GII THOT TRONG LNG TAY Mt bi ging khc chit v con ng t n gic ng

(Liberation in the Palm of Your HandAconcise discourse on the path to enlightenment) Pabongka Rinpoche Edited by Trijang Rinpoche Translated by Michael Richards Thch N Tr Hi dch

1

MC LC Li gii thiu Pabongka Rinpoche Lam-rim Li dn nhp ca Trijang Ripoche Phn mt: Nhng chun b s khi 01. Ngy th nht (Trang 20) 02. Ngy th hai (Trang 41) I. Tnh cch v i ca nhng tc gi ni ln chng t nn gio l ny c mt ngun gc trong sch. 03. Ngy th ba (Trang 85) II. Tnh cch v i ca php c ni tng nim knh php. III. Cch thch ng ging dy v lng nghe nn gio l c hai v i y. Phn hai: Nhng nghi thc chun b 04. Ngy th t (Trang 144) IV. Th t nhng ch gio thc th 05. Ngy th nm (Trang 202) a. Thnh phn th nht: Knh l b. Thnh phn th hai: Cng dng 06. Ngy th su (Trang 245) c. Thnh phn th ba: Sm hi ti li d. Thnh phn th t: Hoan h 2

e. Thnh phn th nm: Thnh chuyn php lun f. Thnh phn th su: Thnh cu rung phc ng nhp Nit bn Phn ba: Nn tng ca o l 07. Ngy th by (Trang 286) 08. Ngy th tm (Trang 310) 09. Ngy th chn (Trang 345) 10. Ngy th mi (Trang 378) 11. Ngy mi mt (Trang 421) 12. Ngy mi hai (Trang 458) 13. Ngy mi ba (Trang 501) Phn th t: Phm vi trung bnh 14. Ngy mi bn (Trang 550) 15. Ngy mi lm (Trang 591) Phn th nm: Phm vi ln 16. Ngy mi su (Trang 637) 17. Ngy mi by (Trang 665) 18. Ngy mi tm (Trang 698) 19. Ngy mi chn (Trang 710) 20. Ngy hai mi (Trang 732) 21. Ngy hai mi mt (Trang 755) 22. Ngy hai mi hai (Trang 785) 23. Ngy hai mi ba (Trang 823) 24. Ngy hai mi bn (830) 3

Li cui sch ca Trijang Rinpoche Ph lc 3 Ba nng ct ca o l Ph lc 4 Trang hong yt hu nhng ngi may mn Ph lc 5 Php luyn tm by im Li gii thiu Nm 1921, khong by trm tng ni c s t hp ti am tht Chuzang gn Lhasa nghe php tu Lam-rim do bc thy Kyabie Pabongka Rinpoche ging. Sut ba tun l k tip h c hp th nhng thi php ni ting nht tng c ging Ty Tng. T ng Lam-rim c ngha l nhng bc tin n gic ng. N m ch mt s gio l c pht huy ti Ty Tng trong mt ngn nm qua, da trn tc phm c ng khc chit ca bc thy Atisha ngi n, nhan Dipankra Shrijnna (Ngn n Soi ng) son vo khong nm 982-1054. Tc phm Gii Thot Thot Trong Lng Tay ny l tinh ty truyn thng Lam-rim Ty Tng. i vi ngi Ty phng, sch ny thnh mt trong nhng gio l ngha nht v Lam-rim.

Trn hai ngn nm trm nm trc, Pht Thch Ca tri qua bn mi lm nm ging dy gio l mt cch rng ri cho v s ngi thuc nhiu hng khc nhau. Ngi khng thit k sn nhng bi ging, m ty theo nhu cu tm linh ca thnh gi. Bi th, bt 4

c ai kho cu ton b tc phm ca c Pht cng thy thc kh tm cho ra mt con ng r rt p dng thc hnh. Tm quan trng ca php Lam-rim do Atisha kt tp l, ngi sp xp li nhng li ging dy ca c Pht theo mt trt t hp l, v ra mt ng li tng bc mt bt c ai mun theo cng c th hiu v thc hnh c, d ngi y thuc trnh no. Khng nhng lun s Atisha y c vo nhng g Pht thuyt, m ngi cn mang theo n Ty Tng nhng gio l truyn khu cn lu hnh qua mt h truyn tha khng gin on, c v l thuyt (tu gic) ln thc hnh (php tu t tu gic y), truyn t c Pht n hai ngi Di Lc (Maitreya) v Vn Th (Manjusri) xung n V Trc v Long Th (Nagarjuna) v nhiu lun s v i khc ca x n cho n nhng bc thy ca lun s Atisha. Nh vy, khng nhng Atisha vit nhng van bn Lam-rim u tin, m ngi cn thu thp nhng gio l khu truyn v cng quan trng tn ti n ngy nay, c ging dy cho ngi ty phng nh nhng v tu s v i ng thi nh c Dalai Lama th mi bn. ca Atisha lp thnh mt tng phi ly tn l Kadam, phn ln nhng truyn thng ca phi ny c phi Gelug (m vng hay Hong mo) ca Pht gio Ty Tng hp th. Phi Gelug do Tsongkapa (1357-1419) sng lp. Nhiu tu s phi Kadam v Gelug vit nhng lun gii Lam-rim, ni ting l kit tc ca Tsongkapa nhan Nhng giai on chnh ca Con ng tu tp (Lam-rim Chen-mo): nm 1921 Pabongka Rinpoche ging dy da trn c cu ca tc phm ny, nhng bi php m v sau 5

c tp hp thnh tc phm GII THOT TRONG LNG TAY. Tuy nhin, trong khi tc phm ca Tsongkapa c tnh bc hc th tc phm ca Pabongka li tp trung nhiu hn vo vic p ng nhu cu thc hnh cho nhng hnh gi. Tc phm ny i vo chi tit khi bn cc vn nh lm th no chun b cho thin, php o s Du gi v s pht b tm. Bi th sch Gii thot ny l

mt tc phm t trng tm thc hnh, ph hp vi nhng hnh gi phng ty trong thi i ny cng nh vi Pht t Ty Tng sng ty phng. Trong s nhng ngi c mt ti php hi vo nm 1921 l

Kyabje Trijang Dorje Chang (1901-1981) mt trong nhng t thn cn Pabongka Rinpoche, v sau l thy gio o cho c Dalai Lama th 14 v l bn s ca nhiu lt ma thuc phi m vng (Gelug) o thot khi Ty Tng vo nm 1959. Trijang Rinpoche ghi ch nhng li ging dy ca thy mnh, v sut 37 nm sau kh cng duyt li nhng ghi ch y cho n khi tc phm sn sng c n lot thnh tc phm Gii thot trong lng tay, bng Tng ng. Pabongka Rinpoche c l l v lt ma m vng c nhiu nh hng nht ca th k ny. Ngi nm gi tt c nhng trng phi quan trng v kinh gio v mt in, v truyn li cho hu ht nhng tu s xut sc nht ca Hong mo phi trong hai th h k tip. Bng k nhng bi thuyt ging khu truyn ca ngi tht v i c v chiu su ln chiu rng. Ngi cng l bn s ca Kyabje ling Rinpoche (1903-1983), v ph o ca c Dalai Lama th 14, v ca nhiu bc tn s khc rt c knh n. Ton b tc phm 6

ca ngi chim mi lm pho sch ln, bao gm mi kha cnh gio l Pht. Ai tng th gio vi mt v tu s thuc Hong mo phi, u chu nh hng ca Pabongka Rinpoche. Mt tc phm tng t quyn sch ny c l s khng bao gi c vit tr li, v l m ti ni sch ny l cao im ca gio l thuc truyn thng Lam-rim. C bn trng phi chnh trong Pht gio Ty Tng, trng phi no cng c gio l Lam-rim ring, nhng phi Nyingma, Sakya v Kagyn khng nhn mnh nhiu n Lam-rim nh phi Gelug. Mc d thng thng, trong chng ging dy cc tu vin Hong mo php, php Lam-rim ch c ging dy cho cc tu s vo giai on thun thc ca h trn ng tu tp, song vi ngi ty phng, php ny li thng c ging dy trc tin. V y l gio l m nhng bc thy thuc Hong mo phi thng ging dy nhiu nht; n l s trng ca c Dalai Lama, ca hai v gio o ngi Serkong Rinpoche, Song Rinpoche, v nhng v php s uyn bc nh geshe Ngawang Dhargyey, geshe Rabten, geshe Sopa, Lama Thubten Teshe v Lama Thubten Zopa Rinpoche. Trong li Dn nhp ngn gn ca ngi, Kyabje Trijang Rinpoche cho c gi thy thc dim phc nh th no c d php hi nm y. Qu th, sch ny l tc phm rt him c trong s nhng kinh sch Ty Tng, ch n l bt k ca mt nn gio l khu truyn ch khng phi l mt lun vn. Do vy, khng nhng chng ta nhn c mt s li dy rt qu bu, ngha l tinh yu ca tm Lam-rim nng ct, m chng ta cn thy c bng 7

cch no nhng li ging y c ging dy Ty Tng. Nhng im chi tit v nhng nt c sc ca gio l ny c th tm thy trong phn gii thiu ca Trijang Rinpoche vo cui Ngy th Nht. Mi chng tng ng vi mt ngy ging dy, thng khi u bng mt mu chuyn ngn khi dy ni ngi nghe mt ng lc tt. (Mun bit qua chi tit ton th tin trnh a n gic ng theo cch trnh by trong sch ny, xin xem dn bi trang 5). Trong y, phn ng lc tu tp c gin lc, nhng chng u, Ngy th Nht, ni y v ng c v trnh by mt cch tuyt ho ton th php Lam-rim. C th ni ton b tc phm ch l mt bnh ging v chng ny. Pabongka Rinpoche lun lun khai th s pht b tm l cch ngha nht lo li cuc i ta, v nhng nhn thc tun t c c kt trong Ngy th Nht a ta n mc ch y. phn cui sch, ngi ni, Hy lm bt c g bn c th lm, chng t s ging dy ca ti khng l cng ung... Nhng trn ht, hy lm sao vic pht b tm l php tu chnh yu ca bn. Nhng gio l ny cha ng nhiu iu mi m xa l, nht l i vi ngi ty phng, nhng nu kin tr hc hi v t duy, hnh gi s c sng t.

Ghi ch v bn dch Anh ng:Ti (Michael Richards) c lm cho bn dch cng d c cng hay, m khng mt s chnh xc. Tuy nhin, v tc gi Trijang Rinpoche vn l mt thi s ni ting, chc chn bn dch 8

ny mt i mt phn v p ca bn vn Tng ng. D sao ti ngh ti cng duy tr c bn cht bnh d t nhin ca nhng bi ging ca Pabongka Rinpoche, v em li cho bn dch tnh cht trc ch y nng lc ca nguyn tc. gip c gi ty phng d hiu, ti trnh by ti liu ny theo mt c cu c h thng m bn Tng ng khng c. C tt c mi mt phn on m nguyn bn khng phn chia. Nhng tiu tm tt i c trnh by trong phn Ph lc 1, c th xem nh mt bng mc lc chi tit. Ti khng dch tt c nhng ting Phn, m nguyn t no khng c tng ng Anh ng. Chng th nh vy cn hn l t ra mt t Anh m c l i vi c gi cn xa l hn danh t ting Phn. V li cng ngy cng c nhiu t Phn ng v Pht hc trong cc t in Anh ng. Xin chn thnh tri n Bn s Gen Rinpoche Geshe Ngawang Dhargyey ngi ging dy bn vn ny ti Th vin tng tr nhng tc phm v vn kh ca Ty Tng, v khu truyn cho ti ton b tc phm vo nm 1979. Ti cng rt tri n Amchok Rinpoche, ngi n lc lm vic sut nm nm duyt li ton b tc phm, ci thin bn dch ny vi nhng ngh tuyt ho. Gala Rinpoche cng gip ti khi dch Ngy th 11 v 12 ti c vo nm 1980-1981, v Rilbur Rinpoche, mt trong s t nhng t cn sng st ca Pabongka Rinpoche, cho ti nhng hi c v bc thy ca mnh; i vi c hai v, ti u chn thnh ghi n. 9

Ti cng cm n nhiu bng hu v cng s Dharamsala v s tr gip, khuyn khch v nng ca h: Losang Gyatso, lc by gi l ngi thng dch cho Geshe Dhargyey, ngh ti dch sch ny; Gyatsho Tshering v cc cng s ti th vin Ty Tng; Jean Pierre Urolixes, Mervyn Stringer cng tt c mi ngi bnh vin Delek v s gip ca h trong thi gian ti b tai nn giao thng vo nm 1983; cm n David Stuart ly li bn dch tho Ngy Chn v Mi t Jammu, y bn dch c hon tt sau ti nn; cm n Cathy Graham v Jeremy Russell c nhng gi qu gi ci thin bn tho; cm n m ti v cha qu c, nhng ngi lun nng ti: cm n Alan Hanlay, Lisa Heatdh v Michael Perrott; cm n cc bn Keith Kevan v Andy Brennand; v Angela ngi v thn yu san s tt c nhng kh nhc m cng vic lu di em li. Nng lun lun kin nhn v hy vng; s khuyn khch v hy sinh ca nng l v b bn. Cui cng, ti xin ghi n Eva Van Dam v Robert Beer v nhng minh ha tuyt ho ca h, Gareth Sparham v Trisha Donnelly v cuc phng vn Rilbur Rinpoche, ghi n thy Sonam Jampa vit ch mc (Index) v nhng v trong nh xut bn Widom v ian n sch ny: Nick Ribush, Robina Courtin, Sarah Thresher, Lydia Muellbaauer v Maurice Walshe.

i nt v Ngi Pabongka Rinpoche

Do Rilbur Rinpoche ghi li10

Thy ti, ngi t t trong ba cch, ngi gip mt thn Heruka, ngi m ti cm thy kh ni tht ln danh hiu Lord Pabongka Vajradhra Dechen Nyingpa Pael Zango, sinh min Bc Lhasa vo nm 1878. Thn ph ngi l mt quan chc nh nhng gia nh ngi khng giu lm. Lc ngi ra cho i, c nh sng chiu khp phng, mc d ang m ti mt, v bn ngoi, ngi ta trng thy mt v thn h mng ng trn mi nh. Pabongka Rinpoche l mt ha thn ca hc gia v i Jangkya Rolpao Dorje (1717-1786), trong khi trc y ngi l ti sinh ca mt v geshe uyn bc tu vin Sera-mae. Ngi nhp vin vo nm ln by, theo hc chng trnh thng thng ca tu s, ly bng geshe (tin s Pht hc) v theo hc hai nm i hc Mt gio Gyutoe. Bn s ca ngi l Dagpo Lama Rinpoche Jampeal Lhuendrub Gyatso, Lhoka. Ngi hn l mt v b tt ha thn, v Pabongka Rinpoche l t u ca ngi. Ngi sng trong mt hang ng Pasang v vic hnh tr chnh yu ca ngi l b tm; thn h mng ca ngi l Qun T Ti (Avalokitesvara). Ngi thng nim cu thn ch OM MANI PADME HUM mi m 11

Pabongka Rinpoche

nm vn ln. Khi ln u gp Dagpo Rinpoche ti mt l tsog Lhasa, Kyabje Pabongka xc ng n ri ly v nim knh ngng. Xong kha hc, Pabongka Rinpoche ving thm Dagpo Lama Rinpoche trong ng ca ngi, v c a n mt ni nhp tht tu Lam-rim gn y. Dagpo Lama Rinpoche cho mt mc Lamrim Pabongka Rinpoche v thin qun, ri sau tr li trnh by ch mnh ng. Dagpo li dy mt php khc thin qun, c th tip tc trong mi hai nm (hi cn chuyn g l lng hn th!) Pabongka c bn i t l Kyabje Ling Rinpoche, Kyabje Trijang Rinpoche, Khangsar Rinpoche v Tathag Ringpoche, mt v nhip chnh ca Ty Tng. V ny l thy gio o chnh ca c Dalai Lama khi ngi cn th u v l ngi th pht quy y cho ngi Ti sinh tnh Kham v pha ng Ty Tng, trong s nhng v thy u tin ca ti c hai v l t ca Pabongka Rinpoche. Bi th ti ln ln trong bu khng kh tin tng tuyt i vo Pabonka nh l tin chnh c Pht. Mt trong hai v thy ca ti c mt tm nh ca Pabongka Rinpoche ang nh nhng git cam l t gia hai lng my. Chnh mt ti trng thy chng, bi th, cc bn c th tng tng ti sung sng xit bao khi cui cng ti c din kin ngi. Nhng cn l do ring t khin ti t ht tin tng vo Pabongka Rinpoche. Ti l con trai duy nht trong mt gia nh 12

kh gi, v mc d c Dalai Lama th 13 cng nhn ti l mt v lama ti sinh, v Pabongka Rinpoche bo ti nn vo tu vin Sera Lhasa, cha m ti khng my hoan nghnh vic ny. Nhng khng bao lu th ng cht, v ti c th khi hnh i Lhasa. Bn khng th no tng tng ni s sung sng ca ti khi khi s cuc du hnh sut hai thng trng trn lng nga y. Lc y ti mi mi bn tui, v i tu qu l chuyn m mt b trai tui y nn lm. Ti c cm tng rng c hi i Lhasa th gii v sng cuc i ca mt bc chn tu nh li c Dalai Lama phn dy, tt c chuyn u l mt php l ca Pabongka Rinpoche. Khi ti mi n Lhasa, Pabongka Rinpoche ang Tashi Choeling, mt hang ng pha trn tu vin Sera. Ti xin mt bui gp v t hm sau, ti cng m ti v ngi gia nhn ci nga ln ni. Chng ti khng nh trc gi gp, nhng khi chng ti va ln n, th Pabongka cho ngi hu dn thc n v tr bnh mi lm xong. iu ny lm ti tin chc Pabongka c thin nhn thng, v ngi cng l mt hin thn ca ng Kim cng tr (Vajradhara). Sau khi n xong, ti n ra mt Rinpoche. Ti nh r vic ny nh mi hm qua. Mt cu thang hp dn ln cn phng nh ca ngi, y ngi ang ngi trn ging. Ngi trng ging nh bc nh ca ngi - mp, thp ngi. Ngi bo, Ta bit con s n, v by gi chng ta gp nhau.Ngi vut hai bn m ti. Khi ti ang ngi y, th c mt v tn tin s (geshe) t tu vin Sera i vo dng cho Rinpoche mt a tsampa c bit vn ch lm vo dp c ngi lnh bng tin s. Rinpoche nhn xt tht l mt im 13

lnh, khi v tn tin s ny n m c ti hin din y, v ngi bo ng ta hy y bt ca ti nh cho ngi... Bn cng c th tng tng iu y lm ti xc ng n mc no. Cn phng hu nh trng trn. Ci vt l lng nht l mt pho tng hai tc Anh bng vng rng ca Dagpo Lama Rinpoche, bn s Pabongka Rinpoche. Pho tng c vy quanh bng nhiu vt cng dng nh b. Sau lng tng l nm bc tranh (thangka) trnh by linh kin ca Khaedrubje v Tsongkapa sau khi v ny vin tch. Ngoi ra trong phng ch c mt ch ngi ung tr. Ti cng c th nhn thy trong gc c mt gian phng nh thin, v ti khng ngng trm nhn v pha y (ti ch mi l b trai 14 tui, rt t m) Rinpoche bo ti c vic vo nh xem cho bit. N ch gm mt ta c v mt bn th nh. Rinpoche gi tn tt c nhng tng trn bn th: t tri sang phi c thy Tsongkapa, Heruka, Yamantaka v Paelgon Dramze, mt v ha thn ca thn Mahakala. Di nhng pho tng y by nhng cng. Ti cha thnh tu s, nn Jamyang, ngi th gi lu nm ca Rinpoche c sai i ly mt quyn lch nh ngy cho ti xung tc, mc d ti cha m ming xin xut gia g c. Rinpoche qu ang cho ti mi s ti hng khao kht, v ti cm thy ngi tht qu t bi. Khi t gi ngi, lng ti sung sng nh bay bng tn my xanh. Ngi hu ca Rinpoche l mt ngi c v hung hn, ngi ta bo ng y l ha thn ca mt v thn h php. Mt ln, vo dp Rinpoche du hnh xa, ng ta ph ci nh c k ca thy mnh 14

xy li mt t dinh rng ln gn bng t dinh ca c Dalai Lama. Khi Rinpoche tr v ngi hon ton khng hi lng, bo: Ti ch l mt n s qun, ng l ng khng nn xy cho ti mt ngi nh nh th ny. Ti khng c ting tm, v ct ty nhng g ti dy l s t b i sng xa hoa th tc. Bi th ti rt lng tng v nhng cn phng sang trng ny. Ti th gio Lam-rim vi Pabongka Rinpoche nhiu ln. Nhng ngi Trung Quc tch thu ht mi s ghi ch ca ti, nhng kt qu ca li dy y ti vn cn eo mang trong mnh, mt ci g rt c bit. Mi khi nghe ngi dy ti li mong mun tr thnh mt thin s thc th, rt vo mt am n c, bi tro y mt m ngi thin. Cng ln cm gic ny cng phai dn trong ti, v by gi th ti hon ton khng ngh g ti chuyn y, nhng ti thc tnh mun tr thnh mt thin gia chn chnh nh thy ti. Thy lm nhiu php qun nh nh php qun nh Yamantaka, Heruka v Guhyasamja. Chnh ti cng nhn nhng php y t ni thy. Ti thng vo t tht ca thy lm nhng l khai o quan trng trong mt gio, cn thy th thng xung tu vin ging dy cho tt c mi ngi. Thnh thong thy li i chim bi cc tu vin. Ving thm Pabongka Rinpoche c l cng ging nh thm ving Lama Tsongkapa lc sinh tin. Mi khi dy, ngi thng ngi sut tm ting ng h khng c ng. Khong chng hai ngn con ngi ti nghe php v nhn l qun nh, vi nhng gio l c bit th s ngi theo hc t hn, nhng khi ngi truyn b tm gii th c ti mi ngn ngi hin din. Khi ngi lm php qun nh ca thn Heruka 15

ngi thng c mt v rt l lng. i mt ngi m ln, long lanh, khin ti tng nh ngi l thn Heruka, mt chn dng ra mt chn co li. Ti b kch ng mnh lit ti ni a khc nh th thy chnh v thn Heruka. Tht l chuyn c bit l lng. Vi ti, ngi l v lt ma quan trng nht ca Ty Tng. Ai cng bit bn t chnh ca ngi v i ti mc no. Th m ngi li l thy ca h. Ngi b nhiu th gi ngh v ngha thc tin ca gio l, v thc chng nhng gio l y bng tim ca ngi. Ngi thc hnh tt c nhng g ngi hc gn n mc d vin mn. Ngi khng ch ni sung m c thc chng mi s. Li na, khng bao gi ngi ni gin; bt c s gin d no cng hon ton b dp tt bi b tm ni ngi. Nhiu khi c nhng hng di ngi ng ch ngi ban php lanh, th m Rinpoche vn hi thm tng ngi mt, v u h. i khi ngi cho thuc. Ngi lun lun t ha. Tt c iu ny lm cho ngi tht c bit. Theo ti, ngi c hai c chnh yu; v phng din mt tng, ngi thc chng v c kh nng ha hin l thn Heruka, cn v phng din kinh in th ngi c kh nng ging Lam-rim. Ngay trc khi vin tch, ngi c mi ging vn tt v Lamrim ngi cha ca bn s ngi, tu vin Dagpo Shidag Ling Lhoka. Ngi chn mt bn vn ngn nhan Con ng nhanh ca Panchen Lama th hai. y l bi Lam-rim u tin m Dagpo Lama Rinpoche dy cho ngi, v ngi ni n s l bi php cui cng ngi ging dy. Mi khi ving thm tu vin ca bn s, Pabongka Rinpoche thng xung nga mi khi va thy ta nh xut hin. V t ch xung nga, ngi ly di cho n khi 16

ti cng. Khi ri tu vin th ngi i li cho ti khi khng cn trng thy bng. Ln ny khi ri tu vin, ngi ly thm ln na khi ngi cha khut dng, v n li trong mt ngi nh ln cn. Hi au bng, ngi lui vo ngh m. Ngi bo th gi i ra trong khi ngi tng kinh cu nguyn, v ngi tng ln ting hn l thng. Lc y nghe dng nh ngi ang ging v Lam-rim. Khi ngi tng xong, cc ngi hu i vo phng th thy ngi cht. Mc d rt i bi ri. Thatag Rinpoche cng sao bo c chng ti phi lm g. Tt c chng ti u au bun. Di hi ca Pabongka Rinpoche c bc trong la thu v ha tng theo nghi thc c truyn. C mt bo thp thc p c xy ln nhng ngi Trung Quc ph hy. Tuy th ti cng ly li c vi x li ca ngi, v hin tng cho tu vin Sera-mae. Ngy nay cc bn c th n y chim ngng x li. Ngy nay ti c thnh cng phn no v phng din hc gi, v v phng din hnh gi, ti cng l mt lama c hng, song nhng iu y khng c g l quan trng. iu duy nht c ngha i vi ti, y l c lm t ca Pabongka Rinpoche.

Rilbur Rinpoche

(Rilbur Rinpoche, ngi ghi li tiu s trn y, sinh ti min ng Ty Tng vo nm 1923. Lc ln nm, ng c c Dalai Lama 13 nhn ra l ha thn th su ca Ser-mae Rilbur Rinpoche. ng vo i hc tu vin Sera Lhasa nm 14 tui, tin s Pht hc nm 24 tui. ng thin nh, ging dy cho n nm 1959, sau chu p bc tn khc ca17

Trung Quc trong 21 nm. Nm 1980 ng c php lm vi hot ng tn gio, v ng gip xy mt thp mi th Pabongka Rinpoche ti Sera, v Trung Quc ph hy ci thp u tin. Sau ng sang n sng tu vin Namgyal ti Dharamsala.)

Lam Rim Mt Ch dn Su sc, Hon ton Chnh xc Trao truyn Php Gii thot vo Lng Tay ca Bn, Tinh hoa T Tng ca Tsongkapa, bc Tng qun Chnh Php V song Vn t ghi li Mt Bi Ging Khc Chit v cc Giai on Trn Con ng n Gic Ng. Tinh ty ca mi Kinh in C ng Php v Cam l

Li dn nhp ca Trijang Rinpoche

18

Hi Lama Lozang Dragpa Ngi l mt vi Thch ca mu ni v Kim cng tr, Tng th ca mi ni nng ta tuyt ho, Mt mandala ton vn vi ba c nhim mu ca Gic ng Hy ma xung cho chng con mi triu iu lnh i hi ng o s ca con, Ngi che ch cho con. Ngi vi C xe ti thng, chin thng cc oan tm bnh an v k, Ngi khng mng tin nghi th tc cao Ba v lu hc V gio l ca ng Chin Thng Ngi m nhng thin s cao c khng b hoen v tm chuyn bn tm ca th gian (li, hi, khen, ch, vinh, nhc, c, thua) Ngi chnh l sui ngun ca mi iu lnh. Mi li Thy ni ra u l thuc hay xua tan hng trm chng bnh; Tm non di ca chng con tht l nhng bnh cha nh nhoi i vi gio l bao la ca Thy Mt ngun sui diu php ngt ngo nh th Gio l vi diu ny m b qun lng Th thc ng bun xit bao y con ch ghi li c mt phn nh.

19

Trijang Rinpoche

Trong qu kh c v lng vi Pht xut hin, nhng nhng chng sinh v phc nh ti khng xng ng lm t trc tip ca c Thch ca mu ni, ngi Che ch tt nht, Ngi ni bt nh mt a sen trng mut trong s ngn c Pht v i nhng bc cu tinh ca thi kip may mn ny. Trc ht trong qu kh chng ta phi c gng pht khi thin tm d trong mt giy lt, nh th m ta mi c ti sinh lm mt con ngi. Ri chng ta li c ch dy con ng chn chnh khng cht li lm ny, con ng s dn ta n trnh ton tr, lc ta s t gii thot.

Nhng ni tm li, ti c cu vt nhiu ln thot khi v s iu xu c loi khc nhau, v c a tin n cng ngy cng vn v lng iu vi diu. Chnh bc o s thnh thin quang vinh ca ti lm vic ny. Lng t bi ca ngi tht l v b bn. Danh hiu ca ngi ti xin trn trng nhc li v mt mc ch tt lnh - l JetsunJampa Taenzin Trinlae Gyatso Paelzangpo. Mc d nhng ngi nh ti rt thiu trng thnh, thiu vn ha v thiu tnh sng to, c mt thi ti ni n c Chuzang, ti c thng thc nhng gio l khu truyn ca ngi khai th vo 20

diu php Ti thng tha. y l mt thnh a tr nn thing ling nh s hin din ca nhiu thin gia v i. Ngi khai ging kha hc khu truyn ny vo ngy ba mi thng by nm Con Chim St, 1921 (tc nm Du, thuc hnh Kim, theo m lch), v ko di trong 24 ngy. Mi ngi phi vt v lm mi n c y. H n t ba tu vin chnh Lhasa, t min Trung Ty Tng, t tnh Tsang, Amdo v Kham, thng thc v cam l ca gio l khu truyn t ni ngi, nh nhng ngi kht chy c kh khao c nc ung. C khong ba mi v lamas v ti sinh lamas, v nhiu v tinh thng ba tng gio in, tt c gm trn by trm ngi. Gio l ngi ging dy phi hp nhiu truyn thng Lam-rim khc nhau - nhng chng ng n gic ng. C hai truyn thng khu quyt lin h n bn kinh Ngn thuyt ca c Vn Th. Mt trong nhng truyn thng ny rt chi li, pht trin tnh min Trung Ty Tng; mt truyn thng khc thnh hnh min nam. Ngi cn ging dy mt gio l c ng, Lam-rim Con ng Nhanh; v trong phn Phm Vi Rng Ln ni n s i a v mnh vi ngi, ngi dy cch luyn tm gm by im. Mi phn ca gio l c lm cho phong ph thm bng nhng li ch dy rt t nhng gio l khu truyn b mt. Mi phn u c minh ha bng nhng n d, lun l hnh thc, nhng mu chuyn, v nhng trch dn ng tin cy. S ging dy ny ngi s hc cng c th hiu c mt cch d dng, nhng s thc hnh th li dnh cho mi tnh tr thc v tm linh. Gio l ny tht b ch v n gi nhiu cm hng tt. i khi chng ta 21

phi ph ci m ra tnh to hn ln, v bng sng dy. i lc chng ta phi ri ly, khc rng. Li c nhng lc ta m ra hi s, v cm thy mun hng hi t n mi s hon ton dn mnh vo vic thc hnh gio l. Ci cm gic mun t b ny tro dng mnh lit. y nhng li ging dy ca ngi k diu nh th y, pht sinh nhng cm xc tng t nh trn. Lm sao ti c th ghi ht li giy c! Tuy nhin tht ng tic bit bao nu nhng im then cht trong nhng li ging dy y cm hng ny phi b mai mt. ngh y khin ti mnh dn vit ra quyn sch ny. Bc tn s khuyn ti: Mt s nhng ngi hin din khng th theo di ht nhng li ging. Ti e rng ti khng tin cy ni nhng li ghi ch m mi ngi ghi trong lc nghe. Bi th yu cu ng hy n hnh mt quyn sch, vo trong y bt c g ng cm thy chc chn. Trong tc phm ny ti ghi li mt cch chn xc nhng li dy ca thy ti, vi hi vng lm li lc cho nhng ai mun tu tp thnh cng. PHN MT NHNG CHUN B S KHI NGY TH NHT Kyabje Rinpoche, mt bc tng qun Chnh php v t, ni t li chun bi cho chng ta c nhng ng lc thch ng khi n nhn nhng li ging dy tip theo. Ngi ni: 22

c Tsongkapa bc i nhn, bc Tng qun chnh php ca c ba ci, ni: Thn th vt l thun li ny C gi tr hn c vin ngc nh . Bn ch c n mt ln m thi. Kh thay c thn ngi, d thay b mt n, N nh mt ln chp gia bu tri. Hy qun tng iu y, ri bn s thy Mi hot ng th gian ch nh tru b thi bay V bn phi n lc ngy m rt ra c mt t tinh hoa t i sng bn Ti mt n s du gi tu tp nh th; V bn, ngi kht khao gii thot, cng nn lm nh vy. T thi gian v thy, chng ta mang khng bit bao nhiu thn xc cho n ngy nay, nhng ta khng rt ta c mt tinh ty no t nhng thn xc y. Khng c mt kiu kh au no m ta cha tng nm tri, cng khng c mt kiu hnh phc no m ta cha tng thng thc. Nhng d ta c bao nhiu xc thn i na, ta cng khng rt ta c cht tinh hoa no t ni chng. By gi ta c c may mn mang thn ngi, th ta nn lm ci g rt ta t tinh hoa t . Nu khng suy ngh chn chn, th ta khng cho thn ngi qu bu ny c tm quan trng cht no, ta cng khng tic nui g khi lng ph c may c sinh lm ngi. C l nu b mt tin, chng ta s tic nui nhiu hn. Th m ci thn ngi ta ang ang c li v vn qu bu hn bt c vin ngc nh no c. 23

Nu bn phi lau chi mt vin bo chu nh bng cch mi ngy ra ba ln, nh bng ba ln, ri t trn nh mt ci trng phan ca s chin thng, bn s c c d dng tt c nhng s tt p ca th gian nh n mc , vn vn. Bn c th c hng trm, hng ngn, hng trm ngn vin ngc nh th, nhng chng khng th em li cho bn d ch mt iu nh nht trong nhng iu bn c th thnh tu c nh mang thn ngi trong i ny; bi v bn khng th s dng nhng bo chu y che ch mnh khi ti sanh vo cc a x trong i sau. Nhng vi thn ngi hin ti ca bn, bn c th t phng cho khi sa a vo cc ci xu c. Hn na, nu bn mun ti sinh lm Phm Vng, Thch, vn vn, bn cng c th lm c iu y nh thn ngi hin ti. Nu bn mun i n nhng ci tnh nh ci tri Thng lc (Abhirati), ci Cc lc (Sukhvati) ci u sut (Tushita), bn cng c th lm c, nh ci thn ngi hin ti ca bn. Nhng cha ht u, bi v bn cn c th t n nhng trng thi gii thot gic ng nh thn ny. iu bn cn lm l, hy tm ly c hi. iu quan trng hn c l nh thn ti sinh hin ti m bn c th t ti a v Kim cuong tr (hp nht gia thn nh huyn vi i lc) trong vng i ngn ngi, ngay trong thi i suy i ny; mt kt qu thng thng phi mt ti ba a tng k kip mi thnh tu c. Nh vy, c ti sinh lm ngi cn gi tr hn c ngn t vin ngc qu. Nu bn lng ph cuc i ny m bn c c, th iu y cn ng tic hn l nu bn mt i ngn vin ngc bu. Khng c s mt mt no ln hn s mt mt ny; khng c s m qung no 24

hn s m qung ny, khng c s lm lc no hn s lm lc ny. Shantideva c ni: Khng c s m lm no t hn Nu khng s dng thn ny tu tp Sau khi c thn ngi nh mt c may him c Khng c s m qung no ln hn th na. Bi th bn phi n lc rt ta mt t tinh ty t cuc i ny ngay by gi. D th no i na, chc chn bn s phi cht, v bn khng bit c lc no th ci cht n vi mnh. Hin ti chng ta ang theo hc Php, nhng trong vng mt trm nm na, khng ai trong chng ta cn sng st. Trong qu kh, bc o s ca chng ta l c Pht, nh tch ly cng c v tr tu tri v s kip m c thn Kim cng bt hoi. Tuy th, i vi con mt phm th ngay c Ngi cng nhp nit bn. Sau Ngi c nhiu hc gi, lun s, dch gi v nhng bc hin tr n cng nhng Ty Tng, nhng tt c cc v y cng u t gi cuc i ny. Khng cn g v h ngoi ra danh hiu v nhng g m ngi ta cn ni v h. Tm li l bn khng th a ra mt v d no chng minh vn cn c ngi c ci cht bung tha. Th th lm sao ring bn c th sng hoi khng cht? Bn khng hy vng g thot khi cht. Khng nhng chc chn bn phi cht, m bn cn khng bit chc lc no th ci cht n vi bn. Bn khng bit chc nm ti bn cn sng trong thn xc ny khng, cn mang ba y t kheo khng na. Vo ngy ny nm sau, c th rng cc bn ti sinh 25

thnh mt con th mang lng i sng cng nn. Hoc cc bn cng c th ti sinh lm mt ng qu, phi sng m khng kim c mt cht g n, cng khng tm c mt git nc ung. Hoc cc bn cng c th ti sinh vo a ngc, phi chu ng nhng ni kh nng, lnh, b luc trong nc si hay thiu trong la . Tm bn vn tip tc sau khi cht, nn n phi chp nhn ti sinh. Ch c hai con ng lun chuyn cho ti sinh, l ng i ln cc ci cao v ng i xung cc a x. Nu bn ti sinh vo a ngc v gin, th bn phi y vi mt thn th trn khp ha ngc, khng khc g vi ha ngc y, trong nhng a ngc nh hn, nh a ngc Sng Li lin tc, th bn cht i sng li mi ngy hng trm ln, lin tc chu nhng cc hnh. Lm sao c th chu ng iu y khi m bn tay b bng mt cht bn khng chu ni? y vy m ta s phi au n nh th y, ht nh thn th hin ti ca ta phi chu ng cn nng bc. Chng ta c th t hi, Phi chng khi vo y s d chu ng hn, ni au n khng nhiu nh ta tng?nhng khng phi th u. Nu ti sinh lm ng qu, bn s khng kim c mt git nc tri qua nhiu nm. By gi bn thy kh chu ni mt k nhp tht nhn i, th lm sao bn chu ni ti sinh lm ng qu? Cn ti sinh lm sc sinh, chng hn lm con ch. Bn hy xem k nhng ch ch thng , cch chng kim n, hoc loi thc phm m ch thng tm c. Bn c ngh rng bn chu ni kiu sng nh vy khng? Bn c th ngh rng, cc a x tht qu xa vi 26

qu. Nhng k thc, s d bn thy mnh cn xa xi vi cc a x, ch l v bn ang cn th c. Nu khng suy xt k, th chng ta khng bao gii ng rng mnh c th ang i n cc a x. Chng ta c th ngh rng chng ta c phn no tun gi gii lut, tng kinh hng ngy, khng vi phm ti li no trm trng nh git ngi cp ca. Phin mt ni l, ta khng nhn s vic mt cch thch ng. Ngh k lai mi thy rng ta khng c t do chn la mnh c i xung nhng ci ti sinh thp hay khng. iu ny c nh ot bi nghip lc ca chng ta. Trong dng tm thc ca chng ta, c nhng nghip xu tt ln ln. Vo lc ta cht, th no mnh hn trong hai th ny, s c chm ngi bng tham i v chp th. khi nhn li dng tm thc ca ta xem thi no mnh hn, ta s thy rng khuynh hng bt thin thng lt. Mc mnh yu c nh ot b nng lc ca ng lc hnh ng, bi vic lm, v bi bc cui cng. Nh vy, mc d ta c th ngh l mnh ch lm nhng iu c nh nht khng ng k, song k thc sc mnh ca n rt ln lao. Ta hy ly v d. Gi s bn la ry t. Bn b thc y bi cn hn hc (ng lc), cn vic lm l, bn s dng nhng t ng gay gt nht lm sao cho h phi au n. V giai on cui l, bn cm thy kiu hnh v bn ng cng phng ln, thy mnh quan trng. Ba phn ny - ng lc, vic lm, bc cui - tht lton vn, khng th no ton ho hn th! Hoc gikhi bn git mt con rn. ng lc ca bn l s th ght mnh lit. Bn ln trn n gia hai ngn tay, hnh h n mt hi lu, ri cui cng mi git 27

n. Bc cui cng tr nn cao ngo, cm thy mnh lm nh vy c l lm. Thi c tr thnh cng lit qua ba giai on y. Chng ta c tng c ca mnh ln lm, song k thc n yu xu. Nu thin tnh ni ta thc mnh lit, th ba giai on ca vic lnh - ng lc - vic lm, bc cui tc phn hi hng cng c - phi c thc hin mt cch thun tnh. Ngc li s thanh tnh l nhng cng c do ta lm. Trc tin, c ng lc thc y ta hnh thin. Ti ngh him khi chng ta lm vic lnh v khao kht c c mt ti sinh tt hn - ch mt ng lc ti thiu nh th cn khng c, ni g n ng lc tt nht, tc b tm hng n gic ng, hay tt nh l s t b. Ngay t u, chng ta thng ao c thnh tu nhng nguyn vng lin h n chuyn n, mc trong i ny m thi. Bt c li nguyn no ta lm c mc ch y qu thc l ti li. Cn v phn chnh hnh ng, th mi vic lm ca ta cn c tnh cch chiu l; chng hn nim mt chui OM MAI PADME HUM ta cng khng chuyn ch cho ht chui. Hoc ta ng gc hoc ta suy ngh mng lung. Tht kh m tp trung d ch trong thi gian c mt ln cu thn ch Mt trm v ch thin ci u sut. V khi n giai on hi hng, th ta li tht lui, hng nhng c nguyn ta v cuc i ny. Bi th, mc d chng ta tng mnh lm cng c ln, k thc nhng cng c y rt yu t. i khi chng ta khng lm cng vic mt cch thch ng; khi khc ta li b qua nhng ng lc v bc cui; v c nhng lc chng ta khng thc hin mt giai on no trong ba giai on y mt cch thch ng c. Bi th ch c nghip bt thin trong dng 28

tm thc ca chng ta l rt cng lit m thi; chnh n l yu t duy nht c th lm c khi ng khi ta cht. V nu y l iu thc s xy ra th chng ta ch cn nc ti sinh vo cc a x, l ci chc. Chng ta li bo, cc thy ca chng ta c kh nng bi ton, ta s xin thy tin on xem ta s ti sinh v ci no. Chng ta cm thy nh nhm nu c thy tin on s c ti sinh tt p, v m ra lo s nu thy bo l xu lm. Nhng lm sao ta c th t tin tng vo nhng chuyn bi khoa y? Chng ta khng cn bi bng xc xc, coi thy, hay xem thin vn l s bit i sau ta s i v u. ng o S y t mn ca chng ta tin on cho ta trong Kinh tng, v ta cng c nhiu bc hin tr uyn bc n cng nh Ty Tng, ch bo cho bit. Chng hn bc thnh Long Th (Nagarjuan) ni trong phm Chui ngc qu rng: T bt thin, pht sinh mi au kh v tt c cc a x. T c hnh pht sinh mi ci cao v nhng ti sinh y phc lc. Chng ta khng th chc chn v nhng chuyn nh kip sau mnh s i v u. Nhng bc o S ca chng ta thy r v ging dy mt cch khng lm ln. Chng ta ch c th tin c nh suy lun, v ta nn tin tng s cng b chn chnh ca c Pht v vn ny. Bi th, nu iu chc chn l ta s b a, th ngay t gi pht ny ta phi tm phng th g ngn chuyn y khi xy n. Nu thc tnh mun thot khi cc a x, chng ta phi tm mt ch nng ta che ch cho ta. Nh mt k t ti s tm s bo bc ca mt quan chc c nh hng ln thot khi t hnh. Nu ta b nhim 29

v nghip c khng th dung th, nhng ti li ta lm th ta c nguy c chu s trng pht ca lut nhn qu nghip bo v i n cc a x. Ta nn tm chn nng ta l Ba ngi Bu Pht, Php, Tng, v ch c ba ngi bu ny mi c th che ch chng ta khi ri vo a x. Nhng tm ni nng ta m thi th cha , ta phi thay i cch hnh x ca mnh cho hp vi gio l v s quy y. Nu ch Pht c th xa ht ti li nghip chng ca chng ta chng hn bng cch ly nc ri u, hay a tay dt dn, th cc ngi lm vy t khuya ri, chng ta u c cn kh ti by gi. Khng, cc ngi khng th lm chuyn y c. ng o S ging Php, nhng chnh chng ta phi thay i cch hnh x ng theo lut nhn qu mi c. Mt bn kinh c ni: Ch Pht khng ra sch ti li Khng a tay ban php cho hu tnh bt kh au Khng trao s chng ng chn nh ca ngi cho k khc. Ngi gii thot cho con ngi bng gio l chn nh. n y bn c th ngh, Ti s tm tr n trong ba ngi bu khi sa vo a x, v s p dng nhng phng php khi a x. Ti s thay i cch hnh x ph hp vi lut nhn qu. y l bn khi ln mt ng lc trnh Lam-rim thuc Phm vi Nh. Tuy nhin, c phi ch cn gii thot khi a x m thi chng? Cha . Cng lm l bn s leo ln c cc ci trn chng mt hai kip, ri li rt tr li vo nhng a x, ni m nghip c bt kp bn. Vy y khng phi l gii php ti hu, bn khng th tin 30

cy vo n. Qu th, chng ta bao nhiu kip tng c sinh vo cc ci tri, ri sau li ri vo cc a x. By gi chc chn ta cng s lm vo tnh trng tng t. Trong nhng kip qu kh, ta tng l Phm vng, thch sng trong nhng cung tri. iu ny nhiu ln xy ra, tuy th chng ta li phi t gi nhng ci y m qun qui trn ging st nng ca a ngc. Chuyn ny cng tng nhiu phen ti din. cc cung tri, chng ta thng thc v cam l ca ch thin; ri khi ri khi ci y, chng ta phi ung nc ng si trong a ngc. Chng ta tng hng lc th vi nhng tin ng tin b, ri phi sng trong a ngc vi ngu u ngc tt vy quanh. Chng ta c sinh lm vua Chuyn lun ci qun hng trm thn dn, ri li ti sinh lm nhng ti t n t hng bt nh ci la v gi tru. C lc ta c sinh lm thn mt tri, thn mt trng, thn th chng ta ta ra nhiu nh sng ti ni ta chiu sng khp bn chu lc a. Ri chng ta ti sinh di y i dng, khong gia cc chu lc, ni hon ton ti tm ti ni ngay n chn tay ca ta, ta cng khng nhn thy c. i loi nh th. D bn c thnh tu c bao nhiu phc lc th gian, iu y thc khng ng tin cy, khng c mt thc cht no. Chng ta kinh qua khng bit bao nhiu l ni kh, nhng bao lu cha thot khi vng lun hi sinh t, th chng ta vn cn phi chu ng di di, nhiu kh au hn na. Nu em cht ng li mt ni tt c nhng phn u v nhng th d dy m chng ta n trong bao i kip lm thn sc sinh, th ci ng phn u y c th l cao hn ni Tu di, vua cc dy ni. y vy m ta cn phi n nhiu phn d hn th na, nu ta cha thot khi lun hi. Nu 31

em tt c nhng ci u ca ta b k th cht trong kip qu kh m cht ng li, th ci ni u y cn cao hn ci Phm thin. Tuy th nu ta khng chm dt vng lun hi sinh t ca ta, th ta cn phi mt nhiu u hn na. Trong nhng ti sinh ca ta a ngc trong qu kh, nc ng si m ta b ung em gom li cn nhiu hn nc bn bin, nhng ta cn phi ung nhiu hn nu ta cha thot khi lun hi. Ngh n vic c phi lang thang mi khng mc ch v cha thot khi vng lun hi sinh t, ai m khng lo su thng thit. Ngay c khi c ti sinh lm ch thin hay loi ngi cng cha hn thot khi bn cht ca kh au. Loi ngi c ci kh sinh, gi, bnh, cht, xa la nhng g ta thn yu, gn gi nhng g ta kh chu, mong cu g cng khng c toi . Loi tri tu la cng c ni kh b thng tt qu qut trong khi nh trn, v lun lun kh v lng ganh ght ray rt tm can. Ti sinh nhng ci tri Dc gii th c ni kh l, khi nm tng suy xut hin l thy ci cht gn k. Ch thin hai ci trn (sc v v sc) khng c ni kh no hin r. Tuy th t bn cht, h vn trong tm ca ci kh lin h n mi php hu vi, bi v h cha t n trnh t ti duy tr trng thi ca mnh. Cui cng h s rt xung ci di, vy nn h cng khng thot khi kh. Ni tm, bao lu bn cha vnh vin ra khi kip lun hi, th bn vn cha thot khi bn cht ca kh. Bi th cn phi dt khot t gii thot mnh ra khi lun hi, v bn phi lm chuyn y ngay trong i sng ny ca bn. 32

Thng chng ta ni: Ti khng th tu kip ny c. V cu nguyn cho kip sau. Nhng ta c th lm vic y ngay trong i ny. Chng ta c thn ngi thun li, y l hnh th vt l thun li nht cho vic thc hnh chnh php. Chng ta gp c nhiu duyn lnh, gp Gio l ca Pht, vn vn. Vy nu chng ta khng th t gii thot ngay by gi, th n khi no mi t? Nh vy, bn c th ngh, d c sao i na ta phi nht quyt phi thot khi sinh t lun hi. V gii thot ch c th thc hin nh ba v lu hc. V th, ta s tu hc ba mn y gii thot ra khi bin trm lun rng ln ny. y l bn khi mt ng lc tu tm Lam-rim thuc trnh phm vi Trung bnh. Nhng c n cch khi tm ny cng cha , nu bn t qu chng Thanh vn, hay c gic cho ring mnh, bn cng cha hon tt nhng chu cu ca chnh bn, v hu nh cha c mt cht g li ch cho ngi khc. y bi v bn cha t b mt vi iu cn phi t b, nh l nhng chng ngi che lp tr gic ton vn v bn nguyn nhn ca v minh. Chuyn ny cng ging nh phi li qua sng hai ln: mc d c th bn t tt c qu v tu hnh ln A la hn qu trong o l thanh vn tha, khi y bn vn cn phi pht b tm v tu tp cc php tu cn bn ca mt Php vng t, khi u t o l tch tp cng c ca i tha. Ging nh l khi gia nhp mt tu vin, bn phi tu tp t a v mt ngi ph bp tr ln cho n khi thnh tu vin trng. Ri khi gia nhp mt tu vin khc, bn li phi tr lui v phc v trong nh bp nh c. 33

Chandragomin vit trong bc Th Gi Mt T: H nh nhng b con ang mc kt trong bin lun hi B ri vo lung sng d gia i dng; V tri qua nhiu phen sng cht v ti sinh Nn bn khng nhn ra h, v bn lm ng. Bi th, bn tht t, nu ch lo thot ly mnh. Ni cch khc, mc d chng ta khng th nhn nhn c nhau, k thc khng c mt chng sinh no khng tng l m ca bn. V bn tri qua v s kip ti sinh, nn bn cng c v s m. V lng thng yu m nhng b m trong qu kh trt ln bn cng khng khc g lng thng m b m hin ti dnh cho bn. Khng mt my may khc bit gia s t t ca m bn v s t t ca mi hu tnh. Tuy nhin, c l bn ngh, tt c hu tnh khng phi m ti. Nu h l m dti, th ti phi nhn nhn ra ngay ch. Th m ti khng nhn ra. Nhng iu c th xy ra l, ngay trong i hin ti, cng c ngi khng nhn ra m mnh. Vy, khng th ch v khng nhn ra m bn c th bo l khng phi m. C nhng ngi ngh rng, M trong cc i trc thuc v qu kh. Tht khng nn ni rng hin ti h vn cn l nhng b m nhn t ca ta. Nhng s t t ca nhng b m trong qu kh vi nhng b m hin ti i vi bn thc khng c khc nhau cht no c. Lng t t vn l mt, d bn nhn mt vin ngc t ngi no nm ngoi hay nm nay. Thi gian ca hnh vi khng lm cho mc ca lng tt y c thay i. Vy th, mi hu tnh u c lng t mn i vi bn. 34

Bn c th n no lm ng nhng b m t mn ca mnh ang b chm m trong bin sinh t, m ch cu gii thot cho ring mnh? iu y cng chng khc no nhng a tr ng trn b m nhy ma ca ht trong khi mi ngi rt thn ca chng, v d m chng, rt vo mt ngn thy triu trn bin. Ln sng ang cun cun ra khi, b m ang hi hng ku cu, vy m bn tr hon ton b mc b. Cn g tn nhn hn, nh khinh hn th? Nhng t sng i dng c gi l xoy nc; iu kinh khng nht l khi mt con thuyn, chic b hay vt g khc b lt vo y, th chc chn n s b cun ht v chm nghm. By gi bn dng nh khng c cht lin h no vi mi hu tnh, nhng ngi ri vo xoy nc trn bin kh lun hi. Nhng k thc, h u l nhng b m t bi ca bn, bn phi bo p lng thng ca h. em thc n cho k i, thc ung cho ngi kht, ti sn cho ngi ngho, tha mn nhu cu ca h, l bn tr c n c phn no ca h, nhng k thc iu y khng li lc bao nhiu. Cch hay nht tr n l lm sao cho h c hng mi hnh phc, thot khi mi au kh. Khng cch n p no tt hn th. Vi nhng t duy trn, bn c th khi ln ngh, Mong sao cho nhng hu tnh ny c mi th an lc. y gi l pht trin tm t. Bn cng ngh, Mong sao h thot khi mi au kh y l pht trin tm bi. Bn c th pht tm v tha khi bn ngh: Ti v ch mnh ti phi gnh ly trch nhim thc hin hai mc tiu y. Ti s lm vic cho hai cu cnh y. Nhng, bn c th lm nhng vic y ngay t by gi khng? Bn khng th cu tt c kh ban tt c vui d cho ch mt ngi, ni 35

g n tt c hu tnh. Vy th ai c th? Ch v B tt tr trong cc a v thanh tnh, v cc bc Thanh vn hay Duyn gic c th li lc hu tnh phn no, nhng h ch lm c mt t nhng g m ch Pht c th lm. Mi tia sng pht t thn Pht c nng lc a v lng hu tnh n trnh thun thc, ngay c n gii thot. Ch Pht ha ra nhiu thn xut hin trc mi hu tnh. Nhng thn hnh y ng hp vi tnh tnh, kh nng, c nguyn v bn nng ca cc hu tnh y. Ch Pht ging dy Php cho hu tnh bng chnh ng ngn ca chng. y l s lc vi kh nng ca Pht. Bi th ch Pht l nhng ng V t trong cch cc ngi lm vic li lc cho hu tnh. Chng ta c th thnh tu Pht qu khng? C th, v mun t qu Pht ta phi c mt thn ti sanh thun li. Chng ta c mt loi thn ti sanh rt c bit c sinh ra t bo thai ngi lc a phng Nam (Nam thim b chu), ta li c c su gic quan. Ta ch cn cn phi li dng c hi ny thnh tu Kim cuong tr trong mt i ny. Ta d c c ti sinh thn thun li. Phng tin t Pht qu l Php ti thng tha, v gio l ca Tsongkapa, ng Chin thng th hai (sau Pht), v c xe ny tht l ton ho. Nhng li ging dy v cu ca ngi phi hp va kinh gio va mt gio. Chng ta c gp gio l nh th. Tm li, chng ta gp mi iu kin thun li, li khng b mt chng ngi no. Chng ta ch c th i lc do khng n lc t thnh Pht qu. Khng phi l chng ta s lun lun c c thn ti sanh lnh mnh nh th ny, lun lun gp c gio l nh th ny. C ngi bo, Nay l thi mt php, chng ta tht gp 36

thi xu c. Nhng k t dng lun hi v th n nay, ta cha tng bao gii tri qua mt thi gian c nhiu tim nng li lc cho ta hn by gi. Khng th c thi no tt hn. Ta ch gp c hon cnh nh th ny mt ln thi. Bi vy, ta phi tu tp hng n mt qu Pht, d bt c g xy n. Nh th, iu ny phi lm bn pht nguyn: Ti s lm mi s c th lm t mc tiu l s gic ng ti thng, v tt c hu tnh. ngh y khi dy tm b , v nh th l bn khi ng lc tu tp ca bn theo Phm vi Rng ln ca Lam-rim. Bn pht tm b nu bn thc tnh cm nghim tng y mt cch t nhin khng c mt gng p no trong tm bn Bn phi thc hnh t thnh Pht qu y. V bn cn thit phi thc hnh nh th no thnh cng. Nhiu ngi mun tu nhng khng bit tu cch no nn i n mt ch vng no , tng vi cu thn ch, lp t li cu nguyn, ngay c c tm cch chng c mt vi tng trong chn tng thin chng, nhng ngoi ra h khng bit lm g khc. Bn phi nghin cu hc hi nhng gio l khng li lm, nhng gio l khng b st mt chuyn g trong vic thc hnh php, th bn mi bit c phi lm nhng g. V vua ca nhng gio l y chnh l Lam-rim m t nhng bc ng i n gic ng. Bi th bn phi khi ln mt ng lc nh sau: Ti s ch lng nghe Lam-rim, ri thc hnh theo y. Thng thng, cn yu l phi khi u mi s tu tp bng mt trong nhng ng lc ni trn. Nhng quan trng hn na, khi bn nghe ging v Lam-rim th nhng ng lc trn cha . t nht bn phi bn phi lng nghe km vi mt tm b gng p. Vi 37

ngi kinh nghim s pht b tm, h c th nh ngh mt cng thc ngn gn nh V tt c chng sinh l . Tuy nhin, iu ny khng chuyn ha ni tm mt ngi s c. Nu bn ngh v Lam-rim, khi t s kh khn mun vn c c thn ngi thun li, khi y tm bn s quay v b tm. iu ny khng phi ch p dng cho vic nghe Lam-rim m thi. Nhng tu s phi Gelugpa chng ti mi khi tham d mt php hi no, nh l qun nh, l khu truyn, ging kinh, hay bt c g khc, chng ti thng n li tt c giai on Lam-rim k nh chun b c mt ng lc ng. Ngay c nhng thi cu nguyn ngn cng phi bao gm c ba phm vi ca Lam-rim. y l nt c sc nht ca gio l thuc phi Kadampas ngy xa v ca chng ti ngy nay nhng ngi thuc phi Kadampas mi. Bc tn s ca ti ni iu ny nhiu ln. Cc bn no mun nhn trch nhim bo tr nn gio l ny th cn phi hc tp theo cch y. (Tuy nhin, khi lm l qun dnh cu sng lu th ngi ta c l khng ni v v thng -cht-, vn vn, v y l im g: ch ni n s c sinh lm thn ngi thun li ny rt kh.) C nhng ngi tham d mt thi Php m ngh rng: Ti tht may phc c hc gio l ny, nhng ti khng th thc hnh c. C ngi i nghe v bt chc: Nu bn i th ti cng i vi cho vui. Khng ai i nghe php kim sng bng cch i lm l cho cc gia ch. Nhng vic ny c xy ra vi nhng gio l khc, chng hn nhng php qun nh chnh yu. Khi bn theo hc nhng gio l ny, c th bn ngh mnh s c c kh nng tng thn ch tr t ui qu, hoc cha bnh, hng phc ma, c ti sn, c quyn lc, vn vn. C nhng ngi, d hc bao 38

nhiu gio l Pht, cng vn xem Php ca ngi nh l ci vn lm n; h trng ging nh nhng ngi sp i Mng C i kinh doanh bun bn. Nhng ngi nh th tch ly v s ti nghip bng phng tin Php ca Pht. c Pht, ng o s ca chng ta, bn n nhng phng tin t gii thot v ton tr. Khai thc li dng nhng gio l y v nhng mc tiu th tc th chng khc no p mt ng vua ang ngi trn ngai xung chi nh. Bi th, nu bn tnh c dng nh cng c nhng ng lc xu xa tng t, th hy xua ui chng i; h triu mt ci tm b bt c d ni ln i cng c, ri nghe php. Thi, chng y cng kt thc phn khi ng lc cho ng. Sau y s l phn chnh ca gio l. Trc ht, Php m bn sp tu tp phi l do Pht ni ra, v do nhng bc thnh n ging gii. S tu tp ca bn phi l php tu m t nhng bc hin tr v i rt ta c nhng tu gic v thc chng; nu khng, mt s ging dy c th c gi l su xa mc d n khng do Pht thuyt v cc bc hc gi hin tr cha tng bit ti. Nu bn qun tng v nhng th ging dy kiu th bn c nguy c s t mt vi kt qu m t trc cha c ai tng t, k c ch Pht cng cha tng t ti! Bi th bn phi xt k ci Php m bn s dng lm php tu ca bn. Sakya Pandit ni: Khi bn kinh doanh bun bn Nh li nga, bun chu bu, vn vn 39

Bn nghi vn iu V khm xt mi mt Ti thy bn cn mn lm sao Vi nhng vic vt vnh ca i ny Nhng i tng lai bn tt hay xu u ty thuc Php vi diu y vy m bn x s vi Php y Nh con ch ngn ngu n: Bn thnh knh n ly bt c g gp c M khng xem trc cho k bit n chnh hay t. Khi ta mua mt con nga chng hn, ta khm xt nhiu th, trc ht l coi bi, v i hi mt l ngi ngoi. Ly v d mt tu s thng thng khi i mua mt m nu tr. ng xem xt li mu sc, trng lng, hnh dng n tht nhiu ln; sao cho bo m l n khng b nc, v.v... lm hng, v hi kin nhiu ngi. Tuy vy, nu khng may gp ci bnh xu th bt qu cng ch nh hng n vi tch tr m thi. Bn tra tm rt k v nhng chuyn nh th, mc d n ch c gi tr nht thi. Th m bn dng nh khng tra tm ch thi gian no ci Php m bn phi tu tp, mc d iu ny l cn bn cho nhng hy vng ti sinh ca bn trong tng lai. y l cch mt con ch nut trng thc phm vo bng. Tht sai lm bit bao! Nu bn sai lm bc ny, tc l bn tn hi nhng hy vng v i tng lai ca bn. Bi th, bn cn phi xt k Php m bn nh tu tp, trc khi khi cng tu hnh. 40

Nu bn xt Php hin ti ca chng ta l Lam-rim, bn s thy Php y l tuyt ho trong tt c cc php. Tnh su sc k diu ca mt tng u xut x t Lam-rim. Nu bn khng khai trin ba nng ct ca o l (s t b, b tm v chnh kin v Tnh khng) trong dng tm thc bn, th bn khng th gic ng ngay trong mt i. Ti nghe nhiu gio l c cho l su sc, pht xut t tri kin hay t nhng mt in, nhng gio l c ni l em li cc nng lc thn thng bin ha - so vi nhng gio l y th qu thc ba iu nng ct ca o l khng c v g l mt gio l hp dn c bit cho lm. Php Lam-rim khng phi do Rinpoche (Tsongkapa) sng ch, hay Atisha t ra. H truyn tha ca n bt ngun t chnh c Pht ng Ton gic, v ch t ni Ngi m thi nhng khi bn hiu ra rng c mt php c gi l Lam-rim trong khi cc php khc khng c tn gi y, bn s thy rng tt c mi kinh in u l Lam-rim. B kinh tn qu Bt nh Ba la mt l b kinh ti thng trong tt c kinh in ca ng o s chng ta. Trong kinh y Ngi dy r phn thm thy ni v nhng giai on trn o l a n tr bt nh (thc chng tnh khng) m l ct li ca tm mun bn gn php; Ngi cng m ch ci phn rng ri ca Lamrim trong nhng phng php ca ch Pht. Vy, y l ngun gc ca h truyn tha. Phn rng ri ny c truyn cho t trc tin ca Pht l Di Lc (Maitreya), Di Lc truyn cho V Trc (Asanga). Phn su xa ca Lam-rim truyn cho Vn Th (Manjusri) n Long Th (Ngrjuna). y l cch m truyn thng Lam-rim c tch lm hai - php Su v php Rng. 41

lm sng t Lam-rim, Di Lc son Nm b lun, V Trc vit Nm lun v cc trnh t, Long Th vit Su lun, vn vn. Nh vy cc h phi Lam-rim Su v Rng truyn xung cho bc thnh v t l Atisha. Ngi nhn h phi Rng t Suvarnadvi, v h phi Su t Vikyakokila; ngi phi hp hai h phi thnh mt dng. Ngi cn k tha h phi Nhng Hnh ng Uy Mnh Nht m Shantideva hp th ca Vn Th, cng nhng h phi v mt ch, vn vn. Nh th, nhng h phi m ngi tha k bao gm c kinh gio ln mt gio. Atisha son tc phm Ngn n soi ng Gic ng ti Ty Tng. Tc phm ny phi hp nhng im then cht trong ton b gio l. Nhng li ging dy v sau c mang tn Lam-rim. T thi Atisha, nhng h phi lin h tri kin su xa v hnh ng rng ri phi hp thnh mt dng duy nht. Nhng dng ny li tch lm ba h phi vo thi i ca phi Kadampa: h phi C in, h phi Nhng Giai on ca o l, v h phi Ch gio (Instruction.) Mi h phi tp trung vo mt kha cnh khc nhau. V sau, Je Tsongkapa hp th c ba h phi ny t Namkha Gyaeltsaen Lhodrag, v ny l mt hc gi uyn bc, v t Chekyab Zangpo, tu vin trng ca tu vin Dragor. T thi y tr i, truyn thng tr li thnh mt phi duy nht. c Je Tsongkapa v i lm l cu nguyn vi nhng bc tin bi trong h truyn tha ca ngi bn tng hnh s t ti Retreng v pha bc Lhasa. Pho tng trnh by bc thnh vi chic u nghing v mt pha. Mi khi ngi cu xin trc pho tng ny, ngi lin thy c nhng linh nh ca tt c nhng bc 42

thy ca h phi Lam-rim cng ngi m lun v Php. Li na, ngi cn thy nhng linh nh ca Atisha, Dromtoenpa, Potowa v Sharawa trong sut mt thng tri. Ba linh nh sau cui cng tan thnh mt vi linh nh Atishaz, v ny t tay trn u ngi Tsongkapa m ni: Hy ging dy gio l ny i, ta s gip ngi. iu ny c ngha rng chnh Atisha xui khin Tsongkapa vit tc phm Nhng Giai on Chnh Ca Con ng Tu Tp. Tsongkapa hon tt tc phm ny n cui phn ni v tnh ch. i s Vn Th (Manjusri) yu cu ngi hon tt tc phm, kt qu l ngi vit thm chng ni v Tu qun c bit. Vy, ta phi thc rng sch ny l mt kho tng ca nhiu php mu h nim, cho d ta khng bit c nhng ngi no khc d yu cu ngi son sch. iu ny c m ch trong on bt u: Nh nhng php mu k l ca cc ng Chin thng v nhng Php t ca cc ngi... V sau, ngi son tc phm Nhng Giai on Gia Ca o L tm tt ct ty ca vn l khng c ni n trong Nhng Giai on Chnh Ca ng Tu. Tc phm ny phn ln bn v h phi khu truyn trc tip v nhng h phi ging kinh c xa hn; c hai Lam-rim ny c cho l b tc ln nhau vi nhng im then cht khc nhau rt t nhng li dy truyn khu. C l bn khng bit lm sao th nhp nhng bn vn ny vo vic tu tp ca bn. Je Rinoche (tc Tsongkapa) ni v sau: Nhng ngi thy khng th no hiu ni lm sao thc hnh tt c gio l ny, th nn tham kho nhng bn vn ngn gn hn nhiu, ch dy cch tu tp. 43

Bi th bn phi tham kho nhng vn bn sau y. c Dalai Lama th Ba - Lama Soenam Gyatso - vit tc phm Tnh Cht Ca Vng Rng. c Dalai Lama th Nm v i vit Lam-rim do chnh c Vn Th ni, k nh mt lun gii cho tc phm ny. c Panchen Lama (Ban thin lt ma) - Lozang Chekyi Gyaeltsaen - vit Con ng D v Lozang Yeshe (mt ti sinh khc ca Panchen) son lun gii cho sch ny vi tc phm Con ng Nhanh. Chnh c Tsongkapa cng vit ba tc phm v Lam-rim: ng Ln, ng Trung Bnh, ng Nh (cn gi l Nhng bi Ca t Kinh nghim hay Chng o ca). Ngoi bn sch gio l khc chic ca cc v Dalai Lama v Panchen Lama ni trn, Ngagwang Dragpa Dagpo cn vit Con ng Ca Kinh Gio Vi Diu. y l tm gio l ni ting nht v Lam-rim. Bn phi th gio nhng bi ging truyn tha v nhng kinh vn cn bn ny cng vi nhng lun gii. Ch th gio mt bi ging m thi th khng . Li na, c n hai bi ging v tc phm Nhng Li Dy Ca c Vn Thu, mt bi chi tit hn bi kia. Mt trong hai bn vn ny c truyn tnh Trung ng, bn kia truyn min Nam: do vy c s phn thnh hai phi. Bn cng phi th gio ring r c hai h phi ny. V quan t tng Tagpugpa v cc ngi v sau nh gi cao h truyn tha bn vn ny. Ngi tuyn b rng nu ngi gp bn ny sm hn, th ngi khng phi tri qua nhiu vn nan gii lin h nhng mc tu thin trong Lam-rim. iu ny ng nh ngi ni: gio l c ng ca Con ng Nhanh, v hai dng trong tc phm Nhng Li Dy Ca c Vn Thu phi hp li, lm thnh mt ci g su sc v cng. 44

Khi c Pht ng o s chng ta ging dy, th khng c chuyn phn thnh hai h phi ging kinh. Ch c v sau, khi gio l Ngi khng cn hon ton d hiu, th mi c chuyn ging kinh tch bit vi thuyt php. Nhng bi ging no bn chi tit v nhng t ng trong kinh c gi l ging c bi bn. Ngc li s ging gn m ch nhng li ging dy khng cn c nhiu trn danh t ca kinh vn, m li trnh by ct ty ca gio l, thin xo nh nhng y s gii phu mt t thi trc mt hc tr. Ci cch h ch r lc ph ng tng vn vn, em li cho ngi hc mt s dn nhp sng ng. Trong bi ging theo kiu ni chuyn thn mt, v thy ni kinh nghim ca ring mnh, cch dy ny ct gy mt nh hng ln nht trn dng tm thc ca nhng mn sinh. Cn li ging thc tin l nh sau. Mn sinh chung trong mt nh nhp tht. H c dy mt mc thin qun. H khng dy thm mt mc no nu cha t mt tu gic v mc trc. Li ging dy ny truyn xung n chng ta qua nhng h phi thin v tu qun. y l nhng phng php tt nht hng phc dng tm thc. Gio l m ti sp ging dy thuc v loi ni chuyn thn mt. Mt vi v hin din trong y cng kh khng may v ch c thi gian theo hc gio l ny mt vi ln. H cng ham thch gio l ny thc, nhng sau h phi i con ng ca h. V nhng ngi ny m ti s phi hp Con ng Nhanh v hai h phi ging v tc phm Nhng Li Dy Ca c Vn Th. V sau, khi chng ta n phn y, ti s a ra By im tu tm i a v mnh vi ngi. 45

Ti khng c s d dt no trong khi ging gio l ny. N s to cng c cho hai nh qu tc qu c m kha ging ny c lm l tng nim. V khi ti ging dy Lam-rim, ti khng phi cn nhc li hi i vi bc thy hay mn , nhng ti phi cn nhc khi dy nhng gio l khc, chng hn cc php qun nh. S ging dy v Lam-rim ch c th em li li lc m thi. Tt c cc bn, hy tu kiu no bn c th tu, v nh cu nguyn cho hai nh qu tc qu c. (Kyabje Pabongka Rinpoche khu truyn nhng dng m u ca nhng vn bn Lam-rim ny. Sau chng ti c gii tn.) PHN MT NHNG CHUN B S KHI NGY TH HAI Lama Pabongka Rinpoche m u: c Tsongkapa v i (trong li Dn nhp tc phm Ba Nng Ct Ca o L) vit: Ti s c gii thch ngha Tinh ty ca tt c kinh in Ca ng Chin Thng o l c tn dng Bi tt c ch Pht v nhng php t ca ngi l ca vo cho nhng ngi may mn mun t gii thot. 46

Gio l ny l tinh ty ca tt c kinh in Pht thuyt. Trong phn Phm Vi Nh bn c thc dc phi t b nhng ci xu c, trong phn Phm Vi Trung Bnh, bn c thc dc phi t b ton b vng sinh t lun hi, vn vn. Nhng bn s khng lm ni nhng vic y nu khng da vo Lam-rim. Tm b tn qu l con ng m tt c ch Pht v cc ng Php vng t (B tt) u ca ngi. Ca vo cho nhng ngi mong t gii thot chnh l chnh kin v Tnh khng, xa la hai cc oan thng kin v on kin. Bn cng khng thnh tu c iu ny nu khng da vo h thng gio l Lam-rim. Bi th t thnh Pht qu, bn cn phi pht trin ba nng ct y ca o l trong lng tm thc bn. Mun pht sinh ba nng ct ny trong tm thc, bn phi da vo Lam-rim. Bi th m ngay t u, bn hy khi ng lc nh sau: Ti s t Pht qu v li lc cho tt c hu tnh - v l do y ti s tham d bui ni chuyn thn mt ny v Ba phm vi khc nhau ca Lam-rim. Hy tp trung tt c nhng ng lc v hnh ng ca bn theo chiu hng nhng tng y, ri hy lng nghe. V php m cc bn sp nghe l php g? l php Ti thng tha, gio l a ngi may mn n Pht qu. l con ng truyn thng ca hai v tin phong v i l Long Th v V Trc. l tinh hoa t tng ca c Atisha v song v c Tsongkapa, Php vng ca ba ci. Gio l ny su xa l nh vy . N c mi im then cht c tm thy trong tinh hoa ca tm vn bn ngn kinh in, n t chc nhng thc tp tun t a ta n gic ng. 47

Nhng cu chuyn thn mt v nhng giai on ca con ng n gic ng c th nm di mt tiu cn bn: Gio l thc th. Nhng c nhng tiu c a thm vo n nh bn cht ca Lam-rim, nhng bn k khc nhau v n, v th t ging dy gio l ny. Bn phi quen thuc vi nhng tiu ny bit chc ci no i vi mc thin c bit no, chng c gii thch nh th no, nhng trch dn a ra trong nhng tiu y, h gio l khu truyn v chng, v nhng ch dn m chng hm cha. Nu khng, ngha l nu bn nghe mt gio l khi khi khng c tiu no c, th s kh lm cho nhng thin qun tr thnh li lc cho dng tm thc bn. N s ging nh l bn c ly ring ra xi hoc tr, hoc b, mui, soda... sau khi chng c b chung mt bnh. C nhiu lot tiu khc nhau - mt s dng cho nhng Lam-rim ngn gn, mt s dnh cho nhng bn di hn. Bn nn theo nhng tiu ca gio l m bn hp th. By gi ti s theo phn ln s thc hnh ca tn s ti p dng tiu Con ng Nhanh. Lot tiu c bit ny c trang im bng nhiu ch gio khu truyn. Trc y n cha tng c bt k, nhng ngi ht sc cn thn khi ging dy chng mt cch cng khai; v ti cng c th gio nhng tiu y mt mnh vi thy. Ti ht sc cn thn thu thp chng li v vit ln giy. Nhng tiu y khng qu ngn cng khng qu di, v c nhiu dng v c o c cho l rt cng hiu. Nhng hc gi tu vin Nalanda a ni n ba s thanh tnh trc khi ging php:s thanh tnh gio l khu truyn ca v thy, s thanh tnh ca dng tm thc ni mn sinh, v s thanh tnh ca 48

Php ang c trnh by. Nhng hc gi ca Vikramashla trong nhng phn dn nhp thng ni n tnh v i ca tc gi, tnh v i ca Php, v cch lng nghe gio l y. Ti s theo truyn thng sau cng ny. Bi ging v nhng giai on ca con ng n Gic ng c bn phn chnh: 1. S v i ca cc tc gi, c ni ln chng minh rng gio l ny c mt ngun gc trong sch. 2. S v i ca Php, c ni tng nim tin tng i vi gio l. 3. Cch chn chnh ging v nghe nn gio l c hai s v i ny. 4. Trnh t theo cc mn phi c dy nhng ch dn thc th. Bn tiu ny c tm thy trong tc phm (ca Tsongkapa) Nhng Giai on Ln Ca Con ng. Bt k loi Lam-rim no c trnh by - Con ng D, Con ng Nhanh, vn vn - bt k n c ging chi tit n u, truyn thng khu truyn ni bn phi khi bng nhng tiu y, nu khng ngi ta s khng pht sinh y nim tin. I. TNH CCH V I CA NHNG TC GI NI LN CHNG T NN GIO L NY C MT NGUN GC TRONG SCH. 49

Nh ln trc ti ni, theo truyn thng nhng hc gi n, th Php m bn s thc hnh phi l do Pht dy, c ging gii bi nhng bc hc gi hin tr, v c x dng thin qun bi nhng hnh gi uyn bc c th pht sinh nhng thc chng v thn thng v tu gic trong dng tm thc h. V phn chng ta, chng ta cn nhiu hn l c tin, tr tu, v kin tr tinh tn; nu ta thc hnh mt Php m ch c v hu l, th ta s khng t c kt qu no. Ta thy tn mt nhiu ngi va tr tu va kin nhn lng ph th gi v ch kiu y. Hn na, d mt gio l c c cho l pht xut t nhng linh kin su xa n u, th Ba Nng Ct Ca o L nh ti ni vi bn, vn quan trng hn cc Sdhanas (nhng phng php c qu) v nhng gio l dy cch chng cc thn thng, bi v nhng th ny cn khng hn c c n mt dn nhp vo ba quy y. Mun tm v ngun ca mt con sng, bn cn hi i tr ngc v ln ranh tuyt. Cng th bn phi truy tm mt php tr lui v c Pht, bc Thy ca chng ta. Nu c th gi bn chi tit iu ny, ti s khi s bng i c Pht v nhng tiu s ca nhng bc thy thuc tt c cc h phi, lm th no cc ngi s dng con ng ny t n nhng qu v cao siu. Nhng ti khng th gi bn di dng nh th. Ti ch k cho cc bn nghe mt t chuyn m thi. ( Khi y Pabongka Dorje Chang (Kim cng tr) k s cho chng ti nghe lm th no m c hai h truyn tha t c Pht xung 50

Atsha; v lm th no Atsha phi hp hai h phi thnh mt dng. Ngai tip:) Atsha vit Ngn n Soi ng ti Ty Tng; t ng Lam-rim v sau mi xut hin. Trong tt c nhng tc phm v gio l Lamrim nh Con ng Ti Thng, Gio l Tun T, vn vn, tc phm chnh v ti ny - Ngn n Soi ng - l kit tc ca ngi. Bi th Atsha gn nh l tc gi ca nhng php mn y. Ngay c Tsongkapa v i cng vit: Tc gi sch ny k thc chnh l Atsha. Bi th ng ti phi k cho cc bn nghe lch s chi tit cuc i ngi, song v t th gi ti ch ni s lc. Tiu s ny c ba tiu : 1. Ngi sinh vo mt trong nhng gia nh qu tc. 2. Ngi c c nhng k c t thu u th. 3. Sau khi c c nhng c y, ngi lm nhng vic g. A. ATSHA SINH VO MT GIA NH QU TC

Atsha sinh ti min t ni ting ng n by gi l Bengal, ti mt th ln c mt trm ngn h dn c, tng s dn l ba triu nm trm ngn. Lu i ca thn ph ngi c gi l Lu i ca nhng l c vng chin thng. C mi ba ngi cha vng, v hai mi lm trng phan chin thng bng vng. Gia nh ngi rt giu c v c th lc. Thn ph ngi l vua Kalynashr; thn mu l Prabhvat. Lc ngi ra i c nhiu im l. 51

B. NGI T C NHNG K C NGAY TRONG I NY NH TH NO Khi v thi t hi nhi mi mi tm thng tui, song thn ngi ving thm mt ngi n Vikramapuri. Dn chng sp hng hai bn ng xen thi t. Ngi trng thy m ng v hi cha m: Nhng ngi ny l ai th? H tr li: y l thn dn ca con. Hi nhi nhn mi ngi vi v thng xt v tht ra li k: c g h u nh ti: Giu c, nhiu cng c sng chi, Tha k ngai vng, mt thi t y quyn lc. c sao tt c h u tin theo Diu Php! Mi ngi rt i kinh ngc. Khi vo n, mi ngi k c cha m ngi u cu nguyn khng bnh, sng lu, giu c, khi sa vo a x, c sanh ln thng gii, vn vn. Ring thi t li cu nguyn nh sau: Ti c ti sanh lm ngi Mt ngi c u i Gic quan ti khng t vt Ti gp c Ba ngi bu Mong sao con lun lun knh cn i trn u con Ba ngi bu K t hm nay, xin Ba ngi bu lm ch nng ca con Mong sao con ng bao gi b cng vic gia nh tri buc 52

Mong sao con c nng khiu v Php gia i chng Tng gi. Mong sao con cng dng Tam bo M lng khng mt cht kiu cng Mong sao con nhn mi hu tnh vi lng thng xt. Mi mi tm thng tui, v thi t hi nhi ni n chuyn quy y v pht tm b . Ngi lm cho chng ta tin tng ngay t im ny trong tiu s i ngi. Tc phm Quyn sch ca h phi Kadampas cho chng ta bit v s pht trin sm ca ngi: Khi thi t ln ba Ngi gii v ton, Vn chng v thi ph. Khi ln su tui Ngi c th phn bit Pht php, phi Pht php. Phn bit Pht php vi khng phi Pht php tht l chuyn v cng kh khn. C l chuyn sau y s cho bn vi khi nim. C ln Atsha ni: n ch c ba ngi bit phn bit Pht php v phi Pht php l Nropa, Shntipa v ti. Naropa cht, cn ti i Ty Tng. C thi no m x n lm vo mt tnh th t hn khng? Chnh s kin Atsha c th phn bit nh vy vo lc ln su, i vi ti dng nh l du hiu chng t ngi uyn bc ngay t lc nh. 53

Khi ngi mi mt tui, nhiu cng nng cng cha xng i va la tm ngh thut ma ht quyn r ngi; nhng nhng cnh tng y ch gi cho ngi s gm ghic v xut ly. C mt c gi ln da ngm en vn l ha thn ca Tara, ni vi ngi. Thi t, ch b vng mc Hi ngi dim phc, ng b vng Nu mt anh hng nh ngi M b tm trong vng ly dc vng Th cng nh con voi sa ly. Nhng ngi mc o gip gii c th khng chm m. Ta hy suy xt rng ri li ni ca nng. Nng bo thi t ng vng mc trc ht l vo i ny, v th n l vo sinh t lun hi ni chung. V d nng dng v con voi sa ly c ngha rng, v con voi c thn xc khng l, nn cn kh g mnh ra khi snh ly hn nhng con vt khc. Nu nhng ngi thng thng m phm vi iu quy, th ch c hi cho bn thn h ch khng th phng hi n s lan truyn gio l. Nhng nu tu s v i hoc nhng ti sanh ca Lamas m hnh x sai tri, th s lm cho s ging dy gio l trong vng y mt nh hng. Nu nhng v ny hnh x thch ng, th gio l vng y s thnh. Li na, vi ti dng nh iu y mun ni rng iu quan trng nht l nhng ngi ln nh qu v cn phi a vn, c o dc, t bi, v qu v nn gi gn nhng truyn thng Gelugpa thun tnh. V thi t tr li rng nhng li yu cu ca nng lm cho thi t rt hi lng. 54

Khng lu sau , vua cho mt trm ba mi k s vy quanh thi t. Thi t gi v i thm him ni rng vng ln cn. Mc ch thc th ca ngi l tm mt bc o s. Ngi gp b la mn Jitar ang sng trong mt ngn ni, ng cho thi t quy y v th gii B tt, v cho thi t bit v Bodhibhdra Nalanda, ngi c duyn nghip vi thi t i qu kh. Thi t lin i gp bc thy y v dng cng ngi nhiu ngc ng chu bu. Bodhibhdra rt hoan h. Bc thy nhp nh v lm php tnh ha ba ca (thn khu ) cho thi t. Ngi cng cho thi t nhiu li ch gio lin h n s pht tm b , on gii thiu thi t n bc thy Vidyakokila, v ny cng dy thi t v s pht b tm ri gi thi t n mt bc thy t i trc ca thi t l Avadhutip. Avadhutip bo thi t: Hy tr v kinh ca ph vng ngy hm nay. Hy qun xt nhng khuyt im ni li sng ca mt c s th tc. V th l thi t v nh, khin cha m ngi rt vui mng. H hi: Con i u th, hi Chadragarbha (Nguyt Tng). Con c mt chng? C su mun chng? i tht tt thay con tr v. Thi t tr li: Con i tm thy hc o V thy l ni nng ta qu bu nh Pht Con tm trong hang ni V nhng ni tch mch hoang vu Nhng d i n u Con cng c th thy li lm ca sinh t. Bt c ngi bn no con gp 55

u ni cho con nghe nhng li lm ca sinh t. Mc d th, con vn cha c va lng. Xin cho con t do quay v vi Php. Cha m thi t bo ngi rng vic sinh t lm cho ngi au kh nh th, th thi t nn lm vua ri tha h m cng dng Tam Bo, b th cho ngi ngho, xy cha, trai tng, vn vn. Nh vy ngi s hon ton hnh phuc. Thi t tr li: Con thy nhiu cnh kh sinh t. Con khng cht no b li cun vo nhng cm by ca cuc i vua cha. Cung vng in ngc i vi con khng khc no lao ngc. Nhng m n khng khc g con gi ca ma vng. Ba cht ngt ngo (?) chng khc no tht ch, m v mu. Mc la l trang sc chu bu vi p mt ci mn rch khng c g khc nhau. Con s vo rng thin nh. Hm nay hy cho con mt t tht, sa, mt, ng ma con i n bc thy Avadhutp. y l i nhng bi ca c ht cho cha m ngi. Nhng v ny cho php ngi lm theo mun, v thi t khi hnh vo rng cng vi mt ngn k s i theo. Ngi tr thnh ca Avadhutp, ngi khai th cho ngi s pht tm b . ng bo: Hy i n cha Krshnagiri (Hc sn) ni tin Rhulagupta ang . ng y cng tng l thy con trong qu kh. Bc thy Rhula lc y ang ging gio l mt tng. Khi thy thi t i vo, mc d bit thi t n cu Php, th thch ng tung mt lung st nh vo thi t, ri i ln nh ni ch c mt ngi thp Trthika mu en. Cc n s ty tng hi ng ngi y l 56

ai. Rhula tr li: Trong nm trm nm mi hai i ti sinh, ng y lun lun lm hc gi. By gi ng y l thi t sp ni ngi vua Php x Bengal l Kalynashr. ng ta khng mng ti i sng vng gi, m mong mun thc tp kh hnh. Mi ngi u ngc nhin. H ng ln mi thi t gia nhp vo on h. Khi gp bc thy ny, Atsha ni: Hi o s thnh thin xin nghe con y: Con t b gia nh Con mong t gii thot Nhng con sinh vo nh danh ting V c th tri buc vo x Bengal. Con tn th nhng bc thy Jitri, Bodhibhadra, Vidyakokila v Avadhutp, Nhng bc o s c thn thng Nhng ngay n by gi, con vn cha thot khi Nhng bn phn lm vua. Nay con c gi n Thy, hi bc o s: Xin hy khai th cho con gio l i tha V s pht b tm, Mong sao con thot khi nhng tri buc. Thi t tip tc nn n v thy sut mi ba ngy. Cui cng ng p ng, lm php qun nh Hevajra cho thi t v truyn ring cho ngi tt c nhng ch gio. Thi t c php danh trong mt gio l Jnnaguhyavajra. 57

Ri Rhula bo tm v nam n kh hnh la th c nhiu thn thng khng khip rng: Hy i theo ng y v Bengal, lm cho nh vua i . Khi thi t c gii thot khi phn s lm vua, th hy a ng n bc thy ca ng l Avadhutp. By gi thi t trang phc nh thn Heruka, i vo hong cung. Mi ngi trng thy u nhn ra ngi v rt hong s. Ngi lang thang sut ba thng, hnh x nh mt ngi in. Nhng tu s kh hnh i theo ngi th chy nhy cng khp. Mi ngi u quyt nh rng ngi khng cn t cch tr v na, v khng ai cm c nc mt. Ph thn ngi l ngi bun su nht. ng ni: i con ti! T khi sinh con ra Cha thy con c gi tr phi thng Cha nhng tng con s lm phn s quc vng ca con Cn ai hnh phc hn con na? S n c trong rng d tc hi g n tm con nh th? Thi t p: Tha cha, nu con lm vua Con ch c sng vi cha trong i ny Nhng ri cha con khng nhn ra nhau trong nhng i sp ti. Tht sai lm bit bao khi lm mt vic Khng em li li ch g m ch c hi. Nu con t b i sng vng gi M thc hnh Con ng bo m a n gii thot gic ng, 58

Th cha con mnh s c hnh phc Trong nhng i tng lai Bi th, cha hy bung con ra! B m ni: C ch g y? Ta khng thuyt phc con ni Nghip l ci tin quyt nm tt c chng ta vo ti sanh trong i. i hi ngi con thnh thin, c vic tu php g con cho l tt nht, Cn m s cu nguyn c gp con trong tt c cc i sau. Ri cha m u cho php thi t xut gia. Thi t cng vi nhng tu s kh hnh ri cung in sng sm i n ni n c trong rng ca bc thy Avadhutph, y ngi hc Pht ca trng phi Trung qun. Atsha c th gio v nhng iu vi t su xa ca lut nhn qu, t nm 21 tui cho n nm 29, ngi gn ngang vi bc thy Avadhutiph. Vn tt l ngi thin qun, chim nghim v mi s m ngi hc c. Tc phm Quyn Sch Xanh v nhng Ba Ch ni: Ngi theo hc Avadhutph trong by nm. Atsha ng l ln ngi lm vua, s nghip rc r khng thua g hong Trung Quc Li Shi-min, m hong cung c n mi vn ngi nh vi nhng trng phan chin thng, hai mi lm ngn ao tm, by trm hai mi lc vin, v nm mi su ngn cy c th. Ngi cth s hu ba triu ri thn dn. Cung in ca ngi c vy quanh vi by lp trng thnh ni lin bng ba trm su 59

mi ba ngi cha. Nhng ngi Atsha v i hin mnh cho Chnh php v t b tt c nhng cm by v song y ca vng quyn nh th l ngi ta nh nc bt vo ng rc. c Pht ng o s ca chng ta cng tng lm nh vy: mc d nm chc uy quyn ca mt v chuyn lun vng trong tay. Ngi t b xut gia. Bi vy, bn phi c li mt cch say sa lch s ca cc ngi. Nu by gi c ai bo chng ta: Hy x gii hon tc, ri ng s cho lm qun trng. Ta s lm theo ngay khng cht do d. Th cng chng minh tm mc s pht tm ca chng ta. Tht kh cho chng ta t b nhng vt vnh trong cn phng nh hp ca mnh, ni g n chuyn t b uy quyn ca vng v. Hy xem iu ny tri ngc vi Atsha, ngi vt b vng v xem nh m di, ngi theo thy hc o tri qua by nm rng. Ngi cng th gio Kim cang tha vi nhiu bc o s c thn thng khc, tr thnh mt hc gi v tt c c th v mi ngnh gio l. Mt hm ngh ny khi ln ni ngi, Ta rt uyn thm v mt gio. Nhng ngi lin mt tt c kiu mn khi ngi mng thy mt s n thn (dkins) a cho ngi xem nhiu pho sch mt gio m ngi cha tng thy. V khi ngi khi ln t tng, Ta s t nhng thn thng ti thng v i th n (mahmudr) ngay trong i ny bng cch p dng mt cch hnh x c nhiu tnh cht mt gio hn na (ngha l c v), th o s Rhulagupta hin n vi ngi bng thn thng i xuyn qua tng vch m bo: Ci g? Con qun chng sinh ri sao? Hy th gii ngay. iu ny s lm li lc cho nn gio l v cho nhiu hu tnh chng sinh. 60

Khi thn Heruka xut hin trc ngi, v cng yu cu nh th. Ngi cng mng thy c Thch Ca Mu Ni bc o s ca chng ta, v c Di Lc, bo ngi phi th gii. Ngi th gii c tc vi ngi Shlaraksha (Gii h), mt tu vin trng thuc b phi Mahsamgika (Ma ha tng k vc), ngi t giai on Nhn trn o l chun b. Atsha c th c tc gii vo nm 29 tui. Atsha theo hc mt trm nm mi by bc thy, hc tt c cc hc thut, kinh gio v mt gio cng nhng bi dy truyn khu lin h. Ngi lm mt kho cu c bit v nhng im then cht trong T Phn Lut di s hng dn ca Dharmarakshita (Php h), v lm mt b lun khng l bao gm mt trm l tm bi tng trnh by phn ca Thng php (Abhidharma) gi l Lun V Nhng im c Bit. Ngi nghe ging nhng gio l ny trong mi hai nm, v nghin cu tng tn. Ngi cn am tng tt c nhng php tu khc nhau ca mi tm b phi (thuc b phi Vaibhashika - i t b sa), v nhng vn nh thnh phn no trong tng chng phi tnh th mt phn thc phm mnh xin c, hoc th nc no c php ung, vn vn. Bi th ngi tr thnh vin ngc ti thng ca c mi tm b phi n . Nhng mc d ngi hc v hnh tt c kinh gio v mt gio c th tm thy c vo thi y ti n, ngi vn khng ngng t hi con ng no l ng nhanh nht n gic ng, v Rhulagupta bc thy ca ngi, ang trong hang ng ni Krishnagiri, bit c tm nim ngi nh tha tm thng, lin i n bo: C g hay ho trong vic thy nhng linh kin v cc thn bo h, lm xut hin c nhiu b loi ch thn trong nhng hnh, ph din 61

c vi thn thng vt vnh, hoc t c nh vng nh ni ? Hy luyn tm ngi v lng t mn v tm b . c Thin Th Qun Th m l v b tt ca lng t mn, hy cu ngi lm thn bo h cho ngi v pht nguyn lm li lc loi hu tnh cho n khi ci sanh t trng rng. Mt ngy kia, trong khi Atsha ang kinh hnh quanh Kim cang ta ca Pht ti B trng, ngi nghe cuc m thoi gia hai pho tng. Mt ln khc, c hai thiu n vt c nhng gii hn ca thn xc con ngi, ang ni chuyn trn bu tri pha nam ca B trng. Mt c hi: Mun gic ng cho ton vn v nhanh th ngi ta nn tu theo php no? C kia bo: Hy tu luyn tm b . - Phi y, tu b tm l phng tin cao c nht. Atsha dng kinh hnh nghe cuc m thoi, v ghi ht vo lng nh mt bnh cha nhn ht nc trt t bnh khc. C ln ngi ang ng cnh hng ro bng do bc thy Long Th dng ln, th nghe y c mt b gi bo c gi: Bt c ngi no mun t gic ng sm phi tu luyn tm b . Mt pho tng Pht di hnh lang ca ngi i in ti B trng c ln bo Atsha, trong khi ngi ang kinh hnh ti y: Hi kht s, nu ngi mun gic ng sm, th hy tu luyn tm t, tm bi v tm b . Mt ln khc, khi ngi i quanh vch mt am cc nh, pho tng c Thch Ca bng ng voi ni vi ngi: Hi thin gi, hy tu luyn tm b nu ngi mun sm t ton gic. 62

Th l Atsha tu tp pht trin tm b hn bt c lc no trc y, v v mun tu t n trng thi cao nht ca tm b , ngi t hi: Ai l ngi nm gi ton b gio l v iu ny nh? Ngi tra tm v nhn ra chnh Suvarnadvpi l ngi ni ting bc thy v tm b . Ngi d nh i n v y ( Nam Dng) th gio mt cch ton trit v b tm. Ngi vt i dng sut mi ba thng trn mt con thuyn vi vi thng gia i bun bn. Khi y Kmadeva, thn dc lc, v khng chu ni s lan truyn ca Pht php, mun ngn cn tm b ca Atsha, nn thi mt lung gi mnh lm cho chic thuyn xoay quanh, li ha mt con c voi ln n ng trc mi khng cho thuyn i ti, ha sm chp, vn vn, gy kh nhiu ri lon. Hin tr Kshitagarbh xin Atsha x dng thn thng gin d. Ngi bn nhp nh qun tng thn Yamtaka mu hin ra hng phc c m qu quy ph, v cui cng on ngi n Nam Dng. Atsha tr thnh mt hc gi v hnh gi v i. Nh ta ni, lc mi mi tm thng tui, ngi t tht ra nhng li chng t ngi am tng v tm b . Th m ngi vn tnh nguyn tri qua bao nhiu gian kh i n Nam Dng, iu y chng t cho chng ta thy trong phi i tha, khng c g quan trng ct cn hn l b tm. Atsha tri qua cuc hnh trnh n mi ba thng nhng khng bao gi ngi ci chic o tu s, du hiu ca gii php. Ngi khng du hnh nh chng ta ngy nay. Cc tu s by gi mi khi i xa, va ra khi tu vin l khoc y phc th gian, mt s ngi li 63

cn eo bao gm di vo na. Ti ngh c l ngi ta phi s hi khi trong thy h v t hi, C phi l bn ct c ngi ta chng? vy ta phi nu gng bng cch ng ci php phc, du hiu chng t ta th gii c tc. Kaedrub Rinpoche ni: Thn th ca v t kheo p l nh php phc Khi no tu s th gii M mc y phc th gian Li c x y lm gio l suy tn. Mt vi ngi tuyn b: Ngi ta nn thun thc t bn trong m khng gi b ngoi cht no. iu ny khng tt cho gio l chung. Mi hot ng ca tng chng cn c thc hin c gii lut v an tnh. X Li Pht t n a v kin o l nh thy cung cch ca Ashvaji. Tr li chuyn Atsha n o Nam Dng. Ngi trong thy mt vi thin gi t ca Suvarnadvip. Atsha cng nhng ca ngi ngh ngi na thng v yu cu cc thin gi k cho nghe cu chuyn v cuc i o s Suvarnadvip. Nu l chng ta th khi n y, chng ta s n din kin bc thy tc khc; nh Atsha khng lm nh vy. Thay v th, ngi xem xt cuc i ca bc thy. Ngi nu mt tm gng cho ta: trc ht ta phi tra tm v bc thy cho ng cch. Mt vi ngi vi v i n bc thy Suvarnadvip v bch: Bch thy, nh i hc gi Dpamkra Shrijnana, ngi ni ting nht khp vng ng v Ty n, vt bin vi bao gian nan sut mi ba thng cng vi mt trm hai mi lm n 64

th gio vi ngi v Bt nh, b M ca tt c nhng ng Chin thng. H cng n hc php i tha v hun luyn tm pht nguyn v khai trin nhng hnh thc tu tp tm b . Suvarnadvip ni: K diu thay mt hc gi v i nh th n x ta. Chng ta phi i cho n. Khi Atsha n gn ta lu i ca Suvarnadvip, ngi v ty tng trng thy t xa mt m rc ang n n mng, dn u chnh l bc thy Suvarnadvip, theo sau l nm trm ba mi tu s. H trng nh nhng v A la hn, mc ba y c mu sc thch ng vi tu s, mang theo ng nc v gy st thc p, c su mi hai sa di theo hu. Tt c on gm nm trm chn mi by v th i gii. Va trng thy m rc trang nghim y, ging y nhng vi la hn thi Pht, on ca Atsha v cng hoan h. Ri nhng bc hin tr tinh thng ng minh nh Atsha v Kshitagarbha, v nhng t kheo thng ba tng, khi s i n t tht ca thy Suvarnadvip. H u mang dp ng lut v p ba y nhum vng ca x Kashmir, c phi Mahasamghika a chung. mi ngi bn x c th tu phc cng dng, h mang bt kht thc bng st c tu b chnh t, v em theo tt c dng c ng lut ca t kheo, nh bnh cha nc bng ng c th cha mt drona n v o Magadha (Ma kit ), v chic gy bt st m c Th Tn thng ca ngi. Tt c u i mo hc gi vi nhng chp mo cn khng nhn chng t s vng bng kiu mn. V tt c u thnh trng cm nhng chic pht trn. C on gm mt trm hai mi lm v i hng mt thp tng Atsha, cch khong nhau ng php - mt dng ngi i 65

ton ho nh mt cik rng cu vng ng sc. Mi s tht huy hong; lm cho ch thin hoan h ma hoa xung cng dng. Mi ngi dn trn qun o u ngc nhin tn thn nhng cung cch ca hai bc o s ny, v pht sinh tnh tn. Atsha dng v thy mt ci bnh trong sut ng y vng, bc, xa c, san h, h phch. C ch tt lnh ny bo trc ngi s th gio tt c nhng ch gio v o luyn tm b , ht nh mt ci bnh cha tt c nhng g m mt bnh khc trt sang. H lui v phng ca bc thy trong ta lu i vi lng che bng bc. Ti y, bc thy Suvarnadvip u tin dy h mi lm (trong s by mi) ti t tc phm ca c Di Lc S Trang Hong Cho Thc Chng, km theo nhng ch gio khu truyn lin h. Bc thy ngay tc khc rt hi lng vi Atsha, h cng ngh m ti mt ni. V th l bt u mi hai nm rng trong thi gian y Atsha v nhng mn ca ngi th gio ton b nhng li ging dy v ngha thm o ca tn kinh Bt Nh Ba La Mt a - B M Thnh theo h truyn tha m Di Lc truyn cho V Trc. H cng nhn nhng ch gio c bit v s o luyn tm b nh phng php i a v mnh vi ngi khc; h phi ny l t c Vn Th truyn xung Shantideva. H hc hi, qun tng, v thin nh v nhng li ch gio y mt cch ton trit. Nh trao i a v mnh vi ngi, h pht trin tm b chn thc trong tm thc, di chn bc thy. Mt ngy kia, bc thy gi Atsha - by gi lm ch nn gio l - tin on ngi i Ty Tng s c nhiu mn . 66

Tha ngi, ngi khng nn li y M hy i v hng Bc Hng v phng Bc, n X Tuyt C. NHNG VIC NGI LM SAU KHI C C NHNG S C. C hai phn: (1) Ngi lm g n; (2) Ngi lm g Ty Tng. 1) TI N Khi Atsha tr v Ma kit (Magadha), ngi sng ti B trng, v ba ln ngi nh bi tranh lun nhng ngi theo cc t gio, a h v chnh php. Ngi cn lm sng nn gio l bng nhng cch khc na. Vua Mahbala (i lc) c ngi n cai qun th vin ca tu vin Vikramashla. Mc d Atsha chnh yu l theo truyn thng i chng b (Mahasamghika), ngi cn tinh thng nhng truyn thng ca tt c b phi khc; v ch v ngi khng c u c b phi nn tr thnh vin bo chu tt nh ca tt c hi chng Ma kit cng nh khp x n. Ngi c ton th cng nhn l bc thy ca ton b gio l ca ba tng kinh v bn loi mt gio. Cn v s ging dy th ngi ta c cm ngh gn nh l chnh c Pht ti th. 2) TI TY TNG Nhng gio l ph cp u tin n Ty Tng vo lc by gi mai mt. S truyn b gio l hu k c thnh hnh. Nhng mt s ngi tp trung vo tng lut v b qua mt gio; mt s khc th ngc li. Kinh gio v mt gio tr thnh i chi nhau 67

nh nc vi la. Nhiu bc hc gi ni danh t n n Ty Tng, b vin nh vng y d d. H la bp ngi bn x vi nhiu mt in xu c v y dc tnh. Tnh trng ha thnh ht sc kh khn gieo rc nn gio l thun tnh ca ng Chin thng. Quc vng Ty Tng by gi l Lhalama Yeshe Oe rt au lng trc tnh trng y. V mun hong truyn nn gio l thun tnh, ng gi hai mi mt sinh vin thng minh ca Ty Tng sang n hu mong khi h tr v s thnh nhng bc hin tr c th ch li hn cho dn Ty Tng. Tt c h u cht ch cn li hai v Rinchen Zangpo v Legdaen Sherab; c hai u tr nn tinh thng gio l nhng vn cha c th rc Atsha theo h v Ty Tng. Khi v nc, h yt kin vua bn cch lm th no ha hp kinh gio v mt gio vi cch hnh tr v tin tng ca mi hc gi n. H ni: Nhng hc gi kia khng ch li g cho Ty Tng. Vikramashla, c mt v tng dng di vua cha t gii thot. Ngi c danh hiu l Dipankara Shrijnna. Nu b h mi c v y th chc chn s li lc cho Ty Tng. H cng ni rng tt c nhng hc gi khc u ng v im ny. Li ni ca h lm cho vua an tm, nhng quan trng hn na l, vua pht sinh mt lng tin mnh lit khng lay chuyn ngay khi va nghe n danh hiu ca ngi. Vua phi Gyatsoen Senge cng vi tm v khc i rc Atsha v. H em nhiu vng, nhng h tht bi. Chnh v vua cu Php cng i tm thm vng c th rc bc hin tr y v x mnh. Trng b lc Garlog bit v vua ang tm cch truyn b Pht php nn bt cc nh vua cm t v hm da s git nu khng b 68

nh, Jangchub Oe chu gi vua bng ch, n tm cch gii thot cho ngi, nhng vin t trng ni: Mt l ngi b nh rc hc gi y v nc, v ngi phi lm n l cho ta, hai l em mt s vng bng sc nng ca vua, th ta mi th vua v. Jangchub Oe ha giao vng. ng a ra hai trm lng vng mang theo, nhng ngi t trng nht nh khng chu. Cui cng ng em tt c s vng nng bng sc nng ca con ngi vua trr ci u. T trng cng khng bng lng, bo: Ti cn c u, tt c. Jangchub khng c cch no kim thm vng, nn n ca ngc khc v tha vi nh vua: Ch i, ch sng rt nhn t, nhng ch phi l nn nhn ca nghip ca qu kh. Nu chu c binh nh bi tn t trng ny th s c rt nhiu ngi cht v chu s chng s a vo ci thp xu. Tn t trng ny bo chu khng c i mi v hc gi ny v, v phi lm n l cho y. Nhng nu chng ta t b Php Pht th tc u hng tn t trng ti li ny. Chu ngh l tt hn ch hy kin tr vi chnh php. Y bo chu phi em mt trng lng vng bng c ngi ch, nhng chu ch kim c s vng nng bng thn th ch ngoi tr ci u. Y khng chu, nn by gi chu li ra i tm thm vng cho s chuc ch v. Trong thi gian , xin ch hy ngh n nghip qu kh ca ch, cu xin Ba ngi bu, v nht l ch nn dng cm m to phc nghip. c vua ci ln m bo: Ta c tng l chu sng mt i d chu sung tc nn khng chu ni gian nan, khng c cht can m no. By gi ta mi thy chu c th chn hng truyn thng 69

ca t tin sau khi ta cht. Chu hnh ng rt tt, ta rt hi lng. Ta ngh tht sai lm nu ta cht m cha thit lp c mt nn chnh php khng li lm cho x Ty Tng. Ta gi, v nu cha cht by gi th ta cng ch sng thm mi nm na l cng. Nu ta b ra qu nhiu vng nh th ch sng thm chng y tui, th tht lm cho Ba ngi bu cng tht in bt o. Trong nhng i qu kh ca ta trong vng v th sinh t, ta cha c mt ln no c cht cho chnh php. Vy th, chu ng a cho tn t trng mt vn vng no c, tht tt bit bao nu ta c cht cho chnh php. M chng ta c th o u ra c s vng chuc ci u ta? Hy em ht vng i n , v lm mi cch chu c th lm thnh bc hin tr Atsha v. Nu ngi cho con tip kin, th hy trao li thng ip ny ca ta: Con hy sinh mng sng v gio l ca Pht v ca chnh ngi. Xin hy che ch cho con trong nhng i cn li, bng lng bi mn ca ngi. nh duy nht ca con l rc ngi v Ty Tng; v con lm th ch v mong cho gio l Pht c lan truyn khp x. Bi vy xin ngi hy chp nhn li yu cu ca con. Xin hy gia h cho con chc chn chng ta s gp g trong nhng i v lai. Ny chu, chu hy qun ch i, v ngh n nhng li dy ca c Pht. Nh vua yu, ging ngi rt i thng tm, nhng Jangchub c th tin chc ngi ch ngh n thn dn Ty Tng, n gio l Pht, v n Atsha. ng bt c d phi t gi ngi ch thn yu. Lng ng thm can m, v ng hnh ng ng theo c nguyn ca ngi ch. 70

Ty Tng c nhiu ngi tin theo rt nhiu tn ngng sng sng m h cho l mt tng. Mt vi phi nh vy l o s Vy , Hin tr Vy Xanh v s, v Mi Tm Kht S ca Artso. Mun dp nhng ngi ny mt cch m thm (dt p), vua Jangchub Oe cu xin Tam Bo ch dn cho bit trong nh thn ai l ngi s thnh Atsha v c. Tt c nhng ln xin xm bi tinh t u m ch v dch gi tn Nagtso. V ny khi y ang Ngi Cha Vng ti Gungtang. Vua triu vi ng ti Ngari, nhng s ng khng chu sang n, vua bn mi ng ln trn ngai v tng ng nhiu qu v bo: ng phi nn n Atsha, hy thay ta m ni vi ngi nh sau, Ngi c nhiu ngi ca tng s uyn bc, o c, v lng t bi ca ngi. T tin ti, nhng v vua trong qu kh v nh thn, thit lp nn gio l ca Pht ti vng quc ny. Gio l y tr thnh tc l, c pht trin, lan rng. Nhng hin ti nn gio l ca Pht ang lm vo tnh trng ng bun. Mt ging ni qu s thng lt. Nhng bc hc gi qu c chc s phi ru r v chuyn ny. C ti ln ch ti gi rt nhiu vng sang x n, hao tn rt nhiu ngi v ca m vn khng a c ngi v. Vua chng ti khng chu ni vic ny v ch thn i tm vng. Mt tc trng c c cm t vua. Nh vua b mng. Nu thy chng ti t nhiu can m nh vy m ngi vn lm cho chng ti tht vng, chng ti nhng chng sinh ngu mui vng t Ty Tng xa xi ny, th lm sao ngi cn c xem l t bi v l ni nng ta ca mi hu tnh? Ta cn y mt ngn bn trm lng vng. Hy em theo m dng cho bc o s v ni: X Ty Tng chng ti ging nh th ca qu i. Tm vng x ti chng khc no tm rn trn con 71

cu, tht rt kh khn. S vng ny l ti sn ca ton th dn Ty Tng. Nhng nu ngi khng chu n Ty Tng, hi bc o s, th iu chng t ngi t t bi lm sao. Khi y chng ti khng bao gi bit lm g t ci thin mnh na. Ny Ngatso, ng ang nm gi tng Lut. Hy ch thn k cho Atsha cu chuyn ca chng ta. Nu ngi t chi, th hy trnh by hon cnh th no cho ngi hon ton thng cm. Vua khc nhiu ti ni nc mt vua ri xung mt bn, xung bp v. Nh phin dch Ngatso, m tn thc l Tsultrim Gyaelwa, t trc cha tng i y i , v hon ton khng thch phiu lu n vng t xa xi. Nhng ng ta khng n no ni ln tt c nhng iu y. Chng ta c cu ngn ng: Ngi no thy ngi khc khc s khi s khc theo. ng cha tng gp Yeshe Oe, nhng bit nhng g vua ni l hon ton ng s tht. ng bit v vua ch tiu ph nhiu vng, v c hai ch chu t b hnh phc ring t ch v mong mun hnh phc cho thn dn. Vua lm cho Ngatso rt xc ng. ng khng tht c li no, ton thn run ln v mt ng trn y nc mt ti ni ng khng th nhn ln vua. Vua yu cu ng hy liu mng sng v tay chn, nhng ng khng c g rng buc vi hnh phc ci i ny, v ni ng s tun lnh ra i. ng nhn mt ngn bn trm lng vng t tay nh vua v by v b trng, ri khi hnh i n . Nh vua tin ng mt qung ng di v bo: Ny t kheo, ng ang lm vic nhn danh ti. ng ang liu c mng sng v chn tay, vi mt s kin nhn ln lao ng ang i n chn gy nhiu kh khn gian kh cho ng. 72

Khi ng tr v, ti s n n ng. Nh vua i tr lui mt i ng m bo: Hy cu nguyn c i Bi Qun Th m trong khi ng du hnh. Khi nh phin dch Nagtso v on ty tng n kinh Nepal, h gp mt ngi n ng cao ro ni vi h rng: Ti thy cc ngi i xa v mt s mnh trng i. Cc ngi s thnh cng nu gia ng c nim: Nam m Tam Bo! Cu xin Chnh php vi diu, sui ngun ca ch Pht trong ba i, s lan truyn trn X Tuyt. Hnh trnh cc ngi s an n nu cc ngi va i va nim nh th. on ngi l hnh hi ng ta l ai, ng ni: Ri y cc ngi s bit. Cn nhiu ha thn khc nhau ca Dromtoenpa (s l cao ca Atsha v sau). Nhng ha thn ny dp nhiu nguy him e da Nagtso v on ty tng trn ng i. Cui cng h ti cng Vikramashila. Trn cng c mt im canh, v Ngatso hiu c Tng ng nn gi xung qua mt khe h trn im canh. Ting ni t bn kia vng xung: Tha cc ng Ty Tng, cc ng t u n. H tr li: Chng ti t vng thng Ngari. C mt ngi gc cng. Cc ngi c giao cho ngi y gi c. Hy ng ngon ti mt ch tr m no . Ngy mai cng s m ngay khi tri va sng. H a s vng cho con trai ngi gc cng ct vo bung trong, n ni: Hy tin ti nh bn thn. ng lo lng. Chc ng ngon. 73

H ngh rng mt b trai m bit ni nhng li nh th thc khng phi ngi tm thng, v iu lm cho h an tm. Sng hm sau, va khi cng m, mt a b xut hin. N i mt chic mo nhn v phc sc nh mt dn du mc Ty Tng - o hai lp len, mang mt ci bt bng g. Em b hi: Cc v ngi Ty Tng ny t u n? Coi cc v i ng cng khng n ni no. on l hnh ca Nagtso cm thy tht m lng khi gp c mt ngi ni th ng ca dn du mc. H tr li: Chng ti n t min thng Ngari. Chng ti c mt chuyn hnh trnh m xui. Ci g a bn n y? By gi bn i u? a b tr li: Chu cng ngi Ty Tng. Chu ang i v Ty Tng. Nhng ngi Ty Tng chng ta c thi vo tai ra ming. Chng ta qu ngy ng, khng th gi mt b mt no c. Cho nn chuyn g quan trng phi lm tht kn o. Gyatsoen Senge ang trong khu vc ngi Ty Tng. C hi ln ng, ri cc ngi s gp. Ni xong cu b b i. on ngi i vo mt con ng di, theo con ng y v gp mt ng gi trng rt thnh thin tay cm chic gy trc. ng hi: Cc ng t u n? C chuyn g quan trng khin cc ng n ni ny?

74

H tr li: Chng ti t min thng Mgari n y. Chng ti n thnh ngi Atsha uyn bc v. Nh ca Gyatsoen Senge u, tha c? ng gi thnh thin chng gy ng v ln trn i mt. Thng b gp cc ng sng nay ni khng sai. Ngi Ty Tng khng gi mm ming g c. C ni toc mi s ra cho mi ngi ngoi ng bit ht. Cc bn cn mong lm c vic g vi kiu thng nh rut nga y! Cng may m bn ni vi ti. Nhng by gi, ng ni cho ai bit ngoi tr Atsha. Ti s ch ng i n Gyatsoen Senge. ng gi i chm ri, th m Nagtso khng ti no theo kp. Nagtso trng thy ng ng i trn ngng ca li vao khu vc ngi Ty Tng. ng gibo: Nhng vic trng i cn phi lm t t. Gp rt mt cch t t. iu bn mun ang mt khong cch rt xa, bn phi tro ngn ni theo tng bc mt. y nh ng ta y. Nagtso i vo v dng vng cho Gyatsoen Senge, v dch gi. Gyatsoen trng thy ng lin hi: ng t u ti? Nagtso k t m cu chuyn mnh. Gyatsoen ni: th ra bn c ln l t ti. Th m ti khng nhn ra. ng cho ai bit bn ti y thnh Atsha, m hy ni cc bn n hc. y co mt trng lo tn Ratnkarashnti l ngi c rt nhiu uy lc, v l thy ca Atsha. Ch ng ta nghi ng vic cc bn d nh lm. By gi chng ta s dng cng 75

ng mt lng vng. Hy ni vi ng: Chng ti khng mi c hc gi no c. Ri ng hp tp vi vng g ht; ng lo lng g ht. Khi thi c thun tin n, ta s kho lo mi Atsha n y. Nagtso v Gyatsoen Senge cng i thm trng lo Ratn v hin tng lng vng. Nagtso ni chuyn mt lt vi ng ta, nh nhng g nh ni. V trng lo ni: Tht k diu, nhng bc hin tr khc khng th no hng phc hu tnh c. iu y khng phi ni qu ng. Gio l Pht xut pht t x n tht y, nhng nu khng c Atsha th chng hu tnh y cng mn mi cng c. ng ta cn ni nhiu iu khc. Trong mt thi gian, h rt kh m gp c Atsha. Nhng nhng ha thn ca Qun T Ti cung cp nhiu c hi tt lnh cho Atsha du hnh n Ty Tng. Vo mt ngy, khi khng cn v vua cha hay hc gi no ca n quanh qun c th nghi ng chuyn xy n, Gyatsoen Senge gi Nagtso n v a ng vo phng Atsha. H dng cng cho ngi mt hnh (mandala) v th gii cao mt trng, vy quanh bng vng rng. Dch gi Gyatsen Senge thay mt ni v quc vng x Ty Tng l mt v B tt, v Php c lan truyn di ba triu i ca ba v php vng Songtsean Gampo, Trisong Detsaen, v Raela Saen. ng k no l vua Langdharma tn hi nn gio l nh th no, th no v lama v i l Gompa Rabseal c bo tn Tng gi, lm cho s lng tng chng nhiu thm. ng ni v s 76

hi sinh ca v vua thc ph lm rc cho c Atsha n Ty Tng. ng ni li thng ip ca Jangchub Oe, v m t loi Php qui g ang thng th ti Ty Tng. Gyatsoen ni: Bch i s, v B tt vua ca x Ty Tng phi ngi ny n gp ngi. Xin ngi ch t chi, bo n sang nm ti s i. Hy thng xt x Ty Tng chng ti. Atsha ni: Vua x Ty Tng l mt v b tt. Ba v php vng l nhng ha thn ca B tt. Gompa Rabsel cng l B tt ha thn, nu khng th th ng khng th khi dy nhng tn la ca nn gio l. Nhng v vua Ty Tng u l B tt. Tht khng phi l nu ti bt tun mnh lnh ca mt v B tt. Ti cm thy h thn trc v vua ny. Ngi tn nhiu vng bc. Nhng ngi Ty Tng cc ngi ang lm vo tnh trng thc ng thng. Nhng ti ang gi cha kha ca nhiu ngi in th trong tu vin ny, ti li gi c. Ti c nhiu phn s phi chu ton. i Ty Tng th ti khng cn hi vng g v nc li. Tuy th ti s xem xt li vn ny. By gi, cc v c gi ly s vng ci . Ri ngi cho h lui ra. Atsha xt xem nu v lng thng tng nhng mn Ty Tng tng lai m ngi i n y, th vic y c li ch g cho nn gio l ca Pht hay khng. Ngi cng xt xem vic ny c lm ngi gim bt th mng khng. Cc v thn linh nh Qun T Ti, Tara vn vn, u cho ngi bit nu ngi ra i th iu y rt li ch cho 77

tt c hu tnh v cho nn gio l. Nhng ngi cng s gim th nu ngi ra i. Atsha hi gim th bao nhiu. Thn cho bit, nu khng i ngi s sng ti chn mi mt tui, m i ngi ch sng ti by mi ba, vy c ngha ngi gim th n gn hai mi nm. Khi y Atsha ngh n tt c nhng li lc ca vic i Ty Tng, nu v th m gim th th cng khng sao. Thc v mc ch ni ngi tht mnh lit ti ni ngi khng k g ti th mng. Tuy nhin, Atsha li khng mun i ngay, v Tng chng n v c s ngoi h s bo rng ngun ci gio l Pht ti n s i n suy tn. Mun trnh nhng li nh vy, Atsha dng phng tin thin xo l, thay v ni vi mi ngi rng ngi sp i Ty Tng, ngi li ni ngi s lm mt cuc du hnh rng ri chim bi Pht tch ti B trng v nhng ni thnh a, i ch ny ch kia. Dromtoenpa vn d l mt ng vua Php chnh hiu, khn kho ha mnh lm nhng thng gia. Khng ai ng vc g c, h em theo v Ty Tng nhiu thnh tng ca c Manjuvaja (mt ha thn ca Guhyasamja) vn vn, biu tng cho nhng thn Pht, v nhiu kinh in, biu tng cho Li ca ng gic ng. Atsha n v Trng lo thy ngi hi ngi c c php i Nepal v Ty Tng chng, v nhng ni y c nhiu bo thp v thnh a c bit ngi mun ving thm cho bit. V trng lo quan st thy Atsha dng nh rt mun ra i, v nhng ngi Ty Tng coi b cng nht quyt rc Atsha v bng c, bi th ngi cho php Atsha ra i mt thi gian. Nagtso v dch gi phi ha a Atsha tr v n trong vng ba nm ti.

78

Th l Atsha v ri x n i n vng quc Nepal. Quc vng Ty Tng i n vi ba trm k s v l cho mng trng hu. Ngi ta k li rng dn chng a phng va trng thy ngi pht sinh tn tm thanh tnh i vi Tam bo, dng tm thc ca h c nhip phc. (Pabongka Dorje Chang cn ni chi tit cuc gp g ca Atsha v nh dch thut v i l Richen Zangpo) Khi y vua Jangchub Oe trnh by vi Atsha nh sau. Trong qu kh ba v vua Php chu ng bao nhiu gian kh thit lp nn Gio l Pht ti phng Bc x Tuyt. Nhng Langdharma ph hoi Pht php. T tin ca Jangchub Oe nhng v vua php Ngari, ti lp chnh php Ty Tng khng k n mng sng ca h. Nhng hin ti, c nhiu ngi ch chuyn thc hnh mt gio m b lut. Nhng ngi khc th li th ch theo lut m bi xch mt tng. Kinh gio v mt gio c xem l i nghch nhau nh nc vi la. Mi ngi mnh ai ny tu theo kiu mnh a thch, v nht l hai o s Vy v Vy xanh ging dy mt th l thuyt chi bi phng ng cho nhng hnh gi tc di theo nhng mt in xa c. Nn gio l suy i ti ni ch cn ging nh nhng ting bp b v ngha. Vua tip tc k l chi tit dng di cho Atsha nghe, mt vua m a nhng git l. Ngi ni: Hi ngi Atsha t bi, by gi ngi ng ging dy nhng gio l su sc cao siu ca chnh php cho nhng thiu vn ha ca ngi ti Ty Tng. Ti ch xin ngi ging dy v lut nhn qu. Li na, xin ngi t bi ging dy mt php g khng li lm, d 79

thc hnh, mt php m chnh ngi tu tp, bao gm ton th chnh o, mt php g s li lc cho tt c mi ngi Ty Tng v c ni trong mi Kinh in ca ng Chin Thng - trong kinh gio, mt gio v trong cc lun gii. Li na, tha ngi, ngi ta c cn phi th gii Bit gii thot mi c th t cch th gii lin h n b tm hay khng? Ngi ta c th t gic ng m khng cn phi hp phng php (tc l gii lut-DC ch) v tu gic khng? C c php tham d mt bui ging v mt tng m cha c lm l qun nh (khai o) hay khng? C c php trao truyn mt l khai o v tu gic thc th (ngha l, mt l khai o trong bc thy ch nh cho t phi ly mt ngi no lm v) cho nhng ngi pht nguyn gi tnh gii khng? C c php lm nhng php thc hnh ca con ng mt gio khi cha tng th php qun nh Kim cang thng s khng? y ch l mt s t trong nhng cu hi vua t ra. Atsha rt hoan h khi nghe nhng li y, v son tc phm Ngn n Soi ng n Gic Ng. Ch trong ba tp ngn gn, ngi lm sng t tt c nhng t tng trong kinh gio v mt gio. Tc phm khi u nh sau: Knh l tt c cc ng Chin thng trong ba i Knh l Php v Tng Theo yu cu ca Janchub Oe, V t thnh thin ca con Con s thp ln Ngn n Soi ng n Gic ng. 80

Atsha khng khen t Janchub Oe l thnh thin ch v cng dng ngi hu h, m ng hn v nhng li l ng hi v php. Bn s ti dy rng, chc chn Atsha s khng hi lng cht no nu ngi c yu cu nh sau: Cho ti mt php gia tr cao cp hoc mt php qun nh th yu. Tc phm NGN N SOI NG bao gm gii p cho nhng cu hi trn. Ngay sau khi n xut hin, nhng gio l qui n sng sng tan bin vo ni t chng n. Atsha hong php vng Ngari. Khi ba nm sp ht, do li ha vi v trng lo, Dch gi Nagtso ni, By gi ta phi tr v n Atsha gi v ng , v h n Puhreng. Nhng trc kia Tara nhiu ln ni vi Atsha rng, S c li ch cho nn gio l nhiu nht nu ng nhn mt t c s v i Ty Tng. By gi n thn Tara nhc li nhiu ln, c s y s n bi th Atsha trng i. Ngi ni, C s no u, tht b y ni di ta. Mt hm Dromtoenpa xut hin trong khi Atsha ang ving nh mt th ch. Drom i n phng Atsha v c cho bit ngi ang n nh ngi ngoi h v ang trn ng v. ng ni: Ti khng th dnh li y m i thm giy lt no na trong khi cha gp c bc hng o s tm linh ca ti trong o i tha. Ti s i n ni ng. Drom b ra i, v gp Atsha trn mt con ng nh. Drom Rinpoche ly di ri gn Atsha. Ngi t tay ln u ng v ni nhng iu chc lnh bng Phn ng. 81

Trong khi Atsha ang nh ngi ngoi h, ngi bo: Ti cn thm mt phn n cho ngi t may mn ca ti. V bi th ngi ang mang theo thc n. Atsha l mt ngi n chay nghim ngt, v ba n ngi kht thc c hm y l nhng bnh trn lm bng bt la mch chin b. Drom n bnh la mch, dnh li cht b trong v vo mt bnh n thp sut m. ng t n y bn cnh chic gi ca Atsha, v tng truyn sut chui ng