôngÁctrướccửachùanữa.

Chồngtôilàngườicanđảm.Chàngchẳngnaonúngchútnàotrướcmặtngườiấy,vàchàngchìabàntayra.Ngườingoạikiềusiếttaychàng,lắclắctừtrênxuốngdưới.Chồngtôichẳngtỏvẻngạcnhiêngìcả,chàngquaylạigiớithiệutôi.Ngườingoạikiềungoácmiệngracườivớitôivàtoancầmtaytôinữa.Tôithấybàntayôngtaduỗira,tosầmsầm,xươngxẩu,vớilớp

lôngđỏvànhữngchấmtànnhang.Thớ thịt trongngười tôi se lại.Tôi thubàntayvàotrongtayáovànghiêngmìnhthilễ.Ôngtacườitoạccáimiệngralầnnữavàmờichúngtôivàonhà.

Chúngtôibướcvàomộtphòngtiềnsảnhnhưnhàchúngtôi,rồivàotrongmộtphòngkhácnữa.Mộtngườingồigầncửasổ.Tôiđoánngayđólàngườiđànbàngoạiquốc.Thayvìmặcquần,bàtamặctấmáodàibằngvảithắteoởgiữalưng.Tócbàtaítxấuhơntócngườichồng,vìmướthơn,mặcdầuvẫnhoehoevàngkhóchịu.Mũibàtatotướng,nhưngthẳng,haibàntayto,móngtayhớtngắnvàvuông.Tôinhìnbànchânbàta.Bànchândàinhưcáiđònđậplúa.Tôinghĩthầm:“Chamẹnhưvậythìlũtiểuquỉsẽnhưthếnào?”

Tuynhiên tôi phải thúnhận rằngmấyngười ngoại quốcnày rất lễphép.Họcũngphạmítnhiềulỗilầmnhưmờiuốngtràcómộttayvàthườngmời tôi trướckhimờichồng tôi.Ngườiđànôngngoạikiều lạinóichuyệnthẳngvớitôinữa!Tôicảmthấyrõsựthấtlễcủaôngta.Đánglẽôngtaphảicoi tôinhưkhôngcóởđó,vàđểchobàvợông tanóichuyệnvới tôimớiphảiphép.Tôinghĩkhôngnêntráchhọvềchuyệnđóđược.Tuynhiêntheolờichồngtôithìhọđãởđâytừmườihainămnay,tấthọđãcóđủthìgiờhọcđượcítnhiềuthóitụccủachúngtôimớiphải.Riêngchị,chịvẫnsốngởđâyxưanaynêngiờđâychịcũngchẳngkhácgìđồngbàochúngtôivậy.

Nhưngbuổithămviếngtrởnênlýthúnhấtkhichồngtôiyêucầubàngoại kiều nọ cho tôi được thấymặt lũ con bà ta cùng cách ănmặc củachúng.ChànggiảithíchrằngchúngtôisắpcóconvàchàngmuốntôiđượcthấythóitụcphươngTây.Bàngoạikiềuliềnđứngdậymờitôicùngđilênlầuvớibàta.Tôiđưamắtnhìnchồngtôinhờtừchốigiùm,nhưngchồngtôiradấubảotôiđitheobàta.

Tuynhiênkhiđếnlầutrên,tôikhôngcònsợnữa.Bàtadẫntôiđếnmộtcănphòngchanhoàánhsángmặttrờivàcólòsưởi.Cóđiềulạlàđãđốtlòsưởiấm,bàtavẫnmởhécửasổchogiólạnhlùavàokhôngdứt.Thoạttiêntôikhôngnhậnranhữngchitiếtấyvìtôicònmêmảivớibađứatrẻconngoạiquốcchơiđùatrênnềnnhà.Tôichưahềthấyđứabénàongộnghĩnhnhưchúngbaogiờ.

Chúngmậpmạp,khoẻmạnh,tóctrắng.Điềuđóxácnhậnlờiđồnđạitôiđãtừngđượcnghe:ngườingoạiquốccóbảnchấtngượclạichúngtôi,họsanhravớimáitóctrắngcứđậmdầnlênkhihọgiàđi.Dahọcũngtrắng.Tôicứnghĩdatrắngnhưvậylànhờtẩmthuốc,nhưngmẹchúngchỉchotôithấycáiphòngmỗingàychúngtắmởđó.Thànhratôiđượchiểurằngvìhọtắmrửanhiềunhưvậynêndahọtrắng.

Bà ta cũng cho tôi thấy quần áo của lũ trẻ. Quần áo lót đềumàutrắng,đứahàinhithìmặcđồtrắngtừđầuđếnchân.Tôihỏimẹđứabéxemcóphảinóđangđểtangngườinàotrongthântộcchăng,vìmàutrắnglàmàu

tangkhó;nhưngbàtađápkhôngphảivậy,sởdĩmặcquầnáotrắnglàđểgiữchođứabéluônsạchsẽ.Tôilạithấymặcquầnáosậmmàuítthấydơhơn.Nhưngtôichỉđưamắtquansátmàthôi,khôngnóinănggìcả.

Đoạntôithấygiườnglũtrẻcũngtoànmàutrắng.Tôikhônghiểusaongườitalạithíchcáimàuchếtchócthêlươngấyđếnthếđược.Trẻconthìphảimặcmàusắctươivui,nhưđỏ,vànghoặcxanhlammớiphải.Chúngtôimặcchohàinhitoànmàuđỏvìchúngrađờilàđemniềmvuiđếnchochúngtôi.Nhưngcách ănở củamấyngườingoạiquốcnày chẳngcógì hợpvớithiênnhiêncả.

Tôikhámpháramộtđiềulạlàngườiđànbàngoạikiềunọnuôiconbằngsữamẹ.Tôikhôngnghĩđếnviệcchoconbúsữatôisaunày.Đànbàthuộchàngvọngtộchoặckhágiảkhôngnuôiconbằngsữamẹ.Đãcóbọngianôlàmvúnuôidùm.

Vềđếnnhà,tôikểlạihếtchochồngtôinghevànói:“Bàtachoconbúsữamẹ,bộgiađìnhnhàấynghèolắmsao?”Chồngtôiđáp:“Nuôiconbằngsữamẹtốtlắm.Emcũngchoconbúsữaem”.Tôingạcnhiên:“Saolạvậy?”Chồngtôiđáp:“Chứsao”.Tôicãilại:“Nhưvậyphảihainămnữaemmớicóđứaconkế?”Chồngtôinói:“Nhưvậymớitốt,tuycáilýemviệnrakhôngđượcđúng”.Cólẽđiềunàynữachồngtôicũngnóiđúng.Tuynhiênvìnhiềugia

đìnhsinhconrakhôngnuôiđượcđếnlớn,mộtsốkháclạilàcongái;nếutôisanh thưanhưvậy, tôi sẽkhôngcóđầycon trainhư lòng tôimongmuốn.Lúc nào tôi cũng thấy chồng tôi lạ đời kỳ quặc, chị có thấy tôi kỳ quặckhông,hảchị?

*Hômsau,tôiđếnnhàbàLiêu,thuậtlạichobàtangheviệcđithăm

nhàvợchồngngoạikiềunọ.CầutrờikhấnPhậtchotôicóđượcđứaconnhưlũconbàLiêu,đứanàođứanấycaoráo,hồnghào,mắtsángrựctronglớpquầnáomàuđỏ.Tôinhìnlũtrẻ,khoankhoáinói:

“Chịvẫngiữphongtụccũ”.BàLiêukéođứacontrailớnđếnbênchúngtôi,nói:“Cócáigiữ,cócáikhông.Chịxemđây,tôichocháumặcáolótmàu

trắngbêntrongđểdễthayragiặt.Tachỉtheocáigìtốtcủangườingoạiquốcmàthôi,cáigìkhôngthíchhợpvớitathìtaloạibỏ”.

TừgiãbàLiêu,tôiđếnmộttiệmbánvải.Tôimualụađỏ,lụahồng

thứmềmnhất,nhungđenđểmayáochoàngngoàikhôngtayvàxatanhđểlàmnón.Thậtlàkhólựachọn,vìtôimuốnlựathứthậttốtchotôi.Tôibảongườibánvảichotôixemnhữngthứlụakhácgóikỹtronggiấyđểriêngtrênkệcaogầntrầnnhà.Ôngtagiàrồi,hơithởmệtnhọc.Ôngcằnnhằnkhitôibảo:“Chotôixemthứkhác.Tôimuốnloạilụathêuhoađào”.

Tôingheôngtacàunhàuvềcáithóilàmđỏmlàmdángcủađànbà,tôiliềnnói:“Tôikhôngmuachotôi,màchocontôi”.

Ôngtacườigằn,đemrachotôithứlụatốtnhấtôngtagiấukỹnãygiờ.Ôngtanói:“Đây,bàlấyđi.TôiđểdànhchophunhânquanÁnsátđó.Nhưngnếubàmuachocontraibàthìbàcứlấyđi.PhunhânÁnsátcũnglànữsanhngoạitộc!”

Đúngthứlụatôitìm.Tôimuangay,khôngkỳkèogiácả,tuytôibiếtchắcônglãobánhàngkhônquỷkiathấytôihămhởmuốnmuathìthếnàoôngtacũngbánmắcchotôi.Tôiômmớlụavềnhàmànóithầm:“Tốinaymình đem ra cắt áo ngắn quần cụt cho con.Mình thân cắt lấy, may lấy,khôngchoaikhácsờvàoáoquầnconmình”.

Chao ôi!Tôi sung sướng quá, ước sức tôi dám thức suốt đêmnàymayquầnáochocon trai tôi!Tôiđãmaygiàyvảichocon tôi rồi.Tôiđãmuavòngbạcđeovàochânchonórồi.

9

Cóphảichịđókhông?Tôiđếnbáotinmừngchochịđây.Hômnay,thằngcontôinóđạpmạnhtrongbụngtôi,chẳngkhácgìnónóichuyệnvớitôivậy.

Tôiđãchuẩnbịđầyđủđồđạcchonórồi.Quầnáođãmayxonghết.TôilạicònkếttượngPhậtvàngchungquanhriềmnónxa-tanhcủanónữa.Tôi đãmua cái hộp bằng gỗ trầm, xếp tất cả đồ đạc của con tôi vào đó.Hương sẽ từ quần áo giày nón thấm vào da thịt con trai tôi. Bây giờ tôikhôngcòngìđểlàmnữa,vậymàlúamớitrổđòngđòngtrongruộng,tôicònphảichờđếnbacontrăngnữa.Tôingồiìrađómàmơtưởngđếnhìnhdángcontôi.

*Trăm lạy Đức Phật Bà Quan Âm, xin Bà cho mau tối mau sáng,

chóngđếnngàycontôixổlòngnằmtrongtaytôi!Ítnhấtcontôicũngthuộcvềtôiđượclấymộtngày.Tôikhôngdám

cầuxinhơnnữa,vìchamẹchồngtôicóviếtthưtruyềnchocontôiphảivềsốngtạinhàtổphụ.Contôilàđứacháuđíchtônduynhấttrongnhà,mạngsống củanóquý lắm, nóphải ngàyđêmở trước tầmmắt củaôngbànội.Chưachichamẹchồngtôiđãquyếtđịnhnhưvậyrồi.Chachồngtôitừtrướctớigiờchưahềnóivớitôimộtlờinào,hômtrướcđâyđãchongườinhàđếngọitôivàđãnóichuyệnvớitôi.Tôithấyrõràngtrongtríngười,ngườikểnhưđứacháuđíchtôncủangườiđãsanhrarồivậy.

Chaoôi!Tôithèmđượcgiữcontôilạiquá!Nếutôigiữđượccontraitôiởlạivớivợchồngtôi,tôibằnglòngchấpnhậncănnhànhỏxíukiếntrúctheokiểungoạiquốcnày, tôibằng lòngchấpnhậnnhững tập tụckỳkhôi.Nhưngtôithừabiếttruyềnthốngcủadântộctôi.Tôibiếttôikhônggiữđượcđứaconđầulòngcủatôi.Nóthuộcvềđạigiatộc.

Chồngtôicũngkhổvềviệcấylắm.Chàngcaumày,khôngngớtnóilầmthầmtrongmiệng.Chàngbảorằngbọngianhânnguxuẩnvàcáithóibắtănchonhiềucùng lốisốngsang trọngkhông thíchhợpsẽ làmhỏng thằngbé.Tôiđâmhoảng,tôisợthầnthánhkhôngthathứnhữnglờinóibộibạccủachồngtôi,tôivanchàngđừngnóinữa.

Tôi bảo chàng: “Chúng ta phải nhận chịu những tục lệ nào đúng”,nhưngchồngtôivẫnbuồnvìkhônggiữđượcconlại.

Rồichồngtôilạibìnhthảnnhưthường.Chàngkhôngnóigìđếnchamẹchàngnữa.Tôibănkhoăntựhỏikhôngbiếtchàngđãquyếtđịnhlàmgì,vì chàng im lặngkhôngnóigì cả.Phần tôi, tôi chỉmongngóngđếnngàykhaihoanởnhuỵ,contôirađời,đểmắttôiđượcnonênhìnngắmnó.

*

Bâygiờtôibiếtchồngtôiđịnhlàmgìrồi.Chịcóthấyhànhđộngcủachồng tôi làbậykhônghảchị?Riêng tôi, tôikhôngbiếtxétđoán thếnào.Tôichỉcònbiếttintheochồngvànghĩrằnghànhđộngcủachàngđúng,bởivìchàngđãquyếtđịnhnhưvậy.Chàngđãthưavớichamẹrằngtrướcđâychàngđãgiữvợchàngchoriêngmìnhthìbâygiờchàngcũngđòirằngđứaconchàngchỉthuộcvềchamẹnómàthôi.

Songthânchànggiậnlắm.Nhưngvợchồngtôicứimlặngchịuđựngcơn giận dỗi ấy. Chồng tôi kể lại rằng rốt cuộc ông thân sinh chồng tôikhôngđưaralýlẽnàynọnữa,màđànhkhócthầmmôtmình.Tôithấyconđểchochaphảikhóclàviệcđángtrách.Nếukhôngphảivìtôicũngquáthathiếtvớicontôi,hẳnlàtôiđãxiêulònglàmtheoýchachồngtôirồi.Nhưngchồngtôicươngquyếthơntôi,chàngcắnrăngchịuđựngcảnhnướcmắtchachàng.

Khichúngtôibỏnhàchamẹdọnđiởriêng,tôiđãtráchchồngtôicắtđứt thói tục thánhhiền từxưa.Nhưngbâygiờ,với tìnhmẫu tử íchkỷ, tôikhôngcònsợphảiphábỏlễtụcnữa.Tôichỉnghĩđếncontôi.Nósẽlàcủatôi,nóthuộcvềtôi.Tôikhôngtộigìphảicùngchiasẻnóvớihaichụcngườikhác,vớiôngnộibànộinó,vớicônó.Tôilàmẹnó,tôiđủsứcsănsócnó,tắmrửachonó,maymặcchonóvàgiữnóbêntôingàycũngnhưđêm.

Bâygiờchồngtôiđãđềnbùmọiviệcchotôirồi.BâygiờtôicảmơnTrờiPhậtchotôilàmvợmộtngườiđànôngtântiến.Chàngbanchotôimộtđứacontrai.Tôimangơnchàngsuốtđời.

*Mỗingày tôimỗinhìnđồng lúavàng thêm.Bông lúano trònquằn

xuống.Thêmítlâunữadướiánhnắnggắtnày,chúngsẽchínvàng,sẵnsàngchờngườigặthái.Contraitôisanhravàomộtnămtốt,nhànôngbảolànămđượcmùa.

Tôicònphảinônnaochờđợibaongàynữađây?Tôikhôngcònbănkhoăntựhỏixemchồngcóyêutôikhông.Chừng

tôihạsanhcontôi,chàngsẽbiếtrõlòngtôivàtôibiếtrõlòngchàng.*

Chịơi!Nóđâynày.Contraitôiđâynày!Rốtcuộcnócũngnằmngủtrongcánhtaytôi,tócnóđennhưgỗmunvậy.

Chịthửnhìnnóxem.Saomànóđẹpquáthếnày!Cánhtaynómậptròn, bụ bẫm, đôi chân nómạnh như hai thân cây sên non. Tôi khám xétkhắpthânmìnhnó.Khôngmộttìvếtnào,nóđẹpnhưtiên!

Cáithằngmớigớmlàmsao!Nóđạplungtung,khócomsòmđòibú,mànómớibúnonêchưađầymộttiếngđồnghồ.Tiếngkhóccủanóoangoang,phảichonóbú,nómớichịuyên!

Nhưnggiờphútkhaihoanởnhuỵcủatôicũngđauđớnlắm,chịơi.Chồngtôingồinhìntôivớiđôimắtvừaâuyếmvừalosợ.Tôicứđiquađi

lại trướccửa sổ,vừađauquặn thắtvừavuimừng.Nhànôngđangcắt lúachín,đặttừngbóxuốngruộng.

Ngoàitrờilàmùalúachín,cũngnhưmầmsốngcăngtròntrongbụngtôi.

Tôithởhổnhểnvìcơnđauquặnthắtnhưcắnxé,tưởngchừngnhưtôicóthểchếtđiđược,vàrồitôihạsanhđứacontraiđầulòng.Chuchoa,nómạnhkhoẻlàmsao!Nóđạptungcánhcửacuộcsốngđểbướcvàođờibằngnhữngtiếngthétthethémớigớmlàmsao!Nónónglòngnhưthếkhiếntôiquặnđautưởngchếtđiđược,vàrồitôihânhoanvìsứcmạnhcủanó.Đứaconyêuquíngànvàngcủatôi!

Bâygiờcuộcđờitôiđãnởhoa.Tôicónênnóihếtchịnghekhônghảchị,đểchịhiểutấtcảniềmvuitrànngậpcủatôi?Tạisaotôilạikhôngkểhếtchịnghe,khichịđãnhìnthấyrõhồntôirồinhỉ?Chuyệnxảyranhưsau:

Tôi nằm trên giường, mất sức nhưng hân hoan. Con trai tôi nằm.Chồngtôibướcvào.Chàngđếngầnvàchìatayra.Timtôinhảydựnglên.Chồngtôiđòiphảitrìnhdiệntheotụclệcũ.

Tôibồngcontôilên,đặtnóvàotrongcánhtaychàng.Tôitrìnhdiệnnóchochàngnhưsau:

“Đây là đứa con trai đầu lòng của chàng.Xin chàng nhận lấy nó,thiếpxindângnóchochàng”.

Chàngnhìnsâuvàomắt tôi, tôingâyngất trước tianhìn thắmthiếtcủachàng.Chàngcúixuốnggầntôihơn,nói:

“Tôigiaonólạichoem.Nólàconchúngta.Chúngtacùngchiasẻđứaconyêudấunày.Tôilàngườiyêuem”.

Giọngcủachàngtrầmtrầmnhonhỏ,tiếngnóichàngrớtvàokhôngtrungnhưnhữnggiọtnướcbạc.

Chịkhóchảchị?Chaoôi!Vâng, tôibiếtmà,chính tôicũngkhôngcầmđượcgiọtlệ.Khôngkhócđượcnhưthế,làmsaovợchồngtôichịuđựngnổibaonhiêuniềmvuinỗisướng!Chịnhìnthẳngcontraitôixemkìa!Nócườitoetoétcáimiệng!

Phầnthứhai

10

Chịơi,tôinghĩtừnaytrởđiđãcóđứacontraibênmình,tôikhôngcòn lời lẽnàovuiđểnóivớichịnữa.Hânhoannhư tôihiệnnay, tôichắcchắnkhôngmộtbuồnphiềnnàoxáplạigầntôiđược.Làmsaonênnỗihễcứdínhdấpđếnhệhuyếtthốngvớinhauthìlạigâyđaukhổchonhau?

Hôm nay, lòng tôi nặng trĩu ưu phiền.Không, không phải chuyệnliênquanđếncontraitôiđâu.Nóđượcchínthángtuổiđờirồivànóbéotốtnhưôngbụtvậy!Chịkhôngđượcthấynó,kểtừkhinóchậpchữngbiếtđi,trôngnókhôngsaoníncườiđược.Giờđâynóbiếtnócóthểbướcđiđượcrồi,aibắtnóngồi lànónổigiậnlên.Thật tìnhtay tôikhôngđủsứcđènóxuốngđược.Nóranhmãnhtứccườilắmvàmắtnólonglanhsángngời.Chanóchorằngtôinuôngchiềunóquá,nhưngtôihỏichịlàmsaotôicóthểrầylathằngbénhưnóđược?Vẻđẹpcủanóvànếtcứngđầucủanókhiếntôichịu thuanó luôn, thànhra tôivừamuốnkhóc lạivừamuốncười.Không,khôngphảichuyệnliênquanđếnthằngcontraitôi,màđếnônganhtôi,tứcngườicontraiđộcnhấtcủamẹtôi.AnhấyduhọcbênMỹđượcbanămnay.Bâygiờanhấylàmkhổmẹtôivàtôi.

Tôicónóichuyệnvềanhấyvớichịrồi,chắcchịcònnhớ.Tôitừngyêuquíanhấybaonhiêu,ngàytôicònthơấu!Sauđósuốtbaonămròng,gầnnhưtôichẳngcònnhìnthấymặtanhấynữa,cũngchẳngbiếttintứcgìvềanhấynữa,vìmẹtôikhôngquênđượcrằnganhấyđãcưỡnglờimẹtôimàbỏđixavàkhôngthànhhônvớingườivợchưacướicủaanhấy.Thếnênítkhinàomẹtôinhắcđếntênanhtôi.

Bâygiờanhấylại làmphiềnmẹtôi.Cãi lờimẹtôingàytrướcvẫnchưađủ,bâygiờanhấylạicòn…Đâynày,thưvềanhấyđây.VúVươngtraotậntaythưnàychotôi.VúVươnglàngườiđãchohaianhemtôibútừngàymớichàođời,vúthôngsuốthếtmọiviệcxảyratronggiađìnhmẹtôi.

Vừabướcvàonhà,vúđãquỳmọpxuốngđấtthilễvớithằngcontraitôi.Đoạnvúchìaláthưchotôimàkhóc.Phầntôi,tôibiếtchỉcóđạihọaxảyravúmớikhócnhưvậy,chonêntôirụngrờitaychân,lalên:

“Mẹtôihả…Mẹtôilàmsaovậy?”Tôinhớlạilầncuốitôigặpmẹtôi,bàyếuớtchốngcâygậytrúcmà

đi,vàtôiânhậnchỉvềthămbàcóhailầntừkhitôisanhcháubé,vìtôicứmảimêhạnhphúccủatôi.

VúVươngthởdài:“Lệnhbàvẫnkhoẻmạnh,thầnthánhcònkéodàikiếpsốngcủalệnh

bàrađểgặpphảibuồnphiềnnày”.Tôilongạihỏi:“Haylàchatôi…?”

VúVươngnghiêngmìnhđáp:“Cụôngcũngvẫnmạnh”.Tôinhìnláthưvúvừađặttrênđùitôi,tôinói:“Vậythìai?”VúVươngchỉvàoláthư,nói:“Xinphunhâncứđọcláthưnàysẽbiết”.TôisaiconhầuróttràchovúVươnguốngởphòngngoàivàtraocon

tôichochịvú,rồimởthưrađọc.thưmẹtôiviếtchotôi.Tôingạcnhiênquá.Xưanaychẳngbaogiờmẹtôiviếtthưchotôicả.

Tôingẩnngơhếtmộtlúc,đoạnmởbaothưrútramảnhgiấymỏng.Tôi nhậnngay ra nét chữngayngắnđẹpđẽ củamẹ tôi.Tôi lướtmắt quahàngchữthămhỏithườnglệởđầuthư,rồiđọcphầnchánhcủaláthưnhưsau:

“Anhcủaconbaolâunaysốngởxứngười,bâygiờviếtthưvềchamẹ,bảorằngnómuốncướivợngoạiquốc”.

Tiếptheolàlờilẽthôngthườngkếtthúcláthư.Chỉvỏnvẹncóvậythôi.Nhưngquamấychữmỏngmanhấy,tôicảmthấyhồntôirớmmáu.Tôilalớnlên:

“Anhơi!Saoanhđộcácvàđiênrồquávậy!”Bọnnôtỳchạytớikhuyêncantôibớtbuồnkẻocóhạiđếndòngsữa

tôichoconbú.Thấytôicứkhóc,chúngngồixuốngđấtcùngkhócvớitôi.Saukhi

nướcmắtđãgiúptôibìnhtâmlạivàtiếngkhóccủalũnôtỳồnquá,tôibảochúngnínđivàsaingườimờivúVươngvào.Tôibảovú:

“Vúởlạiđâychừngmộttiếngđồnghồnữa,chờchonhàtôivềđọcthư,xemnhàtôichobiếtphảilàmsao.Trongkhichờđợi,vúdùngcơmđichođỡđói”.

Vúnhậnlời,vàtôiralệnhchodọnthêmthịtlênchovúăn.Tôihậuđãivúnhưvậy,vìvúchiasẻtaihọaxảyđếntronggiađìnhtôi.

*Trong khi chờ đợi chồng tôi về, tôi ngồi suy nghĩmộtmình trong

phòng.Tôihồitưởnglạianhtraitôi.Dùcốgắngthếnào,tôicũngkhôngsaohìnhdungđượcanhtôihiệngiờđãlàngườilớnănmặctheoÂuphục,mạnhdạnxuôingượctrêncácconđườngxalạởmiềnđấtxaxôiấy,nóichuyệnvớiđànôngđànbàcongáicủaxứấy.Dầusaoanhấycũngphảichuyệntròqualạivớiđànbàcongái,bởivìanhấyđãyêungườitrongbọnhọ.Tôichỉcònbiếtmoikýứcnhớlạianhtôitheocáihìnhdángquenthuộcvớitôihơnhết:ngườianhcảbébỏngthờithơấucủatôi,ngườicùngtôichơiđùatrướccửanhà,trongsân.

Lúcấyanhtôicaohơntôimộtđầu,cửchỉnhanhnhẹn,haynói,thíchcười.Khuônmặtanhgiốngmặtmẹtôi:tráixoan,vànhmôingangvàmỏng,

chânmàyđậmtrênconmắtdài.Cácbàthiếpcứghentứcvìanhđẹphơnlũconcácbà.Nhưnglàmsaoconcácbàấyđẹpchođược!Cácbàấymôidàykhảố,lôngmàylởmchởm.Cònmẹtôiđẹpmặnmà,tinhtế,đầynétthanhtaotrongđườngnétvàmàusắc.vẻđẹpấy,mẹđãtruyềnchoanhtôi.

Anhtôilạichẳngmấychútrọngđếnvẻđẹpcủamình,giậndữhấttaylũconhầunựngmáanhvàkhentặnganhđểlàmhài lòngmẹtôi.Anhtôithíchvui chơi, đặt hết tâm trí vào trò chơi.Bâygiờđây, tôi vẫn cònhìnhdung rõ lạiđượcanhấycaumàymímmôi trongkhichơiđùa.Quảquyếttrongmọiviệc,anhtôikhôngchịuthuaaibaogiờ.

Nhữnglúccùngchơiđùavớinhau,tôikhônghềdámlàmtráiýanh,trướchếtbởivìanhtôicaolớnhơntôi,màtôilàcongái,phảinhườngnhịnanhấy,nhưngtôinhườngnhịnanhtôichínhvìyêumếnanhvàkhôngmuốnanhbuồnlòng.

Thậtvậy,chẳngaimuốnthấyanhtôibuồnphiềncả.Lũconhầuvàgianhântrọngvọnganhtôinhưmộtchủnhântươnglai,vàngaynhưmẹtôicũnggiảmbớtphầnnghiêmnghịđốivớianh.Nóinhưvậykhôngphảilàmẹtôichophépanhtôihỗnhàolàmtráiýngườiđâu.Nhưngtheotôihiểuthìmẹtôicũngthườngtỏradễdãi,chỉsaibảonhữngđiềuhợpvớiýmuốncủaanhtôimàthôi.Đểkhỏiphảingăncấmvàkhỏikhiếnanhtôithèm,mẹtôithườngbảomộtconnôtỳcấtđĩabánhngọttrướckhianhtôingồivàobànăn,vìanhtôithíchănthứbánhấylắm,màănnhiềuthìsanhbịnh.

Chonênanh tôiđãđượcsốngquãngđờiniên thiếu rấtyênấm, tôichẳnghềđểýgìđếnngườinhàcưxửkhácbiệtđốivớitôivàanhtôi.Tôikhônghềtựcoitôinhưnganghàngvớianhtôi,vìnhưthếlàthừa.Nhiệmvụcủatôitronggiađìnhkhôngthểnàoquantrọngbằnganhtôiđược.Anhtôilàcontrưởngnam,ngườithừakếchatôi.

Vàothờikỳấy,tôikhônghềyêumếnaibằnganhtôi.Haianhemtôicầmtaynhauđidạotronghoaviên.Chúngtôicùngcúixuốngbênhồnướccạn, tìm trong bóng nước xanhmột con cá vàngmà chúng tôi tự nhận làthuộcvềmình.Chúngtôicùngnhaulấysỏicấtnhàchotiênở,nhưđãđọcđược trong sách. Khi anh tôi cầm tay tôi, tập cho tôi viết bằng bút lôngnhữngnétchữđầutiên, tôichorằnganhlàngườithôngtháinhất trênđời.Khianhtôiđivàokhunhàsaudànhchođànbàcongái,tôiđitheoanh,tòtònhưconchócon,vàkhianhbướcquakhỏicánhcổngtòvò,sangkhunhàdànhchonamgiớilànơitôikhôngđượchéolánhsang,tôicứđứnglìởđómàchờanhtôitrởlại.

Thếrồinămanhtôiđượcchíntuổi,mộthômchamẹtôitruyềnanhtôikhôngđượcởtạikhunữgiới,phảiquasốngtạikhunhàdànhriêngchochatôivànamgiới.Từngàyấy,cuộcsốngcủatôiđộtngộtbịcắtđứtkhỏicuộcsốngcủaanhtôi.

Ôi!Nhữngngàyđầuanhem tôi sốngxanhau, tôiđãkhóchếtbao

nhiêunướcmắt!Đêmđếnkhócmãi,tôingủthiếpđivànằmchiêmbaothấymột nơi hai anh em tôimãimãi là hai đứa trẻ thơ để được sốngmãi bênnhau.Trongmột thời giandài, tôi cứbuồnnhớ anh tôimãi, khiếnmẹ tôiphảilongạichosứckhỏecủatôi,bàliềnnói:

“Conà,concứthươngnhớanhconmãinhưvậylàkhôngđúng.Conphảidànhtìnhcảmấychonhữngliênhệkháchơn.Conchỉnênđaubuồnnhưthếlàtrướccáichếtcủasongthânchồngconmàthôi.Conphảitậpănởchomực thướcmà tự dằnmình lại. Con nên chuyên cần học tập và thêuthùa.Đãđếnlúcconphảinghiêmchỉnhchuẩnbịvềlàmdâuconnhàngườirồiđó”.

Từấy trởđi tôi sốngvớihìnhảnhđámcưới tương laicủa tôi luônluônhiểnhiệntrướcmắt.Tôilớndầnlênvàhiểukịprằngđờitôivàđờianhtôikhông thểmãimãibênnhauđược.Tôikhông thuộc trướcnhấtvàogiađìnhanhtôi,màvàogiađìnhvịhônphucủatôi.Vậynêntôituântheolờimẹtôivàquyếttâmlàmtrònnhiệmvụcủamình.

TôicònnhớrõhômanhtraitôingỏýmuốntheohọctrườngởBắcKinh.Tôicómặt lúcanh trìnhdiện trướcmẹđểxinngườichophépđúngtheolễgiáo.Chatôiđãbằnglòngrồi,nênviệcanhtôixinphépmẹchỉlàđểtỏkínhýlênmẹmàthôi.Mẹtôikhôngcóquyềncấmcảnviệcgìchatôiđãchophép.Nhưnganhtôixưanayvẫnluônluônhếtsứcchuđáotrongviệcgiữđúngkhuônphéptrongnhà.

Anhtôiđứngtrướcmẹtôi.Lúcấymùahè,anhmặctấmáolụamỏngmàuxámvàngón tay trỏ đeonhẫn cẩm thạch.Xưanay anh tôi vẫn thíchchưngdiện.Hômấy,anhduyêndángnhưmộtcâysậybằngbạc.Anhcúiđầunhìnxuốngđấttrướcmặtmẹtôi,nói:

“Thưamẹ,xinmẹchophépconđượctheohọctạiđạihọcBắcKinh”.Tấtnhiênmẹtôibuộclòngưngthuậnrồi,vàanhtôicũngbiếtrằng

nếumẹtôicóquyềngì,hẳnngườiđãtừchối.Thayvìthanthởkhóclócnhưnhiềubàmẹkhácthườnglàmtrongtrườnghợpnhưthế,mẹtôibìnhthảnvàcươngquyếtđápliền:

“Conà, concũngbiếtmọiviệcđều tiếnhànhđúng theoýcủachacon.Mẹchỉlàmẹcủaconmàthôi.Mẹđànhbằnglòngvậy.Tuynhiênmẹcũngnóichoconrõ,dầurằngmẹkhôngđượcphépsaikhiếnconđiềugìtráingượcvớiýmuốncủachacon.Mẹthấyconđihọcxachẳngíchgì.Chaconcũngnhưôngnộicon,cảhaingườiđềutựởnhàbổtúcthêmhọcvấncủamình.Ngaynhưcon,từtấmbéconđãđượctheohọccácbậcdanhnhoởthủphủnày.ChamẹlạicònmờithầyThangđếndạythiphúchoconnữa.Tronghoàncảnhcủacon,nhữngđiềuhọchỏiởngườingoạiquốcchẳngdùngđượcvàoviệcgìchoconcả.Điđếnnhữngnơixaxôinhưthếcóthểtánhmạngcủaconlâmnguy,màthânconchỉhoàntoànthuộcvềconkhinàoconđãcóđứa con trai nối dõi tông đườngmà thôi. Phải chi con cưới vợ trước khi

đi…”.Anhtôibựcbội,khôngbằnglòng.Anhxếpcáiquạtgiấyđangxòa

trong tay anh lại, đoạn lạimởmạnh cái quạt ra đến “rạch”một cái. Anhngướcmắtlên,đôimắtanhngờiánhbấtmãn.Mẹtôiđưataylên:

“Conkhoannóigìcả.Mẹchưatruyềnlệnhgìbắtconphảitheođâu.Mẹmới chỉ nói cho congiữmìnhmà thôi.Thân conkhông thuộcvề conđâu.Conhãycốmàbảotrọnglấythân”.

Saulầnấy,tôiítgặplạianhtôi.Trướcngàytôivềnhàchồng,tôichỉgặpanhhailầntạinhàchamẹ.Khônglầnnàoanhemtôigặpriêngnhaucả.Thườngthườnganhtôichỉđếnkhunữgiớilàđểlạyramắthoặctừgiãmẹtôimàthôi,màtôi thìkhôngthểnóinăngtựdovớianhtôi trướcmặtmộtngườitrưởngthượng.

Tôinhậnthấyanhtôicaolớnhẳnlênvàđứngrấtthẳng.Khuônmặtanhmấthẳncáivẻthonthontrẻconthờiniênthiếukhiếnanhcóvẻđẹpnhưcongái.Tôingheanhthưavớimẹtôirằngtại trườnghọctổchứctheolốinướcngoàiấy,ngàynàoanhcũngphảivậnđộngthânthể,dođóanhcaolớnvềsứcvócvàrắnchắchơn.AnhhớttóccaotheokiểumớithịnhhànhtừsaucuộcCáchmạnglầnthứnhất.Tôinhậnthấyvẻđẹpkhỏemạnhcủaanh.Cácbàthiếpxầmxìvớinhau.Bàthiếpthứnhấtnói:

“Cậutachẳngkhácnàochacậu,lúctôimớigặpôngấy”.Sauđóanhtôivượttrùngdươngvàtôikhônggặplạianhnữa.Trong

trítôi,hìnhảnhanhphaimờđiquanhbaonhiêucáilạlùngvâyphủlấyanhởphươngtrờixa lạ,đếnnỗi tôikhôngsaohìnhdungrõrệtđượchìnhảnhanhtôinữa.

Ngồimộtmìnhtrongphòngchờchồngtôivề,taycầmláthơmẹviếtchotôi,tôicảmthấyanhtôilàngườixalạđốivớitôi.

*Đếntrưa,khichồngtôivề,tôikhócòachạyđếntrướcchàng,taytôi

vẫncầmláthư.Chàngngạcnhiênhỏi:“Cáigìvậy?Cáigìvậy?”Tôilalên:“Thìmìnhcứđọcđisẽthấy”vàtôicàngkhóclớnhơnkhi

nhìnthấygươngmặtchồngtôilúcchàngđọcthư.Chàngvòláthư,lầmbầmtrongmiệng:“Điênquá!Tạisaoanhấylạilàmnhưvậyđượckia?Emphảivềvới

mẹngayđểanủingười”.Chồngtôisaimộtgianhânbảongườikéoxeăncơmmauđiđểkhỏi

mấtthìgiờ.Ngườikéoxeănxong,tôiliềnbồngcontôicùngchịvúlênxekéo,nhờanhphuxechạymaugiùm.

Vừabướcquacửanhàmẹtôi,tôithấyngaymộtcơnimlặngnặngnềtrùmlênmọivật,nhưđámmâychekhuấtvầngtrăngvậy.Bọngianhântrònxoeconmắt,xầmxìvớinhautrongkhilàmlụng.VúVươngtrênđườngđi

cùngvềvớitôiđãkhócđếnsưngmắtlên.Bàthiếpthứnhấtvàthứhaicùngbầyconngồitạisânliễusaunhà.

Thấy tôivào,haibà thiếphấp tấphỏihanđếnquênchào tôi.Bà thiếp thứnhất nựngmáđứa con tôi và hônhítmãi bàn tay bé nhỏ của nó,mànói:“Chaoôi!Đẹpcứnhưlàmăngnonthếnày!”.Đoạnbàquaynhìntôi,trangtrọnghỏi:“Đãbiếtchuyệnấychưa?”

Tôigậtđầu,hỏi:“Mẹtôiđâu?”Bàthiếpđáp:“Bàchánhthấtnằmlìsuốtbangàynaytrongphòng,chẳngnóivớiai

mộtlờinào.Mỗingàyhailầnbàranhàngoàiđểsaibảoviệcnhàvàphânphátgạocùngthứcăn,rồilạitrởvàophòngriêngngay.Bàchẳnghémôinóivớiaiđiềugìvàánhmắtbàkhiếnchúngtôicứphảiquaymặtđi.Chúngtôikhôngdámnóichuyệnvớibà,cũngchẳngbiếtýnghĩcủabà”.

“Bàcónóigì,phunhânthuậtlạichúngtôinghesauvậynhé”.Bàthiếpchìatayratoanbồngcontôi,nói:“Phunhânđểcụcvàngnàylạiđâychochúngtôiẵmbồngmộtchút”.Tôikhôngcho:“Tôiđemnóvàochomẹtôivuiđùavớinóđểquênbuồnphiền”.Saukhibăngquaphòngkháchrồisânmẫuđơnvàphòngngủcủacác

bàthiếp,tôingậpngừngtrướcphòngmẹtôi.Thôngthườngchỉcótấmmànbằngxa-tanhđỏchephủcửaravào,nhưnghômnaycánhcửađóngchặtsaubứcmàn.Tôivỗnhẹvàocánhcửa,nhưngchỉsaukhi tôi la lớn“Conđâymẹ,conđemcháuđếnthămmẹđây!”,tôimớinghetiếngbàvăngvẳngnhưvọnglạitừrấtxa:

“Vàođâyvớimẹ”.Tôi bước vào.Mẹ tôi ngồi bên cái bàn gỗmun chạm trổ, đầu cúi

xuống,taycầmquyểnsách.Thấytôivào,mẹnói:“Conđóà?MẹđangcốđọckinhDịchđây,nhưngchẳng tìmđược

chútanủinàotrongsáchhômnaycả”.Bàlắcđầu,vẻbấtđịnh.Cuốnsáchrớtxuốngđấtvànằmnguyênđó.Tháiđộsữngsờcủamẹkhiếntôilongại.Xưanaymẹtôiluônluôn

tựchủ,tựtinvàcanđảm.Tôicảmthấymẹsốngcôđơntrongmộtthờigianquálâurồi.Tôitựtráchmình.Tôiđãquávuivớicontôi,quángâyngấtvớimốitìnhcủachồngtôisuốtbaolâunay,đếnnỗichểnhmảngvềthămmẹ.Bâygiờtôibiếtlàmsaochomẹtôikhuâykhỏa,tươitỉnhlại?Tôibồngcontôi,đặtnóđứngdậytrênđôichânbụbẫmcủanó.Tôikhoanhhaitaynólại,bắtnócúiđầuxuốngtrướcmẹtôi.Tôinóinhỏ:

“Bàngoại…”Thằngbénhìnbàkhôngcười,nóibậpbẹ:“Bà,bà…”

Tôiđãnóivớichịrằngmẹtôichưathấylạicontôitừkhinóđượcbathángđếngiờ,mànhưchịđãbiết,contôinóđẹplàmsao!Aimàcưỡnglạinónổi!Mẹtôinhìnnóhồi lâu,đoạnbàđứngdậybướclạibêncái tủkínhsơnson,lấyracáihộpsơnsonđựngđầykẹomè.Bàmởhộp,bốckẹobỏđầybàntaycontôi.Nócườikhoáitrávàmẹtôicườinhẹnhàng:

“Cháubàănđi,cháubàănđi”.Thấy bà đã tạm nguôi ngoai, tôi lượm cuốn sách lên, rót trà trong

bìnhvàotáchvàbưnghaitaylênmờimẹtôi.Bàbảotôingồixuốngghế.Thằngcontôichơiđùatrênnềnnhà.Tôi

vừangồihầumẹtôi,vừacanhchừngcontôi.Tôikhôngbiếtýmẹcómuốnnóiđếnchuyệnônganhtôihaykhông,nênlàmthinhchờmẹnói.Khôngđềcậpngayđếnanhtôi,bàbảo:

“Thếlàcóconrồinhé!”Tôinhớlạibuổitốihômnàotôikểlạinỗibuồnphiềncủatôichomẹ

nghe.Bâygiờniềmvuiđãđếnvớitôirồi.Tôicườiđáp:“Dạvâng,thưamẹ”.Mẹtôivẫnnhìncontôi,bàhỏi:“Concóđượcsungsướngkhông?”Tôiđáp:“Chồngconrấtmựcthươngyêucon”.Mẹtôivẫnnhìncháu,nói:“Thằngbéđãđượcthainghénvàrađờihoànhảo,khôngcònchêvào

đâuđược.Anhcủaconhồicònnhỏcũngnhưthằngbénàyđây.Phảichihồiđónóchếtđi,mẹcònnghĩđếnnónhưmộtđứaconhiếuthảo”.

Vậylàtôihiểumẹmuốnnóichuyệnvềanhtôi,nhưngtôivẫnchờđểbiếtrõhơnchiềuhướngýnghĩcủabà.Látsau,bànhìntôi,nói:

“Concónhậnđượcthưmẹrồi?”Tôinghiêngmình,đáp:“SángnayvúVươngtraothưcủamẹchocon”.Mẹtôilạithởdàivàđứngdậyđilấymộtláthưkháctrongngănkéo

bànviết,tôiđứngdậychờmẹtrởlại.Khibàchìaláthưchotôi,tôiđỡbằnghaitay.Mẹnói:

“Đọcđi”.Đólàthưngườibạnanhtôi,tênlàChuQuốcTinh,cùnganhtôitừ

BắcKinhquaMỹduhọc.Ngườibạnanhtôichobiết:theolờiyêucầucủaanhtôi,anhtaviếtthưchochamẹtôi,báotinrằnganhtôiđãhứahôntheophongtụcTâyphươngvớicongáimộtvịgiáosư,thầyhọccủaanhtôitạitrườngđạihọc.AnhtôixindângkínhýlênchamẹtôivàvanxinchamẹtôihồihônvớicôgáinhàhọLý,vìcuộchứahônnàyvẫnlàviệckhiếnanhtôikhổsởbấylâunay.Anhtôixincamchịutộibấthiếu,tuynhiênkhôngthể

nàothànhhônvóivịhônthêtheolễtụcTrungHoađược,anhtôiđãlàconngườimới rồivàđãquyếtđịnh theophương thứchônnhân tân tiến,hoàntoàntựdotheomìnhlựachọn.

Lá thư kết thúc bằng những lời lẽ kính cẩn, hiếu đễ, phục tòng,nhưngvẫnkhôngmảymaygiấudiếmquyếtđịnhanhtôiđãchọn,nhưvậycốtđểtránhramộtsựtháchthứctrựctiếpgiữaanhtôivàchamẹtôi.Đọcthưxong,tôihếtsứcbấtbìnhanhtôi.Tôixếpthưlại,traotrảmẹmàkhôngnóilờinào.

Mẹtôinói:“Anhconnóđiênrồi,mẹcóđánhdâythépchonó,bắtnóphảitrởvề

ngay”.Bấygiờtôimớithấyrõnỗibuồnphiềncủamẹ,vìmẹlàngườiđànbà

TrungHoahếtsứctồncổ.Ngàytrước,khingườitatrồngngoàiđườngnhữngcáitrụcaogiăng

dâysắtnhưnhệngiăngtơtrêncây,mẹtôiđãphảnđối:“Ôngbàtổtiênchúngtaxưanayvẫndùngcáibútcáinghiêncósao

đâu,chúng ta làhàngconcháu,chúng tanàocónóiđượcgì thêmvào lờivàngngọccủatiềnnhânđâumàphảihấptấpvộivàngđếnthế?”

Vàkhiđượcbiếtngườitagửiđiệntínvượtmặtbiển,bànói:“Cầngìphảiliênlạcvớibọnmanrimọirợấychứ?Thánhthầnđã

dùngbiểncảđểngăncáchchúngkhỏichúngta,bâygiờchúngtalạikếthợpđiềumàthầnthánhđãngăncách,cóphảilàđạibấtkínhkhông?”

Nhưngbâygiờthìchínhbàthấycầnphảihấptấpvộivàng.Bàbuồnrầunói:

“Mẹ những tưởng chẳng khi nào phải dùng đến cái thứ phátminhngoạiquốcấy.Vànếuanhconnócứởtạinướcnhàthìchẳngkhinàomẹphảidùng.Mộtkhiđã“đánhđuvớitinh”làđốtránhkhỏiđemtinhvềngựtrịởnhà”.

“Thưamẹ,xinmẹchớquábuồnphiền,anhconlàngườihiếuthảo,anhconsẽvângtheolờimẹmàkhôngchạytheongườiđànbàngoạiquốcnọđâu”.

Nhưngmẹtôilắcđầu,chốngtaylêntrán.Thấyvậy,bỗngnhiêntôilongạiquá.Mẹtôicóvẻđauốmthậtrồi.Tuyxưanaymẹvẫnyếu,nhưngbâygiờmẹgầyhơnvàbàntayđỡlấycáitránkiađãrunrẩy.tôinghiêngmìnhraphíatrướcđểnhìnrõmẹtôihơnkhibàtiếptụclêntiếng,giọngnóicủabànhỏvàmệtmỏi:

“Từlâurồi,mẹđãthừabiếtmộtkhisaymêđànbàthìngườiđànôngđâmramùquángtrongmộtthờigianchẳngcònthấygìchungquanhnữa”.

Mẹtôidừnglạiđểnghỉ,đoạnnóitiếptrongtiếngthởdài:“Chacủaconchẳngphảilàconnhàdanhgiáđósao?Vậymàtừlâu

rồi,mẹphảiđànhcamchịuthấychaconđiêndạimỗilầnsắcđẹpmộtngười

đànbàgợi lòng thèmmuốncủaôngấy.Lúcấychaconkhôngcònbiết lẽphảilàgìnữa.Chacontừngdandíuvớihàngchụcbọnconhát,ngoàinhữngcáimiệngănhạichaconđemvềnhànuôilàmhầuthiếpkia.HiệngiờnhàtađãcóbađứavàchắccònphảinuôithêmmộtđứanữanếuôngtakhôngchánconcanữởBắcKinhtrướckhithươnglượngchuộcnóvề.Chađãnhưvậythìcontrainàocókhácgì?Đànônglàvậyđó.Ýnghĩthầmkíncủahọluônluônnhưrắnquấnquanhthânhìnhđànbà.

Tôingồinghemàngẩnngơhoảngsợ.Chưabaogiờmẹ tôi lạinóichuyệnvớitôivềchatôivàmấybàthiếpnhưvậy.Tôichợtnhậnrađáylòngbàchứađầyđaubuồnchuaxót.Tôikhôngbiếtphảilàmsaođểanủimẹtôi,giữakhitôiđượcchồngyêu.Tôicốhìnhdungchồngtôicóvợbé.Tôikhôngthểnàonghĩchuyệnđó lạixảyra.Tôichỉnghĩđếnnhữngphútgiâyânáigiữavợchồng tôivàmắt tôivô tình liếcnhìn thằngcon trai tôiđangngồichơiđùavớimớkẹomè.

Tôibiếtdùnglờinàođâyđểanủimẹtôibâygiờ?Tuynhiêntôirấtmuốnnóiđiềugìvớimẹ,tôirụtrè:

“Biếtđâungườiđànbàngoạiquốcấy…”Nhưngmẹtôivộingắtlờitôi:“Đừngnóiđếnnónữa.Mẹđãquyếtđịnhrồi.Bâygiờanhconphải

nghelờimẹ.NóphảitrởvềđâycướicongáinhàhọLýxưanaylàvịhônthêcủanó,đểvợnósanhcháuđíchtônchogiatộc.Mộtkhilàmtrònbổnphậnvớitổtiênrồi,nómuốnlấyaithìlấy,tùyýnó.Mẹđâucónghĩnólạihoànhảohơnchanóđược?Nhưngthôi,khôngnóiđếnchuyệnấynữa.Choconrangoài.Mẹmệtrồi.Mẹcầnnằmnghỉmộtchút”.

Thànhratôichẳngnóigìthêmđược,tôithấymẹtôixanhquá;lưngbàcòngxuốngnhư thânsậyhéo tànvậy.Tôibồngcon tôi lênvàbước rangoài.

*Vềđếnnhà, tôikhócvànóichochồngbiết rằng tôikhông làmvơi

đượcchútnàonỗiđaubuồncủamẹtôi.Chàngnắmtayanủitôi,nóicứkiênnhẫnchờanhtôitrởvề.Lờilẽchồngtôikhiếntôilạitintưởngvàotươnglai.Nhưng sáng hôm sau, khi chồng tôi đi làm rồi, tôi lại lo ngại. Tôi khôngquênđượcmẹtôi.

Giữabaonhiêuđaubuồntrongđờibà,mẹtôichỉcònbámvíuvàoniềmhyvọnglớnlaonày–niềmhyvọngcủamộtngườiđànbàđứchạnh:cóđứacháuđíchtônlàmchỗnươngtựatuổigiàvàcũnglàđểhoàntấtbổnphậnđốivớigia tộc.Anh tôinỡnàođặtdục tìnhcủamình lên trênmạngsốngcủamẹtôichođược?Tôisẽtráchmócanhtôi.Tôisẽnhắcchoanhtôinhớrằnganhtôilàtrưởngnam,lạilàconmột.Tôisẽnóithẳngvàomặtanhtôi:

“Phépnhàđâucóchoanhđặtmộtđứaconlaicủamộtngườiđànbà

ngoạiquốcvàolòngmẹchúngtađược?”

11

Chúngtôivẫnchẳngbiếtgìcả.Mỗingàytôiđềusaibáclàmvườnđếnnhàmẹtôithămhỏisứckhỏecủangườivàxemcótintứcgìvềanhtôikhông.Từnửathángnay,tôichỉnhậnđượcmộtcâutrảlờigiốngnhau:

“Lệnhbànóibàkhôngđauốmgì,nhưngtheocácthịtỳthìbàđangkiệtsức,bàkhôngănuốnggìđượcnữa.Riêngphầncôngtử,vẫnchẳngcótintứcgìvềcả.Chắcchắnchínhvìvậynênsứckhỏebàcứcạndầnđivìnỗibuồnphiềntrongtrílàmhaogầythânthể.Tuổibàđãcaonênkhóchịuđựngđượcloâukhắckhoải”.

Ôi!Tạisaoanh tôikhôngviết thư? tôiđãnấunhữngmónănngonchomẹ tôi đựng trong chénkiểu, và sai gia nhânđemvềbiếumẹ tôi vớihàngchữ:

“Xinmẹdùngmónănnày, tuychẳngngongì lắmnhưngdochínhtayconlàmbiếumẹ.Vìvậy,xinmẹdùngmónănnày”.

Ngườinhànóirằngmẹtôinhúngmôimộtchútrồibỏđũaxuống.Bàkhôngcởibỏđượcloâuvâyhãmtâmtưbà.

Lẽnàotrờiđấtlạiđặtđịnhchoanhtôigiếtmẹnhưvậysao?Anhtôihẳn phải biết mẹmình không thể nào chịu nổi cái thói bất hiếu của Tâyphương.Quênbổnphậnlàmconnhưthế,anhtôithậtđángtráchlắm!

Tôisuynghĩmãixemanhtôisẽquyếtđịnhthếnào.Thoạt tiên, tôiđinhninhrốtcuộcanhtôicũngphảituântheolờimẹ.Thânthể,dadẻ,tóctaianhtôilàdomẹtạora,lẽnàoanhtôilạilàmhoenốhuyếtthốngthiêngliêngấybằngcáchchungchạvớimộtngườiđànbàngoạiquốc.

Hơnnữa,ngaytừtấmbéanhtôiđãdượcdạycâuđạolýnàycủađứcKhổngTử:“Đạolàmngườiđầutiênlàphảinhấtnhấttuântheolờichamẹtrongmọiviệc”.Chừngchatôiđixavềvàbiếtđượcýđịnhcủaanhtôi,chatôisẽthuxếpmọiviệcđâuvàođó.Nghĩnhưthếnêntôiyêntâm.

Lúcđầu tôi suy luậnnhưvậy,nhưnggiờđây, tôi hoangmangdaođộng.

Chínhchồngtôivìhếtlònghếtdạthươngyêutôi,đãkhiếntôinghingờsựkhônngoancủathóitụccũ.Tốiqua,chồngtôinóichotôinghenhiềuchuyệnlạlắm,tôixinkểchịnghe.

Vợchồngtôiđangngồingoàihiênquayvềhướngnam.Contraitôingủ trên lầu, trong chiếc giường tre. Bọn gia nhân lo dọn dẹp ở nhà sau.Đúngtheophéptắcconnhàgiagiáo,tôingồingayngắntrêncáiđônbằngsứ,hơixachỗchồngtôinằmtrêncáighếbằngmây.Vợchồngtôicùngnhaungắmtrăngthanhđanglơlửngtrêntrời.Gióthổihiuhiu,mâybạcnốiđuôinhaubaynhanhtrêntrờinhưđànchimtrắng,khithìchekhuấtánhtrăng,lúclạiđểmặt trănglộnguyênhìnhtrắngngàhuyềndiệu.Mâybaynhanhđến

nỗi tacứ tưởngnhưchínhmặt trăngbay trênngọncâyvậy.Cảnhđẹpyênvuitrànngậptâmhồntôi.Độtnhiêntôihàilòngcuộcđờimình.Tôingướcmắt lên và bắt gặp chồng tôi đang ngắm tôi. Tôi vừa thẹn thùng, vừa vuisướng.

Cuốicùngchànghânhoannói:“Emdạokhúcđàntranhđi”.Tôighẹochàng:“Theo lờingườixưachếracâyđàn tranh thìđàn tranhcósáuđiều

khônghạpvàbảyđiềucấmkỵ.Đànsẽkhôngkêukhicóđámtanghoặccónhiều tiếng đàn tiếng trống hội hè đình đám; khi người dạo đàn bất xứnghoặc đang có chuyện buồn trong lòng, khi người ta không đốt trầmmớitronglưtrầm,hoặctrướcmộtngườinghethiếuthànhtâm.Nếuđêmnayđànkhôngratiếng,thìđólàdoởđiềugìkhônghạpnào?”

Chàngtrầmngâmnói:“Tôinhớcóđêmđànkhônglêntiếngvìtôithiếuthànhtâm.Nhưng

hômnayđâychắckhônggiốnghômxưa?Emhãyđểchongóntayemgảykhúcnhạctươngtưcủathinhânngàytrướcđi”.

Tôiđứngdậyđilấycâyđànđặttrêncáibànbằngđáởbênchàng,tôiđứngtrướccâyđànvuốtnhẹdâytơvà tìmbàihát.Cuốicùng, tôihátnhưsau:

Gióthulànhlạnh,Trăngthutrongxanh.Láthubuôngcành,Quạsầunămcanh.Chàngbiệtnơiđâu?Cócònthấynhau?

Hồnemnứcnở,Mộtmìnhđêmthâu!Điệpkhúcbuồnấycònvangmãitrongdâytơrấtlâu,saukhingón

taytôithôinhấnphím.“Mộtmìnhđêmthâ…âu…âu…”Gióquyệnâmthanhmangđivàcả

vườnhoangậptrongtiếngđànnứcnở.Âmbavangdộitrongtôi,gợilạinỗibuồntôivừaquênđi,nỗibuồncủamẹtôi.

Đặttaylêndâyđànchobặttiếngngânthan,tôinói:“Tốinaychínhemmớikhôngthíchhợpvớiđàn.Ngườikhảyđàncó

tâmsựbuồnnêntiếngđàncũngrênxiếttheo”.Chàngđứngdậybướclạinắmtaytôi:“Saomàbuồn?”Tôiđánhliềudựađầulêncánhtaychàng,nóirấtnhỏ:“Vìmẹem.Mẹembuồnnênnỗibuồncủabàvọngquatiếngđàn.Về

việcônganhcủaem.Emcảmthấytốinaymẹemloâu,khắckhoảichờanh

củaemvề.Giờđâymẹemchỉcòncómộtmìnhanhấymàthôi.Từlâurồi,giữamẹemvàchaemchẳngcòntìnhnghĩagìnữa,cònchínhemlạithuộcvềgiađìnhanhrồi”.

Thoạt tiên chồng tôi không nói gì. Chàng rút thuốc lá ngoại quốctrongtúirahút,đoạnchàngdịudàngbảotôi:

“Tốthơn,nênnhìnthẳngvàosựthật.Rấtcóthểlàônganhcủaemkhôngtuânlờimẹemđâu”.

Tôirụngrờitaychân:“Trời!Saomìnhlạibảonhưvậy?”Chàngbậpthuốcthởnhữngcuộnkhóidài,hỏilạitôi:“Cònem,saoemdámchắcanhấysẽtuânlờimẹem?”Tôibướclùilạisau:“Xinmìnhđừngtrảlờiembằngcáchgạnhỏilạiem.Emkhôngbiết

gìcả.Emvụngvềlắm,nhấtlàchẳngbiếtsuyluậnrasao.Sởdĩemvữngtinlàvìngaytừtấmbé,anhcùaemđãđượcdạybảorằngvânglờichamẹlàđiềucănbảncủaquốcgia,làbổnphậncủaconcái…”

Chàngnhìntôi,ngắtlời:“Ngàynaykhácxưarồi.Nếpsốngcũđangsụpđổ!”Lời lẽchồng tôikhiến tôi longại.Tôinhớđếnniềmhyvọngấpủ

tronglòngchưahềnóira;tôinóinhonhỏýnghĩthầmkíncủatôi:“Đànbàngoạiquốcxấulắm,làmsaođànôngthuộcHántộcchúng

tacóthểcướilàmvợchođược.Đànôngngoạiquốchọkhôngcònlàmsaokháchơnđượcthìđànhphảichịu,nhưng…”

Tôi dừng lại vì tôimắc cỡ đã nói đến đàn ông như thế trướcmặtchồng tôi. Nhưng làm sao một người đàn ông lại có thể hammuốn mộtngườiđànbànhưcáibàngườingoạiquốcchồngtôidẫnđếnthămtrướcđâychođược:mắtxanh,tócúavàng,bàntaybànchântosầmsầm?Tôibiếtanhtôi.Anhtôilàhuyếtthốngcủachatôi,màchatôithìrấtbiếtthưởngthứcvẻđẹpnơingườiđànbà!

Chồngtôicườigằn:“Trờiơi!Đâu cóphải chỉ phụnữTrungHoađềuđẹp, cònphụnữ

ngoạiquốctoànlàxấucảđâu!CôgáinhàhọLý,vịhônthêcủaônganhemđó,côtanàocóđẹpgì.Tạicácphòngtrà,thiênhạxầmxìrằngmiệngcôtarộngvàmôicongnhưlưỡiliềmcắtlúavậy”.

Tôibấtbìnhlalên:“Mấyngườinhởnnhơởphòngtràchỉnóibậylàgiỏi.Côtalàngười

khảkính,thuộcgiađìnhdanhgiá”.Chồngtôinhúnvai,đáp:“Tôichỉnóilạiemnghelờithiênhạđồnđãimàthôivàcũnglàđiều

ônganhcủaemhẳnđãbiết.Cóthểlàdưluậnbậybạấykhiếnanhấyđểýđếnmộtngườiđànbàkhác”.

Chúng tôi im lặngmột lát. Chồng tôi trầm ngâm hút thuốc. Đoạnchàngnói:

“Phụnữngoạiquốccóngườicũngđẹpnhưtiênvậychớ!Mắttrong,thânhìnhuyểnchuyển…”

Tôiquaylại,mởtođôimắtnhìnchồngtôi.Chàngkhôngthấycửchỉcủatôi,nóitiếp:

-Haicánhtaytrần…Họkhônghềcócáivẻrụtrègiảtạocủaphụnữchúngta!Họcườinói,khiêuvũtựdo,dễhớphồnthiênhạlắm”.

Tôimuốnđứngthở.Chồngtôinóiaivậykia?Côgáingoạiquốcnàođãhớphồnchàng?Bỗngnhiêntôigiậnrunlên,ấpúngtrongmiệng:

“Mình…mình…cũng“Chồngtôilắcđầu,cườichếnhạo:“Vẫncáithóiđànbà!Khôngphảivậyđâu.Chẳngcócônàohớphồn

tôicả.Tôivẫntàmtạmgiữtấmlòngtrinh,chođếnkhi…”Giọngchàngdịuxuống,tôihiểuýchàngmuốnnóivàtôitrútđượclo

âu.Tôinóinhỏ:“Nhưngphảicónghịlựclắm,phảikhôngmình?”“Thìcũngtùyngười.ĐànôngcontraiTrungQuốcsốngtáchbiệtvới

thếgiớibênngoài.Đànbàcongáidèdặtkhiêmtốn,chẳngbiếtphôtrươnglàgìcả.Màđốivớimộtthanhniên–nhưônganhcủaem–thìđànbàcongáingoạiquốcda thịt lồ lộnhư trứnggàbóc, thânhìnhuyểnchuyểnbámchặtlấymìnhtrongkhikhiêuvũ…”

Tôinghiêmtrangnói:“Mình đừng nói nữa. Chuyện giữa đàn ông với nhau, em không

muốnnghe.Nhưngcóthậtnhữngngườingoạiquốcấyhọthiếuvănhóavàrừngrúđếnnhưanhnóichăng?”

Chồngtôichậmrãiđáp:“Đâucó.Mộtphầnlàvìhọlàmộtdântộctrẻ,màtuổitrẻthì thích

nhữngthúvuisốngsượng.Nhưngsởdĩtôiphảinóinhưvậylàvìônganhcủaemcũngcòntrẻ,vàcũngnênchớquênrằngmôimiệngcôgáinhàhọLýrộngvàcongnhưlưỡihái”.

Nóirồichànglạicười,ngắmtrăng.Chồngtôilàngườikhônngoan.Tôikhônghơhỏngbỏngoàitailời

chàngđược.Theochàngnói,tôibắtđầutinrằngđànbàngoạiquốccũngcócáiduyênnhấtthờibốclêntừphầndathịthớhênhcủahọ.Nghechồngtôinóimàtôiđâmngượng.Tôiliêntưởngđếnđôimắtlonglanhvàgiọngcườicủachatôivànàngthiếptrẻ.Tôirùngmìnhnhưngkhôngsaođánhtanđượchìnhảnhấytrongtrítôi.

Tôilạinghĩđếnviệcnhà.Anhtôicũnglàconngười.Anhtôinínbặt,lâunhưthếkhôngthưtừvềnhàlàđiềmchẳnglành.Ngaytừthờithơấumộtkhianhtôiđãquyếtlàmmộtđiềugì,anhlạicànglàmthinh.VúVươngcó

nóivớitôirằnglúcanhtôicònnhỏ,mẹtôicấmđoánđiềugìanhliềnthôingay,nhưngrồicũngquyếtlàmchobằngđược.

Tôi thở dài bỏ cây đàn tranh vào trong hộp bằng sơn mài. Trăngkhuấtsâutrongmâyvàlànmưanhẹbắtđầurơi.Trờingảlạnh.Vợchồngtôivàonhà.Tôingủkhôngngongiấc.

12

Hừngđông trênnền trời imgióxámngắt.Khôngkhínóngbứcđãđầyhơiẩmcơnmưa.Contôikhôngnằmyênchỗ,mặcdùtôichẳngthấydấuhiệugìnóđauyếucả.

Từnhàmẹtôitrởvề,têngianhânchobiếtchatôiđãvềtớinhà.HìnhnhưvúVươngđãcảgannhờôngthầyđồngồitrướccổngchùaviếtgiùmláthư cho cha tôi. Vú khẩn nài cha tôi về nhà gấp vì bệnh tình củamẹ tôikhônggiảm,ngàynàyquangàykhácbànằmtrongphòng,chẳngănuốnggìcả.Nhậnđượcthư,chatôitrởvề,ởlạinhàbốnmươitámtiếngđồnghồ.

Tôiquyếtđịnhđithămchatôi.Tôimặcquầnáođỏchocontôi.Đâylàlầnthứnhấtnóđếnthămôngngoại.

Tôigặpchatôibênhồthảcávàngtrongsân.Vìtrờinóngbứcvàchatôingàycàngbéophệ,ngườichỉmặcáocánhvàquầnlụamỏngmàuxanhđậmnhưnướchồ dưới bóng liễu.Cha tôi bắt bà thiếp thứnhất đứnghầuquạtmộtbên.Bàthiếpkhôngquenlàmcôngviệcnày,đổmồhôinhễnhại.Chatôiđặttrênđùimìnhđứaconcủabàthiếp;thằngbémặcquầnáosangtrọngmừngchavề.

Khitôibướcvàotrongsân,chatôivỗtaynóilớn:“Kìa,mẹconnótớikìa!”Chatôiđặtđứanhỏkiaxuốngđấtvàngoắccontôiđếngần,kéocon

tôivàolòngmàcườicườinóinói.Tôicúiđầuthậtthấpthilễtrướcchatôi.Chatôigậtđầu,nhưngmắtvẫnnhìncontôi.Tôibènkhoanhtaycontôilại,dạynócúilạyôngngoại.Chatôihânhoan.Ngườibồngcontôiđặtlênđùivàvỗvềđôitayđôichânbụbẫmcủanó,hàilòngvềđôimắtngạcnhiênmởlớncủacontôi.Chatôihoanhỉnóilớn:

“Cháucủaôngkháukhỉnhquá!Cóđứanàođókhông,lấykẹohồngrachonóănxemnào”.

Tôingạcnhiên.Contôimớicóchưađầymườicáirăng,làmsaoănkẹohồngđược?Tôivannài:

“Thưacha,cháucònnhỏquá,chưaquenăn loại thứcăncứngnhưvậybaogiờ”.

Chatôingoắttayralệnhchotôiim,vànóichuyệnbibôvớicontôi.Tôiđànhphảituântheoýcha.

“Thằngbélớnđạirồimàvẫncònbúvúmẹà?Conà,đừngcónuôngchiềunóquá,caisữachonóđượcrồi”.

Chatôicười,tiếp:“PhảichithằnganhcủaconnóchịucướicongáinhàhọLý,cóphải

bâygiờchađãcóđứacháunộiẵmbồngrồikhông!”Nhânchatôinhắcđếnanhtôi,tôimạnhdạnnói:

“Thưacha,nếuanhconlạilấyđànbàngoạiquốcthìsao?Chínhvìsợnhưvậymàmẹconlâmbệnhngàycàngyếuđi”

Chatôinói:“Đâu có chuyện đó được! Cha không ưng thuận, làm sao anh con

cướivợchođược?Nhưthếlàkhônghợppháp.Mẹconchỉcuốngcuồngvôíchmàthôi.Mớihồisángnày,chacóbảomẹcon:“Bàđừnguổngcônglosợ.Cứđểchonóvuichơivớiconnhỏngoạiquốcđóđi.Nóhaimươibốntuổirồichứbébỏnggì.Khôngsaođâu.Lúcbằngtuổinó,tôiđãdandíuvớibabốnconhátrồikìa!Cứkệchonóvuichơi.Đếnchừngnóchánrồi–trongvòngmộthaithángnữathôi,hoặcbốnnămthánglàcùng,nếuảnọthậtđẹp–nhưngtheotôinghĩkhôngđếnnỗinhưvậyđâu,–nósẽcàngvuivẻcướivợđànghoàngtửtếchomàxem.Làmsaobắtnósốngnhưthầytusuốtbốnnămròngdùlàởnướcngoàichođược?Ởbênđó,đànbàcũnglàđànbàchứcókhácgì”.

“Nhưngmẹcủaconvẫnkhôngchịuhiểu.Ngaythuởbanđầu,chađãthấymẹconcónhiềuđịnhkiến.Không,chakhôngphiền tráchgìmẹconđâu.Mẹconlàbậcvợhiền,tiềnbạccủacha,mẹconthuvénchứkhônghềhoangphí.Mẹconlạikhôngphảilàngườiđànbàhàmhồlắmđiều,thậttìnhmànói,cókhichalạimuốnmẹconnóinhiềunữakìa,cònhơnlàmẹconcứsuốtngàynínthinh,ngaycảtừthuởmớivềởvớicha.Nhưnglầnnàyđâychỉlàtầmphàokhôngquantrọng.Thậtkhôngsaohiểuđượctâmtánhđànbà! Ngay từ thời niên thiếu, mẹ con đã có khuyết điểm này: quá trangnghiêmđếnnỗilàmchocuộcsốnghàngngàymấtphầnthoảimái.Mẹconcứbámchặtlấymộtýnghĩ,mộtbổnphậntưởngtượngnàođó,rồichỉbiếtsốngtheoýnghĩđómàthôi.Nhưthếcựcthânlắm…”

Chatôingưngnói.Chưabaogiờtôithấyngườibựcbộiđếnnhưvậy.Chatôicầmlấycáiquạttrongtaybàthiếpthứnhấtmàquạtlialịa.Ngườiđặtcontôixuốngđất,nóitiếpvớigiọnggầnnhưgiậndữ:

“Cònbâygiờthìmẹconchỉnghĩđếnngườiđànbàngoạiquốcđómàthôi,làmnhưđứacháunộiđầulòngcứnhấtthiếtphảilàkếtquảcủasựkếthợplầnđầutiêncủaanhconvớimộtngườiđànbàthìmớihạpvớilòngTrờikhôngbằng.Mêtínđếnthếlàcùng!Ôichao!Đànbàsaomàcốchấpquá!Cảnhữngngười đànbàhiền thụcnhất cũngdốt nát, cấmcung trongnhà,táchbiệthẳnvớicuộcsốngchungquanh”.

Chatôinhắmmắtlạivàimlặngquạtmátmộtlát.Sựbựcbộimấtđi,gươngmặtchatôivuivẻ,hiềndịutrởlại.Ngườimởmắtra,chocontôiđầyhaitaykẹo,vànói:

“Ănđi,cháu.Khôngviệcgìphải longại,conà.Phận làmconđâudámcãilờichamẹmàsốngđược.Chachẳnglogìhết”.

Dầuvậy, tôivẫnkhôngyêntâm,vàsaumột lúc imlặngtôi lạinóivớichatôi:

“Chathửnghĩxem,nếuanhconkhôngchịucướingườicongáihọLýlàmvợthìthậtlàrắcrối.Connghenóirằngthờibuổitântiếnbâygiờ…”

Nhưng cha tôi không cần biết gì thêm nữa. Người lắc bàn tay vàcười.

“Khôngchịu!Chachẳngthấyđứacontrainàodámnóikhôngchịuvớichamìnhcả.Concứyêntâm.Trongvòngmộtnămnữa,congáinhàhọLýsẽhạsanhmộtđứacontrai theođúngphépnhà.Thằngbérồicũnglạigiốngnhưthằngcháungoạicủaôngđâythôi”.

Nóirồi,ngườinựngvàomácontôi.*

Tôilặplạichochồngtôinghelờilẽcủachatôi.Chàngtưlựđáp:“Cóđiềurắcrốilàngườiđànbàngoạiquốcnọsẽkhôngchịuphận

làmthêthiếpđâu.Tạixứngườitakhôngcólệđànônglấyvợbé”.Tôi chưng hửng, không biết trả lời ra sao. Tôi chẳng hề nghĩ đến

ngườiđànbàngoạiquốcnọ,cũngchẳnghềbậntâmchútnàovềviệccôtanghĩgìvềphongtụctậpquánchúngtôi.Tôichỉbiếtcôtađãlàmchoanhtôisaymê,thếlàđủrồi.Tôichỉlonghĩđếnanhtôi,đếnbổnphậncủaanhtôivớichamẹmàthôi.

Tôihỏi:“Cóphảimìnhmuốnnóicôtađinhninhsuốtđờilàmbàvợduynhất

củaanhtôichăng?”Tôibấtbìnhsaocôtalạidámcảgancấmcảnđiềuthuộcquyềnriêng

củaanhtôi,đúngtheoluậtlệnướctôichođược?Mẹtôiđâudámđòihỏichatôidữvậy.Tôinóinhưvậyvớichồngtôirồikếtluận:

“Em thấy việc này giản dị lắm.Nếu cô ta ưng làm vợmột ngườiTrungHoachúngtathìcôtaphảiưngthuậnquyềntựdothôngthườngxưanaycủachồng.Côtađâucóđượcphépđemthói tụcngoạiquốccủacôtasangđâybắtchúngtatheođược”.

Chồngtôinhìntôivớinụcườiđầyýnghĩa.Cuốicùngchàngnói:“Giảtỉnhưtôinóirằngtôisắpđilấyvợbé–hoặctôicóýmuốnlấy

vợbéthìsao?”Timtôitựnhiênđaunhóilên.Tôinóinhỏ:“Đâuđượcnào!Mìnhđừngcólàmnhưvậy...Emđãsanhchomình

đứacontrairồi!”Chàngnhảydựnglên,choànglấyvaitôi,nóinhỏ:“Tôimuốngiảtỉvậythôi,tôikhônghềcóýmuốnđó”.Nhưnglờichàngnóirađộtngộtquá,Lờilẽấy,đànbànàocũngesợ

cả, tuy biết rằng rất có thể xảy ra. Nhưng riêng tôi, tôi không nghĩ đếnchuyệnđó,bởivìchàngyêutôi.Vậymàgiờđây,đùngmộtcái,chàngđâmmạnhvàotimtôitấtcảnỗilobuồnmẹtôiphảichịuđựngbấylâunay,nỗikhổtâmcủahàngtrămthếhệphụnữxưanaymộtlòngmộtdạvớichồngmà

vẫnbịchồnghắthủi.Tôiòakhócnứcnở.Chồngtôidỗdànhtôi,cầmlấytaytôi,nóinhỏvàotaitôi...Chịơi,

tôikhôngdámthuậtlạilờichàngnóivớitôi,dùlàthuậtlạiriêngchochịemmìnhnghethôi,vìnhữnglờilẽấylàmchotôiđỏmặtlên.Bâygiờnghĩđếntôivẫncònthấyngượng:đólàngônngữcủatìnhyêukhiếnnướcmắttôicạnđivìđượcanủi.

Saumộthồiimlặng,chànghỏitôi:“Tạisaoemkhóc?”Tôilạicảmthấymìnhđỏmặtlên.Tôicúiđầuxuống.Chàngđỡcằm

tôilên,nàinỉ:“Tạisao,tạisao,emnóithửcoi?”Vàbaogiờcũngvậy,khitrảlờicáccâuhỏicủachàng,sựthậtvẫncứ

vọtrakhỏimiệngtôi:“Bởivìemchỉnghĩđếnchồngemmàthôi,vàemmuốn...”Tựnhiên tôinínbặt.Chàngnhìn tôi trìumếnđoạnnói rấtnhỏ, rất

trìumến:“Thếnếucôgáingoạiquốcnọcũngyêuônganhcủaemnhưvậythì

sao?ĐâucóphảivìsanhraởbênbờbiểnphươngTâymàbảnchấtđànbàcủacôtakhácbảnchấtcủangườiđànbàkhácđâu?Emvớicôta,đềulàhaingườiđànbàgiốnghệtnhautrongtâmhồncũngnhưtrongmơước”.

Tôikhônghềnghĩđếncôtanhưthế.Tôichợtnhậnratôichẳnghiểubiếtgìcả.Luônluônchồngtôidạykhônchotôi.

Ôi!Tôisợquá!Tôisợquá!Tôibắtđầunhìnrõhơnvàosựviệc.Nếumốitìnhnhưthếnảynởgiữaanhtôivàngườicongáingoạiquốcnọ,thìgiađìnhtôisẽrasaođây?

13

Chúng tôi nhận đượcmột lá thư của anh tôi.Anh viết thư cho vợchồngtôi,nhờchúngtôigiúpđỡ.Anhkhẩnnàitôilựalờinóigiúpvớichamẹ.Đoạnanhtôinóivềngườicongáingoạiquốcnọ.Anhhếtsứctándươngsắcđẹpcủanàng,vínàngnhưcâythôngphủtuyết.

Thếrồi,chịbiếtkhông,anhtôichobiếtđãthànhhônvớinàngtheoluậtlệởbênxứnàng.Anhtôiđemnàngvềnướcvìmẹtôibuộcanhphảivềvàanhkhẩnkhoảnnhờvợchồng tôigiúpđỡ,như thể tánhmạnganh lâmnguy,vìanhvàcônọyêunhau.

Tôihoàntoànchịu thua.Vìmối tìnhđậmđàgiữavợchồngtôi, tôihoàn toàn thayđổi.Tôikhôngmuốnnghe lờimẹ tôinữa.Tôikhôngnghĩđếnnỗibuồncủabànữa.Tôiquênmấtrằnganhtôiđãkhôngvânglờimẹ.Anh tôidùngđếncách thầnhiệuđể thuyếtphục tôi:nếuvợchồng tôiyêunhaunhưthếnàothìanhtôivàcôgáingoạiquốcnọcũngyêunhaunhưthế.Chonêntôikhôngbiếttừchốivàođâuđược.

Tôiđếntìmmẹtôi.*

Tôichuẩnbịhếtsứccẩnthậnkhiđếntrìnhdiệnmẹtôitạinhàbà.Tôisắpđặt trước lời lẽsẽnói,như thểchàngrể lựachọnnữ trangchocôdâuvậy.Tôimộtmìnhvàotrongphòngmẹtôivàđứngngayngắntrướcmặtmẹ.Tôitừtốnthuyếtphụcbà.

Mẹtôituyệtnhiênkhướctừhết,chịơi!Haimẹcontôicảmthấyxanhau,khôngcònnhấttrínhưtrướcnữa.Trongthâmtâm,mẹtráchtôiđãliênkếtvớianhtôichốnglạibà.Tuymẹkhônghềnóiramộtlờinàovềviệcđócả,nhưngtôivẫncảmthấyrõbànghĩnhưvậy.Mẹkhôngnghemộtlờiphântrầnnàocủatôicả.

Ấyvậymàtôiđãkhổcôngchuẩnbịtrướclờilẽcủatôi.Tôitựnhủtôisẽgợilạikỷniệmngàyđámcướimẹtôi,buổiđầutinyêugiữachamẹtôi,mốitìnhcủachađốivớimẹtrongthờimẹđẹprỡrànglúcxuânthì.

Nhưnglờilẽlànhữngcáikhuôncứngngắckhôngchứađựngnổitinhtúycủa tìnhyêu.Cũngchẳngkhácnàonhưđemnhốtđámmâyhồngvàotrongcáibìnhbằngsắt,hoặctoandùngbúttrecứngmàvẽmộtcánhbướmmongmanhvậy.Vìnộidungcâuchuyệntếnhịquánêntôingậpngừnglựalờinóiđếntìnhyêusayđắmgiữađôilứanamnữ,đếnsựhòahiệptàngẩnnócột chặt hai tâmhồnmàngười trong cuộc khônghay.Mẹ tôimiệt thị cắtngang:

«Làmgìcóchuyệnđógiữangườiđànôngvàngườiđànbà.Chỉđơngiảnlàthèmmuốnnhụcdụcmàthôi.Đừnguổngcôngtôđiểmbằnglời lẽthơmộng.Chỉcódụctìnhmàthôi.Đànôngthèmmuốnđànbà.Đànbàthèm

cócon.Saukhithỏamãnrồithìchẳngcòngìcả».Tôilạicốgắngmộtlầnnữa:«Mẹkhôngnhớlúcmẹvềvớichacon,chamẹtươngđắcbaonhiêu

đóthôi».Mẹtôidùngmấyngóntaynóngvảvàomiệngtôi:«Đừngnóiđếnchaconlàmgì.Hàngtrămđànbàcũngchưaphỉlòng

chacon,thìcònnóichiđếntươngđắchòahợptâmhồnvớiainữa!»Tôinóidịudàng:«Nhưngcòntấmlòngcủamẹthìsao?»Tôinắmchặtlấytaymẹtôi.Mẹđểchotôinắmmộtlát.Tôicảmthấy

taybàrunlêntrongbàntaytôi.Đoạnbàrụttaylại,nói:“Lòngmẹtrốngrỗng.Mẹđangchờđứacháunội,thằngcontraicủa

anhconđó.Chừngnàocóngườibồngnóđứngtrướcbànthờgiatiênlàmẹyêntâmchếtđượcrồi”.

Mẹtôiquaymặtđi,nhấtđịnhkhôngnóithêmmộtlờinàonữa.Tôitrởvềnhà,lòngbuồnrườirượi.Cáigìđãphâncáchmẹcontôi?

Nóilớnnóinhỏvớinhauđủcả,nhưngmẹcontôivẫnkhônghòahợpđượcvớinhau,khônghiểuđượcnhau.Tôiđãthayđổirồi,vàtôibiếtrõrằngtìnhyêuđãthayđổiconngườitôi.

Tôinhưcâycầumongmanhnốiliềndĩvãngvàohiệntại,quangảhưvô.

Tôisiếtchặtbàntaymẹtôi.Tôikhôngthểnàobuôngrơimẹđược,vìkhôngcòntôinữathìmẹchẳngcònaikhác.Nhưngchồngtôinắmlấytaytôivànắmrấtchặt.Khôngbaogiờtôilạiđểchoyêuthươngvuộtđimất.

Nhưthếthìtươnglaisẽnhưthếnào,hảchị?*

Tôisốngquangàytrongchờđợi.Tôicứngỡmìnhmơmãimộtgiấcmơnhưcũ:contàutrắngbồngbềnhtrênbiểnxanh;tàulướtsóngnhưconđạibàngtiếnvàobờ;nếucóphépgì,tôidangtayratậngiữađạidươnggiữchiếctàulạikhôngchonócặpbến.

Khônglàmđượcnhưvậy,tôikhôngbiếtlàmsaoanhtôisungsướngchođược,vìhiệngiờđâydướimáigiađìnhcủachatôi,khôngcóchỗnàodungthânchoanhtôicả.

Tay tôi bé bỏng yếu ớt quá, đâu có ngăn đà diễn tiến của sự việcđược.Tôiđànhphảiướcmơmàchẳngbiếtmơướcđiềugìrõràngcả.Duychỉcócontraitôinócườitoetoétvàsuốtngàybibôtậpnói,khiếnchotôiquênđichốclátchiếctàuámảnhkia.Tôiquanhquẩnbêncontôisuốtngày,nhưngđêmđêmtôigiậtmìnhthứcgiấcvớitiếngsóngbổghềnh.Từnggiờtừngphútmột,chiếctàulướtđếngầnchúngtôikhônggìngăncảnđược.

Liệusựviệcsẽdiễntiếnnhưthếnào,mộtkhianhtôiđemngườivợvềđến?Baonhiêuchuyệnlạlùngnhưvậylàmtôihoảngsợ,khiếntôicâm

nhưhếnsuốtthờigianchờđợiấy.Tôikhôngcòncảmthấyhạnhphúchaybấthạnhnữa,chỉcònbiếtcócơnchờđợiấymàthôi!

Chồng tôi nói bảy ngày nữa tàu sẽ cập bến ở cửa sôngDươngTửchạyquathànhphốtrướcôcửaBắc.Chồngtôingạcnhiênthấytôicứbịámảnhbởinhữnggiờphútấyvớilòngmongmỏikéodàira,đẩyluilạixavềtương lai cái ngày tàu cập bến. Tôi không sao dùng lời lẽ giải thích chochồngtôihiểunỗilosợbấttrắcsắpxảyra.

Chànglàđànông,làmsaochànghiểunổinỗilòngmẹtôi?Tôikhôngtàinàoquênđượcnỗilosợngàyanhtôivềđến.Tôikhôngtrởlạinhàmẹtôinữa.Haimẹcontôichẳngcòngìđểnóivớinhau.Nhưngtôikhôngnguôinghĩđếnmẹtôi,đếnnỗicôquạnhcủamẹtôi.

Dầuvậy,tôicũngkhôngquênônganhtôi,khôngquênngườianhtôiyêu.Tôibịxôđầunàykéođầunọnhưcâymậnđảođiêntrướcgióquáphũphàng,khôngsaochốngcựlạiđược.

14

Tôi không chờ được đến giờ chị rảnh, tôi lội bộ đến đây. Tôi bỏthằngcontraiởnhàvớichịvú,kệchonókhóckhithấytôiđi.Thôi,chẳngphatrànướclàmchi!Tôiphảivềliềnlậptức.Tôichạyvộilạiđâybáotinchịbiếtđóthôi.

Haingườivềđếnđâyrồi.Ônganhtôivàcôngoạikiềunọđếnvừađượchaitiếngđồnghồ.Haingườidùngbữavớivợchồngtôi.Tôinhìncôta,nghe cô tanói, nhưng tôi chẳnghiểugì cả.Cô takỳ lạđếnnỗidùkhôngmuốn,mắttôicứdánchặtlấycôta.

Vợchồngtôiđangăncơmthìhaingườibướcvào.Ngườigáccổnghơhảichạyvàochẳngkịpchàohỏigìcả,nóingay:

“Cómộtngườiđànôngvàmộtbàđứngởcửa.Tôichưahềthấyainhưbàtabaogiờ.Bàtacaolớnnhưđànông,nhưngmặtthìgiốngđànbà”.

Chồngtôinhìntôivàbuôngđũaxuống.Tôingạcnhiênnhìnchàng.Chàngbìnhtĩnhnói:

“Họvềtớiđó”.Chàngbướcratậncửavàliềndẫnhọvàonhà.Tôiđứngdậyđónhai

người,nhưngkhinhìn thấyhìnhdángdềnhdàngcủacôngoạikiềunọ, tôichẳngnóiđượcmộtlờinào.Gầnnhưtôichẳngnhìnônganhtôinữa,màchỉthấycócôtavớithânhìnhcaolớn,thonthả,tấmáomàuxanhdươngđậmphủdàithẳngbăngxuốngtậnđầugối.

Nhưng chồng tôi thì chẳng bối rối chút nào.Chàngmời hai ngườingồivàobàndùngbữavớichúngtôivàbảongườinhàrótnướctràvàdọnthêmchénđũara.Tôicứngồiìrađómànhìncôta.

Ngaynhưbâygiờđây,tôivẫnchỉbiếtlặpđilặplạimãicâuhỏi:“Cô tavề tới thìmìnhphải làm thếnàođây?Làmsaocô tachung

sốngvớigiađìnhmìnhchođược?”Tôiquênmấtrằngônganhtôiyêucôta.Bỗngnhiênthấycôtanhảy

xổvàonhàtôinhưvầy,tôiđâmralúngtúng.Cũngnhưmộtgiấcchiêmbaodùđangdiễnratrướcmắtmình,mìnhvẫnthấynóchỉlànhấtthờithôi,vìtựbảnchấtcủanó,nóđãkhôngthựcrồi.

Chịhỏicôtagiốngcáigìư?Thúthậtvớichịrằngtôichẳngbiếtnóisaobâygiờ,mặcdầutừlúccôtabướcchânvàonhàtôi,tôikhôngngớtnhìnvàomặtcôta.Chịđểtôinghĩlạithêmnhé.

Côtacaolớnhơnônganhtôi.Tóccôtakhôngđểdàiđểbới,nhưngcũngkhôngcắtngắnquanhtaimàđểxõalòngthòngtungbaytrướcgióvàmáitócấylạinâunâunhưmàurượuhổcốt.Mắtcôtaxanhxámnhưnướcbiểntrongcơngiôngbãovàcôtakhôngmautiếngcười.

Thấycô ta, tôi liền tựhỏi:Cô ta cóđẹpkhông?Chẳngđẹp tí nào.

Lôngmàycô ta thayvìcongnhư thường thấyởnơiphụnữchúng tôi, lạirậmvàđậmmàutrênđôimắt tư lự.Sánhvớikhuônmặtcô ta,khuônmặtanhtôitrẻhơnnhiều,hìnhdángthonthảhơn,mátrònhơn.Ấyvậymàcôtamớihaimươituổi,kémanhtôinhữngbốntuổi.

Nếuchethânhìnhđi,chỉđểlóhaibàntayrathôi,tôisẽnóibàntayanhtôimớilàtayđànbàcongáivìtrắngtrẻovàmềmmạihơn.Sánhvớitôi,cô ngoại kiều nọ có đôi cổ tay to hơn, xương tay lộ rõ dưới làn da căngthẳng.Khicôtabắttaytôi,tôicảmthấylòngbàntaycôtasầnsùivàcứnghơnlòngbàntaytôi.

Dùngbữacơmtrưaxong, tôinóinhậnxét trênchochồngtôinghe,khichúngtôiởtrongphòngriêngmộtlát.Chồngtôichorằngđólàvìcôtachơitròchơigọilàquầnvợt,làthứtròchơiđànbàcongáingoạiquốccùngchơivớiđànôngcủahọ.Theotôinghĩ,họchơitròchơiấychắclàđểlàmvuilòngđànôngcủahọvànhưvậythìcáchthứcđànbàTâyphươngmualòngchồngquảlàkỳlạ.

Bànchâncủacôtaítlắmcũngdàihơnbànchâncủaônganhtôiđếnnămphân.Chântaynhưthếkểcũngphiềnchocảhaikhôngít.

AnhtôimặcÂuphụcvàcónhiềuđiềukháchồixưalắm.Cửchỉhấptấp,dángđiệuvộivàng.Trênđườngđời anh tôi chẳngcòn sót lại chútgìphongtháikhoanhòacủahàngconôngcháuchangàytrướcnữa.Bâygiờđây,khianhtôilàmthinhthìgươngmặtđâmrađămchiêutưlự.Anhkhôngđeovòngđeocàrágìcả,chỉcómỗimộtchiếcnhẫntrơnởngónápút.BộÂuphụcsậmmàuvàcứngngắclàmdadẻanhtôithêmxanhxao.

NgaynhưcáchngồicủaanhcũngtheolốiTâyphương,mộtchânbắtchéongoảyquachânbênkia.Anhthôngthạongônngữcủavợanhkhianhnóichuyệnvớinànghoặcvớichồngtôi.Lờilẽcứtuônrangoàimiệnganhnhưsỏilăntrênbờđávậy.

Anh tôihoàn toàn thayđổi.Anhnhìn thẳng,khôngcúimặtxuống,mắtanhlinhhoạt,khôngsợsệt,nhìnthẳngvàomặtngườiđốidiệnkhinóichuyệnvớingườiấy.Anhtôiđeokínhtrắngkhiếnanhgiàđi.

Nhưngmiệnganhvẫngiốngmiệngmẹtôivớiđôimôimỏng,khépchặtvàonhaukhikhôngnói.Khinhìnvàođôimôiấy,tôibắtgặplạicáithóibướngbỉnhcủaanhngàynhỏmỗilầnanhbịcấmcảnkhôngcholàmđiềugìanhmuốnlàm.Tôinhậnraanhtôichínhlàởđiểmấy.

TôivàthằngcontraitôilàhaingườiTrungHoaduynhấttrongnhà.Vợchồnganh tôiở tạinhà tôinhưhaingười lạvới lốiyphụckỳquáivàngônngữkỳquái.Tôivàcontôikhônghiểuđượchọ.

Haivợchồnganhtôiởtạmnhàtôichođếnkhinàochamẹtôinhìnnhậnhọ.Chừngmẹtôibiếttôiđùmđậuvợchồnganhtôitrongnhà,hẳnbàsẽnổigiận.Tôilosợ.Tuynhiên,tôivẫnphảilàmtheoýmuốncủachồngtôi.Vàxétchocùng,anhtôicùngchungmáumủruột thịtvới tôichứnào

đâuphảilàngườidưngnướclã.*

Ngồivàobànăncơm,côvợanhtôikhôngbiếtcầmđũa.Tôicứchemiệngcườithầmvìcôtacầmđũacònvụnghơncảthằngcontraitôinữa.Côtacaumàymímmôicốhọcsửdụngđôiđũa.Nhưngcôtakhôngquenvớinhữngviệctếnhị.Côtachẳngbiếtgìcả.

Giọngnóicôtachẳnggiốnggiọngnóimộtngườiđànbànào.Chúngtôithíchgiọngnóidịudàng,mềmmỏng.Giọngcôtaồồ,côtalạiítnói,nênmỗilầncôtanói,chúngtôiđềulắngnghe.

Khi trò chuyện với ông anh tôi, cô ta nói mau. Cô ta không nóichuyệnthẳngvớitôibaogiờ,vìtôichẳnghiểugìcả.

Hailầncôtacười;nụcườingắnvàtươixuấtpháttừđôimắt,lúcấytôi chợt hiểu cô tamuốn nói: “Liệu chúng ta có thân thiết được với nhauchăng?”Vàchúngtôingậpngừngnhìnnhau.

Tôimặcáochoàngấmbằnglụađỏ,quầnxanhchocontôi,đigiàythêuchonó.TôiđộilênđầunócáinónthêumộthàngtượngPhậtbằngkimtuyến,vàđeomộtsợidâychuyềnbạcvàocổnó.

Ănmặcnhưthế,trôngnóchẳngkhácgìônghoàngtửnhỏ.Tôidẫncontôiđếntrướcmặtcôngoạikiềunọ.Contôiđứngtrướccôta,haichândangra,chămchúnhìncô tavớivẻngạcnhiên.Tôibảocon tôichào.Nóvònghaitaylại,cúimìnhxuống,mấtthăngbằngloạngchoạngmuốnté.

Côtanhìncontôimàcườimỉm.Đếnkhicontôicúichào,côtacườilớnlên,đoạnnóimộttiếnggìđórấtngọtngào,bồngcontôilênômvàolòngmàhônvàocổnó.

Cáinónrơixuống.Côtanhìntôiquamáiđầucontôi.Ánhmắtcôtađẹpquá,chịơi!Ánhmắtcôtanói:«Tôicũngmuốncómộtđứaconynhưvầy!»

Vàtôicườivớicôta:«Chúngtalàchỗthântình»Hìnhnhưtôibắtđầuhiểutạisaoanhtôiyêucôta.

*Vợchồnganhtôiđếnnhàtôiđãđượcnămngàynay.Haingườichưa

đếntrìnhdiệnmẹtôi.Chồngvàanhtôinhiềuloâubànbạcvớinhaubằngtiếngngoạiquốc.Tôikhôngbiếthaingườiđãquyếtđịnhthếnào.Dầusaocũngkhôngthểhấptấpđược.Trongkhiấytôiquansátcôngoạikiềunọ.

Nếuchịhỏitôinghĩgìvềcôta,thậtkhóchotôitrảlời.ChắcchắncôtakháchẳnphụnữTrungHoachúngtôi.Khôngmộtcửđộngnàocủacôtalạigòbó;tráilạithongthả,tựnhiên,đượmphầnduyêndángcủasựnhanhnhẹn.Đôimắtnhìnthẳngcủacôtachẳngedèsợsệtgìcả.Côta liếcmắtđưatìnhvớianhtôikhôngchútelệ.Côtangheđànôngnóichuyện,thêmvàomộtcâu,một tiếnggìđó, thế làhọcười rộ lên.Cô ta cũngquengiaothiệpvớihọnhưbàthiếpthứbacủachatôivậy.

Tuy vậy cung cách hai người có khác nhau. Cái vẻ dạn dĩ của bàthiếpthứbatrướcđànôngvẫncònítnhiềuedèsợsệt.Ngaygiữalúcđượctántụngnuôngchiều,bàtavẫnlongạingàysắcđẹpphaitànđi,khôngcònlôicuốnđượclòngngườinữa.

Còncôngoạikiềukia thìhoàn toàn tựnhiên,chẳngchútgì engạichomìnhcả.Dùchocôtakhôngđẹpbằngbàthiếpnọ,côtavẫnthảnnhiên.Người ngoài chúýđến cô ta, cô ta chođó là việc tựnhiênvà cô ta cũngchẳngcố tình làmcho thiênhạ chúýđếnmình.Chẳngkhácgì nhưcô tamuốnnói:«Conngười thậtcủa tôinhưvậyđó.Tôikhôngmuốnkháchơnthế».

Tôi có cảmgiác như cô ta kiêu kỳ.Dù sao, cô ta có vẻ như dửngdưngvớiviệccôtađemđếnbaonhiêukhókhănphiềntoáichogiađìnhtôi.Côtabiếngnhácchơiđùavớithằngcontôi,rồiđọcsách–côtađemtheocảthùngsách–rồiviếtthư.Cáivụviếtthưnàymớilàlykỳ!Tôinhìnquavaicôta,thấynguyênmộttranggiấydàyđặcnhữngnétchữdínhnẹovàonhau,chẳngcònbiếtđâumà rờnữa.Nhưngđiềucô ta thíchnhất làngồikhôngngoài vườnmàmơmộng.Chẳngbaogiờ tôi thấy cô ta cầmmónđồ thêutrongtaycả.

Mộthômtừsángsớm,côtađãcùnganhtôirakhỏinhà,đếntrưatrởvềđầucổdínhđầybụiđất.Ngạcnhiênquá, tôihỏichồngtôihaingườiđiđâu,làmgìmàngườingợmthấyghêvậy.Chồngtôiđáp:

«NgườiphươngTâyhọvẫncócáilệđichơilangthangvậyđó».Tôilạicàngtòmò:«Đichơilangthangnhưvậylànghĩalàmsao?»«Làđichơixa,màđithậtnhanh,đếnmộtnơixanàođó.Hômnay

haingườileonúiHồngLĩnhđó».«Đểlàmchi?»«Họcoiviệcđónhưmộtthúvui».Lạthật!Ởđây,ngaynhưcongáidândãtáđiềncũngngạiphảiđibộ

xavàlâuđếnthế.Khitôihỏiônganhtôivềviệcđó,anhtôiđáp:«Ởbênxứvợtôi,côtaquensốngtựdongoàitrời,côtacảmthấytù

túngtrongvườnsaulớptườngcaonhàta».Tôilạicànglấylàmlạ.Lốisốngcủavợchồngtôi,tôiđãcholàtân

tiếnlắmrồi.Bứctườngquanhsânchỉdùngđểbaochecuộcsốngriêngtưcủachúngtôimàthôi,đểtránhconmắttòmòcủangườibánrau,bánkẹođiquanhìnvàomàthôi.Tôinghĩthầm:

«Nếucôtaphảisốngcấmcungtrongdãynhàdànhchonữgiới,thìmớilàmsaođây?»

Nhưngtôikhôngrỉhơivềviệcđó.*

Côtangangnhiêntỏtìnhvớianhtôi.

Hồihôm,chúng tôingồingoàivườnhóngmát.Tôingồiởchỗcũ,trêncáiđônbằngsứ,táchriêngkhỏichỗđànông.Côngoạikiềunọngồitrênbaolơnhànghiênbằnggạch.Côtatươicườidùngtaychỉhếtvậtnàyđếnvậtkhácmàhỏitêntừngmónmột,rồilặplạilờitôinóichocôtabiết.Mộtkhihiểurõ,côtahọcmaulắmvànhớdai.Côtahọcnói,lặpđilặplạinhiềulầncáchphátâmvàcườikhitôisửalạigiọngnóichocôta.Chúngtôivuivẻdạynhauhọcnhưvậytrongkhichồngtôivàanhtôichuyệntròvớinhau.

Nhưngđếnkhitrờitốihẳn,chúngtôikhôngcònphânbiệtđượccâycỏhoa trái trongvườnnữa,cô taquaynhìnanh tôi.Cuốicùngcô tađứngdậybướcvềphíaanhtôi,thânáocôtabaybayquanhngườicôtanhưmùsươngvậy.Côtacười,nóinhỏvàilờivàotaianhtôi,đoạncầmlấytayanhtôi.

Tôiquaymặtđichỗkhác.Đếnkhitôiliếcnhìnvềphíahọ,tôithấycôtangồiphệtxuốngnền

gạchhànghiên,sátvàobênghếchồngcôta,dựamávàobàntaychồngcô.Tôithấytộinghiệpanhtôi.Chắchẳnanhtôiphảixấuhổvềcáicungcáchtỏtìnhnhưthếnơimộtngườiđànbà,nhưngtrờitốiquátôikhôngnhìnrõmặtanhtôi.Khôngainóichuyệngìnữa,chỉcòntiếngcôntrùngrảríchtrongsânmàthôi.Tôiđứngdậyvàonhà.

Látsauchồngtôivàotheo.Tôinói:«Đànbàcongáigìmàsốngsượngđếnthếlàcùng!»Chồngtôicảcười:«Emnghĩkhác,ngườitanghĩkhácthìsao»Tôibấtbìnhquaylạiphíachàng,nói:«Vậymìnhcóbằnglòngchoemđeocứnglấymìnhnhưsamtrước

mắtmọingườikhông?»Chồngtôilạinhìntôimàcườihómhỉnh:«Đànhrằngkhôngrồiđó,nhưngphầnem,emcódámlàmnhưvậy

khôngđãnào?»Tôikịphiểulàchồngtôitrêuchọcmình,nênkhôngnóigìthêmnữa.Tôivẫnkhôngsaohiểunổicáicungcáchsỗsàngnhưvậy.Nhưngcó

điềungồngộlàkhitôinghĩđếnchuyệnấy,tôikhôngthấycóẩnýxấuxamờámnào.Côtatỏtìnhvớianhtôicũngtựnhiêngiảndịnhưmộtđứatrẻtìmbạnchơiđùavậy.

Côtacũngnhưmộtđóahoacamdạivậy,mơnmởn,hấpdẫn,nhưngkhônghương.

*Rốtcuộc,vợchồnganhtôithỏathuậnvềcáchthứcphảilàm.Côta

sẽmặctấmáoTrungHoavàhaingườiramắtchamẹtôi.Anhtôiđãdạycôtacáchnghiêngmìnhthilễtrướcmẹtôi.Phầntôi,tôiphảiđitrướcvợchồnganhtôiđểdânglễvậtlênchamẹ.

Đêmđêm,tôikhôngngủđược,trằntrọcnghĩđếngiờphúthướngdẫnvợchồnganhtôivàoramắtchamẹ.Môitôikhô,vàkhilelưỡiraliếmmôi,lưỡi tôicũngkhôluôn.Chồngtôi rasứckhích lệ tôibằngtiếngcười tiếngnói,nhưngcứvắngmặtchồnglàtôilạiloâu.Tôicôngkhaichốnglạimẹ,tuyrằngtừtấmbéđếngiờtôikhônghềcãilạiýmuốncủabà.

Từđâutôicócanđảmlàmnhưvậy?Tôivốnlàconngườirụtrènhútnhátvàgiánhưchỉcómìnhtôi,hẳnlà tôiđãthấymẹtôixửsựđúngtheothóitụccủadântộcmình.

Chínhchồngtôiđãlàmthayđổiconngườitôi,đếnnỗitôidámchốnglạichamẹôngbàmàbênhvựctìnhyêu.Tuyvậy,tôivẫnrunsợ.

Trongnhàchỉcómộtmìnhcôngoạikiềunọlàbìnhthảnmàthôi.

15

Hôm nay tôimệtmỏi và kiệt sức. Có thể nói tôi như sợi dây đàntranh căng thẳng lâu ngày bỗngnhiên chùngxuốngkhông còn ngân vangmộtâmthanhnàonữa.

Giờphúttôiesợấyđãtrôiqua.Không,tôikhôngnóingaykếtquảchochịbiếtliềnđâu.Tôicứdầndàkểchongheđểchịnhậnxéttừtừ.Riêngvềphầntôi...nhưngchuyệntôilàchuyệnphụ,nóisaucũngđược.

Vậylàchúngtôisaingườiđếnnhàchamẹtôi,chuyểnlờichúngtôithỉnhcầuđượcđếnramắtchamẹvàotrưamai.NgườinhàtrởvềchobiếtchatôiđãđiThiênTânngayhômđượctinanhtôivềtới.Nhưvậylàchatôimuốntránhkhỏiphảichứngkiếnbuổi trùngphùngphiềntoái.Chatôivẫnluônluônkhéobiếttránhnénhữngquyếtđịnhnhưthế.Mẹtôisẽthaymặtchatôitiếpanhtôivàtôivàolúctrưa.Khôngcómộtlờinàođảđộngtớicôngoại kiều nọ cả, nhưng anh tôi nói lớn: «Nếu tôi đi, vợ tôi cũng đi theoluôn!»

Vậynênngàyhômsau,conhầubưngquảlễvậtđitrước,tôitheosaubướcvào.Lễvậtanhtôichọnmuatạingoạiquốc,toànlànhữngmónxinhđẹphiếmthấytrongnước:cáiđồnghồtreotườngnơibụngmộtđứabécaochừng tấc rưỡi, cái đồng hồ cẩn hột đá đeo tay; cái đèn cứ sángmãimàkhôngthấyngọnlửađâucả,cáiquạtbằnglôngđàđiểutrắngnhưbôngmận.

Tôiđặtlễvậttrướcmặtmẹtôi.Mẹtôiđãchobiếtngườitiếpchúngtôi tạiphòngkhách.Khi tôibướcvào,mẹđãngồiởđó, trêncáighếbànhbằng gỗ chạm trổ bên cạnh cái bàn, dưới bức chân dungĐứcCao tổ nhàMinh.Mẹtôimặcquầnáogấmthêu,tócgiắttrâmvàng.Taymẹtôiđeođầyvòngvàng cẩnkimcươngvàhồngngọc là loại ngọcdành chongười già.Chưabaogiờtôithấymẹtôiđườngbệuynghiđếnthế.

Nhưngtôihiểumẹtôiquánhiều,tôiquansátkỹvẻmặtcủangườiđểdò xét tình trạng sức khỏe của người. Tim tôi đậpmạnh.Màu đen của ytrang lại càng làm rõ thêmgươngmặt quá gầy và tái củamẹ tôi, đến nỗivànhmôikhôđãẩnhiệnbóngdángcủatửthần.Đôimắttovàthụtsâunhưngườiđaunặng.Mấychiếcvòngquárộngởcổtaygầythòngxuốnggầnđếnngóntay,chạmvàonhaulạchxạchkhimẹtôicửđộngđôi tay.Tôinhữngchỉmuốnhỏimẹtôixembàthấysứckhỏerasao,nhưngtôikhôngdámhỏi,biếtrằnghỏinhưvậymẹtôibuồn.Mẹtôiđãmiễncưỡngtiếpchúngtôithìngườikhôngmuốnngheaigợilạichuyệnđauốmcủabà.

Vìmẹtôitiếptôimàkhôngnóimộtlờinào,tôicũngđànhlàmthinhbàylễvậtra.Tôitiếplấytừngmónmộttừtayconhầurồiđặttrướcmặtmẹtôi.Bàkhẽgậtđầunhậnlễvật,đoạnradấuchoconhầuđứngcạnhbàbưngquaphòngbên.Bànhậnlễvậtkhiến tôidạndĩ lên.Nếunhưbà từchối lễ

vật,điềuđócónghĩalàbàcũngchốibỏluônônganhtôinữa.Chonêntôinói:

«Thưamẹ,anhconởngoàikiachờđượcvàoramắtmẹ».Mẹtôinóilạnhlùng:«Mẹcónghenói».Tôinghĩnênđithẳngvàođiểmgaigóccủanộivụ,nêntôinóinhỏ:«Anhconcóđemtheongườivợngoạikiềuvề».Tôihồihộp,losợ.Mẹtôivẫnyênlặng.Gươngmặtthảnnhiêncủamẹtôichẳngbiểulộ

mộtýtìnhgì.Tôiphậpphồngnói:«Xinmẹchophéphaingườiđượcvàolạymẹ».Mẹtôiđápvớigiọnglạnhnhạtcũ:«Bảoanhconvàođây!»Tôingầnngại,chẳngbiếttínhsao.Côngoạikiềunọcũngđangđứng

chờngoàicửa.Tôibướcraphíacửa,véntấmrèmlên,thuậtlạilờilẽmẹtôivàthêmrằngtốthơnanhtôinênvàomộtmìnhtrướcđã.

Mặtanhtôixụxuốngyhệtnhưhồinhỏanhkhôngbằnglòngchuyệngì.Anh tôinói tiếngngoạiquốcvớicôngoạikiềunọ;cô tacaumày,khẽnhúnvairồibìnhthảnđứngchờ.Độtnhiênanhtôichụplấytaycôtavàkéonàngcùngbướcvàotrongphòng,tôikhôngsaongăncảnkịp.

Ailạidẫnconngườilạlùngkiaxồngxộcvàonơithờphụnggiatiênnhưvậybaogiờ!Tôisữngsờníuchặtlấytấmrèmcửa.Đâylàlầnđầutiênmộtconngườithuộcnòigiốngxalạbướcvàonơitônnghiêmnhấttronggiađìnhtôi.

Tôinhậnrangayrằngvìtháiđộbấtkínhcủaanhtôi,mẹtôigiậnđếnnỗikhôngmuốnnhìnmặtanhtôilúcấynữa.Tôiđứngchếttrânmộtchỗmànhìncảnhtượnglạlùngdiễnra.

Anhtôiđãchọnquốcphụcchovợanhmặc:tấmáochoàngbằnglụaxanhnặngvàmềm, loáng thoángmấyđường thêubằngchỉbạc.Tấmváybằngxa-tanhđentrơn,xếpthànhnhữngnếpthẳngquanhngườicôta.Anhtôilựađôihàinhungđenkhôngthêuchocôtamangvàochân.Yphụcđậmmàulàmnổibậthẳnlàndatrắngcủacôtalênnhưngọctraidướiánhtrăngvậy,vàmáitócvàngsángngờilênquanhmặtcôta.Đôimắtcôtamàuxanhtáilonglanh,đôimôikiêukỳtrễxuống.Thẳngngười,đầuhấtrasau,côtangangnhiênbướcvàotrongphòng.Côtanhìnthẳngvàomặtmẹtôi,khôngsợsệt,khôngmỉmcười.

Tôi bụm tay vàomiệng để khỏi rú lên.Tại sao anh tôi không giảithíchchocôtabiếtphảicúiđầukhiramắtngườilớntuổi?Thấycungcáchngangnhiêncủacôtanhưvậy,tôilạiphiềntráchanhtôi.Côtađứngsừngsữngrađó,nhưmộtbàhoànghậuđếnramắtbàhoàngtháihậuvậy.

Mẹtôinhìnthẳngvàomắtcôngoạikiềunọ.Tiamắthaingườigặpnhauvàliềnđócoinhaunhưkẻthù.Mẹtôicaongạoquaymặtđinhìnvọngmônglungrangoàicánhcửamở.Côngoạikiềunóivàilờigìđóvớianhtôibằngmộtgiọngrắnrỏi.

Sau này tôi được biết cô ta hỏi anh tôi xem cô ta có phải quỳ gốixuốngkhông.

Anh tôi gật đầu, rồi hai người cùng quỳ xuống trướcmặt mẹ tôi.Đoạnanhtôinóinhữnglờilẽđãchuẩnbịtrước:

“Kínhmẹ,conbấthiếutừxứxavânglệnhmẹvềđâyxinramắtchamẹ.Conhânhoanđượcmẹnhậnchochútquàmọnchúngconđemvềdânglênmẹ.Connói “chúng con”vì con códẫnvợ con theo, như conđãnhờngười bạn viết thư về trình lênmẹ trước đây.Vợ convề đây để làm trònphậndâucontrongnhà.Dùthuộchuyếtthốngngoạiquốc,vợconvẫnnhờconkínhthưalênmẹrằngkểtừngàythànhhônvớicon,vợconđãkểmìnhnhưngườiTrungHoarồi.Vợcontựnguyệnnhậptheonòigiốngchúngtavàtuânphụcthóitụcnềnnếpgiatộcta,từbỏgiatộccủanàng.ConnàngsanhrasẽhoàntoànlàngườiThiênquốcchúngta,làcôngdânCộnghòaTrungQuốc.Vợconxincúilạymẹ”.

Anhtôiquaylạiphíacôngoạikiềuvàradấuchocôta.Côtachữngchạccúimìnhxuống,tránđụngđấtdướichânmẹtôi.Côtalạybalạynhưvậy, rồicảhaivợchồnganh tôivái thêmbaváinữa,đoạncùngđứng lênngayngắnchờlệnhmẹtôi.

Mẹtôikhôngnóilấynửalời.Suốtthờigiananhtôivàcôngoạikiềuphụcxuốngđấtlạy,mẹtôicứnhìnrakhoảngkhôngngoàicửa.Bàngồiyênnhưvậymộtlúclâu,tuyệtnhiênimlặng,caongạovàcứngrắn.

Theotôinghĩ,chắctrongthâmtâmbà,mẹtôicũnglúngtúngvìsựliềulĩnhcủaanhtôiđãdámcãilờimẹdẫnluôncôngoạikiềunọvàotrongphòngkhibàchỉchophépcómộtmìnhanhtôivàomàthôi.Tôitưởngmẹtôiđangtìmcáchxửsựthếnàochophảiởgiâyphútgaycấnđó.Chínhvìvậymàbàkhôngnóigìcả.Đôimámẹtôiửngđỏlên,vàtôithấyhàmrăngbàcắnlại.Nhưngtrongtháiđộ,cửchỉcủabà,tuyệtnhiênkhônglộramộtchútphânvânlúngtúngnào.

Hai taychốngvàođầugậy,mẹ tôicứngồinhìnvọngraxa,khôngnhúcnhích.Anhtôivàcônọcứđứngchờ.Cuộcchờđợidiễnratrongcơnimlặngđènặngcănphòng.

Độtnhiên,khônghiểucáigìcắtđứtvẻnghiêmkhắccủamẹtôiđi.Gươngmặtmẹtôidịulại.Néthồnghàobiếnmất,trênđôimámẹtôibâygiờtái xám lại.Một bàn tay ẻo lả hạ xuống bắp vế, đôimắt bà lơ đãng nhìnxuốngđất,haivaibàxệxuốngvàbàthurútmìnhlạitrongchiếcghếbành,mẹtôinóilínhítrongmiệng:

“Mẹmừngconđãvề.Mẹsẽnóichuyệnsau…Bâygiờconrangoài”.

Anhtôingướcnhìnmẹtôi.Tuykhônglanhýnhưtôi,anhvẫnnhậnthấycóchuyệngìbấttrắc.Anhquaylạinhìntôi.Tôithấyanhmuốnnóigìthêmvớimẹ,phiềntráchtháiđộlạnhnhạtcủamẹ.Vìengạichosứckhỏecủamẹ nên tôi lắc đầu.Anh tôi nói vài lời với cô ngoại kiều.Hai ngườinghiêngmìnhthilễrồirútrangoài.

Tôichạyvộilạibênmẹ,nhưngbàtrừngmắtkhôngchotôilạigần.Tôihếtlòngmuốnxinmẹthathứchoanhtôi,nhưngtôikhôngđượcphépnóimột lờinào.Thấyrõ làmẹtôiđaukhổđếnnguyhạichosứckhỏe,ấyvậymàtôiđànhphảibỏđi.Tôixámẹ,rồitừtừđirangoài.Rađếnsân,tôiquaylạithìthấyhaiconhầuphảidìuhaibênđưamẹtôitrởvềphòngriêngcủabà.

Tôitrởvềnhà,lòngbuồnrườirượi.Suynghĩmãimàtôivẫnchỉthấytươnglaiđentối.

Cònônganhtôivàcôngoạikiềunọđãlàmtannátcõilòngmẹtôi,haingườibỏđichơichođếntối.Khihaingườivềnhà,chúngtôichẳngnóivớinhaumộtlờinào.

16

Chịđiđâuvắngnhàcảthángnayvậy?Cóđếnbốnmươingàynaytôikhônggặpchị,tínhrahơnmộttuầntrăngrồi.Chuyếnđichơixacủachịcóvuikhông?CảmơnTrờiPhậtphùhộchochịtrởvềmạnhgiỏi.

Vâng,nhờTrời,contôivẫnmạnh.Bâygiờnónóiđủcảrồi,cứbibôsuốtngàynhưconsuốirócráchvậy.Chỉkhinóngủmớikhôngnghetiếngnómà thôi. Lối nóimất đầumất đuôi của nó tức cười lắmmà chúng tôikhôngdámcười.Nómàbắtgặpchúngtôicườilànónổigiậngiậmchânrầmrầm.Nócứmuốnlàmravẻngườilớn.Đivớichanó,nócốsảibướcchodàiđểtheochokịp.

Chịnóisao?...À,vềviệccôvợônganhtôiấyà?Tôichỉcònbiếtthởdàimàthôi,chịơi!Chuyệnkhôngêmrồi.

Vâng,haingườivẫnởnhàtôichờđợi.Chưacóquyếtđịnhdứtkhoátnàocả.Thấyngàythángkéodàimàcôngviệcchưangãngũrasao,anhtôibực lắm.Anh tôiquen thóinônnóngcủaphươngTây,cứmuốnýnguyệncủamìnhphảiđượcthỏamãnngay.Anhấyquênmấtrằng,ởnướctôi,thờigiankhôngđángkểvàcókhichếtrồimàđịnhmệnhvẫnchưaanbài.Ởđấtnước tôi, khôngmột việc gì dù gấp gáp tới đâu chăng nữa lại có thể dồnbướcthờigianđược.Tôixinkểchịnghe.

Chúng tôi chờ suốt támngày saubuổi anh tôivào ramắtmẹ.Vẫnchẳngnhậnđượcmộtlờinàocủamẹtôi.Thoạttiênanhtôihyvọngsẽnhậnđượcýkiếnmẹngay.Anhkhôngchocôngoạikiềunọmởmấyrươnglớnđồđạcra.Anhtôinói:

«Cóởđâylâuđâumàdọnđồđạcra!»Tháiđộanhtôibấtnhất.Khithìvuivẻcườivangvềmộtviệckhông

đánggì.Vuiđórồi látsaulại tiunghỉutrầmngâmkhôngđểýchútgìđếnngườichungquanhcả.Làmnhưanhấyluônluônbậnnghemộtgiọngnói,mộtâmthanhmàkhôngmộtaitrongphòngngheđược.

Nhưng khi ngày nối tiếp ngày qua đimà không nhận được tin tứcnào,anhtôibắtđầuquạuquọ,nụcườidễdãikhôngcònnữa.Anhtôinhớlạigiâyphútvàoramắtmẹtôi,anhcứnhắclạichuyệnấymãi.Khithìanhtôitráchtháiđộcủacôngoạikiềunọlàthiếukínhcẩn,lúclạithanphiềnmẹtôicaokỳ;khithìanhtôichorằnglốicưxửcủacôtalàphải,anhchorằngởthờibuổicộnghòadânchủnày,cólàđiênmớiquỳgốiphụclạytrướcbấtcứai.Nghenóinhưvậy,tôingạcnhiênhỏi:

«Vậychứởthờicộnghòadânchủthìmẹmìnhhếtlàmẹmìnhnữaà?»

Nhưng anh tôi nôn nóng và cáu kỉnh, anh không nghe ai nói phảiquấygìcả.

Tôicũngphảicôngbằngvớicôngoạikiềunọ.Thậtracôtakhônggaygắtchốnglạiviệcquỳlạymẹtôi.Tôiđượcnghelặplạilờicôtanóinhưsau:

«Nếuphongtụcởđây làvậy, tôisẽ làmnhưvậy, tuyrằngtôi thấyhơikỳquặcphảikhấuđầuquỳlạytrướcmộtngườikhác».

Côbìnhtĩnhhơnanhtôinhiềuvàtintưởngvàotươnglai.Côtachỉnghĩđếnchồng,đếncáchđemlạihạnhphúcchochồng.Cókhithấyanhtôigiậndữ, cô takéo chồng rangoàivườnhoặcđi dạongoàiphố chokhuâykhỏa.

Mộthômtôinhìnquacửasổthấyhaingườingoàivườn.Côtachămchúnóimột hồi với anh tôi và cuối cùngkhi thấy anh tôi cứ âu sầu nhìnxuốngđấtmàkhôngtrảlờigìcả,côtađưataylênvuốtmáanhtôivớicáivẻvừatươicườivừahómhỉnh.Tôikhôngbiếthaingườinóivớinhaunhữnggì,nhưngsauđóanhtôicóvẻdễchịuhơn,thoảimáihơn,tuytâmtríanhtôivẫncòncăngthẳngvìphảichờđợi.

Khôngphảilúcnàocôtacũngnũngnịuvớianhtôinhưvậy.Cókhicôtachỉnhúnvairồibỏđi.Nhưngcôtavẫnnhìnlạianhtôivớicáithathiếtđậmđàtrongánhmắt.Nếuanhtôikhôngđitheocôta,côtabỏvàotrongnhàhọctiếngnướctôivàchơiđùavớicontraitôi.Côtathươngcontôilắm,cứnóichuyệnvớinóbằngnhữnglờilẽtôichẳnghiểugìcả.

Côtacũngbắtđầuhọccáchgảyđàntranhvớitôivàchẳngbaolâusauđãvừađànvừahátđược rồi.Tiếnghátcô ta lớnvà rungcảm, tuy taichúngtôiquennghenhữngâmthanhréorắt.Câuhátcôtakhiếnanhtôixúcđộngngay,vàkhi tôi lắngnghe, tuy tôi chẳnghiểunghĩacâuhát, tôivẫncảmthấybuồnbuồn.

Tin tứcmẹ tôi vẫn ngày càngbiền biệt, cô ngoại kiều nọ làmnhưkhôngđểýđếnnữavàhướngtâmtrívềnhữngvấnđềkhác.Ngàynàocôtacũngđidạomộtmìnhhoặccùngvớianhtôi.Tôilấylàmlạsaoanhtôilạiđểcô ta đi chơimộtmình.Đàn bà con gáimà đi chơimộtmình như vậy làkhôngđúng.Nhưnganhtôichẳngnóigìcả,vàcôtatrởvềnhàkểlạinhữnggìcôtatrôngthấyngoàiđường.Côtangạcnhiênvềnhữngviệcchẳngaiđểý tớivàkhámphá racáiđẹpởnhữngchốn tầm thường.Tôicònnhớmộthômcôtatrởvềnhàmàcườitoetoétnhưthíchthúvềmộtviệcngộnghĩnhchỉmộtmìnhcôbiếtđượcmàthôi.Khianhtôigạnhỏi,côgiảithíchbằngtiếngmẹđẻ,vàanhtôidịchlờilẽcôtanhưsau:

«Đấtmàumỡsanhngũcốcđẹpquá.Trongtiệmởconđườngchánhcótrưngbàynhữngcáirổtređựngđầyngũcốcmàusắcthậtđẹp:hộtbắpvàng,mètrắngnhưngà,đậuđen,đậuxanh,đậuđỏ,mì...Lầnnàođingang,tôicũngchậmbướclạimàngắm.Phảichitôibiếtvẽ,hẳntôiđãcóbứctranhtuyệtđẹp!»

Tôikhônghiểucôtamuốnnóigì.Nhưngbảnchấtcôtalàvậy,linh

hoạtsốngđộng,thấyvẻđẹpởnhữngchỗngườikháckhôngthấy.Tôichẳngbaogiờnghĩđếnmộttiệmbánngũcốctheocáilốicôtanghĩcả.Đànhrằngngũcốcthìđủmàusắc,nhưngđólàtrờisanhnhưvậy,cógìlạđâumàphảingạcnhiên.Chúngtôichỉthấytiệmbánngũcốcấylànơiđếnmuathứcănvậythôi.

Nhưngcôtathìđểýđếnmọiviệcbằngconmắtlạđờicủacôta,tuycôtaítsuynghiệmvềsựvật;côtacứhỏithếnàythếkhácmãirồisuynghĩvềcáccâutrảlờicủachúngtôi.

Sốngngàynàyquangàykhácvớicôta,tôiđâmmếncôta.Thậmchícókhitôicònthấyvẻđẹptrongcungcáchvàtháiđộcủacôtanữa.Côtacónhiều tựhào theocáicungcáchriêngcủacô ta.Trong tháiđộ,cô ta tỏ rahoàntoànthẳngthắnvàkhônggòbó.

Ngaynhưđốivớiônganhtôi,côtacũngchẳnghềquỵlụy.CóđiềulạlànếumộtngườiđànbàTrungHoalạikhôngquỵlụychồng,hẳnanhtôiđãcholàbậyrồi;nhưngnơiconngườicôngoạikiềunọ,làmnhưanhtôitìmthấymộtniềmvuiphatrộnvớiítnhiềucayđắngnókhíchđộngmốitìnhcủaanhtôi lên.Khi thấycôtamêmảihọcnhiềuquáhoặcchơiđùaquấnquýtbênthằngcontôinhiềuquá,anhtôibực,nguýtháycôta,nóigìđóvớinàng.Nếucôtakhôngnghe,anhtôiđếnbêncôtavàthếlàngườibịkhuấtphụclạichínhlàanhtôi.Tôichưahềthấytìnhyêunàolạlùngnhưthếbaogiờ.

*Rốtcuộcngàyấycũngđến–hìnhnhưhaimươingàysaukhianhtôi

đếntrìnhdiệnmẹtôi–mẹtôiđòianhtôiđếnvàchỉđếnmộtmìnhthôi.Láthưmẹtôiviếtvớinhữnglờilẽtrìumến,chúngtôihyvọngtràntrề.Anhlậptứcđếnnhàmẹtôi.Tôivàcôngoạikiềunọởlạinhàchờ.

Chừngmộttiếngđồnghồsau,anhtôirảobướctrởvề,giậndữ,nétmặthầmhầmvàkhôngngớtlặplạirằnganhtôidứtkhoátrờikhỏigiađình.Cứtheonhưlờianhtôinóilại,thậtkhóbiếtchođíchxácchuyệngìđãxảyra.Chỉvềsau,cốghépnối lời lẽanh tôi lại,chúng tôimớihiểuphầnnàochuyệnxảyra.

Hìnhnhưanhtôiđếnnhàmẹvớinhiềumỹývàtinhthầnhòagiải.Nhưng ngay từ đầu,mẹ tôi khôngmuốn nhân nhượng gì cả.Bà khởi đầubằngcáchnạirasứckhỏeyếukémcủabà.Bànói:

«Mẹchẳngsốngđượcbaolâunữađâu».Anhtôixúcđộng,nói:«Thưamẹ,huyếtthốngcủachamẹvẫncònlưutruyềnnơiconcháu

chúngcon».Nóixong,anhtôimớibiếtlỡlời.Mẹtôinóinhẹnhàng:«Con thì traigáicóđủ,nhưngcháu thìphảidocon tạora.Màdâu

củamẹlàcongáinhàhọLývẫncònchờđó,concóngóngànggìđếnnóđâu».

Đoạnbàđi thẳngvàocâuchuyện,buộcanhtôiphảicướicôhọLýngay,vìbàmuốncóđứacháuđíchtôntrướckhilìađời.Anhtôiđápđãcóvợrồi.Mẹtôinổigiậnnóikhôngbaogiờnhìnnhậncôngoạikiềunọlàdâucả.

Chúngtôichỉbiếtđượccóvậythôi.Chuyệnxảyrasauđótôikhôngđượcbiết.

Nhưng theo lời vúVươngnghe lén sau tấm rèmcửa kể lại thì độtnhiênvúngheđượcnhữnglờilẽgiậndữđánglẽkhôngnênnóiragiữahaimẹcon.VúVươngchorằnganhtôinóngnảyđếnnỗimẹtôiphảidọakhôngchothừahưởnggiatài.Thếlàanhtôichuachátnói:

«Mẹgià rồi, đâu còn sanhnởgìđượcnữamàmẹđành từbỏ con.Haylàmẹhạmìnhxuốngđếnmứcnhậnmộtđứaconcủabàthiếplàmconruộtcủamẹ?»

Conmànóivớimẹnhưvậythậtlàkhónghe!Nóixonganhtôibướcmaurakhỏiphòng.Anhtôiđirồi,cănphòng

imlặngmộthồilâu.ĐoạnvúVươngnghecótiếngrên,vộivàngbướcvào.Mẹtôiliềncắnrănglàmthinh,nhờvúđỡquagiườngnằm.

Anh tôi ănnóinhưvậyvớimẹ tôi thật làvô lễ,khôngsao tha thứđược.Đánglẽanhtôiphảikínhtrọngđịavịvàtuổitáccủamẹtôimớiphải.Nhưnganhtôichỉnghĩđếnmìnhmàthôi.

Chaoôi!Saocólúctôighétcayghétđộccôngoạikiềunọ!Tôimuốnđếnvớimẹtôingaylậptức,nhưnganhtôibảonênchờmẹ

gọihãyđến.Chồngtôicũngbảotôikhoanđi,vìnếuđingayđếnvớimẹthìcóvẻnhưtôibênhmẹchốnglạianh,đólàđiềukhôngnênlàmkhianhtôiđangcònănởtạinhàtôi.Chonêntôiđànhchờvậy.Màtôithìlongạilắm,phảingồiimmàchờkhóchịulắm.

Đó,sựviệcxảyrahiệngiờnhưvậyđó.*

HômquatôivuisướngthấybàLiêuđếnthăm.Bàtaởchơivớitôicảngày.Chúngtôibuồnrầutròchuyệnvớinhaumànghĩđếnnỗigiậncủamẹtôiđốivớianhtôi.Anhtôithathẩntrongnhà,khôngnóigìvớiai,chốcchốclạinhìnracửasổ.Cầmcuốnsáchlên,anhlạiliệngxuốnglựacuốnkhác,đểrồilạiliệngđi.

Côngoạikiềunọnhìnanhtôimộtlát,đoạnđắmmìnhvàomộtcuốnsáchnhỏtrongtay.Tôilosănsóccontôiđểkhỏiphảiởbênhọ.Nhưngnỗithấtvọngbuồnphiềnđènặngtrongnhàđếnnỗitớitrưađilàmvề,tháiđộvuivẻtươicườicủachồngtôicũngkhôngđánhtanđượcnỗibuồncủaanhtôivàsựlầmlìcủacôngoạikiềunọ.

BuổichiềukhibàLiêuđếnchơi,sựhiệndiệncủabàcũngnhưmộtcơngiómátngàyhèvậy.

NgườivợanhtôichămchúngồinhìnbàLiêu.Từngàyanhtôivềtới

giờ,chẳngcókháchkhứanàođếnchơicả.Bạnbèchồngtôibiếtchúngtôiđanggặpchuyệnkhókhănnênlịchthiệplánhmặt.Chínhvợchồngtôicũngchẳngmờimọcđãiđằngai tạinhà,vìkhôngbiếtphảigiới thiệucôngoạikiềunọralàmsao.Trọngnểanhtôi,tôicứgọicôtabằngchịdâu,nhưngcôtachỉđượcchánhthứclàchịdâukhinàochamẹtôinhìnnhậnmàthôi.

NhưngbàLiêuthìkhôngngạingùnggìcả.Bàbắttaycôngoạikiềuvàchuyệntròrấttựnhiênvớicôta.Tôilạicònnghehaingườicườivớinhaunữa.Tôichẳnghiểuhọnóigìcả,vìhọnóitiếngAnh.Bỗngnhiêncôngoạikiềunọtươitỉnhlinhhoạthẳnlên,vàtôingạcnhiênthấycôtathayđổinhưvậy.Cóthểnóicóhaiconngườitrongcôta:mộttrầmngâm,xavắng,hơiítnóivàmộtthậtvuivẻnhưnglàthứvuivẻgượngép,giảtạo.TôiđãcóýhơiphiềnbàLiêu,vìlàmnhưbàkhôngthấynỗikhóxửcủatôi.Tuynhiênkhiravề,bàcầmtaytôi,nóibằngtiếngnướctôi:

«Thậtlàkhóxửchomọingười».Đoạn quay về phía cô ngoại kiều nọ, bà ta nói vài lời khiến bỗng

nhiênnướcmắtlonglanhtrongđôimắtxanhđậmcủacôta.Cảbachúngtôiđứngỳrađóchẳngbiếtnóigìthìcôngoạikiềunọquayđivàbướcvộirangoài.BàLiêunhìntheo,lộvẻtộinghiệptrênnétmặt.Bàtalặplại:

«Thật là khó xử chomọi người.Vợ chồng cô ta có hòa thuận vớinhaukhông?»

Vìbàtacũnglàngườingaythẳngnhưchồngtôi,tôiđáp:«Haingườiyêunhau,nhưngmẹtôithìbuồnphiềnđếnhéohắtngười

đi.Nhưchịbiếtđấy,mẹtôixưanayvẫnốmyếu,bâygiờtuổilạicaonữa».BàLiêuthởdàilắcđầu:«Vâng,tôibiết.Tôivẫnthườngnghĩđếnchuyệnđó.Kểcũngtộicho

cácbậcchamẹgià,ngàynaygiữahọvàbọn trẻkhôngcònnhânnhượngthỏahiệpgìđượcnữa,haibêncáchbiệtnhưmặttrờimặttrăngvậy».

Tôinói:«Thậtlàkhổ».BàLiêuđáp:«Khổthìcũngchưađếnnỗinào,duycóđiềuđâylàviệckhôngsao

tránhđược.Vàthậtđángbuồn».*

Trongkhiđànhbấtlựckhoanhtaychờđợi,tôikhôngsaoquênđượcmẹtôi.TôisuynghĩvềlờilẽbàLiêunóirằngthờibuổinàykhókhănchocácbậcchamẹgiàlắm.Đểchomìnhnguôingoaiđi,tôiquyếtđịnhdẫncontôivềthămchamẹchồngtôi.Chamẹchồngtôicũnggià,cũngcóchuyệnkhônghàilòng.

Tôithươnghạimọingườigiàcả.Tôimặcáochoàngấmdàibằngxatanhchocontôi,giốngnhưáochanó.Hômănthôinôichonó,vợchồngtôimuachonócáinónnhungđenđànông,điểmmộtnúmđỏở trên.Tôiđội

nónlênđầunó,đoạndùngngọnbútlôngchấmvàoson,tôitôhồnglêncằmlênmálêntránnó.Sửasoạnxong,trôngnóđẹpnhưtiên.

Bàmẹchồngtôicũngkhencontôiđẹp,bàvuisướngcườirungrinhđôimáphínhkhibàbồngcontôivàolòngmàhônhítmùidathịtthơmthocủanó.Bàluônmiệngnói:

«Cháubàngoanquá.Cháubàngoanquá».Tôixúcđộngvềnỗivuimừngcủabàmẹchồngvàtôi tự tráchsao

khôngdẫncontôivềthămbànội thườnghơn.Tôikhôngthểânhậnvìđãgiànhlấycontôiriêngchovợchồngtôi.ViệcnàycũngnằmtrongtìnhtrạngkhôngsaotránhđượcnhưbàLiêuđãnói,nhưngtôivẫnthấytộinghiệpcácbậcchamẹgià.Chonên tôivuimừngthấybàmẹchồng tôinựngnịucontraitôi.Đoạnbàquansátnókỹhơn,đặttayvàománó,bắtnónghiêngquanghiênglạimànói:

«Ủa,sao lạvậy?Saoconkhôngngừachonó?Hơhổngđếnvậy làcùng!»

Nóirồi,bàgọiconhầu:«Đemmộtcáikhoenvàngvàcâykimlạiđâymau!»Tôicũngđãnghĩđếnviệcấy,đánglẽtôixỏlỗtaibêntráiđeokhoenvàngvàođóđểđánhlừaquỷthầnrằngcontôilàcongáichứkhôngphảicontrai,đểquỷthầnkhôngbắtcontôiđi.Đâylàmộttụclệcốtđểđứabésơsinhkhỏichếtyểu.Nhưngdathịtconnítmềmmạidễđaulắm.Tuykhôngdámcãilạilờibàmẹchồng,tôivẫnxốnxangnghĩđếnnỗiđaucontôiphảichịuđựng.Nhưngkhibàmẹchồngtôimớiđèmũikimvàotráitaicontôi,nóđãthét ầm lên,mắt trợn trắngvì sợhãiđếnnỗibàmẹchồng tôi cũngkhôngdámđâmsâucâykimvàothêmvàbảolấysợitơđỏtreotòntencáikhoenvàngvàovànhtaicontôimàkhôngxỏlỗtainữa.Thằngbécườivànụcườicủanókhiếntôithởphàonhẹnhõm.

Thấybàmẹchồngnưngniucontôi,tôicànghiểurõthêmnỗibuồncủamẹtôi.Bàđangchờđứacháunộichưachàođời làmnguồnanủi tuổigiàcủabà.

Nhưng tôihài lòngđãđemđếnniềmvuichobàmẹchồng tôi.Tôicảmthấyvơiđiphầnnàonỗibuồnnghĩđếntìnhcảnhcácbậcchamẹgià.

*Thầnthánhcũngtưởngđếnlònghiếuthảocủatôihômqua,khidẫn

contôivềthămbànội,vìsángnaycóngườiđemthưcủamẹtôiđến.Thưgởichoanhtôi,khôngđảđộnggìđếnnhữnglờilẽnóngnảycũ,chỉtruyềnchoanhtôiphảidọnvềởtạinhàchamẹtôimàthôi.Mẹtôithêmrằngngườikhôngcóbiệnphápnàođốivớicôngoạikiềunọcả.Quyếtđịnhchungcuộckhôngphảidonơibà,màthuộcvềchatôivàchúbáctronggiatộc.

Trongkhichờđợi,anhtôicóthểđemcôtavềtheo;côtasẽởnhàngoài trước vì phép tục không cho phép cô ta sống chung lộn với các bàthiếpvàlũconcủacácbà.Thưkhôngnóigìthêmnữa.

Mẹtôi thayđổi tháiđộnhưvậy,khiếnhết thảychúngtôiđềungạcnhiên.Anhtôitràntrềhyvọng,cứcườimànói:

«Tôibiết trướcthểnàobàcụcũngđổiýmà.Dùsaotôivẫnlàđứacontraitrưởngnamđộcnhấttronggiađình».

Tôinhắclạichoanhtôinhớrằngmẹtôivẫnchưahềnhìnnhậncôngoạikiềunọlàmdâu,anhđáp:

«Mộtkhivợtôisốngtrongnhàrồi,vợtôisẽđượclòngmọingười».Tôikhôngnóigìcả,sợlàmanhtôinảnchí,nhưngtrongthâmtâm,

tôibiếtrằngphụnữTrungQuốcchúngtôikhôngdễgìưathíchphụnữnướcngoàiđâu.ĐúnghơnlàgiatộctôivẫncònnghĩđếncôcongáinhàhọLýchờngàythànhhônvớianhtôi.

Tôilénhỏithămngườigianhânđưathưđếnvàđượcbiếtđêmhômtrướcmẹtôiđaunặngđếnnỗicảnhàtưởngmẹtôichết,đãgọimấyôngthầyđếntụngniệm.Đếnsáng,mẹtôitỉnhtáolạivàđíchthânngồiviếtthưchoanhtôi.

Tôihiểungaynguyêndosựviệc.Biếtmìnhchẳngcònsốngbaolâunữa,mẹtôisợanhtôiđiluônkhôngvềnhà.MẹtôimớikhấnnguyệnrằngsẽgọianhtôivônhànếuTrờiPhậtcònchobàsốngthêm.

Nghĩđếnmẹ tôinhẫnnhụcnhư thế, tôi thươngmẹquá,muốnđếnvớimẹngaylậptức,nhưngchồngtôicảnlại:

«Khoanđã,mẹđangyếu lắm,emvề lạigâybận tâm thêmchomẹtrongkhimẹđangnặnglovềviệchaivợchồnganhcủaemdọnvềsốngbênđó.Nêntránhxúcđộngnhiềuchongườiđauyếu».

Tôi đànhnghe theovàgiúp côvợông anh tôi thudọnđồđạcvàorương.Nếutôinóithạongônngữcủacôta,hẳntôiđãbảocô:

«Chịnênnhớmẹtôilớntuổirồi,lạiđauyếunữa,vìchịđãtướcđoạtmấtđứacontraiyêuquýcủabàrồi...»

Nhưngtôikhôngnóiđược,vìngônngữbấtđồng.*

Hômnayvợchồnganhtôidọnvềởtạinhàchamẹtôi.Haingườisẽởtạidãybuồngcũ,nơianhtôisốngtrongthờiniênthiếu.Côtakhôngđượcphépngủ,ăn,hoặcluitớidãynhàdànhchocácbàthiếp.Nhưvậycónghĩalàmẹtôivẫnchưanhìnnhậncôtalàmdâu.

Bây giờ hai người đi rồi, tôi vui sướng được sống riêng biệt vớichồngvàcontôi.Tuynhiêndườngnhưcuộcsốngtrongnhàthiếumộtphầnsinhđộng.DườngnhưngọngióTâyđãtắtlịmvàolúcchiềutà,đểlạiđằngsaumộtcảnhimlìmrũrượi.

Tôi nghĩ đến vợ chồng anh tôi, tôi hình dung hai người sốngmộtmìnhtrongdãyphòngthờithơấu.Tốihômqua,tôinóivớichồng:

«Mìnhnhắmrồicóêmkhông?»Chồngtôinghingạilắcđầu:

«Giàtrẻsốngchungdướimộtmáinhàcũngchẳngkhácnàonhưsắtchạmvàođálửavậy.Làmsaonóitrướcđượcaisẽđènhẹpai?».

«Rồiviệcgìsẽxảyra?»«Sẽcótialửanhánglên.Tôithươngchoanhcủaemquá.Khôngmột

ngườiđànôngnàolạicóthểdửngdưnggiữahaingườiđànbàcaongạo,mộtgiàmộttrẻ,vàcảhaiđềuhếtlònghếtdạthươngyêuanhta».

Chồngtôibồngthằngconđặtlênđùimànhìnngắmvớivẻtưlự.Tôikhôngbiếtchồngtôiđangnghĩgì.Contôingâythơvénmáitócphủtailênkhoecáikhoenbànộimángởtai:

«Bacoi,nè!»Thếlàvợchồngônganhtôibịquênbiếnmất,chồngtôinghingạivà

tráchmócnhìntôi:«Cáigìvậy,QuíLan?Tôicứtưởngemđãdứtkhoátlìabỏcáithói

mêtíndịđoanrồichứ!»Tôilúngtúngtrongmiệng:“Bànộiđeochocháuđó,emkhôngdámcãi…”Chồngtôilalên:“Chớcó làmbậy!Trướchết taphảinghĩđếnđứa trẻ.Takhôngnên

nhồinhétnhữngýnghĩnhưvậyvàođầuócnondạicủanó”.Chàngcầmcondaonhỏthậntrọngcắtsợidâytơxỏvàocáikhoen

tai,đoạnliệnghếtquacửasổrangoàivườn.Contôidỗi,chàngcườibảonó:“Conlàđànôngcontrainhưba.Connhìnxem,bacóđeokhoentai

nhưđànbàđâu.Mìnhlàđànôngcontrai,mìnhđâucósợquỷthần”.Thằngbécười.Nhưngđêmhômấy, tôicứnghĩđếnviệcnàymàsờsợ trong lòng.

Đâucóphảicácôngbàgiàcáigìcũngsaicảđâu.Nếurủimàquỷthầncóthậtthìsao?Tôimuốnchutoàn,ngănngừamọicáichocontraitôi.Ôi!Tôithôngcảmvớimẹtôibiếtchừngnào.

17

Cóđếnhaimươingàytôikhôngđếnthămmẹtôi.Tôicảmthấymỏimệt,hơikhóở trongmình,vàkhinghĩđếncô tavàônganh tôi, tôi càngthêmbănkhoăndodự.Nghĩđếnchồngtôithìlòngtôinghiêngvềônganhtôi,nhưngkhibồngcon,tôilạinghĩđếnmẹtôi.

Mẹtôicũngchẳnghềchongườigọitôiđến,vànếutôitựtiệnđến,tôikhôngbiếtphảigiảithíchlýdotôiđếnthămbàsaochoổn.Chịcũngbiếtđấy,chồngtôilàmviệcsuốtngàychođếntối,nênngồimộtmìnhtrongcănnhàvắngvẻ,tôicứmiênmannghĩđếnhếtchuyệnnàyquachuyệnkhác.

Côngoạikiềunọsốngchuỗingàydàitạinhàchamẹtôinhưthếnào?Mẹtôicógặplạicôtalầnnàonữakhông?Cóchuyệnnóivớicôtakhông?Tôibiếtcácbàthiếpvàlũnôtỳlấylàmlạlắmnênnúpnhìnléncôta.Lũconhầuviệncớbưngtràlênchoanhtôihoặckiếmchuyệnnàychuyệnnọđểđếngặpcôta,vàkhixuốngdướibếp,chúngchỉnóitoànchuyệnvềcôtamàthôi,vềcungcách,dángdấp,tháiđộ,cáchănnóicủacôta,rồirốtcuộcthếnàocũngchêbaicôtavàtộinghiệpchocôgáinhàhọLý.

Cuốicùng,anhtôiđếnthămtôi.Cònbảyngàynữathìđếnngàyhộixuân.Tôiđangthêuđôigiàyvảimớichocontôimangvàodịpấythìmộtbuổisángcánhcửabỗngxịchmởvàanhtôiđộtngộtbướcvào.Anhtôimặcquốcphục.Từngàyanhởngoạiquốctrởvềđếngiờ,chưalầnnàotôithấyanhgiốngthờicònthanhxuânđếnnhưthế.Nhưngmặtanhtôicóvẻloâu.Anhtôichẳngchàohỏigìcả,ngồixuốngghếvàbắtđầunóinhưthểtiếptụccâuchuyệnbỏdở:

“Saocôkhôngđếnthămmẹ?Mẹyếulắmrồinhưngýchívẫncươngquyết.Mẹtruyềnlệnhchovợtôiphảiởtạinhàtrongmộtnăm,sốngyhệtnhư một phụ nữ Trung Hoa. Vợ chồng chúng tôi đành tuân theo ý mẹ.Nhưngnhư thế cũng chẳngkhác nào nhốtmột con chimhoàng anh tronglồngvậy.Côđếnthămmẹnhé,nhớđemtheoluôncháungoạiđếnchobà”.

Anhtôiđứngdậy,ravẻxaoxuyếnđi tớiđi lui trongphòng.Trướcnỗiloâucủaanh,tôihứalàmtheolờianh.

Vậynênngàyhômấytôiđếnthămmẹtôi.Tôimuốnghévàophòngthămngườivợanhtôimộtlátkhiđingangđểvàonhàtrong,nhưngtôilạisợmẹtôibiếtđượcýđịnhcủatôilàđếnthămbàchịdâungoạiquốc.Tôicũngnghĩchỉđềcậpđếncôngoạikiềunọkhicódịpmàthôi.Tôiđi thẳngvàonhàtronggặpmẹtôi.Tuynhiên,tôivừavàođếnkhunhàriêngcủacácbàthiếp,bàthiếpthứnhấtđãxuấthiệntrênngạchcửahìnhnguyệt,radấugọitôi.Tôichàobàtarồiđithẳngvàophòngmẹtôi.

Tôichàolạymẹtôi.Câuchuyệnbắtđầubằngthằngcontraitôi,sauđó tôi làmgannhìnmẹ.Trái với ý kiến của anh tôi, tôi thấymẹkháhơn

trước,đúnghơnthìmẹítbệnhhoạnhơntôinghĩ.Tôikhôngdámhỏihanvềsứckhỏecủabàvìbiếtrằnghỏiđếnchuyệnấymẹkhôngbằnglòng,tuyvẫnlịchthiệptrảlời.Tôihỏi:

“Mẹ có thấy anh con thay đổi gì sau những năm ở nước ngoàichăng?”

Mẹtôichậmrãingướcđôilôngmàydàilên.“Mẹkhônghềnóichuyệngìquan trọngvớianhconhết.Việcanh

conkếthônvớicôgáinhàhọLýsẽdochaconquyếtđịnhkhichaconvềtới.Nhưngkể từngàyanhconvềởđâyvớimẹ,nóchịunghe lờimẹmặcquốcphục,mẹcũngbớtthấynóxalạ.Mẹchẳngbằnglòngtínàokhithấyconcáitrongnhàtalạimặcquầnốngnhưhạngphugánhnước”.

Vìmẹtôiđãnóiđếnviệccướixin,tôimânmêtàáovàgiảvờthảnnhiênnói:

“Mẹthấycôngoạikiềumắtxanhthếnào?”Tôithoángthấymẹtôigiậtmình,nhưngbàchỉhonhẹmộttiếngvà

đápvớigiọngthảnnhiên:“Mẹcũngchẳngbiếtgìvềnócả.Anhconcứnàinỉmãi,mẹđành

phảichiềuýnó,chogọiconnhỏđólênđâyphatràchomẹmộtlần.Nhưngmẹkhôngsaochịunổiđôitayvụngvềvàvẻngườimanrợcủanóđược.Saomàtrướcmặtmẹ,nólúngtúngvụngvềđếnthế.Chẳngcóaidạynócáchănnóiđứngngồitrướcmộtbậctrưởngthượngcả.Mẹkhôngmuốnthấymặtnónữa.Quênchuyệnấyđi,lòngmẹthanhthảnhơn.Mẹchỉnghĩđếnviệcanhcontrởvềsốngtạinhàtổphụlàmẹvuitronglòngrồi”.

Anhtôikhôngchotôibiếtviệcmẹgọivợanhlênhầutrà, tôingạcnhiên lắm, vì đó là một việc quan trọng. Nhưng nghĩ kỹ lại, nhớ lại mẹkhôngbằng lòngcôngoạikiềunọchútnào, tôihiểu tại saoanh tôikhôngchotôibiếtviệcấy.Tôinghĩđếnnỗiloâucủaanhtôivàđánhliềuhỏimẹ:

“Côtalàngườingoạiquốc,khôngquenbiếtmộtaiởđâycả,cóthểnàomẹchophépconđượcrướccôtavềnhàconchơimộtlátđượcchăng?”

Mẹtôilạnhlùngđáp:“Khôngđược,concũngbậnrộnvềnónhiềurồi.Nócứcònởnhàmẹ

đâythìkhôngđượcphépbướcrakhỏicổng.Nómuốnsốngtrongnhànàythìphảikhépmìnhvàocảnhthâmnghiêmkíncổngcaotườngcủaconnhàkhuêcác.Mẹkhôngmuốncảtỉnhxầmxìđồnđãiầmlên.Mẹnhậnthấyconnhỏđótựtungtựtácdữlắm,chẳngcókhuônphépgì,chonênphảicanhchừngnó.Thôiđừngnóiđếnnónữa”.

Sau đó tôi vàmẹ tôi nói đến những chuyện lặt vặt nhưmuối dưamuốicàcholũgianhânăn,giávảimayquầnáocholũconcácbàthiếptănghơn,mấynhánhcúcmớitrồngmọctốtsẽnởhoavàomùathu.Tôilạychàomẹrồiravề.

Khiđiquahàngcửanhỏ,tôigặpanhtôi.Anhviệncớđiranhàngười

gáccổnghỏithămchuyệngìđó,nhưngtôibiếtanhmuốngặptôiởđó.Bướclại gần, tôi nhận ra sự thayđổi nơi anh tôi.Cái vẻmạnhdạn, rắn rỏi quảquyết trướcđâykhiến tôi thấyanhgiốngngườingoạiquốcbâygiờkhôngcònnữa,nhườngchocáivẻloâubứtrứt.TrongtấmáodàiTrungHoa,mặtđămchiêu cúi xuốngđất, anh tôi trônggiốngcậuhọc trònhỏbướngbỉnhngàyxưa,trướckhianhxuấtngoại.

Anhtôichưakịpnóigì,tôiđãhỏi:“Chịmạnhgiỏithếnào,anh?”Môianhrunlên,anhđưalưỡiliếmmôi.“Khôngđượcmạnh.Côơi!Chúngtôikhôngsaochịuđựngnổicuộc

sốngnhưvầynữađâu.Tôiphảilàmmộtviệcgì.Đinơikhác,tìmviệclàm”.Anhtôingừngnói.Tôinănnỉanhđừngnóngnảybỏnhàrađi.Chịu

chocôngoạikiềunọvàosốngtrongnhàlàmẹđãnhânnhượnglắmrồi.Vàcoivậychứmộtnămcũngquađimaulắm!Nhưnganhtôilắcđầu:

“Chínhvợtôicũngđãbắtđầuthấtvọng.Trướckhivềởđây,côtavẫncòntintưởng.Bâygiờthìcôtangàycànghéohắtđi.Cáchănuốngcủachúngtakhônghợpvớicôta,màtôithìkhôngthểcungcấpmónănxứsởcôtađược.Côtachẳngănuốnggìcả.Côtaquenđượctựdo,quenđượcnuôngchiềuởbênnhàchamẹcôtarồi.Côtatừngđượcnhiềungườiđànôngmếnchuộng.Tôi tự hào đã thắng tất cả bọn họ.Tôi cứ nghĩ điều đó chứng tỏchúngtathuộcmộtnòigiốnghơnhọ.Bâygiờđây,vợtôicũngchẳngkhácnàomột bông hoa cắt từ cây đemđặt vào trong cái bình bằng bạc nhưngkhôngcónước.Ngàynàyquangàykhác,vợtôicâmnínngồiìrađó,mắtđỏngầulên,mặtngàycàngtáiđi”.

Tôingạcnhiênthấyanhtôicholàđánghãnhdiệncáiviệcmộtngườiđànbàđượcnhiềungườiđànôngưa thích.Ởđây, chỉhạnggái thanh lâumớiđượckhentặngnhưvậymàthôi.VậythìlàmsaocôngoạikiềunọhyvọngtrởthànhngườiđànbàTrungHoanhưchúngtôichođược?Nhữnglờilẽanhtôikhiếntôinảyramộtýnghĩtrongtrí.Tôivộivànghỏi:

“Haylàcôtamuốntrởvềnhàchamẹruột?”Tôi thoáng thấyđó làmộtgiảipháp.Nếucô ta rađi,haingườixa

cáchnhaubằngcảmộtđạidương,anhtôidùsaocũngchỉlàngười,anhtôisẽquêncôtamàtrởvềvớibổnphậnlàmcon.Nhưnganhtôitrừngmắtnhìntôi,giậndữthétlên:

“Nếucôtađi,tôisẽđitheo.Cònnếucôtachếttạinhànày,tôicũngtừbỏluônnhànày”.

Tôinhẹnhàngtráchanhtôivềcâunóichẳngmấyhiếuđễấythìđộtnhiênanhtôiquaylưng,bậtramộttiếngkhóc,vàhấptấpbỏđi.

Tôiđứnglạiđó,sữngsờnhìntheobóngdánganhtôikhuấtvàotrongphòngcủaanh.Đoạntôingậpngừngbướctheoanhtôimàlongạilàmphiềnlòngmẹtôi.

Tôiđếngặpcôngoạikiềunọ.Côtaxaoxuyếnđitớiđiluitrongsânsaucănnhàanh tôi.Cô tađãmặcÂuphục trở lại,một tấmáo thẳngmàuxanhđậm,cổhởđểlộlàndatrắngngần.Côtacầmcuốnsáchtrongtay,sáchđầynhữnghàngchữngắnphươngTâykhítvàonhauthànhtừngnhómnhỏđặttạigiữatrangsách.

Côtavừađivừađọc,chânmàycaulại,nhưngkhithấytôi,mộtnụcười làmmặtcôtươi tỉnhlên,vàcôtađứngimchờchotôiđếnbêncạnh.Chúngtôinóivớinhauvàilờikháchsáo.Bâygiờthìcôtanóiđượcíttiếngthôngdụngrồi.Tôitừchốikhôngvàonhà,việncớphảitrởlạivớicontôingay.Côtahơibuồn.Tôichỉcâytùnggiàtrongsân.Côtagiảithíchcôđanglàmmộtmónđồchơichocontôivớivảinhồibônggòn.Tôicámơncôta.Chúngtôichẳngcòngìđểnóivớinhaunữa.Tôichờmộtlát,đoạntừgiãcôta.Tôibuồnvôhạn,vìchúngtôixacáchnhaucảmộttrùngdươngvàvìtôikhônglàmgìđượcđểgiúpđỡanhtôicũngnhưmẹtôi.

Nhưngkhitôivừaquaymặtbỏđi,côtađộtnhiênníuchặtlấytaytôi.Tôinhìncôtavànhậnthấycôlắcmạnhcáiđầuđểlàmchonướcmắtvăngđi.Tôithươngcôtaquá,khôngbiếtnóigìhơnlàhứasẽtrởlạithămcôta.Môicôtarunlênkhicốgượngcười.

*Mộttuầntrăngđãtrôiqua.Chatôitrởvềnhà.Cóđiềulạlàchatôi

chúýrấtnhiềuđếnbàvợônganhtôivàcócảmtìnhvớicôta.VúVươngchobiếtchatôivừabướcquakhỏicổngvàonhàđãhỏixemanhtôicóđemcôngoạikiềunọcùngvềhaykhông.Đoạnchatôithayquầnáovàsaingườinhàbáochoanhtôibiết:saukhidùngbữaxong,chatôisẽquagặpanhtôitạitưthấtcủaanh.

Cha tôingọtngào tươi tỉnhbướcvào.Anh tôiđứngdậyđónchào.Chatôibảocôngoạikiềunọramắt.Khicôtaxuấthiện,chatôicảcườiquansátcôtavàđưaranhữngnhậnxéttrắngtrợnvềvẻngoàicủacôta.Chatôidễdãinói:

“Con nhỏ có vẻ đẹp riêng của nó. Tốt lắm, đây cũng là chuyện lạtronggiađìnhta.Nócóbiếtnóitiếngnướctakhôngvậy?”

Tháiđộsuồngsãấykhiếnanhtôikhôngbằnglòng,vàanhtôiđápvắntắtrằngcôtađangtậpnóitiếngTrungHoa.Chatôicườihahảnóilớn:

“Cũngchẳngsao!Ngônngữ tìnhyêucónóibằng tiếngngoạiquốccũngvẫnêmáinhưthường,hàhàhà!”

Chatôicườinhiềuđếnnỗitấmthânbéotốtcủaôngrunglên.Côtachỉhiểuloángthoánglờilẽcủachatôithôi.Chatôitiếptụcnói

vớigiọngđùacợtnhưmọikhi,nhưngcôtalạiyêntâmvềtháiđộniềmnởcủachatôi,cònanhtôithìkhôngthểgiảithíchchocôtahiểurằngchatôicóýcoithườngcô.

Tôiđượcnghenóilạirằngchatôithườnghaygặpcôtavànóigiỡn

vớicô;cha tôicứnhìn lom lomvàomặtcô tavàdạychocônhững tiếngnhữngcâunóimới.Chatôigởibánhkẹoquachocôta,cólầnlạicònchocôcảmộtcâychanhlùntrồnglàmkiểngtrongmộtcáibìnhxanhnữa.Nhưnganhtôiluôncómặttrongnhữnglầngặpgỡnhưvậy.

Côtanhưmộtđứatrẻcon:côchẳnghiểugìcả.*

Hômquatôilạighévàotưthấtcủangườivợanhtôisaukhivàolạychàomẹtôinhânngàyhộiđầuxuân.Tôikhôngdámởlâuvớicôngoạikiềunọ,sợlàmmẹtôiphậtýcấmcửakhôngchotôivàotưthấtcủacôtanữa.

Tôihỏicôta:“Chịcóthấydễchịuhơnkhông?”Côtađáp:“Cũngtàmtạmnhưvậy.Dùsaocũngkhôngcógìtrầmtrọngthêm.

Tôichỉđượcgiápmặtbàmẹanhấycómộtlầnhômbàgọitôilêndângtràchobà.Trongđờitôi,tôichưahềphatràtheokiểuấylầnnào.Nhưngchaanhấygầnnhưngàynàocũngđếnđây”.

Tôinói:“Cứchịukhókiênnhẫnđi.Thếnào rồi cũngcóngàymẹ tôimềm

lòng”.Gươngmặt cô ta liền đanh lại. Cô ta nói với giọng trầm trầm tức

tưởi:“Nàotôicólàmgìnêntộiđâu.Yêunhaurồithànhhônvớinhauđâu

cóphải là tội tình gì?Cha của anh ấy là người bạn thân duynhất của tôitrongnhànày.Ôngtửtếvớitôimàtôiđangcầnđượcđốixửtửtế.Tôithấykhócóthểkéodàilâuhơnnữacuộcsốngcủatôitrongcáinhàtùnày”.

Côtalắcđầu,vẻmặtgiậndữsasầmxuống.“Đó,họlạiđứngkiakìa!Tôilàmónđồchơicủamấyngườiđànbà

đóđó.Thậttôichánnảnmuốnchếtđiđược,vìcứbịngườitanhìnsoimóinhưvậy.Tạisaohọcứxầmxì,rìnhrập,chỉtrỏtôi?”

Vừanóicôtavừahấtmặtchỉvềphíacửahìnhnguyệt.Mấybàthiếpvàtrênmườiconhầuđứngchùmnhumgầncửa.Họcóvẻnhưthathẩndạochơitrongsân,bậnănđậuphọngvàchiađậuphọngcholũtrẻcon,nhưngkỳthựchọlénnhìnvàtôingherõtiếnghọcườikhúckhíchvớinhau.Tôitrừngmắtnhìnhọ;họlàmbộnhưkhôngtrôngthấytôi.Cuốicùng,côngoạikiềunọkéotôivàoxahơntrongnhàvàđóngchặtcánhcửanganglại.Côgiậndữnói:

“Tôi không thể nào chịu nổi họ nữa.Tôi chẳnghiểu họ nói gì vớinhaunhưngtôibiếthọnóivềtôisuốtngày”.

Tôitrấnancôta:«Chịđừngđểýđếnhọlàmgì,họhoàntoànthấthọc».Nhưngcôtalắcđầu:

«Tôikhôngthểnàochịuđựngngàynàyquangàykhácnhưvậyđượcnữa».

Cô tacaumày, im lặng, làmnhưsuynghĩ lung lắm.Tôingồichờ.Látsau,vìkhôngcòngìđểnóivớinhaunữa,tôiđưamắtnhìnquanhphòng,tôiquansátítnhiềuthayđổicôtađemlạichocănphòng,chắchẳncóýđịnhlàmchonócóvẻTâyphương.Tôichỉthấykỳquáimàthôi.

Vàibứctranhmộcbảntreo trên tườngchẳngcânđốigìcả, lẫn lộnvớimấytấmảnhlồngkhungkính.Khithấytôinhìnnhưvậy,mặtcôtatươitỉnhlênvàcôtaniềmnởnói:

«Hìnhchamẹvàemgáitôiđó».Tôihỏi:«Chịkhôngcóanhemtraià?»Côtalắcđầu:«Chamẹ tôikhôngcóngười con trainàocả,nhưngđiềuđóchẳng

quantrọnggì.Chúngtôikhôngchỉtrọngvọngcontraimàthôi».Nghenóivậy,tôihơingạcnhiên,khônghiểutạisaolạinhưvậy.Tôi

đứngdậynhìnmấytấmảnh.Bứcthứnhấtlàảnhmộtônggiàrâutrắngngắn,cắt nhọn, đôimắt cũng giống nhưmắt cô ngoại kiều nọ, băn khoăn dướihàngmimắtdàynặng.Ôngcụsóiđầuvàmũito.

Côtaâuyếmnhìnảnhcha,nói:«Chatôidạyhọc...Chatôilàmgiáosưtạitrườngnơianhcôvàtôi

gặpnhaulầnđầutiên.Treoảnhchatôiởđâycóvẻlạlùngquá,cũnglạlùngnhưtôivậy.Nhưngảnhmẹtôi,tôimớisợkhôngdámnhìnlúcnày».

Côtađứngcaonghệubêntôinãygiờ.Côtaquaymặtđikhôngnhìnbứcảnhthứhaivàbướclạingồivàochỗcũ,cầmmảnhvải trắngtrênbàncắmcúimay.Tôichưathấycôtamayválầnnào.Côtachụpmộtcáinắpbằngkimkhí lênđầungón taykháchẳn cái đê chúng tôi thườngđeovàongóntaygiữakhikhâumay,vàcôtacầmcâykimmaynhưcầmdaogămvậy.Tôichẳngnóigìcả.Tôiquansátbứcảnhmẹcôta.Gươngmặtnhỏ,dịuhiền,nhưngmáitóctrắngbùmxùmquanhmặtlàmhỏngmấtvẻđẹp.Gươngmặtemgáicôtagiốnghệtmặtmẹ,tuytrẻhơnvàtươitỉnhhơn.Tôilễphépnói:

«Chắcchịmuốngặplạimẹchịlắm?»Côtalắcđầu,khiếntôingạcnhiên.«Không,tôicònkhôngdámviếtthưchomẹtôinữa».«Tạisaovậy?»«Vìtôisợnhữngđiềumẹtôiengạilạixảyrathật.Cóchếttôicũng

cắnrăngchịu,chứkhôngmuốnđểmẹtôithấytôiởđâyhiệngiờ,màmẹtôithìhiểutôiquánhiều,cóviếtcáchgìbàcũngđoánrađược.Từngàyvềsốngtạinhànày,tôikhôngviếtchomẹtôiláthưnàocả».

«Ởxa,từđấtnướctôimànhìnthìmọiviệctốtđẹplắm.Emgáitôi

cứchorằngkhôngcòncuộctìnhduyênnàođẹpchobằngnữa.Tôicũngvậy!Chaoôi!Côđâubiếtanhcômàđóngvaianhchàngsitìnhthìkhôngcònchêvàođâuđược.Anhcôcólốinóikhiếncholờilẽcủanhữngngườiđànôngkhácchánphèo!Anhcôbiếntìnhyêuthànhmộtsựkiệnhoàntoànmớilạ.Nhưngmẹtôivẫnsợ».

Tôingạcnhiênhỏi:«Sợcáigì?»«Sợtôiởnơiđấtkháchquêngườixaxôinhưvậymàrủitôilâmvào

cảnhkhổ,sợgiađìnhanhcôkhôngnhìnnhận...sợhỏngcảcuộcđời.Màtôicảmthấymẹtôinóiđúng.Làmnhưcómộtsợidâyvôhìnhcứsiếtchặtlấyngười tôi.Giam thân sau bốn phía tường cao này, tôi tưởng tượng ra baonhiêuchuyện...Tôikhônghiểunhữngngườikiahọnóigì.Tôikhônghiểuhọnghĩgì.Gươngmặthọchẳngđểlộragì.Đếnnỗithétrồitôicũngthấygươngmặtchồngtôigiốnghọnữa:giẹp,phẳng,khépkín,khôngbiểulộmộtýtìnhnào.

«Ngàycònsốngbênđấtnướctôi,anhcôcóvẻnhưhòađồnghẳnvớichúngtôi,duychỉcókháclàanhtacócáiduyêndángriêngmàtôichưahềbiết.Nhưngởđâycóthểnóianhcôlạichìmngậpvàotrongmộtthếgiớilạlùngcáchbiệthẳnvới tôi.Chaoôi!Tôikhôngbiết làmsaomàdiễntảhếtnỗi lòng tôiđược.Tôiquenvớisự thẳng thắn,vớiniềmvuicởimở,màởđâythìmọiviệcđềulàimlặng,cúilạyvàlenlénnhìnnhau.Tôibằnglòngđểchongườitatướcđoạttựdocủatôinếutôihiểuđượcthâmýbêntrong.Ngàytrước,lúccònởbênđấtnướctôi,tôicónóivớianhcôrằngtôisẽvìanhcômàbiếnthànhmộtphụnữTrungHoa.Bâygiờthìtôichịuthuarồi!Tôiđànhchịuthua!ĐếnmuônđờitôicũngvẫncứlàmộtphụnữMỹ».

Côtanóimộtthôimộthồinhưthế,khithìbằngtiếngmẹđẻ,khithìbằngtiếngnướctôi,côtacaumàylại,múamaytaychân,vẻmặtxaoxuyến.Tôikhôngngờcôtalạiphátbiểuđượcđếnthế,lờilẽcôtacứtuônranhưmạchnướcnguồnvậy.Tôilúngtúngquá,vìchưabaogiờmộtngườiđànbàlạibộcbạchnỗilòngvớitôinhưvậy.Mộtniềmthươnghạidânglêntronglòngtôi.

Trongkhi tôiđang lựa lờiđểnói thìanh tôi từphòngbênbướcra,làmnhưđãnghe rõhết câu chuyệngiữa chúng tôi.Làmnhưkhông trôngthấytôi,anhtôinắmlấybàntaycôtađangđặttrênmónđồmay,anhtôiquỳgốixuống,nghiêngđầunhìnvàomávàmắtcôta.Tôiđangphânvânkhôngbiếtnênởhaynênđithìanhtôinóinhỏ:

«Mary,Mary, tôi chưa hề nghe emnói như vậy bao giờ!Emnghingờtôithậtsao?Ngàycònởbênđấtnướcem,emđãnóivớitôirằngemsẽhòađồngvớinòigiốngcủatôi,sẽnhậpquốctịchcủatôi.Nếuchođếncuốinămnay,emnhắmkhôngthểlàmnhưvậyđược,chúngtasẽbỏđâymàđi,tôisẽxinnhậpquốc tịchMỹcủaem.Nếunhưvậycũngkhôngđượcnữa,

chúngtasẽđiđếnbấtcứnơinàokhác,nếucầnthìthànhlậpmộtđấtnướcmới,mộtgiốngnòimới,miễnlàtađượcsốngbênnhau.Emhãytinnơitôi!»

Anhtôinóinhưvậybằngtiếngmẹđẻđểdiễntảđượcrõrànghơn.NhưngsauđóanhtôinóicâugìvớicôtabằngtiếngAnhnêntôichẳnghiểugì cả.Cô ta cười và tôi thấy cô còn có thể vì anh tôimà chịu đựng thêmnhiềugiantruânnữa.Côtagụcđầudựavàovaianhtôi,haingườiimlặngômlấynhaunhưvậy.Tôimắccỡkhôngdámđứnglạilâuhơnnữađểphảichứngkiếnmộtsựtỏtìnhhớhênhnhưvậy.

Tôibướcnhẹrangoài,vàtôicảmthấythoảimáihơnkhirầymắnglũconhầuhồinãyđãnhìn trộmquahàngrào.Tấtnhiên tôikhông thểphiềntráchgìnhữngbàthiếpcủachatôi,nhưngtôicốýmắngbọnnôtỳtrướcmặtcácbà.Thậtracácbàthiếpấykhôngcóácýgì,họchỉtòmòtheolốisốngsượng củangười thất họcmà thôi.Bà thiếp thứnhất vừanhai nhemnhépmộtcáibánhvừanói:

«Kỳcụcvàkhácngườiquá,ngườitamớinhìnchứ!»Tôilậpnghiêm,đáp:«Côtacũnglàngười,cũngcócảmnghĩyhệtnhưmìnhvậy».Bàthiếpthứnhấtnhúnvaivàtiếptụcnhaibánh,chùitayvàoốngtay

áo.Tôigiậndỗibỏđi.Nhưngvềđếnnhà, tôichợthiểu rằng trong lúc

giậndữ,tôiđãkhôngchốnglạicôvợanhtôi,màlạicònbênhcôtanữa.

18

Chịơi!Bâygiờđiềungườitasợđãxảyđếnrồi.Côtađãmangthai.Côtađãnghimìnhmangthaitừtrênmộtchukỳkinhnguyệtnayrồi,nhưngvìmộtsựdèdặt theolốiTâyphương,côtachẳngnóigìcả,ngaynhưvớianhtôicũngvậy.Bâygiờ,ônganhtôivừabáotinchotôi.

Việcấykhônglàmchochúngtôivuithích,vàkhihaytinấymẹtôiđãbuồnđếnnằmliệtgiường.Mẹtôiđãsợviệcấyxảyđến,vàbâygiờđâykhinóxảyđến,cơ thểốmyếucủamẹ tôikhôngchịunổinữa.Mẹ tôi thathiếtmongmuốnđứaconđầulòngcủaanhtôiphảithuộcvềgiatộc.Sựviệcđãkhôngdiễntiếnnhưvậy,mẹtôichorằnganhtôiđãlàmcôngviệcvôích,vìrằngđứatrẻsinhrasẽkhôngbaogiờđượcmẹtôinhìnnhậnlàcháunộicả.

Tôiđếngặpmẹ.Bànằm im trêngiường.Bàhémắt ranhìn tôi rồinhắmlạingay.Tôingồiimgầnbênmẹmàchờ.Bỗngnhiênmặtmẹtôitáixámđinhưngườihấphốivàhơithởcủabànặngnhọc.

Tôi sợquá,vỗ taygọi conhầu.VúVươngbướcvào, taybưngcáidọc tẩuáphiệnvàngọnđèndầu.Mẹtôichụplấycáidọc tẩu, rítmộthơi.Cơnđaucủabàdịuxuống.

Nhưngtôivẫnkhôngyêntâm.Cơnđauchắcphảinổilênliềnliềnvìcáidọctẩuluônnhồisẵnthuốcphiệnvàngọnđèndầuluônluônđốtcháy.Khitôimởmiệngtoannói,mẹtôichặnlại:

«Khôngsaođâu.Đừnglàmphiềnmẹ».Mẹkhôngnóithêmmộtlờinàonữa.Saukhingồithêmmộtlátvới

bà, tôi đứng dậy bái biệt đi ra. Đi ngang dãy của nô tỳ, tôi hỏi thăm vúVương.Vúlắcđầu,nói:

«Bàchánhthấtngàynàocũnglêncơnđaunămmườilầnnhưvậy.Bàđãmắcbệnhtừnhiềunămnay.Trướcđâythỉnhthoảngmớilêncơnđaumộtlầnthôi,nhưngnhưtiểuthơđãbiết,bàkhôngchịunóiđếnbệnhtìnhcủabàbaogiờ.Mấylúcsaunày,bàgặpchuyệnbuồnnêncơnđauthườngxuấthiệnnhiềuhơn.Tôivẫnluôntúctrựcbênbà,tôithấyrõmỗilầnlêncơnđaulàmặtbàtáinhợtđi.Từtrướcđếnnaybàcòndựađượcvàomộtchúthyvọngmongmanh.Bâygiờthìbàsụmxuốngnhưmộtthâncâybịchặtđếnnhánhrễcuốicùng».

VúVươngvéntàáoxanhlênchùinướcmắtmàthởdài.Chaoôi!Tôidưbiếtmẹtôibámvíuvàoniềmhạnhphúcnàođểsống

rồi.Tôikhôngnóigìcả,vàkhivềđếnnhà, tôikhócmàthuật lạimọiviệcchochồngtôinghe.Tôinàinỉchàngcùngtôiđếnthămmẹtôi,nhưngchàngkhuyêntôinênchờ:

«Nếu ép buộcmẹ, hoặc làm trái ý mẹ, bệnh tình củamẹ sẽ nặng

thêm.Khicódịpthuậntiện,emthửnănnỉmẹchomộtysĩkhámbệnh.Đốivới một người lớn tuổi như mẹ, em không còn cách nào làm khác hơnđược».

Tôibiếtchàngluônluônnóiđúng,tuynhiêntôivẫnkhôngkhỏinghingạimộttaihọađangrìnhrập.

*Dườngnhưchatôihàilòngvềviệccôngoạikiềunọmangthai.Khi

haytin,chatôilalên:«Vậylàtalạisắpcómộtchúbéngoạikiềuchovuicửavuinhà.Ta

sẽđặttênchonólàthằngHềBé».Nghechatôinóivậy,anhtôigiậnlắm.Thậtraanhtôibắtđầuoán

ghétchatôi.Tôithấyrõnhưvậy.Vềphầncôngoạikiềunọ,cô tabỏhếtbuồnphiềncũ.Khi tôiđến

mừngcôta,côtahátmộtđiệuhátmanrợbênxứmình.Tôihỏinghĩabàihát.Hìnhnhưđólàbàihátrucon.Tôingạcnhiênsaođứatrẻngherunhưvậylạicóthểngủđược.Hìnhnhưcôngoạikiềunọđãquênnỗiđaubuồncôta từng thổ lộ với tôi hôm nào. Giờ đây sắp có con, anh tôi và cô ta lạithươngyêuquấnquýtnhauhơn.

Tôicũngtòmòchờxemmặtmũithằngbéngoạiquốcnọralàmsao.Chắcnókhôngđẹpnhưcáivẻđẹpcủathằngcontraitôi.Biếtđâuđứabélạichẳnglàcongáivớimáitócnâunâunhưmẹnó.Ôi!Tộinghiệpanhtôi!

Anhtôikhổlắm.Từngàybiếtsắpcócon,anhtôilạicàngmongmỏisớmhợpthứchóatìnhtrạngvợanh.Ngàynàoanhtôicũngnóixanóigầnvềviệcđóvớichatôi.Nhưngchatôimỉmcườinóiquachuyệnkhác.

Anhtôiđịnhrằngđếnngàygiỗsắptới,anhtôisẽnhờcácbậctrưởngthượngtronggiatộctềtựutrướcbànthờgiatiênđểchocontraianhđượchợpphápnhìnnhậnlàđứacontrưởngnamcủaanh.Nếulàđứacongáithìhiểnnhiênchẳngcòngìđểnóinữa.Nhưnglàmsaobiếtđượctươnglaisẽnhưthếnào.

*Đãquamộtthángrồi.Tuyếtphủđầynềnđấtngoàivườnhoavàđè

nặnglênrặngtretrướcngõ.Côvợanhtôingàycàngnặngnề.Cảmgiácđợichờbàngbạctrongnhàmẹtôi.Chờđợicáigì?Tôivẫnthườngtựhỏimỗingàynhưvậy.

Sángnaykhithứcdậy,tôitrôngthấyhàngcâyđensìtrụilá.Tôigiậtmình thức giấc như vừa qua một cơn mộng dữ. Tuy nhiên tôi nhớ rõ làkhônghềchiêmbaomộngmịgìcả.Cuộcsốngchúngtanằmgọntrongtaythầnthánhvàchúngtachỉbiếtcónỗisợmàthôi.

Tôitìmhiểuvìsaotôisợ.Phảichăngtôisợchocontraitôi?Nókhỏemạnhlắm,cứnhưconsưtửconvậythôi!Bâygiờnónóioangoangnhưmộtôngvuađiềukhiểnthếgiớivậy.Chỉcóchanómớidámcườitrừmàcãilời

nó.Còntôi,thôithìnólàmtôiđủtìnhđủtội,muốngìđượcnấyvànóbiếtrõnhưvậy.Cáigìnócũngbiết.Không,khôngdínhdấpgìđếncontôicả.

Nhưng có suy nghĩ biện giải cho lắm cũng chỉ hoài công, tôi vẫnkhôngsaohếtloâuđược,linhtínhvẫnbáohiệucóchuyệnkhôngmayxảyđến.Tôinghĩđếnsựquởphạtcủathầnthánh.Cóthểlàthầnthánhmuốnámhạicontraitôi.Từcáihômchồngtôiliệngkhoentaiđi,tôivẫnkhôngyênlòng.

Chồngtôicười,tinchắccontôikhỏemạnhtừđầuđếnchân.Saomànóănnhiềuthế.Nókhôngthèmbúvútôinữa,nóăncơmngàybalần.Tôicai sữachonó rồi.Nó lớnđại rồi.Không,con tôimạnhkhỏenhưvậy thìkhôngviệcgìđâu.

Mẹtôiyếudầnđi.Tôi tiếcsaochatôi lạibỏđixa.Khianhtôibắtđầuquấyrầyôngvềchuyệncôvợcủaanhtôi,chatôiliềnnạicớcôngviệcởThiênTânvàôngvắngnhà từnhiều thángnayrồi.Nhưnggiờđây taihọarình rập gia đình, ông phải về.Dầu cho xưa nay ông chỉ biết đến thú vuiriêngmìnhthôi,chatôivẫncònnhớônglàtrưởngtộc.

Tuynhiêntôikhôngdámviếtthưchochatôi,vìtôichỉlàphậnđànbàlosợvẩnvơtheolốinhinữthườngtình.Biếtđâuchẳngcóchuyệngìxảyracảthìsao?Nhưngnếuquảnhưvậy,tạisaocáicảmgiácđợichờcứbàngbạctiếpnốitừngàynàyquangàykhác?

Tôi lén đốt nhang khấn vái trước bàn thờ BàQuanÂm, vì tôi sợchồngtôicười.Nhữnglúckhôngcónguycơnàohămdọamàkhôngtinthầnthánhthìđượclắmrồiđó,nhưngđếnlúcgặpchuyệnbuồnphiềnđènặnglêntâmtưmình,mìnhmớibiếthướngvềđâuđây?Tôiđãkhấnváicầunguyệntrước tượngBà trước khi sanh thằng con trai tôi, và tượngBà đã cho tôiđượcmãnnguyện.

HômnaylàngàymùngmộtthángChạp,mẹtôinằmliệtgiườngvàtôi bắt đầu lo sợmẹ sẽ không qua khỏi được nữa. Tôi không ngớt nài nỉngườichogọiysĩ,rốtcuộcmẹtôibằnglòngnhưngtheotôinghĩbàbằnglòng như vậy để khỏi bị tôi quấy rầy mãi mà thôi. Bà đã nhờ ông thầyChang,vịdanhyvàcũnglànhàtửvi,đếnbắtmạchhốtthuốcchobà.Mẹtôibiếuôngtabốnmươilượngbạcvàôngtahứasẽchữahếtbệnhchomẹtôi.Tôiyêntâmvìaicũngbiếtôngtalàmộtdanhy.

Nhưngtôichẳngbiếtchừngnàomẹtôisẽhếtbệnh.Mẹtôicứhútáphiện liên tiếp để làm giảm cơn đau các bộ phận chính yếu trong cơ thểkhiếnbàkhôngnóiđượcnữa.Mặtmẹtôivàngúavàlàndakhômỏngnhưgiấybọclấyxương.

Tôiđãnàinỉmẹchochồngtôiđếnkhámbệnhđểthửchạychữabằngthuốctâyxemsao.Mẹtôinóithềuthàorằngmẹđãquathờisontrẻrồi,bâygiờ là lúc tuổigià,mẹkhông thểnàochịunổi thuốc thangcủabọnmanriđược.Vềphầnchồngtôi,chồngtôilắcđầukhitôinóiđếnbệnhtìnhcủamẹ

tôi.Thấyrõlàchàngchorằngmẹtôichẳngcònsốngđượcbaolâunữa.Ôi!Mẹơi!Mẹơi!Anh trai tôi suốt ngày chẳngnói tiếng nào, cứ ngồi lì trong phòng

riêng,mắtđămđămgaygắt.Hếttrầmngâm,anhlạiâuyếmvợ.Haingườisốngmộtcuộcsốngriêng,trongmộtthếgiớiriêngvớiđứaconsắpchàođời.

Anhtraitôiđãsaingườinhàchebítcửahìnhnguyệtbằngmộttấmphêntre,đểchomấyngườiđànbàởkhôngkhôngcònnhìntrộmnữa.

Khitôinóivớianhtôivềmẹ,anhchẳngthèmnghe.Anhchỉlặpđilặplạinhưđứatrẻconcứngđầu:

«Tôioánmẹkhôngbaogiờnguôiđược!...»Đâylàlầnđầutiêntrongđời,anhkhôngđượclàmtheoýanh,nên

anhtôiquioánmẹ.Nhiềutuầnlễliêntiếpanhtôikhôngquathămmẹ.Nhưnghômqua,

cuốicùngcũngxúcđộngvìnỗisợvànhữnglờinàinỉcủatôi,anhtôiđitheotôivàđứngbêngiườngmẹ.Anhlìlợmđứngtrơrađó,khôngchàolạymẹ.Anhtôinhìnmẹ.Mẹmởmắtranhìntrừngtrừngvàoanhtôi,khôngnóimộtlờinào.

Dùsao,khichúngtôicùngrangoài, tôihiểurằngnhìn thấygươngmặtđauốmcủamẹ,anhtôicũngxaoxuyếntronglòng.Nhưnganhkhôngnóigì hết, dù lànóivới tôi.Anh tôi ngờmẹnằm lì trongphòngvì đã cóquyếtđịnhcayđắngnàođóchốnglạianh.Bâygiờanhtôihiểumẹđaunặnggầnchết.VúVươngnóilạivớitôirằngkểtừhômấy,ngàynàoanhtôicũngquabưnghaitaydângtràlênchomẹ,nhưngvẫnkhôngnóimộtlờinào.

Cókhimẹtôithềuthàonóicámơn,nhưngcâuchuyệngiữaanhtôivàmẹkhônghềvượtngoàimấylờilẽđó,kểtừkhimẹbiếtngườivợanhtôiđãmangthai.

Anhtôicógởithưchochatôi.Ngàymaichatôivềtới.Mẹtôikhôngmởmiệngnóimộtlờinàotừnhiềungàynayrồi.Bàcứngủ

libì.ÔngthầythuốctênChangnhúnvai,giơtaylênnói:«TrờiđãđịnhphảichếtthìlàmsaotôicưỡnglạiýTrờiđược?»Ôngtalấytiền,buôngtayáoxuốngvàbỏđi.Saukhiôngtabỏđirồi,tôichạyvềnhànănnỉchồngtôiđếnthăm

bệnhchomẹtôi.Mẹtôikhôngcònbiếtgìxảyraởchungquanhnữanênsẽkhôngbiếtcóchồngtôiđến.Thoạttiênchồngtôitừchối,nhưngthấytôilosợquá,chồngtôiđànhmiễncưỡngtheotôiđếnđứngtrướcgiườngmẹtôi,nhìnmẹtôilầnđầutiên.

Chưabaogiờtôithấychàngxúcđộngđếnnhưvậy.Chàngnhìnmẹtôi rất lâu, đoạn run toàn thânvàvội vàng chạy ra ngoài.Tôi nghĩ hay làchồngtôikhóchịuởtrongmình,nhưngkhitôihỏi,chàngnói:

«Trễrồi...trễquámấtrồi»Nóirồi,chồngtôiquaylạinhìntôivàđộtnhiênlalên:

«Emgiốngmẹquánênanhcứngỡemnằmchếtởđó».Haivợchồngtôikhócròng.Ngàynàotôicũngđichùa.Từkhisanhthằngcontôi,tôiítđichùa

lắm.Tôiđãcócontrairồi,khôngcòngìphảicầuxinthầnthánhnữa.Ghentứcvớihạnhphúccủa tôi, thần thánh trừngphạt tôibằngcáchhànhtộibàmẹthânyêucủatôi.TôiđếnđứngtrướcbànthờôngThọ,dângthịtvàrượulên.Tôihứacúngvàongôiđềnmộttrămđồngbạcbằngtiềnđồng,nếumẹtôikhỏibệnh.

Nhưngtôikhôngnhậnđượcmộtcâutrảlờinàocủaôngthầncả.Vịthầncứđứngim,sautấmmànche.Tôicũngkhôngbiếtvịthầncónhậnlễvậtcủatôikhôngnữa.

Sautấmmànche,cácvịthầnthánhâmmưutrênmạngsốngcủamọingườichúngtôi.

*Ối!Chịơi!Thầnthánhđãratayrồi,đãchochúngtôithấysựđộcác

củahọrồi.Chịhãynhìnxem,tôimặcáosôđâynày!Chịnhìnthằngcontraitôi xem,nómặc áovải tang trắng!Để tangmẹ tôi đó!Ôi!Mẹơi,mẹơi!Không,chịcứđểtôikhócđi.Bâygiờtôicầnphảikhóc,vìmẹtôichếtrồi!

Chỉ có một mình tôi bên mẹ tôi giữa đêm hôm ấy. Mẹ tôi nằmnguyênmộtchỗtừmườingàynay,bấtđộngnhưcụcđồngcụcsắtvậy.Mẹtôikhôngnóimộtlờinào,cũngchẳngănmiếngnào.Hồnmẹtôiđãlìakhỏixácrồi,duychỉcótráitimcứngrắncủabàcòntiếptụcđậpchođếnkhikiệtsứcmớithôi.

Mộttiếngđồnghồtrướckhihừngđông,tôinhậnthấycósựthayđổinơimẹtôi.Tôivỗtaygọiconhầu,sainóquatìmanhtôi.Anhtôichựcsẵnởphòngngoài.Khibướcvào,anhtôiliếcnhìnvàlongạinói:

«Hấphốirồi!Mờichavàongay».AnhtôiradấuchovúVươngđanglaunướcmắtởgầngiường.Vú

Vươngrangoàiđigọichatôi.Anhemtôiđứngchờ,mếumáovàlosợ.Bỗngnhiênmẹtôitỉnhlại.Bànghiêngđầunhìnchúngtôi.Bàchậm

chạpgiơcánhtaylên,chẳngkhácgìtaybàphảigiơmộtvậtgìnặnglắm,vàbàthởdàihailần.Đoạncánhtaybàhạxuống,vàbàtrúthơithởcuốicùngcũngimlặngnhưbàđãcâmnínsuốtmộtđời.

Cha tôi bướcvào, cònđangngâyngủ, tấmáokhoácvội lênmình.Chúngtôichochatôibiếtmẹtôiđãtừtrầnrồi.Chatôihốthoảngđứngnhìnxácmẹtôi.Thậtrachatôivẫnsợmẹtôi.Đoạnchatôiòakhócnhưtrẻconvàlalớnlên:

«Hiềnthêơi,hiềnthê!»Anh tôi dìu cha tôi ra ngoài, trấn an người và bảo vúVương đem

rượulạichochatôiuốngchokhỏe.

Thếlàchỉcònlạimìnhtôitrướcxácmẹ.Tôicúiđầubêngươngmặtbấtđộngcứngdầnlại.Khôngaihiểumẹtôibằngtôi.Tôinứcnở.Đoạntôikéotấmmàncửakínlại,trảmẹtôivềvớinỗicôđơnđãtheođuổisuốtcuộcđờimẹtôi.

Mẹơimẹ!Mẹơi!*

Chúngtôirảidầuthơmhảiđườnglênxácmẹtôi,quấnchặtxácmẹtôitrongnhiềulớplụavàngrồiđặtmẹtôivàomộttronghaicáiquantàilớn.Haiquantàinàylàmbằnghaithâncâydươnglớntừnhiềunămnayrồi,saungàyôngnộibànội tôiquađời,dànhriêngchochamẹtôi.Haiviênngọcthạchđượcđặtlênđôimắttừnaynhắmchặtcủamẹtôi.

Cỗquantàiđượcniềngchặt lại.Chúngtôimờithầyđịalýtới,nhờthầyxemngàylàmlễtốngtáng.Thầylậtsáchraxemrồichobiếtđámtangcửhànhvàongàymùngsáuthángsáusangnăm.

Mẹ tôi yên nghỉ trong chùa trong cảnh tịch mịch nơi cửa thiền.Khôngmộttiếngđộngnàođếnquấyphágiấcngủngànthucủangườinữa;chỉcòntiếngtụngniệmsớmtốicủacácôngsưvàtiếngchuôngchùangânngatrongđêmtối.

Tôikhôngsaoquênđượcmẹtôi.

19

Đãbốn tuần trăng rồi chúngmìnhchưagặpnhau,phảikhôngchị?Tôiđộivànhkhăntrắngtrênđầuđểtangmẹtôi.Tôivẫntiếptụcsốnglâylất,nhưngtôikhôngcònlàtôingàytrướcnữa.Tôiđãmấthẳnngườimẹruộtthịtcủatôi,nguồnsinhlựcđãtạonênhìnhhàitôi,sinhratôilàmngười.Đaukhổnàylàmsaonguôiđiđược.

Tuynhiên, tôicũngsuynghĩvềcáichếtcủamẹtôi.Trờiđãkhôngchomẹtôithựchiệnđượcýnguyệncủabà,phảichăngđólàTrờiđãrủlòngthươngmẹtôinêngiảithoátmẹtôirakhỏimộtthếgiớiđãđổithaymàmẹtôikhôngthểnàohiểunổi.Sốngthêmchinữaởthờibuổinàyđểchỉchuốclấyđaulòng?Làmsaomẹtôichịuđựngnổinhữngsựviệcxảyra,nếunhưmẹtôicònsống.Đểtôikểhếtchịnghe.

Linhcữumẹtôichưarakhỏicổngnhàlàmấybàthiếpđãbắtđầucãicọnhauxemaiđược thayvàongôivị củamẹ tôi tronggiađình.Ai cũngmuốnđượcthaythếmẹtôilàmchánhthất,cũngmuốnmặcquầnáođỏxưanayhọthèmkhát,vìhàngthứthiếpkhôngđượcphépănmặcnhưvậy.Họcũngmongướcsaunàykhichếtđi,quantàicủahọcũngđượcrướcđibằnglốicổngchánh,vìtheotụclệ,quantàicủahàngthứthiếpchỉđượcdichuyểnquacửanhỏbênhôngnhàmàthôi.

Cácbà thiếpđềurasứcchưngdiệnđểhyvọngđượccha tôichúýđến.NgoạitrừnàngLãMai.

Suốtbaonhiêuthángrònglúcấy,nàngsốngtạiquênhà.Lúcmẹtôinằmxuống,chúngtôibậnlobuồnnênquênmấtkhôngbáotinchonànghaykịpthời.Chỉmườingàysaunàngmớinhậnđượcvàichữbáotindongườiquảngiacủacha tôibáochobiết.Vâng, từngàycha tôingỏýmuốnrướcthêmmột bà thiếp nữa về nhà, nàng LãMai đã bồng con ra ở riêngmộtmình.Thậtraýđịnhcủachatôikhôngthànhvìgiađìnhngườiđànbànọđòisốtiềnchuộccaoquá,chatôikhôngbằnglòng.NhưngLãMaivẫnhậnchatôivềviệckhôngđượccha tôi sủngáinhư trướcnữavàbiết rằngcha tôikhôngthíchchốnđồngquênơimẹconnàngnươngnáu,nàngbiếtchắcchatôisẽkhônglặnlộivềquêtìmnàng.

Nhưngkhihaytinmẹtôichết,nàngliềnđithẳngđếnchùa,nơiđặtlinhcữumẹtôichờngàyhạhuyệt.Nàngômlấylinhcữumẹtôimàkhócâmthầmsuốtbangàychẳngănuốnggìcả.KhiđượcvúVươngchohay,tôiliềnđếngặpLãMai,đỡnàngdậyvàđưanàngvềnhà.

Nàng thayđổinhiềuquá.Nụcườivàvẻ linhhoạt củanàngkhôngcònnữa,vànàngcũngchẳngănmặclụalàsặcsỡnữa.Nàngkhôngthoasonnênmôinàngcóvẻthẫmtrêngươngmặtxanhxaocủanàng.Nhưngcáivẻkhinhkhỉnhcủanàngvẫncònvàkhibiếtviệccácbàthiếptranhgiànhnhau,

nàngđãtrềmôikhinhthị.Trongtấtcảcácbàthiếp,chỉcónànglàngườiduynhấtkhôngthèm

muốnthaythếngôivịbàchánhthấtmẹtôiđểlại.Nàngtránhmọilờilẽxagầnliênquanđếnchatôi.Ngheđâunàngcó

nóirằngnếuchatôicòntoanmonmenđếngầnnàng,nàngsẽtựtử.Nơiconngườinàng,tìnhyêuđãbiếnthànhhậnthùrồi.Nàngchẳngđểýgìkhitôinóichuyệnvớinàngvềcôngoạikiềunọ

vàgầnnhưkhôngmuốnnghetôinóinữa.Khitôi trởlạicâuchuyện,nànglạnhlùngđáp:

«Cólàmgìđinữacũngvậythôi.Chanàoconnấy,chakhôngtrungthànhthìconcũngvậy.Hiệngiờđâycậutađangsimê.Tôibiếtrõcáiđómà.Nhưnghãychờđếnkhiđứaconđượcsanhra rồi,nhansắcngườimẹphaitànđirồinhưcuốnsáchbịlộtmấttờbìaởngoài,thìchodầutrangsáchbêntrongcónóiđếntoànchuyệnyêuđươngmặnnồng,cậutacũngchẳngthèmđọcđâu».

Sau đó, nàng giữ thái độ dửng dưng. Suốt bốn ngày ở tại nhà tôi,nàng không nói gì thêmđến cha tôi nữa.Thú vui sống và thú yêu đươngngàytrướcđãchếthẳntrongconngườinàng.Duychỉnỗioánhờnlàsốngmãi,mộtnỗioánhờntriềnmiênđốivớimọingườimọiviệc,nhưngkhônggaygắt;thứoánhậnlạnhlùng,khônglýgiảiđượcnhưngđầynọcđộc,nhưnỗioánhậncủaloàirắnvậy.

Saukhinàngđirồi,tôithuậtchuyệnlạichochồngtôinghe.Tôiđặttaytôivàobàntaychồng.Chồngtôinắmlấytaytôihồilâu,cuốicùngchàngbảo:

«Cô ta là người đàn bà bị khinh miệt. Thói tục cũ kỹ của ta coithườngphụnữ.Côtakhôngthuộchạngđànbàchấpnhậncáilốiyêuđươngqua đường của đàn ông nên cô ta không chịu nổi bị đối xửmột cách rẻrúng».

Ghêgớmthaylàtìnhyêukhinókhôngđượctươilànhvàthôngsuốtlưuchuyểntừmộtcontimnàysangmộtcontimkhác!

Hếtthờihạnđểtangmẹtôi,nàngLãMailạitrởvềquênhà.*

Ngườivợcủaanhtôichưađượcchánhthứcnhìnnhậnthìkhôngthểcóquyếtđịnhdứtkhoátnàovềmấybàthiếpcủachatôiđược,vìnếuđượcchánhthứcnhìnnhận,côtađươngnhiênthaythếngôivịchánhthấtcủamẹtôivớitưcáchlànàngdâucảtrongnhà.TìnhhìnhlạicòngaygắtthêmkhinhàhọLýcócongáiđãhứahônvớianhtôitừlâurồi,cứngàymộtngàyhaichongườimaimốiquathúchốicửhànhđámcưới.

Tấtnhiênanhtôichẳngnóigìvềviệcđóchocôngoạikiềunọbiếtcả,nhưngtôibiếtviệcấyvàtôihiểutạisaoanhtôicàngngàycàngtỏvẻloâubứt rứtkhinhữngchuyệnrắcrốicứvâychặt lấyanh.Cha tôi tiếpmấy

ôngbàmai,vàmặcchoanhtôicốýtránhmặthọ,chatôivẫnthuậtlạihếtnhữnglờilẽhọnói,tuychatôivẫnlàmravẻvôtưlựvàgiễucợt.

Từkhimẹtôiquađời,anhtôivàcôngoạikiềunọlạiyêunhauthathiếthơn,thànhranóichuyệncướivợvớianhcũngchẳngkhácgìthọclưỡidaovàoruộtanhvậy.Dùcôngoạikiềunọkhôngyêumếnmẹtôi,nhưngkhianhtôitựtráchmìnhđãđốixửgaygắtvớimẹvàlàmgiảmtuổithọcủamẹ,côtavẫnâuyếmngồinghe.

Côtangồinghenỗiânhậncủaanhtôi,đoạnhướngýnghĩanhtôivềđứa con sắp ra đời và về tương lai.Cô ta thếmàkhônngoan.Một ngườithiểncậnsẽbựcbộivềnhữnglờithantráchnhưthếcủaanhtôi,nhưngkhianhtôinhắclạicácnếttốtcủamẹtôithuởsanhtiền,nàngvẫntánthưởngvàkhéoléokhôngđảđộnggìđếntháiđộmẹtôinóivớicôta.Côtacònkhenmẹtôilàngườicươngquyếtmặcdầusựcươngquyếtấynhằmchốnglạicôta.Thanthởvớivợnhưthế,anhtôicũngvơibuồn,đểcholòngthanhthảnđónnhậnnguồnyêuđươngmới.

Hai người sống với nhau biệt lập trong tư thất, xa hẳn bên ngoài.Trongmộtthờigian,tôikhônggặphọ.Cũngchẳngkhácgìnhưhọsốngtạimộtmiềnđấtxaxôinàođókhônghềcóailuitớivậy.Khitôiđếnthăm,haingườivẫnđóntiếptôiniềmnở,nhưngliềnsauđóhọnghiễmnhiênquênhẳntôi đi.Mắt họ len lénnhìnnhau, tự tìnhvới nhau trongkhimiệnghọnóichuyệnvớinhau.Xanhaumộtchút,dùchỉlàphòngtrongphòngngoàimàthôi, họ cũng tựnhiên tìmđếngầnbênnhau, khôngở sát bênnhau là họkhôngyêntâm.

Theotôinghĩthìchínhtrongthờigiantìnhyêucủahaingườinởrộthêmlầnnữanày,anhtôimớihiểurõconđườngphảitheo.Anhtôihơibìnhthảnlại,vàvìđãquyếttheovợanhđếncùng,dùcóphảitừbỏhếttấtcả,nêncáivẻxaoxuyếnbênngoàicủaanhcũnggiảmđi.

Thấyvợchồngônganhtôiquấnquýtnhaunhưvậy,tôingạcnhiênnhậnramìnhlạicócảmtìnhnhiềuvớihaingười.Nếulàtrướckhitôichưalấychồngmàthấycáicảnhâuyếmnhaulộliễunhưgiữađôivợchồngnày,hẳnlàtôiđãlấylàmbấtbình.Vìthiếuthôngcảm,hẳntôiđãchonhưvậylàthiếuđứngđắn,chỉphùhợpvớihàngthứthiếpvàgianômàthôi.

Chịđãthấytôithayđổighêchưa,vàchồngtôiđãtậpchotôithayđổiđếnnhưvậyđó!Thậttìnhtrướckhilấychồng,tôichẳngbiếtgìcả.

Trongkhi chờđợi tương lai, anh tôi và cô ngoại kiều nọ sốngvớinhaunhưvậyđó.

Tuynhiên, anh tôi vẫn chưa hoàn toàn hài lòng.Côngoại kiều nọsốngtronghạnhphúcvàkhôngcònmuốnkhépmìnhvàogiađìnhônganhtôinữa.

Dù thươngyêuchồng,nàngvẫncảm thấy thoátđượccảnh tôiđòi.Mangđứacontrongbụng,côtacởibỏhếtmọiloâu.Côtachỉnghĩđếnanh

tôi,đếnchínhmình,đếnđứacon.Thấynóđạptrongbụng,côtacườinói:«Chínhthằngbénàysẽdạychotôiđủđiều.Nósẽdạychotôihòa

mìnhhẳnvàoxứsởchồngtôi,vàonòigiốngchồngtôi.Nósẽchotôithấychanónhưthếnàotừkhimớichàođờichođếnkhitrưởngthành.Giờđâytôikhôngbaogiờcôđộcnữa».

Côtanóivớichồng:«Bây giờ gia đình anh có chấp nhận tôi hay không cũng vậy thôi.

Huyếtthốngcủaanhđãluânlưutrongngườitôirồi:tôisẽhạsanhmộtđứacontraithuộcvềanh,thuộcvềdântộcanh».

Nhưnganhtôikhônghàilòngvớicáiđạolýấynữa.Anhcảmthươngvợanhđãnóiđượcnhưvậy,nhưnganhtôivẫngiậnchatôi.Anhbảotôi:

«Tôivớivợ tôicó thể táchrasốngmộtmìnhsuốtđờiđượcrồiđó.Nhưngliệuchúngtôicóquyềnlàmchothằngcontôimấtquyềnthừahưởnggiatàinhàmìnhchăng?»

Tôikhôngbiếttrảlờianhtôirasaochođúngcả.Đãđếnlúcngườivợanhtôikhaihoanởnhụyrồi,chưabiếtgiờnào.

Anhtôihộikiếnvớichatôithêmmộtlầnnữavàxinchanhìnnhậnngườivợanhtôilàmnàngdâuchánhthức.Tôixinthuậtlạichịnghenhữngđiềuanhtôinóilạivớitôi.

Anhtôiđãtựtrấnanmìnhkhiđivậnđộngvớichatôi.Anhnhớlạitháiđộcởimởcủangườivớicôtangàytrước.Mặcdầulúcấyanhtôithấyhànhđộngvàlờilẽcủachamìnhkhôngđượclịchsự,nhưngcóthểlàngườikhôngđếnnỗighétbỏcôta.Anhtôicúiđầutrướcchatôi,nói:

«Bâygiờmẹconđãrađivềnơisuốivàngrồi,xinchachođứaconbấtxứngnàyđượcthưavàilờicùngcha».

Lúcấychatôiđangngồiuốngrượu.Chatôimỉmcườicầmcáinhạobằngbạclên,rótthêmvàocáilynhỏbằngngọccầmtrongtay.Thỉnhthoảngchatôi lạinhắphớprượu,nhưngôngvẫnkhôngnóigì.Anhtôimạnhdạnthưatiếp:

«Đóahoatầmthườngcủamộtnướcngoàimongđượccủngcốđịavịtrongnhàta.TheotụclệphươngTây,chúngconđãthànhvợthànhchồngđúngtheoluậtđịnhrồi,vàđồngbàocủanàngnhậnnànglàngườivợlớncủaconrồi.Bâygiờvợconcũngmuốnđượcgiađìnhtanhìnnhậnchonhưvậy.Vảchăngvợconđãgầnngàykhaihoanởnhụyrồi».

«Mẹconđãthấtlộcgiữabaoniềmthươngtiếccủagiađìnhta.Điềucầnthiếtbâygiờlàphảiđặtngườivợlớncủaconlênngôichánhthấtđúngtheo lễ tục.Đóahoangoạiquốc thiết thamongmuốnđược thànhdâuconnhà ta,đượccóchungcội rễvớichúng ta,cũngnhưnhánhmận trướckhiđơmhoakếttráiphảiđượcghépvàomộtthâncâynuôidưỡng.NàngmuốnconcáinàngsanhralàthuộcnòigiốngTrungQuốc.Naychỉcònđượcchachấpnhậnchonàng làmnàngdâu lớn tronggia tộcnữa làxong.Nànghy

vọngđượccharủlòngthươngmànhậncho,vìtrướcđâynàngđãđượcchabannhiềuânsủngrồi».

Chatôitiếptụcimlặngvàcười.Ôngrótthêmrượuvàlạiđưachénngọclênmôi,đoạnôngnói:

«Đóahoangoạiquốcấyđẹp.Đôimắtnórạngrỡnhưhaihộtngọc.Danótrắngnhưhạnhnhân.Cảnhàaithấynócũngtứccười.Chamừngnósắpsanhchoconmộtmụncon».

Chatôiuốngthêmhớprượu,ngọtngàonóitiếp:«Ngồixuốngđikẻomỏichân».Chatôimởngănkéobànlấyramộtchénkhácvàchỉghếchoanhtôi

ngồi.Chatôirótđầychénrượumớilấyra,nhưnganhtôitừchối,vẫnđứngim.Chatôinóitiếp:

«Ủa!Conkhôngthíchuốngrượuà?»Ông cười, uống thêm rượu rồi đưa tay chùi miệng, đoạn lại cười.

Cuốicùngthấyanhtôicứđứngđóchờ,ôngnói:«Cònvềlờithỉnhcầucủacon,chasẽsuynghĩlạisau.Chađangbận

lắm. Lại nữa,mẹ con chết đi, cha buồn lắm, không định tâm vào việc gìđược cả.Buồn phiền quá, chamuốn đau rồi.Chiều nay cha lên đường điThượngHảichokhuâykhỏatâmtrí.Chacólờimừngchoconnhỏgầnngày.Mong cho nó sanh đứa con trai như bông sen vậy. Thôi, cho con lui rangoài».

Chatôivẫntươicườiđứngdậyquaphòngbênvàkéokín tấmrèmlại.

Khi kể lại câu chuyện, anh tôi nói đến chamình như người dưngnướclã,vìanhtôioángiậnchaghêlắm.Ngaytừthờithơấu,chúngtôiđãhọctrongcổthưrằngphậnlàmconkhôngđượcthươngyêuvợhơnthươngyêuchamẹ.Làmkhácđilàphạmtộibấthiếuđốivớigiatiênvàthầnthánh.Nhưngcontimvốnyếuđuối,làmsaocưỡnglạiđượcmãnhlựccủatìnhyêu?Dùmuốndùkhông,tìnhyêucũngtrànngậplòngngười.Cácbậcthánhhiềnngàyxưa đọc nhiều hiểu rộng nhưvậy sao lại khôngbiết chuyện ấy?Tôikhôngthểtráchgìanhtôiđược.

*Cóđiềulạlàtronghaingười,côngoạikiềunọlạiđaukhổhơnhết.

Sựchốngđốicủamẹtôikhônglàmchocôtađaukhổbằng.Côtatuyệtvọngvìtháiđộdửngdưngcủachatôi.Thoạttiên,côtagiậndữvànóiđếnchatôivớigiọnglạnhlùng.Khiđượcbiếtcâuchuyệngiữachavàanhtôi,côtanói:

«Vậy tháiđộniềmnở trướckiacủachaanh làgiảdốisao?Tôicứtưởngchaanhthật lòngcócảmtìnhvới tôi.Chaanhnóivậylànghĩalàmsao?Ối!Chaanhlạitầmthườngđếnvậysao?»

Tôibấtbìnhkhingheđược lờixétđoánvềcha tôinhưvậy,và tôinhìnanhtôi,chờxemanhxửsựvớivợrasao.Nhưnganhtôi imlặngcúi

đầuxuống,khiếntôikhôngtrôngthấyrõmặtanh.Côtangướcmặtnhìnanhtôibằngđôimắtđượmvẻsợhãi, rồiđộtnhiêncô takhócnứcnởvàchạyđếnbênanhtôimàla:

«Tađikhỏinơihắcámnàyđi,anhơi!»Tôingạcnhiênvềnỗixúcđộngđộtngộtcủacôta,vìtrướcđógiọng

cônóiravẫnlạnhlùng,thảnnhiên.Nhưnganhtôidangtayraômlấycôtamàdỗdành.Tôibỏđi,lòngbuồnrườirượikhôngbiếttươnglaisẽrasao.

20

Chatôiđãquyếtđịnh!Quyếtđịnhđaulòngnhưngbiếtđượccònhơnlàphảisốngvớiniềmhyvọnggiảtạo.

Hômquacha tôi nhờôngchúhọ tronggia tộcđến loanbáoquyếtđịnhchoanhtôibiết.Saukhiuốngtrà,nghỉmáttrongphòngkhách,ôngchútôinóivớianhtôi:

“Chacủacháutrảlờidứtkhoátcholờithỉnhnguyệncủacháu,vàtấtcảhọhàngtronggiatộctừlớnđếnnhỏđềuđồngývớichacháu.Chacháunóinhưsau:

Khôngthểnhậncôngoạikiềunọvàotronggiatộcđược.Dòngmáuluânlưutrongngườicôtakhôngthểnàohòahợpđượcvớihuyếtthốnggiatộcta.Nềnđạolýcôtahấpthụkháchẳnnềnđạolýcủata.ConcáicôtađẻrakhôngthểlàconcháunhàHánđược.Haibadòngmáuphatrộnvàovớinhauthìkhôngcòntinhkhiếtnữa,khôngtạođượcnòigiốngquảcảm.

“Hơnnữa,contraicôtađẻrakhôngthểchấpnhậnvàotronggiatộcđược.Chỉcóhuyết thốngtinhkhiếtkhôngphatrộncủatiềnnhânluânlưutronghuyếtquảnmớiđượcthừanhậnmàthôi.

“Chacủacháu làngườihàophóng.Chacháucógởichocháumộtngànđồngbạcđây.Khinàođứabéđượcsanhrarồi,cháulấytiềnđóthưởngchomẹnó làm lộphí trởvềquêhươngbảnquán.Cháuvà cô ta cũngđãhưởngnhiềuthúvuibênnhaurồi.Bâygiờlà lúccháuphải trởvềvớibổnphận.Cháunênnghetheolờirăndạy.Cháunênthànhhônvớingườicongáiđãđượcchọnsẵnchocháu.CôcongáinhàhọLýđãphảichờđợilâurồi,vậymàgiađìnhbênấyvẫnkiênnhẫn,họbảohọchờchođếnkhicơnsaymêcủacháuquađisẽlàmđámcướicũngđược.Cảtỉnhbiếtrõchuyệnnàynênhọxầmxìđàmtiếuchẳngtốtđẹpgìchogiatộcchúngta.NhưngcôcongáinhàhọLýkhôngbằnglòngchờđợilâuhơnnữa;côtađòiđượchànhxửcáiquyềncủacô ta.Chonênđámcướikhôngthể trìhoãnđượcnữa.Thờithanhxuânnàocókéodài, concáiđược thainghénvà sanhđẻ trong thờithanhxuâncủachamẹmớilànhữngđứacontốtlànhhơn”.

Nóiđếnđây,ôngchúhọchìamộttúibạcnặngra.Anh tôi cầm túi bạc liệng xuống đất. Anh nghiêng mình ra phía

trước.Đôimắtanhsángquắcnhưhailưỡikiếmtìmkẻthù.Giậndữnổtungtrêngươngmặt lạnhnhưtiềncủaanh tôi,độtngộtnhưánhchớpgiữanềntrờiquangđãngvậy.Anhthétlên:

“Xinchúhãyquayvềvớiôngấy,nănnỉôngấylấylạimóntiềnnày!Kểtừngàyhômnay,khôngcònchacongìnữa,khôngcòngiatộcgìnữa.TôixintừbỏhọDương!Bỏtêntôitronggiaphảđi!Tôisẽcùngvợtôiđixa.Kể từ hôm nay chúng tôi tự do như thanh niên các xứ khác được tự do.

Chúngtôisẽbắtđầumộtdònghọmới,thoáthẳncáctróibuộccổhủ!”.Nóixong,anhtôibướcnhanhrakhỏiphòng.Vịsứgiảlượmtúibạclênvànói:“Conkhôngcóđứanày,đãcóđứakhác!”.Rồiôngtavềgặpchatôi.Bâygiờchịđãhiểutạisaolúcnãytôinóichẳngthàmẹtôichếtđi

cònhơnchưa?Làmsaomẹtôichịuđựngnổisựviệcnhưvậy!Làmsaomẹtôichấpnhậncontraimộtbàthiếplênthaythếngôivịcủađứaconduynhấtcủabà,làmkẻthừakếgiatài!

Anh tôi không còn được hưởngmột chút của cải nào của gia đìnhnữa.PhầngiatàidànhchoanhsẽđượcdùngđểđềnbùthiệthạigâychogiađìnhhọLý,vàtheolờivúVươngthìngườitađãlotìmchồngchocôcongáitừnghứahônvớianhtôi.

Anhtôiđãhysinhtấtcảchomốitìnhcủacôngoạikiềunọ.*

Nhưnganhtôituyệtnhiênkhôngnóinửalờivềsựhysinhcủamìnhchongườiđànbàđangchờgiờkhaihoanởnhịnọ,sợlàmvẩnđụcnỗisungsướnglàmmẹcủacôta.Anhtôichỉnói:

“Bâygiờchúngtaphảigiảithoátrakhỏinơiđây.Chúngtakhôngthểlậptổấmgiađìnhgiữabốnbờtườngnàyđược”.

Cô ta lấy làmsungsướngvàvuivẻđi theoanh tôi.Thế làanh tôivĩnhviễntừbiệtngôinhàthờphụnggiatiên.Khôngmộtaicómặtlúcanhtôirađi,ngoạitrừvúVươngdậpđầuxuốngđấttrướcmặtanhtôimàkhóc,màkểlề:

“Nỡlòngnàocôngtửbỏđinhưvầychođành.Côngtửđirồi,giànàycũngchếtmấtthôi,cònsốnglàmgìnữa!”.

Vợ chồng anh tôi ngụ tại ngôi nhà hai tầng như nhà chúng tôi tạiđườngCầuGỗ.Chỉ trong ít lâu,anh tôiđãgiàđi trông thấyvàcũngbìnhtĩnh trở lại.Lầnđầu tiên trongđờianh,anhphải tự locơmănáomặcchomình.Anhtôidạyhọcởđây,tạimộttrườngcủachánhphủ.Xưanayanhtôivốnquenmặttrờimọccaorồimớithứcdậy,vậymàgiờđâysángnàoanhtôicũngđilàmrấtsớm.Ánhmắtanhcươngquyết,anhítnóihơnvàcũngítcườihơnxưa.Mộthômtôihỏianh:

“Anhcóhốitiếcgìkhông?”“Tuyệtkhông!’–Anhtôiđáp.Vậylàmẹtôilầmrồi!Anhtôikhônggiốngchatôi,anhtôihoàntoàn

giốngmẹtôiởcáinếtcươngquyết.*

Chịcóbiếtviệcgìvừaxảyrakhông?Khihaytin,tôiđãcườilớnrồiòakhócsauđó,màchẳnghiểutạisao.

Chiềuhômqua,anhtôinghetiếnggõdồndậpvàocửacănnhànhỏ

bécủaanh.Anhđíchthânramởcửavìnhàkhôngcóđầytớ,vàanhtôingạcnhiênthấyvúVươngđứngtrướcmặt.Vúđếnbằngxeđẩy,mangtheotấtcảvậtdụngcủavúđựngtrongcáirổtređanvàmộtbọcvảixanh.Thấyanhtôi,vúngangnhiênnói:

“Tôiđếnởtạinhàcôngtửconbàchủtôi,đểhầuhạđứacháunộicủabà”.

Anhtôihỏivú:“Vậyvúkhôngbiếtngườitakhôngcoitôilàconcủamẹtôinữarồi

sao?”Taybưngrổtre,tayxáchbọcvải,vúđáp:“Cậumàcũngmởmiệngnóiranhưvậyvớitôià?Giànàytừngẵm

ngửacậutừtrongtaymẹcậu,từcáingàycậumớilọtlòngmẹđỏhỏnnhưconsâu.Cậutừngbúvútôichùnchụt,cậucóbiếtkhông?Lúcmớisinhracậunhưthếnàothìđếnbâygiờđốivớitôicậuvẫnnhưvậy,vàconcậuvẫnlàconcủacậu.Tôichỉbiếttrướcsaunhưmộtvậythôi”.

Anh tôi bảo nghe vú Vương nói như vậy, anh tôi chẳng biết mởmiệngvàođâuđượcnữa.Thậtvậy,vúVươngbiếtanhtôingaytừtấmbé,vàđốivớichúngtôivúkhôngphải thuộchàngtôi tớ.Trongkhianh tôiphânvânchưabiết tínhsao,vúđãđặtcái thúngvàbọcvảicủavúxuốngngạchcửarồimóccáiruộttượngramàthởìạchvìcùngvớituổigià,vúmậpbéora.Đoạnvúquaylạicãivãmộthồivớingườiphuxevềsốtiềnphảitrả,rồivútỉnhbơvàonhànhưnhàcủavúvậy.

Vúlàmnhưvậylàvìtưởngnhớđếnmẹtôi.Chẳngcógìđángphảinóinhiềuđếnhànhđộngcủamộtngườilàmtrongnhà,nhưngkhianhtôinóichuyệnvềvúVương,giọnganhtôivẫnbộclộítnhiềuthươngcảm.Anhtôihàilòngvìvúđếnởvớianhtôi,hàilòngvìconanhngủvàchơiđùatrongvòngtaybồngẵmcủangườivúgiàngàyxưađãtừngbồngẵmbúmớmanh.

Sángnayvúđến thămtôi,và tôi thấyvúchẳngthayđổigì.Cóthểnóidườngnhưvúđãởnămnàyquanămkháctrongcănnhàngoạiquốccủaanhtôikhôngbằng.Nhưngtôibiếttrongthâmtâmvú,vúcónhiềuđiềungạcnhiênlắm.Anhtôinóivúlàmravẻchẳngbỡngỡgìcả,nhưngvúngạinhấtlàphải leothanglầu.Lầnđầutiên,vúnhấtđịnhkhôngchịulênlầukhicóngườiđứngnhìntheovú.Hômnayvútâmsựvớitôirằngvúkhôngsaochịunổinhữngđổithaytạinhàmẹtôi.

Hìnhnhưbàthiếpthứnhấtđượclênngôivịchánhthấtthaythếchỗmẹtôiđểlại.Bàtađãđượcgiatộcchánhthứcnhìnnhậntrongmộtbuổilễtrướcbànthờgiatiên.Kểtừđó,bàngạonghễđitớiđilui,mặcquầnáođỏ,tayđầyvòngvàng.Bà ta còndọnquaở tại tư thất củamẹ tôingày trướcnữa!NghevúVươngnói,tôikhôngmuốntrởvềnhàchatôinữa.

Mẹơi,mẹ!Anhtôihếtsứcchiềuchuộngvợkểtừngàyanhvìnàngmàtừbỏhết.

Chođếnlúcđó,anhtôivẫnsốngtrongcảnhphúquí,bâygiờanhtôinghèo.Nhưnganhtôiđãhọcđượccáchthứclàmchovợanhsungsướng.

Hômquađếnthămbàchịdâu!Nàngđangcắmcúiviếtnhữnghàngchữdàiloằngngoằng.Khitôivàthằngcontraibướcvào,nàngngửngđầulênvàcườivớicontôi.Lầnnàothấymặtcontôi,nàngcũngcười.Nụcườilàmđôimắtnàngsánglên,nàngnói:

“Tôiviếtthưchomẹtôi.Bâygiờthìtôicóthểkểhếttựsựchomẹtôibiếtrồi.Tôinóivớimẹtôirằngtôiđãtreorèmvànglêncửasổvàgiữabàncómộtchénthủytiên,tôilótthêmmộtlớplụahồngvàotrongnôichocontôingủ,màulụacũnghồngnhưmàuhoatáobênMỹvậy!Mẹtôisẽhiềuýtôimuốnnóigìngoàinhữnglờitôiviếtravàbàsẽbiếttôisungsướngđếnngầnnào!”.

Chịơi,thỉnhthoảngchịcónhìnmộtthunglũngđẹpuámdướinềntrờimâychevầnvũkhông?Rồiđộtnhiênmâytanđi,mặttrờilạihiệnravàcuộcsốngcùngmàusắclạireovuikhắpnơi.

Hiệnlúcnàyđây,nànggiốngnhưcảnhtượngấyđó.Hạnhphúclàmđôimắtnànglinhhoạt lênvàgiọngnóicủanàngcứnhưhòhátsuốtngàyvậythôi.

Môinàngkhôngbaogiờbấtđộng,cứvọnglênuốnxuống,linhđộngtheonụcườitonhỏ.Nàngđẹpthật.Trướcđâytôivẫnkhôngnghĩnàngđẹpvì tôi chưa được thấy vẻ đẹp như vậy bao giờ, nhưng giờ đây tôi thấy rõnàngđẹp.Bãotốvàuuấtđãbiếnkhỏinênđôimắtnàngcứxanhnhưbiểnlặngvậy.

Saukhihànhđộng theoquyếtđịnhcủamình,anh tôibình thản lại,trangtrọngvàhàilòng.Đúnglàngườiđànông.

Khinhìnhaiconngườiấyđã lìabỏ thếgiớicủamìnhđểsốngbênnhau,tôithấytôinhỏbétrướcmộtmốitìnhnhưvậy.Kếtquảcủamốitìnhấysẽlàmộtvậtquí–quínhưviênngọcvậy.

Vềphầnđứaconcủavợchồnganhtôi,tôiphânvânkhôngbiếtnósẽrasao.Nóphảitựtạolấyconđườngphảitheo.NólàsựhòahợpcủaphươngĐôngvàphươngTây,nhưngcảhaiphươngtrờinàyđềukhônghiểurõnó,ruồngbỏnó.Tuynhiêntôinghĩnếunóthừahưởngđượcnghịlựccủachamẹnó,nósẽthônghiểuhaithếgiớiĐông–Tâyấyvànósẽthắng.Nhưngđóchỉlànhữnggiảthuyếthiệnratrongtrítôikhitôiquansátanhtôivàcôngoạikiềunọmàthôi.Tôichỉlàmộtngườiđànbàmộcmạc.Tôiphảinóiđiềunàyvớichồngtôimớiđược,vìchồngtôibiếtnhiềuhiểurộng,chồngtôibiếtđâulàchânlýmàkhôngcầnngườikhácdạycho.

Bấtluậnthếnào,tôicũngnônnóngmuốnthấymặtđứaconcủavợchồnganhtôi.Tôimuốnnólàcontrainhưthằngcontôivậy.

21

Côngoạikiềunọhát:giờnàyquagiờkhác,bàihátcứtừtronglòngnàngthoátrakhỏimôinàng.Nàngvuilắm,niềmvuicủanàngdễlàmngạcnhiênngườikhác.Tôicũngđãtừngsanhmộtđứacontrairồi,tôicũngvuivớiniềmvuicủanàng.Chúngtôicùngcóchungmộtkinhnghiệmlàmngườinênchúngtôigắnbóvớinhau.Chúngtôibànvềquầnáo,loạiquầnáonhỏtheolốiTrungHoa:Khiphânvânkhôngbiếtlựamàunào,nàngcaumàymàmiệngvẫntươicườitựhỏimình:

“Nếumắtnóđenthìphảilựamàuđỏ,nếumắtnóxámlựamàuhồng.Mắtnóđenhayxám,cônhỉ?”vànànghướngđôimắttươicườilạinhìntôi.

Tôicũngcườihỏilạinàng:“Thếhiệngiờchịthấymắtnómàugìtrongbụngchịnào?”Độtnhiênnàngthẹnthùngđỏmặtlên,đáp:“Mắtnóđen,talựamàuđỏthôi.”Tôinói:“Màuđỏlàmàuvui,phùhợpvớicontrai.”Cả hai chúng tôi đều biết mình đã lựa chọn khôn ngoan. Tôi cho

nàngxemmấybộquầnáođầutiêncủacontôi:chúngtôicùngnhauđặtrậplênxa-tanhđỏvàlênlụamềmđỏ.Tôiđíchthânthêugiày.Mayváquầnáochotrẻsơsinhnhưvậy,chúngtôithấygầnnhauhơn.Tôiquênmấtđãcólúctôithấycôtalạlùnglỳquái.Tôicoicôtanhưchịtôi.Tôitậpgọitêncôta:“Mary–Mary!”

*Mayquầnáoxong,nàngmaytãtheolốiởbênxứnàng.Tôichưahề

thấyloạitãnàoxinhvàgiảndịnhưvậy.Tôingạcnhiênthíchthúvềloạivảimỏngtanhdùngđểmaytã,tuykhôngphảilàlụavẫnmềmnhưsươngvậy.Tôihỏinàng:

“Chừngnàochịmặcquầnáochonó?”Nàngcườivàđưatayvuốtnhanhlênmátôi.Nàngđangsungsướng

nêncónhữngcửchỉtrìumếnrấtdễthương.“Sáu ngày trong tuần, nó mặc quần áo Trung Quốc như cha nó,

nhưngđếnngàyChúaNhậtnósẽmặcđồvảivà ren:nósẽ làngườiMỹ”.Đoạn nàng trầm ngâm rồi tiếp: “Lúc đầu tôimuốn nó thành ngườiTrungHoarặtròi,nhưngbâygiờtôimuốnnócũngcóhơihướngđấtMỹ,vìchínhtôilàngườiMỹ.Nósẽthuộcvềcảhaithếgiới,vừathuộcvềcôvừathuộcvềtôi”.

Tôilạicười.Tôihiểutạisaonàngđãthuhútđượclòngtinyêucủaanhtôivàgiữchặtđượclòngtinyêuấy.

*

Thằngcháutôiđãrađờirồi,chịơi!VúVươngtraonóchotôibồngtrongtay.Tôihămhởnhìnngắmnó.

Nó làcon trai,khỏemạnh lắm.Đànhrằngnókhôngđẹpđượcnhưthằngcontôi.Dễgìsanhđượcđứaconnhưthằngconvợchồngtôi.Thằngcontraicủavợchồnganhtôichẳnggiốngđứatrẻnàokháccả.NótoxươngvàvạmvỡnhưngườiphươngTây,nhưngtócvàmắtnóđennhưchúngtôivậy.Danó trắngnhưng trắngngàngà.Mắtnóvàmiệngnógiốngmẹ tôi,khiếntôivừavuivừabuồn.

Tôichẳngnóigìvềchuyệnđóchochịdâutôibiếtcả.Tôibồngnóđếnbênchị.Tôicườinói:

“Đâylàtácphẩmcủachịđây!Nólàcáigútcộtchặthaithếgiớilạivớinhau!”

Nàngnằmđó,yếuđuốinhưngtỉnh.Nàngnóinhỏ:“Côđặtnónằmbêntôiđi”.Tôilàmtheolờinàng.Thằngbénằmbênvúmẹ.Nàngđưamắtnhìn

nó,đưamấyngóntaytrắnglênsờvàomáitócđencủanó.Nhìncảnhtượngấy,tôicười,nói:“Mặcáođỏchonó.Nóđenmặcáotrắngkhôngđẹp!”Nàngnói:“Nógiốngchanólàtôivuirồi”.Lúcấyônganhtôibướcvàovàtôibỏrangoài.

*Tốihômqua,saukhibàchịdâutôihạsanhđứacontrai,tôingồibên

chồngtôitrongphòngthằngcontôi.Vợchồngtôicùngngắmtrăngquacánhcửa sổmở rộng. Không khí trong lành vàmảnh vườn hoa của chúng tôigiốngnhưbứctranhthủymạcđentrắngvậy.Ánhtrăngđiểmbạcvàohàngcâyđensìvươnlênnềntrờithanh.

Thằngconchúngtôingủkhìtrongchiếcgiườngtrequánhỏđốivớinó hiện giờ.Nó giơ hai tay lên khỏi đầumà ngủ nên tay nó chạm thànhgiường.Bâygiờnóravẻngườilớnrồi.Vợchồngtôinhìnnhau.Chúngtôitựhàomànghehơithởmạnhcủanó.

Tôinghĩđếnthằngcháusơsinhgiốngmẹtôi,mẹtôivừakhuấtbóngthìnóchàođời.Tôibuồnbuồn,nóinhỏ:

“Đứaconcủavợchồngngườianhcủaemrađờigiữabaoxáotrộnđaulòng:mẹnórờibỏquêhươngnòigiống;bànộinóđaukhổmàtừcontrai;chanóđaukhổtừbỏnhàchamẹ,giatiênvàquákhứthiêngliêng!”.

Chồngtôichỉcười.Chàngchoànglấyvaitôi,đoạntrangtrọngnói:“Emchỉnênnghĩđếnsựkếthợptốtlànhthằngbéđemđếnkhinóra

đờimàthôi:nóđãcộtchặtchamẹnóvàovớinhau,khichamẹnólàhaiconngười khác hẳn nhau từ nòi giống đến giáo dục, cách biệt nhau bằng baonhiêudịđồngchồngchấttừngànxưa.Mộtsựkếthợpnhiệmmàu!”

Chồng tôiđãanủi tôinhưvậykhi tôinhớđếnnhữngđaubuồnđãqua.Chàngkhôngmuốnbámchặtlấynhữngviệcđãqua.Chànghướngtôinhìnvềtươnglai.Chàngnói:

“Emnênđểchochuyệncũquađi.Chúngtakhôngmuốnconchúngtabịxiềngxíchbởinhữngcổtụcvôích”.

Nghĩđếnhaiđứabéấy–Thằngcon traivàđứacháu ruột tôi - tôibiếtchồngtôinóiđúng,luônluônnóiđúng!

PEARLBUCK