gierałtowicki słownik gwarowy
TRANSCRIPT
Redakcja słownika:
Monika Nitsze
Konsultacja:
Aneta Szolc, Urszula Cieślik
Autor krzyżówek :
Krystian Aparta
Autor okładki, opracowanie graficzne:
Paweł Madeja
Autorzy ilustracji:
Magdalena Fira, Monika Nitsze, Karol Kornas, Agata Rakoniewska, Angelika Więcko, Robert Zubek, Damian Herda, Marcelina Kupczyk
Wydanie pierwsze, poprawione
© Copyright by Stowarzyszenie „Lepsza Przyszłość”
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Gierałtowicki słownik gwarowy powstał na podstawie ankiet tożsamości
językowej, które przeprowadzali uczestnicy projektu „My som tukej czyli
godka mojego przodka”. Część tematyczna słownika jest efektem pracy
wolontariuszy, którzy realizowali zadanie publiczne pt. „A Ślonzoki nie
gynsi i swoja godka mają”, zlecone przez Urząd Gminy Gierałtowice.
Zadaniem młodzieży było przeprowadzenie ankiet wśród przedstawicieli
trzech pokoleń: dziadków, rodziców i uczniów gimnazjum. Słownik nie
rości sobie żadnych pretensji do naukowości. Tworząc ten zbiór nie
korzystaliśmy z istniejących już opracowań czy też innych słowników
gwarowych. Zamieszczone w tej broszurze słowa i wyrażenia gwarowe
pochodzą wyłącznie z ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców
Gminy Gierałtowice. Hasła zamieszczone w niniejszym słowniku
prezentowane są w postaci podstawowej: rzeczowniki i przymiotniki
w mianowniku liczby pojedynczej, czasowniki w bezokoliczniku.
W ankiecie wzięły udział 72 osoby - 58 kobiet i 14 mężczyzn. W przedziale
wiekowym od 13 do 20 roku życia - 20 osób, od 20 do 40 – 16 osób, od 40 do
60 – 19 osób a powyżej 60 roku życia - 17 osób.
Z podstawowym wykształceniem było 15,2% ankietowanych, w trakcie
nauki w gimnazjum – 27,8% osób, z wykształceniem zawodowym 22,2%,
z średnim – 20,8% a wyższym – 13,8%. W dzieciństwie, jako pierwszy,
badani poznali tak gwarę śląską (54 osoby) jak i język polski (40 osób) a tylko
7 podało, że język niemiecki. Należy podkreślić, że w tym pytaniu można
było zaznaczyć kilka odpowiedzi. Podobnie jak w następnym poleceniu,
w którym pytaliśmy jakiego języka używają ankietowani w domu.
W środowisku domowym używają i gwary ( 90%), i języka polskiego
(58,3%). W rozmowach z przyjaciółmi Ślązakami w zdecydowanej części
posługują się gwarą (65 osób). W szkole, podczas przerw, język polski
i gwara są używane po prawie po równo – zaczyna przeważać jednak język
ojczysty. Ankietowani stwierdzili jednocześnie, że dzieci śląskie powinny
uczyć się gwary w szkole. Zdaniem mieszkańców Gierałtowic gwara jest
bardzo ważna w kształtowaniu kultury górnośląskiej. W domach
rodzinnych ankietowanych są kultywowane tradycje ziemi górnośląskiej –
tak odpowiedziało 47 osób.
Z rodzinnych tradycji kultywowane są: święta ( religijne, barbórka, urodziny
polterabend, śląskie gody), potrawy, gwara, tradycyjne cechy charakteru
(religijność, porządek, gospodarność, uczciwość), zawód-górnik, hobby-
hodowla gołębi. Na imprezach związanych z kulturą górnośląską
ankietowani raczej bywają rzadko ( 31 osób), zwykle kilka razy do roku (16
osób). Programy rozrywkowe nawiązujące do kultury górnośląskiej to ich
zdaniem: serial „Święta wojna”, „U nas w Bytkowie”, śląska lista przebojów,
imprezy takie jak: śląskie gody/biesiady, Ślązak Roku, oraz śląskie kabarety.
Tym, którzy odpowiadali na nasze pytania nie przeszkadza, gdy ktoś
rozmawia w miejscu publicznym używając gwary a ponad 80%
ankietowanych mówi i rozumie gwarę śląską.
Dziękujemy wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do
powstania tego słownika gwarowego. Cieszymy się, że poświęcili nam swój
czas wolny, przypomnieli nieużywane już słowa, wzbogacili nasz zbiór.
Zwracamy się z ogromną prośbą do Czytelników tego słownika o
wyrozumiałość i cierpliwość oraz uważną lekturę. Czasami mieliśmy bardzo
dużo wątpliwości jak zapisać dany wyraz, aby był zrozumiany.
Członkowie Stowarzyszenia
„Lepsza Przyszłość”
asić się mądrowaćasjetka miseczkaaska strojnisiaaszymbecher popielniczkaausgus zlewozmywak
A... jak abcybilderabcybilder naklejkaablyger sadzonkaafa małpaajerkuchy rodzaj plackówajnlauf lane ciastoałsztojer wyprawa ślubnaancug garniturantryj przedpokójańfachowy byle jakiańfart ganek / wjazdańtopf kartoflanka (zupa)apfelmus mus jabłkowyapluzina pomarańcza
B... jak badykostimbadykostim kostium kąpielowybajtel dzieckobajzel bałaganbal piłkabamber rolnikbana tory kolejowebanhof dworzec kolejowybania dyniabanie laniebantować wyrywać ze snu,
odpoczynkubarches plecionka, chałkabatki spodenki,
kąpielówki, slipkibeblać mówić niewyraźniebeczeć płakaćbele kaj byle gdzie
belowa wóz asenizacyjnyberga kamieńbery żartybestorz przecieżbetlyjka stajenkabęben dzieckobigel wieszakbiglować prasowaćbigluś leserbigylbret deska do
prasowaniabiksa puszkabinda bandażbinder krawatbiydok ktoś, komu się
współczujeblachówka bańka na mleko
3
blajsztift ołówekblank zupełnieblumkul kalafiorblumy kwiatkiblyndować oślepiaćbodnonć się ukłuć siębojtel worekbojtlik woreczekboki zasłonybombel pomponbombon cukierekbonclok gliniany garnekborajstwo ktoś, komu się
współczujeborok ktoś, komu się
współczujeborsztajn krawężnikbozny żartybradruła piekarnikbratcheringi śledzie opiekane w
zalewie octowejbratkartofle zapiekankabreweryjo awanturabrifmarka znaczek pocztowybrołdbiksa pojemnik na chleb
brołtzupa wodzionka(zupa z chleba)
bryjtka bułka z makiembryle okularybryndza dynamobumelka opuszczenie dnia
w pracybyczy wielkibyfyj kredensbymbelok pomponbyrna żarówkabyszong nasyp kolejowybyszta szczotkabysztek sztućcebyzuch odwiedziny
C,ć... jak cajtungcajtung gazetacera córkachachnonć się pomylić sięchachor chuligan, pijakchaderlok ktoś, kto wygląda
jak żebrakchadziaj ktoś, kto wygląda
jak żebrak
chałpa domchamjaty chamliwychamliwy skąpychamraty chciwychapol skąpiecchapuś skąpieccharboły butycharzpa agrafka
4
ciapulyta błotociepać rzucaćciompa smarkcioplać się moczyć sięciućmok niedojda, tchórz,
dziwolągcołki całycołki czos cały czascug pociągcwek pineskacwibak sucharekcwiter swetercycynhalter biustonoszcygan kłamca, oszustcygarety papierosyczopka czapkaćwikła burak
chawerloki płatki owsianechaziel ubikacjacherlawy wątły, słabycherlok chudzielecchiby laniechichrać się śmiać sięchrobok robakchrobol robakchucha psotnik, łobuzchuderlok ktoś, kto jest chudychwolibot samochwałachwolipiynta samochwałachwolno żić samochwałachyrdol szyjachyrtoń gardłociaciki zabawkiciaperkrałt kapusta zasmażanaciaprać się moczyć sięciaprok twarz, brudas
D... jak dinksdać pozor pilnowaćdałerwele trwała ondulacjadamfmaszyna maszyna parowadamulka strojnisiadarmozjad leserdeka koc
dekel pokrywadelina podłogadelofka podłogadinks coś, rzeczdo chałpy do domudocna zupełnie
5
doczkej poczekajdorta tortdrabiniok wóz drabinowydrach latawiecdrajfus szewskie kopytodrajrat trójkołowy rowerdruknef zatrzaskdumać myślećdurch ciągledurchrel, biegunkadurchfal biegunkadycko zawszedyć przecieżdzbonek czajnikdziambel wróbeldziod ktoś, kto wygląda
jak żebrakdziołcha dziewczynadzwierza drzwidżistnońć przewrócić się
E... jak elefantelefant słońelwer rzut karny
erbnąć odziedziczyć, dostać
ertyjz zamawiać
F... jak fandzolićfajer świętofajfka fajkafajny ładnyfajrant koniec pracyfancla żarówkafandzola fasola
fandzolić mówić o "byleczym"
fanga ciosfara probostwofarorz ksiądz proboszczfater tata
6
fazan bażantfechciorz ktoś, kto wygląda
jak żebrakfedra sprężynafest bardzo, okropniefet smalecfibermeter termometrfilok pióro wiecznefilong nadzienieflapa ciosflaszka butelkaflider bezfliger samolotflugcojk samolotfojercojk zapalniczkafojercojki zapałkifojerka ogniskofojerman strażak
fora przyczepafrelki panienkifrasunek zmartwieniefrop korekfurmanka wóz z koniemfuter wyżywieniefuzekle skarpetyfuzlapy onucefynsterbret parapetfyrlok ubijaczkafyrzich brzoskwinia
G... jak gizdgadzina zwierzę domowegalert galaretagaloty spodniegałgan łobuz, psotnikgałynź drzewogardinsztanga karniszgardiny firanygarniec garnekgelenk stawgeltag dzień wypłatygelynder poręczgeszeft zakładgipsdeka sufitgiry nogi
giskana konewka, miskagizd łobuz, psotnikglaca łysinaglacaty łysyglacok łysyglacoń łysyglajzy tory kolejoweglanc połyskglaskula ombkaglazyjki skórzane
rękawiczkiglyjta emalia w garnkugnojok kompostownikgodać mówić
7
godka językgolacz fryzjergołymbiorz gołębiarzgorce garnkigorzoła wódkagóra strychgraczki zabawkigruba kopalniagryfny ładnyGryjta Małgorzataguchol głuchyguchy głuchyguchy jak piyń głuchygul łykgulik studzienka
guminioki kaloszegupoty żartygusik świniagybis protezagyburstag urodzinygymiza jarzynagynał właściwygypekhalter bagażnikgysztel konstrukcjagyszynk prezent
H... jak hanyshabić kraśćhacka pled (do noszenia
dziecka)haja awanturahajcować grzać w piecuhajer górnikhalać głaskaćhalba 0,5 litrahalka spódnicahalpki sandałyhamster chomik
hasiok śmietnikhaszpy agrafkihausmajster stróżhazok zająchazoń zająchebel strugheklować szydełkowaćheft zeszythica upałhizerka agrafkahok pogrzebacz
8
hołzyntregi szelkihoncwot nicpońhupcuk podnościkhupnońć skoczyćhut kapeluszhyrpeć stary but
I... jak inkszyibryczny zapasowy,
dodatkowyinakszy inny, inaczejinegdy innym razeminkszy inny
ino tylkoipi mieć bzikaistny właściwyizba pokój
J... jak jegłajagotki porzeczki, jagodyjajca jajkajakla kurtka, sweter
rozpinanyjegła igła
jodło wyżywieniejuzaś znowujuzyna podwieczorek
K... jak kamelakabot marynarkakachlok piec kaflowykaj gdziekaja czapkakakałszale łuska kakaowakałguma guma do żuciakamela wielbłądkamelki rumianekkapelon ksiądz wikarykapsa kieszeń
kara taczkakarasol karuzelakark szyjakarminadle klopsykartofel ziemniakkecka spódnicakelnia chochlakerchof cmentarzketa korale, łańcuch
(od rowera)
9
kibel wiadrokichol noskinderbet łóżeczkokindermyjdla opiekunka do
dzieckakista skrzynka (np.piwa)kiszka kefirkity udka, nogiklachać plotkowaćklacheta plotkaraklachula plotkaraklajd sukienkaklajdesztynder wieszakklamory różne rzeczyklapaczka packa na muchyklaperlacze klapkiklapidra samochwałaklawiyr pianinoklomrojchter żyrandolkloper trzepaczka do
dywanówklopsztanga trzepakklupać pukaćkłaki włosyknefel guzikknobloszka parówkaknol kalarepkaknyso się bardzo wolno
(np..pada śnieg)kufaja kamizelkakokot kogut
kokotek krankole obokkołkastla węglarkakoło rowerkołoczyk drożdżówkakombinować myślećkopczyk motyczkakopidoł grabarzkopruch komarkopyść duża chochlakragel kołnierzkrajzyga piła stołowakrałza słoikkrancek kawałekkrepel pączekkrizbałn choinkakroliczok domek dla
królikówkrom naczynia do
zmywaniakrupniok kaszankakrupy kaszakryja laskakryka laskakrzikopa rówkrzoki krzewykucać kaszlećkuczki złośliwie o włosachkudły włosykust wyżywieniekustowanie wyżywieniekwiotek kwiatekkyjza ser
10
L... jak libstalaclik śliniaklałba altanalarmo awanturalarmować hałasowaćlatoś w tym rokuleber leserleberwoszt pasztetlebioda wątły, słabylegnońć się położyć sięlelumpolelum leserleżanka tapczanlibsta narzeczonalinga weklipynsztift pomadkalojfer chodniklołcetla kartka z wypłatylotać biegać
luft powietrzeluftować wietrzyćluftplompa pompkaluki lokilump leserlyjtkolba lutownicalyjty lanielynga bagietkalyniuch leserlynsztanga kierownica
łachudra ktoś, kto wyglądajak żebrak
łapiduch skąpiecłobibok leserłobloć się moczyć sięłoblycze ubraniełobrozek obrazekłobsztalować amawiaćłoczy oczyłogrodek ogródłoklany nachalnyłokno oknołomasta tłuszcz
L... jak łonaczyć łonaczyć robić cosłone coś (zastępuje
wiele wyrazów)łorganki harmonijka ustnałosprawiać opowiadać,
mądrowaćłostuda zgorszeniełoszkrabiny obierkiłozdrowieć wyzdrowiećłożarty pijanyłożyrok pijakłyso pała łysy
11
M... jak mamlasmais kukurydzamajzel przecinakmalc karmelmalckawa kawa z karmelemmamlas płaczekmamlok płaczekmamulka mamamantel płaszcz, oponamantluwa fartuchmaras brudmaszkety słodyczemazok płaczekmenel ktoś, kto wygląda
jak żebrakmiano imięmiarkować myślećmiech worek
miesionczek księżycmiglanc cwaniakmiyszek woreczekmlyko mlekomoplik motorowermosz głod? jesteś głodny?muter mamamycka czapkamyjlka mleczna zupamyjna grzywkamyjtermas metr krawieckimysz chomik
N... jak najduchna bezrok w przyszłym rokuna dwor na podwórkona przima na skrótyna swol naumyślniena szryk na skosnachtiszel stolik nocnynachtop nocniknacyjo łobuz, psotniknajduch łobuz, psotniknapraniec pijaknażarty najedzonynażgany pijanynec worek, woreczek
nelki goździkinelonowo trwała ondulacjaniskorzi późniejniy spomni się nie przypomni sięniyrobiś leserniyrobol lesernudelkula wałek do ciastanudelzupa rosół z makaronemnudle makaronnupel smoczek
12
O... jak oberibaobalić się przewrócić sięoberiba kalarepaobijoć się obijać sięobleczony ubranyochlapus pijakojla sowaobstoć utrzymać sięołbsala duża miska
oma babciaoński zeszły (rok)opa dziadekopuchlik grubyoszkrabiny obierkioszkrobać obraćoszydliwy oszust, wredny
P... jak papućpana dziurawa dętkapaniczka strojnisiapanienka biedronkapapa tatapapuć bamboszpapyndekel kartonparyzol parasolpatronka świętopelcmantel futropieszczonek pierścionekpiyrwy kiedyśpiznońć uderzyćplac podwórkoplacki naleśnikiplacpatrony kapiszonyplewić pielićplompka pompkaplyjt ciepła chustapłonka owoc dzikiej jabłonipłachta prześcieradłopoć chodźpofyrtany niepoważny
pojedzynie wyżywieniepoleku powoliPon Boczek Pan Bógpopsznioł wybrednyportmanyj portfelposzperać poszukaćpotym późniejpozuchtać poszukaćprać się bić siępragliwiec skąpiecpragliwy chciwyprasknąć uderzyćpreswoszt salcesonprozny pusty
13
pryk łóżkoprzeca przecieżprzecaś przecieżprzepadzity hciwyprzichlybek lizusprzoć kochaćptok ptakpućynka pudełko
pukel garbpukeltasza tornisterpuklaty garbatypupensztuba domek dla lalekpyndale pedały od rowerupyndzyjo rentapyrlik młotek
R.. jak radiskaradiska rzodkiewkaraja kolejkarajcować mądrowaćrajfeszlos zamek błyskawicznyrant brzeg, rówrechtor nauczycielrichtig prawda, rzeczywiście,
właściwyring obrączka
robota zakład pracyrojber psotnik, łobuzroma półkaromel odpustrozszwingować rozpędzićruby grubyrukzak plecakrychtować robićryczka mały taboretryl szpadelryma katarrypnońć uderzyćrzadny okropnyrzykać modlić się
S,ś.. jak syneksagi nagisak worekschroniać sprzątaćserwet obrusskalić sprzedaćskórzica cynamonskuli z powodu
slyść zejśćsmażonka jajecznicasmykać się wałęsać się
chodzić byle gdziesnopel smarksornik sarnaspaśny gruby
14
spodnioki kalesonysrogi wielkistarać się myślećstaranie zmartwieniestarka babciastarość zmartwieniestatki naczyniastołek krzesłostarzik dziadekstroszek tchórzswaczyna podwieczorekswada awanturasynek chłopiecszac ukochanyszajbki zazdroskiszajtel rodzaj fryzuryszaket żakietszałot sałatkaszantrapa brzydka kobietaszaty sukniaszczelić ynta przewrócić sięszczewik butszczur chomikszczyrbaty bez zębówszipa szufelkaszkloki landrynkiszklonka szklankaszkrabikel kołnierzszlag cios
szlajer welonszlajfka wstążkaszlałch wąższlałch dętkaszlapiczkorz skąpiecszlojder procaszluk łykszlynzuchy łyżwyszłapy nogiszmaciorz ktoś, kto wygląda
jak żebrakszmary lanieszmata ścierkaszmaterlok motylszmyrkyjza ser do smarowaniasznita kromkasznitkyjza ser w plasterkachsznitloch szczypioreksznuptychla chusteczkaszolica filiżankaszolka filiżankaszolter kontaktszpajza rodzaj deseruszpas zabawa, robić coś
dla popisuszpek słoninaszpetny brzydkiszpicpapior papier ściernyszpica koronkaszporować oszczędzaćszpyndliki szpilkiszpyrać szukać
15
szpyrka smalecszrałbsztok imadłoszrałbyncjer śrubokrętszrank szafasztachety deski w płocieszteker kontaktsztela zakładsztepdeka kołdrasztiglować się stroić sięsztikować wyszywać/doszywaćsztof materiałsztomle niedopałkisztopować cerowaćsztora zasłonasztrachecle zapałkisztram wyprostowanysztreka torysztrofa karasztrom prądsztrykować robić na drutach
sztyjc ciągleszuflodka szufladaszuzblech rama (z roweru)szwajfus brudna nogaszwarny ładnyszwestra pielęgniarkaszychta zmiana (w pracy)szykowny ładnyszynk bar, pubściyrka tarty makaron
w zupieślepok niewidomyślimtok płaczekślypie oczyśmiedzirobotka leserśpiywka piosenkaświdraty zezowatyświynto święto
T... jak taszkatarło tarkatasza torbataszka torebka, woreczektaszlampa latarkataszyntuch chusteczkatepich dywantera smołatercjan woźnyterinka miseczkaterozki teraztiglik rondeltaufdeka kocyk do chrztutojle części
tomaty pomidorytonkać się moczyć siętoplać się moczyć siętres podkoszulektryjgerok spódnica na
szelkachtuste smalectusty grubytyj herbatatyrać biegaćtyrtula samochwałatyta róg obfitościtytka woreczek
16
U... jak ujekuberiba kalarepaujek wujekukidany pobrudzonyutropa zmartwienie
utropek wątły, słabyuwachować upilnowaćuwijać się spieszyć się
W.. jak wadzić sięwachtyrz stróżwadzić sie kłócić sięwajzel wskazówkawalnońć uderzyćwarzyć gotowaćwaserwoga poziomicawaszbret tarka do praniawaszpek duża miskawdycki zawszewdycko ciąglewele falewele obokwerk zakładwerksztela warsztatwertiko kredenswesta kamizelkaweta zakładwiano posagwice żartywichlyrz oszust, kłamca
wielgachny wielkiwieprzki agrestwintermantel płaszcz zimowywionek wianekwlyść wejśćwodzionka zupa z chlebawohl, niy wohl chcąc nie chcącwoszt kiełbasawosztzupa zupa ze
świniobiciawrazidlok łobuz, psotnikwszej zawszewyglancowany wypolerowanywyranda altanawysztiftowano wystrojona
(kobieta)wywalić się przewrócić sięwyzgerny gibki, zwinnywyżarty gruby
Y... jak yjzelyfner otwieraczyjzel osioł
yno tylkoynta upadek,
przewrotka
17
Z,ż... jak zdechlokzachichnońć uciszyć sięzachorzeć zachorowaćzaklupać zapukaćzandale sandałyzauszniczki kolczykizawarte zamkniętezawżdy zawszezbeczany płaczekzdechlok ktoś słaby,
chorowityzdrzały dojrzałyzegówek poduszkazegroda ogródzejscać się zmoczyć się
(np.w pieluchy)zesel fotelzestrofować ukaraćzgiły leniwyzgłobnik łobuz, psotnikzgniyluch leserzgorszenie zmartwieniezgryzota zmartwieniezic siodłozicherki agrafkizicherong bezpiecznikzista babka (ciasto)
zloć się zmoczyć sięzmaraszony pobrudzonyzmierzło marudnazmierzło się znudziło sięznojdywać poszukaćznojść znaleźćzogroda ogródzoki skarpetyzola podeszwazołza soszomermantel płaszcz jesiennyzopaska fartuchzowi zu chcąc nie chcączowistny zazdrośnik,
chciwyzowitka panna z
dzieckiemzygowek poduszkazymft musztardażadnie okropnieżdżadło lustrożymlok bułczankażymła bułka
18
Część tematyczna Jedzenie (jodło, wicht)
ajerkuchy naleśnikiajnbryna zasmażkaajsbajn golonkabratkartofle ziemniaki
przypieczonebuchty kluski na parzecwibak sucharekdorta tortflaps gęsta zupaorszlag antrykot
hawerfloki płatki owsianekarminadla kotlet mielonyklapssznita kanapkakrepel pączekkrupniok kaszankakrupy kaszakyjza serlynga długa bułka,
bagietkałówiynzina mięso wołowemalckawa kawa zbożowamaszkiety smakołyki,
słodyczemylka, ściyrka mleczna zupanudle makaronoplerek parówkapanczkraut
panszkrałt potrawa z kapustyziemniaków
prezwuszt salceson
f
potrawa z kapustyziemniaków
puding budyńsmażonka jajecznicaszałot sałatka warzywnaszkloki cukierki, landrynkiszpliter ciastko francuskieszpyrka, tuste smalecwoszt kiełbasazec-aj jajko sadzonezista babka piaskoważymlok bułczankażymła bułka
Owoce / warzywa
(zielynina, gymiza)
apluzina pomarańczaaugustka jabłko-papierówkablumkoul kalafiorcześnia czereśniaćwikła/ćwikel burakfyrzycha, aprykouza brzoskwiniajagódki porzeczkikłaki brukiewknobloch czosnekkrzon chrzanmajs kukurydzamarkew marchewkamodro kapusta kapusta czerwonaoberiba, knola kalarepaostrynżyny jeżynypodzimka, pozimka truskawkaradiska rzodkiewkaszałot sałatasznytloch szczypiorek
19
tomata pomidorwelszkraut kapusta włoskawieprzki agrest
Określenia ludzi
(notura człoweczo)angyjber mądralabajtel mały dzieciakbeskurcyjo hultaj,cwaniak,
psotnikbuczek,mamlas mazgajchachar,gizd łobuzchapol samolub, ten co sobie
coś przywłaszczaciarach brudasfaflok gadułagyszefciorz bisnesmenipta głupekkamrat kolegakarlus kawaler, młodzieniecklipa ciamajda, niezdaraleser, leber, łój leńlipsta narzeczonamiglanc, migol chytruspaker atletapampoń bogaty chłoppotka, potek, krzesna/y chrzestna,
chrzestnypyrtek, bajtel, łeboń, szkut malecrajcula gaduła, plotkarkarojber łobuz, rozrabiaka,
rozbójniksmyk, elwer łazęgasoroń gburstarka babcia
Achim, Chimek JoachimAlojz, Lozik, Lojzek AlojzyAna AnnaAngela AnielaBercik Hubert, BernardCila CecyliaFridek, Fric AlfredGryjtka, Gryjta, Gola MałgorzataGustek, Gustlik AugustynGynia, Wefa GenowefaHajnel, Hanc HenrykHanys, Hanek Jan, JanekHyjdla, Wisia JadwigaKonda KunegundaLuca ŁucjaLyjna, Lynka HelenaMadlyna MagdalenaMija, Marija, Maryj MariaRołza RóżaStazyjka, Stazyja AnastazjaTila, Oti OtyliaTruda, Trudzia GertrudaWichtora, Wichta WiktoriaWerona, Wefka WeronikaZefek, Zeflik JózefZiga, Ziguś ZygmuntZofija Zofia
afa małpabina pszczołaboczoń, bocion bocianchamster chomikciga koza
Imiona (miana)
Zwierzęta (gadzina)
20
mantel płaszczmaszka wstążka, muszkamycka czapkapelcmantel futroskafander wiatrówkaspodek spódnicaspodnioki kalesonyszaket marynarkaszaty, klajd sukienkaszuły, szczewiki butytres koszulkatryjgerok spódnica na
szelkachwesta kamizelkazandale sandałyzoki, fuzekle skarpety
akuratny dokładnygryfny ładny, piękny,
przystojnyibryczny zapasowyistny właściwy, prawdziwykalny mętny, brudnylichy słabyłoński zaszły, minionymasny tłusty, grubymaszketny wybredny, grymaśnymaźglaty śliski, kleistymodry niebieskimunter przytomny, rześkiniygramotny niezgrabny,
niepiśmiennyniyherski słabyobciorany brudnyoszkliwy kłamliwy
elefant słońhazok zająckalymba stara krowakamela wielbłądkobuch jastrząbkopruch komarkróle królikikurziki kurczętałaska łasica, gronostajojla sowapapagaj papugapultok, putek indykputa indyczkarus, szwob karaluchszmaterlok motylszpok szpakwancka pluskwaynta kaczka
ancug garniturbatki slipkibinder krawatbisynhalter biustonoszcharboł stary butfaltenrok spódnica
plisowanagaloty spodniehouzyntregle, tregry szelkihut kapeluszjakla żakiet, kurtkakecka spódnica,
sukienkakopla szeroki pas,
klamralacie, laćki pantofle domowe
Ubranie
(łachy, łoblycze)
Przymiotniki (ło nim,
ło tym i ło tamtym)
21
płony słabypofyrtany roztrzepany,
nieuważnypośmiywny ironiczny, kpiącyprocny mozolny,
pracochłonny, trudny
rady zadowolonyrobotny pracowityrozciepany rozzłoszczonyroztomiły kochanysagi gołysfifrany zbrudzonysiaroński grubiański, złysnadnie łatwo, lekkospaśny otyły, tęgi, grubysrogi wysoki, duży,
wielki, okazałyszprobliwy oszczędnysztajfny sztywnyszumny okazały, ładny,
paradnyszwarny ładny, przystojnyszykowny gustowny,
eleganckiświdraty zezowatytuplowany podwójnyutropiony zmęczony, cierpiącywartki prędki, bystry,
żywywrazidlaty ciekawski,
wścibski, natrętnywyszkyrtany zużytywyzgerny zgrabny, szybki,
swawolnyzachciewny chciwy, łakomyzawalaty nieporadny,
niezgrabny
antryj przedpokójbety łóżkobifyj kredensbigel wieszakbiksa metalowa puszkaboki zasłonydelówka podłogaflaszka butelkagardinsztanga karniszgardiny firankigelynder, gylynder poręcz na
schodach, balustradagipsdeka sufitkelnia, kielnia chochla do zupykibel, kiblik wiadrokołkastla węglarkalajsta listwalauba ganek, przedsionek,
werandanec siatkaryczka stołeczek, taboretstołek krzesłoszezlong tapczanszrank szafawertiko bieliźniarkazdrzadło lustrozesel fotel
Meble, przedmioty
codziennego użytku
(W chałpie)
zawistny zazdrosnyzbyte zakończonezdrzały dojrzałyzwyrtny sprawny
22
Krzyżówka śląska IPodpowiedzi:1) Ryczka 2) Gruba 3) Kapołka 4) Rojber 5) Rant 6) Bifyj 7) Topek 8) Fet
1.2.3.4.5.6.7.8.
Krzyżówka śląska II
1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.
Podpowiedzi:1) Noga, stopa 2) Kawał, dowcip 3) Garnitur 4) Śmietnik 5) Szafa na ubrania 6) Awantura 7) Konewka 8) Woreczek 9) Agrest 10) Brud, błoto
23
T A T E S F A N W P A Z U M
Y U Z Y R O B G O E C H Z T
G B B Ó W Z F U D Y B I F E
L I M D E K Y J Z A S N E T
I G T O S A R Y I B Y R Z A
K U L M C I L D O Z W Y O S
W O Z P I Z O D N A M S Z U
Z S E L O N K Y K L U Z A R
A R Z W P E Z A A W B O L P
L I Z K A R N I N A D L E U
T N U D L E N U R F T K I L
E B H U Z L U F E G Z A Z I
L W I D E L K A N K U M O G
H A R K F I B P W N O I Z U
Znajdź w wykreślance słowa związane z kuchnią i jedzeniem.
śluński Skryślok
24